Fod Werkgelegenheid, arbeid en Sociaal overleg
Kapsalons
oVErLEGGidS dEPariS
rEEKS SoBanE-STraTEGiE
FOd Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ernest Blerotstraat,1 - 1070 Brussel
www.werk.belgie.be
Sobane-strategie
Beheer van beroepsgebonden risico’s
De Sobane-strategie is een strategie voor risicobeheersing op vier niveaus
(Screening (Opsporing),OBservatie,ANalyse,Expertise)
De reeks publicaties “SOBANE – STRATEGIE Beheer van beroepsgebonden risico’s” heeft als doel deze strategie kenbaar
te maken en aan te tonen hoe de strategie kan worden toegepast op verschillende arbeidssituaties.
De overleggids DEPARIS is een gids voor de opsporing van risico’s (DEpistage PArticipatif de RISques) die tegemoet
komt aan de eisen van het opsporingsniveau van de strategie Sobane. De algemene gids Déparis is beschreven in de
voor-stellingsbrochure van de Sobane-strategie en van Deparis.
De Sobane-strategie en het geheel van de methodes werden ontwikkeld door de Unité Hygiène et Physiologie de Travail
van professor J.Malchaire van de Université catholique de Louvain, in het kader van het onderzoeksproject SOBANE,
geco-financierd door de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees Sociaal Fonds.
Voor meer informatie: www.sobane.be
OvErLEGGidS dEPAriS “KAPSALONS”
Deze publicatie is de aanpassing van de gids voor participatieve
opspo-ring van risico’s voor de Kapsalonsector
De map bevat:
• een voorstellingsfolder SOBANE, de “Algemene strategie voor
be-roepsgebonden risico’s”.
• een document voor de deelnemers aan de Déparis-vergadering, met
een uitnodigingsbrief en een lijst van aspecten die tijdens deze
verga-dering zullen behandeld worden.
• de overleggids Déparis, toegepast op de kapsalonsector: deze gids
bevat 13 tabellen die 13 facetten van de algemene arbeidssituatie
behandelen.
voorafgaande opmerkingen
Om deze handleiding goed te begrijpen voor ze te gebruiken, is het
belangrijk om na te denken over de basisprincipes die aan de grondslag
van de SOBANE-strategie liggen en meer bepaald aan zijn eerste niveau,
de Déparis-overleggids. Met het oog daarop, wordt aangeraden om de
voorstellingsfolder SOBANE, de “Algemene strategie voor
beroeps-gebonden risico’s” beschikbaar in deze map te lezen. Meer info is ook
beschikbaar in het deel ‘basisprincipes’ van de tweede versie van de
introductiebrochure van de SOBANE-strategie en de Déparis
overleg-gids, beschikbaar op de website www.sobane.be
PROMOTOR VAN HET PROJECT
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Algemene Directie Humanisering van de Arbeid
Ernest Blerotstraat 1 – 1070 Brussel
Het Europees Sociaal Fonds
investeert in uw toekomst
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
ALGEMENE STRATEGIE
VOOR HET BEHEER VAN
BEROEPSGEBONDEN
RISICO’S
SOBANE-STRATEGIE - BEHEER VAN BEROEPSGEBONDEN RISICO’S
De SOBANE-strategie is een strategie voor risicobeheersing op vier niveaus
(Screening (Opsporing), OBservatie, ANalyse, Expertise).
De reeks publicaties “SOBANE-STRATEGIE Beheer van beroepsgebonden risico’s” heeft
als doel deze strategie kenbaar te maken. Bovendien wordt aangetoond hoe de strategie
kan worden toegepast op verschillende arbeidssituaties.
De doelstelling van deze methodes bestaat erin om het tijdsgebruik en de inspanningen van
de ondernemingen te optimaliseren om de werkomstandigheden aanvaardbaar te maken,
zelfs bij complexe problemen. Zij bevorderen de ontwikkeling van een dynamisch plan van
risicobeheersing en van een overlegcultuur in ondernemingen.
De SOBANE-strategie en het geheel van de methodes werden ontwikkeld door de Unité
Hygiène et Physiologie du Travail van professor J. MALCHAIRE van de Université
catholi-que de Louvain in het kader van het onderzoeksproject SOBANE, gecofinancierd door de
Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees
Sociaal Fonds.
De overleggids DEPARIS is een gids voor de opsporing van risico’s (dépistage participatif des
risques) die tegemoetkomt aan de eisen van het opsporingsniveau van de strategie SOBANE.
Het is een eenvoudige methode, die economisch is op het vlak van tijd en middelen. Deze
methode bevordert de ontwikkeling van een dynamisch plan voor risicobeheer en de
over-legcultuur in de onderneming.
Deze publicatie werd gerealiseerd door een onderzoeksteam dat bestond uit:
• L’Unité Hygiène et Physiologie du travail de l’UCL (Prof. J. Malchaire, A. Piette)
• Departement Onderzoek en Ontwikkeling van IDEWE (Prof. G. Moens)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming CESI (S. Boodts, A. Schietecatte)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming IDEWE (Prof. V. Hermans)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming PROVIKMO (Dr. G. De Cooman,
I. Timmerman)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming MENSURA (Dr. P. Carlier)
• Het departement Nouvelles Technologies et Formation van CIFoP (Mr. JF. Husson)
• Dienst voor preventie SEFMEP (P. Lorent, F. Gysens)
Voor meer informatie over de SOBANE-strategie: www.sobane.be
Deze publicatie is gratis te verkrijgen:
• Telefonisch op het nummer 02 233 42 11 • Door rechtstreekse bestelling op de
website van de FOD: www.werk.belgie.be
• Schriftelijk bij de: Cel Publicaties van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel Fax: 02 233 42 36
E-mail: publicaties@werk.belgie.be Deze publicatie is ook raadpleegbaar op de website van de FOD:
www.werk.belgie.be
Cette publication peut être également obtenue en français.
De redactie van deze brochure werd afgesloten op 15 november 2007
Productie: Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Coördinatie: Directie van de communicatie
Wetenschappelijke supervisie: Alain Piette Omslag en lay-out: Sylvie Peeters Tekening: Serge Dehaes Druk: Cel Grafische Vormgeving Verspreiding: Cel Publicaties Verantwoordelijke uitgever:
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Wettelijk depot: D/2007/1205/52
M/V
Met de termen “werknemer”, “werkgever”, “expert” en “adviseur” wordt in deze brochure verwezen naar personen van beide geslach-ten.
PROMOTOR VAN HET PROJECT
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Ernest Blerotstraat 1 – 1070 Brussel
Deze voorstelling kwam tot stand met de steun van de Europese Unie Europees Sociaal Fonds
© FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Alle rechten voorbehouden voor alle landen. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de Directie van de communicatie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Indien de verveelvoudiging van teksten uit deze brochure echter gebeurt voor informatieve of pedagogische en strikt niet-commerciële doeleinden is dit toegestaan met bronvermelding en, in voorkomend geval, met vermelding van de auteurs van de brochure.
Voor een goed begrip van de overleggids Déparis en vooraleer hem te gebruiken,
is het noodzakelijk zich te bezinnen over de basisprincipes die aan de grondslag liggen van de
SOBANE-strategie, en in het bijzonder het eerste niveau ervan, de opsporing.
Er moet aansluiting gevonden worden bij deze principes.
Daarvoor is het aangewezen het gedeelte “Basisprincipes” van de algemene brochure
“Sobane-strategie en overleggids Déparis” aandachtig te lezen. Deze brochure is gratis
verkrijgbaar bij de Cel Publicaties van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg,
Ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel. Tel.: 02 233 42 11, fax: 02 233 42 36,
e-mail: publicaties@werk.belgie.be
Deze brochure kan eveneens besteld of gedownload worden op de website www.sobane.be
Om de toegankelijkheid te vergemakkelijken, worden de basisprincipes
kort in herinnering gebracht in deze brochure.
1. Basisprincipes
De Welzijnswet vereist dat de werkgever de nodige maatregelen neemt om de veiligheid en de
gezondheid van de werknemers in alle aspecten aangaande het werk te bevorderen, door de
algemene principes van preventie aan te wenden:
a) Risico’s vermijden
b) Niet te vermijden risico’s evalueren
c) Risico’s aan de bron bestrijden
d) Het werk aanpassen aan de mens
e) …
i) De preventie plannen en het beleid inzake het welzijn van de werknemers bij de uitvoering
van hun werk uitvoeren door middel van een systeemaanpak die onder meer de volgende
elementen integreert: de techniek, de arbeidsorganisatie, de levensomstandigheden op het
werk, de sociale betrekkingen en de omgevingsfactoren op het werk.
De SOBANE-strategie die hier wordt voorgesteld, reikt elementen aan zodat men op een zeer
efficiënte en realistische wijze aan deze eisen kan voldoen.
De strategie steunt op enkele fundamentele basisprincipes.
1.1
Preventie Primeert
De nadruk moet gelegd worden op de preventie
van risico’s en op de verbetering van alle fysieke
en sociale elementen van de werksituatie en niet
op de bescherming en het gezondheidstoezicht.
1.2
risicofactoren
en risico’s
Een risicofactor is een aspect van de
arbeidssitu-atie dat de eigenschap bezit op een negarbeidssitu-atieve
ma-nier te interfereren met de veiligheid, de
gezond-heid en het welzijn van de werknemer.
Het risico dat hieruit voortvloeit hangt af van de
graad van blootstelling aan deze risicofactor en de
omstandigheden waarin deze blootstelling
plaats-vindt. Het is dus de waarschijnlijkheid een risico
met een zekere ernst te ontwikkelen (G), rekening
houdend met de blootstelling (E) aan de risicofactor,
de omstandigheden (C) waarin deze blootstelling
plaatsvindt en de opleiding en motivatie (F) m.b.t. de
veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de
werk-nemer die eraan wordt blootgesteld.
Dit kan als volgt worden samengevat: R = E x C x G x F
Het verminderen van het risico dient op een coherente manier te gebeuren, rekening houdend
met deze verschillende aspecten:
• E: door de werkorganisatie (vermindering aan de bron…),
• C: door collectieve beschermingsmiddelen,
• G: door persoonlijke beschermingsmiddelen
• F: door vorming
De Déparis-overleggids die in deze brochure wordt voorgesteld, tracht om deze 4 onderdelen
tegelijkertijd te behandelen.
1.3
comPlementariteit van
de BeschikBare comPetenties
De competenties op het vlak van veiligheid en gezondheid gaan in stijgende lijn van de
werk-nemer, over de hiërarchische lijn en de interne preventieadviseur, de arbeidsgeneesheren, de
externe preventieadviseurs, … tot de expert.
Nochtans vermindert tegelijkertijd de kennis van wat zich in werkelijkheid op de werkvloer
afspeelt.
Het is dus belangrijk de kennis van beide kennisdomeinen, in functie van de noden, op een
coherente manier samen te brengen.
1.4
de werknemer:
centrale figuur van de Preventie
Het doel van preventiemaatregelen is het bewaren of verbeteren van het welzijn van de
werk-nemer. Daarom is het aangewezen om geen belangrijke acties te ondernemen zonder kennis
van de arbeidssituatie die enkel de werknemer in detail kent. De werknemer is als dusdanig de
spilfiguur en niet enkel het object van de preventie.
1.5
oorsProng van de ProBlemen
De werknemer ‘beleeft’ zijn werksituatie als een geheel en niet als onafhankelijke en
afzonder-lijke feiten: lawaai heeft een invloed op relaties, de technische organisatie tussen de werkposten
heeft een invloed op de musculo-skeletale risico’s, de verdeling van verantwoordelijkheden
heeft een invloed op de inhoud van het werk.
Een coherente actie m.b.t. de werksituatie vereist een systematische en globale benadering van
deze situatie. Deze aanpak heeft het voordeel elk opkomend probleem in de juiste context
te kunnen plaatsen.
1.6
schatting vs meting
Bij risico-evaluatie primeert de kwantificatie van risico’s. Preventie vereist een andere aanpak:
men dient het waarom van bepaalde aspecten te begrijpen om zo te kunnen beslissen hoe ze
te wijzigen. De “globale arbeidssituatie” zal hierdoor verbeteren.
Metingen zijn duur, tijdrovend, moeilijk en vaak weinig representatief. Het is dus essentieel in
eerste instantie eenvoudige oplossingen te zoeken.
Preventie primeert dus boven risico-evaluatie.
1.7
kmo
De methodes die ontwikkeld worden in grote ondernemingen zijn niet toepasbaar in KMO’s.
In omgekeerde richting is dit wel het geval.
De methodes worden dan ook best ontwikkeld in functie van de middelen en competenties die
in de KMO’s beschikbaar zijn. KMO’s stellen 60% van de loontrekkenden tewerk.
2. soBane-strategie
voor risicobeheer
De SOBANE-strategie is trapsgewijs opgebouwd en omvat vier niveaus: Opsporing,
Observa-tie, Analyse en Expertise.
Het betreft hier een strategie die, al naargelang de noden, tools, methoden en middelen
aan-reikt. Op elk niveau wordt er gezocht naar oplossingen ter verbetering van de
arbeidsomstan-digheden. Onderzoek op een volgend niveau is slechts noodzakelijk indien blijkt dat na het
invoeren van de verbeteringen de situatie nog steeds onaanvaardbaar blijft.
Men start het onderzoek van een arbeidssituatie steeds met het Opsporingsniveau, ongeacht
de reden (klacht, ongeval, organisatorische verandering) van dit onderzoek. De aard van dit
probleem dat de aanzet is tot het onderzoek, wordt zo in de totale context geplaatst. Andere
aspecten die eveneens een invloed hebben op de gezondheid, de veiligheid en het welzijn
komen ook aan het licht. Er worden oplossingen gezocht voor het geheel van de
arbeidssitu-atie.
Het Observatie-, Analyse- en Expertiseniveau worden slechts
uitge-voerd indien men tijdens het
Opsporingsni-veau geen passende oplossing kon vinden
om tot een aanvaardbare situatie te komen.
De noodzaak om over te gaan tot een
vol-gend niveau hangt in grote mate af van de
complexiteit van de arbeidssituatie.
De middelen die worden aangewend
bij het zoeken naar oplossingen zijn
het goedkoopst bij de eerste 2
ni-veaus (Opsporing en Observatie).
Ze zijn duurder op het Analyse- en
Expertiseniveau maar worden met
kennis van zaken toegepast en
aange-past aan de situatie. De strategie heeft
het voordeel efficiënt, snel en
goed-koop te zijn.
De tussenkomst van verschillende
partijen wordt gekaderd in de
strate-gie. De mensen uit de onderneming
voeren zelf het Opsporings- en
Ob-servatieniveau uit. De hulp van
ex-ternen (preventieadviseur) wordt
ingeroepen voor het toepassen
van het Analyseniveau en
eventu-eel wordt er een beroep gedaan
op een expert voor het toepassen
3. niveau 1, oPsPoring:
déparis-overleggids
Hierbij wordt nagegaan hoe bepaalde technische, organisatorische en relationele aspecten van
de arbeidssituatie kunnen gewijzigd worden om beter te kunnen functioneren en om de
om-standigheden inzake veiligheid, gezondheid en welzijn voor alle partners van deze
arbeidssitu-atie te verbeteren.
Dit moet gebeuren door personen van het bedrijf die de arbeidssituatie perfect kennen, zelfs
al hebben zij geen of slechts een oppervlakkige opleiding rond problemen van veiligheid,
fysio-logie of ergonomie. Dit zijn dus de werknemers zelf, hun rechtstreekse technische omkadering,
perifere diensten (uitrusting, informatica …) of een interne preventieadviseur met de
werkne-mers in grotere ondernemingen.
Een werkgroep bestaande uit enkele sleutelpersonen en hun professionele omkadering (met
deelname van een preventieadviseur indien mogelijk) denkt na over de belangrijkste aspecten
van de arbeidssituatie, zoekt naar onmiddellijke acties ter verbetering en preventie en
om-schrijft de aspecten die meer in detail onderzocht dienen te worden.
De sleutelpersonen zijn twee of drie personen van de groep die een grondige ervaring hebben
van de verschillende arbeidsomstandigheden. Ze hebben dus een zekere anciënniteit en zijn
representatief, d.w.z. als dusdanig erkend door hun collega’s en eerder spreekbuis van de groep
dan handelend in eigen naam.
Er wordt in de dienst een coördinator aangeduid. Deze zal de Opsporing in goede banen
leiden en de onmiddellijk toe te passen maatregelen coördineren. Hij zal eveneens het vervolg
van de studie (niveau 2, Observatie) opvolgen.voor de punten die moeten uitgediept worden.
De Déparis-overleggids kan gehanteerd worden om de discussie van de groep te
organise-ren. De gids en de gebruiksvoorwaarden worden omschreven in het eerste nummer van de
brochures van de SOBANE-strategie, gepubliceerd door de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en
Sociaal Overleg.
Het document “Uitnodiging” als bijlage dient bezorgd te worden aan alle toekomstige
deelne-mers om hen de doelstellingen van de Déparis-vergadering kenbaar te maken, om hen hun rol
uit te leggen en om hen te helpen tijdens deze vergadering de verschillende aspecten van hun
werk aan te kaarten.
déparis-methode voor verschillende sectoren
De Déparis-gids, aan dit dossier toegevoegd, werd aangepast aan de hoofdactiviteit van
uw sector. Het is mogelijk dat een andere Déparis-gids ook nuttig kan zijn voor bepaalde
complementaire werksituaties in uw onderneming. Voorbeelden hiervan zijn: de
Déparis-gids voor cafetaria’s kan gebruikt worden voor uw keukenpersoneel, de Déparis-gids over de
ter-tiaire sector voor uw administratief personeel en de gids ‘Technici die tussenbeide komen
in geval van pannes’ voor uw technisch bewakingspersoneel.
De volgende gidsen zijn beschikbaar op het website
www.sobane.be
:
1. Bakkerijen
2. Banksector
3. Beschutte werkplaatsen
4. Bouwsector
5. Cafetaria’s
6. Call Centres
7. Drukkerijen
8. Elektriciteitsbedrijven
9. Garages
10. Gezondheidszorgen
11. Hout sector
12. Industriële klimtechnieken
13. Kamermeisjes
14. Kinderdagverblijven
15. Laboratoria scheikunde en biologie
16. Logistiek
17. Onderwijs
• De Déparis overleggids:
1. Omschrijving van de gids
2. Gids: Infrastructuur onderwijsinstelling
3. Gids: Directie – Educatief personeel (middelbaar onderwijs)
4. Gids: Directie – Educatief personeel (kleuter- en lager onderwijs)
5. Gids: Educatief personeel – Leerlingen (middelbaar onderwijs)
• De stagiair checklijsten:
1. Algemene checklijst
2. Checklijst bouwsector
3. Checklijst houtsector
4. Checklijst gezondheidszorgensector
18. Rusthuizen
19. Schoonheidssalons
20. Schoonmaak
21. Sport-en recreatiedomeinen
22. Supermarkten
23. Technici die tussenbeide komen in geval van pannes
24. Tertiaire sector
25. Telethuiswerk
• Checklist voor thuis
26. Thuiszorgsector
• Evaluatiechecklist bij de cliënten
27. Tuiniers
fod werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg
ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel
U wordt uitgenodigd deel te nemen
aan een Déparis-vergadering
Waarover gaat het?
De reglementering verplicht dat er een risicoanalyse wordt uitgevoerd voor alle werksituaties en dat er een actieplan wordt
opgesteld om geleidelijk de beste toestand van welzijn te bereiken voor alle partners van deze werksituaties (met specifieke
opdracht voor werknemers, personeel, directie).
w
Het is mogelijk dat de preventieadviseur zelfstandig de problemen m.b.t. bijvoorbeeld de brandveiligheid oplost.
w
Het is onmogelijk dat de preventieadviseur zelfstandig de arbeidsomstandigheden m.b.t. Uw welzijn kan oplossen.
w
Uw welzijn kan enkel en alleen samen met u aangepakt worden.
Een Déparis (Participatieve Opsporing van Risico’s)-vergadering bestaat uit enkele personen die de werksituatie goed kennen
(personeel, directie, technische diensten…). Tijdens de vergadering komen alle aspecten van de arbeidssituatie aan bod.
Hiervoor werd een leidraad opgesteld om de vergadering te leiden. Deze leidraad omvat alle technische, organisatorische en
relationele aspecten die maken dat de dagelijkse arbeidsomstandigheden in uw werksituatie min of meer gemakkelijk, efficiënt
en aangenaam zijn.
Het doel ervan is niet het vaststellen of kwantificeren van tekortkomingen, moeilijkheden, problemen maar wel op te sporen
wat men op korte, middellange of lange termijn kan ondernemen zodat het werk op een nog meer efficiënte en aangename
manier kan uitgevoerd worden.
Tijdens de vergadering kunnen ook aspecten op het vlak van organisatie besproken worden en kan er bekeken worden of er
veranderingen nodig zijn.
Voor andere aspecten zullen bijkomende studies aangewezen zijn.
De directie verbindt er zich toe een actieplan op te stellen om een zo goed mogelijk gevolg te kunnen geven aan hetgeen
besproken werd.
Wat WorDt er van U verWacht?
In het verleden werden reeds studies en enquêtes uitgevoerd of aanvragen geformuleerd. Deze werden misschien niet
alle-maal gevolgd door concrete acties.
Tijdens de Déparis-vergadering begint men vanaf nul en herziet men op een georganiseerde en systematische manier ALLE
aspecten van de arbeidsomstandigheden.
Er wordt verwacht dat u met een positieve en constructieve ingesteldheid aan de vergadering deelneemt.
• Indien u deel uitmaakt van de directie en de hiërarchische lijn, gaat het er niet om u te wijzen op tekortkomingen, maar
wordt er bekeken wat men kan doen om de arbeidsomstandigheden te verbeteren rekening houdend met de andere
verplichtingen m.b.t. het werk.
• Indien u een afgevaardigde bent van de technische dienst, aankoopdienst, … zal er met u bekeken worden wat de beste
manier is om de vragen m.b.t. de arbeidsomstandigheden op te lossen.
• Indien u een afgevaardigde bent van het personeel, volstaat het dat u de problemen aankaart, de moeilijkheden die u en uw
collega’s ondervinden beschrijft en in hun naam zoekt naar de beste manier om de situatie te verbeteren.
Wat WeerhoUDt U?
De onderneming, de instelling, heeft ervoor gekozen om de Déparis-overleggids te gebruiken als tool om risico’s op te sporen.
De directie heeft zich geëngageerd om de resultaten van de vergaderingen en de voorstellen tot verbetering in overweging
te nemen.
Het is dus het aangewezen moment om de ganse arbeidssituatie te herzien en geleidelijk aan de arbeidsomstandigheden te
verbeteren. De ervaring heeft aangetoond dat iedereen zich hierin kan terugvinden: kwaliteit, persoonlijk en professioneel
welbevinden, aangenamer en efficiënter werk, betere arbeidsverhoudingen…
Wenst U meer te Weten?
Op de website
www.sobane.be
kan u de basisprincipes van de SOBANE-strategie en de Déparis-overleggids raadplegen,
evenals alle tools die werden ontwikkeld om deze strategie in uw onderneming of instelling te implementeren.
Kapsalons
1. Werklokalen en -rUimtes
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Inrichting
• Opbergruimtes
• Technisch en huishoudelijk onderhoud
• Vloeren
• Personeelsvoorzieningen
• Nooduitgangen
2. organisatie van het Werk
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Organisatie van het werk
• werkomstandigheden
• Bevoorrading van de stoelen
• Onafhankelijkheid van de naburige werkposten
• Interactie en communicatie
3. arbeiDsongevallen
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• werkkleding en persoonlijke beschermingsmiddelen
• Vallen, struikelen
• Vallende of wegspringende voorwerpen
• Procedures bij een ongeval
• Arbeidsongevallenanalyses
• EHBO
4. elektrische risico’s en
branDge-vaar
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
Elektrische risico’s
• Algemene elektrische installatie
• Materiaal en elektrische uitrusting
Brandgevaar en explosies
• Ontvlambare of explosieve stoffen
• Bestrijdingsmiddelen
• Richtlijnen in geval van brand
• Signalisatie
5. materiaal
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• wasbakken
• Materiaal
• Vormen en afmetingen
• Onderhoud
• Opleiding van de werknemers
6. WerkhoUDingen
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• werkoppervlakken
• werkhoudingen
• Zittend of staand/zittend werk
• Hulpmiddelen
• Inspanningen
7. verlichting, laWaai en
ther-mische omgevingsfactoren
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Verlichting van de lokalen en het uit te voeren werk
• Schaduw, weerkaatsing en verblinding
• Verlichtingsarmaturen
• Lawaai
• Temperatuur, vochtigheid, tocht
• Dranken
8. chemische risico’s
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Chemische risico’s
• Procedures
• Etikettering
• Gezondheidstoezicht
• Opleiding
• Luchtverversing
9. hygiëne
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Reiniging, sterilisatie, ontsmetting
• Afval
• Handen wassen
• Handschoenen
10. inhoUD van het Werk,
aUtono-mie en verantWoorDelijkheDen
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Afwisseling van de taken
• Autonomie
• Verantwoordelijkheden
• Fouten
• Bekwaamheden
• Informatie en opleiding
• Emotionele belasting
11. tijDsDrUk
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Uurroosters en werkschema
• werkritme
• Autonomie van de groep
• Pauzes
12. arbeiDsverhoUDingen tUssen
Werknemers en hiërarchische lijn
Wie kan wat concreet doen en wanneer?
• Verdeling van het werk
• Onderlinge hulp van het personeel
• Overleg op het werk
• Hiërarchische lijn
• Samenwerking met de hiërarchische lijn
• Adviezen en kritieken van de werknemers
• Evaluaties
Kapsalons
13. Psychosociale omgeving
wie kan wat doen en wanneer inzake:
• Discriminatie
• Tewerkstelling
• Lonen
• Ondernemingsraad en het CPBw
• Psychosociale problemen
• werksfeer
4
foD Werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg
ernest blerotstraat 1 - 1070 brussel
www.werk.belgie.be
het europees sociaal fonds
investeert in uw toekomst
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Kapsalons
De OverleggiDS DePAriS
2
SOBANE-STRATEGIE - BEHEER VAN BEROEPSGEBONDEN RISICO’S
De SOBANE-strategie is een strategie voor risicobeheersing op vier niveaus
(Screening (Opsporing), OBservatie, ANalyse, Expertise).
De reeks publicaties “SOBANE-STRATEGIE Beheer van beroepsgebonden risico’s” heeft
als doel deze strategie kenbaar te maken. Bovendien wordt aangetoond hoe de strategie
kan worden toegepast op verschillende arbeidssituaties.
De doelstelling van deze methodes bestaat erin om het tijdsgebruik en de inspanningen van
de ondernemingen te optimaliseren om de werkomstandigheden aanvaardbaar te maken,
zelfs bij complexe problemen. Zij bevorderen de ontwikkeling van een dynamisch plan van
risicobeheersing en van een overlegcultuur in ondernemingen.
De SOBANE-strategie en het geheel van de methodes werden ontwikkeld door de Unité
Hygiène et Physiologie du Travail van professor J. MALCHAIRE van de Université
catho-lique de Louvain in het kader van het onderzoeksproject SOBANE, gecofinancierd door
de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees
Sociaal Fonds.
De overleggids DEPARIS is een gids voor de opsporing van risico’s (dépistage participatif
des risques) die tegemoetkomt aan de eisen van het opsporingsniveau van de strategie
SOBANE. Het is een eenvoudige methode, die economisch is op het vlak van tijd en
mid-delen. Deze methode bevordert de ontwikkeling van een dynamisch plan voor
risicobe-heer en de overlegcultuur in de onderneming.
Deze publicatie werd gerealiseerd door een onderzoeksteam dat bestond uit:
• L’Unité Hygiène et Physiologie du travail de l’UCL (Prof. J. Malchaire, A. Piette)
• Departement Onderzoek en Ontwikkeling van IDEWE (Prof. G. Moens)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming CESI (S. Boodts, A. Schietecatte)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming IDEWE (Prof. V. Hermans)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming PROVIKMO (Dr. G. De Cooman,
I. Timmerman)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming MENSURA (Dr. P. Carlier)
• Het departement Nouvelles Technologies et Formation van CIFoP (Mr. JF. Husson)
• Dienst voor preventie SEFMEP (P. Lorent, F. Gysens)
Voor meer informatie over de SOBANE-strategie: www.sobane.be
Deze publicatie is gratis te verkrijgen:
• Telefonisch op het nummer 02 233 42 11 • Door rechtstreekse bestelling op de
website van de FOD: www.werk.belgie.be
• Schriftelijk bij de: Cel Publicaties van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel Fax: 02 233 42 36
E-mail: publicaties@werk.belgie.be Deze publicatie is ook raadpleegbaar op de website van de FOD:
www.werk.belgie.be
Cette publication peut être également obtenue en français.
De redactie van deze brochure werd afgesloten op 15 april 2013
Productie: Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Coördinatie: Directie van de communicatie
Wetenschappelijke supervisie: Alain Piette Omslag en lay-out: Sylvie Peeters
Tekening: Serge Dehaes Druk: EVMprint
Verspreiding: Cel Publicaties Verantwoordelijke uitgever:
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
M/V
Met de termen «werknemer» en «werkgever», wordt in deze bro-chure verwezen naar personen van beide geslachten.
PROMOTOR VAN HET PROJECT
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Ernest Blerotstraat 1 – 1070 Brussel
Het Europees Sociaal Fonds investeert in uw toekomst
© FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Alle rechten voorbehouden voor alle landen. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de Directie van de communicatie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Indien de verveelvoudiging van teksten uit deze brochure echter gebeurt voor informatieve of pedagogische en strikt niet-commerciële doeleinden is dit toegestaan met bronvermelding en, in voorkomend geval, met vermelding van de auteurs van de brochure.
3
Handleiding
1. Informatie door de directie over de doelstellingen en de afspraak rekening te houden met
de resultaten.
2. Akkoord van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk.
3. Afbakenen van een kleine groep werkposten die een “arbeidssituatie” vormen.
4. Aanduiden van een Déparis-coördinator door de directie met akkoord van de
werkneem-sters.
5. De Déparis-coördinator past de methode eventueel aan de arbeidssituatie aan door
ter-men te veranderen, door bepaalde aspecten weg te laten, te wijzigen of toe te voegen.
6. Samenstelling van een werkgroep die bestaat uit “sleutelwerkneemsters” en werknemers
van de technische omkadering, aangeduid door de directie.
7. Het document “Uitnodiging” wordt aan de leden van de werkgroep overhandigd om hen
te informeren over de doelstellingen van de Déparis-vergadering en om hun taak toe te
lichten.
8. Vergadering in een rustig lokaal dicht bij de werkposten.
9. Toelichting door de Déparis-coördinator over het doel van de vergadering en de te volgen
procedure.
10. Bespreking van de aspecten vermeld onder elke rubriek door te bepalen:
•
wat kan worden gedaan om de situatie te verbeteren, door wie en wanneer
•
voor welke aspecten een beroep gedaan moet worden op een preventieadviseur
•
wat de kostprijs is van de voorgestelde verbeteringsmaatregelen en de eventuele impact
op de kwaliteit van het product en de productiviteit: geen (0), weinig (€), gemiddeld (€€)
of hoog (€€€).
11. Na de vergadering maakt de Déparis-coördinator een synthese met vermelding van:
•
de lijst van de meer in detail te bestuderen punten en de prioriteiten
•
de lijst van geplande oplossingen met bepaling van wie wat doet en wanneer
•
de besproken rubrieken met gedetailleerde informatie over de resultaten van de
vergade-ring
12. Voorstellen van de resultaten, herzieningen, toevoegingen ... aan de deelnemers.
13. Afronden van de synthese.
14. Voorstellen van de synthese aan de directie en aan de overlegorganen.
15. Vervolg van de studie voor de niet-opgeloste problemen, domein per domein, door
ge-bruik te maken van de methodes van niveau 2, Observatie, van de SOBANE-strategie.
.
Onderstaande tekst kan helpen om het doel van de
vergade-ring te verduidelijken.
“In de loop van de vergadering worden alle aspecten overlopen die het werk al of niet
gemak-kelijker, doeltreffender en aangenamer kunnen maken. Het betreft zowel technische als
organi-satorische aspecten als zaken die te maken hebben met arbeidsverhoudingen.
De doelstelling is niet te weten of het werk gemakkelijk of aangenaam is voor 20%, 50% of
100%. Het is wel de bedoeling om te achterhalen wat men concreet, onmiddellijk, binnen 3
maanden en op langere termijn kan ondernemen om het werk aangenamer en efficiënter te
maken. Het kan gaan over technische aanpassingen en nieuwe arbeidstechnieken maar ook
over een betere communicatie, een reorganisatie van uurroosters of over specifieke
opleidin-gen.
Voor sommige aspecten zou men moeten kunnen zeggen wat er dient te veranderen en hoe
dit concreet dient te gebeuren. Voor andere aspecten zullen bijkomende studies moeten
wor-den uitgevoerd.
De directie engageert zich ertoe een actieplan op te stellen met als doel zo goed mogelijk
gevolg te geven aan hetgeen besproken zal worden.”
4
1. Werkl
Okalen en -ruim
tes
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Inrichting
•Voldoende ruimte tussen de v
erschillende w erkposten • Gemakk elijk e doorgang tussen de w erkposten, v
ooral om het krukje r
ond de klant te v
erplaatsen
•
Ruimte niet belemmer
d door v oorw erpen, v erk oopstandaar den ...
Opbergruimtes
• Voldoende (wandkasten, kasten ...), gepast en gemakk elijk ber eikbaar • Ongebruikte v oorw erpen w orden systematisch opgeruimd (spiegels,
spelden ...)
Technisch en huishoudelijk onderhoud
•Goed en r
egelmatig onderhouden salon,
aangenaam
•
Onderhoudsvriendelijk
e en niet-absorber
ende materialen (opper
vlakk en, materialen en vloer en) • Salon w or dt buiten de openingsur en schoongemaakt •
Geen schimmels in de lokalen
Vloer
en
• In g oede staat, waterpas, degelijk, droog en niet glad
Personeelsv
oorzieningen
• Comf or tabele toiletten, v estiair es, r efter … • Apar te v estiair es voor eigen kleding en w
erkkleding • Goed uitgerust: wasbakje en hand dr oger •
Ontspanningsruimte die tijdens de pauzes gebruikt kan w
or den
Nooduitgangen
• Vrijgemaakt, g oed zichtbaar, aangeduid met de juiste pictogrammen
•
Niet belemmer
d
•
Leiden naar buiten en zijn niet geblokk
eer
d tijdens de openingsur
en van het salon
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
5
2. Or
ganis
atie v
an H
et
Werk
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Organisatie van het w
erk
• Duidelijk en toer eik end •Goede planning in tijd en ruimte
• W erkpr ocedur es: duidelijk en gek end •
Beperking van het aantal wasbeur
ten per dag
• Ge varieer de en afwisselende tak en. •
Organisatie van het beantw
oor
den van externe vragen (telef
oon ...)
W
erk
omstandigheden
• Plaats, materiaal, v oor raden, on voorziene omstandigheden, externe opdrachten, tijd … •Laten toe om de normale w
erkpr
ocedur
es toe te passen en kwaliteits
w erk uit te v oer en
Be
voor
rading van de stoelen:
materiaal, pr oducten • Voor raad is niet te gr
oot en niet te klein
Onafhank
elijkheid van de naburige w
erkposten
• Apar te stoelenInteractie en comm
unicatie
tussen w erknemers van v erschillende werkposten tijdens het w
erk:
gemakk
elijk
en aangenaam
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
6
3. arbeidsOngev
allen
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
W
erkkleding en persoonlijk
e beschermingsmid
delen
• Aangepaste , beschikbar e, gebruikte , onderhouden,opgeruimde brillen en handschoenen
• W erkkleding w or dt a par
t gehouden van de eigen kleding en ger
einigd door de onderneming
• Geen juw elen, ringen, armbanden op het w erk •
Beschermende kleding dragen
• Steunpanty’ s om spataders te v oork omen
Vallen,
struik
elen:
staat van de vloer
, or
de
, netheid …
•
Gesloten antislipschoenen met hakk
en (3 à 5 cm hoog)
Vallende of w
egspringende v
oorw
erpen
•Veiligheid van de handelingen,
or
dening van materiaal en pr
oducten ...
Pr
ocedur
es bij een onge
val
• Duidelijk, gek end en toegepastArbeidsonge
vallenanal
yses
• Systematisch, v olledig, bruikbaarEHBO:
• Volledige v erband doos, gemakk elijk bereikbaar door het personeel
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
7
4.elektriscHe risic
O’
s en brandgev
aar
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Elektr
ische r
isico’
s
Algemene elektrische installatie
•Diff er entieelschak elaars, zek eringen, aar ding ... in perf ecte staat • Voldoende en g
oed geplaatste stopcontacten
Materiaal:
draden, kabels, v erlengstukk en, aar dgeleiding ... • Aangepast (lengte) en in g oede staatElektrische uitrusting
• Dubbel geïsoleer d • In perf ecte staat en r egelmatig onderhouden •Dagelijks (manager) en periodiek (gekwalificeer
d elektricien) gecontr oleer d • Uitgeschak eld en losgek oppeld na gebruik en v oor schoonmaak • Veilig opgeborgen, v er w eg van natte of v ochtige plaatsen • Onmid dellijk en v
olledig uit dienst genomen bij pr
oblemen (beschadigde snoer
en, barsten, algemene slijtage ...)
Br
a
ndgevaa
r en expl
osies
Ontvlambar
e of explosie
ve stoff
en
• Aantal, opslag, v entilatie , v oor raad ... •Spuitbussen buiten ber
eik van warmtebr
onnen be waar d
Bestrijdingsmid
delen
• Detectie , haspels, brandkranen, signalisatie • Detector en en automatische blussing goed geplaatst en bedrijfsklaar
•
Aangepaste brandblusa
pparaten,
g
oed geplaatst en onderhouden (geldigheid)
Richtlijnen in ge
val van brand
• Evacuatieplannen, alarmmelding, waarschuwingssignaal, e vacuatie w egen en nooduitgangen, v erzamelpunten, brand -oef eningen … •
Opleiding van het personeel
• Periodiek e brandoef eningen: e valuatie
Signalisatie:
• Opslagplaatsen, bestrijdingsmid delen, nooduitgangen en noodv erlichting ...Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
L
K
J
8
5. ma
teriaal
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
W
asbakk
en
• In de hoogte v erstelbaar •Gescheiden om aan de zijkant te kunnen staan
•
Met beperkte afmetingen om w
einig ruimte te laten tussen het hoofd van de klant en de armen
van de ka
pper
•
Ruimte v
oor de v
oeten onder de wasbakk
en
Materiaal
• Pr of essioneel, van uitstek ende kwaliteit, aangepast voor een optimaal comf
or
t van het personeel
• Onbr eekbaar , niet hinderlijk, niet la waaierig, onderhoudsvriendelijk • Geen v oorw
erpen die nikk
el be vatten (allergieën) • Regelmatig onderhoud, jaarlijkse gr ondige contr ole • W egw
erpmateriaal zonder onderhoud,
v
oor eenmalig gebruik indien mogelijk
• W egw erpscheermesjes gele ver d door de w erkge ver
Vormen en afmetingen
• Gemakk elijk en veilig vast te nemen materiaal,
licht, zonder trillingen • Een voudig te gebruik en zonder v
ermoeienis van handen of armen
• Lichte haar dr ogers (<500 g) en schar en met pinksteun • Aangepast v oor linkshandigen
Onderhoud
• Materiaal in g oede staat en r egelmatig onderhouden • Opgeborgen op gemakk elijk ber eikbar e plaatsen r ondom de w erkposten • Specifiek e opbergdozen voor elk materiaal
Opleiding van de w
erknemers
•
Ov
er het meest v
eilige en efficiënte gebruik van het materiaal
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
9
6. WerkHOudingen en -insp
anningen
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
W
erk
opper
vlakk
en
• Gemakk elijk in de hoogte v erstelbar e en draaiende stoelen v oor de klantenW
erkhoudingen:
comf
or
tabel
•Zo dicht mogelijk bij de klant w
erk
en
•
Rechte rug:
niet gebogen of gestr
ekt (v erplaatsen r ond de klant) • Hoofd r echt: niet gebogen, gestr ekt, gedraaid •
Ontspannen schouders en ellebogen bij het lichaam
•
Normale positie van de handen:
niet gebogen
•
Beide benen licht gespr
eid om het ge wicht te v er delen • Ongunstige houdingen w or den niet fr
equent of langdurig aangenomen
•
Na v
erloop van tijd van houding wisselen (zitten-staan)
•
Str
etchoef
eningen v
oor het w
erk en tijdens de pauzes
Zittend of staand/zittend w
erk
• Voldoende degelijk e en comf or tabele krukk en op wieltjes (5), in de hoogte verstelbaar met een rugsteun
•
Gebruik van alle functies van de klantenstoel en het krukje
Hulpmid
delen
•
Rollende taf
els of wagentjes om het materiaal bij de hand te hebben
Inspanningen
•Gematigde inspanningen,
polsen niet v
oor
tdur
end of herhaaldelijk gedraaid
•
Vermoeidheid aan het einde van de w
erkdag: aan vaar dbaar
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
L
K
J
10
7. verlicHting, la
W
aai en tHermiscHe O
m
gevingsf
a
ct
Oren
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Verlichting van de lokalen en het uit te v
oer
en w
erk
•
Voldoende om details waar te nemen,
maar ook niet te o
ver vloedig • Bij v oork eur daglicht •
Algemeen aanpasbaar kunstlicht,
g oed geplaatst, gelijkmatig
Geen schaduwin
val
• Gerichte v erlichting v oor nauwk eurige tak enGeen w
eerkaatsing of v
erblinding
• Op de taf els,op metalen of glazen opper
vlakk en ... • Ramen met g or dijnen, stor es of zonne w ering • Geen dir
ect zicht op de lichtbr
onnen
•
Materialen in harmonieuze kleur
en
Verlichtingsarmatur
en
• Pr oper , r egelmatig ger einigd • Defecte lampen of buizen w
or
den zo snel mogelijk v
er
vangen
•
Energiezuinige lampen om de warmtepr
oductie te beperk en
La
waai
• Achtergr ondmuziek om de klant te ontspannen
•
Elektrische toestellen zonder v
eel la
waai
Temperatuur
•Niet te warm of te k
oud v
oor het personeel en de klanten
• Geen gr ote schommelingen
Vochtigheid:
niet te dr oog, niet te v ochtigGeen tocht
Drank
en:
beschikbaarMeer in deta
il te bestuder
en aspecten
L
K
J
11
8. cHemiscHe risic
O
’s
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Chemische risico’
s
• Inventaris van de cosmetica
pr
oducten
•
Ontsmettingspr
oducten v
oor materiaal en vloer
• Beschikbar e documentatie o ver de risico’ s
Pr
ocedur
es
•Gebruik van cor
rect gedocumenteer de pr of essionele pr oducten • Duidelijk
e en nageleefde gebruiksaanwijzingen bij elk pr
oduct
•
Systematisch gebruik van handschoenen
Etik
ettering:
aangepaste en g oed geëtik etteer de r ecipiënten • Chemische pr oducten be waar d in afgesloten en gemark eer de v erpakkingenGezondheidstoezicht
•Personeel met een v
erhoogd risico: vr ouw en, zwanger e vr ouw en of vr ouw en die borstv oeding ge ven, jonge w erk-nemers •
Vaccinatie tegen hepatitis B aanbe
volen
Opleiding o
ver de pr
ocedur
es en risico’
s
Luchtv
er
versing v
oldoende
• Frisse lucht, aangenaam om in te ademen, r eukloos • Voldoende v erluchting, r ekening houdend met de warmte die de toestellen pr
oducer en
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
L
K
J
12
9. Hy
giëne
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Reiniging,
sterilisatie
, ontsmetting
•De vloer (stofzuiger) en het meubilair (v
ochtige doek) w
or
den dagelijks schoongemaakt
•
Een vloeistof of pr
oduct die/dat w
or
dt gemorst op het meubilair of de vloer w
or dt onmid dellijk opge veegd met pa pier en doekjes v
olgens een bek
ende pr
ocedur
e
•
Het personeel zuigt de har
en op de gr
ond op vóór de klant uit de stoel opstaat
•
Elk v
oorw
erp of materiaal besmet met bloed w
or dt onmid dellijk ontsmet, afgespoeld en afgedr oogd • De instrumenten (scheermes, tondeuse , schaar , kam, borstel ...) w or den na elk
e klant schoongemaakt en dan geste
-riliseer
d of ontsmet of die n
u vuil lijk
en of niet.
(2 sets van instrumenten beschikbaar per stoel)
•
Het ontsmettingspr
oduct bestrijdt bacteriën,
virussen en schimmels • Het ontsmettingsbad w or dt v er vangen v olgens de pr oductspecificaties • Pr oper e en vuile instrumenten w or
den duidelijk gescheiden
•
Voor het wasg
oed gebruikt in het salon w
or den een a par te wasmachine en dr oogtr ommel gebruikt
Afval
• Afval w or dt cor rect gesor teer d en v erwijder d • Besmet afval w or dt v erwijder d in v erzegelde zakk en • Er zijn voldoende aangepaste containers
Handen wassen
•Het personeel w
or
dt opgeleid o
ver het efficiënt wassen van de handen
• De handen w or den ge wassen - vóór elk e klant. - vóór en na elk e handeling (telef oon, betaling ...) - vóór de handschoenen w or den aangetr okk en - vóór en na het sn uiten, r ok en,
naar het toilet gaan,
eten,
drink
en ...
-
na elk contact met lichaamsv
ocht (eigen of van de klant,
zoals bloed,
speeksel ...)
•
Er w
or
dt pH-neutrale zeep gebruikt (nooit shampoo)
•
De handen w
or
den dr
ooggedept (zonder te wrijv
en) met een pr
oper
e hand
doek (niet die van de klant) of een
w egw erpdoekje • De handen w or den geh ydrateer
d aan het einde van de dag
•
Bij het begin van de dag w
or
den de handen ingesmeer
d met een beschermende crème
Handschoenen
•Het personeel gebruikt gechlorineer
de
, h
ypoallergene w
egw
erphandschoenen van nitril of latex zonder poeder
•
De handschoenen w
or
den gele
ver
d door het salon
•
De w
egw
erphandschoenen w
or
den niet opnieuw gebruikt
•
Ze zijn aangepast aan elk
e gebruik
er (dikte en maat) en persoonlijk
• De k or te en dunne handschoenen w or den gedragen: -
bij het ber
eiden,
aanbr
engen en uitspoelen van het ontkleuringsmid
del
-
bij het ber
eiden,
aanbr
engen en uitspoelen van de kleur
-
bij het aanbr
engen,
v
erste
vigen van de permanent
-
bij het schoonmak
en van het materiaal
•
Er w
or
den handschoenen met lange mouw
en gedragen bij het wassen van de har
en in ge val van ge voelige of beschadigde handen • W erkv erbod v oor geïnf ecteer de en besmettelijk e personen
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
L
K
J
13
10. inHOud v
an H
et
Werk
, a
ut
OnO
mie en verant
WO
O
rdelijkHeden
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Afwisseling van de tak
en
• Afsprak en mak en • Bijk omende pr oducten v erk open en pr oducten aan vullen • Verzorgingen •Bestelling van materiaal en pr
oducten
Autonomie
•Ieder
een doet zijn w
erk v
olledig autonoom in o
verleg met de klant (pr
oducten, techniek en, snit, gespr ek ...)
Verantw
oor
delijkheden
• Niet te zwaar , niet te licht • Ieder een k ent zijn v erantw oor delijkheden en aan vaar dt dieFouten
• Ieder een cor rigeer t zelf zijn e ventuele f outenBekwaamheden
• Ieders w erk is in o vereenstemming met zijn functie en pr
of
essionele bekwaamheid
•
Ieder
een heeft de mogelijkheid om zijn bekwaamheden te ben
utten en te ontwikk elen
Inf
ormatie en opleiding
• Voor ieder een (jonge , tijdelijk e, ouder e w erknemers) • Specifiek v oor ieders w erk • Ov er de pr ocedur es, de risico’ s, pr eventie en individuele bescherming
•
Bij aanw
er
ving en periodiek herhaald
•
Ov
er de omgang met klanten.
Emotionele belasting:
niet te zwaar
•
Eisen van de klanten
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
14
11. tijdsdruk
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Uur
roosters en w
erkschema
• Voldoende op v oorhand bek end • Laten toe de w erkdag te organiser en zoals ge w enst •Flexibel binnen afgelijnde marges
W
erkritme:
niet o
ver
dr
ev
en
• Achterstand in werk kan snel w
or den w egge w erkt •
Geen betaling op gebruiksbasis
Autonomie van de gr
oep:
men organiseer t zelf • Uur roosters en vakanties • Verdeling van de tak
en, pauzes, r otaties • Ov erur en • Dal- en piekmomenten (f eestdagen, vakanties, zater dag, lunchpauzes ...) • Aan vullend extra w
erk of last min
ute
Pauzes
• Fr equent en k or t • Georganiseer d naargelang w erkbelasting, slechte houdingen, r epetitief karakter , mentale inspanning • Lunchpauze w ordt systematisch net vóór of na de etenstijden genomen:
het personeel lost elkaar af
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
15
12. arbeids
verHOudingen tus
sen Werknemers en Hiërar
cHiscHe lijn
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Ver
deling van het w
erk:
eerlijk v
er
deeld binnen de gr
oep
• Ieder een w eet precies wat zijn w
erk en r
ol is
Onderlinge hulp van het personeel
•Voor w erkgebonden pr oblemen • Goede w erksf eer
Ov
erleg op het w
erk:
regelmatig •Tussen het personeel en de hiërar
chische lijn • Om het w erk te bepalen, te plannen en te v er delen • Om pr oblemen op te lossen • Om de f ooien te beher en
Hiërar
chische lijn
• Gek end, ge waar deer d en ger especteer d • Altijd ber eikbaar en beschikbaarSamenw
erking met de hiërar
chische lijn
• Goede v erstandhouding, v er tr ouw en, samenw erking en g oede sf eer • Geen gespannen r elaties of belangenconflicten … • Ondersteuning bij w erkpr oblemen of persoonlijk e moeilijkhedenAdviezen en kritiek
en van het personeel
• Aangemoedigd, gehoor d en v oldoende in r ek ening genomen • Pr oblemen w or den gemeld
Evaluaties
• Ieder een weet wanneer en hoe zijn w
erk w or dt geëvalueer d of gecontr oleer d • Hij k
ent de criteria en de consequenties
• Ieder een w or dt geïnf ormeer d o ver de r
esultaten van zijn e
valuatie • Ieders w erk w or dt v oldoende gea ppr ecieer d
16
13. p
syc
HOsOciale O
m
geving
T
e bespr
ek
en
Wi
e
kan
wa
t
concr
eet
doen en
w
a
nneer
?
Discriminatie:
geen enk ele •Niet op basis van leeftijd,
geslacht of herk
omst
•
Niet bij de aanw
er ving, niet v oor pr omoties • Niemand w or dt uitgesloten uit de gr oep
Te
w
erkstelling
• Stabiel • Ver tr ouw en in de integriteit en de toekomst van het bedrijf
•
De v
er
vanging van afw
ezige of tijdelijk e w erknemers w or dt g oed ger egeld • Klein personeelsv erloop
Lonen
• In o vereenstemming met de competenties en het gele
ver de w erk
Ondernemingsraad en het CPBW:
toer eik endPsychosociale pr
oblemen
• Onte vr edenheid, str ess, pesterijen, persoonlijk e pr oblemen ... • Opvangstructur en en -pr ocedur es bestaan en w or den gebruikt • Er w or dt inf ormatie gege ven • Er w or den pr ev entie ve maatr egelen genomenW
erksf
eer
•Laten een persoonlijk
e en pr of essionele ontwikk eling toe • Zijn v er
enigbaar met een normaal privéle
ven (familie ...)
•
Alle personeelsleden zijn algemeen te
vr eden
Meer in deta
il te bestuder
en aspecten
L
K
J
17
eindsyntHese:
Breng hier de algemene beoordeling van de rubrieken aan,
Door het vakje
groen J
,
geel
K
of
rood L
te kleuren.
Arbeidssituatie
1. Werklokalen en -ruimtes
J
K
L
2. Organisatie van het werk
J
K
L
3. Arbeidsongevallen
J
K
L
4. Elektrische risico’s en brandgevaar
J
K
L
5. Materiaal
J
K
L
6. Werkhoudingen en -inspanningen
J
K
L
7. Verlichting, lawaai en thermische omgevingsfactoren
J
K
L
8. Chemische risico’s
J
K
L
9. Hygiëne, autonomie en verantwoordelijkheden
J
K
L
10. Inhoud van het werk
J
K
L
11. Tijdsdruk
J
K
L
12. Arbeidsverhoudingen tussen werknemers en hiërarchische lijn
