'Te jong en te zelfverzekerd' BYLINE:

(1)

Bijage 1 Scriptie Sammie Peters.

Alle geanalyseerde artikelen.

Inhoudsopgave

De Telegraaf...2

Artikelen die helemaal over Klaver gaan...2

Artikelen die deels over Klaver gaan...9

Het Algemeen Dagblad...29

Artikelen die helemaal over Jesse Klaver gaan...29

Artikelen die deels over Jesse Klaver gaan...52

Het NRC...85

Artikelen die helemaal over Jesse Klaver gaan...85

Artikelen die deels over Jesse Klaver gaan...111

De Volkskrant...195

Artikelen die helemaal over Klaver gaan...195

Artikelen die deels over Klaver gaan...221

De Telegraaf

Artikelen die helemaal over Klaver gaan

De Telegraaf. LexisNexis 75.

15 mei 2015 vrijdag

'Te jong en te zelfverzekerd'

BYLINE: Hiskemuller, Coosje SECTION: WUZ; Blz. 16 LENGTH: 548 woorden

(2)

Jesse Klaver, de nieuwe voorman van GroenLinks, trekt naar de smaak van veel deelnemers aan de Stelling van de Dag een te grote broek aan. Hij kondigt aan Nederland te zullen veranderen, maar hij is 29 en komt net kijken , zegt u. En bovendien: Met weinig zetels heb je weinig in te brengen.

Van de lezers is globaal driekwart niet overtuigd van de kwaliteiten van de jongste fractieleider ooit. Hij blaast te hoog van de toren, beamen zij. Ze verwachten niet dat Klaver van GroenLinks (nu vier zetels) een belangrijke partij zal maken, laat staan dat hij zijn ambities van 'verandering' zal kunnen waarmaken.

Het is volgens de meesten wel een goede zaak dat de zestiger Bram van Ojik heeft plaatsgemaakt voor Klaver, maar 28 procent vindt het helemaal niet goed, en 23 procent heeft er geen duidelijke mening over.

Niet pluis

Bij enkele deelnemers heeft het plotselinge afscheid argwaan gewekt. Zij vinden het niet pluis: De onderste steen bij GroenLinks moet boven komen.

Jesse Klaver zou voor zijn partij stemmen moeten losweken van andere progressieve partijen als PvdA en D66.

Van de lezers zou 56 procent in zijn nopjes zijn met meer concurrentie op links, maar slechts 37 procent denkt dat GroenLinks nu in de peilingen zal stijgen.

Die deelnemers zijn van mening dat geen enkele partij bang hoeft te zijn voor het offensief-Klaver. Van de overigen denkt 21 procent dat de PvdA het meest te duchten heeft van het 'nieuwe' GroenLinks en D66 wordt volgens 17 procent bedreigd. Vijf procent denkt dat ook de SP stemmen kwijtraakt aan GroenLinks.

Stemmentrekker

Vooral onder jongeren zal Klaver, met zijn 'groene' profiel van duurzaamheid en milieubescherming, een stemmentrekker worden, zo is de verwachting, maar van u is maar 44 procent het daarmee eens.

De jonge leeftijd van Klaver beschouwt 28 procent, een minderheid, als een voordeel. Hij heeft geen geschiedenis , aldus iemand die de politici graag wat ouder ziet. Hij heeft nog nooit één dag gewerkt in het bedrijfsleven, hoezo levenservaring? Een ander, die jong ook niet per se beter vindt, vindt Klaver wel oké: Hij is veel beter dan vele ouderen in de politiek en de besten moeten het doen, jong of oud.

Voor velen staat 'jong' gelijk aan 'onbezonnen', 'geen bestuurlijke ervaring' noch 'sociale vaardigheden'. De meeste jongelingen zijn carrièrejagers en gebruiken de politiek om er zelf beter van te worden , beweert een deelnemer.

Dus van een grotere toevloed van jonge Kamerleden wordt de politiek niet per se beter, zeggen de deelnemers.

Maar wel beter dan met te oude mensen , merkt iemand op.

Het hangt bovendien af van wie die jonge mensen zijn. We hebben al genoeg blaaskaken en gelukzoekers in de politiek. Maar, zeggen sommigen van u, in het algemeen hebben jongere mensen modernere opvattingen en ouderen leven te veel in vroeger .

Jongeren brengen meer levendigheid in het debat, hoopt 49 procent. Met meer gevoel van wat er speelt onder de (jonge) bevolking. Het wordt de hoogste tijd dat het 'old boys' network van mannen die hun zakken allemaal al gevuld hebben en elkaar koste wat kost in het pluche houden, per direct plaats maakt voor een nieuwe generatie.

Coosje Hiskemuller

18 februari 2017 zaterdag Gehele Oplage

LAAG GLAZUUR op held van links

(3)

SECTION: BINNENLAND; Blz. 002 LENGTH: 1524 woorden

GroenLinks-leider Jesse Klaver blijkt nietzo oorspronkelijk als mannetjesmakers willen doen geloven Jonge hond Jesse Klaver is als belofte van GroenLinks en zelfverklaard premierskandidaat toch niet zo oorspronkelijk als zijn beeldvormers willen doen laten geloven. Zijn looks zijn geleend, zijn quotes gekopieerd en zijn verleden was minder miserabel dan hij steevast uitdraagt.

Een volle Melkweg, jong publiek. Op het podium staat Jesse Klaver, brenger van hoop en de grootste linkse leider in de peilingen. De hoop voor het land belichaamt hij zelf, zo blijkt uit zijn toespraak. Want: voor een dubbeltje geboren, toch een kwartje geworden. Boodschap en beeld vallen hier samen. De kiezer moet begrijpen:

ik voel uw pijn. Nu is het zeker geen standaard-gesternte waaronder de jonge Jesse ter wereld kwam, op de Dag van de Arbeid in 1986 in de Westrand in Roosendaal. Opvoeding kreeg hij vooral van zijn grootouders. Zijn half-Indische moeder was alleenstaand, want zijn Marokkaanse vader had de benen genomen. „Veel pastoors wilden een kind van een alleenstaande moeder niet dopen”, zo vertelt hij in een interview. „Eén pater wilde het wel doen.”

Aangedikt

Het verhaal is onwaarschijnlijk, of op z’n minst aangedikt. De katholieke kerk wil juist zoveel mogelijk mensen dopen en ontzegt niemand uit principe dat sacrament, zo zet een woordvoerder van de Rooms-Katholieke Kerk Nederland uiteen. „Wel wordt gevraagd of ouder, ouders en of grootouders en peter en meter het kind een katholieke opvoeding kunnen geven. Ook kan een pastoor naar de eigen parochie van de moeder verwijzen om het kind in de eigen geloofsgemeenschap op te laten nemen, maar weigeren is dus niet het beleid van de kerk.

Dat was ook niet zo eind jaren tachtig.” „Dit kan niet waar zijn”, zegt pastoor Burm over de vermeende weigering van de doop. Hij werkte zo’n twintig jaar in Roosendaal en kende opa Klaver goed. Burm vindt het verhaal ’heel merkwaardig’. Dan de wijk waarin Klaver opgroeide: Westrand. Een buurt waarin het alom sappelen was, zo wil de jonge leider doen geloven. „Een wijk van portiek- en eengezinswoningen... De

werkloosheid is hoog. Er is stille armoede. Op de fiets naar de voedselbank.” De wijk is een terugkerend element in Jesses toespraken, maar is het wel een probleemwijk? In de lijst van probleemwijken komt de buurt niet voor.

Prominente buurtbewoners zochten onlangs de media op om het voor hun wijk op te nemen. Dat Klaver de wijk misbruikte om zijn punt te maken, vonden ze niet zo kies. De GL-leider blijft weg bij harde leugens, maar de waarheid blijkt telkens net iets anders te zijn dan het beeld dat Klaver schetst. Er is bijvoorbeeld ook iets raars aan de hand met Jesses cv, merkt een collega-Kamerlid op. „In Duitsland was er een schandaal dat politici op hun cv zeiden dat ze hoger waren opgeleid dan achteraf bleek. Jesse doet het tegenovergestelde. Om volkser te lijken en om de klim naar boven meer spectaculair te laten lijken.” Wie naar zijn schooltijd kijkt, ziet inderdaad dat Klaver zijn loopbaan kariger reproduceert. „Ik ben een stapelaar”, claimt Klaver over zijn schooltijd.

Stapelaars doorlopen doorgaans eerst mavo of vmbo, om daarna via havo en vwo door te stoten naar hoger onderwijs. Hierin bewijst het dubbeltje zijn doorzettingsvermogen. Maar op dat stapelen van de GroenLinks- leider valt wat af te dingen. Rob Hoek, Jesses mentor op het Michael College Prinsenbeek, legt uit dat zijn pupil niet echt op een vmbo zat, maar op een vrije school waar iedereen in ieder geval vmbo-examen deed en zo mogelijk later ook havo en vwo. Jesse hoefde z’n havo-examen nooit te doen, hij mocht alvast met een getuigschrift naar het hbo. De Avans hogeschool bevestigt dit verhaal. Zij zeggen dat hij met het ’Vrije- Schooldiploma’ is toegelaten. Deze route was officieel niet eens toegestaan. Niet stapelen was zijn verdienste naar het hogere, maar mazzel. Al heeft hij er volgens Hoek heus hard voor gewerkt. Hard werken

deed Klaver naar verluidt niet toen hij in 2009 als CNV’er werd afgevaardigd naar de Sociaal-Economische Raad (SER). Met zijn 23 jaar was hij het jongste SER-lid ooit. „Iedereen verheugde zich op zijn komst”, vertelt een hooggeplaatst bestuurder van toen. „Hij was evident ambitieus. Hij was evident welkom. Maar inhoudelijk hebben we niet veel van zijn bijdragen gemerkt.” Een ander SER-lid dat Klaver van nabij meemaakte kan zich

’Klavers bijdragen niet herinneren’. Zijn opvolger bij CNV Jongeren, IJmert Muilwijk, springt echter voor hem in de bres. Klaver kon in de korte tijd die hij had niet veel doen en probeerde wel degelijk zaken voor elkaar te krijgen, zegt hij. Muilwijk kruiste als voorzitter van CU-jongeren ook de degens met Klaver die toen hetzelfde deed bij de jongerenbeweging van GL. „Eerlijk is eerlijk, Jesse stak er toen met kop en schouders bovenuit. Hij is zo overtuigend dat hij mensen kan laten geloven dat het eigenlijk dom is als je iets anders vindt dan hij.”

Politiek talent heeft de GroenLinkser onmiskenbaar, erkennen vriend en vijand. Bovendien benadrukken velen dat hij zo prettig in de omgang is. En speechen kan hij als de beste, al leent hij zijn meest ronkende strofen geregeld uit het retorisch repertoire van een ander. Grote voorbeeld: de Amerikaanse president Obama. Een kleine bloemlezing: Klaver: „We zijn de eerste generatie die de gevolgen van klimaatverandering merkt en de laatste die haar kan stoppen.” Obama: „We are the first generation to feel the effect of climate change and the

(4)

last who can do something about it.” Klaver: „Te veel politici doen ons geloven dat we verdeeld zijn.” Obama:

„America is not as divided as is suggested.” Klaver: „En daarom gaan we de politiek veranderen, en dat gaan we samen doen.” Obama: „We have tot change our politics and come together.” Ook nadat tv-presentator Arjen Lubach de gelijkenissen in zijn programma genadeloos blootlegde, was Klaver het grasduinen in andermans toespraken nog niet moe. „Wat ik nu ga zeggen, is impopulair” tijdens het Debat van het Noorden lijkt verdacht veel op „We moeten hier het eerlijke verhaal vertellen” van Diederik Samsom tijdens het premiersdebat.

Favoriete serie

Ook lijkt hij inspiratie te putten uit politieke tv-series. „Mij is afgeraden dit te zeggen”, bij aanvang van een verhaal dat persvoorlichters niet zouden pruimen, komt uit het programma Borgen en ook flarden uit zijn favoriete serie The west wing komen soms voorbij. Zijn voorkomen lijkt bovendien ook nog eens geleend, want dat witte overhemd met opgerolde mouwen waarin hij zijn jonge publiek tijdens de ’Meetups’ toespreekt, de bovenste twee knoopjes open, komt overeen met het kloffie van de Canadese premier Justin Trudeau. ’Toeval’, verklaart Klaver in Vrij Nederland. De nadruk op de stijl in de GL-campagne beneemt het zicht op de inhoud.

Hierin is de partij niet altijd even stijlvast. Het sociaal leenstelsel voor studenten, waardoor studenten hun studiebeurs tijdens hun werkzame leven moeten terugbetalen, is er gekomen dankzij GroenLinks. In het Kieskompas doet de partij alsof ze neutraal is op dit punt. Ze claimt het collegegeld te halveren, maar uit de CPB-berekeningen blijkt dat maar een reductie te zijn met een kwart. Andere partijen kijken vol jaloezie naar de drukbezochte politieke bijeenkomsten van GroenLinks. Ze hebben alleen een manco: veel is er nep. En niet alleen de geleende quotes over ’hoop’. Hard klappende partijleden zitten vooraan om het er op beeld extra enthousiast uit te laten zien en Klaver zegt dat hij na afloop graag met iedereen in gesprek gaat. Het beeld van de benaderbare man is neergezet. Ook in de media gaat hij voor dat imago: hij laat zich op de foto zetten met zijn vrouw op de bank en op sociale media post hij foto’s van zijn kinderen. In een interview noemde Klaver het echter ’klote’ dat hij op straat door wildvreemden wordt benaderd. Bovendien gaat de volksvertegenwoordiger regelmatig zo onherkenbaar mogelijk door de Haagse straten. Het doet denken aan Halina Reijn die, als de spotlights uit zijn, ineens weinig moest hebben van fans. „Jesse Klaver heeft een soort jeugdige bluf”, ziet Erik van Bruggen van campagnebureau BKB. „Daardoor vergeven mensen hem veel. Dat dwepen met JFK en Obama, de afgekeken slogans, het wordt bedekt door jeugdigheid.” De komende tijd moet blijken of die frisse uitstraling genoeg is om veel zetels binnen te halen. Dan weten we of het beeld, ’de hoop van links’, dit keer wel samenvalt met de werkelijkheid. Daar zal Klaver nog wel voor moeten vechten. Wie in de Haagse

wandelgangen zijn oor te luisteren legt, vindt bij andere partijen fluisteraars die met grote graagte de jonge, groene leider beentje lichten. Op basis van anonimiteit en zonder vermelding van partij. Met een aanval op Jesse maak je je niet populair, weet men. Een enkele partij heeft zelfs een ’dossier Klaver’ aangelegd waarmee negatief campagne gevoerd kan worden. De GL-frontman wachten dus nog pittige weken als de verkiezingsstrijd echt losbarst.

Flarden uit Borgen en The West Wing Kamerlid: Er is iets raars met Jesses cv

De Telegraaf. LexisNexis 84 18 februari 2017 zaterdag

Gehele Oplage

Het opgepoetste levensverhaal van Jesse Klaver

BYLINE: Jorn Jonker en Niels Rigter SECTION: BINNENLAND; Blz. 001 LENGTH: 130 woorden

door Jorn Jonker en Niels Rigter

(5)

Den Haag - De twijfel over GroenLinks-voorman Jesse Klaver groeit. De jonge politicus schittert in de peilingen maar er valt wat af te dingen op zijn verhalen over zijn jeugd, op de start van zijn carrière en op de beloftes die hij doet. Dat blijkt onder meer uit gesprekken met mensen uit zijn omgeving.

Klavers verhalen over zijn jeugd zijn op zijn minst aangedikt, waardoor zijn klim naar succes alleen maar grootser lijkt. Hij is zich zelf echter van geen kwaad bewust. De GL-leider wacht nog een paar pittige weken in de verkiezingsstrijd. Als grootste op links in de peilingen is hij voor veel politici een gewild doelwit. Een enkele partij heeft zelfs een ’dossier Klaver’ aangelegd waar negatief campagne mee gevoerd kan worden.

18 februari 2017 zaterdag Gehele Oplage

’Altijd open geweest’

Jesse Klaver stelt in een reactie dat er één pastoor was die hem de doop weigerde. Al zei hij in een interview eerder dat ’veel pastoors’ het niet wilden doen en er slechts één wel toe bereid zou zijn geweest.

De GroenLinks-leider houdt vol dat hij altijd open is geweest over zijn schoolverloop. En ook al deed hij de Vrije School – waar iedereen, ongeacht het niveau, het vmbo-examen doorliep –, Klaver kreeg op enig moment daadwerkelijk een vmbo-advies, stelt hij. De zegsman van Klaver beweert dat alle citaten ’door onszelf zijn geformuleerd’. „De boodschap van hoop, verandering en empathie is een universele boodschap.” Bovendien wordt er door het GL-kamp ter verdediging aangevoerd dat de quote over het milieu oorspronkelijk niet van Obama komt, maar van Michael McGinn, oud-burgemeester van het Amerikaanse Seattle. GL leende de quote dus wel, maar van een ander. Een andere uitspraak (PvdA-leider Asscher riep op tot meer luisteren en minder schreeuwen – een week later herhaalde Klaver die boodschap) is volgens Klaver eerder door hem gebezigd ’in een andere vorm’.

20 februari 2017 maandag Gehele Oplage

GroenLinks onder vuur

BYLINE: Van onze parlementaire redactie SECTION: BINNENLAND; Blz. 004 LENGTH: 559 woorden

Klaver slaat ’Trumpiaans’ om zich heen terwijl PvdA aanval opent Van onze parlementaire redactie

(6)

Den Haag - Met nog maar een paar weken te gaan voor de verkiezingen komt Jesse Klaver steeds verder onder vuur te liggen. Naast bedenkingen over zijn opgepoetste jeugdverhalen opent de PvdA frontaal de aanval op standpunten van de jonge GroenLinks-leider.

PvdA-leider Lodewijk Asscher laakt vooral de groene plannen van de partij. Net als minister Dijsselbloem (Financiën) uitte hij scherpe kritiek op de ’ontwrichtende’ manier waarop GroenLinks milieumaatregelen wil doorvoeren. Zo wil Klaver tornen aan de onbelaste kilometervergoeding voor woon-werkverkeer en een spitsheffing invoeren. „Wij willen als PvdA dat gewone mensen naar hun werk kunnen”, zei Asscher bij WNL op Zondag. „Maar dat kan met de plannen van GroenLinks niet meer. De gewone man gaat er in de maand te veel op achteruit.” Klaver was ondertussen vooral in de ban van het verhaal over hem in De Telegraaf. „Een onzinstuk”, brieste de politicus op Facebook. De krant zou hem te grazen willen nemen, omdat hij het goed doet in de peilingen. Zijn oud-mentor van de middelbare school en de pastoor uit zijn geboorteplaats Roosendaal werden in één adem als leugenaars weggezet. Zijn reactie doet denken aan de manier waarop de Amerikaanse president Trump of de ex-PvdA’ers Kuzu en Öztürk met kritische journalistiek omgaan. Ook zij roepen voortdurend op om media niet te vertrouwen. Kuzu was er dit weekend dan ook als de kippen bij om Klaver op sociale media een hart onder de riem te steken. Kay van de Linde benadrukt dat Klaver wordt geadviseerd door een Amerikaans campagnebureau. „Dit zijn Amerikaanse tactieken”, zegt de campagnegoeroe. „Hij zet verhalen weg als een soort complot. Ik denk dat linkse mensen daar wel intrappen. Een goede tactiek als je wat problemen met je cv wilt camoufleren.” Volgens Van de Linde heeft de achterban van Klaver niet veel met De Telegraaf:

„Klaver maakt zich populair door zich af te zetten tegen een rechts medium.” Toch brak bij GroenLinks paniek uit nadat de krant vrijdag wederhoor had gehaald voor de aanstaande publicatie. Media werden vrijdag al opgeroepen om het artikel niet serieus te nemen, vertellen bronnen in Den Haag. Na publicatie op zaterdag spuwde Klaver vuur en claimde hij ’altijd open en transparant’ te zijn geweest over zijn achtergrond. De krant zou ’de grootste linkse partij’ aanvallen, omdat GroenLinks ’zo sterk’ zou zijn. „Als ik Jesse Klaver was, zou ik het negeren”, zegt Henri Kruithof, voormalig spindoctor van de VVD. Campagnestrateeg Erik van Bruggen van bureau BKB: „Hij is vrij defensief en had niet zo in detail op het verhaal in moeten gaan. Het is een beetje wrijven in een vlek.” Oud-campagneleider Jack de Vries vat het samen als ’het weekend van de korte lontjes’.

„Zowel Klaver als Wilders reageert op Trumpiaanse wijze op aantijgingen in de media”, aldus de oud- staatssecretaris van het CDA. „Op het moment dat het persoonlijke deel uitmaakt van de campagne, kun je verwachten dat het persoonlijke onder het vergrootglas komt te liggen.” Door zelf op het verhaal te reageren zorgt Klaver zelf voor een vervolg, stelt De Vries. Het is volgens hem maar de vraag of dat stemmen oplevert.

„Kiezers houden niet van verongelijkte reacties.”

’Een beetje wrijven in een vlek’

20 februari 2017 maandag Gehele Oplage

Klaver ziet complot

GroenLinks-leider op tilt na onthullingen over verleden Van onze parlementaire redactie

Den Haag - Jesse Klaver verliest zich in complotdenken rond de kritische berichtgeving over zijn opgepoetste achtergrond. Nadat De Telegraaf dit weekend mensen aan het woord had gelaten die zijn tranentrekkende jeugdrelaas nuanceerden, klaagt de GroenLinks-leider op Trumpiaanse wijze over een aanval en een ’onzinverhaal’. Klaver, die zich tijdens de verkiezingscampagne door een

Amerikaans bureau laat adviseren, beweert dat hij ’aan de beurt’ is omdat GroenLinks in de peilingen de grootste partij op links is. „Hoe sterker wij worden, hoe meer tegenkracht we kunnen verwachten”,

(7)

schrijft hij dit weekeinde op zijn Facebook-pagina. De Telegraaf onthulde zaterdag dat Klaver in speeches en interviews overdreef over de weerzin bij de katholieke kerk rond zijn doop, jokte over zijn zware schooltijd en een onjuist beeld schetste over de ’probleemwijk’ waar hij opgroeide.

Campagnestrategen doorzien Klavers beschuldiging. „Dit zijn Amerikaanse tactieken”, zegt

campagne-goeroe Kay van de Linde. „Hij zet verhalen weg als een soort complot. Ik denk dat linkse mensen daar wel in trappen. Een goede tactiek als je wat problemen met je cv wil camoufleren.”

Voormalig CDA-strateeg Jack de Vries ziet Klaver op ’Trumpiaanse wijze’ reageren richting de media. De Amerikaanse president Donald Trump valt immers ook graag media aan die kritisch over hem berichten en zet hen neer als verspreiders van nep-nieuws.

8 maart 2017 woensdag Gehele Oplage

Roemer: Klaver pakt de gewone mensen

BYLINE: Inge Lengton

door Inge Lengton en Wouter de Winther

Den Haag - Zwevende kiezers met een auto kunnen beter niet op GroenLinks van Jesse

Klaver stemmen. Dat stelt SP-leider Emile Roemer in zijn verkiezingsinterview met De Telegraaf. De socialist vindt dat Klaver’doorslaat’ met zijn milieuplannen. „Hij raakt mensen heel hard in de portemonnee”, stelt Roemer. „Neem zijn spitsheffing. Dat is een ordinaire filebelasting voor gewone mensen. Wat is daar sociaal en groen aan? Daar kies ik niet voor.” Klaver heeft in zijn

verkiezingsprogramma een lawine aan ingrijpende belastingverhogingen voorgesteld voor de automobilist.

De Telegraaf. LexisNexis 69 10 maart 2017 vrijdag

Gehele Oplage

GroenLinks plukt PvdA verder kaal

(8)

BYLINE: Van onze parlementaire SECTION: BINNENLAND; Blz. 003 LENGTH: 306 woorden

Van onze parlementaire redactie

Amsterdam - Met een Judaskus aan zijn linkse ’vrienden’ SP en PvdA wil GroenLinks-

leider Jesse Klaver de verkiezingszege binnenhalen. Kiezers ’met een links hart’ roept hij op zich massaal achter zíjn partij te scharen.

Per metro en trein waren gisteravond duizenden Klaverfans afgereisd naar het gratis evenement in de Amsterdamse AFAS Live om zijn toespraak te horen. Zoals inmiddels gangbaar bij GroenLinks- bijeenkomsten, werd bij aanvang opzwepende muziek gespeeld en beschenen spotlights de

verwachtingsvolle gezichten van de overwegend jonge blanke kiezers die reikhalzend uitzagen naar wat Klaver zou uitdragen. Als op een festival zaten diverse groepjes adepten in kleermakerszit op de grond, met een biertje in de hand hun idealen uitwisselend. Zo ook Laurens (20) die al eerder naar een

’event’ was geweest en dit keer twee vriendinnen (18 en 19) had meegenomen. Hij wist nog goed wanneer hij definitief voor de partij koos: „De dag dat Donald Trump president van Amerika werd. Jesse had zo’n goed betoog op Facebook. Toen dacht ik: ik doe mee.”

Twee Leidse antropologie-studentes (22) noemden vooral Klavers boodschap over vergroening en linkse idealen ’inspirerend’. Daarbij verbleekt PvdA-leider Lodewijk Asscher: „Jesse staat steviger voor duurzaamheid en sociale zekerheid. De PvdA doet nu schijnheilig, maar heeft er niets van gebakken”, klonk het harde oordeel. Ook Klaver zelf maakte in zijn toespraak korte metten met zijn sukkelende concurrenten SP en PvdA en gebruikte het podium om zichzelf tot de ongekroonde koning van links uit te roepen. „Schaar je achter GroenLinks”, hitste hij zijn toehoorders op. „Dan hebben we een unieke kans dat een linkse partij de verkiezingen wint en de grootste van Nederland wordt!”

Klaver mikt op kiezers met ’links hart’

Artikelen die deels over Klaver gaan

De Telegraaf. LexisNexis 7 21 april 2015 dinsdag

Snotneus;

Kringen

BYLINE: Hoogland, Rob SECTION: Nieuws; Blz. 5 LENGTH: 458 woorden

Rob Hoogland

(9)

Jeugdig hart, deze jongen, soms zelfs kinderlijk van aard, zo niet kinderachtig. Mentaal blijf ik, voorzichtig geschat, een jaar of acht, maar nu komt het: ik kan me de tijd nog heugen dat Fons de Poel zelf een snotneus was.

Snik.

Opa rust van 14.00 tot 16.00 uur.

En al die jaren behoorden Fons en ik sindsdien allebei tot het journaille, al pakte hij de zaken veel slimmer aan dan ik: terwijl ik me dag in, dag uit beperkte tot het noteren van persoonlijke getuigenissen, op deze plek, van mijn schraal beloonde leven als slaafgeborene, deed The Great Fonzo af en toe iets voor Brandpunt en spekte hij zijn vermogen intussen als rechtgeaarde publieke omroephotshot met schnabbels zoals het maken van

bedrijfsfilmpjes voor ABN Amro en de Rabobank. Twéé ondernemingen heeft meneer: een

mediaproductiebedrijf en een filmproductiebedrijf, die beide helaas geen Waakhond BV heten. Dat had pas echt van lef getuigd.

Quotenet: De pensioenverplichtingen die De Poel in eigen beheer heeft opgebouwd bedragen EUR 587.761. De commerciële waarde van het vermogen dat noodzakelijk is om aan de verplichting te voldoen bedraagt EUR 1,3 miljoen. Kassa!

Ooit, diep in de vorige eeuw, schreef ik iets onaardigs over Poelemans. Dat vond hij, althans. Geen idee meer waar het over ging, dat is dan wel weer een voordeel van ouder worden. Wellicht vormde de gemiddelde werkdag van PO'ers zoals hij het onderwerp: 11 uur binnen, koffie, kranten lezen, lunch, stagiaire beklimmen, half uurtje reportages naar oorlogsgebieden in de directe nabijheid van paradijselijke stranden verdelen, 14.00 uur weg in verband met schnabbel. Hij omschreef mij toen als 'zo'n man met zo'n fotootje', hetgeen ik nooit heb begrepen. Maar nu weet ik het ineens. Arrogantie bekruipt je nu eenmaal sneller wanneer je zo'n man met zo'n bankrekening bent.

Exit Fons, dus.

Verkondigt Fons de Poel eindelijk de waarheid, krijgt-ie meteen de zak , riep ik, vrolijk als altijd. Jesse Klaver ís immers een snotneus, al ben ik er tevens van overtuigd dat Fons inderdaad vooral door ironie werd gedreven toen hij dat GroenLinks-jongmens als zodanig omschreef.

Tekenend: The Great Fonzo werd pootje gelicht door Francisco van Jole, die de connectie van De Poel met de bancaire wereld waaraan Jesse Klaver de oorlog heeft verklaard aan het licht bracht. Want als er één man is die niets van ironie snapt, dan is het Van Jole wel, met z'n totale gebrek aan gevoel voor humor. Daarom zit-ie ook bij de VARA (sorry, Jochem).

Hoe dan ook zie ik de komende Telegraaf-reportage over de Gooise schnabbelcultuur met interesse tegemoet.

Wél meewerken, hè, Mart?

Dit was Fons, goedenavond

13 mei 2015 woensdag

Verbazing over vertrek Bram van Ojik;

GroenLinks-voorzitter sprak steeds over belang langdurig leiderschap, maar heeft het nu over nieuwe fase

SECTION: Nieuws; Blz. 4 LENGTH: 403 woorden

Van onze parlementaire redactie Den Haag

(10)

Het plotselinge vertrek van GroenLinks-leider Bram van Ojik is omgeven door raadsels. Ineens draagt de groene voorman het fractievoorzitterschap over aan zijn collega Jesse Klaver, terwijl hij eerder bij herhaling claimde te willen doorgaan. Van Ojik ontkent dat er druk op hem is uitgeoefend om te vertrekken. Ook

gezondheidsredenen zouden voor hem geen rol hebben gespeeld. Hij zegt dat het evenwel in het belang van zijn partij is dat hij plaatsmaakt, omdat die 'een nieuwe fase' in zou gaan. Ik denk dat de kiezers dit waarderen , aldus de politicus, die meteen uit het parlement vertrekt. Vorig jaar zei hij nog: Het is belangrijk voor GroenLinks dat er continuïteit is van leiderschap en dat je niet weer snel op zoek gaat naar iemand anders.

En dat is toch wat er gaat gebeuren. GroenLinks heeft nu slechts vier zetels in de Tweede Kamer, een gevolg van de ruzie die er bij de vorige leiderschapswissel bij GroenLinks speelde. De ervaren Van Ojik had de taak om de rust te herstellen. Na slechts 2,5 jaar houdt hij er al weer mee op.

Etentje

Oud-GroenLinks Kamerlid Bruno Braakhuis is verbaasd over het plotselinge vertrek van Van Ojik. Het wijkt af van wat hij steeds heeft gezegd, namelijk dat hij door wilde. Ik vond het zo goed gaan , aldus de gewezen parlementariër die na zijn vertrek lid werd van de Dierenpartij.

Ook scheidend senaatsfractievoorzitter Thissen keek op van de mededeling van Van Ojik. Hij vertelde het me ineens, tijdens een etentje na de Dodenherdenking op de Dam.

Van Ojik wordt opgevolgd door de 29-jarige Jesse Klaver, die al jaren geldt als het politieke talent van de partij.

Wij gaan Nederland veranderen , beloofde de nieuwe fractieleider alvast. Het is nog geen uitgemaakte zaak dat Klaver ook echt lijsttrekker wordt bij volgende Kamerverkiezingen. De GroenLinks-leden mogen zich daarover uitspreken. Oud-europarlementariër Kathalijne Buitenweg wordt ook genoemd, evenals haar man, de Amsterdamse oud-wethouder Maarten van Poelgeest.

En de kansen van Jesse Klaver? Hij heeft twee kanten , zegt Braakhuis. Hij draagt Italiaanse pakken en is politiek handig. Maar de vraag is of Jesse net zo links is als Bram. Een nieuwe lijn brengt wel weer nieuwe onzekerheden met zich mee.

Partijvoorzitter Grashoff neemt straks de vierde GroenLinks-zetel van Van Ojik over.

De Telegraaf. LexisNexis 100 18 mei 2015 maandag

Keizer Jesse

BYLINE: Dijkstra, Bert

SECTION: Nieuws-Pagina5; Blz. 7 LENGTH: 172 woorden

Nu we ons nationaal louter nog druk zouden moeten maken over De Jurk van Trijntje, begint dat akelige aandachtstrekkertje van GroenLinks, Jesse Klaver, doodleuk over zijn pak. Hij droeg reeds een jasje toen hij mbo-leerlingetje was, zegt hij in de Volkskrant. Dat mogen we gerust eng noemen.

(11)

Scholieren die al bezig zijn om carrièretechnisch indruk te maken met semigewichtige kledij, in plaats van in T- shirt de spetter van de klas aan de haak te slaan Zij deugen niet. Inmiddels draagt Jesse onder zo'n jasje een bijpassende broek. Een pak dus. 'Maar', zegt de nieuwe leider van dat onderdeurpartijtje, 'het is uiteraard wel een dúúrzaam pak'.

Duurzaam betekende, voordat de politiek correcte Gutmensch ermee aan de haal ging: lang meegaand.

Maar Jesse bedoelt: het naaien van zijn pak heeft het milieu niet heel veel schade toegebracht. Kan iemand dat blaagje duidelijk maken dat er maar één echt duurzaam pak bestaat? De Kleren van de Keizer. De ideale outfit ook om het Eurovisie Songfestival in te winnen.

De Telegraaf. Lexis Nexis 10 25 november 2015 woensdag

Links milieuplan kan gevaarlijk uitpakken

SECTION: NieuwsVanDeDag-5+hoogland; Blz. 4 LENGTH: 389 woorden

Van een onzer verslaggevers

AMSTERDAM De nationale klimaatwet van partijleiders Diederik Samsom (PvdA) en Jesse Klaver

(GroenLinks) is nauwelijks uitvoerbaar en lijkt onbetaalbaar. Dat zeggen diverse experts uit de energiewereld.

Bovendien is het met de plannen van de politici maar afwachten of het licht er altijd van kan branden. Zo waarschuwt Machiel Mulder, hoogleraar regulering energiemarkten in Groningen, voor een mogelijk duur en instabiel energienet als we in 2050 enkel duurzame energie hebben. Dat komt volgens hem omdat het niet altijd waait en windmolens dus niet altijd draaien. Om toch altijd stroom te hebben, moeten fossiele centrales blijven draaien. Maar de vraag is volgens Mulder of energiebedrijven onrendabele centrales wel in gebruik willen houden. De levering van stroom zou dan in gevaar kunnen komen.

Pieter Boot verdiept zich als sectorhoofd Lucht, Klimaat en Energie bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) namens de overheid al jaren in het energievraagstuk. Hij vindt het onverstandig van de Kamerleden om kernenergie uit te bannen. Het heeft namelijk geen CO2-uitstoot. „Als het je om de klimaatproblematiek gaat, maakt het niet uit hoe je die besparing bereikt'', zegt Boot. Hij denkt ook niet, zoals Samsom en Klaver, dat je helemaal kunt stoppen met gas, olie of kolen. „Tussen de 60 tot 70 procent hernieuwbare energie is mogelijk”.

De ideeën van Samsom en Klaver borduren voort op doelstellingen van Greenpeace. Volgens die milieuorganisatie is het mogelijk om binnen 35 jaar afscheid te nemen van fossiele brandstof. Daar hangt wereldwijd een prijskaartje aan van ruim 65.000 miljard dollar. Voor Nederland is dat sommetje heel lastig te maken, zeggen zowel Greenpeace, Boot en ECN (het grootste energieonderzoekscentrum van Nederland). Het ligt echter in de lijn der verwachtingen, dat de plannen ook voor Nederland heel duur zullen uitvallen, menen de experts.

Om alleen al het doel van 60 tot 70 procent hernieuwbare energie te bereiken zijn drastische bezuinigingen nodig, zeggen Boot en ECN. Volgens Greenpeace kunnen de plannen alleen worden verwezenlijkt als we in 2050 wereldwijd 10 tot 15 procent minder stroom gebruiken. De activisten vertellen echter niet hoe dit moet met een verwachte bevolkingsgroei van 7 naar 9 miljard mensen in 2050.

De Telegraaf. LexisNexis 13

(12)

26 november 2015 donderdag

geachte lezer,

BYLINE: Stols, Margo SECTION: WatUZegt; Blz. 14 LENGTH: 163 woorden

U vindt het niet gek dat fractievoorzitters Diederik Samsom (PvdA) en Jesse Klaver (GroenLinks) veel kritiek hebben gekregen op hun klimaatplan. Een stelletje dromers is het, menen verschillende lezers. „We gaan de lucht in Nederland veel schoner maken dan in de rest van Europa”, schampert A. van Driel. „En met de overheersende westelijke wind waait al die dure schone lucht naar het oosten waar ze onze niet gebruikte CO2-rechten voor een paar centen opgekocht hebben.” Je moet dat wereldwijd aanpakken, aldus deze lezer, „en niet alleen in ons piepkleine landje wat mondiaal niets uithaalt”. Volgens Renato David zorgt dit 'heilloze plan' alleen voor nog meer belastingverhogingen en stagneert het de opkrabbelende economie. A.R. Girbes mist de

overbevolkingsproblematiek in het hele verhaal. D. Vogelaar stelt vast: „Zonder dat we het in de gaten hebben is Greenpeace de nieuwe partij in de Tweede Kamer en de heren Klaver en Samsom zijn de fractievoorzitters!”

Margo Stols

De Telegraaf. LexisNexis 112 8 maart 2016 dinsdag

Peperduur

SECTION: Binnenland; Blz. 002 LENGTH: 206 woorden

Erg ambitieus, zo noemt het Centraal Planbureau (CPB) het plan waar de fractievoorzitters van PvdA en GroenLinks in november mee kwamen. Diederik Samsom en Jesse Klaver stelden toen voor om de energievoorziening in Nederland al in 2050 volledig duurzaam te laten zijn.

Met ambitie is natuurlijk niets mis, maar het CPB schetst 'ingrijpende gevolgen' als de veelbesproken

Klimaatwet van bovenstaand duo daadwerkelijk zou worden ingevoerd, Complete industrieën zouden de grens oversteken. Gesteld dát de mensheid in staat is de opwarming van de aarde een halt toe te roepen, wordt het milieu er geen zier beter van als broeikasgassen simpelweg elders uit de schoorsteen komen. Intussen zouden de gevolgen voor de Nederlandse economie desastreus zijn.

De timing van het voorstel van Samsom en Klaver was destijds bepaald niet toevallig, namelijk in aanloop naar de klimaattop in Parijs. Klimaatbeleid leent zich uitstekend voor politieke profilering. Zodra het om

daadwerkelijk beleid gaat, blijkt de problematiek beduidend complexer. Dat was in november overigens ook al duidelijk. Maar het is goed dat het CPB er nog even op wijst dat de overgang naar meer duurzame energie zich niet leent voor peperdure én zinloze nationale revoluties.

(13)

De Telegraaf. LexisNexis 19 6 september 2016 dinsdag

Gehele Oplage

GEACHTE LEZER

SECTION: WATUZEGT; Blz. 014 LENGTH: 164 woorden

GroenLinks wil af van de eigen bijdrage in de zorg. Dat plan vindt in uw ogen goedkeuring, maar u denkt dat er te veel haken en ogen aan zitten om het uit te voeren. „Sympathiek plan, maar ik vrees dat de premie dan flink zal worden verhoogd”, zegt H. Beelen. Volgens Kitty Weisscher is het plan van fractievoorzitter Jesse Klaver een utopie. „Hij heeft de mond vol van leuke ideeën, maar het uitvoeren is een tweede.” Wim Romani noemt het ’verkiezingspraatjes om zieltjes te winnen’. Ron Hempenius vindt het plan van columniste Annemarie van Gaal (Tel. 5/9), om met de winstuitkering van zorgverzekeraars lagere premies aan te gaan bieden, een beter idee. „Niet de aandeelhouders, maar de zorgverzekerden dienen deze winstuitkering te ontvangen.” Jos van Maren ergert zich aan het gedrag van zorgverzekeraars. „Ook de sponsoring aanpakken van bijvoorbeeld Menzis aan sportclubs. Waarom moet ik via mijn verplichte zorgpremie meebetalen aan andermans hobby?” Naomi Bönker

De Telegraaf. LexisNexis 162 26 oktober 2016 woensdag

Gehele Oplage

GEACHTE LEZER

Een linkse alliantie, zoals PvdA-voorman Diederik Samsom voor ogen heeft, wekt bij u gemengde gevoelens op.

„Dit betekent dat ook hij er niet van overtuigd is dat na de verkiezingen nog een rol van betekenis is weggelegd voor zijn partij”, concludeert Jan Muijs. „Die voorheen grote partij ligt op de knieën omGroenLinks aan haar zijde te kunnen krijgen”, verbaast Chris Cats zich, om vast te stellen: „Eén groot cabaret daar in Den Haag.”

Wim Everwijn pleit ervoor om ook alvast een sterk rechts blok te vormen met VVD, CDA én PVV. „Alleen op deze manier kunnen we zo’n linkse alliantie een halt toe roepen. Dit ter voorkoming van het afglijden naar een staatsgeleide economie waarin alles ’gratis’ zal zijn.” Fred Slobbe maakt zich er niet zo bezorgd over: „Jesse Klaver (GL)beschouwt D66 inmiddels ook als progressief links, zo hopend op samenwerking in een nieuw te vormen links kabinet. Ik zou zeggen: Lees de peilingen, pak een rekenmachine en maak eens een

optelsommetje.” Eline Verburg

De Telegraaf. LexisNexis 25 18 december 2016 zondag

Gehele Oplage

(14)

Asscher opent aanval

PvdA-lijsttrekker waarschuwt voor VVD-PVV-kabinet Van onze parlementaire redactie

Lelystad/Utrecht - Links zet de aanval in op de koplopers in de peilingen. Zowel PvdA-lijsttrekker Lodewijk Asscher als Jesse Klaver van GroenLinks voert strijd tegen VVD en PVV.

Ondanks de dramatische peilingen lijkt Asscher vooral te dromen van een driestrijd met Rutte en Wilders. De vicepremier zet zijn partij neer als „sociaal alternatief”. Met grote woorden over criminele asielzoekers en arbeidsmigranten uit Oost-Europa die met hun lage lonen Nederlanders wegconcurreren, hoopt hij de partij in aanloop naar de verkiezingen in maart weer te laten stijgen. In zijn toespraak tijdens een ledendag in

luchtvaartmuseum Aviodrome waarschuwt hij de kiezer voor een VVD-PVV-kabinet. „De VVD presenteert zich als het alternatief voor Wilders, maar straks krijg je twee voor de prijs van een. Dat betekent dat als het even tegenzit, ze weer bij de PVV op schoot gaan zitten”, zegt Asscher.

’Cynisch verraad’

Ook het VVD-verkiezingsprogramma moet het ontgelden. Het is volgens Asscher „cynisch verraad” aan gewone mensen. Alleen grote bedrijven profiteren volgens hem bij de liberalen. Voor de intensieve samenwerking met de VVD in de afgelopen vier jaar is geen aandacht. Zowel Asscher als Klaver houdt op ongeveer hetzelfde tijdstip speeches in een historisch decor. Klaver in een oude treinfabriek in Utrecht; Asscher tussen de oude Fokkers in Lelystad. Beide symbolen van voormalig Hollands glorie. De twee politici gebruiken dezelfde beschuldiging richting de PVV. De partij van Wilders zou ’zondebokkenpolitiek’ bedrijven. En dat willen zowel Asscher als Klaver bestrijden met ’echte oplossingen’. Ondanks deze overeenkomsten lijkt Klaver de hoop op samenwerking met andere linkse partijen een beetje te hebben opgegeven. Hij flirt nu met CDA en ChristenUnie om VVD en PVV uit een volgend kabinet te houden. Klaver spreekt al over zijn ’christelijke vrienden’.

De Telegraaf. LexisNexis 29 30 december 2016 vrijdag

Gehele Oplage

Klaver knalt met meldpunt

BYLINE: Joris Polman

door Joris Polman

Rotterdam - Wie melding maakt bij het meldpunt vuurwerkoverlast krijgt ook meteen een abonnement op de GroenLinks-nieuwsbrief en e-mails van partijleider Jesse Klaver opgedrongen. „Dank voor uw melding! En wellicht interessant: meld je aan voor de mails van Jesse Klaver en de GroenLinks Nieuwsbrief, dan houden we je op de hoogte”, verschijnt er na iedere melding op het scherm.

(15)

De Telegraaf. LexisNexis 160 9 februari 2017 donderdag

Gehele Oplage

PVV wint onder zzp’ers

SECTION: FINANCIEEL; Blz. 027 LENGTH: 167 woorden

Amsterdam - De VVD dreigt veel stemmen van zzp’ers te verliezen aan de PVV. Ze rekenen staatssecretaris Wiebes (VVD) de mislukte wet DBA aan. Dat blijkt uit onderzoek van ZZP Netwerk Nederland onder 713 leden en niet-leden.

Voorzitter Jerry Helmers vindt de afrekening niet terecht. „Weliswaar is Wiebes van de VVD, maar laten we niet vergeten dat praktisch alle politieke partijen, zowel in de Tweede als in de Eerste Kamer, vóór de wet DBA hebben gestemd.” In de peiling komt de PVV met 27% als winnaar uit de bus, gevolgd door VVD (17%), D66 (15%) en CDA (10%). GroenLinks scoort met 9% het hoogst van de linkse partijen. Helmers vindt dat niet verwonderlijk. „We hebben in Nederland veel jonge start-ups. Bij jongere ondernemers heeft het verdienen van (veel) geld niet meer de absolute hoogste prioriteit. Ze willen vooral leuk werk doen, innoveren, gekke dingen doen en zijn meer bezig met de balans tussen privé en werk dan oudere ondernemers. Daar sluit Jesse Klavers’

visie op aan.

De Telegraaf. LexisNexis 128 18 februari 2017 zaterdag

Gehele Oplage

GEACHTE LEZER

BYLINE: Margo Stols

Politiek links maakt zich onder de lezers weinig geliefd met haar plannen om de huizenbezitter en de

automobilist aan te pakken. Vooral GroenLinks maakt het voor velen te bont. „Als het aan Jesse Klaver ligt wordt de meerderheid van het electoraat, dat vaak niet meer dan een- tot tweemaal modaal verdient, de auto uitgejaagd”, moppert Geesje Visser. Een boze J. Pronk valt bij: „De harde werkers moeten maar zien hoe ze straks op hun werk komen. Wat deze milieufanaten er niet bij vertellen is dat deze mensen er wel voor zorgen dat onze economie blijft draaien en deze werkelijk stuitende plannetjes indirect financieren”. R. Meihuizen denkt niet dat het autorijden straks zo duur zal worden „dat alleen, gelijk in Pyongyang, de regerende elites en

partijkaders over de verder lege autobanen zoeven, maar”, zegt hij, „dat de automobilist weer aan de beurt is voor het zoveelste rondje poot uitdraaien daar kunt u uw horloge op gelijk zetten.” Margo Stols

De Telegraaf. LexisNexis 132

(16)

28 februari 2017 dinsdag Gehele Oplage

Verliezer

BYLINE: Rob Hoogland

kringen

Parbleu? Alexander Pechtold winnaar van het RTL-debat? Hahaha! Ja, sorry, ik heb gekeken. Wellicht was het iets van plichtsbesef dat mij ertoe dwong, of misschien wel de angst om iets historisch te missen: Jesse

Klaver die huilend bekent dat hij zijn cv inderdaad bewust voor de GroenLinks-achterban heeft gedownplayed, zoals deze krant anderhalve week terug al meldde, en dat hij in werkelijkheid het product is van een ebenbürtige liaison tussen Karl Friedrich von Hohenzollern en Anastasia Agnes Maria gravin de Marchant et d’Ansembourg, die hun zoon op de peperdure Britse Charterhouse privéschool lieten klaarstomen voor de maatschappij.

Helaas gebeurde dat laatste niet. De snotneus – lang leve Fons de Poel – viel slechts op door zijn stuitende arrogantie. Maar Pikkie Pechtold winnaar? Met die gespeelde verontwaardiging van ’m? Kom op zeg. Het was natuurlijk sowieso een toernooitje zonder Feyenoord en Ajax, nu Mark Rutte en Geert Wilders er niet bij waren.

Een soort nacompetitie van de Jupiler League. Maar goed, dat doet er niet toe. Wat er wél toe doet is hoe DVJ Insights, dat de enquête uitvoerde, tot deze uitslag kwam. Bestond bijvoorbeeld de mogelijkheid om te pollfucken, zoals het manipuleren van enquêtes tegenwoordig zo fraai wordt genoemd? Een deel van het onderzoek vond immers online plaats. D66 deinst wat dat betreft nergens meer voor terug. Stond ooit voor vernieuwing, die partij, maar onder leiding van Alexander Pechtold is het er eentje als alle andere geworden. Die arme H.A.F.M.O. krijgt zelfs nu nog spit in z’n rug van het omdraaien in zijn graf. De nee-schudders gezien, achter Sybrand Buma? Nee, geen nieuw fenomeen. Vijf jaar terug had de PvdA er tijdens een debat tussen Mark Rutte en Diederik Samsom eentje op z’n Noord-Koreaans pal achter de premier geplaatst. Elke keer als Rutte aan het woord kwam voldeed de man, wetende dat ook hij in beeld verscheen, aan de opdracht hevig het hoofd te schudden, waarvoor hij uiteraard werd beloond (zo doen ze dat nu eenmaal in Pyongyang): hij werd de politieke assistent van Martin van Rijn. Ik vernam het via de onvolprezen Telegraaf-verslaggever Jan-Willem Navis, die tevens onthulde wie de twee heren waren die zondagavond als hoedenplankhondjes nee zaten te schudden zodra de directe Pechtold-concurrent Sybrand Buma zijn zegje mocht doen (zoals altijd konden zij dat zelf op diverse monitoren in de studio volgen): Bas Schimmel en Said Kasma, allebei kaderleden van… tromgeroffel…

trompetgeschal… D66! Wat mensen beweegt: het zal altijd een raadsel zijn. Toch durf ik te stellen dat je, als D66’er, als vertegenwoordiger dus van een partij die voortdurend uitdraagt dat het allemaal veel keuriger, beschaafder, fatsoenlijker en netter moet in de politiek, wel heel diep bent gezakt wanneer je je voor zoiets door het campagneteam laat gebruiken. Wat een losers. Alleen al daarom is Alexander Pechtold de verliezer van het RTL-debat.

De Telegraaf. LexisNexis 108 15 maart 2017 woensdag

Gehele Oplage

Spannende eindsprint

BYLINE: Van onze parlementaire redactie SECTION: BINNENLAND; Blz. 001

(17)

LENGTH: 268 woorden

Veel kiezers twijfelen nog Van onze parlementaire redactie

Den Haag - Na een tamme campagne zijn er vandaag toch nog razend spannende verkiezingen. In de laatste peilingen van vier bureaus gaat de VVD aan de leiding, met 27 tot 29 Kamerzetels.

Over de nummer twee zijn de peilers het een stuk minder eens. PVV, CDA en D66 gooien allen hoge ogen en liggen slechts enkele zetels achter op de VVD. In één peiling maakt GroenLinks nog een kans op de tweede plek, de rest ziet de partij van Jesse Klaver lager eindigen. Op links dreigt zich een groot drama te voltrekken.

Het aantal voorspelde zetels van PvdA, GroenLinks en SP is bij elkaar opgeteld dramatisch laag vergeleken met vorige verkiezingen. Met name de PvdA moet het ergste vrezen. De sociaaldemocraten kunnen zomaar onder de tien zetels duiken. De leiderschapswissel bracht geen verlossing. Diederik Samsom werd door zijn eigen leden naar huis gestuurd, maar zijn opvolger Lodewijk Asscher heeft het tij niet kunnen keren. Ook bij de SP houdt het niet over. In twee peilingen houden de socialisten hun huidige vijftien zetels; in twee andere peilingen moet de partij inleveren. Daarmee lijkt de toch al wankele positie van lijsttrekker Roemer in gevaar te komen. Aan het Binnenhof houdt men er rekening mee dat de uitslag toch nog heel anders kan uitvallen. Bij VVD, PvdA en PVV wordt gewezen naar de verkiezing van president Trump en de Brexit. Toen hadden peilingen het compleet bij het verkeerde eind. Bovendien zijn er nog veel zwevende kiezers, die pas op het laatste moment een keuze maken.

PvdA moet het ergste vrezen

De Telegraaf 26 mei 2015 dinsdag

Rutte II kan verder zonder zijwieltjes

BYLINE: Jansen, Paul SECTION: Nieuws; Blz. 11 LENGTH: 935 woorden

Het is de vrijdag voor de Eerste Kamerverkiezingen van 2011. In de fractievoorzitterskamer van de VVD is het een drukte van belang. De complete coalitietop van Rutte I, met gedoger PVV, heeft zich verzameld om een strategie te bepalen voor de naderende stembusgang. Door een onderlinge uitruil van overtollige stemmen van Statenleden proberen VVD, CDA en PVV in de senaat een extra zetel te halen, waar ze op dat moment op 36 blijven steken.

De SGP is ook van de partij. Kees van der Staaij is aan boord gehaald om de laatste van 38 zetels te leveren, waarmee een meerderheid in de Eerste Kamer kan worden bereikt. Na druk rekenwerk krijgen zes Statenleden opdracht op een andere coalitiepartij te stemmen, herinnert een betrokkene zich. Dat had nog heel wat voeten in de aarde. CDA'ers wilden niet op de PVV stemmen en sommige Statenleden weigerden sowieso mee te werken.

Dan moesten andere gegadigden van de provinciale Statenfracties worden benaderd.

Naar het zich laat aanzien wordt er vandaag bij de Eerste Kamerverkiezingen beduidend minder handjeklap gespeeld. De coalitie van VVD en PvdA, aangevuld met de drie gedogers D66, CU en SGP, meende

(18)

aanvankelijk door een uitruil van stemmen een kleine kans te maken om van de verwachte 36 zetels nog 38 te maken, maar die route blijkt verlaten. De samenwerking is de voorbije week ingestort. De coalitie gaf het fatale zetje. Zij maakte het uit zoals onbeholpen pubers bij kalverliefdes doen.

Begin Zo moesten de drie gedogers naar eigen zeggen via de media horen dat ze werden uitgenodigd voor begrotingsoverleg. Jeroen Dijsselbloem maakte dat dinsdag bekend via zijn wekelijkse tv-praatje bij RTL. Niet echt een koninklijke weg voor een minister van Financiën, die steevast rept van de 'meest geliefde oppositie'. En dat was pas het begin.

Een dag later las het trio in de krant dat de regeringspartijen onderling de centen al hadden verdeeld. Er gaat extra geld naar zorg en defensie. Dat nieuws kwam daags voor het geplande begrotingsoverleg. Maar waarom zouden D66, CU en SGP eigenlijk nog aanschuiven, als de poet reeds op was? Gepikeerd zegden zij het overleg met Dijsselbloem af. Voor de buitenwereld waren het zodoende de drie gedogers en niet de coalitiepartijen die de samenwerking opbliezen.

Indien politici met elkaar communiceren via de media, is dat zoiets als echtelieden die praten via advocaten:

doorgaans liggen ze dan in scheiding. Het vertrouwen is weg. Dat werd nog eens onderstreept door de breed uitgemeten lunch tussen D66-leider Alexander Pechtold en vicepremier Lodewijk Asscher. Tijdens dat etentje had D66 gewaarschuwd mogelijk een motie van wantrouwen te zullen steunen tegen PvdA-staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid), die in het nauw is gekomen door de pgb-malaise. Die dreigende boodschap kreeg in de pers veel aandacht. Minstens zo frappant was het feit dat een gesprek tijdens een lunch onder vier ogen uitlekte naar de pers.

Premier Mark Rutte deed afgelopen vrijdag op zijn wekelijkse persconferentie nuchter over de gevolgen van het uiteenvallen van de gedoogconstructie. Achter de schermen wordt in de coalitie daarover zelfs schouderophalend gedaan. De boodschap is niet slechts 'als u ons niet meer aan een meerderheid in de Eerste Kamer kan helpen, is daar het gat van de deur'. Bij VVD en PvdA herleeft ook de overtuiging uit het eerste regeringsjaar dat prima valt te werken met wisselende meerderheden. Dat heeft als voordeel dat er minder concessies hoeven te worden gedaan.

Rutte II wordt dus weer een echt minderheidskabinet, zonder zijwieltjes. Dat is slecht nieuws voor D66. De partij van Pechtold stond de voorbije jaren in de schijnwerpers als gedoger, als makelaar in allianties, die andersdenkenden samenbrengt om aan iets constructiefs te bouwen. Zie het Lenteakkoord uit 2012 en het Herfstakkoord uit 2013. Nu heeft D66 het lastig. De partij lijkt in de peilingen over haar hoogtepunt heen en moet vrezen voor de gehypte 29-jarige Jesse Klaver van GroenLinks. Hij kan met name onder jongeren een electorale concurrent worden voor de bijna 50-jarige Pechtold.

Leuke dingen In 2013 liep het optimisme in de coalitie om als minderheidskabinet met steeds weer andere oppositiepartijen samen te werken uit op een fiasco. Nu heeft Rutte II meer kans van slagen. Toen zocht het kabinet steun voor ingrijpende bezuinigingen, nu vooral voor lastenverlichting en investeringen. De coalitie zegt het niet hardop, maar gaat ervan uit dat de oppositie niet het lef heeft om tegen plannen als een

belastingverlaging te stemmen. Het zijn immers 'leuke dingen voor de mens'.

Bovendien heeft de VVD, op een belastingherziening na, niet zo veel ambitie meer. De liberalen prediken rust, nu krachten in de partij die voor een ramkoers met de PvdA opteerden het onderspit hebben gedolven.

Economisch herstel moet de ruimte krijgen. Dat is niet alleen goed voor de natie, maar ook voor de VVD zelf.

Als de economie aantrekt, kan de partij oogsten bij algemene verkiezingen.

Voor de PvdA ligt dat lastiger. Het verleden leert dat economische rugwind zich vooral voor de grootste regeringspartij uitbetaalt. De vraag is dus of de sociaaldemocraten, die er dramatisch voor staan in de peilingen, zich koest blijven houden of dat ze op enig moment de vlucht naar voren maken. In 2010 koos de PvdA voor het laatste. De partij forceerde een breuk van Balkenende IV. Nu zou een kabinetscrisis politieke zelfmoord zijn voor Diederik Samsom. En voor de PvdA? Vijf jaar geleden bracht het slechts kortstondig geluk.

(19)

De Telegraaf. LexisNexis 18 30 april 2016 zaterdag

Laatste ronde voor Emile Roemer

BYLINE: Inge Lengton SECTION: Reportage; Blz. 028 LENGTH: 1118 woorden

Alom twijfel binnen SP, maar potentiële opvolgers melden zich vooralsnog niet aan

'Waarom vliegen die journalisten na zo'n debat allemaal op Buma af en op Wilders - dan zet ik het geluid even uit. Maar waarom niet op u?” Een

SP-dametje op leeftijd besluit het Emile Roemer maar persoonlijk te vragen. Hij is er nu toch, voor de oprichting van de jongste SP-afdeling in Woerden.

„Het is de keuze van de journalisten, mevrouw”, antwoordt Roemer goedmoedig.

„Ja, soms is dat wel vervelend.”

Onbedoeld heeft de dame de vinger precies op de zere plek gelegd. Want terwijl er wordt gesnoeid in socialistische stokpaardjes als zorg en sociale zekerheid en kiezers daarom halsoverkop het 'rechtse rotbeleid' van de regerende PvdA verlaten, laten ze in hun vlucht Roemers SP volslagen links liggen.

Vooral de PVV van Geert Wilders, die deels in dezelfde vijver van

teleurgestelde burgers vist, weet zich in de kijker te spelen. Want waar Roemer een milde lijn kiest in het vluchtelingendebat, gaat zijn rechtse tegenhanger er met gestrekt been in. De SP'ers zien het met lede ogen aan: „We leven in tijden van onzekerheid. Rechts-populistische types en extreemrechts maken daar gebruik van”, verzucht SP-Kamerlid Sadet Karabulut.

En dan is er nog die frisse en ambitieuze Jesse Klaver van GroenLinks die met zijn verzet tegen kapitalisme en tweedeling de interesse van vooral jongere linkse kiezers weet te trekken. Tot frustratie van de SP-fractie. „Hij maakt goede sier met standpunten waar wij al jaren op hameren”, snuift een van hen.

Een ander wijst er nog maar eens op dat GroenLinks „zich nooit tegenstander van marktwerking in de zorg heeft betoond”.

Maar de echte vraag die zich opdringt met Tweede Kamerverkiezingen in het verschiet, is of Emile Roemer wel de juiste man is om het tegen dit soort concurrenten op te nemen. Zeker als straks de PvdA besluit in plaats van partijleider Samsom, Lodewijk Asscher of Ahmed Aboutaleb op het schild te hijsen.

Ook de SP-leden bij de bijeenkomst in Woerden zijn zich van dat probleem bewust. Toch steunen ze de vrolijke Brabander in zijn keuze opnieuw het lijsttrekkerschap op zich te nemen, hoewel zich officieel tot vanavond ook

tegenkandidaten kunnen melden. „Ik zie nu ook niemand anders dan Roemer”, zegt Fleur van Eijk, penningmeester van de lokale SP-afdeling. „En ik vind hem goed geïnformeerd en respectvol. Het heeft soms ook gewoon met geluk te maken, hoe iemand neergezet wordt.”

Een ander SP-lid erkent dat zijn leider „in het verleden wel wat foutjes heeft gemaakt” in verkiezingscampagnes, verwijzend naar het gestoethaspel in televisiedebatten. „Maar ik heb liever Roemer die eerlijk en sociaal is, dan die keiharde politici die je niet kunt vertrouwen.”

Twee SP'ers hebben overwogen om Roemer naar de kroon te steken, melden

(20)

partijgenoten. Dat zijn de Rotterdamse fractievoorzitter Leo de Kleijn en Kamerlid Sadeth Karabulut. De Kleijn bevestigt dat, Karabulut ontkent.

Uiteindelijk zijn ze toch achter Roemer gaan staan, zo wordt gemeld.

Dat geldt ook voor de rest van de fractie in de Tweede Kamer. Zij het niet van harte. „Er is simpelweg geen alternatief”, verwoordt een van hen het breed gedragen gevoel. Ja, de kersverse partijvoorzitter Ron Meyer heeft op papier veel potentie. Zijn naam ligt op ieders lip. „Meyer is fris. Hij schudt de boel een beetje op op het hoofdkantoor”, vindt SP-Kamerlid Eric Smaling. Karabulut noemt Roemer 'op dit moment de beste man, op de beste plek', maar Meyer ziet ze als een 'visitekaartje' voor de partij: „Hij brengt nieuwe energie.”

Alleen, vrijwel iedereen vindt het te vroeg om Meyer nu al naar voren te schuiven. Farshad Bashir: „Het lijsttrekkerschap biedt kansen, maar het komt ook met risico's. Dat zag je bij Emile, dat ging niet altijd even gelukkig.

Inmiddels is hij ervaren en weten mensen wat ze aan hem hebben. Het zou dus heel raar zijn als Meyer nu al de overstap maakt.” Ook de partijvoorzitter zelf steunt de kandidatuur van Roemer: „Hij doet het fantastisch!”

Maar intussen geeft Meyer achter de schermen wel degelijk een flink ruk aan de touwtjes, net als zijn voorganger Jan Marijnissen. Hij is degene die nu met de plannen komt om de wind weer in de zeilen te krijgen. En dat is hard nodig ook.

Want zelfs binnen de SP-fractie wordt erkend dat de fut er de afgelopen jaren wel een beetje uit is geraakt. „We runnen allemaal onze eigen toko's op ons eigen dossier”, zegt een vooraanstaand Kamerlid. „Maar we zijn geen team meer.”

Onlangs maakten vier fractieleden bovendien bekend niet nog een termijn in de Kamer te willen doorbrengen. Er wordt door de blijvers amper een traan over gelaten. „Ze hebben daar hun eigen goede redenen voor”, aldus een van hen. „In feite maakt hun vertrek het makkelijker voor de kandidatencommissie. Die heeft namelijk de opdracht voor vernieuwing op de lijst te zorgen.”

'Vernieuwing', 'een schepje erbovenop doen', 'weer de wijk in'. Het zijn de ingrediënten waar de SP'ers zich nu met Ron Meyer voorop aan vastklampen.

Komende maand wordt een grote campagne gelanceerd rond het plan voor een

`Nationaal Zorgfonds', dat de concurrerende zorgverzekeraars zou moeten

vervangen. De SP heeft peilingmeester Maurice de Hond onderzoek laten doen naar het draagvlak ('zelfs VVD-stemmers zijn ervoor!') en zijn met een reclamebureau tot de naam voor het fonds gekomen. „Met het woord 'ziekenfonds' denken mensen 'dat is niet voor mij'. Een 'zorgfonds' is daarentegen voor iedereen”, zo zet

een betrokkene de strategie uiteen.

De partijtop hamert er daarnaast op dat de SP heeft laten zien dat het mee kan besturen. In de grote steden Amsterdam en Utrecht zit de partij inmiddels in het college. Volgens de Utrechtse wethouder Paulus Jansen is dat cruciaal, ook straks voor bij de landelijke verkiezingen. „In het stemhokje kruisen mensen een vakje aan omdat ze die partij sympathiek vinden, maar ook omdat ze denken dat die partij kan meebesturen. Voor ons als SP is het de uitdaging om mensen ervan te overtuigen dat er iets gaat veranderen als wij aan de macht komen.

Zorg is daarbij een majeur SP-punt. Op dat terrein willen we straks iets binnenhalen.”

Of daarmee de naar de PVV weggelopen kiezer kan worden teruggelokt, is allerminst zeker. Maar voorzitter Meyer ziet het zonnig in: „We hebben nog nooit een actieve PVV'er gezien in welke buurt dan ook, die zich schouder aan schouder met de bewoners inzet voor voorzieningen in de buurt”, stipt hij fijntjes aan. „Vroeg of laat gaan de mensen dat inzien.”

'We runnen allemaal onze eigen toko's, maar we zijn geen team meer'

'Er is simpelweg geen alternatief'

'Het zou heel raar zijn als Meyer nu al de overstap maakt'

(21)

De Telegraaf. LExisNexis 10 27 september 2016 dinsdag

Gehele Oplage

Wie doet mee aan de tweestrijd?

Het gaat eigenlijk om de inhoud, maar beeldvorming speelt bij verkiezingen in het Westen een steeds grotere rol.

In Amerika, maar ook bij ons. Aan het Binnenhof breekt een leger communicatie-experts zich in verkiezingstijd wekelijks het hoofd over hoe ze hun eigen kandidaat zo goed mogelijk kunnen presenteren. ’Meedoen’ aan een televisiequiz, een ’spontaan’ bezoek aan een populair evenement of ’gezellig’ over je privéleven kletsen met een roddelblad; het behoort allemaal tot de gereedschapskist van de mannetjesmakers in de politiek.

Soms gaat het mis. Premier Jan-Peter Balkenende in 2010 met een ’Fuck Drugs’- shirt aan een biertje laten drinken was zo’n uitglijder. De boodschap paste totaal niet bij zijn degelijke imago als staatsman, dat men juist bij de christendemocraten zo koesterde. Het stuntje stond symbool voor een wanhopige politicus die de aansluiting met zijn kiezers was kwijtgeraakt. Een electorale afstraffing volgde.

Campagneteams denken volop na over hoe via media niet alleen kiezers kunnen worden bereikt voor hun boodschap, maar ook hoe media kunnen helpen om een bepaald beeld van hun kandidaat neer te zetten. Bij de verkiezingen van 2012 werd bijvoorbeeld tussen VVD en SP al in vroeg stadium een tweestrijd bedacht, in de hoop dat media daar wel raad mee wisten. Wat is er mooier dan een keihard duel om de macht? Liberalen en socialisten spraken af om elkaar zo veel mogelijk hard aan te vallen. „We zaten niet in elkaars vaarwater qua kiezers”, herinnert een gesprekspartner van destijds zich. Even leek de strategie te werken en leken de twee partijen om het Torentje te strijden, totdat SP-leider Emile Roemer door zijn debatpartner Mark Rutte werd afgebluft. De tweestrijd kende een vroegtijdige winnaar, waarna de virtuele SP-winst als een plumpudding in elkaar zakte. Er volgde een nieuwe, onvoorziene tweestrijd tussen VVD en PvdA.

Anno 2016 droomt de VVD van een tweestrijd met de PVV. De liberalen hopen dat ze er dan ’gratis’ stemmen van links Nederland bij krijgen, omdat die kiezers toch liever Rutte dan Wilders in het Torentje zouden willen zien. „We kiezen de grootste op het schoolplein”, valt bij de VVD te horen. Niet iedereen vindt dat een

verstandige strategie. Een ervaringsdeskundige wijst erop dat Rutte zich met zijn recente stoere taal als een kopie gedraagt van het originele gevlam dat Wilders laat horen. Dat vindt de PVV-leider ook en dus gaat hij

likkebaardend de strijd met Rutte aan. Wilders wil graag tegen de VVD tekeer gaan, omdat hij denkt dat daar kiezers te halen vallen. Intussen maken D66 en CDA zich grote zorgen over een nieuwe tweestrijd. De kans dat zij één van de twee kemphanen in zo’n duel worden is klein. Een scenario om vermorzeld te worden in een tweestrijd is hun grootste angst. Immers, bij de vorige verkiezingen togen bijvoorbeeld veel CDA-kiezers naar de VVD om eerst Roemer en daarna PvdA-leider Diederik Samsom uit het Torentje te houden.

Op links gaat alles ook nog niet van een leien dakje. GroenLinks-leider Jesse Klaver gaf toe dat zijn Algemene Beschouwingen tegenvielen. SP’er Roemer kwam er zelfs weer in het nauw. In de meest recente peiling van De Hond leveren de socialisten twee zetels in ten opzichte van het huidige aantal. Let wel: het gaat hier om de partij die de oppositie leidt tegen een impopulair kabinet. In de fractietop van de SP wordt erkend dat de baas zich soms laat afbluffen. Toch kreeg op de partijraad zaterdag niet Roemer, maar de politieke concurrentie de schuld.

Tja.

Bij de PvdA zien ze het tevreden aan. Hoe langer Roemer blijft zitten, hoe groter men de kans acht dat hun partij wederom het toevluchtsoord wordt voor zwevend links Nederland. Tijdens de Beschouwingen opende aspirant- lijsttrekker Samsom de aanval op Rutte, om diens ’pleur op’-uitspraak. Het leek even of de PvdA’er zich echt boos maakte om de pure verkiezingsretoriek van de VVD-leider, ware het niet dat Samsom Rutte natuurlijk al veel eerder de maat had genomen. De premier noteerde enkele weken geleden al ’opgetrokken wenkbrauwen’

(22)

van Samsom en het was zelfs de voorafgaande week in de Kamer al in een groot debat aan de orde gekomen.

Een motie om Rutte zijn toon te laten matigen kwam er donderdag niet. De botsing tussen de grondleggers van het kabinet was dus een mooi toneelstukje. Niet voor niets verspreidde de PvdA subiet een kort filmpje van de clash op sociale media, om de achterban te laten zien dat Samsom aan de ’goede’ kant van het touw trok. Het zijn de inleidende beschietingen om elkaar voor de verkiezingen weer harder te bestrijden, hoewel nog niet zeker is of Samsom de leider van de sociaaldemocraten blijft. De virtuele koploper VVD wil liever niet de PvdA als tegenstander bij een tweestrijd. Niet omdat men verwacht dan de verkiezingen te verliezen, maar omdat men vreest dat de twee partijen dan wederom fors groter worden dan de concurrentie. En de vorige keer dat dat gebeurde...

Botsing van Samsom en Rutte mooi toneelstukje

De Telegraaf. Lexis Nexis 197

17 januari 2017 dinsdag Gehele Oplage

Asscher springt in gapend gat op links

Lodewijk Asscher is een slimme man. De 42-jarige vicepremier wist zich van gemeenteraadslid, wethouder en vicepremier op te werken tot leider van zijn PvdA. Afgelopen weekend zette hij zijn eerste stappen op weg naar zijn volgende gedroomde halte, het premierschap. Hij probeert met een mix van voorspelbare en minder voorspelbare uitspraken de linkse kiezer te bekoren.

De beuk erin gooien, kan hij. Zoveel is duidelijk. Vriend en vijand keken op van zijn harde aanval op Diederik Samsom, in zijn strijd om het lijsttrekkerschap van de PvdA. In de Tweede Kamer was al te zien dat hij er niet voor terugdeinst om de Kamerleden van het inmiddels wankele Denk de maat te nemen. Afgelopen weekend was PVV-leider Wilders aan de beurt, die zich zou gedragen als oudjaarsvandaal en een vuurwerkbom op onze vrijheid zou hebben gegooid.

Het stevige verhaal is er niet voor niets. Een maand na zijn aantreden is er geen sprake van een positief Asscher- effect in de peilingen. Binnen en buiten de PvdA verwacht men zelfs dat de rode leider niet eens bij de RTL- verkiezingsdebatten voor de vier grootste partijen in de peilingen aanwezig mag zijn, omdat zijn virtuele zetelaantal vooralsnog achterblijft. En dus wordt gegrepen naar een spraakmakende koers, in de hoop aandacht te genereren. Zo introduceerde de PvdA dit weekend op voorspraak van Asscher een jaloeziebelasting van 60 procent voor goed verdienende Nederlanders om de verpleeghuiszorg extra te ondersteunen. De linkse achterban smult er van.

Asscher heeft zich in de Amsterdamse en Haagse politiek al eerder de onbetwiste koning getoond van

management by speech, een eigenschap die veel PvdA’ers die geloven in de maakbaarheid van de samenleving overigens bezitten. Sociaaldemocraten die zich geconfronteerd zien met te hoge werkloosheid, pleitten steevast voor een banenplan. Asscher wist 600 miljoen te bedingen voor zijn versie hiervan, maar de goedbedoelde poging mislukte. Zijn ministerie moest zelfs nog hard aan de bak om het geld op te krijgen. Het klonk destijds in ieder geval als een oplossing.

In zijn tijd als Amsterdams wethouder wist Asscher ook met het krachtdadig klinkende bijltje te hakken. Als wethouder Onderwijs zag hij terecht dat er op islamitische scholen veel mis was. En dus riep hij dat die scholen maar dicht moesten. Dat de wet het welhaast onmogelijk maakt zoiets te doen, negeerde hij. Dat gaf niet; in de lokale krant scoorde hij er de ene na de andere headline mee. Als minister gaf hij later toe dat de Haagse praktijk hem leerde dat de wet daadkracht wel vaak bemoeilijkt - zo niet onmogelijk maakt. Het neemt niet weg dat Asscher bijvoorbeeld op het integratie- en migratiedossier vaak wel aanvoelt waar de schoen wringt. Zo vroeg de

(23)

PvdA-leider zondag op zijn partijcongres, dat gepresenteerd werd door een AD-columniste, uitgebreid aandacht voor onzekerheid en onvrede in de samenleving. Onze vrijheid en openheid zouden in het geding zijn door terreurdreiging, radicaliserende jongeren, Syrië-gangers en „criminelen uit veilige landen die ten koste van echte vluchtelingen misbruik maken van ons asielsysteem.”

Anderhalf jaar geleden zamelden ze bij een PvdA-ledenraad nog tassen met knuffelberen en stroopwafels in voor nieuwkomers, waarbij men er gemakshalve vanuit ging dat ze allemaal op het nippertje aan een verwoestend Assad-offensief waren ontkomen. Op zich is het natuurlijk een mooi gebaar en échte vluchtelingen verdienen ons hartelijk welkom.

„De wil om uit te blijven gaan van het goede wordt soms behoorlijk op de proef gesteld”, merkte Asscher zondag echter terecht op. Daarmee begeeft de PvdA-leider zich op braakliggend links terrein. Zoals eerder hier betoogd laat de SP het integratie- en immigratiedossier sinds het vertrek van Jan Marijnissen immers over aan rechts, de PVV van Geert Wilders voorop. Van JesseFitzgerald Klaver van GroenLinks hoeft de bezorgde burger al helemaal niets te verwachten; die is te druk met vertellen wat voor een bijzondere jongen hij wel niet is. De PvdA was op haar beurt de afgelopen jaren vooral bezig met het oprekken van de coalitieafspraken rond een streng asielbeleid. Asscher durft het vacuüm op links nu te doorbreken. Hij weet dat een deel van de huidige PVV-aanhang ooit op zijn partij stemde en blaast nu het stof af van de hardere PvdA-koers rond integratie die rond 2008 nog onder druk van de leden werd ingeslikt. Pikant is dat de nummer 3 van de PvdA, minister Jeroen Dijsselbloem, destijds pleitbezorger was van die stevige toon. Ook de seculiere Khadija Arib (nummer 2) en staatssecretaris Sharon Dijksma (nummer 4) zijn op dit punt niet van gisteren. Voorzitter Hans Spekman hangt juist weer aan de andere kant van de boot. Asschers pleidooi verplicht hem wel om na de verkiezingen door te zetten. Hij was de afgelopen jaren als minister nota bene verantwoordelijk voor integratie. Het benoemen van zorgen en problemen moet hij nu in daden vertalen, wil hij mensen overtuigen die nu denken dat het sluiten van grenzen en moskeeën het enige alternatief is voor wat de gevestigde Haagse orde op dit punt kan bieden. Wie het weer alleen bij mooie woorden laat, zaait de politieke nederlaag van morgen.

Nog geen positief effect in de peilingen

De Telegraaf. LexisNexis 167 21 februari 2017 dinsdag

Gehele Oplage

Buma breekt linkse harten

BYLINE: Lise Witteman

CDA-leider keert zich scherp af van geflirt PvdA, GL en SP door Lise Witteman

Den Haag - Linkse partijen kunnen het heen en weer krijgen met hun gelonk naar het CDA. In harde bewoordingen keert CDA-leider Sybrand Buma zich tegen toespelingen van SP, GroenLinks en PvdA om samen in een kabinet links beleid uit te voeren. Hij vindt dat hun ’belachelijke ideeën’ juist ’bestreden’ moeten worden.

De afgelopen weken is er vanaf de linkerflank opzichtig geflirt met de christendemocraten. De linkse partijen zien mogelijkheden binnen een centrumlinkse coalitie omdat het CDA net als hen pleit voor meer zekerheid op de arbeidsmarkt en een socialer zorgbeleid. Die overlap erkent Buma, maar dat betekent niet dat hij nu een

’linkse agenda’ gaat steunen. „Zet dat maar uit je hoofd”, reageert de christendemocraat.