Hoofdluis, natuurlijk is er iets aan te doen Versie 00.6 Februari Inhoudsopgave. 1 Voorwoord 2. 2 Informatie over het hoofdluisproject 3

Hoofdluis, natuurlijk is er iets aan te doen

Versie 00.6 Februari 2014

Inhoudsopgave

1 Voorwoord 2

2 Informatie over het hoofdluisproject 3

3 Uitgangspunten 4

4 Lestips 5

5 Inhoudelijke informatie 6

6 Bijlagen

Schoolkrantartikel

Uitnodigingsbrief ouderbijeenkomst 7 Brief voor ouders met bevindingen screening 8 Inventarisatielijst screening op school 9

Wanneer er in deze leidraad gesproken wordt over ouders moet gelezen worden ouders/verzorgers.

1 Voorwoord

Hoofdluizen bestaan zolang er mensen zijn. Door de eeuwen heen is er op verschillende manieren mee omgegaan. Het hebben van hoofdluis werd niet altijd als een probleem ervaren. Sinds de jaren '90 echter wordt de hoofdluis als een plaag gezien en wordt de GGD Gelderland-Zuid regelmatig benaderd met vragen van school en /of ouders: 'Help, hoe komen wij er vanaf ?'.

Dit was voor de GGD de aanleiding om een manier te bedenken om dit hoofdluisprobleem aan te pakken.

De enige manier om hoofdluis te bestrijden is heel regelmatig alle kinderen, thuis en op school op hoofdluis controleren.

Samenwerking hierbij tussen ouders, scholen en GGD is hierbij van groot belang, maar hoe pak je dat nu aan?

Deze informatie is bedoeld om scholen daarbij hulp te bieden.

U vindt een beschrijving en enkele onderdelen van het hoofdluisproject van de GGD.

Eerst krijgt u informatie over het hoofdluisproject. Vervolgens worden de uitgangspunten van het project toegelicht. Hierin kunt u onder andere lezen wie er verantwoordelijk is voor het opsporen en bestrijden van hoofdluis.

Omdat het ook belangrijk is om in de klas aandacht te besteden aan hoofdluis, zijn in hoofdstuk vier enkele lestips opgenomen.

In hoofdstuk vijf vindt u inhoudelijke informatie over de hoofdluis en in hoofdstuk zes zijn allerlei informatiematerialen voor ouders opgenomen, zoals een schoolkrantartikel en een brief voor ouders.

2 Informatie over het hoofdluisproject

Het hoofdluisproject is een project van de GGD Gelderland-Zuid om basisscholen te ondersteunen bij het vroegtijdig opsporen van hoofdluis en informatie te verstrekken over het bestrijden van hoofdluis. Dit project is ontwikkeld naar aanleiding van de vele vragen om hulp waarmee basisscholen naar de GGD komen als er zich hoofdluis voordoet op school.

Hoofddoel

- Hoofdluisepidemie op school voorkomen door alle kinderen, met vaste regelmaat, na te kijken op hoofdluizen en neten.

Subdoelen

- Ouders, kinderen en leerkrachten weten wat hoofdluis is, hoe je eraan komt en wat je eraan kunt doen.

- Ouders, kinderen en leerkrachten zijn op de hoogte van fabeltjes met betrekking tot hoofdluis waardoor taboes verminderd en /of doorbroken worden.

- (Kam)ouders weten hoe ze hoofdluis op kunnen sporen en kunnen dit toepassen.

- Ouders weten hoe ze hoofdluis kunnen bestrijden.

Doelgroep

Kinderen van 4 tot 12 jaar.

Inhoud

Introductie van het hoofdluisproject op school Ouderavond of koffieochtend

Instructiebijeenkomst kam-ouders

(Kort) aandacht in de les besteden aan hoofdluis Hoofdluisscreening (door ouders)

Informatiematerialen voor de ouders

Achtergrondinformatie over hoofdluis en neten Werkwijze

Een medewerker van de Jeugdgezondheidszorg van de GGD Gelderland-Zuid komt bij u op school het hoofdluisproject introduceren. Als zowel de schoolleiding als de ouderraad akkoord gaan met het project kan de school een ouderavond of koffieochtend organiseren waarvoor zowel

leerkrachten als ouders worden uitgenodigd. Ook is het mogelijk aan te sluiten bij een bestaande ouderbijeenkomst. De GGD verzorgt de inhoud van de bijeenkomst. De manier om hoofdluis op te sporen en te bestrijden, is het regelmatig nakijken van alle kinderen op hoofdluis. Het is de bedoeling dat de school kamouders werft om dit te doen. Dit zijn ouders die op een afgesproken tijd alle kinderen op school controleren op hoofdluis.

Hiervoor worden speciale kammen (luizenkammen) gebruikt. De kamouders worden door de GGD één keer geïnstrueerd.

Daarnaast is het de bedoeling dat de leerkracht in de les aandacht besteedt aan hoofdluis.

Het hoofdluisproject wordt door een JGZ medewerker van de GGD op school geïntroduceerd. De daarna volgende schooljaren kan de school het project zelf continueren. De JGZ medewerker blijft beschikbaar voor vragen, informatie en advies.

Om te kunnen starten met het hoofdluisproject moet de school zorgen voor:

- Eén contactpersoon namens de school - Eén contactpersoon namens de ouders - Bij voorkeur 2 ouders per klas om te kammen - Eén luizenkam per kind

3 Uitgangspunten

Vroegtijdig opsporen en bestrijden van hoofdluis. Wie is er verantwoordelijk?

Ouders en hun kind(eren)

Ouders zijn de eerstverantwoordelijke personen voor opvoeding, vorming en verzorging van hun kind(eren).

Ouders leren een kind omgaan met persoonlijke verzorging. De ouders zijn verantwoordelijk voor de behandeling van hoofdluis bij hun kind.

Scholen

De school heeft een aanvullende, stimulerende en bewakende rol in de opsporing van hoofdluis.

Zij is verantwoordelijk voor de hygiëne en voor het leefklimaat op school. Daarnaast is het informeren van de ouders over het hoofdluisproject en de bevindingen van de screeningen een taak van de school.

GGD Gelderland-Zuid

De Jeugdgezondheidszorg heeft een informerende, adviserende en coördinerende taak ten aanzien van hoofdluisbestrijding. Dit houdt in:

- Het geven van voorlichting aan schoolteam en ouders over het voorkomen en bestrijden van hoofdluis door middel van:

 Het geven van een ouderavond of koffieochtend

 Het geven van een instructie bijeenkomst aan de kamouders - Het aanleveren van voorlichtingsmateriaal (bestrijding van hoofdluis)

- Geven van informatie over hoofdluis via de map gezondheidsinformatie voor basisscholen - Het geven van individuele voorlichting en begeleiding aan die gezinnen waarin op hardnekkige

manier hoofdluis voorkomt.

4 Lestips

'k zag twee luizen samen verhuizen oh, het was een wonder

´t was een wonder, boven wonder

dat die luizen verhuizen konden hi hi hi

ha ha ha

´k stond erbij en ik keek ernaar!!

Hieronder volgen enkele lessuggesties voor het basisonderwijs met betrekking tot het onderwerp hoofdluis.

Kringgesprek beestjes

´Er leven op deze aardbol heel veel kleine beestjes zoals vlooien, mieren, muggen, pissebedden, lieveheersbeestjes, spinnen en torren. Hoofdluizen en neten horen daar ook bij.´

Het thema beestjes zou onderwerp van een les kunnen zijn waarin hoofdluis en neten aan de orde komen. Als inleiding kan er een kringgesprek plaatsvinden waarin de kinderen vertellen welke beestjes ze allemaal kennen en wel of niet eng vinden. Ook kunnen ze beschrijven hoe de verschillende beestjes eruit zien en wat ze doen, waarvan ze leven, wanneer ze slapen en vooral wat voor hinder mensen van de beestjes kunnen hebben.

Zo kan gepraat worden over de hinder die de kinderen zelf van hoofdluis ondervinden zoals bijvoorbeeld jeuk.

Hygiëne

Het krijgen van hoofdluis heeft niets te maken met hygiëne maar hoe je er vanaf komt wel.

Zo moeten de haren gekamd en gewassen worden en ook het beddengoed en de kleren moeten worden gewassen. Dit kan aanleiding zijn om een les te geven over algemene hygiëne waarin specifiek aan deze gevolgen van het hebben van hoofdluis aandacht wordt besteed.

Luizenkam maken

De leerlingen kunnen gezamenlijk of in groepjes een grote luizenkam van karton of ander materiaal maken. Die kam wordt opgehangen in de klas als herkenningsteken op het moment dat het weer controle dag voor hoofdluis is. Natuurlijk kan ook voor een ander herkenningsteken gekozen worden, bijvoorbeeld een persoon uit een luizenverhaaltje of een hoofdluis zelf. Een andere vorm, bijvoorbeeld een poster, is ook mogelijk.

Leer les (kennis les)

Voor een kennis les over hoofdluis kunt u bij de JGZ medewerker de zogenaamde hoofdluiskoffer lenen. Dit is een koffer met daarin allerlei materialen met betrekking tot hoofdluis. Onder andere netenkammen, shampoos, lotion, echte hoofdluizen en een vergrootglas, hoofdluisfolders. De hoofdluiskoffer bevat eveneens het verhaaltje 'Twee luizen op reis'. Hierbij horen de tekeningen uit het boek 'Twee vlooien op reis'. Ook zit er een CD in de koffer genaamd 'Luis te lijf' met daarop allerlei luizenliedjes en een CD-rom met daarop het Luis-te-lijf-spel.

Overige tips

- Een quiz over (hoofd)luizen of beestjes maken.

- Een kwartet over beestjes maken.

- Een (hoofd)luizententoonstelling organiseren.

In de klas zou een kleine tentoonstelling over (hoofd)luizen gemaakt kunnen worden. De tentoonstelling kan bestaan uit materialen om hoofdluis te bestrijden, tekeningen e.d. van leerlingen uit de onderbouw of middenbouw. Leerlingen uit de bovenbouw kunnen voor de tentoonstelling een fotoserie maken over het thema 'hoofdluis binnen de school'.

5 Inhoudelijke informatie

De tekst van de folder: Luis in je haar? Kammen maar!

Is te vinden op www.rivm.nl/hoofdluis

6 Bijlagen

Hoofdluis: natuurlijk is er iets aan te doen!

Onze school is met de GGD Gelderland-Zuid is gestart met een nieuwe werkwijze met betrekking tot hoofdluis. Deze werkwijze is ontwikkeld om ons te ondersteunen bij het vroegtijdig opsporen en bestrijden van hoofdluis. Door hieraan mee te doen proberen we een hoofdluisepidemie op school te voorkomen. De beste manier om dat te bereiken is door alle kinderen met vaste regelmaat op school op één dag na te kijken op hoofdluis en neten. U krijgt tevoren bericht over de data waarop gestart wordt met het kammen van de kinderen. De school of de ouderraad zorgt voor de

luizenkammen. De kinderen krijgen na het kammen een briefje mee met de bevindingen. Om alle kinderen na te kunnen kijken op hoofdluis zijn kam-ouders nodig. De kam-ouders zullen van de JGZ medewerker instructies ontvangen over het kammen en waar op te letten. Als u belangstelling heeft om mee te helpen met kammen, laat dat dan even weten. Bij deze werkwijze hoort ook een ouderavond. Naast uitleg over deze werkwijze krijgt u informatie over het opsporen en behandelen van hoofdluis. Omdat we ook het taboe rond hoofdluis willen doorbreken, zal ook in de lessen van de kinderen kort aandacht besteed worden aan dit onderwerp.

Uitnodigingsbrief ouderbijeenkomst

Aan ouders/verzorgers

Mevrouw/ meneer,

Onze school heeft ervoor gekozen om, samen met de GGD Gelderland-Zuid, te starten met een hoofdluisproject op school. Dat is een project dat als doel heeft het vroegtijdig opsporen en bestrijden van hoofdluis. Door mee te doen, proberen we een hoofdluisepidemie op school te voorkomen.

Hierbij willen wij u uitnodigen voor een ouderbijeenkomst over 'hoofdluis'. Tijdens de bijeenkomst wordt u geïnformeerd over het project en krijgt informatie over wat luizen zijn, hoe hoofdluis behandeld kan worden.

De ouderbijeenkomst vindt plaats op:

...…dag………(datum) van………..uur tot……….uur op onze school.

Wilt u het onderstaande strookje invullen en vóór...………. aan uw kind mee terug geven?

Met vriendelijke groet,

…….……….……….……….……….……….……….……….……

Naam:...

Aanwezig op de ouderbijeenkomst: ja/ nee*

Met...perso(o)n(en)

* Doorstrepen wat niet van toepassing is

Brief voor ouders met bevindingen screening

Geachte ouder/verzorger,

Vandaag zijn alle kinderen op hoofdluis gecontroleerd. Bij uw kind hebben we:

 Geen hoofdluis of neten geconstateerd.

 Hoofdluis en /of neten geconstateerd. In bijgevoegde folder leest u hoe u deze effectief kunt bestrijden.

 Geen hoofdluis of neten geconstateerd, wel bij een van de klasgenootjes. We vragen u de komende tijd alert te zijn en uw kind wekelijks te controleren.

Met vriendelijke groet,

…….……….……….……….……….……….……….……….……

Geachte ouder / verzorger,

Vandaag zijn alle kinderen op hoofdluis gecontroleerd. Bij uw kind hebben we:

 Geen hoofdluis of neten geconstateerd.

 Hoofdluis en /of neten geconstateerd. In bijgevoegde folder leest u hoe u deze effectief kunt bestrijden.

 Geen hoofdluis of neten geconstateerd, wel bij een van de klasgenootjes. We vragen u de komende tijd alert te zijn en uw kind wekelijks te controleren.

Met vriendelijke groet

…….……….……….……….……….……….……….……….……

Geachte ouder / verzorger,

Vandaag zijn alle kinderen op hoofdluis gecontroleerd. Bij uw kind hebben we:

 Geen hoofdluis of neten geconstateerd.

 Hoofdluis en /of neten geconstateerd. In bijgevoegde folder leest u hoe u deze effectief kunt bestrijden.

 Geen hoofdluis of neten geconstateerd, wel bij een van de klasgenootjes. We vragen u de komende tijd alert te zijn en uw kind wekelijks te controleren.

Met vriendelijke groet

Inventarisatielijst

Leerkracht: Datum:

Naam kind Luizen

+/- Neten op 2

cm +/- Neten verder dan 2 cm van hoofdhuid

Actie Informatie