Zaterdag 17 september 1960- No. 600
V akcentralen en geleide loonpolitiel~
<Zie pag. 3)
Liberale Internationale congresseerde
ID • West-Berlijn
M ijn vrouw en ik waren met de autobus tot het eind van de Kurfürstendam gereden om vervolgens wat te gaan wandelen in het kwartier, dat aangeduid wordt met Berlin-Grünewald. Wij maakten een. wandeling langs de Havel en ineens bij de terugkeer naar de Köningsallee, waar de bushalte moest zijn, stonden wij voor een monument. Een monu- ment, opgericht op de plaats waar in 1922 dr.
Walter Rathenau vermoord werd, vlak bij zijn huis.
Het monument is, zoals te lezen staat, op- gericht door de Duitse Liberaal-Democratische Partij en is, naar men mij mededeelde,
weg~gehaald in de jaren na 1933 en pas na 1945 herplaatst.
Dr. Rathenau is vermoord. Degenen, die hem vermoordden en die verantwoordelijk zijn voor deze moordaanslag, hebben een tomeloos leed over Duitsland en Europa veroorzaakt;
dè Liberaal-Democratische Partij bestaat als zodanig niet meer. Maar de Freie Demokra- tische Partei bestaat en is, zoals mij gebleken is, op het congres van de Liberale Internatio- nale, dat in de eerste dagen van september in West-Berlijn werd gehouden, zeer actief.
*
* *rnrouwens, het congres van de Liberale
.l Internationale, ook wel W orld Liberal Union genoemd, dat ik namens onze partij als waarnemer mocht bijwonen, maakte de indruk van grote activiteit en stak gunstig af bij het congres van de Liberale Internationale, dat ik in 1954 in Luzern mocht bijwonen. Niet het minst kwam dat door de wijze waarop de ple- naire vergaderingen zowel van het congres als van het executieve comité gepresideerd werden door de secretaris-generaal van de Ita- liaanse liberale partij, de heer Malagodi. Deze beheerste nl. de verschillende talen Frans, Duits en Engels zodanig, dat daardoor
d~.discussies vruchtbaarder werden, omdat hlJ de afgevaardigden meteen in hun eigen taal te woord stond hetgeen een groot voordeel was ook al was e'r een zeer goede simultaan-verta- ling.
Het doel van het congres was in het bijzon- der zich te beraden op de liberale invloed in een zich veranderende wereld en daarbij kwa- men in het bijzonder de landen, die nog tot ontwikkeling moeten komen,. ter sprake. Maar ook werd de sfeer beheerst door de nieuwe maatregelen, welke de Oostduitse autoriteiten in het grensverkeer tussen West- en
~ost-Berlijn getrokken hadden, hetgeen tot :VriJ scherpe uitingen van de kant van de voorz1tter van de Freie .Demokratische Partei, dr. E. Mende, aanleiding gaf.
* *
'11rouwens, in de openingsvergadering had .1. de socialistische burgemeester van Berlijn, Willy Brandt, in zijn begroetingsrede, daaraan ook al herinnerd toen hij in het hU- zonder de liberale gedachte en de vrijheid, Waarvoor West-Berlijn moest strijden, met el- kaar in verbinding bracht.
-De Freie Demokratische Partei gaf in het bijzonder uitdrukking aan haar wil en wens om mee te werken op internationaal gebied aan de verspreiding van de liberale gedachte, door aan iedere deelnemer een boekje uit te reiken van de hand van prof. dr. Heuss, de oud-bondspresident van Duitsland, "Friedrich Neumann und die Deutsche demokratie".
Bovendien was prof. Heuss aanwezig op de ontvangst, welke de Freie Demokratische Par- tei ter gelegenheid van het congres van de Liberale Internationale op een avond in het bekende hotel Kernpinski organiseerde en sprak hij de deelnemers toe.
*
*
D rie resoluties heeft het congres op de laatste dag eenstemmig aangenomen.
Een zeer uitgebreide resolutie over de libèrale democratie en de problemen van de landen, die nog tot ontwikkeling moeten komen; een tweede resolutie met betrekking tot de inter- nationale situatie en een derde resolutie welke oorspronkelijk niet op het programma voor- kwam met betrekking tot de verantwoorde- lijkheden van de Verenigde Naties.
Ik stel mij voor in een apart artikel nog op deze resoluties terug te komen. Resoluties, die tot stand kwamen na een uitgebreide en be- langwekkende discussie, welke mede veroor-
zaakt werd door het feit, dat onder de afge- vaardigden van een twaalftal landen, zich o.a.
bevonden de Deense afgevaardigde, de heer Per Federspiel, president van de raadgevende vergadering van de Raad van Europa, de Ita- liaan Badini, voorzitter van de parlementaire vergadering van de Westeuropese Unie en de Fransman Renée Mayer, die onder meer oud- president van de hoge autoriteit van de Euro- pese Gemeenschap van Kolen en Staal is.
*
*
H et volgend jaar ligt het in de bedoeling om samen te komen in België en dan o.a. het probleem van de propaganda van de liberale gedachte onder de massa te bespre- ken en daarmede samenhangend de organisatie van de partijen.
Uiteraard een probleem dat o.i. primair ge- steld moet worden voordat men zich met doel- strevingen op internationaal gebied gaat be- zighouden. - De Liberale Internationale kan nuttig werk doen door stimulerend en coördi- nerend te werken bij de verbreiding van de . liberale gedachte, niet alleen in West-Europa, maar in de gehele wereld. Dat zij daartoe tijd, gelegenheid en plaats kan vinden moet ook de wens zijn van ons, die in de V.V.D. verenigd zijn .
D. W. DETTMEIJER
NA DE VERWERP~NG
De Eerste Kamer heeft het ontwerp tot wiiziCJinCJ van de Loteriiwet verwor- pen.
Na de beantwoording door minister Beerman en de hoogst ontac:tisc:he aanval van prof. Diepenhorst. in diens repliek, op mr. Van Riel en ziin mede·
standers in de V.V.D.-frac:tie. za9 geen enkel lid van onze
Eerste~Kamerfrac:tieaanleiding, ziin stem aan het ontwerp te geven.
Als ons blad
verschij~t.za! de moei- lijke situatie, welke thans ongetwijfeld is ontstaan. wellicht reeds wat duide- lijker ziin geworden.
Voor de voetbalpool zal een oplos- sing m o e t e n worden gevonden. wel- ke nauw aansluit bii hetgeen in de reehtsovertuiging van de overgrote meerderheid van ons volk gedurende een ontwikkelin9 van verscheidene ia·
ren steeds vaster voet heeft gekregen.
Twee din9en staan daarbij vast.
Zeker is. dat die over9rote meerder- heid een zo weini9 ino9eliik beperkte voetbalpool wenst. welke velen een onschuldige vriietiidsbestedinCJ en de even onsc:huldi9e prikkel van een goed gereglementeerd kansspel versehaft en waai"Van de opbrengst voor de sport e n voor talriike charitatieve verenigingen onmisbaar is geworden.
Even zeker is, dat op de samenstel- ling van onze volgens vriie en democra- tis:he. verkiezingen gekozen Staten·
Genel'@al een kab!net past van de po- litieke samenste!iing a!s het kabinet- De Quay.
De oplossing, welke :zal moeten wor- den gezocht. zal met del:e beide fac:ll'oren volledig rekening dienen te houden .
A.W. A.
14 september 1960
VIU.JHEID EN DEMOORATIE
Nieuwe moeilijkheden voor Labour
Enige reacties uit on"erdachte bron
Het gaat de Britse socialistische la- bourparty lang niet naar den vieze. De commentaren in "Het Vrije Volk" lie- gen er bepaald niet om en wij menen er dan ook goed aan te doen twee commentaren in het socialistische dag- blad onverkort af te drukken.
Zo lazen wij onder het opschrift "La- bour anno 1960" het navolgende:
"Er is altijd discussie in de Britse Arbeiderspartij geweest, stelt secretaris Morgan Phillips in zijn brochure "La- bour in the Sixties" (Labour in de zes- tiger jaren), maar thans wordt aller- wegen geloofd dat het niet meer een discussie is overhet tempo, maar een meningsverschil over de r i c h t i n g van de beweging.
Voor Nederlandse socialisten die kort geleden de Utrechtse conferentie over de toekomst van het socialisme hebben bijgewoond of de verslagen er- van (ook in brochurevorm verschenen) hebben gevolgd, is het niet nieuw bij Phillips te lezen, dat Labour volgens zijn critici voor dit dilemma staat: zijn beginselen op te geven om de macht te krijgen, of zijn beginselen te handha- ven en nooit uit de politieke woestijn te komen.
Het bestuur van de Labour Party wijst deze verkeerde probleemstelling van de hand. Het gelooft in een socia- listische overwinning zonder verzaking van de grondgedachten van het socialis- me, maar daarvoor is herstel van de eenheid bij .Labour noodzakelijk.
De brochure van Phillips, geschre- ven in opdracht van het partijbestuur (en een teken dat hij in het huidig tijdsbestek een der kernfiguren in de partij is geworden, hoewel zijn aftre- den vorig jaar in de lucht scheen te hangen), is blijkens de eerste reacties in brede kring zeer goed ontvangen.
H:et boekje windt geen enkel doekje om de grote problemen van Labour, noch om de grote nederlagen die de partij de laatste tijd geleden heeft. In weinig pagina's analyseert Phillips het gebrek aan contact van de beweging met grote delen van een maatschappij die fundamentele veranderingen heeft ondergaan door de technische revolutie van onze tijd.
In hoofdzaak zijn de problemen van Labour uiteraard die van alle democra- tisch-socialistische partij en in West- Europa, zoals trouwens op de boven- genoemde Utrechtse conferentie wel gebleken is.
Het gebrek aan belangstelling van de jeugd, de groei der middenklassen, die numeriek de handarbeiders reeds overtreffen en meer en meer hun stem- pel op het politieke leven drukken, de langdurige welvaartsperiode, mogelijk gemaakt vooral door de technische re- volutie - ai deze factoren kent het continent van Europa ook.
Maar waar in de meeste continentale socialistische partij en de bezinning op de nieuwe problematiek en de nood- zaak de socialistische strategie aan de nieuwe situatie aan te .passen zonder het einddoel van de rechtvaardiger maatschappij uit het oog te verliezen nog niet meteen tot persoonlijke ver- dachtmakingen, bitterheid en rancune leidt, is dit in Engeland helaas wèi het geval. Het is typerend dat de vroeger voor zo dogmatisch versleten Duitse partij thans bezig is zonder interne re- voluties haar "gezicht" te vernieuwen, terwijl Labour daarin maar niet kan slagen.
Daarom is de brochure van Morgan Phillips van zo grote betekenis. In alle nuchterheid en zakelijkheid stelt hij de problemen zonder één persoonsnaam te noemen! Geen Gaitskellianen, Beva- nieten en Crossmannieten tegenover el- kaar, maar partij genoten die gezamen- lijk naar nieuwe wegen zoeken. Op het aanstaande labourcongres kan deze brochure de zakelijke grondslag van het gesprek leveren waaraan zo'n be- hoefte bestaat."
Labour-malaise
Onder bovenstaand opschrift kon men in hetzelfde dagblad van
9sep- tember nog het navolgende lezen:
"Het is helaas kenmerkend voor de situatie in de Britse arbeidersbeweging dat het congres van het vakverbond TUC geheel wordt beheerst door poli- tieke kwesties, die met het vakbonds- werk niets te maken hebben.
De discussie over de defensie is thans wat kort geleden · de discussie over de nationalisatie was en misschien morgen c!e discussie over een geheel ander onderwerp zal zijn: niet meer dan een aanleiding om de verdeeldheid van de beweging te demonstreren.
Terwijl kwesties als de moeilijke ver- houding ·tussen de shopstewards (be- zoldigde vertrouwensmannen in de be-
Deze Burger
drijven) en de bondsbesturen, als ook die van de bondsbesturen met het TUe- bestuur om oplossing schreeuwen, is alle aandacht op het congres geconcen- treerd op de defensie. Op het congres·
wordt eigenijk een strijd tussen de la- gerhuisfractie en de oppositiegroep in de labourparty uitgevochten, die er bepaald niet thuishoort.
Het is de organisatie van de Britse arb;;idersbew::ging met haar sterke banden tussen vakbonden en partij, die deze vermenging van oudsher veroor- zaakt. Het TUC-congres is jaarlijks een voorproef van liet partijcongres. Als de discussie in de bijeenkomst van het vakverbond gevoerd is, wordt zij later nog eens dunnetjes overgedaan op de partijbijeenkomst, waar de grote vak- bonden weer hun "blokstemmen" na- mens een miljoen of zoveel honderd- duizend leden kunnen uitbrengen.
Voor zover het economische en so- ciale vraagstukken betreft waarmee de vakbonden rechtstreeks te maken heb- ben, ligt dit bij de nu eenmaal gege- ven organisatie van Labour· voor de hand. Maar de zaak loopt geheel scheef als er politieke of militaire vraagstuk- ken in het geding zijn die in de afde- lingsvergaderingen der aangesloten bonden nooit grondig in behandeling komen om dan plotseling op de con- gressen en later op het grote TUe- congres tot nationale zaken te worden.
is maar een bU7·geT en dus begrijpt hij een heleboel dingen niet, die de grote jongens
opallerlei gebied blijkbaar wel begTijpen en nu denk
iknog niet eens aan Einstein, maar gewoon aan Beennan, of Van Riel, of BerkhouweT of Tilantl-S ChristohistoTiciensis Primus.
Zo begrijp ik maa1· niet. dat die hele toto-a.ffai.re een zaak van enig belang
is,althans van zodanig belang, dat het al of niet voortbestaan van een kabinet
ervan zou moeten afhangen.
Ik beg1·ijp zeer wel dat heeL veel mensen het pTettig vinden een kansje_
op-rijkdom te wagen en dat
diezich dit kansje -.,.. hoe minuscuul ook vergeleleen bij de schatten die het in 't vooruitzicht stelt - zeer on- gaame willen laten ontnemen;
ikbegrijp óók dat deze dromen een hele hoop geld voor goede doeleinden opb1·engen, die de d1·omertjes nooit zouden opbrengen ging het om 't goede doel alléén; - maar ik begrijp niet dat wèl-gokken of niet-gokken (en dan nog
opzo pieteTig-nette wijze, waar geen mens zich aan verinneweren kan) een factor in de
landspolitiek kan zijn. · ·
Dat zou het kunnen zijn als het om een beginsel ging, maar het gaat alleen om de maxima. Il
ya des accommodements avec l'enfer . . . .
Ik vind het eenvoudig beschamend, dat in een wereld als deze, actuele, met haar geweldige problemen van allerlei aard, deze zaak die in geen enkel opzicht van enig wezenlijk belang is,
hiera.ls brandende politieke kwestie fungeert.
Juist omdat ik deze hele toto-geschiedenis van het begin af aan niet begreep heb
ikhaar goed bijgehouden en er veel over gelezen. Ik ben er zelfs' voor naar de Tweede Kamer gegaan nèt als de grote bestuur- deren van de
K.N.V.B.(die bij de behandeling van de Sportnota, enige tijd later, in geen velden of wegen te bekennen waren). Maar
i~moet eerlijk zeggen, dat ik nog altijd niet begrijp wat de importantte van deze ganse toto-affaire is. ·
Als u
mijzoudt vragen (maar dat doet u niet) "zou je het zó naar vinden als de Quaymannen naar huis gingen'', dan zou
ikantwoorden (maar dat doe
ikdus ook niet) "ik zou het wel naar vinden., maar ik zou er niet kapot van zijn".
Maar ik wil wèl zeggen, dat ik het niet alleen naar,
rtUULrzelfs belache- lijk zou vinden, als "welk kabinet ook" zou moeten st1·uikelen over een aangelegenheid van zo fuctiele betekenis.
Mensen, mensen, wat zijn jullie kinderachtig,
ct!ben je zoveel wijzer dan
- -
Gisteren de nationalisatie, vandaag de defensie, morgen wellicht weer wat anders. In wezen gaat de strijd tussen de "moderne" richting en de traditio- nalisten in de Britse beweging, maar alledei persoonlijke sentimenten en res- sentimenten spelen erdoorheen.
Pogingen van Gaitskell om door een herziening van het partijprogram te demonstreren dat de partij bezig is te vernieuwen, zoals op het continent van Europa in vrijwel alle landen gebeurd is, lopen vast op het verzet der tradi- tionalisten.
Op het TUC-congres was de leider van de transportarbeidersbond, Frank Cousi1.1s, optrekkend onder het motto van de strijd tegen de atoombewape- ning, in wezen de aanvoerder der tradi- tionalistische groep. Straks zullen we hem in dezelfde rol op het congres van Labour tegenkomen.
Intussen worden de eigenlijke vak- bandsproblemen met nietszeggende re- soluties bezworen en blijft de situatie besbtan dat een verouderd vakbonds- apparaat met concurrerende bonden in de meeste bedrijfstakken, geen tijd en te weinig aandacht heeft om orde in eigen huis te scheppen."
Tot zover "Het Vrije Volk".
Het is merkwaardig, dat zich ook in ons land een dergelijke ontwikkeling manifesteert. Toegegeven zij, dat het in ons land tussen de socialistische par- tij èn de socialistische vakbeweging be- paald beter botert dan in Engeland. Dit neemt niet weg, dat zich in de Partij van de Arbeid soortgelijke verschijnse- len ontwikkelen als bij de Britse zuster- organisatie.
Immers, ook hier ziet men, dat de socialistische beweging steeds minder vat krijgt op de jeugd. Een belangrijk en Yoor het socialisme zeer verontrus- tend versehij nsel.
En ook hier te lande ziet men, dat de socialistische beweging· steeds min- der vat op de arbeiders krijgt ... Ook.
in ons land geldt hetzelfde vermaan, dat de Britse socialist Morgan Phillips in Engeland deed horen: maak een ein-·
de aan de socialistische neiging tot be- perking van de vrijheid van de indi- vidu. En verder: maak een einde aan de bureaucratische houding.
Phillips slaat de politieke spijker op zijn- kop als hij voorts constateert, dat de socialistische beweging niet langer, als voorheen, kan rekenen op de auto- matische politieke steun van de arbei- dersklasse, die voor het socialisme stem- de, omdat zij zich verongelijkt voelde.
Dank zij de technische vooruitgang en de stijgende welvaart wordt, aldus Phillips "de kwestie van de politieke gezindheid steeds meer een kwestie van keuze en niet langer van noodzaak".
Zo is het ook in ons land. Het is ook hier te lande al lang geen zaak meer van tempo, maar van
richting~Bij het verliezen van de richting raakt men het spoor bijster. De arbeiders- klasse anno 1960 heeft een bepaald
bezit verworven, dat zij wenst te zien verdedigd en niet ontnomen zoals hier te lande o.m. door slinkse pogingen om het erfrecht te wijzigen.
Zowel in Engeland als bij ons staat
· het socialisme op een tweesprong.
Alleen de aan de rechterzijde gelegen weg zal het nog enigszins kunnen red- den. Maar die voert steeds verder van het socialisme af.
s.
. VRIJHEID EN DE~IOCRATIE
Vakcentralen kunnen geleide loonpolitiek niet vergeten
De ,,achterblijvers" als tvipplank
<Van onze sociale medewerker)
Het overlegorgaan van de drie vakcentraJen - het NVV, de KAB en het CNV - heeft bij de Stichiing van de Arbeid een voorstel aanhangig gemaakt om bijzondere aandacht
te
wijden aan de positie van de achterblijvers in de loonpolitiek. De bedoe- ling van de vakcentraJen is, dat de Stichting van de Arbeid daarover een advies uit- brengt aan de staatssecretaris van Sociale Zaken die dan het college van rijksbemid- delaars zou kunnen instrueren. Een en ander moet naar de wensen van ·de vakcen- traJen op korte termijn gebeuren, wat echter de vraag is, omdat we ons nauwelijks kunnen voorstellen, dat over deze kwestie gemakkelijk een e~mstructief voorstel gefarmuleerd kan worden,De vakcentraJen stellen zich voor, aldus is uit nadere mededelingen van een be- stuurslid gebleken, het indexcijfer van de regelingslonen als graadmeter te gebrui- ken. Zou dus voor afzonderlijke groepen binnen een bepaald tijdsbestek een ach- terstand worden geconstateerd, dan dient het college van rijksbemiddelaars de be- voegdheid te hebben, toestemming te ge- ven voor een loonsverhoging voor de achtergebleven groep, ook al zou die lOonsverhoging door produktiviieits- of rentabiliteitsverhogingen niet gerecht- vaardigd zijn. In al deze gevallen zal dan de minister van Economische Zaken moe.
ten beslissen of daarvoor verhoging van de prijzen mag worden toegestaan.
ferentieerde loonpolitiek in werking is ge.
treden. Daar gebleken is, dat deze loon- politiek gunstige resultaten afwerpt ligt het voor de hand, dat op de ingeslagen weg wordt voortgegaan, zij het dan met vermijding van aan de dag getreden be- zwaren.
In dit licht is het voorstel van de vak- centraJen te betreuren, omdat het een rem vormt voor een voortgaande ontwik- keling van het loonbeleid. De Stichting van de Arbeid zal geruime tijd de han- den gebonC:en zijn, omdat naar verwacht mag worden werkgevers- en werknemers- vel-tegenwoordigers het probleem van de achterblijvers met geheel andere ogen zullen beschouwen en ook de Regering zal moeilijkheden ondervinden bij de voortzetting van het loonbeleid.
We vrezen daardoor stagnatie; de werk- geversvertegenwoordigers die weten dat de mogelijkheid van de invoering van een corrigerende loonronde in ieder geval bo- ven de markt zweeft, zullen minder vlot hun toestemming geven tot nieuwe loons- verhogingen; men verlangzaamt nu een- maal altijd de pas in onbekend terrein.
Dit komt een vlotte afdoening van aller- lei verlangens niet ten goede, terwijl het juist zeer wenselijk zou zijn vooral voor de werknemers zelf, die uiteraard ook willen profiteren van de stijgende welvaart, dat van werkgeverszijde mee-
G-IRAF
gewerkt wordt aan de van snelle beslissingen.
totstandkoming
Prijsverhogend
Benaderen we nu het voorstel eens van de zijde van het prijsbeleid. Het voorstel van de vakcentralen zet de prijspolitiek van de regering, waarbij als voorwaarde werd gesteld dat loonsverhogingen slechts dan mochten plaats vinden, als de prijzen daarvoor niet verhoogd zouden worden, op losse schroeven. \Vanneer men immers de lonen gaat verhogen, ook al blijven verbeteringen in de produktiviteit en ren- tabiliteit achterwege, moet men wel de prijzen gaan verhogen, hetzij direct, het- zij na enige tijd als nog geteerd kan wor- den op aanwezige reserves. Het voorstel lijkt dan ook weinig in overeenstemming te zijn met verantwoordelijkheid voor het algemeen belang. Reeds vanwege het prijsverhogende effect is het voorstel dan ook onaanvaardbaar voor deze regering, in het bijzonder voor de minister van Economische Zaken, die de prijsbewaking tot het centrale punt van zijn beleid heeft gemaakt.
Tot goed begrip diene, dat van de par- ticuliere werknemers ruim 80 procent on- der een collectieve arbeidsovereenkomst of soortgelijke regelen valt. Voor hen geldt in het bijzonder de loonpolitiek, ge.
leid of gedifferentieerd. Het vaststellen van loon of salaris van hen die niet on- der een cao of een regeling die daarmede overeenkomt vallen, is praktisch vrij. On- der hen bevindt zich zeker een aantál waarvan de arbeidsvoorwaarden op on- bevredigende wijze is geregeld en die men met achterblijvers zou kunnen ken- schetsen. Tot goed begrip diene, dat deze achterblijvers niet geholpen: zouden zijn als de vakcentralen hun voorstel er door zouden krijgen. Het gaat dus uitsluitend om degenen die geregeld meespelen in het loonoverleg.
Schiedamse Genever
De bedenkingen, die naar aanleiding van dit voorstel kunnen worden geuit zijn vele. We zullen er enige noemen. Sinds ruim een jaar is de gediÏferentieerde loonpolitiek in werking. Deze maakt het mogelijk, dat de lonen worden herzien op grond van productiviteitsverhoging.
Daar deze per bedrijfstak verschillen, treedt differentiatie op. In het afgelopen äaar heeft dit systeem, naar algemeen erkend wordt voor de werknemers bevre- digend gewerkt. Praktisch over. de gehe- le linie zijn niet onaanzienlijke loonsver- hogingen tot stand gekomen. waarbij over het algemeen van werkgeverszijde de be- reidheid om een regeling tot stand te brengen bij georganiseerde werknemers niets dan lof ondervond. In dit licht· ge- zien is de eerste bedenking die wij uiten, dat eigenlijk niet van achterblijvers kan worden gesproken, althans niet in prakti- sche termen. Theoretisch zijn achterblij- vers zij die minder dan het hoogste per- centage hebben ontvangen, mits men er van uitgaat, dat allen een gelijk percen- tage, een uniforme verhoging behoren te hebben. Het ligt echter in het wezen van de gedifferentieerde loonpolitiek, welke loonnolitiek vooral tot stand is gekomen op ~erlangen van de beide confessionele werknemersorganisaties, dat er een breed veld van verschillende percentages ont- staat, omdat de produktiviteit nu eenmaal per bedrijfstak uiteenloopt. Natuurlijk zou de differentiatie onbevredigend zijn, wanneer de bezetting van het veld hoogst onregelmatig zou zijn, b.v. door een enorm verschil tussen de beide einden en het ontbreken van groepen op het midden- veld.
NOG AALS: DE RECREATI.E IN WEST -NEDERLAND
We menen te mogen zeggen, dat daar- van geen sprake is, de differentiatie heeft plaats gehad om de vijf à zes procent en uitschieters zowel naar beneden als naar boven zijn schaars.
Natuurlijk bestaat de mogelijkheid, dat hier en daar de loonsverhoging wel erg mager is uitgevallen, zonder dat dit door een bijzondere omstandigheid gerecht- vaardigd was. Daarom is er nog geen werkelijke behoefte aan een algemene maatregel, welke de mogelijkheid zou in- houden tot een optrekking van de lonen over een breed front omdat de algemene loonindex enkele punten hoger zou zijn.
Zou men die maatregel wel invoeren, dan leidt dit tot een hernieuwde invoe- ring van de geleide loonpolitiek, waar- van het voornaamste kenmerk was de uniforme loonronde over de gehele linie.
Met dit verschil alleen, dat men eerst ge- diHerentieerde loonsverhogingen zou toe- staan om daarna, overigens binnen een jaar, met een correctieve loonronde te komen.
Mogelijk lijkt deze ontwikkeling, zo de overheid er toestemming voor geeft, aan- lokkelijk voor het NVV, dat slechts schoorvoetend de gedilierentieerde loon- politiek aanvaardde, maar voor de andere vakcentraJen die nota bene de gedifferen- tieerde loonpolitiek zeer hebben toege- juicht, kan dit toch kwalijk worden ver- ondersteld. Voor de hand ligt te ver- moeden, dat hier de eeuwige concurren- tiestrijd een rol heeft gespeeld.
Vertragend effect
Zoals gezegd, het voorstel van de vak- centraJen kwam een jaar nadat de gedif-
Mevrouw Ir. A. K u i p e r _ S t r u y k, lid van de Tweede Kamer, schrijft ons:
Naar aanleiding van de radiocauserie
"Recreatie in het Westen van Nederland"
zijn enkele reacties van lezers van ons blad binnengekomen.
Gaarne maak ik gebruik van de mij ge- boden gelegenheid om iets dieper in te gaan op de brief van de heer J. P. Meyer te Bussum.
Helaas was het door plaatsgebrek niet mogelijk deze brief in extenso op te ne- men. Ik wil mij daarom bepalen tot die punten, die direct betrekking hebben op het onderwerp van mijn causerie.
Allereerst wijst de heer Meyer erop, dat het begrip recreatie elke vorm van ont- spanning omvat, dus niet alleen de licha- melijke ontspanning, doch ook de geeste- lijke ontspanning.
Uiteraard ben ik het hier geheel mee eens. Daar echter door de grote bevol- kingstoename speciaal in het Westen van ons land een accuut probleem is ontstaan ten aanzien van alle vormen van lichame- lijke ontspanning, meen ik, dat dit pro- bleem op 't ogenblik juist onze aandacht opeist. Het is dan ook geen toeval, dat in het hedendaagse spraakgebruik het woord recreatie in de eerste plaats betrekking heeft op wat de heer Meyer noemt "de lichamelijke ontspanning".
Tot het eigenlijke onderwerp komend, blijkt de heer Meyer het niet eens te zijn met de opvatting, dat kleuter- en kinder- speelplaatsen in de woonwijken worden aangebracht. Hij vindt dat de "enorme herrie", die het gevolg is van dergelijke maatregelen een ramp betekent voor de omwonende ouderen.
Eveneens meent de heer Meyer, dat het volkomen onjuist is om het platteland te ontsluiten voor de stadsbewoners. "Daar waar de Nederlander zich in horden op de natuur stort, is de rust en schoonheid verdwenen en de rommel blijft achter. De
Nederlandse stadbewoner moet eerst nog opgevoed worden in de wijze waarop hij zich in de natuur heeft te gedragen".
IK meen dat de heer Meyer twee ver- schillende problemen door elkaar haalt.
Onze kinderrijkdom is veel groter dan in één van de omliggende landen. Als de heer Meyer met instemming wijst op de ordelijkheid in Kopenhagen - ook mij beleend - dan mag hij niet vergeten, dat daar de gemiddelde gezinsgrootte slechts 2,9 bedraagt, terwijl dit getal in ons land aanmerkelijk hoger ligt.
Hieruit kan maar één conclusie getrok- ken worden, n.l. dat in ons land relatief meer zou moeten gebeuren dan in andere landen voor de kinderrecreatie.
Als de heer Meyer zich - zeer terecht overigens - ergert aan de baldadigheid, nozemontaarding e.d., dan moet hij toch erkennen, dat lichamelijke ontspanning in spel en sport een krachtige remedie tegen deze ontaarding kan betekenen, en dit wel in 't bijzonder voor het Westen van ons land, waar de enorme uitbreiding van onze steden de mensen steeds verder van de n<>tuur afbrengt.
Een geheel andere vraag echter is, of de Nederlander, van welke leeftijd ook, voldoende innerlijke beschaving heeft om de hem geboden mogelijkheden op re- creatief terrein op de juiste wijze te ge- bruiken, zodanig dat hij z'n medemens niet hindert en de recreatiegebieden niet ver- ontreinigt.
In dit opzicht ben ik het geheel eens met de heer Me'yer, dat hier voor ouders en opvoeders nog een zeer grote taak wacht.
Deze opvoeding zal echter hand in hand moeten gaan met het scheppen van de re- creatie-mogelijkheden. Ik geloof echter niet, dat we zonder meer mogen stellen, dat deze mogelijkheden achterwege zou- den moeten blijven, totdat ons Nederlandse volk een voldoende graad van innerlijke b€schaving zou hebben verworven.
A, KUIPER-STRUYK
17 SEPTEJ\ffiER 1960 - PAG. 3
Copia voor du11 rubriek te sendon naaf!
Mej11ffr.
Joh, H.
Springer, Alexander- ltraat 16, Haarhtm.BIJ HET BEGIN VAN HET SEIZOEN
I n de zomer, als het vergader- seizoen achter de rug is, wordt het jaarverslag opgesteld. Dan gaan wij achterom kijken wat er allemaal gebeurd is en wij willen dat over- zichtelijk uitst.allen ter onderlinge voorlichting.
Echter, maar al te veel blijkt, dat zowel de centrale-vertegenwoordig- sters als ondergetekende onvoldoen- de op de hoogte zijn gesteld van de gebe1.utenisen.
Nu zijn die gebeurtenissen wel niet altijd zo spectaculair, dat weten wij wel, maar ze zijn voor ons altijd de moeite waard om te weten. Hoe bescheiden ook, ze zijn toch een te- ken van leven en ze vormen met el- kaar de activiteit van de VVD-vrou- wen.
Het jaarverslag, dat binnenkort verschijnt, geeft daarvan nu geen volledig beeld en dat is jammer.
Daarom is nu bij het begin van · het nieuwe seizoen het dringende verzoek ons op de hoogte te hou- den. Plaatsing van een verslag in deze rubriek is niet altijd mogelijk door de beperkte ruimte, maar er wordt wel aandacht aan gegeven.
Een lang verhaal is niet nodig;
schrijf desnoods een briefkaart dan kost het maar acht cent. Maar schrijf!
J. H.S.
ONZE CONFERENTIE ZATERDAG 15 EN ZONDAG 16 OKTOBER A.S.
OP DE PIETERSBERG IN OOSTERSEEK
D e convocaties zijn uit in gro- ten getale en verspreid door de centrale-vertegenwoordigsters.
Mocht iemand per ongeluk er geen gekregen hebben dan kan men er een aanvragen.
Het programma is reeds in mei , opgesteld. Dat is nodig, omdat er dan enige vakantiemaanden volgen, die niet bevorderlijk zijn voor prak- tisch overleg en een vlotte corres- pondentie. Het heeft natuurlijk ook bezwaren; wat dan actueel is kan in oktober verleden tijd zijn. Maar dit keer is daarvan geen sprake.
Het eerste onderwerp, Nieuw- Guinea, is actueler dan ooit en wie weet wat de ontwikkeling van de gebeurtenissen ons nog brengt. Het leek ons goed aan de politieke be- spreking enige voorlichting inzake land en volk te verbinden. Wat we- ten de meesten van ons er van?
Maar de spreekster heeft er enige jaren gewoond en kan ons er in de geest mee naar toe nemen.
Wat het tweede onderwerp be- treft, misdaad en maatschappij, het is te hopen, dat dit tegen die tijd niet weer met grote koppen op de eerste pagina van de kranten komt.
Opgelost is deze kwestie nog aller- minst· hier niet en over de hele wereld niet. Het houdt velen bezig en daarom gaan wij, goed ingeleid, ons er mee bezig houden.
Het belooft een interessante con- ferentie te worden.
]. H.
s.
VRIJHElD EN DEMOCRATIE
NIEUWE WERELD ONTSTAAT BEOOSTEN ONZE GRENZEN
In een bijzonder snel en fascinerend tempo voltrel--t zich aan de andere zijde van de grens bij Groningen en Drenthe de wordingsgeschiedenis van een nieuwe wereld, die ook voor deze beide gewesten van zeker. niet ge·
ringe betekenis mag worden genoemd. Want wat eeuwen lang een ver- waarloosd gebied is geweest, wordt nu omgebouwd tot een welvarende landbouwstreek met tegelijkertijd ook voor de industrie tal van interes- sante mogelijkheden. Sedert een tiental jaren wordt aan deze verande- ringen in het aanzien van het achtergebleven Eemsland (een gebied van meer dan een half miljoen hectare) gewerkt. Indien we nog eens tien jaar verder zijn, is dit land onherkenbaar veranderd.
Landbouw, goede verbindingen en mo- gelijkheden tot industrialisatie zullen in de nabije toekomst stevige pijlers zijn naar een nieuwe toekomst voor dit ge- bied dat - in het verleden steeds verge- ten :._ in de belangstelling kwam toen de Westduitse bondsregering voor het feit werd geplaatst een nieuwe levensplek te zoeken voor de stroom van sterk agrarisch georiënteerde bevolkingsgroepen uit Oost- Duitsland.
Maar zonder meer was dit hoogveenge- bied niet bruikbaar. Om de hier nood- zakelijke werken in een behoorlijk tempo en volgens een rationeel programma te kunnen uitvoeren werd de Eemsland- Ontwikkelings Maatschappij opgericht.
De kantoren werden in Meppen ge\Zestigd.
Van hieruit nu worden sedert een aantal jaren de plannen voor dit gebied tot uit- voering gebracht. Einddoel is om in het
Eemsland en in het iets verder naar boven gelegen Leda-Jümmegebied door verve-
ning en herontginning circa 200.000 hectare waardevolle landbouwgronden aan het bestaande areaal toe te voegen. Deze nieu- we landbouwgronden zullen voor 100.000 ha als grasland en voor 100.000 ha als ak- kerbouwland in gebruik worden genomen.
Ten slotte zullen in de voor landbouw niet geschikte gedeelten van het centraie en oostelijke Eemsland grote boscom- plexen worden aangelegd.
Per jaar maakt men ongeveer 6000 hec- tare landbouwgrond gereed. Vele tiendui- zenden hectares zijn in de laatste jaren al tot bewerking gekomen en zeer grote aantallen boeren hebben bezit genomen van dit nieuwe land. Hierdoor zijn in deze streek tal van nieuwe dorpen ontstaan, sedert de oprichting in 1950 heeft de Eems- landontwikkelingsmaatschappij al ver over de 1000 kilometer verharde wegen aangelegd. Want een goede ontsluiting is voor de verdere toekomst van deze streek een eerste vereiste.
De belastingfaciliteiten bij
spaarregelingen
In de Memorie van Antwoord inzake het wetsontwerp Premiespaarregelingen en Winstdelingsspaarregelingen voor Werknemers wordt opgemerkt, dat in het oorspron- kelijke ontwerp werd voorgesteld werkgeversbijdragen aan bouwspaarfondsen tot een bedrag van f 390.- per jaar vrij te stellen van loon- en inkomstenbelasting en van de premieheffing sociale verzekering.
van f 390.- per jaar - alleen indien de regeling is vastgelegd in statuten, regle- ment of arbeidsovereenkomst.
Voor Nederland belangrijk daarbij is de aanleg van oost-west verbindingen, waar- door snelle wegen naar de belangrijkste Westduitse centra mogelijk worden.
Deze ontsluitingswegen zijn ook uit een ander oogpunt van betekenis. Om snel landbouwgronden te kunnen krijgen wordt dit hoogveengebied met veenlagen tot een dikte van circa twee meter niet afgegra- ven, doch met diepploegen omgekeerd, waarna het geheel door bulldozers wordt geëgaliseerd. Per compleet stel van ploeg en bulldozer wordt op deze wijze een hectare per dag voor directe bebouwing gereed gemaakt. De dikkere veenlagen kunnen op deze manier niet worden be- handeld. Na het verwijderen van de bonk- laag en de bolsterturf worden deze uit- gebaggerd tot op de zandlaag, waarna de diepploegen en de bulldozers weer aan de beurt komen.
Gemechaniseerd
Het gehele proces van afbonken, af- graven van de bolsterturf, verwerken van bonlmarde, baggeren, uitleg·g·en, keren, optasten en trans1m1-teren is gemechani- seerd. Veel mensen zijn hier dan ooi<
niet aan het werk.
Aan bolsterturf heeft men op deze wij- ze een jaarproduktie van ongeveer 500- 600-duiz;,nd balen. De jaarlijkse produktie persturf bedraagt circa 140.000 ton. Bijna 120.000 ton hiervan wordt 1n de in dit ge- bied gelegen elektrische centrale ver- stookt.
Deze moderne wijze van turfafgraving, de snelle ontwikkeling van de landbouw, de komst van nieuwe bewoners die ook de oude bevolking meenemen in de nieu- heel nieuwe dorpen, de bouw van water- reguleringswerken, van openbare nuts- voorzieningen, van industrieterreinen en soms reeds de komst van nieuwe industrie- en brengen hier een tot nu toe ongekende welvaart, die weliswaar nog lang niet is op het niveau, dat men in doorsnee in West-Duitsland thans heeft bereikt, maar die toch reeds zijn onmiskenbare voorde- len ook afwerpt voor de gebieden aan on- ze zijde van de grens. Het grensverkeer is hier dan ook van een niet te onderschatten betekenis geworden, want ook hier geldt immers weer het oude gezegde dat als het bij de buurman regent ....
t1
SEPTEMBER 1000 - PAG. I
KARAKTER
En nu eens iets, dat niet
be~paald op het politieke vlak ligt, doch dat ons niettemin van het hart moet.
Naar het Vrije Volk weet te melden, heeft de Britse acteur Sir Alec Guinness een fortuin van vijf miljoen gulden
gewei~gerd. Hij had niet veel
behoe~ven te doen. Hij moest slechts
I twaalf maal v:~rschijnen voor de camera van de Amerikaanse televisie en 24 maal twee
zin~
nen zeggen. Het is goed bier.
liet is .... "
Guinness weigerde.
Motiue~ring? ,,Ik · ben een acteur en wens niets aan te prijzen.
Lie~ver zou ik in de goot sterven.
Als ik het aanbod had
aan~uaard, zou ik mezelf hebben ueracht. Het belangrijleste in het leuen
zszich gelukkig te uoelen en ik ben een gelulclcig man .
Wij dachten bij dit stijluolle optreden aan bepaalde
Neder~landse gewoonten op dat
ge~bied, waaruan sommige
ar~tiesten in onze dagbladen en
~ periodizken bij herhaling getui~
i genis afleggen.
i V oor Guinness geen lcat en geen lcandeleer. Wat ons
be~treft: Brauo!
Èij de nota van wijziging, ondertekend door de staatssecretarissen van algemene zaken, van financiën en van sociale zaken en volksgezondheid, wordt de voorgestel- de vrijstelling in tweeërlei opzicht uitge- breid, namelijk vrijstelling voor bouw-·
spaarregelingen, beide gericht op de vor-
ming van duurzaam bezit bij werknemers.
·STRAFPORT OP VAKANTIEGROETEN
Met de indiening van het verruimde wetsontwerp wordt volgens de Memorie vatr Antwoord een nieuwe stap gezet tot verwezenlijking van het bezitsvormings- beleid van de overheid. De regering brengt
tot uiting van welk uitnemend belang zij de functie van het bedrijfsleven acht voor
d~ wijde verbreiding van duurzaam be- zit. De regeling beoogt ertoe bij te dragen dat het bedrijfsleven in versterkte mate zal overgaan tot invoering van premie- spaarregelingen en winstdelingsspaarrege.
lingen, waardoor bezitsvorming door een grote groep van werknemers gestimuleerd en gesteund wordt.
Het voorstel wil uitkeringen bevorde- ren van werkgevers aan werknemers in het kader van bedrijfsspaarregelingen.
Deze uitkeringen worden - tot een ma- ximum van f 390.- per kalenderjaar - vrijgesteld van loon- en inkomstenbelas- ting en daarmede van de premieheffing AOW, en van de premieheffing voor de overige sociale verzekeringen.
Voor de te kiezen vormen van duur- zaam bezit zoekt de regering zoveel mo- gelijk aansluiting bij de premiespaarrege- ling rijksambtenaren. Het betreft hier:
spaarrekeningen van langere duur, kapi- taaL en lijfrenteverzekeringen, verwer- ving van onroerende goederen, aflossing van hypotheken, uitgaven voor woning.
verbeteringen, aanschaffing van een hu- welijksuitzet en aankoop van effecten.
De voorstellers nemen als uitgangspunt werkgeversbijdragen van maximaal 50%
(van de eigen besparingen van de werk- nemer). De betrokken spaarregelingen ko.
men in aanmerking voor vrijstelling, in- dien de werknemer zijn spaargeld gedu- rende tenminste 4 jaren aanhoudt of - binnen die periode - besteedt voor de ge- noemde objecten van duurzaam bezit die bij Algemene Maatregel van Bestuur 'zul- len worden aangewezen.
Onder bepaalde voorwaarden komen ook premiespaarregelingen met een werk- geversbijdrage groter dan 50
%
voor vrij- stelling in aanmerking. Voor werkgevers.bijdragen, groter dan 50%, doch die een maximum van 100% (resp. 200%) niet te boven gaan, geldt de vrijstelling indien de betrokken spaarregeling is beperkt tot sparen in geld en het tegoed tenminste 7 (resp. 10) jaren uitstaat en voorts indien de besparingen èn de premie beide wor- den besteed ten behoeve van onroerende zaken.
Bij winstdelingsspaarregelingen geldt de vrijstelling - eveneens tot een maximum
Was de PTT wel volledig ?
Het is in de bijna afgelopen
va~kantietijd· velen opgevallen, dat, als zij van vrienden of kennissen per prentbriefkaart vakantiegroeten
ont~vingen, strafport moest worden
be~taald. Deze strafport werd in
reke~ning gebracht ondanks het feit, dat op die prentbriefkaarten slechts de maximaal toegestane vijf woorden waren geschreven. Dus geen
over~schrijding van de zgn.
"beleefdheids~mededeling" en toch strafport.
Evenzovelen zijn deze
merkwaar~dige gang van zaken gaan uitzoeken en kwamen tot de navolgende
con~clusie.
Tijdens een conferentie over een nieuw postverdrag in 1957 (!) werd een beslissing genomen, dat achter op een prentbriefkaart niet meer de uitdrukking "briefkaart" of "carte postale" mocht staan. Werd deze
·uitdrukking wel gehandhaafd, dus niet doorgehaald, dan zou de "met groeten" beschreven prentbriefkaart onderhevig zijn aan de
frankerings~voorschriften voor normale
beschre~ven briefkaarten. Dat betekende dus een hogere porti.
Onze PTT deed echter jaren
ach~tereen een oogje dicht en liet dus de
"overtreding" toe.
Sedert 1 april 1959 nam de PTT echter het standpunt in, dat de
ge~noemde opdruk bepalend was voor de frankering met het gevolg, dat vooral dit seizoen velen strafport moesten betalen omdat de.
aandui~ding "briefkaart" of "carte postale"
niet was doorgehaald.
Deze gang van zaken wekt onze bevreemding. Het siert de PTT
on~getwijfeld, dat zij een maatregel, die in oktober 1957 werd genomen niet
Minister Korthals opende te Leiden een nieuwe verkeersweg.
direct star en consequent invoerde zonder dat de fabrikanten van
prent~briefkaarten daarvan voldoende
ken~nis hadden kunnen nemen. Het siert de PTT ook, dat zij de gebruiker zo'n geruime tijd soulaas gaf.
Maar deed de PTT ook
voldoen~de om de consument in dit opzicht naar behoren voor te lichten? Wij menen dit te mogen betwijfelen. Ons is n.l. geen maatregel van de PTT bekend, die de consument tijdig en naar behoren waarschuwde. Wel is ons bekend, dat de PTT in april 1960 een aardig geïllustreerde
affi~che naar alle souvenirwinkels
stuur~de, waarop in zes talen het
navol~gende stond vermeld:
"Denk om de juiste frankering!
Prentbriefkaarten met gelukwensen, dankbetuigingen, groeten e.d. van ten hoogste 5 woorden: Nederland, Suriname, Ned. Antillen, Ned.
Nieuw~Guinea
4 ct. Overige landen 6 ct. Briefkaarten en beschreven prentbriefkaarten: Nederland,
Suri~name, Ned. Antillen, Ned.
Nieuw~Guinea, België en Luxemburg 8 ct.
Overige landen 20 ct."
. Wij constateren, dat bij deze
me~dedeling kennelijk werd verzuimd te vermelden, dat een prentbriefkaart op de achterzijde niet de· reeds
eer~der genoemde opdruk mocht hebben.
Ook werd niet vermeld, dat door het eenvoudig doorhalen van deze
op~druk strafport kon worden
voorko~men.
Had men dit wel gedaan ....- en had men dit vooral internationaal gedaan ....- dan had veel ergernis kunnen worden vermeden.
M.a.w. hier is de consument het slachtoffer geworden van een
ambte~lijke lang niet ideale organisatie. S.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
ONZE HUIDIGE MODERNE STADSBEELDEN
Eens komt de herwaardering van onze officiële moderne kunst.
Onze geestverwant, de heer J. Ha v e r D r o e ze, kunstschilder te 's-Gravenha- schrijft ons:
Dirigisme en de strijd daartegen zijn waarlijk niet van vandaag of gisteren.
Reeds in het begin van de 16de eeuw schreef Leonardo da Vinci een brief aan de Raad van Piacenza, om de hoge heren te vermanen bij het geven van hun op- drachten voor de bronzen beelden, die de Raad besloten had te laten maken, niet te snel en overijld te zijn. Leonardo da Vinci, die toen reeds een beroemd man was en zeker een autoriteit op zijn ge- bied, waarschuwde de heren voor het ge- ven van hun gunsten aan lieden die daar- voor bekwaamheden tekort kwamen, daar er toch nog genoeg knappe koppen en goede kunstenaars in- Italië te vinden
\Varen.
Door het geven van opdrachten aan min- der goede kunstenaars zouden de emi- neritiën de blaam op zich laden van de- genen, die na hen zouden lwn1en. "Opent de ogen en ziet toe, dat uw geld niet zal wordi'm uitgegeven om uw schande te kopen".
Dit alles doet ons denken aan onze eigen tijd. Nog steeds wordt het lot van de kunst in handen gegeven van lieden, die nooit de vertrouwensmannen zouden of zullen zijn van de ~nafide kunst-e- naal·s. l\1:aar eens komt de herwaardering van onze officiële hedendaagse moderne kunst. De ideologie, waarop die moderne kunst berust, zal bij ernstige beschou- wing w-aardeloos blijken en de abstracte- non-figuratieve experin1enten ~uilen min- stens devalueren!
Hcie zal er in de toekomst, misschien wel in een niet meer ver afgelegen toe- komst geoordeeld worden over de op- drachtgevers van veler onzer thans mo- derne stadsbeelden en over de dure aan- kopen van dubieuze werken van lieden met een opgeschroefde naam.
Het heroïsme van voorheen is nu ver- vangen door uitingen van pessimisme en angst. Door interviews met-- prominente modernen weten wij de dessous hunner uitingen.
Zo weten wij van Marini Morini dat zijn werken berusten op zijn angst voor de toekomst. De mens laat de teugels meer uit de handen glippen, mdat hij ten slotte zijn paard in het geheel niet meer kan beteugelen en man en paard einde- - lijk te gronde gaan en vernietigd worden.
- - Het heroïsme van vroegere ruiterstand- b€elden veroordeelt hij - daarvoor in de plaats is nu gekomen het trieste uitzicht -- op algemene verni_etiging.
\Villen wij een vergelijking maken. tus- sen het heroïsche ruiterstandbeeld van Colleoni te Venetië van Andrea del Ver- roechic en het ruiterbeeld van Morini te Den Haag, Het eerste beeld stelt een koene krijgsman voor op een prachtig,
HITLERS TESTAMENT
edel paard, Het geheel is schoon van vorm en gebaar. De begaafde kunstenaar heeft hier vorm gegeven aan de verering van een volk voor een moedig man.
Is heroïsme tè laken? Ik meen dat de kunstenaar er nooit b-uiten zal kunnen.
Als wij slechts denken aan kunstenaars als Michel Angelo en Rembrandt, dan waren dit heroïsche figuren. Wat hebben zij een moed nodig gehad om, trots hun veelzijdige talenten, na veel ondervonden wanbegrip en tegenwerking, zich zelf te kunnen handhaven en telkens weer opnieuw te beginnen. Welk een onver- woestbare moed!
Maar heeft ieder mens, die iets wil be- reiken · niet enig heroïsme nodig? Te allen tijde heeft het leven immers moei- lijkheden gehad. De kunstenaars, wier werken verheffend en verrijkend voor de mensheid zullen blijven, hebben hun kop geboden aan de moeilijkheden, zij heb- ben gestreden voor hun werk.
Anders is het, volgens hun eigen ge- tuigenis met de makers van vele mo- derne wel-ken, die slechts van het toeval afhankelijk zijn. Om dan door te kunnen gaan als kunstwerk behoeven zij slechts aan drie voorwaarden te voldoen:
le. Het werk mag nergens bepaald op gelijken (geen naturalisme).
2e. Het werk moet van onze tijd zijn.
3e. Het werk moet miserabel zijn (neer- drukkend).
Buiten de sfeer van officiële erkenning of protectie gaan de bonafide kunste- naars onverstoord hun eigen gang, zij hechten nog aan verworvenheden van vorige geslachten en bevorderen de kunst, die nog te maken heeft met artistiek kennen en kunnen. Zij zullen ten slotte bovendrijven! Slechts de kunst die uit 't hart komt en die tot het hart gaat, zal blijvend zijn,
Als ik nu nog iets moet zeggen van ons Haagse Morini-paard, dan komt de waarschuwing van Leonardo da Vinci weer naar voren:
"Ziet toe dat gij met uw geld niet uw schande koopt!" -
Eenmaal komt de _ontgoocheling,: onaf- wendbaar!
• * •
(A.JF.A.) TJ7ij waai·deren het, dat de heer Haver Droeze ons nu en dan zijn oordeel wil geven over een onderwerp, dat in ons blad in het algemeen weinig of niet aan de orde komt.
Dat oordeel is voor een bepaald soort mo- derne kunst niet mals. Velen zullen in dat oordeel hun eigen - meestal niet of mi;1der
STALEN
KANTOORMEUBELEN
GISOLAMPEN
duidelijk uitgesproken - mening terugvin- den.
Het zal bij hen dan een zekere voldoening kunnen wekken, dat hun "lekenoordeel" hier met dat van een vakman samenvalt.
Ondertussen blijft kunstbeoordeling een zeer individuele zaak. Zij is ten slotte een kwestie van gevoel.
Waar de een niet anders in kan zien dan verwarrende krabbels, wordt door de ander als "hoge kunst" geprezen. -
Is dat laatste aanstellerij? Betekent dat een niet durven ingaan tegen wat nu ecrunaal
"modern" wordt genoemd?
Er zijn stellig gevallen, waarin dat zo is.
J}faar
u;r:;
moeten aannemen. dat er ook mensen z~}n, die te goeder troz;w ~,kunst" zien in wat voor óns slechts een nietszeggende ver- zameling klodders (in de schilderlwnst). een onelegante steenklomp (in de becldl;uuw- kunst) of een onbegr(ipcliik gedaas (in de diehtlwnst) is.Het zal wel nooit rnogelrjk zijn, elkander hier te ot·ertnigen. De cn/ge troost Zs de zcherheid, dat alleen echte knnstproduktcn IJl(iverzd zijn en de rest vanzelf in vergetel- heid verzinkt.
De tijd is hier de beste oordelaar!
00000000006000000000000000
0 <>
8
~lolotowtz,eschrapt uit o
~ S l d
0g
0 ov jet-encyc ope ie
§
De "kleine Sovjet-encyclopedie"g
bevat geen biografie van de v1·oe-
8
gere minister van Buitenlandse Za-
i
ken, Molotow.0
8
0 De oud-minister werd onlangs benoemd tot Russisch vertegen- woordiger bij het internationaal Og
bureau voor kernenergie in Wenen. Naar aanleiding van deze benoe-*
o0 ming had in het buitenland de~ me- 0 ning postgevàt, dàt Molotow na 0
i
zijn "ballingschap" als RussischgO
ambassadeur in Buiten-Mongolië, nieuwe invloed in Moskou had ge-
kregen.
~
i
Ook de medestanders van Molo- tow's "anti-partijgroep", Boelganin, Malenkow en Kaganowitsj, komen niet meer in de encyclopedie voor.<>O<><>O<>O<>OOOOOOOOOOOOOOOOOO
Over enkele weken zal de heer M.
Kaufmann uit Köppern in West-Duits- land, die openlijk de zijde van de Jood- se caféhouder Kurt Sumpf koos en als gevolg daarvan evenals zijn dorpsge- noot is weggetreiterd, zich in Neder- land vestigen. Het verhaal is genoeg- zaam bekend om er hier nog langer bij stil te staan.
Socialistische sensatie
Hitier is dood. Wij twijfelen er niet aan. Maar zijn geest waart nog over de wereld rond. Zo is het toch maar mo- gelijk, dat in Duitsland een Joods bur- ger wordt weggesard en ook degene, die voor hem getuigde, de wijk moet nemen.
Het incident met de Karel Doorman wijst in een zelfde richting. Ziehier Hitiers testament, dat nog maar al te grif op onze wereldbol wordt aan- vaard.
Een beschamende ontwikkeling, die de gehele beschaafde wereld tot ernstig nadenken dient te stemmen. Conclu- sie: de strijd tegen Hitier en zijn tra- wanten is nog niet ten einde.
Waakzaamheid is en blijft geboden.
Hier past geen rustige en afwachten- de gezapigheid, doch een voortduren- de militante democratie, die ons aller steun behoeft. Niet in theorie, maar
met de daad. S.
"2
doden - Run op de winkels - Verkoopverbod - Morgen weer vol- doende veilige margarine".
Ziedaar de koppen, die wij aantrof- fen in het maandagochtendblad terzake . van de bekende margarine-affaire. Bij nadere lezing bleek deze sensationele vlag de inhoud allerminst te dekken.
Immers, naar "Het Vrije Volk" in zijn nadere berichtgeving moest toegeven, stond geenszins vast, dat de twee nieuw gesignaleerde sterfgevallen veroorzaakt zouden zijn door het gebruik van on- deugdelijke margarine.
Het had "Het V rij e Volk" eveneens bekend kunnen zijn, dat de directeur- generaal voor de Volksgezondheid, prof. Muntendam, zondagavond voor de televisie uitdrukkelijk verklaarde, dat het helemaal niet vaststond, dat de twee nieuwe sterfgevallen aan het ge- bruik van margarine te wijten zouden zijn. De professor wees er integendeel op, dat het waarschijnlijk was, dat hier het oorzakelijk verband ver was te zoeken.
Niettemin zette "Het Vrije Volk" in
zijn sensationele koppen de twee sterf- gevallen voorop en dat nog wel in een sterk sprekend verband.
Een kwalijke methode van bericht- geving, die een bepaalde opzettelijk- heid doet vermoeden, waarmee een ob- jectieve voorlichting allerminst is ge- diend.
Hier kwam de oude socialistische aap weer eens onverbloemd uit de mouw. Het gold hier immers een be- richtgeving over een particulier be- drijf, waar iets fout is gegaan. Wij geven het gaarne toe. Maar een derge- lijke samenloop van omstandigheden had zich ook bij een overheidsbedrijf kunnen voordoen.
\Vij nemen aan, dat "Het Vrije Volk" dan wat rustiger en minder ten- dentieus in zijn berichtgeving was ge- weest. Het ziet er thans naar uit dat men moedwillig in de sensatiehoek ge- kropen is.
Dit menen we te moeten betreuren.
Hier is sprake van een onnodige pa- niekzaaierij, waarmee geen enkel be- la-ng is gediend. S.
17 SEPTEMBER 1960 - PAG. 5
TUSSENTIJDSE VERKIEZINGEN OP SCHOUWEN-DUIVELAND
Wederom zijn op
Schouwen~Dui~veland in verband met de tussentijdse gemeenteraadsverkiezing,en een
aan~- tal afdelingen der Partij
samenge~voegd. De afdelingen
Burgh~Haam~stede, Renesse, Noordwelle en
Se~rooskerke werden samengevoegd tot de afdeling Westerschouwen. De
af~delingen Kerkwerve, Ellemeet en
El~kerzee werden samengevoegd tot de nieuwe afdeling Middenschouwen.
In deze bijeenkomst-en, welke
ston~den onder leiding van de
Organisa~tor~Propagandist
der Partij, de heer L. van Vlaardingen, werden tevens de kandidatenlijsten voor de op 17 november a.s. te houden
verkiezin~gen vastgesteld. Lijstaanvoerder in de nieuwe gemeente
Westerschou~wen werd de heer P. L. Vis te Haamstede; in de nieuwe gemeente Middenschouwen werd
lijstaanvoer~der de heer J. der Weduwen.
De heer Zegering Hadders spreekt te Soestdijk
Dè afd.
Soest~Soesterberghoopt in het komende seizoen e-enmaal in de 6 weken een bijeenkomst te beleggen.
De eerste zal worden gehouden op donderdagavond 29 september a.s.
Dan zal het Tweede Kamerlid
Zege~ring Hadders in het Oranjehotel te Soestdijk voor leden en
belangstel~lenden spreken over: "Politieke ba- lans september 1960".
De bijeenkomst zal aanvangen om 8 uur. Het spreekt vanzelf dat
geest~verwanten uit andere afdelingen van harte welkom zullen zijn.
10 jaar provincie en gemeente
. Ter gelegenheid van het lO:-jarig bestaan van· Provincie en Gemeente, het maandblad van de Vereniging van
Staten~en Raadsleden van onze Partij, is dezer dagen een speciaal nummer verschenen, dat onder an- dere gelukwensen bevat van de
Mi~nister van binnenlandse Zaken, mr.
E. H. Toxopeus, de Voorzitter van de Partij, prof. mr. P. J. Oud, de
vice~voorzitter
