VRIJBEID IN DEMOCIATIE
Zaterdag 8 ~ctober 1955 • No. N9
De V.V.D.
in de aanval
(Zie pagina 5)
W.EEKBLAD YAH DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
LAATSTE RONDE
De Tweede Kamer heeft een aanvang gemaakt met de Algemene Beschouwing over de Rijksbegroting en daarmede is voor haar en voor het zittende Kabinet de laatste ronde begonnen. De Troonrede droeg daarvan alle kentekenen: het Ka- binet putte zich daarin uit in - al te breedvoerige - beschouwingen over allerlei zaken die op stapel staan en daaronder zijn er die ons volk reeds lang gaarne tot afvoering gebracht had gezien. Veel nieuws wordt er niet ondernomen - zo moet na le- zing van dit staatsstuk wel de conclusie zijn en maar al te vele en belangrijke vraagstukken laat dit Ka- binet aan zijn opvolger over.
Dit moge op zichzelf geen ongewoon verschijnsel zijn, het wordt eigenlijk pas ernstig vanwege de achtergrond waartegen het moet worden gezien. Im- mers het is niet alleen zó dat het Kabinet in zijn laatste levensjaar weinig lust meer toont, iets nieuws te ondernemen, het moet zich innerlijk geremd we- ten door de tegenstellingen, ten aanzien van ver- schillende grote problemen, die letterlijk om op- lossing schreeuwen, bestaande tussen de partijen, wáarop het Kabinet steunt.·
Het komt ons voor, dat het land hiermede aller- minst gediend is. En er zal heel wat moeten ge- beuren eer hierin, na de verkiezingsstrijd, die naar alle tekenen doen vermoeden, juist de twee grootste regeringspartijen het felst tegen elkaar zal plaatsen, verandering ten goede zal komen.
Dit is te betreurenswaardiger, daar het land thans en in de naaste toekomst een sterke regering be- hoeft. Onze eigen economische politiek is in menig opzicht niet zo gunstig als men het aan ·de hand van allerlei verschijnselen vaak maar al te gemakkelijk voorstelt. En de internationale toestand ontwikkelt zich de laatste weken nu juist niet in een richting, die hoop geeft op veel goeds, alweer: -yeel bedeie- gelijke tekenen ten spijt. Het probleem-Duitsland is ook na Adenauers reis naar Moskou een zorgwek- kend probleem gebleven. Frankrijk komt in Noord- Afrika meer en meer in een wespennest te zitten:, dat het moederland ook in zijn interne politieke situatie ten diepste benart. Dat het land,' na de recente uit- spraak van de assemblée - laat ons hopen tijdelijk -de Verenigde Naties de rug toekeert is een ander zeer bedenkelijk verschijnsel. Engelands economische positie is zorgwekkend. De ziekte waardoor presi- dent Eisenhower plotseling overvallen werd, heeft reacties op de internationale beurzen veroorzaakt, die nog eens weer doen zien hoe fragiel het bouwsel van de huidige wereldwelvaart is. In het Nabije Oosten gist het; rondom wat Kuyper no~mde de oude Wereldzee stijgt de onrust en de Westelijke wereld hoorde tot haar ontsteltenis dat Egypte op
"zuiver economische basis" bewapeningstuig uit Tsjecho-Slowakije ontvangt. De jonge staat Israël voelt zich met de dag onbehagelijker om niet te reggen met de. dag meer in zijn bestaan bedreigd.
Over het Verre Oosten spreken we maar niet; de verkiezingsuitslagen in Indonesië dreigen de onder- baadeliogen tussen minister Luns en minister Anak Agung in hun schijnbaar veelbelovende voortgang te stuiten. De stemming over de kwestie Nieuw-Guinea in de Assemblée stelt teleur. '
Zie, in zulk een internationale positie heeft een land als het onze, dat van iedere verslechtering in de internationale toestand de onmiddellijke terug- slag ondervindt, meer dan ooit behoefte aan een regering, die tot regeren bekwaam is, omdat zij en de volksvertegenwoordiging waarop zij rust, steun weet af te dwingen voor een duidelijk regeringsbe- leid. Het omgekeerde is het geval, naar o.a. bij de belasting- en huurwetten deze zomer is gebleken.
In dit verband achten wij het gemotiveerd, ook in ons blad de aandacht te vestigen op een belangwek- kende beschouwing, door ons Kamerlid, mr H. F.
·van Leeuwen in de "Haagsche Post" van 17 Septem- ber geplaatst onder de titel "Conclusies bij een pas- sieve handelsbalans".
"Tot goed begrip" - aldus de schrijver - "moet gezegd worden, dat op zichzelf geoomen het saldo, van de Nederlandse handelsbalans altijd negatief is geweest." M.a.w.: de invoer overtreft in normale omstandigheden de uitvoer. Dit negatieve saldo wordt op de z.g. lopende rekening gecompenseerd door inkomsten uit scheepvaart, handelswinsten, enz.
en uit de opbrengst van onze buitenlandse beleg- gingen.
Dit saldo van de lopende rekening nu is in de laatste jaren sterk actief geweest, zij het in afnemen- de mate. Voor het lopende jaar ziet het er naar uit, · dat het overschot vrijwel zal verdwijnen en dat de lopende rekening van de betalingsbalans ongeveer in evenwicht zal zijn. Dit betekent, dat de lopende rekening niet leidt tot accumulatie van goud- en deviezenreserves en evenmin ruimte laat voor cre- dietgeving aan het buitenland, zonder aantasting van deviezenreserves of zonder vermogenswaarden naar het buitenland te verkopen.
De heer Van Leeuwen heeft deze loop van zaken bij de beraadslagingen over de Rijksbegroting ten
PARLEMENTAIRE. FLITSEN
Op het ogenblik, dat d~ kopij voor dit num- mer van ons blad moest worden ingezonden, moesten de tweede lezing omtrent het ontwerp Kleuteronderwijs, de eindstemming daarover en ook de herstemming over het amendement- Stokman nog in de Tweede Kamer worden gehouden.
In verband daarmede zal het overzicht daar- van niet eerder dan de volgende week in ons blad kunnen worden meegenomen.
Redactie V. en D.
vorige jare voorspeld, dit in tegenstelling met de prognose van het Centraal Planbureau.
Waarop berustte toen zijn inzicht?
"Een betalingsbalans-overschot of -tekort," aldus onze geestverwant, "vindt zijn grond in de binnen- landse bestedingen. Overbesteding leidt tot tekorten, onderbesteding tot overschotten en in een even- wiehtstoestand zal het betalingsbalans-saldo van de lopende rekening nul bedragen. ,
De niet-besteding zal steeds terug te voeren zijn tot de houding van de verschillende groepen die de macht over de besteding hebben. Uit het oogpunt van particulieren en ondernemingen gezien, is ver- sterking van de geldliquiditeit een niet-besteding.
Door de credietgeving der bank- en giro-instellin- gen kan uiteraard deze niet-besteding worden ge- neutraliseerd. In theorie kan deze credietgeving ook tot overbesteding leiden. In zijn algemeenheid zou ik echter willen stellen dat in de particuliere sector als geheel genomen de neiging naar evenwicht groot is. Anders in de overheidssector."
Na er op gewezen te hebben, dat onze vlottende schuld, dank zij hetgeen de overheid meer ontving·
dan besteedde, de laatste jaren is verminderd, be- toogt de schrijver dat het nationale besparingsover-·
schot liep tengevolge van investeringen (incl. over- heidsinvestering en voorraadvorming) terug van·
1840 millioen in 1952 tot 300 millioen in 1954. Dit besparingsoverschot is identiek met het saldo van de lopende rekening van de betalingsbalans t.o.v. het buitenland. Mr Van Leeuwen verwacht, dat het in de loop van dit jaar dicht bij het nulpunt zal komen te liggen, al kan men hier op een honderd millioen niet kijken.
Nu is wel op onze buitenlandse staatsschuld ruim 200 millioen afgelost en via de kapitaalmarkt 300 millioen aan het buitenland geleend. Doch daarmee ging gepaard een deviezenverlies van 100 milhoen en overigens zal de tegenpost hoofdzakelijk gezocht moeten worden in de kapitaalbeweging. In enorme bedragen zijn Nederlandse aandelen naar het bui- tenland verkocht en het afstoten van bezit aan Ame- rikaanse shares ging steeds door. Buitenlandse mis- sies zijn hier in hoofdzaak opgenomen door onze z.g. iqstitutionele beleggers, verzekeringsmaatschap-
pijen e.d. .
Van ec:n zeer ovc:rdadig aanbod van middelen op de markt v,\n vaste rentedragende fondsen is op het ogenblik Jan ook geen sprake meer en het rente- niveau toont reeds enirc, zij het zeer geringe neiging om de sti];;in,": die in het buitenland algemeen is, te volgen. De lic;ui·Ltcit wdkc de verkopers der aan het buitenland verko'.·hte aandelen hebben gekregen, is gedeeltelijk opgevangen door de aandelen-emissies van Nederlandse bedrijven, waarvan 't totaalbedrag tot dusverre bijna 200 millioen bedroeg en heeft er 'i
overigens toe geleid dat het koerspeil van de andere Nederlandse fondsen ook sterk is opgedreven.
(Vervolg op pag. 3)
~ Bre~g de-liberal~n -nÎufSci~"de V .V. D:,- bundeÏ~ de krachte~ der ~rijh~id~:
---~--=--... ~ ---_ .. ~-=-~ -- ------:::_~ ~----~~-~ · . .:~ --.---__ :_~~~-:_-,~- =:.--::-~-:- ---=~ =~~~ --~~---:--:__:_- ~ . =~~==--=-=--~~-=------_--- ~-- ·_-- --
. ' .-.... -~
VBUHEID EN DEMOCRATIE 8 OCTOBER 19115 - PAG :&
Voetangels en klemmen lll • de crematiewet
Hier Ls allerminst sprake van een gaaf, weldoordacht legislatief product.
Bij de parlementaire behandeling van het wetsontwerp op de lijkbezorging (de zgn. Crematiewet) zijn van verschillende kanten - maar in het bijzonder van liberale zijde - bezwaren van zeer principiële aard tegen dat ontwerp aangevoerd.
Hierbij rijst de vraag, volgens welke criteria de president in concreto moet be- oordelen of de "geest" van een inrich- ting of huisgezin zich tegen lijkverbran- ding verzet.
De liberale woordvoerders, prof. mr. P. J. Oud in de Tweede Kamer alsook mr. dr. R. H. baron de Vos van Steenwijk en prof. mr. A. N. Molenaar in de Eerste Kamer, hebben er met nadruk op gewezen, dat de voorgestelde wettelijke regeling van de crematie in strijd is met het beginsel van de geestelij~e vrijheid en wel omdat zij een aantal discriminerende bepalingen bevat ten aanzien van degenen, die er de voorkeur aan geven hun stoffelijk overschot te laten cremere.i.
Is in dit opzicht bepalend de levens- beschouwing of godsdienstige opvatting van het bestuur der inrichting resp. van het gezinshoofd. 3) Ik vermoed, dat .dit artikel de presidenten .der rechtbanken wel eens voor bijkans onoplosbare moei- lijkheden zal plaatsen.
Tegen dit wetsontwerp kunnen echter nog andere bedenkingen dan die welke
bij de Kamerdebatten naar voren zijn gekomen, worden aangevoerd. Geen verbranding hanl{ende het l{edinl{
Het is niet zonder belang ook deze voor het voetlicht te brengen, aangezien het onderhavige ontwerp op bepaalde punten de persoonlijke vrijheid aan ban-
Het tweede lid van genoemd artikel - in cauda veneriwn! - bepaalt, dat bet verboden is het Üjk te ver b rand e n ...
in strijd met het vonnis of h a n g e n d e h e t g e d i n g. De gespatleerde woorden verdienen wel bijzondere aandacht; im- mers, zoals deze bepaling thans is geredi- geerd, kan men op grond van een ·rede- nering a contrario hieruit afleiden, dat het b e g r a v e n van het lijk hangende het geding wèl is toegestaan.
den legt. . . .
Men kan niet ontkennen, dat het redigeren van wetsbepalingen een uitermate moeilijk werk is, vooral ook omdat er daarbij · nauwlettead op moet worden toe- gezien, dat. toepassing dier bepalingen niet tot onaanvaardbare consequenties, tot aperte onbillijkheden aanleiding zal kunnen geven.
Het komt mij voor, dat de wetgever in dat opzicht bij de totstandkoming van de Crematiewet niet bijzonder diligent is geweest, aangezien men reeds bij een oppervlakkige bestudering van de op de parlementaire behandeling betrekking hebbende stukken de vinger kan leggen op verscheidene wonde plekken.
Indien dus een kind is gestOrven in een inrichting, waarvan het bestuur af- wijzend staat tegenover lijkverbranding en de ouders laten het stoffelijk ov.er- schot van .dat kind aldaar boven aarde staan om het • vandaar uit naar het cre- matorium te doen vervoeren, kan het be- stuur dier inrichting .de president .der rechtbank verzoeken de crematie te ver- bieden.
In .de eerste plaats komt voor een zo- danige qualificatie. in .aanmerking .de be- paling, dat het lijk van een minderjarige, die op het moment van overlijden .de vol- le ouderdom van 18 jaar nog niet heeft bereikt, slechts kan worden verbrand, in- dien de ouders c.q. .de voogd daartoe schriftelijk de wens te kennen geven, ten- zij .de verbránding niet zou 11troken met de geest van de inrichting of van het huisgezin, waarin de ouders resp. de voogd hem gedurende het laatstverlopen jaar hebben laten opvoeden en verzor- gen. 1)
Indien men zich .de .draagwijdte dezer bepaling goed realiseert, blijkt a.l dra tot
welke moeilijkheden de toepassing van deze regeling aanleiding kan geven.
In de eerste plaats Is er dan de kwestie van de ouderlijke macht en voogdij.
Stond de overleden minderjarige 2) on- der de ouderlijke macht, dan kan dus crematie van zijn lijk alleen plaats vin- den als zijn ouders hiertoe schriftelijk de wens te kennen geven.
Gesteld nu, dat de ene ouder het lijk
""1
laten cremeren, terwijl de ander daar·~zend tegenover staat. Wiens wil
·moet in een dergelijk geval praevs.leren?
Volgens art. 356 van het Burgerlijk Wetboek oefenen de ouders de ouderlijke macht gezamenlijk uit, terwijl bij ver- schil van inzicht de wil des vaders be- elissend is. Indien de beslissing van de vader evenwel in kennelijke strijd is met of ernstige gevaren oplevert voor d-e ze- delijke en geestelijke belangen dan wel de gezondheid van het minderjarige kind, kan de kinderrechter ten verzoeke van tie moeder dle beslissing teniet doen.
Wanneer deze artikelen van overeen- komstige toepassing op het hiervoor ver- onderstelde geval zouden zijn verklaard, dan kon de moeilijkheid al spoedig wor- den opgelost. Aangezien de Crematiewet dienaangaande zwijgt, zal men bezwaar- lijk de oplossing in die richting kunnen soeken.
Een bezwaar van ernsÜRer aard
Een ander punt waartegen veel ern- atigere bezwaren zijn aan te voeren, ill het feit, dat de voogd de wens tot crema- ti!l o o k te kennen. moet geven ingeval èle oudera nog in leven zijn, maar hetzij in de onmogelijkheid verkeren de ouder- lijke macht uit te oefenen hetzij in de uitoefening van de ouderlijke macht zijn geschorst of daarvan · zijn ontheven of ontzet.
In al deze gevallen wordt immers het gezag over .de minderjarige i n d i e n s b e l a n g uitgeoefend .door een voogd.
Aan dit belang komt evenwel iedere grond te ontvallen op het moment waar- op .de minderjarige· overlijdt. Een belang van het o v e r 1 e d e n kind kan men stel- lig niet construeren. ter rechtvaalliging van .de hierboven gewr~akte regeling, zo- dat er dan ook geen enkele reden Is om de. ouders de zeggenschap over .de wijze van lijkbezorging van hun kind te ont- nemen en deze aan een ander c.q. de voogd toe te kennen.
• Hier komt nog bij, dat met uitzonde- ring van de ontzetting van de ouderlijke macht, de overige hiervoor genoemde rechterlijke maatregelen geenszins een onterend karakter dragen.
Dit blijkt zonneklaar. uit het· feit, da~
indien b e i d e ouders zijn ontheven van het gezag over hun wettige kinderen, zij
desalniettemin het vruchtgenot van het vermogen dier kinderen behouden.
Ook de omstandigheid, dat - enige hier niet ter zake dienende uitzonderin- gen buiten beschouwing gelaten - ont- heffing van de ouderlijke macht niet kan worden uitgesproken indien de ouder wie
Door
mr A. A. Th.
Boenderl
juridisch medewerker van de
pr~f. mr B. M. Teldersstichting
zulks betreft, zich daartegen verzet, is In dit verband wel illustratief.
Op grond van het bovenstaande lijkt de·
vraag dan ook gerechtvaardigd, of het feit, dat de ouders het gezag over hun minderjarig kind rechtens is ontnomen, nu ook eo ipso met zich moet medebren- gen, dat zij niet meer kunnen beslissen, of het lijk van dat kind zal worden ~·
graven of verbrand.
Het komt mij voor, dat .de wetgever door in bovenvermelde gevallen de be- slissing dienaangaande aan de ·voogd op te dragen, de betekenis van de banden des bloeds tussen ouders en kinderen heeft miskend.
Dit kan met evenveel of misschien nog wel meer recht worden gezegd naar aan- leiding van het bepaalde in art. lia, vol:
gens hetwelk de president van de recht- bank de verbranding van het lijk van een minderjarige, als biervoor bedoeld, verbiedt, wanneer de verbranding niet zou stroken met de geest van de inrich- ting of van het huisgezin, waarin de ouders of de voogd het kind gedurende het laatstverlopen jaar hebben laten OPj voeden en verzorgen.
Hangende dat geding mogen de ouders het lijk dan niet laten verbranden, maar niets belet hét bestuur om hangende die procedure het stoffelijk overschot te la- ten begraven.
In dat geval zal - wanneer de presi- dent de lijkverbranding niet verbiedt - de crematie niet onvoorwaardelijk meer kunnen plaatsvinden.
Immers, het lijk zal dan toch eerst moeten worden opgegraven waartoe evenwel ingevolge art. 12 van de Begra- feniswet de burgemeester verlof moet geven. Strookt lijkverbranding niet met de persoonlijke opvattingen van die ma- gistraat, dan zal deze daartoe wel geen verlof verlenen, in welk geval de ouders in hoger beroep kunnen gaan bij de Kroon!
Een andere, niet minder onaanvaard- bare, consequentie van dit artikel is, dat de gedagvaarde ouders tot betaling der proceskosten van het kort geding kun- nen worden veroordeeld, indien .de pre- sident het gevraagde verbod verleent en de opvoeders een dergelijke veroordeling hebben gevraagd.
"Afschuwelijke bepaling"
Het vorenstaande adstrueert de opmer- king van prof. Oud bij het debat In de Tweede Kamer, n.l. dat art. 5a een van de afschuwelijkste beps.lingen uit het wetsontwerp is. f)
Bezorging - waaronder volgens de
DEZE BURGER
vindt het, met alle respect voor de president der Verenigde Staten, toch wel
·onrechtvaardig dat zijn ziekte door de beurs zo overgevoelig en hyper- nerveus is geregistreerd, maar dat de ganze affaire K.N.P.-R.K.V.P. totaal onzichtbaar op de tildeers-der wtneld is gebleven. Verleerde de heer F:isenhower in blakende welstand, mijne dierbare oliën en vetten, lampen en zijden stoffen zouden prinsheerlijk en in den hoge de heren Romme en Welter totaal hebben gelaten voor wat zij zijn.
De ziekte van de president doet de beurs vrezen voor een democratische overwinning en een ruk naar links. Hinc lacrimae. Daarvandaan de tranen der beursalen.
-En hier? De weltermannen voegen zich bij de rommianen; de rommianen zijn (hoe dan ook) verbonden met de dreesmannen. Men zou zeggen: dat is een ruk(je) naar links. Is het dan niet onrechtvaardig jegens de groots- heid dezer eminente vaderlandse politieke gebeurtenis, dat de beurs zich hier voor n ie t gevoelig toont?
Wat Zeus teweegbrengt is de os niet beschoren.
, Ot zou het zó zijn dat die gehele vaderlandse gebeurtenis door de beurs niet au serieux wordt genomen? Dat de beurs, wier eigenbelang zo zwaar weegt, haar belang niet in gevaar gebracht acht door de zwenking van Welter naar het rooms-rood gezicht?
Zou de beurs geen· gewicht aan dit gezicht hechten en daardoor haar vermoeden kenbaar maken, dat de winst voor Romroe niet groot zal zijn?
Door de ziekte van de heer Eisenhower heeft mijn ontzaglijk kapitaal een flinke douw-Jones naar beneden gekregen. De heer Welter heeft tot deze déconliture geen grein bijgedragen.
Dat is geen geruststellende gedachte voor hem.
Maar - nu eens niet kapitalistisch, doch louter politiek gesproken - wél voor DEZE BURGER·
nieuwe wet zowel begraven als verbran- den is te verstaan - van lijken van on- vermogenden geschiedt op kosten van .de
gemeente. •
In de Memorie van Toelichting 5) op het wetsontwerp wordt met betrekking tot deze beps.ling onder meer opgemerkt:
"Aan het orgaan, dat de lijkbezorging uitvoert, is het te bepalen, in hoeverre met de wens tot verassing rekening zs.l worden gehouden".
Deze woorden geven aanleiding tot de veronderstellióg, dat het persoonlijk in- zicht van het gemeentebestuur de door- slag zal geven bij -de beoordeling, in hoe- verre met die wens rekening moet wor- den ge)lou.den.
De Regering heeft betoogd, dat die be- oordeling "aan de hand van de omstan- digheden" moet geschieden, hetgeen evenwel een uitermate vaag richtsnoer is. 6)
Er is in dit opzicht een zeer reëel ge- vaar voor discriminatie aanwezig, aange- zien het gemeentebestuur zich ter recht- vaardiging van zijn weigering met de wens tot crematie rekening te houden al heel gemakkelijk kap. beroepen op het financiële áspect dezer kwestie; dit klemt vooral als men in aanmerking neemt, ·dat .de kosten van crematie ver- meerderd met die van het vervoer ge- middeld f 485.- bedragen, terwijl een een- voudige begrafenis niet .meer dan f 200.- behoeft te kosten.
Een andere steen des aanstoots is het voorschrift, dat een crematorium slechts kan worden opgericht in de gemeente en op de plaats, waar zulks is toegestaan bij een .door .de Kroon aan de oprichter verleend verlof.
Dit verlof wordt aJJeen geweigerd, in- dien blijkt, dat in de gemeente van op- richting en .haar naaste omgeving .daar- tegen overheersende bezWa.ren bestaan, ontleend aan opvattingen omtrent de godsdienst;
Men kan nu . vragen, welke maatstaf moet worden aangelegd bij de beoorde- ling, of In een bepaald ~eval een .derge- lijk bezwaar overheersend is.
De Regering is van oordeel, dat over- heersende bezwaren slechts aanwezig geacht kunnen worden, als "een zeer aanmerkelijk deel" van de bevolking in de betrokken gemeente en haar naaste omgeving deze bezwaren deelt. 7) Maar dan doet zich weer de vraag voor, wat is "een zeer aanmerkelijk deel" van de bevolking en hoe moet dit worden vast- gesteld?
Het behoeft dan ook wel geen betoog, dat deze beps.ling de mogelijkheid opent voor vrij willekeurige beslissingen.
Ofschoon er•nog wel meer aanmerkin- gen op de Crematlêwet kunnen worden gemaakt, moet ik mij, gezien de aard en omvang dezer beschouwing, tot voren- staand commentaar beperken, waaruit- naar ik meen te mogen aannemen - toch wel enigermate blijkt, dat onze wet- geving bij de inwerkingtreding dier wet allerminst met een gaaf, weldoordacht legislatief prod""t zal worden verrijkt.
1) art. 1, Hd 1, sub b YaD bet Gewijzigd Ontwerp.
2) Te dezer plaatse alllook in het navol- gende wordt" bedoeld de minderjarige, die de voJJe ouderdom "Yan 18 jaar nog niet heeft bereikt.
3) Hierop heeft Mr. Dr. R. H.. baron de Vos van Steenwijk bij het mondelinge debat In de Eerste Kamer geweaen, Han- delingen I 1954-1955, blz. 2379.
4) Handelingen 11, 1~1965, blz. 2328.
5) blz. 11.
6) Memorie van Antwoord - n de Eerete Kamer,§ 3.
7) Memorie van AntwQord aan de Eer- ste Kamer, blz. 4.
STALEN
KANTOORMEUBELEN
GISOLAMPEN
(Vervolg van pag. 1)
Nu spreekt het wel vanzelf dat in een periode van vermogenschangement en winstneming, zoals wij die nu beleven, ook een deel van de winsten verdwijnt in de consumptieve sfeer.
Wanneer wij al deze factoren tezamen bekijken, dan valt te constateren dat van interne onevenwich- tigheid nog niet valt te spreken. Wel is de marge, die aa_nwezig was voor meerdere besteding, verdwenen.
Een eigenlijk kapitaal-exporterend land zijn wij, on- danks de prestatie van ·belangrijke aflossing van overheidsschuld en het emitteren van buitenlandse leningen, niet geworden. De ruimte op de kapitaal- markt is zuiver en alleen toe te schrijven aan effec- . tenexport. Het is zeer kennelijk dat grotere bespa- ring bij particulieren, die de basis voor kapitaal- :·expórt zou moeten zijn, niet plaats vindt. Hoe zou
het ook kunnen onder de huidige belastingen?
Per saldo vindt hier een vermogenschangement
·plaats. Of dit een voor NederlaQ.d gelukkig chan- gement is, is de vraag. Het ruilen van mooie ver- mogenswaarden in schuldvorderingen lijkt mij, ge- zien de tendens van verminderende waarde van het geld, welke zich alom in de wereld openbaart, geen goede zaak.
"Wij kunnen" - aldus mr Van Leeuwen dan verder - "he~ probleem der spanning in de beta- lingsbalans niet los zien van de spanning op de ar- beidsmarkt. Er is ook hier te lande "overemploy- ment", die gepaard gaat met een loonopdrijving.
Ergens moet dus een geldinjectie plaats vinden, die
niet meer kan leiden tot vergroting van de goede- . renstroom, doch alleen maar prijsopdrijvend werkt."
Dit duidt schr. aan met het begrip "moderne infla·
tiehaard", die soms naar hij opmerkt tegelijk brandt ' met de klassieke, waarbij de overheid zich door geld-
creatie van middelen voorziet ter dekking van haar uitgaven.
"Wat ons land betreft"- resumeert' de heer Van Leeuwen - "ben ik de mening toegedaan dat wij verkeren in een aanpassingstoestand na een deflatie- periode, zodat van een positieve onevenwichtigheid naar de andere zijde nog niet valt te spreken. Toch is er overvolle werkgelegenheid. Het is echter de vraag of die voortkomt uit inflatoire ontwikkeling hier, hetzij van overheidsfinanciën hetzij van de lonen of van een verkeerde credietpolitiek, dan wel dat die geïmporteerd wordt uit het buitenland, door- dat Nederland loon- en prijsstijgingen welke in en- kele landen plaats vinden niet geheel volgt en daar·
door een goedkoopte-eiland blijft. In ieder geval duidt de ontwikkeling van onze betalingsbalans in samenhang met de overvolle werkgelegenheid.er op dat waakzaamheid en voorzichtigheid zijn geboden."
De conclusies waartoe ons Kamerlid in zijn
"Haagsche Post" -artikel komt, veroorloven wij ons volledig over te nemen.
"Het is duidelijk dat onder de omstandigheden zo- als die nu zijn, bepaalde stimuleringen van de bedrij- vigheid niet alleen overbodig maar ook uit den boze zijn. De gehele situatie overziende zou ik voor het financiële terrein tot de volgende conclusies wil-
·len komen:
a. OOl'OBI:R IIGI - PAG a
1) De financiële politiék moet meer gericht zijn op consolidatie dan op expansie. Credietgeving ·met behulp van overheidsinstellingen dient te worden ge- temporiseerd al zal hierbij een politiek van lange zicht moeten worden gevolgd.
2) Subsidies ter stimulering van de investerings- activiteit hebben nu een averechtse werking. Hoe eerder de investeringssubsidie, zoals die nu in onze belastingwetgeving is ·vastgelegd, verdwijnt, hoe beter.
3) Nederland moet niet blijven goedkoopte•
eiland t.o.v. rente, doch zich aanpassen aan de internationale . situatie. In het bijzonder geldt dit voor de obligatierente, die door de overheid wordt gedicteerd. Immers de markt is maar op een. klein kiertje open voor buitenlandse emissies, .doch wordt sterk gevoed door effectenverkoop naar het buiten- land. Het gevolg is dat de credietvoorziening via kapitaalmarkt en geldmarkt vlot geschiedt tegen lage prijs zonder dat de fundamentele toestand :zulks rechtvaardigt.
4) Enige verhoging van het officiële bankdis- conto en uitgifte van een Staatslening tegen het door de Nederlandse belegger aanvaarde rentetype van 3% % is gewenst. Door zulk een lening :zou vast- legging van vlottend geld van particulieren uit aan- delenverkoop worden bevorderd en de naar over- drijving neigende beurshausse worden afgeremd ...
Het resultaat van de jongste Staatslening bewijst de juistheid van mr Van Leeuweos visie, die overi- gens voor de beoordeling van onze economische situatie van liet grootste belang is. De R.
OVERSCHRIJVING
Bertus de Hárder gaat
{
'
\ \ \ \\\l\ , , , ,
\ I
\
weer
' '
'
•
voor Bordeaux spelen • • • • en Welter voor
'
Weemoedig nagestaard door hun achterblijvende supporters
de
K.V.P.
VBLJIIEID EN DEMOOR~TIIl I OCTOBER Hili - PAG ~
Neerlands buitenlandse politiek
Ons land heeft wel degelijk een specifieke taak
VAN ALGIERS TOT NIEUW-GUINEA
Luns volge Pinay!
(Ingezonden)
Antwoord aan dr B. W; Kranenburg
(Ingezonden)
In zijn artikel "De toekomst zal zijn een beleid in het grote verband 'Van Europa en daarop gebaseerde coalities" poneert dr. B. W. Kranenburg de stelling, dat onze internationale positie grondig gewijzigd zou zijn en dat "wij ons thans tot Europa en relatief af van de zee" dienen te keren.
Zijn oordeel is verder, dat er "voor Nederland als geheel weinig onafhankelijke kansen meer" zijn.
De vraag is: "Is dat a.Ues juist?" Of heeft de heer K. zich niet vergist. Aan d~
hand van citaten uit zijn artikel valt deze vergissing reeds aan te tonen. Hv schrijft n.L: •
"Hoe staat het nu in Nederland met de voormelde constante momentenT Geogra- phisch zijn wij kust- en rivierenland van kleine omvang." .,De kust betekende: zee- vaart, zeevisserij, zeemacht, overzees gebied... zeeoorlogen .. De rivieren betekenden handel en verkeer met het achterland".
"Beide momenten betekenden interna- tionale relaties. En dus... een grote in- ternationale politiek."
"Het had zo kunnen zijn, indien de con- ceptie van Willem de Zwijger van een bond van zeventien Nederlandse gewes- ten werkelijkheid was geworden, maar het werden er maar zeven. En zo werd het kleine gebied tot een structurele zwakte van ons buitenlands beleid".
Als wij nu de huidige werkelijkheid bezien, dan constateren wij, dat de Be- nelux de verwezenlijking van de concep- tie van Willem de Zwijger, het samen- gaan van de zeventien Nederlandse ge- westen, zal brengen, dat de Benelux tot haar overzeese Rijksdelen telt: Congo, Suriname, Curaçao en Nieuw Guinea, dat zeevaart, visserij en handel bloeien als voorheen, m.a.w. dat het zwakke punt, waarop de heer K. wijst, wordt uitge- schakeld, maar dat alle andere voorwaar- den nog aanwezig zijn.
M.a.w., als er ooit aanleiding en gele- genheid was, om een bewuste fnternatio- nale overzeese politiek te voeren, dan zou het nu zijn. En desondanks concludeert de heer K. tot het tegendeel. Zelfs ziet de heer K. "voor Nederland als geheel wei- nig onafhankelijke kansen meer". Wij willen al weer trachten, het tegendeel aan te tonen.
Nederland heeft nog steeds zijn zeer specifieke rol bij de bevoorrading van West-Europa, de handelsvloot, de stapel- markten in Rotterdam en Amsterdam bewijzen dit. Dat door ons onjuist staat- kundig beleid de productiegebieden onder . Nederlandse vlag sterk werden ingekrom-
pen is geen bewijs voor de principiële wijziging van onze taak.
Integendeel, de levensnoodzaak van West Europa, overzeese grondstoffen te bekomen, neemt toe, naarmate het aan- tal Europese inwoners toeneemt.
Met andere woorden: Onze spe"éifieke taak, Suriname, Nieuw Guinea en de An- tillen in productie te brengen wordt daar- mede evenredig zwaarder. Daarmede wordt onze tegenprestatie, het bescha- vingspeil van deze gebieden op te voeren ook evenredig dwingender.
Het verstevigen van de banden, die de- ze gebieden met het Moederland verbin- den - het nieuwe Rijksstatuut is daar een gelukkig voorbeeld van - wordt daarmede ook een steeds dwingender spe- cifieke taak van Nederland in Europees verband.
Nederland heeft hier temeer een spe- cifieke taak, omdat het een "klein land"
is. Dit imPliceert immers, dat Nederland via deze overzeese rijksdelen nimmer een bedreiging voor de omringende landen zal worden. Het is daarmee duidelijk, dat daaruit volgt, dat Europa gebaat is bij een zo groot mo~relijke politieke zelfstan-
In' verband met de overstel- pende hoevee'lheid werk voor de ledenwerfcampagne en de te verwachten drukte tijdens de verkiezingscampagne 1956 zoekt het Algemeen Secreta- riaat
steno-typistes.
Wie van aanpakken weet en er prijs op stelt in een prettige sfeer te werken, schrijve even . aan het Algemeen Secreta-
riaat der V.V.D., Koninginne- gracht 61, Den Haag of make telèfonisch ( no. 111768,
114375) voor een houd.
even een afspraak mondeling onder-
digheid van Nederland naast een zo in- tensief mogelijke economische samenwer- king en dat Europa goed doet Nederland zo min mogelijk bij "Europese" conflic- ten te betrekken.
Nederland weer geldschieter
Het is nu wel gemeengoed geworden, dat "onderontwikkelde gebieden" kapi- taal nodig hebben, het is echter nog geen gemeengoed, dat het in het belang van die gebieden is, om met één land een vaste financiële relatie te hebben op de- zelfde wijze als het voor elke onderne- ming goed is één bankier te hebben.
Ook hier vinden wij weer een specifieke taak voor Nederland, dat blijkens de in het afgelopen jaar aan het buitenland verstrekte leningen weer geldschieter is geworden. En ook hier is Nederland weer uitverkoren, omdat het als kleine mo- gendheid geen veroveringsaspiraties kan hebben.
Zo zien het ook de nieuwe bewindheb- bers in Indonesië, die reeds verklaard hebben, op voortzetting van de financiële relatie m,~<t Nederland prijs te stellen.
Ook hier "llus weer een specifieke moge- lijkheid voor Nederland: "Het bewaren van de band met het rijke grondstoffen- gebied van Indonesië, dat anders in het Oost Aziatische of in het Dollargebied zal worden getrokken, tenzij Engeland zich erover ontfermt.
Er zal echter een radicale wijziging dienen plaats te vinden in de vooroplei- ding en voorlichting van onze staatslie- den, het is duidelijk, dat de "Tocht naar Chequers" van December 1945 niet her, haald mag worden. Toen gingen immers Nederlandse staatslieden aan minister Attlee vragen, _wat zij met betrekking tot Nederlands Indië moesten doen.
Het_ antwoord, dat zij kregen: "Maak;
dat je er wegkomt", was te verwachten.
Immers, van 1596 af, toen de Nederlan- ders de Britten uit Bantam verdrongen, is er steeds- van weerskanten gepoogd, elkaar uit Indonesië te verdringen. Tot 1945 was het succes aan Nederlandse kant. Maar zelden heeft Engeland "de
AFDELINGSNIEUWS
De heer F. den Hartog spreekt te
Heukelum. J
Vrijdag, 30 September. j.l., werd door de afdeling Heukelum onzer Partij een openbare vergadering belegd in Café Versluis te Heukelum.
Door de heer F. den Hartog, lid van de Tweede Kamer, werd een inleiding :ehouden over de landbouwpolitiek der V. V.D.
Verschillende voor deze, hoofdzakelijk agrarische, gemeente zeer interessante onderwerpen werden door de heer Den Hartog uitvoerig besproken.
Hierna werden door de heer A. Caljé, lid van het Hoofdbestuur der Partij; Mr J. E. Goudsmit, voorzitter van de Onder_
centrale Gorinchem; Ir C. P. Gilde uit Gorinchem, bestuurslid van de Centrale Dordrecht; en de Organisator Propagan- dist der Partij, de heer L. van Vlaardin- gen, korte propaganda-speeches gehou- _ den.
Ir H. Th. Bakker te Delft onderscheiden.
Het Secretariaat van de afdeling Delft meldt ons:
'Wij hebben het genoegen U te kunnen · berichten, dat onze voorzitter, ir H. Th.
Bakker, ter gelegenheid van het gouden feest der TechnJ.sche Hogeschool, de ko- ninklijke onderscheiding mocht ontvan- gen van officier in de orde van Oranje- Nassau.
Onze afdeling eerde haar voorzitter door het zenden van bloemen.
laatste slag" zo gemakkelijk kunnen win- nen: "Maak, dat je er wegkomt" werd prompt uitgevoerd ...
En daardoor werd in de beslissende jaren 1945-'49, toen nog veel in goede ba- nen had kunnen worden geleid, veel voor goed bedorven. De burgeroorlogen en op- standen, de ellendige economische toe- stand, die thans in Indonesië heerst, zijn ten dele aan het beleid van o n z e staats- lieden te wijten.
Aldus constateren wij voor Nederland weer een specifieke faak: "Het bijstaan van Indonesië bij de oplossing van deze problemen". Het regeringsprogramma van de nieuwe Indonesische regering geeft blijk van wil tot samenwerking In deze.
Moeten wij niet zeggen: "Er is funda- menteel niets veranderd, er zijn nog een aantal onafhankelijke internationale gro- te taken voor Nederland".
Ik wil hier besluiten met ernstig te waarschuwen tegen de slogan van prof.
Toynbee: "Challenge and Response", een van de gevaarlijkste leuzen, ooit bedacht.
Zij betekent immers, dat men zich op de juiste wijze aan het initiatief van a)lde- ren dient aan te passen, zij betekent daar- door ipse facto uiteindelijk het verlies van onafhankelijkheid en eigen indivi- dualiteit.
H. TH. HOFFMANN.
Afdelingssecretarissen opgelet
U wordt dringend verzocht, de verhuizing van leden naar een andere gemeente onmi-ddellijk op te geven aan het Algemeen Secre- tariaat der V.V.D., Koninginoe- gracht 61 te 's-Gravenhage, met
opgave van het nieuwe adres en vermelding of het lid zijn <haar) contributie over het lopende jaar al dan niet peeft voldaan, het be- drag der contributie en of er ook gezinsleden zijn.
Het Algemeen Secretariaat draagt zorg, dat de afdeliug in de plaats van vestiging hiervan op de hoogte wordt gesteld.
Werkt er toe mede, dat niet on- nodig leden voor onze Partij ver- loren gaan!
Bij voorbaat onze dank.
Met schrik ervaren wij het nieuws, dat de UNO wederom besloten heeft Nieuw- Guinea op de agenda te plaatsen. Het staat toch zo duidelijk in artikel 2 van het Charter der UNO: zij mag niet inter- veniëren; "in matters which are essen- tially within the dornestic jurisdiction · of any State".
Onder leiding van een aantal staten uit het Midden-Oosten en Zuid-Amerika waar revoluties aan de orde van de dag zijn en interne rust altoos ver te zoeken is, begint de onwettige gewoonte in te burgeren om deze regel ten aanzien van West-Europese mogendheden buiten toe- passing te laten. Dat onze AmerikaansE;
Nato-partners hierbij onze tegen partiJ kiezen of zich, zo:tls thans, neutraal hou- den, maakt de zaak voor ons des te pijn- lijker. Het komt de hechtheid van de Noord-Atlantische verdragsorganisatie niet ten goede, als de partners van deze tegen agressie uit het Oosten gerichte bond elkaar loslaten bij ondernemingen, die gericht zijn tegen één der partners en die mede ondersteund worden, natuurlijk door de communistische satellietlan!len.
Het Nederlandse verweer is weer mee- lijwekkend. "Ik betreur dit. Het zal de toenadering tussen Nederland en Indone- sië alleen maar moeilijker maken". Aldus onze minister Luns. Alsof de Indonesiërs zich hierover een zorg maken! Doorziet men dan _nog niet de Indonesische glim- lach-politiek à la Russe van de jongste tijd? Met de mond belijden: "de betrek- kingen worden weer beter en kunnen nog beter worden" (en waaruit is tot dusverre realiter gebleken dat zulks het geval is?) dient slechts om weer te kunnen terug- treden, als Nederland niet toegeeflijk ge- noeg is op het punt van Nieuw-Guinea.
Op die wijze karrop Nederland de schuld gelegd worden, dat het niet beter botert met Indonesië".
Uiteraard hebben de Indonesiërs deze zaak weer goed voor de Assemblee klaar gemaakt. Hetgeen hun zaak is overigens.
Dat onze diplomatie er niet in geslaagd • is om een en ander te voorkomen noopt welhaast tot de conclusie, dat zij de min- dere is van de Indonesische.
Wij schrijven: van Algiers tot Nieuw- Guinea. Ook de Algerijnse kwestie is door de UNO in behandeling genomen. Princi- pieel ligt deze zaak niet anders dan 11-e zaak Nieuw-Guinea. Wel anders en beter is de Franse reactie geweest: vertrekken.
Voor Nederland ware dit o.i. ook de ez»g mogelijke reactie. Moet de Nederlandse leeuw nog langer gezeglijk blijven, kwis- pelstaarten rond een tafel waaraan hij al•
leen maar trappen krijgt?
Het is voor Nederland een trieste zaak.
Door de eeuwen heen hebben de beste Nederlanders het internationale Recht ge- diend. In alle internationale rechtsboeken prijken hun namen. Thans wordt ons eigen beroep op het gecodificeerde inter- nationale recht, want daartoe behoort het UNO charter, niet aangehoord en ge- smoord.
Het is nog niet te laat. Onze UNO de- legatie verlate alsnog New York en kere terug naar vaderlandse bodem.
Het is niet zo, dat wij in het geheel geen buitenlandse politiek meer kunnen voeren op eigen compas. In de NATO ne- men wij strategisch een spilpositie in. In de NATO zullen wij ons moeten roeren en dan zullen wij moeten laten horen dat de NATO voor ons weinig betekent als onze NATO partners ons in de UNO los- laten. In de verdediging van het Westen zijn wij even belangrijk als de anderen.
Daarom kere Luns terug naar 's-Gra- venhage. Liefst via Parijs. Dan kan één front gemaakt worden tegen gezamenlijk geduld onrecht. C. BERKHOUWER.
Àan de Administratie van
,.VRIJHEID EN DEMOCRATIE''
Postbus 43 • Amersfoort
Ondergetekende wenst zich te abonneren op het weekblod "Vrijheid en Democratie" als
*
*
Kwartaalabonné à f 1.90 per kwartaal Jaarabonné à f 7.50 per jaar
• Doorholen s.v.p. wat niet verlant4 wordt
Naam:
Adres:
Postgiro 245103 t.n.v. de Penningmeester van "Vrijheid en Democratie", Amersfoort
Handtekening
l'RIJIIEID l!lN DEMOOBATD!l
DE V. V.D. IN DE AANVAL
Breng de liberalen thuis in de V. V. D.
Bundel de krachten der vrijheid.
Sinds de zo succesvolle V.V.D.-dag op 17 Sep- tember j.l. zal niemand durven ontkennen, dat onze Partij staat in het brandpunt der publieke belangstelling. Er is niemand, die in de afgelo- pen weken niet over onze Partij heeft gelezen of gehoord. En daarom is het nu de tijd voor al onze actieve leden om van de ledenwerfcam-
pagne een groot succes te maken.
..
Mogen wij U enkele kleine aanwijzingen ge- ven? Leest de krant Actie en vult de zich daar- in bevindende coupons in. Hiermede kunt U ons
·de adressen van de candidaat-leden toezenden.
Het Algemeen Secretariaat zendt aan de door U opgegeven adressen (vanzelfsprekend zon- der dat daarbij. Uw naam wordt genoemd) het Liberaal Manifest en een folder, die tot titel draagt "Dit najaar staat in het teken van de stembus".
Voorts wordt door het Algemeen Secretariaat dit adres van het candidaat-lid doorgegeven aan het betrokken afdelingsbestuur met het ver- zoek, hetzij telefonisch, hetzij persoonlijk, eens een praatje te maken.
Mocht U meer adressen willen opgeven dan het blad Actie aan coupons rijk is, aarzelt U
worden op dezelfde wijze bewerkt. Trouwens in dit nummer en enkele volgende nummers van ons Weekblad zult U de nodige coupons voor adressen-aanmeldingen vinden afgedrukt.
Op 17 September hebben onze leden bewe- zen, dat zij in staat zijn tot een grootse en enthousiaste actie.
Nu komt het er op aan doelbewust voort te gaan op de weg, die wij de 17e met zoveel élan hebben ingeslagen.
U rekent op de V.V.D., nu rekent de V.V.D.
op U.
OPROEP
aan de plaatselijke en regionale I
voorbereidingscorrimlssies voor de V.V.D.-dag op 17 Sept. j.l.
8 .OCTOBER 1955 - PAG. 5
Wij willen echter juist op de leden van de voorbereidingscommissies opnieuw een beroep doen, thans al hun krachten in te zetten voor onze ledenwerfcampagne.
Het zal voor de leden van deze commissies ongetwijfeld een grote voldoening zijn geweest te zien, dat hun voorbereidingswerk voor de 17e September zo'n buitengewoon goed resultaat heeft gehad. Laten zij thans medewerken aan de groei van onze Partij. Het propaganda-mate- riaal ligt op het Algemeen Secretariaat gratis ter beschikking en wordt op aanvraag gaarne toegezonden.
Nog nimmer deed de V.V.D. tevergeefs een beroep op haar actieve leden.
Wij zijn thans een Partij in de aanval en onze allereerste aanval zal gericht zijn tegen diege- nen, die thans nog aan de kant staan. Zij moe- ten onze gelederen komen versterken, opdat wij allen tesamen de verkiezingsstrijd van 1956 kunnen ingaan.
· De plaatselijke en regionale voorbereidinga- commissies zullen de stoottroepen zijn, die het grote V.V.D.-Ieger vooraf gaan.
In het volgende nummer van ons weekblad hopen wij de naa~ te publiceren van de kampioen-ledenwerver in de maand-Sep- tember.
De beloning voor de winnaar van deze eerste_
ronde zal"zijn een boekenbon van f 1 00.-.
• niet; ook adressen vermeld op een briefkaart
Nu, dank zij het vele en voortreffelijke werk van onze plaatselijke en regionale voorberei- dingscommissies, de V.V.D.-dag tot een dave- rend succes is geworden, zouden deze actieve kernen van onze Partij hun taak als geëindigd kunnen beschouwen.
'---·---
Werkt mee aan de groei van de V. V.D. en u
hebt kans op waardevolle boeken!
Gefrankeerd met· 1 0 cent post- zegel opsturen in gesloten enve··loppe naar:
Algemeen Secretdriaat der V .V.D., Kaninginnegracht 61,
' ADRESSEN-COUPONS
Uw naam en adres: Dit adres kan b e w e r k t wor- den voor het V.V.D.
I idmaatschap.
te 's-Gravenhage.
LEDEN -COUPONS
Uw naam en adres: Als lid wil zich aanmelden:
::: --- ---'X
"
'
Naam:
I
Adres: Naam: Adres:\'Toonplaats: . . . Woonplaats: ...•
- - - -
, Naam: . . • • • • . . . • . . . • • . . . • • • • • • • Naam: ...•••
I
Adres: ... , . . .I
Adres: ...•.... · ·",. \Voonplaats: . . . • • . • . Woonplaats: ...•...•••.•
"
· - - - -I
Naam: . ... .... ... ..•.... Naam: ... .i Adres: . . . . • . . . • • • • • • • • • • Adres: •...••••••..•.•...•.•.•••.•••
".
'v~o~l~t~
·_:_: ·_:_:·_:_:·~·~·~·~·:.:_· ~Lw~o~laats:
·_:_: ·_:_:·_:_:·~·~·~· ~·
:..:.·~
....
...
Naam:
Adres:
...
.
Naam:· •..••••••...•..•.•..•.•...Adres: ...•..•.••...•
'Voonplaats: . . . • . . • • • • . • • • . • . . • • • • • • Woonplaats: ...••
Naam: Naam:
Adres: . ••'••••··· Adres:
Woonplaats: . • . . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Woonplaats: ...•..•.••....•
Naam: Naam:
Adres: Adres:
Woonplaats: ... · ... . Woonplaats: ...•...•...•....••
----~---
Naam: . ... . . Naam:
0 . • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
.
Adres: Adres:
Woonplaats: ...••••••... Woonplaats: ... ..
lnschrijvingsbewijs V.V.D.-Waarborgfonds.
Ik teken in voor een bedrag van f ; . . . in eens/p. jaar/p. kwartaal
• per postgiro op nr. 67880, t.n.v. Secretaris V.V.D., Koninginnegracht 61,
's-Gravenhage. ·
• per giromachtiging t.n.v. Secretaris V.V.D., Koninginnegracht 61, 's-Gravenhage.
• per bank op de rekening van het Hoofdbestuur der V.V.D., bij de firma R. Mees & Zonen, Rotterdam .
* per postwissel t.n.v. het Algemeen Secretariaat der V.V.D., Koninginne- gracht 61, 's-Gravenhage.
Naam:
Adres:
Woonplaats:
Handtekening,
