DE INTERNATIONALE SITUATIE

(1)

VRIJBEIDEN

DEMOCRATIE

Zaterdag 1~ januari 1957 - ~. 430

Actie mr.

Fockema Andreae

~~---'

WEEKBLAD VAN Df VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHE1D EN DEMOCRATII

DE INTERNATIONALE SITUATIE

Doeleinden van liberale politiek

Anthony Eden is van het wereldtoneel ver- dwenen.

Gevallen als slachtoffer van dezelfde combinatie van machten, welke ook onze politionele acties in Indonesië op een ontijdig ogenblik deed beëindigen en deze daardoor tot mislukking doemde.

Sommigen van hen, die het optreden van (Israël), Engeland en Frankrijk hebben afgekeurd, beroepen zich als bewijs van de juistheid van hun standpunt thans op het "volslagen échec van de Engels-Franse politiek."

Ten onrechte, naar wij menen.

De juistheid en onvermijdelijkheid van een op een bepaald moment genomen beslissing kan zeker niet automatisch worden afgelezen uit het op korte termijn bereikte directe resultaat.

Is dat niet bereiken van het beoogde resultaat bovendien nog het gevolg van de werking van een combinatie van tegenwerkende, negatieve krachten van buitenaf, dan weigeren wij pertinent, deze actie af te keuren en die negatieve krachten bij te vallen.

Het is onmogelijk, de geschiedenis terug te draaien, maar toch vragen wij hun, die met hun afkeuring gereed staan, eens te overwegen, hoe de situatie in het MiddenOosten zou zijn geweest zonder het Israë- lische en Engels-Franse ingrijpen, dat eindelijk de ogen van de wereld (en in het bijzonder van Ame- rika) heeft geopend voor hetgeen zich in de Arabi- sche staten aldaar aan Russische penetratie en machts- concentratie afspeelde.

* * *

Minister Drees is een voorzichtig en gematigd man in internationale aangelegenheden, maar bij de jongste algemene politieke beschouwingen in de Eerste Kamer heeft hij zijn eigen geestver- wanten toch fijntjes onder het oog gebracht, dat men de geschiedenis niet kan laten beginnen bij de onder- nomen actie, die bovendien gericht was op het her- stel van een rechtmatige toestand en dat het een prjncipiële fout is, als de Verenigde Naties zich pas voor een zaak gaan interesseren op het ogenblik, dat een gewapend conflict van grotere omvang uit- breekt.

Evenmin als het principieel juist is, dat zij elke schending van overeenkomsten, elke schending van oen bestaand recht, ook een feitelijke oorlogstoestand als een blokkade door Egypte van Israëls haven in de Golf van Akaba en het weigeren van het doorlaten van schepen, over zich heen heeft laten gaan.

Een gewapende actie had kunnen en had moeten worden voorkomen - aldus minister Drees - als de Verenigde Naties eerder aandaG:ht aan deze zaak badden geschonken en ook als Amerika een conse- quentere en vaste houding had aangenomen en wanneer dit land zich niet al te zeer had laten beheersen door de vrees, dat het dan bepaalde landen zou ont- stemmen.

* * *

Onze in deze zaken uiterst voorzichtige minister- president sprak van een "principiële fout".

Wie op een minder verantwoordelijke post staat, mag, naar het ons voorkomt, rustig van kapitale blunders spreken. Niet Eden, maar zij, die daar-

voor verantwoordelijk zijn, hadden de gevolgen van hun fouten en hun noodlottige wedden op twee paarden moeten ondervinden.

Het doet ons deugd, dat onze geestverwant, drs.

K o r t h a 1 s, in de Assemblée van de Raad van Europa te Straatsburg gelegenheid heeft gevonden, hetzelfde geluid te laten horen als op het Haagse Binnenhof en ook daar heeft uiting gegeven aan zijn overtuiging, dat Engeland en Frankrijk in de gegeven OtJStandigheden niet anders hadden k u n n e n handelen.

Drs. H. A. KORTHALS

Hoe noodlottig de situatie was geworden, heeft de Belgische minister van Buitenlandse Zaken, de heer Spaak, de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO, in het Amerikaanse tijdschrift Foreign Affairs op de hem eigen felle wijze 'nog eens aangetoond.

In de huidige structuur van de Verenigde Naties, zo schreef de heer Spaak, is alles, op oorlog na, ge- oorloofd. Verdragen mogen worden geschonden, be- loften kunnen worden gebroken, een land mag zijn buren bedreigen en elke streek tegen hen uithalen, zolang er maar geen feitelijke oorlog is.

Spaak haalde in dit verband aan, wat Egypte de laatste maanden had gedaan. "Toen Egypte Israëli- sche schepen· het recht ontzegde door het Suezkanaal te varen, zelfmoordcommando's naar Israëlisch gebied stuurde, het verdrag van Constantinopel schond, wapens zond om die tegen de Fransen in Algerië te gebruiken en aanstalten maakte om zijn buurland aan te vallen, waren de Verenigde Naties niet bij machte om tussenbeide te komen."

* * *

Het doet ons mee c leed dan we zeggen kunnen, maar de Volkerenorganisatie is, om met een hoofdartikel in het "Handelsblad" van 22 december

te spreken, door toelating van nieuwe naties gegroeid tot een "vreemd soort statenclub van tachtig leden", waarin, door toelating van kortelings "afgesplitste''.

nationaliteiten, de getalsverhouding tussen de leden grondig is gewijzigd.

Amerika erkent thans het ontstaan van een machts-·

vacuum in het Midden-Oosten, aan het ontstaan waarvan het echter, met de Verenigde Naties, zelf het hardste heeft medegewerkt.

Men vergete niet, dat de naasting van het Suez- kanaal door Egypte (een volstrekt onrechtmatige daad, zoals onze geestverwant mr. Berkhouwer in de Tweede Kamer, met instemming van minister Luns, nog eens duidelijk aantoonde) al op 26 juli van het vorige jaar plaats vond en dat reeds van talrijke zij.

den voor de dictatoriale neigingen van Nasser ett . voor de Russische penetraties en de Russische mili·

taire versterkingen in de Arabische landen was ge- waarschuwd.

Engeland heeft toen het initiatief genomen tot de Londense onderhandelingen, waaraan de afgevaardigden van 22 landen, allen gebruikers van het Suez- kanaal, deelnamen. Nasser, gesteund door zijn satel- lieten, met inbegrip van India, werkte echter tegen en Amerika handhaafde zijn tweeslachtige politiek.

De opzet, om het kanaal door een associatie van gebruikers te laten beheren, mislukte en een missie onder leiding van de Australische premier Menzies had al evenmin bij de hoog te paard gezeten Nasser succes. En inmiddels namen de aanvallen op en de bedreigingen jegens Israël voortdurend toe.

* * *

Het heeft ondertussen weinig zin, over gedane zaken te blijven redetwisten en elkander ver- wijten te maken over gemaakte fouten of verkeerd inzicht.

Belangrijker is, dat, door een naar het zich laat aanzien beter begrip in Amerika, de eenheid tussen dat land en zijn West-Europese bondgenoten thans wellicht kan worden hersteld en dat de NAVO in de ontstane verwarring niet is ten onder gegaan.

Er zal nog heel wat moeten gebeuren, voordat het ideaal zal zijn bereikt, dat de verhoudingen tussen de volkeren worden beheerst door het r e c h t, ge- steund door een in dienst van het internationale w e r k e I ij k e rechtsapparaat staand machtsapparaat.

Vooralsnog lijkt de mogelijkheid daartoe niet eerder te verwezenlijken dan wanneer van een

"ijzeren gordijn" geen sprake meer zal zijn en het huidige regiem in Sovjet-Rusland aan zijn eigen bruut geweld en grofheden zal zijn te gronde ge·

gaan.

In afwachting daarvan zullen de bondgenoot- schappelijke samenwerking in de NAVO en de bevordering van de "geest van Straatsburg" de naaste doeleinden van onze internationale politiek moeten

zijn. ,

Het mag ons tot grote voldoening strekken, dat onze fractie en zeer in het bijzonder onze geestver·

want Korthals naar beide doeleinden steeds met de grootste kracht heeft gestreefd.

Ook in internationale aangelegenheden is de liberale politiek in goede handen.

A.

ltl SEPTEMBER 1957

Een belangrijke datum voor onze partij - ^Hou~tdeze dag vrij !

(2)

VRI.JIIEID EN DEMOCRATIE

Flitsen van Het Binnenhof (I) Waarom een discussie nü over de brandende vraagstukken als die van bezitsvorming en bezitsbehoud ontweken!

Het antwoord is duidelijk: juist op deze punten is het kabinet niet homogeen.

Dat is het bezwaar van de V.V.D. tegen het in het vooruitzicht gestelde rege- ringsbeleid. Het kabinet hinkt op twee gedachten. Men kan het ook zo zeggen:

de propaganda voor bezitsvorming doet onwezenlijk aan.

Algemene politieke beschouwingen in de Eerste Kamer· Tegen·

over de onderwiizers. huizenbezitters en boeren is de regering te·

kort geschoten. Onvoldoende gedeeld in de vermeerdering van de welvaart • Discussie over bezitsvorming en bezitsbehoud door K.V.P. en P.v.d.A. ontweken • De langdurige kabinetsformatie ·

Mr. Kolff. fractieleider van ^deC.H.U •• gaf drs. Korthals geliik. · Men wil langs min of meer geforceerde weg bezitsvorming stimuleren, maar aan de andere kant ondergraaft men het. Ik zei "langs geforceerde weg", aldus prof. Molenaar omdat de natuurlijke weg steeds meer wordt ver.

sperd door een economisch beleid, dat de waardevastheid van de gulden per- manent in gevaar brengt, daardoor verteren boven sparen doet verkiezen, terwijl bovendien de belastingen zo hoog blijven, dat ook de mensen met middel- bare inkomens aan sparen en reserveren niet toekomen.

De Eerste Kamer heeft vorige week de algemene poUtieke beschouwingen gelhouden als gebruikelijke in- leiding tot de behandeling van de rijks- Ibegroting voor 1957.

Onze geestverwant prof. mr. A. N.

:Molenaar zei bij deze gelegenheid, dat

!het regeringsprogram van het nieuwe ikabinet meer lijkt op een verkiezings- program. Door vooral maar een groot aantal onderwerpen te vermelden poogt de re.gering de indruk te wek!ken, dat zij in de komende vier jaren een geweldige taak zal v~ullen. Maar onze opvatting :is, dat in de regeringsverklaring een program (en dan nog een vaag program) voor ten minste tien jaar gebo•

den wordt.

In verband met de financieel-mone- taire moelilijkheden zou het belangrijk zijn van de regering te vernemen, wat er van haar program wel en niet kan worden uitgevoerd.

* * *

Wij verlangen dit met name ook, aldus prof. Molenaar, ten aarr- llillen van de landbouwpolitiek en het huurbeleid, vraagstukken, die wij in nauw verband wensen te zien met de

!bevordering van de bezitsvorming. Ik geloof geen nieuws te vertellen als i:k zeg, dat er èn in landbouwkringen èn

• bij de huiseigenaren een diepgaand gevoel van ontstemming valt te onder- kennen.

Het vorige kabinet is ook met be- trekking tot deze groepen van de be- volking tekortgeschoten. Dit is een verschijnsel, waaraan terdege aandacht moet worden geschonken.

Nederland heeft jarenlang- op te grote voet geleefd, maar onderwijzers, b<leren en huiseigenaren hebben in de vermeerdering van de welvaart niet of

m onvoldoende mate gedeeld.

Het beleid van de minister van Land- bouw, dat steeds meer als regeringsbe- leid wordt aangemerkt, mist te enen- male het perspectief, dat welbewust wordt gestreefd naar de instandhouding van een krachtige, eigengeërfde boerenstand. Zeker, ook de pachters dienen een redelijk bestaan te hebben, maar daarvoor zorgt de pachtbeheersing.

Maar hoe staat het met de eàgenge- llrlde boerenstand, die, wanneer men

•et door ouders aan kinderen verhuur-

•e land er bij rekent, ongeveer 60 % 'IJS.n onze cultuurgrond bezit? Zij zijn een deel van de ruggegraat van ons volk. Zij zijn in ieder geval de rugge- çaat van onze boerenstand.

En nu is het zo, dat de prijzen, die de regering toestaat te berekenen, niet vol- doende zijn om voor het in de grond gestoken kapitaal een enigszins redelijke rente te ontvangen en dat zij ook geen behoorlijke middelen opleveren voor het onderhoud van gebouwen en voor reservering voor nieuwbouw.

Het is zo gesteld, dat als er niet snel een verandereing komt, het Nederlandse 'VOlk in snel tempo zijn boerenbezit opeet of exporteert. Dit is een kortzichtige politiek.

• • •

Met het--huizenbezit i:s het preeies eender, vervolgde prof. Mole- naar. Ook hier geen behoorlijk rende- ment en geen mogelijkheid tot reservering voor toekomstige herstelwerk- lzaamheden. Er is dan ook wel degelijk een sterk principiële kant aan de sug- gestie om de helft van de huurverhoging te blokkeren.

Men heeft die huurverhoging tot dus.

ver aan de huiseigenaren onthouden en het is onrechtvaardig hun nu gedurende tien jaren de beschikking over een deel van een volkomen rechtvaardige beloning van hun diensten te onthouden.

Wanneer de regering blijft voortgaan op de ingeslagen weg, dan zullen binnen niet te lange tijd de huiseigenaar en de landbouwer èn voor het onderhoud van hun gebouwen èn voor reparaties en nieuwbouw èn voor hun oudedagsbe- staan èn de boer voor iedere grondver- betering op financiële hulp van de over- heid zijn aangewezen; zo wordt de sterkste wil tot handhaving van de eigen zelfstandigheid gebroken.

PROF. MOLENAAR

•••... kabinet hinkt op twee gedachten ····- Daartegen gaat ons verzet. Daarom deden wij in het voorlopig verslag een ernstig beroep op de niet-socialistische partijen om toch in te zi.en hoe onze huizenbezitters en onze boeren en tuinders stormrijp worden gemaakt voor de socialisatie van hun eigendom.

* * *

Prof. Molenaar vond het opmerke- liJk, dat bijna alle andere fractie.

leiders over de tegenstellingen in de binnenlandse politiek hadden gezwegen en als een kat rond de hete brij hadden gelopen.

De fractielelider van de P.v.d.A., mr.

In 't Veld, had ongeveer twee-derden van zijn redevoering aan de internationale politiek gewijd. De fractieleider van de K.V.P., mr. Kropman, was diep ingegaan op de hulp aan de onder-ont- wikkelde gebieden in de wereld.

Wij zullen - maar dan voor iedereen - alles wat bezitsvorming bevordert, steunen, maar wij sluiten er het oog niet voor, dat de tendens van het regerings.

beleid besparing moeilijk, zelfs onaan- trekkelijk maakt en het gespaarde niet veitig stelt.

* • •

H^et financieel-economisch beleid van het vorige kabinet staat er schuldig aan, dat wij de laatste jaren op te grote voet hebben geleefd. De uit- gaven zijn in de afgelopen jaren gewel- dig uitgezet, het ambtelijk apparaat Is geleidelijk in omvang toegenomen.

Alle ministers (beiha.IJre de nieuw op- getredenen) zijn er voWr aansprakelijk dàt zij, terwijl die uitbreiding tot stand

Mr. KOLFF ik zou doen als Korthals

DEZE BURGER

was nèt in Londen toen het aftreden van Sir Anthony bekend werd gemaakt.

U moet daar niets achter zoeken. Er bestond geen enkel verband tussen beide feiten. Evenmin trouwens als er enig verband bestond tussen mijn afwe- zigheid uit den lande en de benoeming gedurende deze afwezigheid, van de heer mr. Kolfschoten tot burgemeester van 's Gravenhage.

Neen, ik was geheel incognito in Londen. Ze wisten daar op Sandringham, op Buckingham en in Downingstreet niets van. Sir Anthony waande mij op mijn buitengoed te Aarle-Rixtel.

Ik was nèt in Londen toen het beleend werd. Inééns stond het in de late edities der drie avondbladen. En ineens was het alsof er - ilc kan het niet anders uitdrukken - een sluier over de avondstad viel. Ineens leek er een zekere stilte te vallen. Het kwam mij voor, dat de mensen er diep van onder de indruk waren en dat daarbij het medeleven met de pers o on van de algetredene de doorslag gaf.

Ik heb met een stuk of tien mensen die avond een kort praatje aangeknoopt De meesten zeiden dat het niet anders kon en dat Sir Anihony wel moest aftreden, omdat zijn positie onmogelijk geworden was. Sommigen zeiden dat het, in zekere zin, z'n goede zijde had dat nu juist zijn gezondheidstoestand 66k van dien aard was, dat hij gedwongen was heen te gaan. Maar niemand, ook niet de mensen die tot zijn vurigste politieke tegenstanders behoorden, niemand was er blij om en, op één na, hadden ze allemaal een woord van deernis voor den mens Eden.

Op zich zelve was dit een mooie ervaring, omdat het zo duidelijk aan- toonde dat "de" politiek (zoals sommigen altijd zo gaarne zeggen) geen be- dervende invloed op de mensenziel heeft. ]Je wist dat wel, maar het deed toch deugd dit, op zo'n dramatisch ogenblik, zo overduidelijk bewezen te krijgen.

Overigens: Ie premier est mort, vive Ie premier, en de wereldgeschiedenis gaat zonder Sir Anthony verder.

Ten overvloede en in zeer los verband met het bovenstaande: de aan- staande benoemingen van I minister van overzeese rijksdelen, van I gouver- neur der Nederlandse Antillen en van I commissaris der koningin in Gelder- land staat in geen enkel verband met de inmiddels plaats gehad hebbende terugkeer naar het vaderland van

PAG, l8

kwam, hebben nagelaten aan gerecht- vaardigde eisen van onderwijzers, van boeren en tuinders en ook van de huiseigenaren, te voldoen.

I>e middengroePen zijn het kind van de rekening geworden. Het geso1 met de door de regering noodzakelijk geachte verbetering van de salarissen van de topfunctionarissen is in hoge mate on- verkwikkelijk.

Wij zullen, evenals wij in de vorige parlementaire periode hebben gedaan, met de grootste welwillendheid de voorstellen van dit kabinet beoordelen.

Wij zullen deze voorstellen toetsen aa.n onze beginselen en aan het landsbelang.

Compromissen zijn in ons land in zekere mate nodig, maar als een compromis te

·ver gaat, zullen wij ons daarmee niet kunnen verenigen.

* * *

Minister-president dr. Drees ant- woordde, dat naar zijn mening de regeringsverklaring niet te uitvoerig is en niet teveel "elck wat wils'' geeft.'

Wanneer men vier jaar neemt, dan ben ik er van overtuigd aldus dr. Drees, dat veel zal kunnen worden verwerke- lijkt, al zullen sommige punten wel zijn voorbereid, maar niet afgedaan, zoals ook bij vroegere regeringsverklaringen, ook vóór de oorlog, het geval was.

De verlangens van de onderwijzers en het Landbouwschap zouden honderden miljoenen kosten. Deze miljoenen moet men dan maar zien te vinden. Men ·kan bepaalde verlangens gemakkelijk in één adem noemen. Het is voor de regering echter onmogelijk ze inderdaad. te ver- werkelijken.

Elk vraagstuk dienen wij op zijn eigen merites te onderzoeken, maar daarnaast hebben wij het ook te toetsen aan de mogelijlclleden binnen het algemene beleid en aan de repercussies oP andere bevolkingsgroepen.

Over de langdurige kabinetsform~

tie heeft prof. Molenaar ook nog uitvoerig gesproken, waarbij hij vooral de aandacht vestigde op het gevaar, dat door het diepgaand overleg met de frac- tieleiders de eigen verantwoordelijkheid van de regering in het gedrang komt.

Voorts is in ons volk een gevoel van onbehagen ontstaan doordat K.V.P. en P.v.d.A. elkander tijdens de verkiezings- strijd fel hebben bestreden, maar toch weer samen in het kabinet zijn gaan zitten. Wanneer de politieke tegenstellingen, zoals men die bij de verkiezingen heeft uJitgedragen, bij de kabinetsformatie toch niet tGt uitdrukking komen, draagt men er toe bij, dat de kie- zers de samenwerking in een kabinet van die scherp tegenover elkaar staande politieke partijen niet ~egrijpen.

Door een dergelijke gang van zaken wordt het landsbelang niet gediend. Op die manier moet de betekenis van de periodieke verkiezingen afnemen. Im- mers, menig kiezer zegt dan: wat verandert er nu? In het beleid van de regering verandert er niets.

Minister-president dr. Drees ant- woordde dat het in ons land onmogelijk is gebleken tot een resultaat te komen zonder overleg van de formateur met de fracties. Zolang men de regering nog verwijt, dat zij te dikwijls het "onaan- vaardbaar" uitspreekt, blijkt er nog a.l- tijd een eigen verantwoordelij,kheid va.n de re,gering te bestaan.

Alle sprekers klaagden over de langdurige kabinetsformatie en zowel mr. Kropman van de K.V.P. als mr. Kolff van de C.H.U. betreurden het, dat tenslotte toch de V.V.D. weer niet in het kabinet vertegenwoordigd is. De reden waarom dit ook thans niet ge- schiedde, aldus de fractieleider van de C.H.U. heeft in de Tweede Kamer tot uitvoerige uiteenzettingen aanleiding gegeven.

Volkomen duidelijk is deze zaak m\1 daardoor niet geworden, doch tk zou ge- neigd zijn te :reggen, dat bad ik in de plaats van de heer Korthals gestaan, ik evenals deze een op zodanige wijze tot mij gerichte uitnodiging niet zou hebben aanvaard.

Voorts zei mr. Kolff: wil men werke- lijk een kabinet op brede basis, dan be- staat er zeker geen reden om de V.V.D., die zelfs in haar laatste oppositiepe- riode zich als een bij uitstek construc- tieve partij heeft doen kennen, daarvan

uit te sluiten. V. v. D.-

(3)

Bescher_ming bedrijfspanden

Een geestverwante accountant uit Am·

sterdam toont zich enigermate verwon·

derd, praktisch nog niets in ons week·

blad te hebben gelezen over wat hij noemt het "concept Huurbescherming Bedrijfspanden".

In een der dagbladen las hij reeds, dat de minister-president heeft aangekondigd: ,.wettelijke maatregelen tot grotere bescherming van huurders van bedrijfspanden zullen in overweging worden genomen".

Ook de Kon. Ned. Middenstandsbond, het Ned. Verbond van Middenstands- verenigingen, e.a. hebben daarover, naar hij meent, hun licht al laten schijnen.

Hij zou ook ons oordeel gaarne verne•

men en het lijkt hem een gemakkelijke zaak, een betreffende wet er met spoed door te krijgen, daar behalve bij de V.V.D. naar hij aanneemt ook bij de andere partije:r vele adhaesiebetuigers zullen worden gevonden.

Wij kunnen deze inzender het beste antwoord geven, dat wij geven kunnen, namelijk dat deze aangelegenheid de volle belangstelling heeft van onze fractie en dat deze de door hem waarschijnlijk bedoelde aangelegenheid met na·

druk onder de aandacht heeft gebracht van de minister van Economische Zaken en de staatssecretaris.

Bij de behandeling van de begroting van Economische Zaken heeft het lid van onze fractie, de heer Cnrnelissen, n.l.

woordelijk gezegd:

,.Wat het vraagstuk van de bescherming van huurders van bedrijfspanden betreft, is het verheugend, d;-t de Rege- ring voornemens is, maatregelen te overwegen tot bescherming van de huurders.

De minister zegt, dat hiervoor uiteraard een onderzoek nodig is, dat zich zelfs tot het buitenland zal uitstrekken .

.,Voorlopig meen ik, dat men zich hier wel kon bepalen tot ons eigen land, omdat ik meen, dat in het buitenland - mij bepalend tot West-Europa - meer dan bij ons, middenstanders tevens eigenaars zijn van hun bedrijfspand.

,.Afgezien hiervan echter zijn er in en·

kele plaatsen van ons land, met name te Amsterdam, vergaande onteigeningen tot stand gekomen en grote afbraken aanstaande. Willen maatregelen van de Regering ook voor deze gedupeerden nog nut hebben, dan zou ik er bij de minister op willen aandringen, dat de maatregelen, die nu nog overwogen wor·

den, ten spoedigste tot :>tand komen".

Na hem sprak de heer Peschar (Arb.) ongeveer in gelijke zin, er daarbij op wijzend, dat waarschijnlijk wel een wij- ziging van è.e Onteigeningswet zou worden overwogen, maar dat dit een zekere tijd zou kosten, waarmee de mensen, die thans in moeilijkheden zitten, niet ge·

holpen zijn.

Staatssecretaris dr. Veldkamp heeft

NOGMAALS:

HOFSTRA TEGEN ZICHZELF

(Ingezonden)

Op pagina 3 van ons blad van 12 januari 1957 komt onder de hoofdtitel ,.Van week tot week" een beschouwing voor, waarvoor als kop werd gekozen .,Hofstra tegen zich zelf". Hierin citeert men enkele passages uit een in 1946 ge- publiceerd boek van minister Hofstra.

Ik vind dit minder fair. De heer Hof- stra is op het ogenblik minister van fi- nanciën in een Kabinet van gemengde · samenstelling. Tegen het algemeen so- cialistisch inzicht in verhoogt hij bepaalde indirecte belastingen op voedings- middelen.

Zo men het nodig acht de minister met zijn verleden op dit punt te con- fronteren, doe men dit mede met waar- dering voor het plichtsgevoel van de ambtsdrager Hofstra.

Wij zijn loyale oppositie. Wij zijn als regel tegen verhoging van de directe belastingen, maar dan is het niet aan ons als liberalen om munt te slaan uit wat slechts aan de oppervlakkige be- schouwer gemis aan rechtlijnigheid schijnen kan.

Er zal wellicht reden genoeg tot zake- lijke liberale critiek op een socialistische minister van financiën zijn; aan rede- lijkheid behoort het nooit te ontbreken.

Waarom anders ,.loyale oppositie"?

:Mr. H. VAN RIEL

hierop geantwoord (wij citeren ook weer letterlijk uit de Handelingen):

,.De geachte afgevaardigden de heren Cornelissen en Peschar hebben nog ge·

sproken over het urgente karakter van de regeling tot bescherming van huur·

ders van bedrijfspanden, mede in ver·

band met de situatie te Amsterdam.

.,Ik erken, dat de· situatie in Amster·

dam urgent is. De vraag blijft, of het mogelijk zal zijn zó tijdig met een wettelijke regeling te komen, dat deze nog zal kunnen gelden voor de gevallen in Amsterdam.

"Ik vrees, dat dit niet het geval zal kunnen zijn. Intussen: het is bekend, dat het gemeentebestuur van Amsterdam terzake diligent is.

"Er is namelijk een commissie inge·

steld, die zich moet beraden over maatregelen, die moeten worden genomen voor de ondernemers in het midden- en kleinbedrijf, die de bij hen in gebruik zijnde panden moeten ontruimen in verband met de uitvoering van de sanering van de binnenstad.

"Over de werkzaamheden van deze commissie kan ik nog geen mededelin- gen doen; deze commissie is pas met haar werkzaamheden begonnen (de

staatssecretaris zei dit op 22 november).

Ik heb echter wel de indruk, dat Am·

sterdam déze zaak serieus aanpakt.

"Op de concrete vraag van de heer Peschar of ik bereid ben, daarnaar per- soonlijk eens te gaan zien en met de belanghebbenden te spreken, antwoord ik, dat ik daartoe gaarne bereid ben".

I

Burgemeestersbenoeming in Den Haag

De benoeming van mr. Kolfschoten als eerste rooms-katholieke burgemeester van onze regeringsstact en residentie schijnt in de pers nauwelijks de aandacht te hebben getrokken, zo meent een in·

zender uit Groningen.

Wanneer nu bij dergelijke benoemin·

gen altijd het standpunt werd gehuldigd, dat, zohder partijpolitieke overwegingen, de juiste man op de juiste plaats uitver·

koren wordt, dan zou hij dat ".,erene zwijgen van onze grote dagbladen" uit- stekend kunnen verklaren.

Uitdrukkelijk moet immers (zo ver- volgt hij) vastgesteld worden, dat tegen de persoon van de heer Kolfschoten geen enkel bezwaar kan gelden. Integendeel

19 JANUARI 1957 - PAG. I

is iedereen ervan overtuigd, dat hier een bekwaam en in alle opzichtea ge- schikte man voor deze hoge en belangrijke fupctie is benoemd.

Maar aangezien wij allen weten, dat ook partijpolitieke belangen bij deze burgemeesterskeuze een hartig woordje plegen mee te spreken, zitten er naar zijn mening toch wel enige interessante kanten aan deze benoeming.

Allereerst hebben we nu in Amster·

dam en Rotterdam burgemeesters, die lid van de P.v.d.A. zijn, terwijl er nu in Den Haag een K.V.P.-burgervader is gekomen, waar de laatste jaren een chris·

telijk-historisch man eerste burger was.

Dit lijkt, zo schrijft hij, dus een belangrijk politiek verlies voor een regerings·

partij.

In feite zijn er in de belangrijke grote steden alleen nog maar K.V.P.- of P.v.

d.A.-burgemeesters. De andere, kleinere Kabinetspartners komen blijkbaar niet meer aan bod. Of zou er nu straks in de lichtstad Eindhoven, in het katholieke zuiden, een C.H.-burgemeester uit de bus komen? Onze briefschrijver geeft op deze zelf gestelde vraag ook zelf een antwoord en wel: laat ons het hopen!

Wanneer,- zo eindigt hij, een eeuw ge- leden in Den Haag een R.K. burgemees·

ter was benoemd, zou dit een volksbewe·

ging hebben veroorzaakt. Maar de tijden zijn wel veranderd en met hen de pro- testants-christelijke partijen.

Er is bit deze geachte Groningse ;n- zender bepaald een groot misverstand, wanneer hij meent, dat de ·~enoeming

van de burgemeester van Den Haag in de pers nauwelijks de aandacht heeft getrokken en dat er zelfs een "sereen zwijgen van onze grote dagbladen" zou zijn geweest.

HUN GELUKKIGE PAPPIES

(4)

VBUJIEID EN DEMOORATIE

Flitsen van Het Binnenhof (11)

VerlanCJens van de landbouw in de Eerste Kamer· Bezwaren van de P.v.d.A •• De heer H. D. Louwes siCJnaleert afleidinCJsmaneuvres .. RuCJCJeCJraat van onze boerenstand wordt CJebroken .. Oniuiste wiize van reCJeren .. De tiid is CJunstiCJ voor een durvend beleid ten aanzien van het kleine-boerenvraaCJstuk .. Door kloeke wetCJevinCJ en kloek beleid naar betere omstandiCJheden.

Bij de algemene beschouwingen in de Eerste Kamer heeft mr. In 't Veld verklaard, dat het door de Stichting voor de Landbouw gepresenteerde verlang- lijstje de P.v.d.A. met enige bezo.rgdheid , vervult. Wij gunnen onze landbouwers en tuinders gaarne ei:m redelijk bestaan,

t~ldus de socialistische fractieleider, maar wij hebben de indruk, dat er nog te veel te kleine bedrijfjes zijn om een , llehoorlijk bestaan te kunnen opleveren.

Wij leven in een tijd van sterke .stij- ging van de arbeidsproduktiviteit in de Industrie. De landbouw kan dit tempo niet bijhouden. Men kan nu de oplossing zoeken in tweeërlei richting: een krachtige protectionistische politiek, die een zeer zware last zal leggen op de Neder- landse volkshuishouding, of een doelbe- wuste saneringspolitiek, gericht op een levenskrachtig landbouwbedrijf.

De P.v.d.A. !kiest zonder voorbehoud voor een kóersen in laatstbedoelde richting, waarbij voor ingrijpende maatregelen niet mag worden terugges0hmkken.

Als wij te grif toegèven aan de verlangens van de boeren en grondeigenaren, brengt dit volgens mr. In 't Veld het gevaar met zich, dat het noodzake- lijke saneringsproces op de achtergrond raakt.

Daarbij komt, aldus mr. In 't Veld, dat wanneer de a!'beiders en vergeten groepen zich moeten beperken en er tezelf- der tijd een belangrijke verbetering wordt gebracht in de inkomsten van boeren, tuinders en grondeigenaren, dit psychologisch moeilijk valt te verteren.

Inwilliging van de wensen van de Stichting van· de Landbouw zou ener-

" !tijds een druk leggen op 's Rijkl' schatkist, anderzijds leiden tot verhoging van ' tie prijzen.

* * ..

Tegen dit betoog van de heer In 't Veld kwam onze geestverwant, ctc heer H. D. Louwes, in het geweer .. Het

· ' Is ·natuurlijk waar, zei hij, dat een be- . "fii·ljfstak als . de Nederlandse law:lbouw

' ''rüet 'volmaakt is. Er is altijd Hits te ver- betèten, ' màar bij alles staat toch vast, dat de Nederlandse landbouw mede de laagste· kostprijzen van de wereld heeft.

,Wànnèer men telkens de discussies richt op wat nog te verbeteren overblijft, wekt

(Vervolg van pag. 3>

N.R.Crt., Handelsblad, Vaderland, Het Vrije Volk, Het Parool. . . . we zouden deze lijst met praktisch alle bladen kunnen uitbreiden, want zij alle hebben niet alleen uitvoerige bijzonderheden gegeven over de persoon en de anteceden- ten van de nieuwe burgemeester van Den Haag (en ook van mevrouw Kolf ..

schoten), maar zij hebben daar ook com- mentaren aan verbonden.

Dat is echter niet alleen achteraf ge- schied, maar verscheidene bladen hebben over de vervulling van de bestaan- de vacature ook vooraf hun licht laten schijnen.

Het Parool bijvoorbeeld had nog vóór de benoeming een zeer uitvoerig verhaal over de "touwtrekkerij" in het Kabinet over deze en nog enige andere hangen- de benoemingen, waarop toen door prof.

Romme in de Volkskrant fel is gerea- geerd.

Hij ontkende enige druk van K.V.P.- zijde en betoogde, dat slechts de "best~

man" in aanmerking mocht komen, in het bijzonder in de grootste gemeenten.

Ondertussen liggen de feiten, wat de grootste drie gemeenten betreft, zoals inzender het heeft gesteld. De drie bes ..

ten bleken toevallig juist tot de P.v.d.A.- K.V.P. te behoren en onze wat achter- dochtige tekenaar denkt er blijkbaar

"het zijne van".

Wij wensen Den Haag inmiddels gaarne toe, dat de goede verwachtingen, die in het algemeen van mr. Kolfschoten als bestuurder bestaan, volledig in vervulling zullen gaan.

Met ,.Het Vrije Volk" kunnen we het ditmaal geheel eens zijn, dat .,sedert het heengaan van burgemeester De Monchy- het aanzien van de magistratuur ernstig aangetast" is.

Het is een verdiend compliment van in dit opzicht onverdachte zijde aan onze liberale geestverwant, over wiens bur·

gemeesterschap wij nóg altijd in alle Haagse kringen met de grootste lof horen spreken.

A..

H. D. LOUWES -·· •• kloek beleid vereist

men de schijn, dat men een rookgordijn legt om het werkelijke probleem: dat de landbouw een groter aandeel vraagt van het volksinkomen.

Wanneer de regering meer geld vraagt voor welk onderdeel van haar bemoeiin- gen oO!k, kan men dat altijd afwijzen door te zeggen, dat het apparaat moet worden verbeterd. Op deze wijze kan men iedere discussie wel afleiden en op deze wijze kan men het doordringen tot de problemen, waar het om gaal, ver- hinderen. Dit veroorzaakt vooral in de kringen van de landbouw een gevoel van groot onbehagen en onwil; men leidt tl,·

aandacht af van de hoofdzaak.

Bovendien vergeet men, dat hel Land- bouw-Economisch Instituut bij zijn kost- prijsberekening met een grote groep van kleine en daardoor dikwijls ondoelmatig werkende bedrijven, geen rt.>kening houdt.

* • *

.. ,volgens de gegevens van het Cen- traal Bureau voor de Statistiek is het aantal bedrijven van 1 tot 8 hectare, waarvan de exploitant landbouwer van hoofdberoep is, tussen 1950 en 1955 met ruim 11.000 stuks of 11 % verminderd.

Het aandeel van de landbouw m de to- tale beroepsbevolking daalde tussen 1947 en 195~ van 15.4% op 12.9 %. Het klei- neboe!;envraa,gstuk is dus niet statisch, maar het is. thans dynamisch en de ontwikkeling .gaat zeker in de goede richting, aldus de heer Louwes. Dit is een reden temeer om .niet . het gehele landbouwbeleid af te meten naar de toestan- den juist in de sectoren van het kleine:re bedrijf.

Overigens moet men niet m~nen, dat in de kleinste bedrijven alleen maar moeilijkheden heersen. Ook grotere bedrijven, boven de tien hectaren, verke- ren in financieel zeer bedrukte umstan- digheden. En men dient te bedenken, dat men de boerenstand wel in stand kan houden, maar niet herscheppen. Vlij zijn nu bezig de ruggegraat van onze boerenstand te breken 2n de boeren financieel afhankelijk te maken.

Dat is meer dan slechts een economisch vraagstuk. Dit is een vraagstuk, dat te maken heeft met de toekomstige, harmonische ontwikkeling van onze boerenstand en van ons volk als g~heel.

* * *

Naar aanleiding van het advies dat het kabinet aan de Stichting van de Arbeid heeft gevraagd over de consequenties voor lonen en prijzen bij ge- deeltelijke inwilliging van de verlangens van het landbouwschap (hogere prijz•m zonder looncompensatie of anders verhoging van de vennootschapsbf'lasting) had de heer Louwes de indruk ge'kre- gen, dat de regering wat rondta:-t naar een zekere steun voor haar aigemee.1 economisch cri sociaal beleid, met name voor het landbouwbeleid, en dat zij eigen.

lijk niet bij machte is dit klaar en duidelijk te ontwerpen.

Op grond van kostenberekeningen van het Landbouw-Economisch Inftituut heeft het Landbouwschap voorst"l:c·n C>'e- daan en het heeft daaraan financiële consequenties verbonden.

De regering zal misschien wel zeggeil:

gij moet aanwijzen waar het g~ld van- da::m moet komen. Maar dat is volgens de heer Louwes primair altijd àE: taak van de regering.

De regering overziet haar eigen huis- houding en zij weet wat er te bezuinigen is. Zij maakt het beleid en zij wE:et wat de consumenten kunnen betalen. De regering weet wat zij aan belastingvoor- stellen kan doen om de gelden tijeen te

brengen. De regering heeft echter aan twee groepen gevraagd: zijt gij bereid

de gevolgen van een ander landbouwbeleid te dragen, nl. de loontrekkenden en de naamloze vennootschappen.

Het moet anders. Men zal tot uvereen- stemming moeten komen over rle vraag wat de juiste uitgangspunten voor het landbouwbeleid zijn en als die overeen- stemming er is, dan zal het geld daarvoor moeten worden gevonden. Dat zal dan of uit de schatkist moeten komen of het zal moeten komen van df:' consumenten, en wanneer het geld uit de schatkist moet komen, dan is er de algemene belastingpolitiek om het aan te zuiveren,

* .. *

Zoals de regering nu advies heeft gevraagd zit er, misschien onbe- wust, het gevaar in, dat men bepaalde bevolkingsgroepen tegen elkaar opzet.

De landbouw heeft het gevoel, dat nu

·de landbouw wordt aangewezen als een beroerder in het domein van de lonen en van de naamloze vennootschappen en dat gezegd wordt: wanneer u leed over- komt, hebt gij het aan de lant}bouw te wijten, Dit is een onjuiste wijze van re- geren.

Het land,bouwschap is niet plotseling met zijn verlangens gekomen. Het heeft aan de verschillende kabinetsformateurs brieven gestuurd omtrent· de wenselij~t

heid van de te voeren landbouwpolitiek.

Daarnaast is er nog geweest de rede van minister Mansholt te Kampen, waarin hij duidelijk heeft aangekondigd, dat met name ten aanzien van de eigenaars- lasten veel grotere bedragen zouden moeten worden gevraagd.

Men verwacht, dat minister Mansholt waar zal maken wat hij toen duideliJk heeft toegezegd, Dat dit nu komt in een tijd, waarin het Nederlandse volk als geheel in een zekere financiële moeilijk- heid verkeert, is een toevalligheid, rlie niet aan de georganiseerde landbouw kan worden verweten.

* * *

Minister-president dr. Drees merkte op, dat het bezit van de eigen- geërfde boeren in de jaren na de oorlog bepaald niet zo is aangetast als in een periode toen er nog helemaal geen P.v.

d.A. bestond en er geen socialistische ministers in het kabinet zaten en men op grond van liberale beginselen op het standpunt stond, dat men ~en vrije maat- schappij en een vrije procedure moest laten werken. Toen juist werden de eigengeërfde boeren van hun bezit ont-.

däan ... · ·

Prof. Molenaar repliceerde: zo stelt men het probleem niet zuiver, want toen waren niet alleen de liberalen (de S.D.A.P. bestond toen nog niet) maar alle groepen van het Nederlandse volk tegen staatsinmenging. Misschier. warren de vooruitstrevenden onder de liberaren wel de weinigen, die vóór enige inmen- ging van de staat in de maatschappelijke problemen waren. Het was toen echt<!r een algemeen verschijnsel, dat men tegen staatsinmenging was. Thans is dit anders. De klacht van de boeren en huiseigenaren is nu, dat zij. gegeven de grote invloed die de staat op net ogenblik heeft, bij de welvaartvermeerde- ring tekort zijn gekomen; dat de wel- vaartsverdeling zich te hunnen nadele heeft voltrokken. Deze stelling kan worden gehandhaafd.

ML IN "1 v_:.D ... te veel kleine bedrijfjes

De socialistische fractieleider mr. In 't Veld had het enigszins getroi- fen, dat juist de heer Louwes kritieK uitoefende op de regering, omdat zij ie weinig voor de landbouw had gedaan.

Het lijkt mij, aldus de heer In 't Veld, dat dit uit de mond van een liberaal enigszins eigenaardig klinkt, maar overigens wil ik gaarne de aandrang on- dersteunen, dat de betreffende ministers met maatregelen komen om de bedrijfs- concentratie zoveel mogelijk te l:evorde- ren.

l9 J'ANUABI 193'7 - PAG. 4

Dr. A.]. Bossers t

Op 9 januari l.I. is te 's-Graven- hage op 89-jarige leeftijd overle- den de heer dr. A. J. Bossers, die tot 1928 practiserend geneesheer te 's Gravendeel is geweest en zich daarna te 's Gravenhage vestigde.

Dr. Bossers is gedurende vele jaren niet alleen op medisch gebied, doch ook op politiek, maatschap- pelijk en sociaal-hygiënisch ter- rein in de H()ekse Waard een man van voorname betekenis geweest.

Ook in 's Gravenhage heeft hij op sociaal en onderwijsgebied voor- aanstaande functies bekleed.

De begrafenis van het stoffelijk overschot van dr. Bossers vond onder grote belangstelling plaats op de Protest. Begraafplaats Zuilen te Princenhage.

In ons volgend nummer komen wij nader terug op de persoon van wijlen dr. Bossers.

Wanneer de ministers van de P.v.d.A.

hier niet met grote voortvarendheid te- werk zijn gegaan, dan is dit, nal'!r ik veronderstel, omdat zij verwachten daarvoor in de kamers geen meeroerbeid te zullen vinden.

Het is een plezante bezigheid, repliceerde de heer Louwes, elkaar over en weer te vragen of men liberaal is. Ik kan de heer In 't Veld ook vrager, of hij de sanering van onze boerenstand aan het vrije spel der maatschappelijke krachten wil overlaten.

Mijn betoog is er op gericht geweest om aan te tonen, dat mij dit een minder gewenste methode toeleek. l'k gevoel in het algemeen niet voor het laten kwijnen en dood laten gaan, ma<.~r helemaal niet wanneer het betreft een groep als waar het hier om gaat.

Ik geloof, dat het beter is met een , kloeke wetgeving en een kloek beleid tot betere omstandigheden te komen.

Wanneer de omstandigheden daartoe ooit gunstig zijn geweest, is het nu .

Wij krijgen de ouderdomsverzekering waardoor de oude dag van heel veel boeren en ook kleine boeren worot verge- makkelijkt. Zij zullen daardoor . bereid zijn hun bedrijfjes op ie heffen. ·

Wij hebben daarnaast nog een broteJ'e werkgelegenheid buiten de landbfJuw ~n

de beschikking over nieuwe gronden in de Zuiderzeepolders. De tijden zij,, guli- stig voor een durvend beleid ten aanzien van het kleine-,boerenvraags~uk.

* _**

Minister-president dr. Drees herin- nerde er aan, dat in de .regeringsverklaring van 23 oktober :i : ie '~e

zegd: "Voorts zal worden gestreefd naar de sanering .van onrendabele klei,·e ;,e- drijven door gebruikmaking van nieu""

gewonnen grond of tot dit doel aange- kochte gronden.

Wettelijke maatregelen zullen worden voorgesteld ter voor:koming van versnip- pering van bedrijven, waar herverkave- lingen en saneringen hebben plaatsg;)- vonden". Over dit punt is in d(; eerste fase van de kabinetsformatie met de voorzitters van de fracties overeenstem- ming bereikt en daarom hoopte dr.

Drees, dat wetgevende maatregden op dit punt ook bij de volksvertegenwoordi- ging instemming zullen vinden.

Over de verlangens van het lna:'bouwschap leek het dr. Drees beter niet te spreken. Wij zijn er allen voor, alelus de minister-president, dat gewàarboq:;d wordt, dat er een redelijke beloning • voor de landbouw is ..

Wij kunnen van mening verschillen over de vraag of, als er richtlijnen mo'!- ten worden gewijzigd, zij plotseling "ll

juist nu volledig moeten worden gewij- .zigd,

Er laat zich, voorzover men de verlangens op zichzelf gerechtvaardigd acht, ook een temporisering denken, die voorkomt, dat hier plotseling naar een andere kant repercussies ontstaan, die zich tenslotte o<Yk voor de landbouw pijnlijk zouden doen gevoelen.