Oefenbundel C
1 Neem je smartphone (of leen er een van een klasgenoot) en kijk rustig naar dit instructiefilmpje.
• Dit is de link: https://www.youtube.com/watch?v=1ayatkQ9l0A
• Simpeler is misschien om te zoeken op ‘arnoud kuijpers enkelvoudige en samengestelde zin’ en controleer dan of de link klopt.
2 Lees het artikel.
De gruwelijke waarheid achter Disneysprookjes:
het originele verhaal…
Als we de Disneyfilms mogen geloven, leven de prinsen en prinsessen uit de sprookjes nog lang en gelukkig in een prachtig kasteel. Maar dat was lang niet altijd het geval bij de originele versies van onder meer de broers Grimm en Hans Christian Andersen. Verkrachting, zelfmoord en overspel: voor de personages uit de oorspronkelijke versies kon het allemaal.
Assepoester, de bloederige versie
Disneyversie: In de Disneyfilm ontsnapt Assepoester een avondje aan haar stiefmoeder en stiefzussen en gaat ze dansen op het bal. Daar zal ze tijdens de feestelijkheden uiteindelijk de knappe prins ontmoeten.
Om middernacht moet ze thuis zijn, maar ze verliest onderweg haar glazen muiltje. De prins verkondigt dat wie het muiltje* past, met hem mag trouwen. Op deze manier zou hij haar snel terug in zijn armen kunnen sluiten. Zo geschiedde.
Originele versie: In de versie van Charles Perrault komt er net iets meer bloed bij kijken. De stiefzussen snijden er hun tenen af, in een vergeefse poging om in het muiltje te passen. Op de uiteindelijke bruiloft van Assepoester en de prins, pikken de duiven daarenboven de ogen van de stiefzussen uit.
*muiltje:
3 Enkelvoudig/samengesteld?
• Lees volgende zinnen.
• Markeer elke PV.
• Geef in het kader aan of het om een enkelvoudige of samengestelde zin gaat.
a Als we de Disneyfilms mogen geloven, leven de prinsen en prinsessen uit de sprookjes nog lang en gelukkig in een prachtig kasteel.
b Maar dat was lang niet altijd het geval bij de originele versies van onder meer de broers Grimm en Hans Christian Andersen.
c In de Disneyfilm ontsnapt Assepoester een avondje aan haar stiefmoeder en stiefzussen en gaat ze dansen op het bal
d Daar zal ze tijdens de feestelijkheden uiteindelijk de knappe prins ontmoeten.
e Op deze manier zou hij haar snel terug in zijn armen kunnen sluiten.
f In de versie van Charles Perrault komt er net iets meer bloed bij kijken.
g Op de uiteindelijke bruiloft van Assepoester en de prins, pikken de duiven daarenboven de ogen van de stiefzussen uit.
a b c d e f g
enkelvoudig samengesteld
4 Bekijk de theorie en ga aan de slag met de gegeven tip!
Enkelvoudige zin = 1 pv
Samengestelde zin = 2 of meer pv’s
nevenschikking onderschikking
gelijkwaardige zinnen
= als je het voegwoord weglaat, kunnen de zinnen apart bestaan.
de ene zin is belangrijker dan de andere zin.
= de ene zin geeft meer informatie
(=bijzin) over de andere zin (=rompzin)
= zinnen kunnen niet apart bestaan Voegwoorden:
• en
• of
• maar
• want
• , (komma)
• …
Voegwoorden:
• als
• dat
• omdat
• terwijl
• zodat
• toen
• … Voorbeeld:
Ik eet graag rijst, maar dat heb ik niet altijd graag gedaan.
→ Ik eet graag rijst.
→ Dat heb ik niet altijd graag gedaan.
Voorbeeld:
Ik at graag rijst toen ik jong was.
→ Ik at graag rijst.
→ Toen ik jong was.
TIP!
onderstreep altijd persoonsvorm en onderwerp in de zinnen
Staan het onderwerp en de Staan het onderwerp en de pv telkens naast elkaar? pv niet altijd naast elkaar?
nevenschikking onderschikking
5 Lees het vervolg van het artikel
Doornroosje is Kinderen Niet Toegelaten
Disneyversie: Nadat Doornroosje zich geprikt heeft aan een spinnewiel*, valt ze voor 100 jaar in een diepe slaap. Gelukkig wacht de prins geen 100 jaar om haar te komen wakker kussen, zodat ze nog gelukkig samen kunnen leven.
Originele versie: In de originele versie komt de prins Doornroosje stiekem verkrachten in haar slaap.
Vervolgens vlucht hij snel weg, want hij is al getrouwd. Doordat Doornroosje van een tweeling bevalt, wordt ze wakker. Ze trekt haar stoute schoenen aan en trekt meteen naar het kasteel van haar
verkrachter. Daar probeert de vrouw van de prins haar te vermoorden. De koning houdt de vrouw tegen omdat hij dat wil verhinderen. Zo trouwt Doornroosje uiteindelijk met haar niet zo lieve prins.
*spinnewiel: toestel om wol te spinnen
6 Onderschikking of nevenschikking?
• Lees elke samengestelde zin aandachtig.
• Gebruik de tip van het theoriekader: duid de onderwerpen en de pv’s aan.
• Kijk naar hun positie.
• Duid in het kader aan of de samengestelde zin onderschikking of nevenschikking heeft.
a Nadat Doornroosje zich geprikt heeft aan een spinnewiel, valt ze voor 100 jaar in een diepe slaap.
b Gelukkig wacht de prins geen 100 jaar om haar te komen wakker kussen, zodat ze nog gelukkig samen kunnen leven.
c Vervolgens vlucht hij snel weg, want hij is al getrouwd.
d Doordat Doornroosje van een tweeling bevalt, wordt ze wakker.
e Ze trekt haar stoute schoenen aan en ze trekt meteen naar het kasteel van haar verkrachter.
a b c d e
nevenschikking onderschikking
7 Lees het vervolg van het artikel
Van Sneeuwwitje zou Tarantino nog iets kunnen maken
Disneyversie: Sneeuwwitje vlucht weg van de boze koningin, nadat de magische spiegel heeft onthuld dat zij de mooiste van het land is. Ze trekt in bij 7 dwergen in het bos. De koningin vermomt zich als heks en vermoordt Sneeuwwitje met een giftige appel. Gelukkig komt ook hier een prins haar wakker kussen zodat ze samen kunnen trouwen.
Originele versie: De versie van de broers Grimm is iets sadistischer. De heks valt niet van een rots, maar ze moet als straf in hete ijzeren schoenen dansen. Dit moet ze doen totdat ze voor dood neervalt.
Misschien iets voor de Amerikaanse filmregisseur Quentin Tarantino?
8 Onderschikking of nevenschikking
• Lees de samengestelde zinnen aandachtig.
• Duid in het kader aan of het om onderschikking of nevenschikking gaat.
• Markeer het voegwoord.
a Sneeuwwitje vlucht weg van de boze koningin, nadat de magische spiegel heeft onthuld dat zij de mooiste van het land is.
b De koningin vermomt zich als heks en vermoordt Sneeuwwitje met een giftige appel.
c Gelukkig komt ook hier een prins haar wakker kussen zodat ze samen kunnen trouwen.
d De heks valt niet van een rots, maar ze moet als straf in hete ijzeren schoenen dansen.
e Dit moet ze doen totdat ze voor dood neervalt.
a b c d e
nevenschikking onderschikking
Quentin Tarantino is een bekroonde Amerikaanse filmregisseur.
Zijn films worden gekenmerkt door zijn typische stijl en soms gewelddadige scènes. Zijn bekendste films zijn Reservoir Dogs, Kill Bill 1 & 2 en Pulp Fiction. Zijn laatste film was ‘Once upon a time in Hollywood’ met Brad Pitt en Leonardo DiCaprio in een glansrol.
9 Het juiste voegwoord
• Lees de tekst.
• Kies het juiste voegwoord (de mogelijkheden staan onderaan de tekst).
• Vul het juiste voegwoord in de kader onderaan in (je kan klad werken in de tekst).
1 2 3 4 5 6
De kleine zeemeermin leefde niet lang en gelukkig
Disneyversie: zeemeermin Ariel ruilt bij een heks haar stem in voor twee benen
____________(1) ze de liefde wil zoeken op het vasteland. Die vindt ze onder vorm van prins Eric, die haar helpt om de heks te vermoorden _______________(2) - rarara - daarna met haar zal trouwen.
_______________(3) de versie van Disney ons vertrouwder in de oren klinkt ging het
oorspronkelijk iets anders. Hans Christian Andersen beschreef nog een pijnlijk detail in de deal met de heks, _________________(4) in deze versie zal Ariel altijd vreselijke pijn in haar benen hebben. “_____________(5) het zo zit, hoeft het niet meer voor mij” dacht Eric. Ariel stortte zich zo in zee ______________(6) hij voor een andere vrouw koos.
Keuze:
als — en — hoewel —of — omdat — omdat — opdat — want
Let op! Je zal twee voegwoorden over hebben!
10 Met de twee voegwoorden die je over hebt maak je twee correcte samengestelde zinnen.
• Vul de overblijvende voegwoorden in.
• Maak met het voegwoord een correcte samengestelde zin
• Omcirkel of het om nevenschikking (NS) of onderschikking (OS) gaat.
a Voegwoord 1:
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
NS / OS Voegwoord 2:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
NS / OS
Als je nog moeilijkheden ondervindt bij het maken van de
oefeningen, kan je aan de leerkracht een hulpdocument
vragen (overzicht van mogelijke voegwoorden).
11 Zelf bouwen I
• Bouw met de gegeven enkelvoudige zinnen een correcte en logische samengestelde zin.
• Langs de rechterkant kan je zien of er nevenschikking (NS) of onderschikking (OS) verwacht wordt.
• Het kan zijn dat je de woordvolgorde licht moet aanpassen.
a
o De versies van Disney zijn populair.
o Ze verschillen van de originele versies.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
b
o Sprookjes hebben vandaag een kindvriendelijk imago.
o De originele versies zijn vaak gewelddadig.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
c
o De originele sprookjes werden aangepast.
o Ze zouden beter verkopen.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
OS
OS
NS
d
o Ergens is het logisch dat de originele sprookjes niet voorgelezen worden aan kinderen.
o Ze behandelen thema’s die zich vaak in de taboesfeer situeren.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
12 Zie envelop 12 voor verdere instructies 13 Zie envelop 13 voor verdere instructies
14 Zelf bouwen II
• Bouw zinnen die aan de volgende criteria voldoen.
• Duid het voegwoord dat je gebruikt hebt aan.
Maak gebruik van ‘hulpdoc voegwoorden’
a Een samengestelde zin met onderschikking waar het voegwoord vooraan in de zin staat.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
b Een samengestelde zin met onderschikking waar het voegwoord in het midden van de zin staat.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
OS
Oefening 12 en 13 maak je in groepjes van 3 of 4 (naargelang het aantal leerlingen).
Indien je nog niet kan starten omdat je medeleerlingen nog bezig zijn met de vorige oefeningen, wacht je en maak je alvast de extra opdrachten 14 en 15!
c Een samengestelde zin met nevenschikking.
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Leestip
Vuil Vel is een sprookjesboek zoals je er nog nooit een las.
Uit oude handschriften, archieven en vergeten collecties selecteerde Marita de Sterck veertig gedurfde volkssprookjes waarin agressie en erotiek een grote rol spelen. De Sterck herwerkte ze tot verhalen die lezen als een trein!
