Dordrecht, 10 juni 2015 Aan het gemeentebestuur,
Eigenlijk zou DiS niet ter discussie moeten staan. Dordt in Stoom ontvangt namelijk elke twee jaar op basis van 1 subsidiebeschikking €91.000,—. Meer dus dan 50K. Desondanks maken wij graag gebruik van deze gelegenheid om toe te lichten wat de waarde is van Dordt in Stoom als evenement.
Soms zijn bezuinigingen onontkoombaar. Wij pleiten in dit verband voor het maken van keuzes op basis van criteria en niet voor de kaasschaafmethode, waarbij iedereen een beetje inlevert. Dat zou overigens voor Dordt in Stoom hetzelfde effect hebben als "iemand een kopje kleiner maken". Je houdt niets over. Die criteria zijn wat ons betreft de argumenten die de gemeente zelf gebruikt voor het evenementenbeleid, namelijk de mate waarin een evenement bijdraagt aan:
1. imago van Dordrecht en het uitdragen van kwaliteiten water en historie;
2. toeristisch bezoek en het uitgelokte herhalingsbezoek;
3. lokale economie en de uitgelokte extra bestedingen;
Ik voeg daar graag aan toe:
4. het versterken van de binnenstad als huiskamer van de regio;
5. het vermogen om samen te werken;
6. het vergroten van de maatschappelijke betrokkenheid van bedrijven bij hun stad en regio.
Vooropgesteld moet worden dat wij zeer tevreden zijn over het tot nu door de gemeente gevoerde evenementenbeleid en de inzet bij de groei van Dordt in Stoom. Die groei verliep in de afgelopen 30 jaar vrijwel parallel met de
verbetering van het imago van de stad. Dordt in Stoom is het meest genoemd als gevraagd wordt of men iets over Dordrecht weet.
1. De organisatie van Dordt in Stoom komt voort uit stoomliefhebbers maar toch vloeit de drive bij alle huidige bestuursleden voort uit het verzet tegen een te lang bestaand onterecht imago van Dordrecht. Wij zetten ons, samen met een leger van vrijwilligers, stuk voor stuk in om "onze"
stad beter in de markt te zetten. Niet zeuren maar aanpakken. Dit bestuur kent geen betaalde directeur. Stoom is inmiddels een uitstekend middel gebleken om mensen naar de binnenstad te lokken, passend bij de
identiteit en de genen van onze historische stad. Het evenement trekt als geen ander de mensen naar de mooie waterkant van de binnenstad en koppelt door de Vlootschouw ook de diverse maritieme bedrijven uit stad en regio aan elkaar. De binnenstad wordt stukje bij beetje de huiskamer van de regio.
2. Elke editie komen ca. 65.000 mensen van buiten de Drechtsteden en ca.
20% daarvan maakt voor de eerste keer kennis met onze stad. En ze komen terug ook, om te winkelen, te eten, om hier te wonen of werken.
Omdat Dordrecht een leuke stad is, veel leuker dan men eerst dacht.
Daarvoor doen we het!
3. Bij Dordt in Stoom wordt €1,4 miljoen besteedt aan het evenement zelf, maar ook nog eens €2,85 miljoen aan uitgelokte bestedingen elders in de (binnen)stad. Buitenlanders (4%) doen nog eens een ton daar bovenop.
De organisatie van het evenement levert de lokale economie nog eens 1,5
ton op. Wie zegt dat DiS bij winkeliers en horeca geen direct en indirect economisch effect sorteert moet nog eens met het OCD praten.
4. Dordt is Stoom kost elke twee jaar €400.000,— en er zijn geen
personeelskosten! De kosten worden als volgt gedekt: Een ton komt uit de kaartverkoop van het Stoomrondje Dordt. Twee ton wordt opgebracht door sponsoren, vooral bedrijven uit de stad zelf. De gemeente subsidieert (in de ware zin van het woord) de vierde ton. Dat is circa 25% van de totale kosten. Een koopje voor de stad gezien de enorme effecten. Ik zou niet het risico nemen om de bijdrage van de gemeente te verlagen. De bereidheid om te sponsoren zou wel eens drastisch kunnen dalen.
Is Dordt in Stoom allen maar leuk? Is het niet steeds hetzelfde en is het geen tijd voor wat anders, meer cultureel? Ja, meer stoom dan er nu is komt er niet, maar het wordt wel steeds unieker en sluit naadloos aan bij de genen van deze stad:
water en historie. 2015 is het Europees jaar van het mobiele erfgoed, helaas net geen DIS, anders...Vrijwel elke stad kent zijn culturele evenementen, maar er zijn er maar enkele die er uit springen. Gooi Dordt in Stoom niet weg vanwege
vernieuwingsdrang. Het kost 25 jaar om weer naam en faam op te bouwen.
Dordt in Stoom is toch alleen maar voor bezoek van elders? Nee, de helft komt uit Dordrecht en 9 van de 10 Dordtenaren zegt dat ze het eerstvolgend
evenement weer zullen bezoeken. Cijfers spreken voor zich.
Het bestuur van Dordt in Stoom vraagt de gemeente haar bezuinigingen te baseren op criteria. Dat zijn de criteria die ook aan de basis stonden van het evenementenbeleid: Hoe krijg ik een beter draaiende binnenstad, met meer banen, meer winkelplezier, volle terrassen, waar ook de andere inwoners van de Drechtsteden zich thuis voelen? Door regelmatig mensen naar de stad te lokken met aansprekende evenementen, die bovendien het gebutste imago van de stad blijven oppoetsen.
Haal niet het enthousiasme en de drive bij dit keihard werkende bestuur weg
door onzekerheid te zaaien. Wat ons betreft blijft Dordt in Stoom nog heel
lang bestaan, maar het gemeentebestuur is aan zet. Wij wensen u veel
wijsheid.
1 Inleiding
In het weekend van 28 t / m 30 mei vond in Dordrecht de 14" editie van Dordt in Stoom plaats.
Een grootschalig evenement, dat eens in de twee jaar plaatsvindt. Ook dit jaar heeft het evenement zo'n 215.000 bezoekers getrokken. In opdracht van de sector Stadsontwikkeling van de gemeente Dordrecht hebben we, het Onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD), een publieks-onderzoek uitgevoerd. In dit rapport leest u onze bevindingen.
1.1 Aanleiding en doel
Dordt in Stoom heeft een landelijke uitstraling en is daarom door de gemeente Dordrecht benoemd als evenement met een A+-status. Dordt in Stoom bestaat uit diverse onderdelen, zoals een vlootschouw, een stoommarkt en een modelbouwshow.
In 1996 en 2004 hebben wij Dordt in Stoom al eens geëvalueerd. De sector Stadsontwikkeling van de gemeente Dordrecht heeft ons gevraagd om in het kader van het evenementenbeleid ook in 2010 een evaluatie uit te voeren. Doel van de evaluatie is om een betrouwbaar beeld te krijgen van de samenstelling van het publiek, de waardering van het evenement en de effecten van het evenement op de lokale economie en het imago van Dordrecht.
Dordt in Stoom...
is het omvangrijkste stoomevenement van Europa en is verspreid over twee gebieden in de stad. Het Stoomrondje Dordt geeft toegang tot alle vervoermiddelen van de manifestatie, zoals de stoomtrein, (historische) bussen, de toegang tot de Modelbouwshow, de bezichtiging van diverse schepen en (stoom-) rondvaarten.
Iedere editie wordt Dordt in Stoom geopend met een grote vlootschouw van oude, moderne en bijzondere vaartuigen. Het hele weekend zijn er in het havengebied van Dordrecht tientallen stoomschepen, stoommachines en stoomwerktuigen te bezichtigen. Bezoekers kunnen een rondvaart maken over de rivier met een heus stoomschip of een van de opengestelde zeegaande stoomschepen van dichtbij bekijken. Ook zijn er diverse shantykoren en demonstraties van het zakkendragersgilde op de Wolweverkade, die ingericht is zoals het er in de jaren '20 en '30 uitzag. Op zondag nemen veel mobiele (stoom)machines deel aan de stoomparade.
Met deze laatste parade wordt het Dordt in Stoomweekend afgesloten.
1.2 Vraagstelling
Het onderzoek geeft antwoord op de volgende vragen:
1. Hoeveel personen, in totaal, uit Dordrecht, uit de regio, van buiten de regio en vanuit het buitenland hebben (welke onderdelen van) Dordt in Stoom 2010 bezocht?
2. Wat is het publieksprofiel van Dordt in Stoom naar kenmerken als leeftijd en herhalingsbezoek?
3. Op welke wijzen zijn bezoekers er toe gekomen om Dordt in Stoom te bezoeken? Welke publiciteitsuitingen heeft men gezien?
4. Hoe zijn bezoekers naar Dordt in Stoom gekomen? Welke vervoermiddelen heeft men gebruikt?
5. Hoe waarderen bezoekers (onderdelen van) Dordt in Stoom? Vindt men het evenement passen bij Dordrecht?
Publieksonderzoek Dordt in Stoom 2010 9
Samenvatting
Dit jaar vond voor de 14e keer Dordt in Stoom plaats. Een grootschalig evenement dat eens in de twee jaar gehouden wordt. Ook dit jaar heeft het evenement zo'n 215.000 bezoekers naar de Dordtse Binnenstad getrokken. In opdracht van de sector SO van de gemeente Dordrecht hebben wij, het Onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD), een publieksonderzoek uitgevoerd.
In deze samenvatting hebben we onze belangrijkste bevindingen op een rij gezet.
We hebben het onderzoek opgezet volgens onze beproefde methode voor publieksonderzoek bij evenementen. Tijdens Dordt in Stoom zijn - verspreid over de drie dagen en verspreid over diverse locaties - 519 bezoekers bevraagd met een kort vragenlijstje. Hiervan hebben we er in de week na het evenement 270 gemaild of teruggebeld met een uitgebreidere vragenlijst over Dordt in Stoom. Buitenlandse bezoekers hebben we ter plekke een korte, aangepaste vragenlijst voorgelegd.
Belangrijkste resultaten
In deze samenvatting behandelen we aan de hand van de onderzoeksvragen de belangrijkste onderzoeksresultaten. In tabel 1 hebben we deze samengevat in een overzicht. Voor meer details verwijzen wij naar de hoofdtekst.
Tabel 1 Kernindicatoren Dordt in Stoom
\ 2010
1
bezoek
bezoekers3 215.000
unieke bezoekers 155.000
% uit Dordrecht 44%
% uit regio 14%
% buiten regio (inclusief buitenland) 42%
% eerste bezoek 20%
rapportcijfers
algemeen 8,2
sfeer 8,3
mogelijkheden iets te drinken 7,7
sfeer Binnenstad 7,7
parkeren 7,6
restaurantaanbod 7,5
toeristische betekenis
totaal toeristisch bezoek van buiten Dordrecht 87.000
toeristisch bezoek van buiten regio 65.000
eerste bezoek aan Dordrecht van buiten de regio 10.000
herhalingsbezoek Dordrecht binnen 2 jaar 76%
economische betekenis
gemiddeld besteed bedrag per bezoeker bij Dordt in Stoom zelf € 9,70 totaal bestedingen aan eten en drinken bij Dordt in Stoom zelf €1.500.000 gemiddelde uitgelokte bestedingen per bezoeker buiten Dordt in Stoom €19,10 totaal uitgelokte bestedingen buiten Dordt in Stoom €3.000.000 bestedingen organisatie in de Dordtse economie €150.000 ' schatting van de organisatie; hier zijn erder alle absolute aantallen op gebaseerd
Publieksonderzoek Dordt in Stoom 2010 5
Bezoek
Het totale bezoekersaantal schat de organisatie van Dordt in Stoom op 215.000.
Dit komt goed overeen met de enquêteresultaten en onze eigen waarnemingen ter plekke. Dit getal houden we dan ook voor de rest van dit onderzoek aan.
Aangezien een aantal mensen het evenement meerdere dagen heeft bezocht, betekent dit 155.000 unieke bezoekers. Van deze unieke bezoekers is 4 4 % afkomstig uit Dordrecht, 14% uit de regio Drechtsteden, 2 4 % uit overig Zuid- Holland, 14% uit overig Nederland en 4% uit het buitenland. Dit komt neer op 65.000 unieke bezoekers van buiten de regio Drechtsteden. Omdat vooral Dordtenaren meerdere dagen kwamen is hun aandeel op het totaal van alle bezoeken hoger, namelijk 50%. Dordt in Stoom heeft dus weliswaar een landelijke uitstraling, maar is daarnaast ook in belangrijke mate een lokaal/regionaal evenement.
Publieksprofiel en herhalingsbezoek
Dordt in Stoom trekt ongeveer evenveel mannelijke als vrouwelijke bezoekers aan. In vergelijking met de Dordtse bevolking kent het evenement een wat ouder publiek. Jongeren zijn duidelijk ondervertegenwoordigd. Wanneer we het publieksprofiel van de 14e editie vergelijken met dat van de eerdere edities dan zien we dat bezoekers tegenwoordig wat ouder zijn. Dat spoort ook met het gegeven dat veel bezoekers het evenement al (veel) vaker hebben bezocht.
Verder komt men in vergelijking met 2004 vaker met meer personen.
Voor een vijfde van de bezoekers was het de eerste keer dat zij Dordt in Stoom bezochten. Het herhalingsbezoek is duidelijk groter onder de Dordtse bezoekers.
Van de bezoekers van buitenaf bezocht een derde het evenement voor de eerste keer. Negen op de tien Dordtse bezoekers zeggen Dordt in Stoom over twee jaar weer te bezoeken. Van de bezoekers van buiten Dordrecht geldt dat voor drie kwart.
Informatiebronnen en publiciteitsuitingen
Dordtse bezoekers en bezoekers van buitenaf verschillen van elkaar in de wijze waarop men op de hoogte was van Dordt in Stoom. Voor Dordtse bezoekers waren huis-aan-huisbladen en affiches/billboards de twee belangrijkste bronnen.
Daarnaast is het AD een vaak genoemde informatiebron. Bezoekers van buiten Dordrecht zijn vooral door familie, vrienden en/of kennissen, en internet op de hoogte gebracht van Dordt in Stoom.
Wanneer we het totale bereik van de publiciteitsuitingen berekenen, dan zien we dat een huis-aan-huisblad (51%) en een affiche/billboard (48%) het meest effectief zijn. Op de derde plaats staat het AD met 3 8 % .
Gebruik van vervoermiddelen
De wijze waarop bezoekers van Dordt in Stoom naar de Binnenstad/Dordrecht zijn gekomen, is logischerwijze afhankelijk van de herkomst van de bezoekers.
Dordtse bezoekers zijn voornamelijk lopend (38%) of met de (brom)fiets (34%) naar de Binnenstad gekomen. De bezoekers van buitenaf kwamen vooral met de auto of motor (35%), gevolgd door de waterbus (25%). Dit laatste betekent dat bezoekers uit de regio massaal met de waterbus zijn gekomen.
Waardering
Net als bij de edities in 1996 en 2004 geven bezoekers een 8,2 gemiddeld als rapportcijfer voor Dordt in Stoom; een goede waardering. De sfeer op en rondom het evenement wordt beoordeeld met een 8,3. Vergeleken met andere Dordtse evenementen scoort Dordt in Stoom goed. Alleen het Sinterklaashuis scoort met een 8,4 gemiddeld beter.
Ook de verschillende onderdelen worden ieder goed gewaardeerd, variërend van een 7,6 voor de voorstelling Licht en Stoom tot een 8,2 gemiddeld voor de stoomattracties in de havens en langs de kades. De rapportcijfers die gegeven
Publieksonderzoek Dordt in Stoom 2010
worden, zijn gedurende de jaren ook redelijk stabiel. Alleen het rapportcijfer voor de voorstelling Licht en Stoom is gedaald en bedroeg in 1996 nog een 8,2.
Het aandeel bezoekers dat een onvoldoende geeft voor Dordt in Stoom als geheel of voor de afzonderlijke onderdelen is uiterst beperkt, ongeacht herkomst.
Wat vond men bijzonder leuk aan Dordt in Stoom? Duidelijk het vaakst worden genoemd de diversiteit aan stoomattracties, -machines en -voertuigen, en de nostalgische en gezellige sfeer. Minder te spreken is men over de drukte en horecakramen. Vier op de tien bezoekers geven - zeer uiteenopende - suggesties voor Dordt in Stoom.
Vrijwel iedereen vindt Dordt in Stoom en Dordrecht goed bij elkaar passen. 'Het decor van de Dordtse Binnenstad leent zich uitstekend voor een evenement als Dordt in Stoom'. Voor negen op de tien Dordtse bezoekers draagt Dordt in Stoom bij aan hun trotsgevoel over Dordrecht. Twee derde van de Dordtse bezoekers vindt ook dat de Dordtse Binnenstad de laatste jaren aantrekkelijker is geworden, één op de vijf is deze mening niet toegedaan.
Hoe beoordelen bezoekers van Dordt in Stoom de Dordtse Binnenstad? Zowel de mogelijkheden om iets te drinken, de sfeer, het parkeren als het restaurant- aanbod worden gewaardeerd met een ruime voldoende. Eigen inwoners zijn hierover duidelijk kritischer en geven voor zowel de mogelijkheden om iets te drinken, de sfeer als het restaurantaanbod een lager cijfer.
Toeristische betekenis
Dordt in Stoom heeft 87.000 unieke bezoekers van buiten Dordrecht getrokken.
Dit is inclusief 6.000 buitenlandse bezoekers. Voor één op de tien toeristische bezoekers was de 14e editie van Dordt in Stoom het eerste bezoek aan Dordrecht. Alles bij elkaar genomen heeft Dordt in Stoom 2010 zo'n 10.000 Nederlanders van buiten de regio tot een eerste bezoek aan Dordrecht verleid:
4.400 uit overig Zuid-Holland en 5.600 uit overig Nederland. Overigens heeft 8 3 % van de toeristische bezoekers niet alleen Dordt in Stoom bezocht, maar ook nog een andere activiteit in Dordrecht ondernomen.
Drie kwart van de bezoekers van buitenaf verwacht Dordrecht binnen nu en twee jaar zeker nog een keer te bezoeken, herhalingsbezoek aan Dordt in Stoom buiten beschouwing gelaten. Zoomen we in op de bezoekers die Dordrecht voor de eerste keer hebben bezocht, dan zien we dat bijna iedereen van plan is Dordrecht binnen nu en twee jaar nog eens te gaan bezoeken. Dat het niet bij woorden blijft, blijkt ook uit het onderzoek. Van de mensen waarvan het eerste bezoek aan Dordt in Stoom destijds ook het eerste bezoek aan Dordrecht was, is één op de vijf de stad daarna vaker gaan bezoeken.
Vier op de tien toeristische bezoekers die Dordrecht al vaker hebben bezocht, zijn van mening dat Dordrecht de afgelopen jaren aantrekkelijker is geworden om te bezoeken. Bezoekers uit de regio Drechtsteden zijn deze mening vaker toegedaan dan toeristische bezoekers van buiten de Drechtsteden.
Economische betekenis
De economische betekenis van Dordt in Stoom valt in drie categorieën uiteen.
Allereerst gaat het om de bestedingen die alle bezoekers hebben gedaan bij Dordt in Stoom zelf. Gemiddeld hebben bezoekers hieraan € 9,70 besteed. Bij 149.000 unieke bezoekers - exclusief buitenlandse bezoekers - betekent dit een totaal van € 1,4 miljoen. Van de 6.000 buitenlandse bezoekers komt daar naar schatting minimaal nog eens € 0,1 miljoen bij.
Ten tweede gaat het om direct uitgelokte bestedingen bij de Dordtse horeca én de bestedingen van bezoekers van buiten de stad bij de Dordtse detailhandel;
alle bestedingen buiten Dordt in Stoom dus. In totaal heeft Dordt in Stoom
€ 2,85 miljoen opgeleverd aan direct uitgelokte bestedingen (exclusief buitenlandse bezoekers). Een gemiddeld bedrag van € 19,10 per bezoeker.
Inclusief de 6.000 buitenlandse bezoekers komt het totaal op naar schatting
€ 3,0 miljoen.
Tot slot is er bij evenementen ook altijd sprake van terugvloei van bestedingen van de organisatie in de lokale economie. Hierbij gaat het bij Dordt in Stoom om zo'n € 150.000.
Wat is de economische betekenis van Dordt in Stoom in vergelijking met andere Dordtse evenementen? Met een totaalbedrag van € 3,0 miljoen aan uitgelokte bestedingen staat Dordt in Stoom - na de Kerstmarkt - op een tweede plaats.
Een duidelijke uitschieter vergeleken met andere recent geëvalueerde evenementen is het gemiddelde bedrag dat Dordtse bezoekers hebben uitgegeven bij de horeca in hun eigen stad.
Conclusies
Dordt in Stoom is niet meer weg te denken uit Dordrecht. Met 155.000 unieke bezoekers en een economische spin-off van € 3,0 miljoen is Dordt in Stoom na de Dordtse Kerstmarkt het grootste evenement in Dordrecht. Door zijn omvang en bekendheid heeft het evenement een landelijke uitstraling, maar het is ook lokaal/regionaal een belangrijk en drukbezocht evenement. De toeristische betekenis is groot. Zo heeft Dordt in Stoom 65.000 toeristische bezoekers getrokken, van wie 10.000 voor de eerste keer een bezoek brachten aan Dordrecht. Dat het evenement goed is voor het imago en de naamsbekendheid van Dordrecht blijkt ook aan het grote aandeel bezoekers (76%) dat van plan is Dordrecht binnen nu en twee jaar weer te bezoeken. Dordt in Stoom verleidt velen tot een volgend bezoek aan Dordrecht.
Met een 8,2 gemiddeld krijgt Dordt in Stoom een goede beoordeling. Ook alle onderdelen van het evenement en van de Dordtse Binnenstad scoren goed.
Vrijwel iedereen vindt Dordt in Stoom en Dordrecht dan ook goed bij elkaar passen. Negen op de tien Dordtse bezoekers zijn trots op het evenement.
Er komen uit het onderzoek weinig echte aandachtspunten naar voren. Wat minder te spreken zijn bezoekers over de drukte en de horecakramen bij Dordt in Stoom. Wil het evenement in de toekomst blijven groeien, dan zal de organisatie zich vooral moeten richten op jongeren en bezoekers van buiten de stad. Om de toenemende drukte die hierdoor ontstaat beter in banen te leiden, is het te overwegen het gebied nog iets verder uit te breiden naar andere delen van het havengebied.
Publieksonderzoek Dordt in Stoom 2010
