Schalmeye, inhoudende veel geestelijcke liedekens

(1)

liedekens

Marijn de Brauwer

bron

Marijn de Brauwer, Schalmeye, inhoudende veel geestelijcke liedekens. Vincent Casteleyn, Haarlem 1614

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/brau007scha01_01/colofon.php

© 2013 dbnl

(2)

Klynk-dicht op de Schalmeye van

MOcht Iubal heffen op zyn lang begraven Hooft, (Aenziend' hoe datmen nu met zoet geluyts beleyen Rechtschapen zyngt, en speelt op Pypen of Schalmeyen Yegelyk tot vermaek) hy stond als half verdooft,

Niet droevig zynde doch, zyn vindyng (als berooft Duer tyds verloop te zien vant eerst slechtmoedig vleyen) En zoeter klanks geschal te hebben, 't zoud' hem greyen Beneffens zulken hoop gezangen op geschooft.

Recht weydynge tot lust daer zyn navolgers vredig Als Byekens uit gebloemt haer vreught en nut ook zedig Uyt mogen halen wel naer eygen sins vermaek.

Wel moeten varen dan die tusschen-tyd onledig Elk ander tot genoegt, zoo zyn geweest bestedig Raed gevende mits dien elk een tot deugds opwaek.

Duerziet den grond.

Marijn de Brauwer, Schalmeye, inhoudende veel geestelijcke liedekens

(3)

Klinck-dicht

MYn ziele looft de Heer, alsoo David ghewaeght, Alles niet en vergheet, wat hy goedts heeft bewesen, Reyn heeft hy u ghemaeckt van al dat hem mishaeght, Yvert in 's Heeren Lof, ghy die zijn Naeme draeght, Neemt dees Schalmeye klaer, speelt int herte gheresen, Dat den Schepper mach sijn van zijn schepsel gepresen En groot mach zijn gemaeckt zijnen Heyligen Name Breydet uyt zijn eere, en laet niet af van desen, Roemt, singht, en speelt, den Heer in 't Hert bequame, Alleene droegh hy ons zonden op zijn Lichame.

Verkondight zijnen Lof, verbreydt al zijne deughden, Want door sijn wonden root, bracht hy ons al uyt blame En door zijn doot int leven looft den Heer met vreuchden Recht komt hem dat toe van oud' en jonghe jeuchden.

Schict u naer den tijdt.

(4)

Op het uytgegeven lied-boeck van Marijn de Brauwer, ghenaemt de Schalmeye.

DE Lesers weten! dat; Hebreeusche Volck'ren gingen, Met Luyt, Cimbael, Tambo'r, op sang somtijts ten rey Dat David kroont zijn dicht, met naem van veelderley Speel-tuygh, daer meed men God behoort zijn lof te singen

Maer salmen weten wat gespeelt wort op dees dingen Soo ons den Tharser schrijft! 't is nut datm' onderschey, Oft ooc eensinnigh luyd', 't zy Pijp', Harp', of Schalmey Oft anders schijnt onwijs, die daer op strijdt aenvinghen.

De voorgenaemde syn ons meest ghestelt ten toon, Hier hebben wy 't Schalmey, vol deugden klaer en schoon Hoe kan 't geloovigh hert nu hier? scha'en den benauwer!

Elc wensch' hem dient ons schanc, om eeuwig bly te zijn Het hooft belauweriert, zyn naem als Roos' Marijn Te riecken, ooc zyn hert, vol jeugds van 's levens Brauwer.

Pr. Vergeelsz. Liefde baert vrede.

(5)

Niemandt en leest dit Dicht Dat bid' ick hem verkeert.

Het sou gheschieden licht Die qualijck is gheleerdt.

DEn Sanger wy jonen - Twee duyster ooghen Een klaer ghesicht - Die dit Boeck ontkeeren Dat hy mach wonen - Die haer alsoo poogen Altijdt in het licht - Die hem selfs onteeren, Wijs en wel ghesticht - Die daer verkeerdt leeren Dat moet hem gheschien - Verdwaelt moeten zy gaen, Oock niet al te slicht - Die ondeucht vermeeren Die sonde vermien - Sijn onwijs beraen.

Schict u naer den tijdt. Rom. 12.11.

(6)

Sonnet. Den bekostigher tot de druckers.

Ghy Druckers wie ghy sijt, die tot u eyghen baet Een yder zijn Copy met lust soeckt nae te drucken Wilt my doch dees Schalmey, niet rooven oft ontplucken

Int gheheel noch ten deel dit selve niet bestaet, Want so wiet recht bemint, een anders niet aenvaet.

Maer hem selfs hy verheugt met tgene hem is gegeven Door Godes zeghen groot (hy spijst elck tot den leven) Als elck zijn eyghen vrucht hen 't hert vernoegen laet Maer soeckt pluct en be-erft, hondertfout uwe vrucht:

Soo my gheluck toe-slaet, door nijt doch niet en sucht Maer als den Ackerman geduldich wilt verwachten Den tijdt die u sghelijcx, oft meerder sendt naer lust, Op dat d' Autheurs begeert, end' mijne zy gheblust, Wilt sijn begheert hier na/ dan vriendelijck betrachten.

2000. Casteleyn.

(7)

d' Auteur aen de druckers.

GHy Druckers waer gy sijt in steden en in landen Zijt so beleeft hier in, dit begeer ic voorwaer Als u dese Schalmey, sal komen in de handen En zijt dan niet gesint om die te drucken naer Gedinct den Ackerman die met veel arbeyt swaer den acker baut en zaeyt, met arbeyt zonder duchten Het waer groot ongelijc dat een ander daer naer sou comen inden oogst, en ontmaeyen sijn vruchten sgelijcx in uwen tuyn, beplant, ten sijn geen cluchten De fruyt-boomen verciert, met Appelen en Peeren quame daer yemant in, gy sout daerom wel suchten Die u schoone plaisier, al tsamen ginge weeren Tis die ooc geenen lof, die haer alsoo geneeren Die daer wat dat ghy hebt u soecken te onstrijcken ghy en sout als ghyt wist, dat also niet begeeren en wat gy niet en wilt, doet niemant desgelijcks Ten was Ahab geen eer, al was hy Coning rijcke, dat Naboth omt erfdeel zulcken qua loon ontfing ooc Gaal den zoon Ebed, buyten Sichem publijcke die in Abimelech wijnberg maect groot gestinc Ic meene dat die twee daer na niet wel verging Laet elc plucken het zijn, die daer van is den bauwer wie dat ymant beneemt (seyt Syrach) sijn neering Zynen naesten hy doot. Ic hoop op u getrauwer

't Heeft ghelt en moeyt ghecost, aen Casteleyn en Brauwer.

Schickt u naer den tijdt.

(8)

Een history liedeken, (uyt Syrach 44. van veel vrome vermaerde mannen Gods, wat sy in haren tijdt gedaen, ende hoe sy gheregiert hebben.

Op de wyse: Wilhelmus van Nassauwen.

+Sy. 44.1.

LAet ons al de vermaerde⁺ Luyden loven te saem, Onse Vaders volwaerden Nae den ander met naem, Veel heerelijcke dingen Heeft den Heere deur haer Gedaen, Die recht wel gingen Naer zijnen wille claer.

Sy hebben Conincrijcken By haer wel geregeert En Daden wijselijcken Oock wel gepropheteert,

(9)

Sy hebben Landt en Lieden Met haeren raet ghesticht,

+Sy. 45.5.

+Minlijck geleert, en Lieden Geestelijcke gedicht.

Sy hebben veel rijckdommen

+Sy.44.6.

+Groote goeden gehadt,

+Gen.13.6. en 26.12. 36.7.

+In vrede teender sommen Binnen den tijt (hoort) dat, Sy hier hebben beneven Geleeft, alsoo sijn zy, Loffelijck in haer leven, Vermaert over al vry

En hebben een goe fame, Achter gelaten fier

+Sy. 44.8.

+Maer d' ander onbequame Hebben geenen roem hier, En vergaen altemale,

+Gen. 7.21.

+Of sy noyt niet geweest

+Sy. 44.10.

+Hadden, dat saet vol quale, Somen in Syrach leest.

Maer den heyligen geene

+Sy. 44.11.12.13.14.

+Welcker gerechticheyt, Niet vergeten wort eene Is een goe Erf bereydt, Met haer kinders ghebleven

(10)

Die van haer comen of, Die Ghemeente verheven Vercondicht oock haer lof.

Enoch een van dees vromen

+Sy.44.16 Haeghde den Heere wel,⁺

+Gen.5.24.

En hy is op ghenomen⁺

+Heb.11.5.

Op dat hy een spiegel,⁺

+Ec. 4.9.16 Die wereldt soude wesen⁺

+Sap. 4.4.

Een vermaninge goet,⁺ Die salich wil naer desen Werden keeren tot boet.

+Sy. 44.17.

Onstraffelijck bevonden⁺

+Gen. 6.8.

Wert Noe in dien tijd,⁺

+en 7.8.9.13.

Des toorens doen vol sonden⁺ Was heel die werelt wijt, En is over behouden Met zijn ghesin en stam, Doen die menschen benouden Als de Deluvy quam.

Den hooch beroemden Vader

+Sy. 44.20 Abram die onderhielt,⁺

+Gen.12.2 Godes Wet al tegaeder⁺

+en 15.5.

Waer dat sijn zaet nu krielt,⁺

+en 17.5.

Gelijck stof op der Eerden⁺ Ende tstant aen die Zee,

(11)

Zulcx als den Heer volweerden Hem zwoer, met eenen Ee.

Godt sprack duer uwen saede

+sy 44.22.

+Werden gebenendijt,

+Gen. 22.18

+Alle volcken slaet gaede

+Gen.22.5. en 22.3.

+Daeromme dat ghy zijt, Ghehoorsaem mijnder stemmen Altijt vroech ende spae, Abraham als den temmen Keerde, naer Berseba.

+Gen. 26.4

+Den Heere groot omprijsen

+sy. 44.24

+Heeft dit oock met Isaack, Bevesticht tot bewijsen Om Abrams wil hy sprack, Deur dat hy al sijn daegen Is ghebleven standtvast, En heeft connen verdragen Al sijns beproevens last.

+Gen. 18.14.

+Op Jacob laten comen

+sy. 44.26

+Heeft Godt oock dat verbont, Doen hy lach in sijn dromen Soo die schriftuer oorcont, Den grondt, op hem ghebleven Soo dat daer niet en feylt, Al sijn Erfdeel gegeven

(12)

In twaelf stammen gedeylt, Moyses die was wilt hooren

+Syr. 45.1.

Tot een heyligen staet,⁺

+Ex. 11.3.

Van den Heere vercoren⁺ Om dat hy vroech en laet Was getrou en ootmoedich Dus gaf hem Godt bevel sijn geboden seer goedich 't Oorconden Israel.

Godt heeft Aaron sijn broeder

+Sy. 45.7.

Wt den stamme Levy.⁺

+Ex. 4.14.

Verhoocht tot eenn behoeder⁺ In dat Priesterdom vry, Seer eerlick ende schoone Gecleet met eenen Rock, En veel cierage ydoone Die hy daer noch aentrock.

Pause

Desen rock sonder vlecken

+Sy. 45.9.

En mochte niemant hoort,⁺

+Ex. 28.1.

Dan hy alleen aantrecken⁺ En sijn kints kinders voort,

+Sy. 45.16 Om Godes dienst te doene⁺

Soo die schrift weten doet,

(13)

Voor dat volck te versoenen Spijs, en reuck offer soet.

+Nu. 25.7.

+Pineas soo wy leesen

+Sy. 45.28

+Eleaser Soon vroet,

Dwelck Aarons Soon was, desen Dede voor den Heer goet, Doen Israel hoereerde Met vreemde vrouwen snoo, Hy den tooren Godts keerde Van haer, al deur twee doo.

Den Heere heeft ghesproken

+Nu. 25.11

+Tot Moyses doen aldaer, Pineas heeft ghewroken Al mijne gramschap swaer, Maer duer sijn ijver woedich Die hy tot my heeft steets, Geef ick hem aldus spoedich Eewich, tverbondt des vreets.

Josua hooch ghepresen

+Syr. 46.1

+Was een heldt inden strijt,

+Josu. 1.5 en. 12.7.

+Want sulcx heeft hy bewesen Aen sijn vyanden wijt, Al naer des Heeren wille Trock hy dat Sweert uyt schee, Soo dat de Sonne stille

(14)

+Sy. 46.5.

Stondt, eenen dach als twee.⁺ In Moyses tijt rebelden

+Nu. 14.6.

Het volck een grooten hoop,⁺ Josu en Caleb stelden Haer teghen dien oploop, Soo dat sy beyd' alleene Behouden sijn: ick las, Van ses hondert duyst geene Meer, haers ghelijck en was.

Samuel een Prophete

+Sy.46.16 Van sijnen Godt bemindt,⁺

+1 Reg. 10.1 en 10.13 Prophenteerde in secreete⁺

Alsoomen wel bevindt, Dat oprecht is gevonden Syn Prophety niet slecht, En heeft noch in die stonden Een Koninckrijck gherecht.

Daer, naer soo Prophenteerde In Davids tijt Nathan,

+2 reg. 12.1 En Davids faem vermeerde⁺

Over Israel dan,

En van Godt uytvercooren

+syr. 47.2 Als uyt den Offer t' vet,⁺

Ghelijck alsmen kan hooren En lesen inde Wet.

(15)

Hy ginck met Leeuwen omme Al haddet gheweest spel,

+syrach.4.

+Met Bocxkens sonder schrommen

+2 Reg. 17.34

+En met die Beeren fel, Als Lammers hy verschuerde, Door Godes kracht seer groot, Ghelijck alst noch gebuerde

+Reg. 17.49

+Hy sloech den Rues oock doot.

Hy sloech sijne vyanden

+syrach 47.

+Over al ver en naer, En sticht als den vailjanden

+1 par 26.13

+Sangers by den Outaer, En lietse sijne Lieden Sijnghen naer den betaem,

+Syr. 47.12.

+En dat moste geschieden Tot prijs des Heeren naem,

Den Heer groot van bedrijven Maeckte oock een verbont,

+2.reg. 7.13

+Met David dat sou blijven In Israel den grondt,

+syr. 47.13.

+Op hem sijn Coninckrijcke Ghelijck men sach als doen, En naer hem sonder swijcke

+3.Reg.3.

+Sijnen Soon Salomon.

(16)

Pause

+3 reg. 10.1 Salomon die regierde⁺

Met wijsheydt en verstandt,

+3. re. 11.1 hem selven hy ontcierde⁺

Met vrouwen abondant, Want die uyt lantsche wijven Neychden sijn herte blie,

+syr. 47.21.

Na des Bybels beschrijven⁺ Tot veel afgoderie.

Verweckte Godt tot tooren

+syr. 47.22 Over hem en sijn zaet,⁺

Godt liet hem van te vooren Waerschouwen van dat quaet,

+3 reg. 11.43 Verstaet, hy is ghestorven⁺

Ende oock begraven mee, Sijnen Soon heeft verworven 'tConinghrijck in sijn stee.

Rehabeams manieren En waeren niet propijs

+syr. 47.23.

Hy en wilde niet vieren⁺

+3 reg. 12.8 Op raet noch op advijs,⁺

Onwijs en onbehendich Dat is van hem ghespeurt, Hy maecket volck afwendich

(17)

+3 reg. 12.16

+Dat Coninckrijcke scheurt.

+syr. 47.29.

+Jerobeam den Soone Van Nebath cleyn gheacht, Die was daer naer de goone Die Israels gheslacht,

Ghebracht heeft haer tot sonden Soo langhe dat ghewis,

In Ephraim op stonden

+3 reg. 12.16

+'t Coninckrijcke afgodis.

+3 reg. 17.1.

+Elias den Thisbijte,

+Jac. 5.17

+Hy brack uyt als een vier,

+syra. 48.1

+Sijn woort tot haerder spijte Brande als fackel schier Hier dedy op haer comen Den dieren tijt seer groot, Soo dat sy wel vernomen Den swaren hongers noot.

+3 reg. 18.38

+Hy bracht driemael publijcke

+3 reg. 1.15.

+Dat vier soo ick verstae, O wie is ws gelijcke Seydt Syrach Elya, Daer na als den subjecten Al door Gods woort vol kracht, Eenen dooden verweckte

+3 reg. 17.22

+En uytter hellen bracht.

(18)

Koninckrijcken ter neder

+syr. 48.6.

Heeft hy geworpen swaer,⁺ Hy wiert in een onweder Wech ghenomen voorwaer,

+4 reg. 2.11 Maer met Rossen en wagen,⁺

Vierich soo voer hy door,

+mat. 17.4.

In Christus tijt sy sagen⁺

+Luc. 9.30.

Hem opden Bergh Thabor.⁺ Naer dat Elias spoedich Wech was soo quam aldus, Elyas geest tweevoedich

+4 reg. 2.12 Opden Elijseus,⁺

+4 reg. 2.10.

Die dus tekenen dede⁺

+syr. 48.15.

Int leven naer de doot,⁺ Dit volck al haer boosheden

+4 reg. 3.21 Noch niet seer en verdroot.⁺

Hy sloech op die Jordaene

+4 re. 2.14.

Met sijn mantel gepeylt,⁺ Hy maeckte een drooch bane 'Twater heeft hem ghedeylt Ghefeylt noch oock ghesondicht En heeft hy op den wech,

+4 reg 7.1 Den goeden coop vercondicht⁺

Hy in dat swaer belech.

(19)

pause

+syra. 8.26.

+Oock Heskia verheven Die vreesde Godt eenpaer, Godt verlangde sijn leven

+Esa. 31,8,

+Den tijt van vijftien jaer, Daer die Sonne so vlugghe

+4 reg. 20,11,

+Loopt en niet en staet stil Wel tien graden te rugghe Keert sy om sijnen wil.

+4 Reg. 19,35,

+Hy bat den Heer ootmoedich Voor t' volck ende voor hem, Als Sanherib seer woedich

+Esa 37,36

+Lach voor Jerusalem Ontem, ende seer smaedich Lasterlijck op dit pas,

Maer Godt troost hem ghenadich Al door Esaias.

+4 reg 1,22

+Josias cloeck van daeden

+1 par 1,34

+Wiert Koninck acht jaer out, Hy bleef op s' Heeren paden Want hy heeft Godt betrout,

+4 Reg: 23,21,

+En hout t' Paeschen des heeren Las t' Wet boeck over luyt, d'Afgoden vol verseeren

(20)

Roeyde hy te lande uyt.

Esaias warachtich

+syr. 48.25, In al zijn prophetien,⁺

Hy propheteert voordachtich, Wat namaels sou geschien Naer dien hy dat verborgen Den volcke openbaert, So is hy sonder sorge Nu wel van Godt bewaert

Jermias int secrete Vercooren naer t' beschrijf, Tot een groote Prophete

+Syr. 49,9 Van in sijn moeders Lijf,⁺

Gekijf en tegenspreken, Dat heeft hy wel gehoort Hy most planten en breken Al met des Heeren woort

+Hez. 1.4 Hezechiel den derden⁺

Die heeft met goedt bescheydt, Hier sijnde opder Eerden,

+syr. 49,10, Ghesien Godts heerlickheydt⁺

Met arbeyt ende commer Leerde hy Godts gebodt, Om dat de lieden vromer Noch souden vreesen Godt.

(21)

Die twaelf Propheten beenen

+syr. 49,12,

+Die bloeyen noch met vlijt, So grooten metden kleenen Daer sy liggen subijt, In haeren tijt sy troosten Jacob alsoo elck kost Met veelderley propoosten Dat hy sou sijn verlost.

+syr. 49,13,

+Serobabel den vorste In Juda niet rebel

+1 Esdr. 3,4

+Met Jesua die moste

+Agg. 2,24

+Beyde naer Godts bevel, Snel den Tempel gaen bouwen Die lange verwoest was

+2 Es. 2,17

+Prijs moeten sy behouwen

+syr 49.15,

+Al met Nehemias.

+syr 49,

+Niemandt also geboren Die Enoch vergelijckt Propheteert van Godts tooren En oordeel soo t' wel blijckt, Niet en wijckt dese vromen In heel driehondert jaer, Heeft hem Godt wech genomen In presentie van haer.

+syr. 49,18,

+Gelijck Joseph ten fijne

(22)

En was also men leest Die een Heer over sijne

+gen 41,42 Broederen heeft geweest,⁺

Maer eerst sy hem verkochten Door nijt en groot confuys,

+exo. 13.19 Sijn gebeente sy brochten⁺

Wederom tot sijn huys.

+syr. 49.19, In grooter eeren saten⁺

+Gen. 4,25 en 5,32 Seth ende Sem met naem⁺

+Gen. 1,27, Sonder achter te laten⁺

Vreesden sy Godt tesaem, Adam heeft wel de meeste Eere van datter leeft Want hy is d' alder eerste Die Godt gheschapen heeft.

Prince

Prince nemet int goede Dit liet al ist seer slicht, Op dat ghy als de vroede Niemandt hier en ontsticht, Echter wert het om sijngen Dan in Rijmen gestelt

+syr. 44, tot 50, Den inhout sonderlijngen⁺

Ons Syrach heel vermelt.

Schickt u naer den tijt.

(23)

Een nieu liedeken van veel duechsame vrouwen die haer hoop op Godt stelden en wat sy gedaen hebben.

Op de wijse: Waeckt wel, waeckt wel, o ziele.

EEn Liet wil ick beginnen

+Jac. 4.15

+Om te stellen in dicht Soot my die Heer toe laet, Niet al op jonghe zinnen Maer dat elck een wel sticht out en jong dit wel verstaet, Naer der schriftueren raet, Van veele duechsaem Vrouwen

+1 Pet. 3.5

+Die haere hope op Godt, Stelden met vast betrouwen Leefden naer sijn gebodt.

Sara hier moet men leeren

+gen. 18,12,

+Sy was seer onderdaen Abraham hoog gheromt, Want sy hielt hem in eeren Het is haer wel gegaen.

+1 Pet. 3.6

+Sy heeft hem Heer ghenoemt,

(24)

+gen. 24.58 Rebecca goet willich comt,⁺

Tot Isaac goedertierich Naer Canan onverschrickt Wt reynder liefde vierich.

Van Godt al so beschickt.

Die Hebreeusche vroe-Wijven En hebben niet ontsien

s' Conincx mandament groot, Lieten levende blijven Die knechtkens doen ten tien

+Ex. 1.17.

Sy hebbens' niet gedoot,⁺ d' Welck den Coninck verdroot, En was qualick te vreden Versprack haer seer confuys Dat sy sulcx niet en deden

+Ex. 1.21.

Soo boude Godt haer huys.⁺ Moysis Moeder vol sorghen, Naer dat gebodt seer stranck En heeft sy niet gewrocht Maer 'tkindeken verborgen

+Ex. 2.1.

In huys drie maenden lanck⁺ Doen heeft sijt uyt gebrocht, Van Lis dat kint een Kiste Leydet int Waters kandt,

(25)

Dat Pharo niet en wiste 't Quam zijn Dochter ter hant.

Daer was een Prophetersse Mir Jam seere vailjant Die suster Aarons maer, Die nam hoort dese lesse

+Ex. 15.20

+Een Trommel inde hant Met noch meer Vrouwen daer, Loofden Godt der Heerschaer, Dat hy hadde verdroncken Man en Peert allebey, Gelijck als Loot sy soncken Sy loofden aenden Rey.

Dat Wijf Rahab voorsichtich Die sach den groten druck Die daer quam abondant, Deurt geloove gestichtich, Bercht zy voor 't ongeluck,

+Jos. 2.4

+Twee die Josua sant, Om te bespieden t' Landt, Daerom heeft zy verworven Met haer gheslachte zo Datse niet is verdorven Met die van Jericho.

Debora seer bequame

(26)

Een Rechteresse was Onder 't volck Israel,

+Jud. 4.4.

Een Prophetersse eersame⁺ Die hiet op 't selve pas Barach, op trecken snel, Tegen Syssera rebel, Ghy sult hem overwinnen De Heere strijdt voor dy, Ick en wil niet beginnen Of ghy en treckt met my.

Sy is mede op ghetogen In desen slach propijs Met tien duysent mans fijn, Sy leydet hem voor oogen Dat desen groten prijs Sijne niet soude sijn,

+Jud. 4.21 Jael in cort termijn,⁺

Heeft den vyandt gecregen In haer hutt', en uyt noot Een nagel heefts' gheslegen, Sijssera deur sijn hoot.

Abimlech van aerde Boos als eenen Tyran Bracht Sichem int verdriet, Thebes hy niet en spaerde,

(27)

+Jud. 9.53.

+Die hy alle bey wan

Maer den Torre en kreech hy niet Een wijf so schrift bediet, Nam een stuck sonder gecken Van eenen Molen steen, Wierpt op sijn Hersebecken En brack sijn Kakebeen.

Ruths liefde seer vermeerde Aen haer mans moeder trou En haer geheel gheslacht

+Rut. 1.16.

+Sy niet weder en keerde, Als Arpa d' ander vrou Hier blijckt der liefden kracht, Maer Godt heeft haer gedacht, Gelijck daer staet geschreven Die Heere sach haer an, En heeft haer noch ghegeven Boas tot eenen man.

Abigael seer verstandich, Dat wijf van eenen Boer, Als men haer dat beduyt:

Sy stilt den toren brandich

+1 reg. 25.13

+Die David Nabael swoer Haer al te roeyen uyt

Een wijs wijf maeckt besluyt,

(28)

Met Joab op die meuren Van Abel excelent, Dat zy sou brengen veuren t' Hooft van Seba bekent.

Hanna badt seer otmoedich Met weenen en versucht

+1 reg. 1.20 Vol commer en bedroeft,⁺

Dat haer den Heere goedich Wilde geven een vrucht Sy hadde smaet gheproeft, Theeft niet lange getoeft, Godt heeft naer haer begeren Haer Samuel verleent, Sy bracht weder den Heere, So haest alst was gespeent.

Thamar seer reyn van sede

+2 reg. 13.16 Antwoorde wijselick⁺

Amon die daer lach kranck, Maer dat hy aen haer dede En was niet prijselick Ja gans tegen haer danck, Een reyn camerken blanck,

+4 reg. 4.10 Maeckt die Sunamijtinne⁺

Voor den man Godts dat hy Daer sou logieren inne

(29)

Als hy sou gaen voorby.

Een cloeck wijf sonder falen Was binnen Thekoa

Seer wel bekendt int Landt, Die dede Joab halen Die hy by sijnen rae Totten Coninck David zant

+2 reg. 17.2

+En sprack met goet verstandt, Sy hadde scheen twee sonen D' eene ginck d' ander doon Twas om David te toonen Van zijn Soon Abselon.

Twee boden henen vluchten Tot David onversaecht, Want dat was hem seer nut, Maer deur quade gheruchten

+2 reg. 17.19

+Waren zy naer ghejaecht, Een wijf heeft haer beschut, Want zy hadde eenen put, En heeftse daer versteken, Daer in daelden zy kort, Spreyde daer op een deken En strooyde daer op Gort.

Daer was een Koninginne Int rijck Araben

(30)

Voorsichtich in haer woort,

+2. par. 9.9 Zy quam naer haren sinne⁺

Om Salomon te sien Sy hadder af gehoort, Leydet daer tot aenboort, Met veel raetsels en vragen Heeft zy hem gheprobeert Maer wat zy ging gewagen Hy hevet gesalveert.

Een weduw' goedertierich Die den Heer heeft gevreest Sarepta in de Stadt,

+3 reg. 17.5.

Door dat geloove vierich⁺ Bieck zy Elias eerst Een koecxken dat hy at, Want dat Meel inde Kat, En d' Oly inde Cruycke Naer Elias bediet Al atens' by den Buycke Ten verminderde niet.

Een vrouwe seer verlegen Heeft Elysa gheclaecht Van haren Crediteur,

+4 reg. 4.1 Maer zy heeft troost ghecregen⁺

Als hy haer heeft ghevraecht

(31)

Wat zy hadde by heur, Leent Vaten by u gebeur, Niet weynich zy oock brochte Deur 't gheloove gevult Met Oly die zy vercochte Betaelt daer mee haer schuldt.

Hester als de bedroefde Ootmoedich als een Lam

+Hest. 5.2.

+Heeft een maeltijt bereydt, Noode die zy behoefde Die Coninclijcke stam Doen heeft zijn Majesteyt, Begeert van my gheseydt, Laet my ghena verwerven Sprack zy wy zijn vercocht Ick en mijn volck moet sterven Dat heeft Haman gewrocht.

Judith naer schrifts gewagen Verstandich en beleeft

+Jud. 8.10.

+Bestrafte Osia,

Om dat hy nae vyf dagen, Dat volck bewillicht heeft De Stadt Betulia

Op te geven daer na, Sprack zy sonder vestooren

(32)

Dat is een quaet propoost 't Soude Godt meer tot tooren Verwecken dan tot troost

Judith dat volck vermaende Te blyven int gebedt

Vierich tot Godt seer vast, Als zy nu uyt was gaende

+Jud. 10.8.

Abra haer maerte medt⁺ Sy en vreesden geen last, Maer heeft daer op ghepast, Tot Israels verschoonen Dempt zy den quaden koen Tis vreemt als vrou personen Manlijcke daden doen.

Sara met droefheydt hoorde Van haers vaders dienstmaecht Een bitter schelden groot dat zy haer mans vermoorde Dat heeft zy Godt gheclaecht En sprack uyt grooten noot, O Heer ghy wetet bloot, Dat ick van al mijn leven Tot lichtveerdigen tucht My noyt en heb begeven Maer vermijdt van mijn juecht.

(33)

Susanna fleur der vrouwen Ging wandelen gherust

+Susan.22

+In hares mans Bogaert, Daer waren twe Rabouwen Seer onsteken met lust, Heymelick daer vergaerdt, Die hebben haer beswaert, Dat haer soecken vyleynich Soude worden geblust Susanna kuys en reynich Heeft haer in Godt gesust.

Die moeder seer verduldich Haer seven sonen vroom Op eenen dag verloos, Die al t' samen gehuldich

+2 Mag. 7

+En zy oock sonder schroom 't Eewich leven verkoos, Maer Anthiochus boos Hadde hier in behagen Al heeft hy haer benout Sy hevet al verdragen Want zy heeft God betrout.

Daer was een maecht gevonden

+Luc. 1.22.

+Int Landt van Galileen Was Maria ghenaemt,

(34)

Daer was tot haer gesonden

+mat. 1.18;

Des Heren Engel reen⁺ En heeft haer wijs gheraemt, Gegroet al soot betaemt, Naer Matheus beschrijven En so Lucas belijdt,

+Luc. 1.24.

Sprack boven alle Wijven⁺ Sijt ghy gebenendijt.

Als Maria sulcx hoorde Dachte sijnde verschrict Wat dat voor een groet waer, Maer den Engel antwoorde

+Luc. 1.26.

Vreest niet tis so beschickt⁺ Ghy hebt genade daer, Voor Godt gevonden maer, Ghy zult inden lichame Bevrucht zijn onbeschroomt Van een soone, zijn name Sal Jesus zijn genomt.

Maria reyn van zede Vraecht hoe dat dit gheschie, Genen man heb ick bekendt, Den Engel antwoordt dede

+Luc. 1.28.

Den Heyligen geest die⁺ Sal in u comen present,

(35)

Die kracht Godts sal u jent, Omschijnen dus vercoren Is den persoone dijn

+Luc. 1.31.

+'t Heylich uyt u gheboren Dat sal Godts Soone zijn.

Siet de Dienstmaegt des Heeren

+Luc. 1.34.

+Alsoo ghy hebt bediet My soo geschieden moet, Maer den Engel vol eeren Hier mede van haer schiet Maer Maria dit doet, En maeckt haer op den voet, Haer selven niet en swichte Trock na Juda met spoet Tot Lisabet haer nichte

+Luc. 1.36.

+Die heeft zy daer ghegroet.

Elijsabet ydoone

+Luc. 1.32.

+Die was doen oock bevrucht In haren oude stam,

Van eenen jonghen sone Als nu die suyver jeucht Maria tot haer quam, En haer groete vernam, Tot Elijsabet beclijve Maria blijdtschap bringt

(36)

Dat kindt in mijnen lijve

+Luc. 1.40.

Sprack zy: huppelt en sprinckt⁺ Elijsabet ghepresen

Wert met Godts geest vervult Sprack tot Maria bly

Gebenendijt ghy wesen, Onder die vrouwen zult

+Luc. 1.38.

En gebenendijdt daer by,⁺ De vrucht ws lichaems zy, Die daer is ons behoeder Van waer coemt my dit vry Dat nu mijns Heeren moeder Is gecomen tot my.

Elijsabet liberalich Hier in veel vreugde schept Seydt tot Maria fris, Hieromme sijt ghy salig

+Luc. 1.41.

Om dat ghy gelooft hebt⁺ Dat tot u gheseit is Van den Heere ghewis Het sal alsoo geschieden En volbracht werden bloot Dese twee vrouwelieden Maeckten den Heere groot.

Een weduwe manierich

(37)

Anna alsoo ick las

+Luc. 2.36.

+Was zeven Jaer ghetrout Die Godt diende seer vierich Alzo beschrijft Lucas Vier en tachtentich jaer out Die niet dit wel onthout By dage noch by nachte Quam uyt den Tempel snel Gestadich zy verwachte, Den troost van Israel.

Wanneer nu Jesus puere Inden Tempel ghebracht Was, schrijft Lucas ghereet Quam zy ter selver ure En Jesus hooch geacht Voor den Heere beleet,

+Luc. 2.38.

+En heeft al soomen weet, Dese goe nieuwe maren Al om in Stadt verbreyt Al Die wachtende waren Den troost der Sallicheydt.

Maria Magdalene

+Luc. 7.38.

+Daer Jesus was te gast Heeft een goedt werck gedaen, Haers gelijck en is geene

(38)

+Joan.12.3 Die Jesus voeten wast⁺

En nat maeck met haer traen,

+mat. 14.3.

En droogdse weder saen,⁺ Met 't haer van haren hoofde

+mat. 26.6.

Gesalft ter selver tijdt⁺ Om dat zy vast gheloofde Scholt hy haer sonden quijt.

+Lc. 15.25.

Een vrouwe die twaelf jaren⁺

+mat. 9.20 Den Bloetganck heeft ghehadt,⁺

Hadde een gheloove vroom

+mar. 5.25.

Sy docht sonder verclaren⁺ Conde ick aen roeren wat Ja van zijn cleet den soom, d' Welck zy dede int gedroom, En wert gesont ten fijnen Haer goet was al verquest

+Luc. 8.46.

Aen haer veel medecijnen⁺ Jesus ghenas haer best.

Hoe verstandich is bleven In vast geloove dat

Vrouken van Cananeen,

+mat 15.22 Den Heer heeft haer ghegeven⁺

Al weygert hy haer plat Dat zy hadde gebeen, Want de Duyvel onreen,

(39)

Die quelde seer haer dochter Dattet schier jammer was Die Heere gaf thaer sochter Als hyse nu genas.

Een vrouwe sonder dwalen Was inde stadt Sichar Die heeft om haer beschut,

+Joan. 4.7

+Buyten water gaen halen:

Zy vant Jesum voorwaer

+gen. 33.19

+Sitten rusten aen den put Maer dat was haer wel nut, Jesus met soete reden Die leert haer op dit pas Dat zy met viericheden Ghelooft in Missias.

Martha dient niet vergeten, Die den Heere heeft gedient

+Lu. 10.40

+Veel liefde in haer ontstack Als hy by haer quam eten Als haren liefsten vrient Haelt zy wat daer gebrack, Daer naer beleet en sprack:

+Joan. 11.27

+Ghy zijt Godts Sone crachtich Dat bekende zy self

Soo Joannis warachtich

(40)

Schrijft int Capittel elf.

Veel Galileetsche vrouwen

+ma 27,54 Die volgden Jesum naer⁺

En dienden hem subjeckt,

+Luc. 23,49 Die sagen met benouwen⁺

+mat 15,40 Jesum in lijden swaer⁺

Aen dat hout des Cruys gereckt Maer als hy was verweckt, En vande doot verresen Heeft hy haer dat gejont

+Luc. 24,9, Dat zy die eerste wesen⁺

Daer hy hem heeft vertoont, Thabita seer Godvruchtich

+Acto 9, Dat is beduyt Dorcas⁺

Tot Joppen wel bekendt, Sy hadde een lof Godvruchtich Vol goede wercken was En Alemossen jent,

Werdt sieck en sterft present, Deur Gods kracht altemale Comt Petrus daer uyt noot

+Acto 9,40 Daer zy lach inde sale⁺

Verweckt haer vande doot.

Een vrowe die den Heere Open dede dat hert

(41)

+Act 16,14

+Die daer Lijdia hiet, Dat zy aenmerckt die leere Die daer ghepredict wert Van Paulus met vliet, Wert gelovich en liet, Haer dopen inden name Des Heeren, tot ghewin Daer toe was oock bequame Haer geheel Huysgesin.

Phebe moet ick by voegen

+rom. 16,1,

+Die seer volherdich bleef Int gheloove der waerheyt, Paulus met goet benoegen Aen die van Romen schreef Van haer soo goet bescheyt, Dat zy met veel arbeydt, Diende Godts uyt vercoren Inder gemeenten tem Van Cenceren wilt hooren Sy beleet ooc van hem.

Syrach tot groter eeren Van deuchtsaem vrouwen heeft Gheschreven zijt dit vroet,

+syra 26,1,

+Hy gaetse seer lauderen Dat hy te langer leeft

(42)

Die daer heeft een vrouwe goet Gelijck de Sonne doet,

Aenden Hemel verlichten En taertrijck verciert:

Soo kan een vrouwe stichten Haer huys wel ghemaniert.

+syrach 26,19.20 Daer zijn geen liever panden⁺

Onder den Hemel klaer Dan een manierlijck wijf, Soeckt vry in alle landen Ghy sult s' gelijcks van haer

+pro 19,22 Niet vinden tot gherijf,⁺

Naer Salomons beschrijf, Proverby eenendertich

+pro 31,10 Boven Peerels ghestelt⁺

Een vrouwe seer goethertich Gaet boven goet en gelt.

Huys goedt en sulcken have

+pro 19.14 Men van zijn Ouders erft⁺

Maer een wijf met verstandt,

+syrach. 26, Dat is een Edel gave⁺

Diemen van Godt verwerft En comt dien inde handt, Die God vreesen vailjant, Een kuys wijf sonder falen

(43)

+syrach 21

+Met bestandich gemoet En can niemant betalen Sy is eens mans behoet.

+Pro 31.11

+Sy is in alder wegen,

+Syra. 37.7

+Hem een hulpe getrou,

+Syr. 26,2,

+Bringt zijn goet tot profijt, Haer vriendelijck bejegen Streckt hem tot grooten rou, Als hy dat wijf wort quijt Sonder vreucht en jolijt Nerghens in geen vermaken Hy mistse in alle dinck

+Syr. 37.8.

+'t Gaet hem in al zijn zaken, Of hy dwalende ginck.

Oorlof vrouwen al t' samen

+Jac. 1.25

+In desen Spiegel siet Met de oogen des geest,

+1 Pet. 3.1 en 5.9,

+Wandelt naer den betamen

+Jaco. 4,6

+End', en verheft u niet

+Act. 16.13

+Om dit Liet van vrouwen meest,

+1 Pet. 5.6

+Want wie den Heere vreest,

+Mat. 25.34

+Die sal Christum verheffen

+Rom. 2.8.

+Hier naer met blyde aenschijn Maer zijn woort sal die treffen, Die weder spannich zijn.

Schickt u naer den tyt.

(44)

Een nieu liedeken vande jonghelinghen Op de wijse: Fortuyne vals der minne boos.

+Apoc. 2.7, PIjnt u die ooren hebt, en hoort⁺

+Luc 14.3 Een liet sou ic u nu gaen singen⁺

Gemaeckt niet tot twist en discoort

+1 joan. 2.14 Maer meest op alle Jongelinghen,⁺

+mat. 7.13.

Die haer bedwingen // op d' enge pat⁺

+1 Tes. 4.4 Heylich en reyn besit u vat,⁺

+Heb. 11.10 Als alle vromen die hier ginghen,⁺

+4 Esd 7.7 En sochten d' eeuwighe stadt.⁺

+Sy. 18.26 Met ernst doch, den Heere vreest⁺

Daer toe ghy u hebt gaen begeven, Dat ghy ooc door des Heeren geest In u ghemoet soo zijt ghedreven,

+mat. 5.14, Om leven // in dees Wereldt blendt,⁺

+mar. 4.20 Datm' een claer licht aen u bekendt⁺

+Luc. 8.16, Op dat die noch in zonden zweven⁺

Door u worden af ghewendt.

+Joan. 3,8 Sijt ghy herboren al deur Gods woort⁺

Latet van herten aen u blijcken

+mat. 7.17, wat vrucht den boom sal bringen voort,⁺

(45)

+Luc. 6.44

+Dat sal die werelt sonder zwijcken wel gaen bekijcken // tsy quaet of goet En oord'len die recht metter spoet

+ma. 25,21

+Dus wilt den goeden knecht gelijcken Met u pont winninge doet.

Sijt vlijtich met 't gegeven pont/

+Luc. 19,16

+Wilt neerstich arbeyden en slaven Gedenckt dat u God heeft gejont Diet al can spijsen ende laven, U gaven // wijselijck belecht,

+Syr. 1,36,

+Wandelt naer de Schriftuere recht

+ma. 25,25

+Willet in d' aerde niet begraven

+Luc. 19.20

+Soo dede den quaden knecht.

+Col. 3,5

+Wanneer die aertsche leden sterck

+mat. 3.22

+Dat goede zaet hier over groeyen

+2 Tes. 2.8,

+Daer heeft Satan ooc mede werck

+1 Pet. 5,9

+en gaet hem daer me neerstich moeyen, Roeyen // wy dat niet uyt het lant

+mat. 13.27

+Soo nemet toncruyt d' overhant Dat selve sal ons dan verfoeyen

+Syr. 1,39,

+En bringen tot groote schant.

+rom 12 16

+En staet doch na dat hooge niet

+Pro. 3,8

+Wilt u het neder ghelijck maken

+syr. 20,11

+All' hoveerd'ghe ooghen siet

+Esai. 2,11

+Die verderven haer selfs eylaken

(46)

+Psa. 90,1 Smaken // wilt niet die quade vrucht⁺

+ma. 26.20 maer neemt tot Godt uwen toevlucht⁺

+Pre. 5,1, Met u vasten bidden ende waken⁺

+Syr. 6,25, Bewaert zoo u jonghe jeucht.⁺

+rom. 6,12, Laet de sonde geen heerschappie,⁺

Doch hebben in uwen Lichame

+Jaco. 4,4 Daer over wertme Godes partie⁺

+Luc. 9,62, En tot zijn rijcke onbequame,⁺

Den name // gelt niet diemen erft

+Col. 3,10, trect d' ouden mensch uyt die verderft⁺

Doet aen den niewen sonder blame Op dat ghy naer niet en sterft.

Laet ons gedincken waerom dat Wy hier aen 't lijf clederen dragen

+rom. 5,19, 'T is om dat Adam over tradt⁺

Met zijn wijf tegen Godts behagen

+Gene. 3,7, Sy zaghen // datse waren naeckt⁺

+Gen. 3,21 Got trac haer aen vellen rocx gemaect⁺

Om te gedincken al haer dagen Den val daers' in waren geraeckt.

+Sy. 20.11 Maer niet tot proncken nochte prael⁺

Ghelijckmen hier nu kan aenschouwen

+mat. 11.28 Comt tot my doet Christus verhael⁺

En roeptse al mannen en vrouwen

+Syr. 6.26 Met goet betrouwen // leert van my⁺

(47)

+1 joan. 5,3

+Dat ick ootmoedich van herten sy So sult ghy voor u selfs behouwen

+Jer. 6,16,

+Ruste voor u siele vry.

Maer alle hoochmoet en gepracht

+1 Joa. 2,16

+sal voor God niet onschuldich blijven Jongelingen u daer of wacht

+Joa. 15,4

+Als vruchtbaer rancken wilt beclijven

+Colo. 3,5,

+En uytdrijven // al tquaet gesint,

+1 joa. 2.15

+Dat meer de werelt dan God bemint Op dat gy naer Johannes schrijven

+1 joan. 2.14

+Den bosen vyant verwint.

+Pet. 4,3,

+Dertelheyt en lichtveerdich tucht

+rom 13,14

+En laet by u niet zijn bevonden

+en 14,16

+Op dat van u geen quaet gerucht En wort gehoort tot allen stonden

+Syr. 6.29

+Gebonden // aen die waerheyt vast

+Gal. 6,4,

+En helpt dragen eens anders last

+Eph. 4,26

+op dat 't lichaem naer schrijfs oorconden Tot zijn beteringe wast.

+rom. 6,19

+Gelijck ghy in voortijt planteyt Willich hebt begeven u leden Tot den dienst der onreynicheyt, Soo wilt haer nu anders besteden,

+Col. 2,11,

+Als die besneden // zijt door de leer

+Su. 4,4

+Om heylich te dienen den heer

(48)

+Rom. 15.33 en 16.19 Die daer is eenen Godt des vreden⁺

+Joan. 6.66 En scheyt van hem nimmermeer.⁺

Alle weldaet zijn plaetze vint,

+Syr. 16.15 En alle quaet zal sijn gewroken⁺

Met Semy u niet onverwint

+3 reg. 2.37.

Tegen dat Salomon heeft gesproken⁺ Beloken // blijft in Jerusalem Loopt niet uyt als Semy ontem

+3 reg. 2.37 Tmandament heeft hy selfs gebroken⁺

Dat coste het leven hem.

+2 tim. 4.10 En doet doch niet gelijc Demas⁺

diet 's werelts liefd' heeft aengenomen

+Tob. 1,11 Maer vreest de Heer als Tobias⁺

Gy wert bevrijt van dat verschromen

+rom. 12,11 By den vromen // doch altijt schickt⁺

maer met de werelt u niet verstrickt

+ma. 24,43 Op dat als den Heere sal comen⁺

+Apoc. 3.3.

Dat ghy dan niet en verschrickt.⁺ Prince.

Prince, Jonghelingen u draecht

+2 tim. 2.22 Onstraffelijck in u voyjage⁺

+2 cor. 5,9, Op dat ghy uwen Godt behaecht⁺

+2 cor. 5.6, Al den tijt van u pilgrimage⁺

Want dees passage // Jacob bekent

(49)

+Gen. 49.7

+Is cort en quaet, en vol elendt Op dat ghy hier naer met corage

+2 Cor. 5.2

+Meucht comen in 'sHemels tent.

Schickt u naer den tijt

Een liedeken vande maegden.

Op de wijse Ic ben een goutsmits dochter van Keulen leyt aen den Rijn.

+Col 3,16,

+EEn Liet wil ick beginnen

+Eph. 5.19

+Te singen int generael,

+Jac. 5,13,

+Op alle jonghe sinnen Tot stichten van altemael, Maer op maechdekens principael.

+Syr. 3,6,

+Maechdekens ghy moet leeren Met onderdanich opstel,

+Due. 5,29

+U ouders houden in eeren Alst gaet naer 's Heeren bevel Soo salt u gelucken wel.

Paulus die heeft geschreven

+1 cor. 7,25

+Van maechden geen gebot, Maer heeft haer raet gegeven, Getrouwe te zijne voor Godt

(50)

Maer niet worden op knechten versodt.

Sara liet haer genoegen

+Tob. 3,15 In al haer ouders voetstap⁺

Sy wilde haer niet voegen By lichtveerdech geselschap, Om te hooren onnut gheclap.

Sy hadde geen vermaken, In 'tghene dat daer verginck

+Tob. 3,17 Maer met bidden en waken,⁺

Gestadich den heere aenhinc

Maechden soect doch dat zelve dinck

+Sy. 22,4, Een dochter zonder schaemte,⁺

Gelijc ons Syrach bediet

+Sy. 42,33 Die komt dickwils in blaemte⁺

+Sy. 26.14 Die stoutelijck om haer siet⁺

Sulck eenen is te dege niet.

Hadde Dyna gebleven

+Gen. 34,1 In haers vadershuys present,⁺

En haer niet gaen begeven Den lichtveerdigen ontrent, Sy en ware daer niet gheschendt.

Neemt dit tot een exempel, die Spiegel doch voor u draecht, blijft in des Heeren Tempel

+Luc. 2,37, Als een Godtvreesende Maecht,⁺

(51)

Dat ghy God uwen Heere behaecht Volcht alle goe manieren

+Sy. 19.1

+Al doedet u vlees wat smert,

+Tob. 4,10

+En laet doch niet logieren

+Sy. 15.13

+Hoveerdicheydt in u hert, Dat ghy niet verworpen en werdt,

+Phi. 1,27

+Wandelt alleene weerdich

+2 pet. 3.11

+Naer 't Euangeliom,

+1 joa. 2.10

+Al gaet een ander lichtveerdich

+sapi. 2.7

+In dese Werelt onvrom

+sapi. 2.9

+Soo keert liever u aensicht om.

+Esa. 3,15,

+Al quamen zy uyt een kiste

+Hebr. 4.13

+Soo gaen zy som so net,

+syra. 15.23

+Waert dat Godt niet en wiste Haer soecken en opset,

So waert noch een weynich te bet.

+mat. 6,28

+En soeckt geen qua parlotten

+Job. 17.14

+Hoe 't vleesch sal worden gecleyt,

+Gen. 3.19

+Het moet doch haest verrotten

+Syra.17.8

+So Godt tot Adam seyt,

+pro. 15,27

+Alst in d'Aerdt sal worden geleyt, Wilt u doch wel bedincken

+syrach 8.3

+Dit raed ick u met der spoet En neemt doch geen geschincken Van knechten wat dat ghy doet,

(52)

+Exo. 23.8 O ghy maechden ten is u niet goet⁺

Tis om 't Herte te stelen

+Deu. 17.2 En te brengen inden streck,⁺

+sap. 4.6 Ghy sout dat noch bequelen⁺

+mat. 5.14, Als ghy wort swerelts geck,⁺

+mar. 9.49 En daerom gheacht als dreck⁺

+Ephe. 4,1.

Wandelt naer den betame⁺

+Apo. 16,15 Ghy maechden minst en meest,⁺

+1 cor. 3,16 En weet dat u lichame⁺

+syra. 1,17 Sijn Tempelen van Gods geest.⁺

+syra. 15.19 Ghy alle die den Heere vreest.⁺

+sapi. 2,9 Die nu yet gaen verkiesen⁺

En liever hebben dan dat, Die sullen oock haest verliesen

+2 Cor. 4,7 Den eewigen goeden schat,⁺

Die zy hebben int aerden vat.

En oft nu soo geviele

+mat 16.26 Dat ghy die Werelt wont⁺

+Luc. 9,215, En dedet schade aen u siele⁺

Die vraechde des Heeren mondt

+Psa. 49.9 Waer me dat ghyse lossen cont.⁺

Leydet u Pilgrimagie

+Apo. 14,4 Als maechden die volgen het Lam,⁺

+1 Hes. 3,15 Wacht u van alle vrijadge⁺

+2 tim. 2.22 Als zy u vooren quam,⁺

(53)

+Psal. 2,12

+Of ghy maect uwen Bruydegom gram.

+Psa. 49.8

+Draecht voor u selven sorge, Ghelijck dat Paulus sprack Niemant en wort u borghe,

+Psa 62.13

+Ghy zult met ongemack

+Gala. 6,7

+Moeten dragen u eygen pack.

Die Maechden met haer Lampen

+mat. 25.3.

+Sy hadden geen Oly peur Van daer mosten zy schampen, In weenen en zwaer getreur,

+mat 25.10

+Want zy vonden gesloten die deur.

+1 cor. 1,16

+Die dan sal gaen verloren,

+2 Pet. 3.9.

+O Maeghden gedenckt dit naer:

+4 esd. 4,12

+Veel beter noyt geboren, Waren zy openbaer

+1 Thes. 1,9

+Dan te comen int lyden zwaer.

Prince dit is ten lesten,

+syra. 1,16

+Maeghden vreest God eenpaer Hout my dit liedt ten besten, Dit schincke ick u allegaer Voor een zalige nieuwe Jaer.

Schickt u naer den tyt.

+rom. 8,28

+Wy weten alle die daer liefhebben God, Dat haer alle ding sal dienen ten besten Maechden en hout dit niet voor een spot, Want ick en soecke teghen u geen queste.

(54)

Een nieu liedeken,

Op de wijse: Reyn van manieren is den echten staet.

GElijck die Blommen

+Job 14.3.

Op der eerde // staen⁺ Soo sietmen op commen En in weerde // gaen Naer schrift vermaen, die Mensche wast en groeyt

Gelijc een bloeme die heerlijc bloeyt Soomen aenschouwen // can

Door Gods bedouwen // dan Sonder verflouwen // van hem sijn bespoeyt.

Die Bloeme wijt Staet op een smallen // staf Kort is den tijt

Dat zy haest vallen // af

+ps. 103.16.

wanneer daer straffen wint, die niet en spaert⁺ Eens onversiens daer over henen vaert Sy kent haer stede // niet,

(55)

Daer sy oock dede // yet Also wech mede // vliet Des menschen aert.

Dus ghy Jonckheyt Dit vast in herte // prent Dat ghy planteyt

Der sonden smerte // kent

U niet en went // des werelts boos opstel, Door lichtveerdigheydt, maer naer Gods bevel,

+syr. 20.11,

+Want die veel pralen // mal Tverderf behalen // sal Sullen betalen // al, In groot gequel.

In Demas daet

+2 tim. 4.10

+Wilt niet gelijcken // ghy van goet tot quaet

Eylaes ging wijcken // hy

en nam al vry des werelts liefde aen Waer deure hy / van Godt quam in den ban, Met sulcke natie // een

Hebt conversatie // geen Het heeft doch gratie // cleen

(56)

+mat 16.26 Dat hy daer wan.⁺

+Psa. 49,9 Jonckheyt te saem⁺

Cleen aliance // maeckt Dat ghy in blaem Geen falicance // raeckt

+Tit. 1,13 Bidt en waeckt // int geloove gesondt⁺

Gy den ouden soeckt wijsheyt waer ghy kont, t Stroo by den vyere // bloot

Is in dangiere // groot

+Tobi. 3,15 Zulck een maniere // vloot⁺

Sara terstont.

+Eph. 5,4 Onnut geclap⁺

En laet niet zijn genomt, Int geselschap,

Waer dat ghy oock bekomt

+1 Pet. 2,9 Prijst en romt // altijt u schepper seer⁺

+1 Tes. 4,4 Besit u vat in heylicheyt en eer,⁺

Als rechte jonghe // Jeucht

+Eph. 5.19 Maeckt metter tongen // vreucht⁺

Dat ghy gedrongen // meucht

+Tit. 2,6, Sijn totten Heer.⁺

Sijt neerstich

In lesen en singen // vroet

+2 tim 2,24 Niet questich,⁺

(57)

Maer cloeck u dinghen // doet,

Staet so naet goet // al door den vreden bant,

+Col. 3,15

+laet dien altijt behouden d' overhant God die de beste // kent

Geve u in 't Testament, Tot in den lesten // ent 'Trechte verstant.

+Pre. 5,1

+Van alle quae Bewaert de voeten dijn 't Sal u hier nae

Een groot versoeten zijn

+2 cor. 5,10

+Als ghy voor 't aenschijn // van den Heere zult

+rom. 14,10

+moeten ontfangen, na dat wert u schult Laet u niet paeyen // slecht

+Gala. 6,9

+De schrift van saeyen // secht, Dat wy van maeyen // recht, Met vreucht vervult.

Prince

+Ephe. 3.16

+Prins uyt de cracht Al van Gods heylich woort:

Gaet dach en nacht

+Luc. 9,62

+Altijt goetwillich voort

(58)

+Mat 18.7 Al comt discoort // en wort niet moedeloos⁺

+Gal. 5.27 Gheduerich strijt is tegen 't vleesch altoos⁺

Al vallet suere // wat Adams Natuere // dat Is naer Schriftuere // plat

+Gen. 8.21.

Van joncx op boos.⁺

Schickt u naer den tijt.

Een tsamen-sprakich liet, tusschen de Heere ende den mensch.

Op de wijse: Het waren twee gespelenen.

De Heere spreeckt.

MEnschen tis nu vercondicht vry wat dat ic al van u heyschende zy

+Mich 6.8 Dat is mijn woort te houwen⁺

+Deu 10.12 Inde liefde sonder verflouwen.⁺

Den mensche spreect claghender wijse.

Den heysch is groot o Heer wat raet

+Rom 7.18 Van mijn selfs en hebbe ic niet dan quaet⁺

ick en kan my niet bedwingen Om u woorden te vol brengen.

Den Heere spreeckt.

Ist dat ghy hier in u best doet Mijn last is licht mijn jock is soet,

+mat. 11,29 Ick sal u helpen dragen⁺

+1 Joan. 5,3 soect ghy my hier slechs te behagen.⁺

(59)

Den mensche

O Heere ic ben van Adams geslacht In my en is niet een goede gedacht

+Rom 5.12

+Ick macht // wel al mijn dagen

+Rom 7,5

+Met weenenden oogen beclagen

Schict u daer naer dit wel verstaet Dat ghy ter engher Poorte in gaet

+Mat 7.13

+Duer den smallen wech in stede

+Luc. 13,22

+Soo comt ghy by my in vrede

Den mensche.

O Heere biedt my hier toe u hant.

+Gala 5,17

+Ick hebbe doch meer dan eenen vyant

+Mar 7.13

+Die my wil trecken ter zyde Om te gaen op den wech wyde.

Den Heere spreect den man aen.

Gy mannen die zijt int huwelix Echt Hebt lief uwe vrouwen tis u gesecht

+Colo 3,29

+Geeft haer ick dit begeere

+1 Pet. 3,7,

+Als dat zwackste vat haer eere.

Den man die claecht

Ic ben met veel gebreken vervult

+Gen. 3.2

+Adam die leyde op sijn wijf de schult

+1 Pet. 1,6

+Dat ic geen goe mate en can houwen Dat doet my soo dickmaels rouwen

Den Heere die spreect de vrouwen aen.

Gy vrouwen ic spreke u al te samen an

+Col. 3,18

+Gy sult onderdanich zijn // uwen man

+Ephe. 5,33

+Ghelijc ghy my moet wesen Dat is mijn bevel voor desen.

De vrouwe die spreeckt.

Tmoet so geschien die in u gelooft

(60)

+Sy. 25.24.

maer sommighe vrouwen sijn geern thooft⁺

+Pro. 30.12 Die sulc eenen aert gekrijgen⁺

En willen den man niet verswijgen,

Die dus weynich op mijn woorden schaft

+Luc. 17.30 Die moeten gedincken waeromme gestraft⁺

+gen 19.26 Dat ic hebbe Lots huys vrouwe⁺

sy en hielt mijn woort niet getrouwe

De vrouwe die bid.

o Heere geeft my een gehoorsaem hert op dat ic vry blyve van sulc een smert

+Esai. 66,2 Dat ic u woorden vermanich⁺

+Psa 51.19 doch niet en ben wederspannich.⁺

Den Heere spreeckt de Weduwaers aen Gy Weduwaers en die sijt sonder wijf

+1 cor 7,34 Ghy sult heylich sijn aen geest en lijf⁺

En dat geloove bewaren met alle mijn vroome dienaren.

Den Weduwaer bidt.

O Heer gheeft my daer toe hulpe dat ic hier mach reyn besitten myn vat,

+1 Tes. 4,4 Den schat die ghy hebt gegeven⁺

+2 Cor. 4,7 Bewaren mach al mijn leven.⁺

Den Heere spreeckt de Weduwen aen Ghy Weduwen die sonder mannen zijt,

+1 tim. 5.13 Besorcht u huys, neemt waer uwen tijdt⁺

Niet clapachtich langst die huysen, daer uyt comen veel quade abuysen.