VliJHElD EN DEMOCRATIE
Zaterdag 20 Juni 1953 ·No. 26J
,
Lessen van de ste111busstrijd (slot)
CZie pag. 3)
WEEKBLAD VAN DE VOLKSPARTIJ VOOR VRIJHEID EN DEMOCRATIE
' ' . ' ~ .. . ~-)'(.... '
FISCAAL SOCIAAL BELEID
N adat jaren lang onzerzijds met de grootste klem gewezen is op de funeste gevolgen, die het fiscale beleid, door de na~oorlogse re~
geringen toegepast, voor ons economische Ie~
ven heeft, zijn thans de door de minister~pre
sident op I 9 Maart aangekondigde voorzie- ningen in het belang van de werkgelegenheid op langere termijn, alsmede die ter tegemoet- koming in de huurverhoging van woonhui- zen bij· de Tweede Kamer ingediend. Zij zul- le!l eerst na het zomer~reces. in openbare be- handeling komen.
* *
W at de werkgelegenheid betreft beögen de voorgestelde maatregelen: uitbrei- ding van de vervroegde afschrijving tot in- vesteringen; verlaging van de vennootschaps- belasting; afschaffing van de extra-inkom- stenbelasting op bedrijfswinsten en tantièmes;
de mogelijkheid aanschaffingskasten van be- drijfsmiddelen als bedrijfskosten voor aftrek in rekening te brengen en wel jaarlijks 4%
voor kosten, de f IO.OOO te boven gaande; af- schaffing van de speculatiewinstbelasting;
verlenging van de termijn voor verrekening van verliezen van vier tot zes jaar; de mo- gelijkheid voor nieuwe bedrijven om verlie- zen. gedurende de eerste zes jaar geleden, onbeperkt te verrekenen.
1!':. *
D e compensaties, als gevolg van de huur~
verhoging noodzakelijk geacht, denkt de Regering te bewerkstelligen door: verlaging van de suikeraccijns; afschaffing van de om-
;1:etbelasting op huisbrand en schoeisel; ver- laging van de Personele Belasting.
Tenslotte wil de Regering komen tot ver- lichting van de individuele gezinsbudgetten door: verhoging van de belastingvrije mini- ma Inkomsten- en Loonbelasting met verla- ging van de minimum-tarieven; uitbreiding van de kinderaftrek voor studerende kinde~
ren tot 27 jaar; verdubbeling van kinderaftrek voor studerende kinderen van I 7 tot 27 jaar:
verlaging van de grens voor aftrek terzake van buitengewone lasten; afschaffing van de schoolgelden L.O., verlaging voor voortge~
zèt onderwijs en van collegegelden. (Deze laatste maatregelen nog nader in te dienen).
* *
V an al deze voorstellen zouden wi! geneigd zijn te zeggen: beter een half et dan een lege dop. Zij komen aan de onzerzijds voort- durend geoefende aandrang tegemoet echter zonder ook m~ar in de verte te voldoen aan hetgeen wij zowel van uit het gezichtspunt van de i~dividuele belastingbetaler recht- vaardig als uit economisch oogpunt voor ons volk noodzakelijk achten.
* *
Û m met het eerste te beginnen: voor d~
huurverhoging, die niet alleen terwille van de huiseigenaren even noodzakelijk is als ze uit sociaal rechtvaardigheidsoogpunt te~
genover deze categorie van belastingbetalen- de burgers reeds te lang werd tegengehou- den, zullen de compensaties die de Regering thans in uitzicht stelt, moeilijk als het sum- mum van sociale rechtvaardigheid kunnen worden beschouwd.
Immers deze "compensaties" zullen slechts _ten dele (gemakshalve zegt men "voor de helft") ten laste van de schatkist ko.nen, voor de andere helft zullen ze moeten komen van loonsverhoging .... voor wie hiervoor in aan- merking komen. Dat zijn de arbeiders, wier Raad van Vakcentralen thans reeds den vol- ke kond gedaan heeft, dat hij "iedere verant- woordelijkheid" voor de mededelingen der Regering terzake g~daan van de hand wijst,
~ alsof van enige verantwoordelijkheid hier- voor bij deze Raad ook maar sprake zou kunnen zijn! Het zijn echter niet, de in grote zorgen levende gepensionneerden, de in nog groter zorgen levende kleine renteniers, lijf- rentegenieters, "Drees"-klanten enz. enz. En het zijn niet de kleine zelfstandigen en de veelgenoemde maar weinig werkelijke be- langstelling vindende. "middengroe~en".
* *
V erlaging van suikeraccijns en afschaffing van de omzetbelasting op huisbrand en schoeisel (waarom alleen hierop?) begroeten wij als een bescheiden poging tot verlaging van de hoge levensstandaard; als compensa- tie voor de huurverhoging achten wij deze middelen weinig geslaagd, reeds omdat er geen evenredigheid bestaat tussen deze ac- cijns en omzetbelasting enerzijds en de huur- prijzen anderzijds. De verlaging van de Per- sonele Belasting komt ons in dit verband nog
··het meest redelijk en ook het meest effectief voor.
* *
Hoe belangrijk de problemen, met de huur- verhoging samenhangende, voor de in~
dividuele belastingbetaler moge zijn en hoe belangrijk zij ook uit economisch oogpunt (de instandhouding van onze woning-voorraad) zijn, de kwestie van de werkgelegenheid gaat daar in betekenis verre boven uit. We .reke- · nen tot de maatregelen op dit terrein door de Regering voorgesteld ook de afschaffing van de speculatie winstbelasting. een van de na- oorlogse fiscale maatregelen immers die onze effectenhandel uiterst nadelig beïnvloed heb-
ben.
Men spreekt met een mode-term van ver- ruiming van het .. industrieel klimaat". Afge- zien van de vraag, wat de Regering in posi·
tieve zin kan doen aan directe pogingen ha- rerzijds tot stimulering van de door haarzelf zo veelvuldig noodzakelijk genoemde indu- strialisatie, vast staat wel dat zij juist hier op fiscaal gebied enorme mogelijkheden ten goede of ten kwade heeft.
Welnu, hetgeen de Regering thans op dit punt voorstelt schijnt ons een eerste en he-
scheiden poging in de goede richting. Wij verwachten er nog niet zo dadelijk een dus- danige .,klimaatverbetering" van. dat de in- dustrialisatie er aanmerkelijk door zal wor- den bevorderd (daar komen trouwens tal van andere factoren bij in 't spel!) maar het voor- gestelde betekent veelszins een verbetering die wij daarom met instemming begroeten.
Nadere bestudering moge ons in deze mening versterken. De Volksvertegenwoordiging zel- ve kan er door haar overleg met de Regering toe bijdragen dat het door haar beoogde ef- fect zo mogelijk nog in sterkere mate wordt bereikt.
* *
Het is duidelijk dat het brokje fiscale. poli- tiek door de Regering met de::e voorstel- len op de helling genomen, moeilijk los te zien is van het gehele fiscale, economische en sociale beleid en dus: van de politiek die dit kabinet voert. Dat moet - gezien de tegenstel- lingen die er tussen de partijen waarop het kabinet rust - wel een politiek van geven en nemen zijn, - voorW-aar niet het meest ge- wenste in de.ze tijd die· voor alles' eist een krachtig beleid, gericht op versterking van ons economisch volksbesteL
Dat de Regering het bedrijfsleven althans op verschillende punten tegemoet komt be- wijst dat zij, ook al zou het haar moeilijk val- len het openlijk uit te spreken, erkent dat er juistheid schuilt in de, ook door onze Kamer- Ieden herhaaldelijk geoefende critiek op de te zware belastingdruk, waaronder zowel de individuele belastingbetaler als het bedrij fs- leven zuchten.
Die druk wordt thans op enkele punten verlicht. wij constateren het met erkentelijk- heid. Maar tevreden zullen wij ons eerst kun·
nen verklaren, wanneer niet alleen over de gehele linie een minder rigoureuze belasting~
heffing wordt verkregen, doch ook een re- geringsbeleid, dat door beperking van staats·
bemoeienis een "klimaat" schept dat herstel onzer welvaart langs normale wegen bevor- dert.
* *
L etten wij op hetgeen de Sociaal-Econo- mische Raad dezer dagen adviseerde in- zake ophdfi~g van de "dividendstop". dan vrezen wij dat we van zulk een "klimaat" nog ver verwijderd zijn. De S.E.R. is een zelf- standige. van de Regering niet afhankelijke instantie. Maar als dá,ár, aan de top van ons officiële economische leven zó de kool en d(;
geit gespaard moet worden als in dit advies geschiedde, dat in zijn conclusies voor een jaar almaar weer net precies afwijst wat het in zijn overwegingen als juist erkent, zijn wij nog maar weinig hoopvol gestemd ten aan- zien van een gezond economisch beleid in het algemeen. ook van regeringswege!
G. A. DE RIDDER. j
•
VRIJBEID EN DEHOCBATIE .20 JUNI 1953 - PA~~. 2
HET PARLEMENT. OER KOLEN- EN STAAL-GEMEENSCHAP BIJ~EN
In -Straatsburg· is een historische vergadering begonnen
§ STRAATSBURG, 15 Juni 1953
D e parlementsleden, die ook lid zijn van de Raadgevende Ver- gadering van de Raad van Europà çn de Algemene Vergadering van de Ko- len- en Staal-Gemeenschap zijn in het eerste halve jaar van 1953 wel zeer vaak naar Straatsburg geroepen! De Algemene Vergadering van de Kolen- en Staal-Gemeenschap kwam in Ja- nuari bijeen in een korte zitting, maar de leden moesten daarna toch blijven.
Zij waren immers ook lid van de dus- genaamde Assemblée ad hoc, die het ontwerp ener "Europese Grondwet"
heeft voorbereid, voor welke taak zij in haast weer terugkwamen, teneinde in staat te zijn op 9 Maart de minis- ters van buitenlandse zaken van Frankrijk, Duitsland, Italië, België, Luxemburg en Nederland het defini- tieve ontwerp te kunnen voorleggen.
. Dat is, zoals men weet, ook gelukt.
Thans zijn de ministers van buiten- landse uiken aan het studeren. De 'tijdschema's die zij bij het uitvoeren
·van hun taak in acht zouden nemen, zijn echter al verstoord. De bedoeling was geweest, dat de zes ministers van buitenlandse zaken op 12 Juni in Rome bijeen zouden zijn gekomen, maar dat is, gelijk bekend, niet door kunnen gaan. De Italianen hebben een verzoek tot uitstel gedaan, omdat de situatie bij hen nog niet duidelijk was en de Fransen was dat uitstel ook wel zeer welkom. Op 12 Juni hadden z\1 immers ook geen minister van buitenlandse zaken!
Nu kan het om zo te zeggen het beste land overkomen, dat er op een goed ogenblik geen minister van bui- tenlandse zaken is, maar dat Italië en Frankrijk op 12 Juni niet in staat wàren een minister van buitenlandse zaken af te vaardigen had toch een ernstige ondergrond en hangt
· ,samen met de uiterst moeilijke bin- nenlands politieke toestand in die ian- den. Een toestand, die ons slechts met zorg vervullen kan. Wanneer deze brief onder de ogen onzer lezers komt, zullen zij reeds veel meer weten dan wij op het ogenblik; de verbindingen met het vaderland en de techniek van het maken van dit blad vereisen, dat wij vandaag - Maandag 15 Juni onze brief afsluiten.
Maar hoe de moeilijkheden in Frankrlik en Italië ook zullen worden opgelost, de situatie daar vraagt ern- stige aandacht. In Frankrijtk gaat het om de werking van het democratische stelsel, die verbetering behoeft. In Italië gaat 't om een democratie, die belaagd wordt door machtige anti- oeniocratische groepen. Wie hierop reageren zou in de zin. van: "laat .ze daar maar zien hoe ze er uitkomen en laten wij ons niet met die landen verbinden", .die begrijpt onzes inziens niet, dat de landen van West-Europa
·zo nauw verbonden en de belangen der staten zo intens verweven zijn, dat een zorgenvolle positie in het ene land de kracht der gehele West-Euro- pese gemeenschap en dus ook het· be- lang der andere staten direct in zeer sterke mate aangrijpt.
* * *
Wij kunnen overigens in deze brief niet nader treden in de positie van Frankrijk en Italië. Al- leen zij vastgesteld, dat de moeilijk- heden daar, vanochtend hier ln Straatsburg al naar het uiterlijk zicht- baar waren. Wij schreven in het be- gin van dit artikel, dat de parle- mentsleden dit jaar vaaJk naar Straatsburg zijn opgeroepen en wij wezen daarbij op de openbare verga- deringen in Januari en Maart. Wij zouden daaraan kunnen toevoegen,de openbare vergadering van Mei en wij zouden bovendien ook eens kunnen wijzen op de vele commissievergade- l·ingen, die tussentijds worden gehou- den, waarvan het grote publiek niet v1eet, maar die de parlementsleden hebben te bezoeken en waarvoor zij hun voorbereidende studie hebben te verrichten. Maar die veelheid ~an ver- gaderingen was niet de oorzaak van de nog·al onvolledige vergadering, die wU hier vanochtend te zien kre- gen. De Belgen, Nederlanders en Luxemburgers waren goed opgeko-
men. Van de Nederlanders zal alleen de socialistische afgevaardigde drs Nederl}orst ditmaal niet van de partij zijn wegens Ziekte. ·Van de. Fransen was echter maar Elen enkele afgevaar- digde aanwezig. Mannen als Paul Reynaud, de kwieke vijf-en-zeventig.
jarige Franse oud-minister-president, en Teitgen, de fractie-voorzitter der M.R.P., die hier enige malen met een verbluffend redenaarstalent prachti- ge redevoeringen heeft gehouden, vol van Franse geest en magistrale re- thorielk, zulke mannen waren er niet.
Zij dokterden in Parijs aan de oplos- sing van de Franse Kabinetscrisis.
Ook van de Italianen waren de grote mannen niet aanwezig; Rome vereis~
te· hun tegenwoordigheid daar. Mogen wij misschien dan in de loop der week hier nog de intocht van een aantal vooraanstaande Franse en Italiaanse politici verwachten, ook van de Duit- sers zal een aantal enkele dagen naar Duitsland terug gaan. In Bonn is dan een nieuwe kieswet aan de orde! Zo ziet men hoe zelfs naar het uiterlijk de vergaderingen in Straatsburg de weerslag ondervinden van het gebeu- ren in de verscheidene staten. In Ne- derland wordt er zoveel mogelijk naar ·gestreefd, dat de vergaderingen der Kamers niet plaats hebben wan- neer. de parlementsleden in Straats- burg zijn.
* * *
W ie alles naar het uiterlijk be- oordeelt, zal met zijn oordeel spoedig klaar staan. Hij zal uit het bovenstaande afleiden, dat het op het Europese vlak toch maar lang ·niet gaat, zoals het gaan moet. En wie zo redeneert heeft gelijk. Wij zijn nog zeer ver verwijderd van waar wij naar toe moeten. Maar aan de an- dere kant, wij zijn ook zeer ver vel·- wijderd van waar wij vandaan geko- men zijn. En dat blijkt uit hetgeen hier te Straatsburg concreet ter· tafel ligt. Op het terrein van kolen en staal - en welke geweldige belangen han-
gen hier in het ec'bnomische leven niet mee samen! - is er een Euro-
pese gemeenschap. En wel eèn Euro- pese gemeenschap, die functionneert en waarbinnen zeer ingrijpende maat- regelen zijn genomen. Wij weten wel, dat dit niet voor ieder zichtbaar is, maar feit is, dat in de kolen en staal.
sector een zeer grote ommekeer heeft plaats gehad. In deze sector hebben de nationale regeringen hun bevoegd- heden aan de Hoge Autoriteit van de Kolen- en Staal-Gemeenschap over- gedragen en deze Hoge Autoriteit heeft de verantwoordelijkheid op zich genomen, zoals ook blijkt uit de in- grijpende maatregelen, die in de af- gelopen mganden door haar zijn af- gekondigd.
* * *
Û P 10 Februari is de gemeen- schappelijke markt voor kolen, ijzererts en schroot ingesteld, d.w.z.
dat alle m'àatregelen, die vÓÓr die da-
turn het verkeer van deze producten van het ene naar het andere land der gemeenschap verhinderden, op die dag buiten werking zijn gekomen.
Deze producten kunnen dus sedert de genoemde datum vrij van het ene naar het andere land gaan. De doua- nerechten, de in- en uitvoerrechten, en alle quantitatieve beperkingen bij de in- en de uitvoer van die produc- ten, en ook de beperkingen, die er bestonden met betrekking tot de toe- wijzing van deviezen voor aankOOJ.l van deze producten, zijn opgeheven.
Door deze opheffing van belemme- xende maalregelen kan dus ieder bin- nen de Gemeenschap vrij de genoem- de producten betrekken, waar hij ook woont.
Verder zijn de ernstige discrimina- ties, die bij de vervoertarieven voor- kwamen, opgeheven en is ook een ein·
de gemaakt aan het stelsel van de dubbele prijzen.
Had- dit alles per 10 Februari 1953 plaats gehad, volgens de verdragsbe- palingen moest twee maanden daar- na de gemeenschappelijke markt voor staal worden ingesteld. Van die ter- mijn van twee maanden kon worden afgeweken door een besluit van de Raad van Ministers op voorstel van de Hoge Autoriteit en van die ter- mijn is ook inderdaad afgeweken. Hd blee<k nameHik noodzakelijk om eerst een commissie van deskundigen rap- port te doen uitbrengen en toen heeft de instelling van de gemeenschappe- lijke markt voor staal per 1 Mei plaats gehad. Ook voor het product staal zijn dus tolmuren en contingen- teringen ·afgeschaft, alsmede zijn alle andere maatregelen genomen, die no- dig waren om de gemeenschappelijke markt in werking te doen treden.
:JI * *
V óór de aanvaarding van" het verdrag waarbij de Kolen~ en Staal-Gemeenschap is ingesteld, is wel de vrees uitgesproken, dat de Hoge Autoriteit zeer dirigistisch te werk zou gaan. De feiten wijzen in andere richting.
Wanneer men het rapport leest, dat de Hoge Autoriteit van haar werk- zaamheden heeft uitgebracht e.n dat dus deze week hier in Straatsburg ter discussie staat, dan blijtkt de Hoge Autoriteit op ingrijpen bepaald niet gebrand te zijn. Wij citeren daarvoor enkele passages, die betrekking heb- ben op de gemeenschappelijke markt van staal. Daarvan zegt de Hoge A utol'iteit letterlijk:
"Voor wat het nieuwe op de ge- meenschappelijke markt in te voeren prijsstelsel beireft, heeft de Hoge Autoriteft, na overleg met t1e Raacl van Ministers en het Raa.dgevend Comité, en rekening houdend met de huidige stand van de staalmarkt, vrije prijzen en concurrentie tussen de produ- centen gekozen. Zij heeft, toen
DEZE BURGER
heeft met enige verbijstering alles gelezen over de Rosenbergs ... },un
dodencel, hun beide jongetjes, de oude moeder, het Supreme Court, de betoging.,;n, de protesten, de verzoeken, de smeekschriften, de ver- togen uit alle delen van de wereld ...
Terwijl ik dit schrijf, Ie ven zij nog.
Wanneer gij dit kleine, niet-ter-zake-doende, stukje leest, hebben zij misschien de dood reeds diep in de ogen gezien. Op hun huwelijks- dag. Dat is een fijnzinnige bi3,onderheid.
Wel, en intussen heelt de heer Mac Carthy verklaard dat de heer Einslein een slecht Amerikaan is.
En intussen heeft president Eisenhower gezegd, dat hij tegen auto da té's is.
De Russen zijn "hartelijk toegejuicht" door de Britten. Het hartehïkst van allen - heelt de Britse pers vol vreugde geconstateerd.
En er is nog geen Rus die voor een prijsje van 100.000 dollar ver- raad-met-de-Mig gepleegd heeft; het zelfde soort verraad waarvoor de Rosenbergs nu misschien reeds de dood gevonden hebben.
Deze burger moet, z6 maar, even zeggen, dat wij in een zalige we- reld leven.
Dat moet mij even van het hart.
Een zalige wereld.
Een wereld om trots op te zijn.
In een eeuw die prachtig-verlicht is: de glorieuze twintigste.
Vrienden zet een Phrygische muts op en danst om de Vrijheidsboom met
DEZE BURGER
de gemeenschappelijke markt werd ingesteld, geen minimum- of maximumprijzen vastgesteld.
Zij heeft echter formeel de Raad van Minist~rs en het Raadgevend Comité geraadpleegd, aangaande de wenselijkheid, maatregelen ter vaststelling van de prijzen te tref- fen en aangaande het peil van de- ze prijzen, teneinde te kWUlen in- grijpen indien de omstandigheden zulks noodzakelijk maken.
De prijzen dienen dei'hfllvP voortaan door de werking van .de markt tot stand te komen.
Uit dit citaat spreekt duidelijk de geest waarin de Hoge Autorite;t haar politiek voeren wil. Zij wenst af te zien van ingrijpen zo dit niet direct noodzakelijk is. Die noodzaak heeft zij ook niet gezien bij het ijzererts.
De prijzen van ijzererts· immers zijn ook vrijgelaten. "Daarentegen heeft de Hoge Autoriteit voor kolen en schroot maximum prijzen vastgesteld.
hetgeen verband houdt met het feit, dat er op het gebied van de voor- ziening van de Gemeenschap nog be- paalde moeilijkheden zijn en dat de kans bestaat dat op de gehele ge- meenschappelijke markt de prijzen worden opgetrokken tot het niveau van de hoogste prijs''.
Men weet overigens, dat el· over- gangsmaatregelen zijn getroffen ·om het economische leven in de onder- scheidene landen niet te verstoren als gevolg van de instelling van de ge:meenschappelijke markt, die nu eenmaal snelle wijzigingen in de prij- zen kon meebrengen. Daarvan profi- teert, gelijk bekend, ook ons Pigen
land. Langzamerhand zal ons land echter ook maatregelen moeten af-
schaffen, die ons nog steeds een kunstmatige kolenprijs doen hebben, èn zullen wij ons ·moeten aanpaSsen aan dè ·omstandigheden var:i de· ·ge- mèenschappelijke markt.'
Het is duidelijk, dat de bespre- kingen in Straatsburg niet al- leen een technisch economisch ka- rakter zullen dragen. Iq een parle- ment · kan men niet langs de poli- tieke zijde der vraagstukken heen.
In dit geval zal het betekenen dat ook aandacht zal worden geschonken aan de betrekkingen van de Ge-
meenschap met andere staten. In de eerste plaats met Engeland en de andere Europese staten. Duidelijk is namelijk wel gebleken dat de grote meerderheid van de leden van het parlement der Kolen- en Stnal-Ge- meenschap er niet aan denkt om het zgn. Kleine Europa af te sluiten. Het wenst zo nauw mogelijke relaties met alle landen van Europa. Het kleine Europa ziet zich zelf als het ware als de kern waarbij zich, naar het hoopt, steeds meer landen zullen voegen. De landen van het kleine Europa zien zich de voortrekk<'I'S van de eenheid van Europa als gdwP!.
Ongetwijfeld zal dat in deze dagen in de debatten ook wel blijken. ·
* * *
E r zal nog voldoende gelegen- heid zijn op de debatten terug te komen. Wij wilden in dit artikel volstaan met het geven van een in- leiding. Laten wij echter niet eindi- gen alvorens te herinneren aan het historische karakter van deze ver- gadering van het parlement der Ko- len en Staal Gemeenschap.
Niet duidelijker kunnen wij het zeggen dan het dezer dagen gedaan is door de voorzitter van de Hoge Autoriteit. Deze begon zijn uiteenzet- ting voor het parlement als volgt:
"De Hoge Autoriteit kom' U rekenschap geven van de werk·
zaamheden, welke zij voor de la- stelling van de eerste grote Eure- pese markt voor kolen en staal heeft uitgevoerd. Zij neemt hier- voor tegenover U de verantwoor- delijkheid op zich. Het deba' dat thans zal plaats vinden, is bet eerste in de geschiedenis van - werelddeel, waarbij een Euro~
uiivoerende macht zleh aan liet oordeel van een Europese soii1PI!- reine vergadering onderwerpt..
{Zie vervo}J ~· 3)
V.IUJIIEID l!lN DEHOCRATII!l
Lessen van de stembusstrijd (lil-slot)
Het sprookje van de" verdergaande doorbraak"
door de feiten ontzenuwd
Herstel van de kerkelijke partijen · in Jlaqrante tef{enspraak met de doorbraaks:edachte
Gaven wij in onze vorige beschouwingen in grote trekken een overzicht van de bevredigende resultaten, die de V.V.D. bij de jongste gemeenteraadsverkie- zingen wist te behalen, thans zullen wij, gelijk reeds aangekondigd, in _grote treldl:en nagaan hoe het met de overige politieke partijen is gesteld, waarb~j wij ons met name willen verdiepen in de vraag of de van de zijde van de Partij van de Arbeid aangeheven leuze "De doorbraak gaat verder" met de feiten in overeenstemming is.
Als men, gelijk Het Vrije Volk na de verkiezingen bij herhaling heeft ge(laan, de stelling poneert, "dat de doorbraak verder is gegaan", dan zou dus moeten blijken, dat de Partij van de Arbeid winst heeft geboekt in vergelijking met de resultaten bij de Kamerverkiezingen in 1952 behaald.
Een vergelijking met 1949 gaat niet op, omdat de z.g. "doorbraak" vol- gens de Partij van de Arbeid zich reeds bij de Kamerverkiezingen in 19S2 heeft remanifesteerd.
Een "verdergaan de doorbraak" kan dus niet anders betekènen, gelijk reeds opgemerkt, dan dat in 1953 vergeleken met 1952 door de socialisten een nieuwe stemmenwinst is geboekt.
L aten wij allereei'st eens nagaan wat van deze bewering waar is als men de cijfers van onze grote .steden onder de loupe neemt.
In Amsterdam was de situatie als volgt:
Kamer 1952 Raad 1953 . P. v.d. A ...
K.V.P.
A.R. en C.H.U.
V.V.D.
C.P..N. ··••••••••••
Welter
Overige partijen
% 35,1 15,3 11,9 10,7 22,4 2,3 2,3
% 35,5 16,8.
12,3 11,9 21,9 1,6
De Partij van de Arbeid boekte al- dus een winst van 0.49(,. De commu- nisten leden een verlies van 0,5 %.
Het ligt in de lijn der politieke ver- houdingen, dat de stemmen, die door de communisten moesten worden prijsgegeven naar de Partij van de . Arbeid zijn ov!li'gegaan.
Neemt men tenslotte d·e cijfers in de hoofdstad van de K.V.P., dan ziet men, dat deze eveneens een winst heeft ''eten te boeken in vergelijking met 1952 te weten van 1.5 o/o.
Hiermede lijkt ons het doorbraak- fabeltje voor de hoofdstad voldoende ontzenuwd.
1 n Botterdam ziet men een soort- gelijke ontwikkeling ofschoon niet zo uitgesproken als in de hoofd- stad. Hier volgen de cijfers:
P. v.d. A ... ..
K.V.P. .. ... . A.R ... . C.H.U. .. ... ..
V.V.D. . ... . C.P.N. .. ... . Staatk. Geref. .. ... . Geref. Pol. Verbon::l ... . OVerige partijen ... ,
Hier hoekte de Partij van de Ar- beid een winst van 2.2 %. De com- munisten leden een verlies van 1.3 %.
De "doorbraakwinst" van de Partij van de Arbeid bedroeg dus 0.9 %.
Deze winst behaalde zij echter niet ten koste van de kerkelijke partijen.
Imme~·s, · de C.H.U. ging voonJit m:Jt 0.9 %, de A.R. met 0.4 % eB de K.V.P. zelfs met 2 %.
Van een doorbraak, zoals deze steeds door de socialisten is voorgesteld, was dus ook hier geen sprake.
Ten aanzical van de confessionele partijen gaf Rotterdam een niet on·
belangr'jk herstel te zien.
* * *
Û ok 1oor Den Haag zijn de cijfers VOO!' de doorbraakgedachte niet in alle opzichten gunstig te noemen.
Kamer 1952 Raad 1953 P. v.d. A ...
K.V.P.
A.R ... ..
C.H.U.
V.V.D.
C.P.N.
Welter
Ger. Pol. Verb.
Vrijz. Dem.
Over. partijen
Kamer 1952 Stemmen % 158.927 42,6
48.374 13,0 39.325 10,6 24.068 6,5 44.793 12,0 35.664 9,&
8.344 2,2 13.118 3,5
% 32,3 17,5 14,6 7,4 12,9 6.6 4,2 0,2 4,3
% 34,49 19,62 12,86 8,30 15,09 5,87 2,C6 0,32 0,33 1,06
I
Raad 1953
Stemmen %
167.111 44,8 56.017 15.0 41.237 11,0 27.699 7,4 40.952 11,0 31.008 8,3 7.172 1,9 2.337 0,6
!0 IUNI 1B53 - PAG. 3
De winst voor de Partij van de Ar- beid bedroeg 2.1 %. Het verlies van de communisten 0.8 · •
De A.R. verloO!' weliswaar 1.8 %.
Doch daar tegenover staàt winst voor de C.H.U. van 0.9 % en van de K.Y.P.
2.1 %.
Ool' hier kan men bezwaarlijk spreken van een beeld, dat aantoont, dat de stemmen voor d~ kerkelijlte partijen in toenemende mate naar de Partij van de Arbeid zouden zijn gegaan.
In de drie grote steden van ons land is vooral het herstel van de K.V.P. bij de jongste Kamerverkie- zingen de grootste leverancier van
"doorbraakstemmen" aanzienlijk te noemen.
Bezien wij thans de toestand met betrekking tot de uitslagen in 73 ge- meenten van o~ land met meer: dan
20.000 inwoners, dan krijgen wij de navolgende cijflli's:
Tw.Kamer Raad
Partijen 1952 1953
% %
A.R. C.H.U. ··· 6.93 6,5
··· 5,01 5,7
P.C.G. ... 5,97 6,4:
C.P.N. ··· 8,90 8,0
G.P.V. . .... ··· 0,45 0,&
K.N.P. ... 1,57 1,0
K.V.P. ... 22,67 24,4:
P. V. d. A. . ... 33,71 34,3
S.G.P. ... 1,12 0,9
V.V.D. ... 9,70 10,1
Overige ··· 3,97 2,1
Totalen ... 100,-~ 10()
De Partij van de Arbeid behaalde een winst van 0,6 %. De· communis- ten leden een verlies van 0.9 %, welk verlies ongeveer gelijk is aan de so- cialistische winst.
De A.R. leed een ·verlies weliswaar van 0.4 %, maar daartegenover staat een winst van de C.H.U. van 0.7 % en van de ovei'ige Protestants Chris- telijke groepen van 0.5 %. De K.V.P.
wist een vooruitgang te boeken van 1.8%.
Uit deze cijfers van 73 gemeenten in ons land is inmiddels duidelijk aan-
getoond, dat de verdergaande door- braakgedachte naar het rijk der fa•
beltjes moet worden verwezen.
STEMPHER.
Welnu, àan deze communistische stemmen had de Partij van de Ar- beid haar winst te danken. Maar een dergelijke ontwikkeling wijst aller- minst op een "verdergaande door-- braak".
Integendeel! Onder doorbraak heeft men van socialistische zijde toch steeds verstaan, J:o.et verschijn·
sel, dat de kiezers van kerkelijke huize in toenemende mate hun ver- trouwen aan de Partij van de Arbeid zouden geven.
Friesland hield zich bij de verkiezingen uitstekend
Provinciaal percentaf{e steef{ van 8.3 °/0 op 8.9°/0
Hiervan blijkt in èe hoofdstad niets.
Immers de A.R. en C.H.U. behaal·
den samen een winst van 0.4 %. Be•
paald geen ontwikkeling, die ook maar een schijn van de doorbraak- gedachte in zich houdt.
(Vervolg van pag. 2).
De remeenschappelijke markt voor kolen en staal is een werké- lijkheld geworden. De insteilin- ren van het nieuwe Europa zijn opgericht en in werking. De ver- deling van de verantwoordelijk- heden is vastgesteld. De be- schikkingen zijn aangenomen en ten uitvoer gelegd. De ondervin- ding va.n de afgelopen tien maan- den heeft ons bewezen, dat Euro- pa zowel instellingen van een federaal karakter als een grote markt van 150 millioen verbrui~
kers kan doen functionf'ren".
Inderdaad, ondanks alle moeilijk- . heden, ondanks alle scepticisme, men
kan zeggen: hier in Europa is iets gegroeid en de ontwikkeling is in gang, die ons naar groter eenheid zal leiden. Zeker. dit zal alles niet vanzelf gaan en ·allerlei moeilijkhe- den zullen nog overwonnen moeten worden. Maar wie hier in .Straats- burg in de ·gelegenheid is het werk te aanschouwen, die weet dat er iets groots tot stand is gebracht en dat een belangrijke schrede gezet is op de weg, die naar de eenheid van Europa zal leiden.
HAKO
De heer Dutyn Noordberger schrijft ons:
Alhoewel in Friesland de provin·
ciale bladen bij de laatste verkiezin- gen nu niet bepaald optimistisch schreven voor de V.V.D. in Friesland (De Friese Koerier van Fedde Schu- rer schreef van een achteruitgang, .de Leeuwarder Courant gaf een zetel- ver lies), moge het tegenovergestelde uit bijgaande gegevens blijken.
Er werd zetelwinst behaald in Bols- ward, Oostdongeradeel, Ooststelling- werf, Rauwerderhem, Sneek, Ter- schelling.
Zetelverlies werd geleden in Idaar- deradeel (2 zetels) en in Tietjerkste- radeel 1 zetel, ondanks het feit dat in laatstgenoemde gemeente een stem- menwinst van 108 kon worden ge- boekt, in percentage uitgedrukt, pre- cies 1 %.
Opgemerkt zij echter het volgende:
In sommige gemeenten, zoals de
·provinciale bladen meldden, was een samengaan P.v.d.A.-V.V.D. of A.R.- C.H.U.-V.V.D., o.a. op Schiermonni- koog, Stavoren, Vlieland etc., maar·
deze berichtgeving is niet juist, aan- gezien in genoemde plaatsen geen le- den der V.V.D. aanwezig zijn, dus in . het geheel ook geen afdelingen en men dan ook moeilijk kan schrijven over een combinatie, zoals vermeld.
· In Bolsward en Rauwerderhem
·werd succes geboekt, ieder één zetel, voordien geen.
,: In Sneek en Ooststellingwerf kecr- ilien 2 in plaats van 1 V.V.D.er in de i:hieuwe Raad terug.
1: In Dokkum werd de heer Miedema
;wederom verkozen, echter met dien :Verstande, dat de V.V.D. thans met
;~en eigen lijst is uitgekomen, tegen- over in 1949 een .gecombineerde met
~e K.V.P. ,
In Oostdongeradeel ·werd ·door onze
afdeling voor het eerst aan de ver- kiezingen deelgenomen door samen te gaan met de P.v.d.A. Resultaat 1 P.v.d.A. en 1 V.V.D.er. In 1949 alleen 1 P.v.d.A . ...er naast de rechtsen in de Raad. Winst dus voor de V.V.D. 1 zetel.
In Terschelling werd in 1949 onder gecombineerde lijst aan de ve!1kiezin- gen deelgenomen Ueden van de V.V.D waren er niet), maar de in 1953 op- gerichte afdeling bereikte een mooi succes door 2 vertegenwoordigers in de Raad te zien gekozen. Winst 2 zetels.
1. Baarderadeel 2. Terschelling 3. Utingeradeel 4. Heerenveen 5. Leeuwarderadeel 6. Rauwerderhem 7. Het Bildt 8. Menaldumadeel 9. Westste!J.werf 10. Opsterland 11. Leeuwarden 12. Franekeradeel 13. Ooststell.werf 14. Westdongeradeel 15. Franeker 16. Sneek 17. Harlingen 18. Wonseradeel 19. Tietjerkst.deel 20. Ferwerderadeel 21. Haskerland 22. Hennaarderadeel 23. Bolsward 24. Dantumadeel 25. Dokkum 26. Kollumerland 27. Smallingerland 28. Achtkarspelen 29, Doniawerstal 3Ö. Idaarderadeel
1946 381 = 14,4 %
--.
929 = 7,86%
241 == 9,03%
680 6,66%
758 = 7,3 %
2330 = 6,41%
349 = 4,35%
390 = 9,73%
231 ::: 5,34%
598:::: 6.65%
330 = 4,95%
622 = 6,71%
514 = 7,-%
268 = 5,33%
242 = 2,57%
In Doniawerstal werd in 1949 uit- gekomen onder de vlag van Ge- meentebelangen (daar was to«:nder- tijd niemand lid der V.V.D.), thans werd uitgekomen onder de V.V.D.- vlag, met helaas (verschil van 5 stem- men) geen zetel. In 1949 wel.
Het provinciaal percentage ill Friesland steeg van 8,3 % op 8.9 %.
Hieronder volgen tenslotte nog enige uitslagen met daarbij vermeld het door de V.V.D. behaalde pen~en
tage:
1949 1953
573 = 21,57% 586 == 20,8 '}(.
365 :::: 19,3 % 475 = 16,9 % 531 = 1T,9 %
1811 = 15,18 % 2067 = 16,2 % 418 = 15,64% 422 = 15,04%
206 = 14,-%
647 = 12.98% 666 = 12,9 % 691 = 11,37% 800 = 12,8 % 1354 == 13,05 % 1339 = 12,1 % 1061 = 10,3 % 1254 = 11,6 % 4307 = 10,9 % 4652 = 10,9 % 244 = 9,3 % 292 = 10,8 % 723 = 8,83% 935 = 10,6 % 459 = 11,33% 434 = 10,6 % 436 = 10,-% 460 = 10,1 % 833 == 8,73% 934 :::: 9,2 % 484 == 8,71% 529 = 9,2 %
492 == 7,28% 606 :::: 8,90%
719 = 7,61% 827 = 8,60%
331 = 7,18% 373 = 8,-%
402 = 7,94% 447 = 7,94%
187 =-= 7,38% 202 == 7,7 % 193 5,2 % 267 == 6,9 % 544 7,66% 524 = 6,9 %
226 == 6,9 % 323 6.56% 349 == 6,7 % 513· 5,41% 674 == 6,6·%
403 4,88% 518 = 5,8 %
471 = 13,5 % 179 151 == = 5,6 % 3,9 %
