creatie .. reereatie .. reereatie .. ree1
BUNGALOWPARK 'OE WITTE BERKEN' LOCHEM- Tei.05730-1308
Wilt u eens even tot rust komen of regelmatiger uw vrije tijd ongestoord doorbrengen in prachtig natuurgebied met aardige gezellige streek-
plaatsen? ·
Geh11el vrij in de Achterhoekse .bossen gelegen luxe 2-. 3- en 4- slaapk .. stenen bungalows. O.a. e.v .. keuken met vaatwasmachine. alle
comfort. Ook week-ends maand- of jaarbasis.KLEIN - OEVER
Zorgeloze pony-vakantie in mooie natuur; binnen en buitenmanege, zwembad. sport en (samen)spel. creatief bezig zijn. bultenritten e.d.;
alles onder ervaren en enthousiaste leiding. 6-15 jaar.
Inl. J. Maat, Oud-Avereest 60, Balkbrug. 05230- 9204.
creatie
orecreatie .. recreatie
orecr
INTERMEDIAIR BIBLIOTHEEK
Zojuist verschenen:
TUSSEN WAL EN SCHIP
Etnische minderheden in Nederland Onder redactie van Marjanne Sint en Ton Nijzink
Nederland is een multi-etnische samenleving geworden.
Surinamers. buitenlandse werknemers, Zuidmolukkers en andere minderheidsgroepen zijn niet meer weg te denken.
Welke positie nemen deze mensen in?
Wat zijn hun vooruitzichten, economisch èn sociaal?
Welke formele en feitelijke rechten hebben zij?
Welke kansen krijgen hun kinderen?
'Tussen wal en schip' probeert hierin inzicht te geven.
Voor wie méér over dit soort zaken wil weten. bevat het nummer voorts een uitgebreide bibliografie van sociaal-wetenschappelijke publicaties over etnische minderheden in Nederland.
Deze ruim geïllustreerde overdruk van het Intermediair Themanummer 1/2 op A4 tormaat omvat 96 pagina's.
Prijs f 19,-, inclusief verzendkosten.
Bestelnummer 0203.
Telefonische bestellingen kunt u overdag en 's avonds doen bij Intermediair Lezersservice, 020-24.24.04.
Voor schriftelijke bestellingen onderstaande co1.,1pon zenden aan:
Intermediair Lezersservice, Postbus 3434, 1001 AE Amsterdam.
--- Zend mij ... exemplaren van de overdruk
MTussen wal en schip. à f 19,-, bestelnummer 0203.
N~ Naam: ---' Adres: --- Postcode/Woonplaats:
Vrijheid en Democratie,
veertiendaagse uitgave van de Volkspartij voor Vrijheiden Democratie
Nummer1232 10juni 1980
Hoofdredacteut' V. Hafkamp Redactie-adres.
Bijenmeent 135
1218GK
HilversumAbonnementen- administratie
Algemeen Secretaria<tt VVO Koninginnegrocht 57
2514
AE ·s Grave•th<tge P-ostrekening67880
t.n.v VVD Den H<1ag.AdreswiJZigmgen melden aan Algen1een Secretariaat d
m.
toezending gewijzigde adresbandAbonnementen
voor leden grat•s voor met VVD-ledenI 16,50
peda ar,Advertentie-exploitatie
Bureau Van Vlietb.v.
Postbus
20 2040
AA Zandvoort Tel.02507 4745
Druk
Ten Btlllk Meppel b.v.
Algemeen Secretariaat
Koningmoegracht57 2514 AE
Den H.aag Tel. 070-614121 Postrekening 67880 t.n.v. VVD Den HaagFoto voorpagina:
(Foto A.N.P.)
Mr. W. 1. Geertsema, voor- zitter van de commissie voor de herziening van bet begin- selprogramma, was de cen- trale figuur op de buiten- gewone algemene vergade- ring in Nijmegen. U leest er over op de pagina's 3 (het commentaar van mr. Riet- kerk) 6 en 7.
Verder in dit nummer:
Reny Dijkman interviewt p.r.-man Ben Verwaayen.
Pag. 8 en 9.
"Regeren is vooruitzien geldt eerst recht voor onder- wijs" door minister Pais.
Pag. 10
Vrouwen in de VVD. Pag.
11
Het programma van de Tel- dersstichting. Pag. 12 Mijn opinie is. Pag. 19, 20 en 21
Bijlage; groslijst Tweede Kamerverkiezingen. J 6 pa- gina's
Het volgende nummer ver- schijnt op 24 juni.
Uiterste inzenddatum voor de kopij: 19 juni
Inzenden aan: centrale re- dactie .,Vrijheid en Demo- cratie", Bijenmeent 135, 1218 GK Hilversum.
Mededelingen voor ,,VVD
van A tot Z" naar het Alge-
meen Secretariaat, Konin-
ginnegracht 5 7, Den Haag.
doormr.J. G. Rtetkerk
f -
VVD: dè liberale partij
Wij hebben in Nijmegen een goed congres gehad over het opnieuw ijken van ons beginselprogramma. Met boeiende discussies hebben wij de door de commissie Geertsema gedane voorstellen besproken, beoordeeld, overgenomen, maar soms ook gewijzigd.
Zo hoort het in een actieve politieke partij.
Wij zijn daarmee, zoals te verwachten was, niet klaar gekomen. Duidelijk bleek dat er in de vergadering grote behoefte was aan een nadere uitwerking van de plaats van de overheid in onze maatschappij en van onze visie op het economisch bestel. Men zou het zo kunnen formuleren: in de nu besproken beginselverklaring heeft het liberale mensbeeld alle aandacht gehad, maar is het maatschappijbeeld nog wat onderbelicht gebleven. Van- daar dat wij eind augustus verder gaan.
Hoeveel actuele problemen ook dagelijks de aandacht vragen, is het goed ons van tijd tot tijd te bezinnen op onze liberale fundamenten. Zo kunnen wij opnieuw ge- ïnspireerd worden tot een waarlijk liberaal beleid voor de tachtiger jaren en daarna. Vanzelfsprekend zijn onze principes van vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraag- zaamheid en de sociale rechtvaardigheid de onveran- derlijke pijlers, ook in deze nieuwe beginselverklaring.
Wel is daar nog een vijfde wezenlijk principe met zoveel woorden aan toegevoegd, en wel de gelijkwaardigheid van alle mensen. Juist in deze tijd van emancipatie en strijd tegen discriminatie, nationaal en internationaal,
een wezenlijke zaak. '
Het was, zoals wnd. partijvoorzitter Jan Kamminga aan het slot terecht concludeerde, een goed congres waaruit eens temeer bleek dat wij niet naar rechts nog naar links zijn opgestroomd, maar dat men ons alleen mag kwalificeren met het woord liberaal.
Toch zijn op één punt blijkens sommige kranten mis- verstanden gerezen. In verschillende krantenkoppen stond te lezen dat de VVD zich niet meer als enige li- berale partij zou beschouwen.
Een misvatting.
Was was het geval?
De commissie Geertsema had een tekst voorgesteld inhoudende dat de VVD "een" liberale partij is, die ...
enz. De motivering daarvoor was dat wij niet het mo- nopolie van alle liberalen voor ons mochten opeisen.
Ten onrechte is daaraan de betekenis gegeven dat wij van mening zouden zijn dat er in ons land ook andere partijen door ons als liberale partijen zouden worden erkend.
De vergadering onderkende dat gevaar en nam daarom het voorstel van het hoofdbestuur over om uit te spreken dat ,,de VVD zich als liberale partij openstelt voor ieder die de overtuiging heeft dat vrijheid, verantwoordelijk- heid, verdraagzaamheid, sociale gerechtigheid en gelijk- waardigheid van alle mensen de fundamenten behoren te zijn van elke samenleving".
Toen dat amendement eenmaal was aanvaard, werd een alternatieve tekst van Delft om uit te spreken dat de VVD het verenigingspunt is Vflll alle langdurig in Ne-
3
derland verblijvende liberalen als te pretentieus verwor- pen.
Wat moet nu de conclusie zijn uitdit alles?
Niet dat wij ook andere politieke partijen als liberaal beschouwen. Ik zou geen enkele partij weten die dat van zichzelf zegt. Wij zijn en blijven gewoon dé liberale partij van Nederland. Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat dus ook alle liberaal denkenden in Nederland in onze partij een onderdak hebben gevonden. Die pre- tentie hebben wij niet, hoe graag we dat ook zouden willen. En hoe hard wij ook aan dat ideaal zullen blijven werken.
Ook op een ander meer actueel punt is de laatste tijd enig misverstand gerezen. Toen de heer Van Agt zich bereid verklaarde om eventueellijsttrekker te worden en daarbij uiteraard liet weten zich niet van het door zijn kabinet gevoerde beleid straks ' te willen distantiëren, werd hij daarin door de heer Steenkamp tegengespro- ken. Deze was van mening dat het kabinetsbeleid geen inzet van de verkiezingen zou kunnen zijn. Op onze jaarvergadering in Groningen heb ik daarvan gezegd dat ook wij natuurlijk zullen staan voor al datgene wat.
het kabinet met onze steun tot stand heeft gebracht en dat wij ons daarvan niet zullen distantiëren. Maar ik heb daar nog wel iets bijgezegd. Ik stelde namelijk dat het kabinet zijn werk nog niet heeft voltooid en op een zestal punten nadere actie van het kabinet gevraagd.
Wanneer het overeenkomstig onze wens bij de opstelling van de komende begroting erin slaagt moeilijke maar noodzakelijke beslissingen te nemen waarmee de bestek- lijn wordt doorgetrokken dan zullen wij dat beleid graag bij de verkiezingen verdedigen. Maar zover zijn wij nog niet. Het kabinet gaat uiterst moemjke bespre- kingen tegemoet.
Wij zullen het daarbij positief maar kritisch volgen.
Wij rekenen er op straks te kunnen zeggen: hoe moeilijk het ook was, het kabinet heeft gedaan wat nodig was . . En dat beleid behoort dan ook inzet van de verkiezingen te zijn.
•
Zomercongres JOVD
Op zaterdag 14 en zondag 15 juni organiseert de JOVD haar zomercongres in Breda: Euro motel, Roskam 20.
Het programma van·de zaterdag luidt:
13.3Q uur: Openingsrede voorzitter
13.45 uur: Johan Remkes (lid commissie Geertsema) spreekt over het Liberaal Manifest en beginselprogram- ma.
14.30 uur: Korte discussie. -
15.00 uur Huishoudelijke vergadering. Deze zal om
19.30 uur en zondag om 10.00 worden voortgezet. Het
congres wordt zondag om I 7.00 uur gesloten.
do"
N.umJ Bil
Om den donder niet . ..
De lichte ochtendmist die optrekt als de zon warmer wordt en uw blik doet dwalen over pet wijde Groningse land. Groen en stilte om u heen. In het voorjaar bloeiende kersenbomen, als grote witte bouquetten rondgestrooid en hij, die dacht niet van poëzie te houden, krijgt neiging om een vers te maken of tenminste te gaan neuriën.
Nu is het zo, dat de bongerd niet altijd bloeit en de zon verstek kan laten gaan. Ferme noordoostenwind kan ladingen sneeuw doen gieren om de boerderijen, keurig op een rij langs de vaart.
Dit
wi~selenvan klimatologische omstandigheden leert de agrariër de betrekkelijkheid van de dingen zien en heeft Piet Blauw gemaakt tot wat hij is. Een rustige, nuchtere man. En zo zit hij ook achter de bestuurstafel op het podium, tijdens de algemene vergaderingen, als li,d van het dagelijks bestuur. Solide, betrouwbaar en niet voor een kleintje vervaard. Dat is dan ook een van zijn
belangrijkste huidige taken binnen onze partij: trouble- shooter, zoals hij het zelf noemt. Want denkt u niet dat u lid bent van een ingeslapen clubje. Maar zijn er proble- men hier of daar, Noord of Zuid, dan stapt Piet Blauw binnen, voluit! En voluit wil zeggen dat hij er wezen mag. Je kunt moeilijk om hem heen: "Om den donder niet!" Eén blik op hem doet de helft van het gerommel reeds slinken. De andere helft gaat hij sympathiek te lijf.
Nee, niet onder de tafel vegen, kom nou: uitpraten, tot elkaar brengen. Een gouden gave. Voor zijn drukke po- litieke bezigheden vindt hij tegenwicht thuis in Gronin gen. B ,ij zijn charmante echtgenote Jannie. We kunnen er moeilijk met z'n allen tegelijk gaan logeren, jammer, want het is aan te bevelen. Maar zelfs een royale boerde- rij kent grenzen. En we zijn met een stevig aantal. Inge- slapen? 4000 Moties en amendementen heeft u inge-.
diend voor de 55e algemene vergadering te Nijmegen, waar de ontwerp-beginselverklaring en het ontwerp Liberaal Manifest besproken zou worden. Noem dat maar ingeslapen, néé dames en heren, we zitten met z'n allen op het strakgespannen vinkentouw! "Een goede zaak", zoals Jan Kamminga zei, "het gaat bést met de VVD!!" Géén donateurs, maar alerte leden. Dat bent Û! Piet Blauw zou u er graag een schouderklopje voor willen geven, maar dat zou misschien wat stevig aan- komen. Wees dus blij, dat hij zijn volle gewicht van 100 kg stelt tegenover 10 kg papier: zóveel wegen al die amendementen en moties bij elkaar op de bascule.
Bent u wel eens bij een algemene vergadering geweest?
Aan te bevelen. Je komt nog eens ergens en je ziet nog eens wat. Vooral elkaar en dat is nooit weg, dan weetje over wat en wie je het hebt. Wèl tijdig aanmelden, want de organisatie van zo'n congres is geen simpele zaak.
Hugo Dittmar van het algemeen secretariaat op de Koninginnegracht Den Haag, vertelde mij dat zo'n zaal twee à drie jaar ( !) van tevoren moet worden besproken!
Dat is dus wat je noemt vooruit plannen. Met hem en Mies van der Loo, u welbekend, reed ik 30 mei voor dag en dauw naar Nijmegen. Toen wij aankwamen was het gebouw stil, kaal en koud. Dan gaat men geroutineerd aan de slag. Personeel van de Koninginnegracht laadt het busje met vlaggen, wimpels, affiches en een hèle lijst van artikelen uit. Ieder beeft zijn taak, men klopt, hamert, arrangeert. De bakken met stemkaarten, keurig voor- gesorteerd op Kamercentrale en afdeling, presentielijsten en de hamer voor de voorzitter vooral niet te vergeten.
Een eigen secretariaat met schrijfmachine en fotocopi- eerapparaat. Marjan Erhart houdt dit laatste feilloos in de gaten, géén gedoe, dan krijgt ze steek oogjes.
Dan druppelen de eerste leden binnen. Mies van der Loo staat jeugdig charmant, jawèl, bij de ingang om de
"prominenten" op te vangen. Als u niet weet wie dat zijn, zij wèl, vandaar! Zelf verguist ze de kreet "prominen- ten", maar het woord is nog steeds iri zwang en daar zij de meester van ons sinds het schoolverlaten kent, weet ze wie er al dan niet "opgevangen" moeten worden. En je zou je een slechtere ontvangst kunnen voorstellen, niet waar? Als zij dus tegen u lacht bent u prominent, ont- hou dat.
Er is zelfs een EHBO-post, u koot flauwvallen als het u te machtig wordt. Het is nog nooit gebeurd, liberalen blij- ken vrij taai te zijn, maar mocht u de eerste zijn: val onbekommerd flauw.
Van het geheel, uiteraard niet uw flauwvallen, is weken tevoren een draaiboek gemaakt. Professioneel, wat dacht u. We zijn geen verenigde amateurs!
Wim van den Berg, die veel olijker blijkt te zijn dan u wellicht zou denken als hij, begrijpelijk, gepréoccupeerd loopt rond te stappen, staat borg.
Nou daar zit u dan. De klap van de hamer van de voorzitter valt: aanvang algemene vergadering.
Geef even een knipoog naar Piet Blauw, je weet maar
nooit. ..
Nijmegen: vaak emotionele, maar zeer
constructieve discussie over liberale beginselen
duo J.
~ermule1
ractJele•der K Rietkerk m gesprek met
rr
M Geertsema (foto ANP)De kranten hadden het in hun voorbeschouwingen over de tweedaagse algemene vergadering in Nijmegen al ge·
schreven : het zou een heel bijzonder congres worden!
,.VVD stort zich intensief in debat over beginselen", schreef Kee · van der Malen in het NRC-Handelsblad.
En Louis Burgers in de GPD bladen deed het hart van de commissie leden en met name dat van Geertsema he- lemaal sneller kloppen. ,.Geertsema droeg kruit aan voor fiks vuurwerk" en: "VVD moet in Nijmegen nieuwe gezicht laten zien".
Trouw signaleerde in de rubriek "Parlement'' dat de VVD "dus niet het gezapige clubje is gebleken dat het voorheen altijd heette te zijn. Er klinkt wat spijt door in deze constatering, want discussie - op de manier zoals die op die vrijdag en zaterdag werden gevoerd, kwamen in hun ogen alleen bij de PvdA voor.
Terug nu naar het begin van het congres. Met grote meerderheid verwerpt de buitengewone algemene leden - vergadering een voorstel van de afdeling Delft om in de beginselverklaring vast te !egge"! dat de VVD in Neder- land ,.als liberale partij het verenigingspunt is van alle langdurig in Nederland verblijvende liberalen". De dis- cussie over dit amendement van de afdeling Delft is fel en met name mr. Geertsema verzet zich er heftig tegen.
"De commissie is van mening dat als je zegt ,.wenst het verenigingspunt te zijn van (ik zeg maar gemakshalve even) alle liberalen", je voor jezelf een monopolie na- streeft. Juist als liberalen zijn wij tégen de vorming van monopolies", zegt hij onder luid applaus. ,.Daarom vin- den wij het "staan als liberale partij open" een veellibe- ralere tekst dan "wenst het verenigingspunt te zijn. De commissie is dus tegen het amendement van Delft".
Levendig ook is de discussie over "de naastenliefde en de menselijke waardigheid, zoals deze vanuit het chris tendom tot ons zijn gekomen" (art. 3). De vergadering is van oordeel dat de interpretatie .,levensovertuiging" een grotere reikwijdte heeft dan godsdienstige overtuigingen.
Fel zegt een Haagse afgevaardigde: " Een heleboel kie- zers verwijten de VVD dat zij vaak té atheïstisch is en te weinig het christendom in onze beschouwingen op- neemt. Ik vind dat wij als VVD op een neutrale manier de verworvenheden van christendom en humanisme op mogen nemen in ons beginselprogramma. Doen we dat
s
niet. dan kost ons dat kiezers! Een andere spreker be- kijkt het allemaal wat genuanceerder: "Meneer de voor·
zitter! Ik denk dat niemand in onze partij zou willen bestrijden dat christendom en humanisme inderdaad hebben geleid tot de maatschappij, zoals we die vandaag hebben. Maar ik geloof dat we wél onrecht doen aan andere stromingen zoals het Hindoeïsme, de Islam en met name het Jodendom, als we die niet willen noemen.
Het Jodendom immers, is de basis geweest voor het christendom! Als we dat niet noemen, gaan we wel heel selectief te werk".
Hij ziet zijn appél met applaus beloond. De daartoe strekkende motie van afdeling Den Haag, wordt hierna aangenomen, waarna de afdelingen Dordrecht, Voor burg, alsmede de vereniging van Staten- en Raadsleden hun amendementen intrekken .. . Fel ook is de discussie over de vraag of geestelijke vrijheid in een samenleving belangrijker is dan materiële vrijheid (van honger, kom- mer en kwel)". In het oude beginselprogramma immers, had de VVD duidelijk een voorkeur voor de "geestelijke vrijheid". De commissie had in haar conceptbeginsel programma de "geestelijke'' en de materiële vrijheid ge- lijkgeschakeld. Een compromis, zo werd door de aan- wezigen geconcludeerd. Sommigen wilden het begrip materiële vrijheid verwoord zien, maar fractieleider Riet- kerk tracht nog het begrip "materiële" vrijheid te laten vervangen door "maatschappelijke" vrijheid. Dán pas blijkt hoeveel waarde men aan dit begrip hecht en het scheelt niet veel of Geertsema spreekt zijn veto uit. Toch haalt het voorstel van de kamercentrale Dordrecht het niet om toch het primaat aan de geestelijke vrijheid te geven.
Dit zijn zo maar wat "krenten" uit het zeer levendige en door de media over het algemeen als ,zeer positief er- varen congres.
De leiding was dan ook in goede handen: de kersverse voorzitter Kamminga leidde "ogenschijnlijk" de rumoe- rige discussie het grote soepelheid, ofschoon er soms toch echt wel eens precaire situaties waren. Kamminga is een geboren voorzitter, zo blijkt vooral tijdens de stemmingen. ,.Rode kaarten vóór, groene kaarten vóór, ja dank u wel, gele kaarten voor, rode kaarten tégen, groene kaarten tégen, gele kaarten tégen, 127, is verwor- ven, dan gaan we nu stemmen over 128 ... " en met de·
zelfde soms verbijsterende vaardigheid leidt hij ook deze stemming.
De discussie is soms uitvoerig: de afgevaardigden zijn niet gebonden aan een spreektijdbeperking. "Dat zou ook niet goed zijn", zegt Kamminga tijdens een voor treffelijke lunch met de pers. "Men heeft zich zó grondig voorbereid, dat het niet juist zou zijn de sprekers steeds af te kappen. Laat ze maar komen: ik vind dat het voor- treffelijk gaat!''
Daags na het voor hem toch wel afmattende congres,
bel ik hem nog eens op. "Had hij een dergelijke grondige
en uitvoerige discussie verwacht?". ,.Laat ik vooropstel-
Mr. Geertsema overlegt met ziJn comm1ssie over het ,,Liberaal Manifest".
De Commissie v.l.n.r.
do heren La Bohm en Aartsen. mevr. Den Haan, de heer Tolsma en mevr.
Den Ouden. (foto ANP}
len dat ik vurig heb gehoopt dat het zó zou gaan", zegt hij. "Ik heb in mijn openingswoord de vergadering ook uitgedaagd om zó te discussiëren, zoals dat nu is ge- gaan. Ik ben daar dan ook geweldig blij mee! De reden dat het zo goed is gelukt komt in de eerste plaats door de begeleiding vooraf vanuit de partij, vanuit het hoofd- bestuur en de kamercentrales, naar de afdelingen toe.
We hebben gezegd: 'Jongens, dit is dé gelegenheid om over beginselen te praten'. Iedereen vond zo'n twee jaar geleden dat er wat moest gebeuren in de partij. Welnu, dat is dan nu uitgèkomen. En niet alleen in de afdelingen en de kamercentrales; het heeft zich voortgezet in deze algemene vergadering. Ik denk ook dat die sfeer die in de afdelingen leefde, voortkomt uit een duidelijke behoefte om een, soms latent aanwezige angst voor publiciteit, nu eens voorgoed af te leggen. Er leefde genoeg binnen de partij en men wilde echt wel, maar als men dan op die grote vergaderingen kwam, was er altijd wel iets wat doodsloeg. Nu behoort dat tot het verleden en de ver- bazing daarover was groot." Wat de inhoudelijke kant van de behandeling van het beginselprogramma betreft, is Kamminga van mening dat het op vele punten, dun- netjes, doch grondig zal moeten worden overgedaan, bij de behandeling van het Liberaal Manifest.
Keuze
Hoe ervaart hij de discussie over het onderwijs? "Daar- van had ik echt verwacht dat het warriger zou worden.
Erg moeilijk, zowel voor de commissie, als voor de voor- zitter van de vergadering. De amendementen waren zeer moeilijk op één lijn te brengen. Nee, ik had met angst en vrees zien aankomen dat dit veel tijd in beslag zou nemen. Toch heb ik bewust de keus gemaakt de verga- . dering haar gang maar te laten gaan, want als je al te veel stuurt, levert dat frustaties op en dan moetje probe- ren dat kunstmatig in al te strakke structuren te gaan stroomlijnen. Vandaar dat het een wat moeizame discus- sie is geworden. Ik vond dit ook het slechtse deel van de vergadering." Teleurgesteld ook is Kamminga over de discussie over de monarchie. "Ik vond dat daarbij té veel de emoties spraken, in plaats van de principiële uit- gangspunten. Het opnemeft van het Huis van Oranje in de beginselverklaring is door de vergadering niet goed begrepen. Ik wil geen oordeel geven over de kwaliteit
van de besluitvorming, maar de wijze waarop de discus- sie is gevoerd toonde aan dat men beginsel en emotie niet goed van elkaar kon scheiden".
Ingrijpend
Ook aan mr. Geertsema de vraag hoe hij de beide con- gresdagen had ervaren. Hij geeft toe dat met name op het punt van het arbeidsloze inkomen nogal wat is ge- beurd. "Dat is natuurlijk een zéér ingrijpende zaak. Het heeft mij wel enigermate verbaasd, moet ik zeggen. Dat bewuste artikel 7 heeft in de discussie binnen de partij een zeer belangrijke rol gespeeld, want het ging mij niet alleen om de amendementen die er waren, maar ook om de hele stemming in de partij. Ik heb erg veel spreek- beurten over het nieuwe beginselprogramma gehouden waardoor je toch ook een bepaalde indruk krijgt, van hetgeen er leeft. Ik had sterk de indruk dat men bepaald niet de richting uit wilde van de betaalde vrijwilligers- arbeid. Maar ineens tijdens de stemming bleek dat er een belangrijke meerderheid was (niet maar een krappe, maar zo'n tweehonderd stemmen!) die wel degelijk die- genen die vrije maatschappelijke diensten willen verle- nen, zoals het amendement het formuleert, een honore- ring van overheidswege, willen laten geven. Dat was een ontwikkeling die ik noçh de commissie hadden ver- wacht. Daarom waren wij ervan uitgegaan dat daarvoor geen meerderheid te krijgen zou zijn. Vandaar dat wij het hebben beperkt tot mensen die "betaalde arbeid'' willen verrichten. Maar, ineens bleek toen dat de partij van oordeel was dat we wat verder moesten gaän en ik denk dat dit als een erg belangrijke ontwikkeling gezien moet worden."
Volgens Geertsema gaf ook de tekst wellicht aanleiding tot enige verwarring.
C' onstruclief
Hoe ervaart mr. Geertsema de discussie over humanis- me en christendom? "Als u ziet wat er in de tekst stond zoals de commissie die heeft aangeboden, waar staat dat de samenleving gekenmerkt hoort te zijn door naasten- liefde en erkenning van de menselijke waardigheid, 'zo- als die vanuit humanisme en' christendom tot ons zijn gekomen', is dat een volstrekt feitelijke constatering. Nu zegt de partij dat die constatering te beperkt is. Men zegt: "De naastenliefde is niet alleen tot ons gekomen vanuit het christendom, maar ook vanuit het Jodendom enz.
Je kunt een dergelijke opsomming toch nooit volledig maken, en je kunt het beter achterwege laten."
Maar daarmee is blijven staan (en dat is voor mij het belangrijkste) dat de maatschappij gekenmerkt moet worden door naastenliefde en erkenning van de mense- lijke waardigheid en daar ging het om! Je kunt niet zeg- gen dat we nu afstand hebben genomen van het christen- dom door de constatering vanwaar die naastenliefde is gekomen, nu weg te laten".
Evenals Kamminga is mr. Geertsema bijzonder positief
door V. Haftamp
,Menswaardig bestaan garanderen in vrije maatschappelijke diensten'
"Ook voor hen aan wie de gelegenheid niet kan worden geboden en voor hen die geen betaalde arbeid (meer) kunnen of willen verrichten dient een menswaardig bestaan verzekerd te zijn."
Die alinea uit artikel zeven van de door de commissie Geertsema opgestelde beginselverklaring heeft in Nijme- gen de nodige tongen in beroering gebracht. "Verwar- rend" noemde drs. Paul Labohm de discussie over die alinea die de kamercentrale Gelderland had bewogen een amendement in te dienen. "Willen" moet uit dat artikel worden geschrapt. Het niet meer willen verrichten van betaalde arbeid moet tot de volledige verantwoording van het individu worden gerekend, vond deze Kamer- centrale. En zij kreeg daarbij royale steun van de afge- vaardigden uit andere windstreken. Zoveel zelfs dat het amendement werd aangenomen.
"Wie niet werkt, zal niet eten", een oud calvinistisch principe heeft in ons land flink wortel geschoten, ook in VVD-gelederen. Dr. Stork, voorzitter van de kamercen- trale Amsterdam wees er op dat ons land al het absolute record aan WA 0-ers telt. "Het creëren van wat voor een groep ook die van de overheidsgelden profiteert, is een economisch fata morgana", zei hij. Mr. Koos Rietkerk drukte het anders uit: "Het is economisch volstrekt on- mogelijk een arbeidsloos inkomen te garanderen".
Paul Labohm maakte duidelijk dat de commissie Geert- sema nooit heeft willen beweren dat mensen die niets willen doen door de gemeenschap moeten worden on- derhouden. "Maar naast alle betaalde arbeid in Neder- land is er hoop werk dat niet wordt betaald. Er zijn mensen die zich in niet-betaalde arbeid beter kunnen ontplooien. Moeten deze mensen die ruimte vrijmaken voor anderen in wél betaalde functies dan geen steun ontvangen?" Ook mevrouw M.H. H. den Ouden-Dek- kers, eveneens lid van de commissie Geertsema wees op de mogelijkheden van vele medeburgers om zich in de
over de "toch wel bijzonder constructieve wijze waarop de discussie werd gevoerd.
Je kunt vanuit het oogpunt van tijd je afvragell of het niet té uitvoerig was.. maar toch heeft men geen einde- loze monologen gehouden. Men_ heeft integendeel op korte en krachtige wijze gezegd boe men erover dacht.
ln dat opzicht vond ik het een goede vergadering, ook al·
liepen de emoties soms hoog op. Het was ook verheu- gend te bemerken dat de mensen die het woord voerden, de zaken grondig hadden voorbereid. Ook, maar dat is strikt persoonlijk, vond ik het plezierig dat de adviezen zoals de commissie die bij elk amendement gaf, meren- deels door de vergadering zijn gevolgd, waardoor naar ik hoop er een consistent stuk uit is gekomen. Er waren ook heel wat amendementen die een duidelijke verbete- ring inhielden van de oorspronkelijke tekst. lk geloof dat juist door die uitvoerige discussie bet stuk aan waarde
heeft gewonnen ... " e
7
vrijwillige sector te ontplooien. "Velen hebben geen be- vrediging vanuit het werk, waaraan ze bezig zijn. Veel mensen met een WW- of WAO-uitkering kunnen in niet-betaalde functies het gevoel krijgen zich maatschap- pelijk nuttiger te maken", zei ze. De aanvaarding van het Gelderse amendement mag dan voor een groep afge- vaardigden een teleurstelling zijn geweest, de pil werd een beetje verguld door het aannemen - eerst mondeling, maar later ook na een schriftelijke stemming op verzoek - van een amendement van Zwijndrecht. Daarin wordt bepleit een menswaardig bestaan te verzekeren aan hen, aan wie niet de gelegenheid kan worden geboden en voor hen die geen betaalde arbeid (meer) kunnen verrichten, alsmede voor hen die vrije maatschappelijke diensten willen verlenen.
Oranje
Het Huis van Oranje bleek in Nijmegen al evenzeer tot emotionele uitspraken en reacties aanleiding te geven.
Het feit dat de commissie Geertsema uit het beginselpro- gramma de vermelding had geschrapt dat "de constitu- tionele monarchie onder het koningshuis van Oranje de aangewezen staatsvorm voor ons land is werd haar niet door iedereen in dank afgenomen. De afdeling Mid- delburg wilde die regel weer aan de beginselverklaring zien toegevoegd en kreeg daarvoor een meerderheid ach- ter zich. Maar de meningen waren nogal verdeeld. Mr.
Frank de Grave bijvoorbeeld vond het als onbegrijpelijk dat die zinsnede iets met een liberaal beginsel te maken zou hebben." Het koningshuis is geen voorwaarde voor een liberale maatschappij, zoals wij die zien, klonk het van elders. En de Bergsehenhoeker Hupkes vroeg zich af wat de positie van de republikeinen in de VVD zou zijn, als dit amendement het zou halen. "Als liberaal ben ik in beginsel republikein," zei hij. Maar anderen vonden het ronduit onbegrijpelijk dht de genoemde zin niet meer in het beginselprogramma voorkwam. Mr. Geertsema had er een simpele verklaring voor. ,.We hebben in onze commissie echt geen principiële republikeinen, alleen aanhangers van het Huis van Oranje. Maar de monar- chie hoort niet tot de liberale beginselen en moet daarom een duidelijke plaats hebben in het Liberaal Manifest (de uitwerking van de beginselverklarirtg).
Onderwïj
Een pittige discussie werd er ook gevoerd over de onder- wijsparagrafen. De algemene vergadering nam onder meer het tweede deel aan van een amendement van Roermond: "De partij hecht grote betekenis aan de in- standhouding en verdere ontwikkeling van irtrichtingen van openbaar en daarmee gelijk te stellen neutre.al bij- zonder onderwijs, waarbij de veelvormigheid van de samenleving het best weerspiegeld wordt".
Tweede Kamerlid Nel Ginjaar-Maas was er blij mee.
"We kiezen ten principale voor een pluriforme samen- leving. Dus ook voor pluriform onderwijs", was haar
ondersteuning van het amendement. e
·~ ---
·~
d R
11D1jkman
Ben Verwaayen: ,Als PR-manmoetje vuile handen durven méémaken'
.I
,,Laat ik nou eerst eens proberen te formuleren wat ik van PR:-mensen vind. PR mensen zijn jongens met een an- tenne op hun dak. Dat is hun vak. Ze moeten de vuile handen méérnaken met de mensen voor wie ze werken.
Ze moeten voor degene(n) voor wie ze werken de infor rnatie aandragen hoe de maatschappij over een bepaald onderwerp denkt en voelt. Maar ook: hoe de mening van een bepaalde man of vrouw, voor wie men werkt zal overkomen en ze moeten de afweging meemaken dus desnoods met de voeten in de modder mééstaan. Als je een bepaald beleidsdoel wilt bereiken. is dan weg a, weg b of weg c het meest geëigend ... Méérnaken wil niet zeggen voor iemand beslissen en het houdt ook niet in er als een soort aktentasdrager achteraan te lopen . . . "
Ben Verwaayen - 28 jaar heeft in zijn beroep dagelijks intensief met Public Relations te maken. Sinds Lijn l7de is hij lid van de VVD. Eerst van de afdeling Driebergen, na zijn verhuizing naar Wateringen is hij in korte tijd lid geworden van de ondercentrale Dordrecht en sinds zijn 25ste voorzitter van de propagandacommissie, dus lid van de Landelijke Propagandacommissie en dus ook lid van het Dagelijks Bestuur van de Kamercentrale Dordrecht. Hij zegt tegen die achtergrond: "Als je aan politiek wilt doen vanuit de invalshoek van de Public Relations dan is dat contact met de achterban fundamen - teel. Je merkt dat mensen aan de basis zaken soms veel dingen belangrijker vinden dan jij denkt. Maar ook dat men andere zaken veel onbelangrijker vindt, waar ik me druk over loop te maken."
·n
In 1978 bracht de Commissic Propaganda Ontwikkeling van de Kamercentrale Dordrecht een rapport uit over Public Relations, Voorlichting en Propaganda. ,.Toen het af was zijn we het eerst in onze eigen Kamercentrale gaan bespreken. Het is unaniem aangenomen. Toen hebben we het aan alle instanties toegestuurd ... niet als pressiemid del, maar gewoon om een discussie op gang te brengen.
We hebben het naar alle afdelingen toegestuurd, naar alle ondercentrales, naar de Kamercentrales en naar het Hoofdbestuur. Er is een golf van zo'n 130 reacties binnengekomen. Op dat moment bleek dat de basis met dat onderwerp al bezig was. Dit was de steen in de vijver waar die vijver allang op zat te wachten.'' Voor Ver- waayen was de Groninger algemene vergadering, waar op zaterdagochtend de PR ter sprake kwam. een diepe
teleurstelling. ·
,.Laat ik een heel positieve opmerking maken. Het stuk dat er ligt, vind ik een grote verdienste van het DB en in het bijzonder van Jaap van der Meulen, maar als je nou vraagt: zie je parallellen ... tja, het onderwerp als zodá- nig daar vind je dezelfde terminologie in terug."
De Kamercentrale Dordrecht heeft tweejaar geleden een discussiestuk op tafel gelegd. Nu, in 1980, kwam ook het Dagelijks Bestuur met een eigen Reclame-, Propaganda- en Public Relationsstuk onder de totaalnaam "Beleid
·8o."
Ben Verwaayen: ,.In het rapport Beleidsnota '80 vinden
we in een aantal hoofdstukken de term 'Public Relations' terug. Bijvoorbeeld bij het Algemeen Secretariaat en bij Interne Public Relations. Als apart hoofdstuk vind je daarna de externe Public Relations. Wat fundamenteel ontbreekt is de basis waarop deze splitsing is gegeven plus het feit dat in mijn ogen externe PR uitsluitend kan vanuit interne PR. De doelstellingen die zowel in de interne als in de externe PR zijn gelegen, moeten dezelfde Lijn. Luister. ik werk bij een bedrijf met 1500 mensen.
Jaarlijks besteden we enorm veel inspanning aan PR. Dat is om een bepaald belang te dienen. Een belang waarin wij in een markt opereren, die niet zo gek veel met publiek te maken heeft, maar waar ~o'n onderneming zich toch bewust is van het feit dat zo'n publiek dagelijks van invloed is op het reilen en zeilen van zo'n gemeenschap."
Hij vervolgt: .. Een politieke partij is als geen andere landelijke organisatie afhankelijk van het denken van HET PUBLIEK - en dat is bij een politieke partij de totale samenleving. Wanneer je nou rondkijkt, dan is het bijna ongelooflijk dat een politieke partij meent zich het te kunnen permitteren dát onderwerp en passant maar even af te doen. Dan was er het feit dat daar een bestuursnota op tafel ligt, die in mijn ogen van een verkeerde uitgangspositie uitgaat. En dat de eigenlijke discussie er naar toe werd geleid: Moet je goed luiste- ren ... hier ligt een nota ... en doe er nou nog maar wat aan ... Je mag een zin veranderen en de PRAC (Public Relations Advies Commissie) in eenPRUT of een PRJT, maar wat we gaan doen ... de basis ligt hier vast.
Ik zeg dat déze conceptie tot mislukken is gedoemd. Men is niet van het vingertoppengevoel uitgegaan hoe PR in de politiek moet werken. PR in de politiek moet je niet in commissies stoppen of splitsen in een in- en extern deel.
Er bestaat geen bestuurlijke en een andere VVD. Wat je moet gaan doen, is een aantal mensen binnenbrengen die in de pot gaan roeren.
Anderhalf jaar geleden dachten we met ons allen dat Gijs van Aardenne een prima plan voor de scheepsbouw had.
Dat dachten we écht! Als je op dat moment de vernieti- gende krantecommentaren had gezien (en dat ging niet over de· inhoud, want die vonden de kranten ook best) dan kwam dat door de wijze waarop dat plan werd gepresenteerd.
We hebben een aantal mensen in het kabinet zitten, waar ik best een hoge pet van op heb. Vanuit de PR zitten er zeker twee in - je hebt dat in het interview met Jaap van der Meulen gezegd - die met een PR-knobbel in de wieg hebben gelegen! Hans Wiegel, maar ook Neelie Smit- K roes. Dat betekent toch dat zo'n beleid móet kunnen overkomen.''
Imago
,.Ben je niet bang PR mensen aan te trekken die wel actief willen zijn maar louter ter eigen meerdere eer en
glorie?" vraag ik hem. e
Ben Verwaayen: ,,Je moet er lol in hebben. Ik denk dat elke PR-man zich aangesproken voelt door de poli- tiek ... door de uitdaging. Nu zijn daar natuurlijk men- sen onder die aan de voordelen gaan zitten denken, maar dan doe je het niet meer voor je lol. Ik denk dat een goede PR-man - mensen die de politiek hard nodig heeft - iemand is die een goed been heeft in een ander deel van de maatschappij. Een goeie baan of een eigen bureau en die daarnaast zegt: "Ik heb er lol in."
Het kost hartstikke veel tijd, dat kan ik je uit ervaring zeggen, maar ik heb er ook plezier in. Ook al gaat niet door wat je zelf hebt gedacht. Je werkt met zo iets concreets .. . in het PR-vak is dat eigenlijk een unicum.
Als je je zo opstelt is ook voor de politici de dreiging minder. Politici hebben een hekel aan opdringerige men- sen. Laten we nou niet hypocriet zijn ... als je naar de situatie van vandaag kijkt, zitten er een aantal be- windslieden en kamerleden, die om zich heen kijken van:
"Wie is mijn concurrent?"
Als zich nou iemand aanbiedt, die zegt: ,,Joh, ik wil jou belangeloos helpen. Ik wil niet op jouw stoel gaan zitten.
Ik wil het samen met je doen en métjou ook vuile handen maken, dan verandert de politicus. Dan is hij veel eerder bereid om zo iemand te accepteren als er maar voldoende mate van deskundigheid achter zit."
Bij el -aar
Verwaayen is door zijn in Groningen opgedane teleurstel- ling niet uit het veld geslagen. "We hebben nu het rapport Dordrecht en het rapport Jaap van der Meulen. De
filosofie is wezenlijk anders. Die discussie is een theoreti- sche en laten we die nu even terzijde leggen. Mijn voorstel nu is: Laten we zo snel mogelijk een groep mensen bij elkaar zetten, die zich met de verkiezingen 1981 gaat bezighouden. Die bekijkt hoe we ons zo sterk mogelijk kunnen maken. Dat betekent ook dat die groep op dit moment zich al wezenlijk met de politiek-van-vandaag moet bezighouden.
Laten we dát nou eens proberen. PR is het stelselmatig bevorderen van wederzijds begrip tussen een organisatie en haar publieksgroepen. Dus je bént er niet mee als je zegt! "We gaan leuke verkiezingen in elkaar draaien".
Dat betekent datje ook op langere tërmijn v - erplichtingen aangaat. Dan wordt het ook veel meer een zaak dat je met elkaar gaat bekijken hoe we op den duur kunnen wrgen dat die VVD een partij wordt, die weet dat haar politiek handelen is afgestemd op haar doelstellingen. Als d:.- achterban steeds loopt te vragen ... kom nou eens duidelijk over ... Waarom zien of horen we jullie nooit.
Dan is dat een signaal dat niet alleen bij ónze achterban leeft, dan leeft dat ook bij de zwevende kiezer en bij de kiezer die in het CDA zit en denkt ... "Laat ik maar hier blijven ... " Ben Verwaayen wil echt actie, wil dat er snel een aantal mensen bij elkaar komen, "waarin we als partij alle vertrouwen hebben". En die zijn er te over in de VVD. Nee, geen jongens die over de rooie (mag het bij ons een blauwe zijn, Ben?) loper moeten worden binnen- gehaald. Laten we als de weerga een zodanig professio- neel programma in elkaar draaien dat we met de verkie- zingen uit de voeten kunnen. Niet gelijk hebben, maar gelijk krijgen."
Congres volksgezondheid op 12 juni
De partijcommissie voor de volksgezondheid organi- seert op donderdag 12 juni een congresavond in het Congresgebouw te Den Haag, om daardoor in staat te zijn op basis van de discussies die avond bouwstenen voor het verkiezingsprogramma te leveren.
Het belooft een belangrijke avond te worden, waarbij gelegenheid bestaat om aan de hand van een aantal stel- lingen die aan de deelnemers ter plaatse zullen worden uitgereikt, te discussiëren over enkele van de meest con- troversiële punten van beleid
voord~komende jaren.
Het programma luidt:
17.30 u. Registratie van deelnemers, onderlinge kennis- making.
18.00 u. Inleiding door mevrouw mr. E. Veder-Srnit, staatssecretaris van Volksgezondheid en Mi- lieuhygiëne over hetgeen in de lopende kabi- netsperiode werd bereikt als aanzet voor de taken op het gebied van de gezondheidszorg in de komende jaren.
18.30 u. Groepsdiscussies, waarbij groepen worden ge- vormd met betrekking tot de volgende 5 clus-
ters van onderwerpen:
• .intramurale gezondheidszorg (ziekenhuizen, groot/klein, centrale/ decentrale planning)
• extramurale gezondheidszorg (vestigingsbe- leid, samenwerking in de Ie lijn)
• juridische aspecten van de gezondheidszorg (euthanasie ingepast in de behandeling van de patiënt)
• preventie in de gezondheidszorg (bevol- kingsonderzoek)
• kostenbeheersing in de gezondheidszorg (consequenties van decentrale besluitvorming, noodzaak tot economisch management en van kostenbesef in alle gezondheidszorgopleidin- gen, het zoeken naar criteria voor prioriteiten) 20.00 u. Rapporteurs van de discussiegroepen maken
hun rapport; gelegenheid tot het nuttigen van een broodje
20.30 u. Rapportage van de discussieresultaten, bespre- ken daarvan in de voltallige bijeenkomst, het opstellen van conclusie/bouwstenen/program- mapunten
21.45 u. Sluiting
---~~~-- 9 •
Met een zekere regelmat't rullen de liber.a bewmdslicden in dit bla
een korte uiteenreltins geven
l'DIIde beleidszaken, waarmee ze zie bt?zifihoudcn. Hiernaa,
treji u een bijdrage aa ''an onze minister v
ondem'ijs wetensclwppen, dr.
Pa i
,Regeren is vooruitzien'
geldt eerst recht voor onderwijs
Niet alle belangrijke discussies voltrekken zich in het parlement; bij het onderwijs spelen ook die discussies in de Centrale Commissie voor Onderwijsoverleg een grote rol. Zij krijgen alleen in de dagbladpers en in de actuali- teitenrubrieken van radio en tv veel minder aandacht.
Ten onrechte. In de CCOO van 24 apri11980 werd een grote stap vooruit gezet op de weg naar de nieuwe basis- school. De delegaties in de CCOO hebben zich verenigd met mijn voorstellen betreffende de integratie voorberei- dende bijscholingscursussen voor kleuterleidsters en onderwijzers. Deze cursussen zullen op grote schaal in oktober 1980 gaan beginnen. Wij moeten alles op alles zetten om te bereiken dat de nieuwe basisschool op 1 augustus 1983 kan worden ingevoerd. Regeren is voor- uitzien, en dat geldt voor onderwijs eerst recht.
De delegaties in de CCOO steunden mij, maar zij wilden ook, dat de docenten die de bijscholingscursussen gaan volgen, faciliteiten zouden krijgen. Ik begrijp dat wel, en vind het zeker niet onredelijk, maar ... ik moet in 1981 enige honderden miljoenen guldens inleveren. Ik zit aan de grens van de financiële mogelijkheden. Tot nu toe werden het kleuter- en lager onderwijs zoveel mogelijk bij beleidsombuigingen ontzien. En dat wil ik blijven doen. Maar geld extra, dat is er niet. De ernst van de be- sprekingen over de begroting voor 1981 werpt haar schaduwen vooruit. Ook het onderwijs komt in deze schaduw te staan. En toch zal ik de vernieuwing aan de basis met kracht doorzetten, want goed onderwijs in de
jongste jaren is voor het gehele verdere leven werkelijk van het allergrootste belang.
E
Ik ben op het gebied van de vrouwenemancipatie actief, niet alleen de emancipatie binnen het onderwijs, ma-ar ook binnen het departement van Onderwijs en Weten- schappen.
Er werden vrouwen benoemd voor de functie van plv.
secretaris-generaal en voor de functie van directeur van de directie Personeelszaken. Advertenties voor de mid- delbare en hogere functies op het departement hebben tegenwoordig een speciale clausule, waarbij vrouwen uitdrukkelijk worden gevraagd om te solliciteren. Dat heeft succes. Er hebben in 1979 tweemaal zoveel vrou- wen gesolliciteerd als vroeger. In 1979 kwamen 3050 sollicitaties binnen, waarvan 2500 van mannen en 550 van vrouwen (een verhouding van 5 : 1). Benoemd wer- den 96 mannen en 50 vrouwen (een verhouding van 2 : 1).
Er werden 45 inspecteurs aangesteld, waarvan 36 man- nen en negen vrouwen.
Zij kwamen in de plaats van 41 mannen en vier vrou- wen. Onderwijs en Wetenschappen is op het gebied van het departementaal personeelsbeleid een trendsetter. Het werkt aanstekelijk op andere departementen.
Engeland en Europa
Er was weer eens sprake van een crisis in de Gemeen- schap, die door een marathonzitting van 18 uur op 29 en 30 mei te Brussel tot een oplossing gebracht is. De Britten vonden vooral de Europese landbouwpolitiek te duur en ze waren kwaad over het feit dat zij- zoals ze zelf zeggen als arm land - met Duitsland samen het grootste gedeelte van de netto-contributie aan de EG moesten betalen. Het tegenargument van voornamelijk de Fransen was, dat de Britten reeds bij toetreding tot de EG wisten dat de Europese landbouwpolitiek ze geld zou gaan kosten, maar dat dit een prijs was voor toegang tot de douane- unie, waarin de Engelsen hun industrieproducten konden verkopen. Zowel de economische teruggang als de slechte productiviteit van de Britse industrie hebben dat voordeel niet gebracht en tot nu toe is de EG er niet in geslaagd de regionale en sociale politiek zover van de grond te krijgen dat daarmee de dure overschotten land- bouwpolitiek gecompenseerd kon worden. (Om de Euro- pese landbouwpolitiek wel in perspectief te zetten: alles bij elkaar kost het nog altijd maar 0,8 % van de totale nationale begrotingen.)
De Britse conservatieve regering zette vorig jaar novem- ber op de Europese Raad te Dublin haar zwaarste wapen, de IJzeren Maagd Maggie Tatcher, in om het
thuisfront te laten zien dat zij niet meer aan Europa weggaven dan de vorige Labourregering. In Dublin wer- den zware gevechten geleverd en niemand week een duimbreed. De volgende slag zou in april in Luxemburg geleverd worden. Mrs. Tatcher nam ondanks grote con- cessies van Schmidt en Giscard alleen genoegen met een onvoorwaardelijke overgave en daar werden alle ande- ren, die zich zo grootmoedig getoond hadden, heel kwaad om. Om de gemoederen wat tot bedaren te brengen zette mrs. Tatcher nu haar schildknaap, de plooibare en diplo- matieke Lord Carrington, in en ja hoor, voor de prijs van verhoging van de landbouwprijzen met 5 %en een mini- mumprijsregeling voor schapenvlees (dus binnenkort ook nog een schapenvleesberg, naast de boterberg bij de melkplas) zijn de andere acht door de pomp gegaan.
Engeland krijgt 1,6 miljard pond van de contributie kwijtgescholden in twee jaar en als het daarna weer moeilijkheden geeft, gaan we weer praten. Het Verenigd
1Koninkrijk zal de Gemeenschap niet snel verlaten, maar
of wij en zelfs zij zelf er veel plezier aan zullen beleven is
nog maar zeer de vraag. Begrijpt u waarom München en
premier Chamberlain die 'Peace for our times' uitriep mij
voor de geest kwamen?
door ella Láuir..Schillhws
KopijFOOrdezerubrie zendenaan
ntelrGUI
P. G. Lazár Sclulthws, Brusselsetraat JJJ, 61/1 PD Maastnekt
Welke vorm heeft een platform?
Het Limburgse land is een prachtig land, het Limburgse volk is een prettig volk en de Limburgse vrouw is net als de vrouw elders opgenomen in de stroomversnellingen rond de vrouwenemancipatie en -educatie. De laatste maanden zijn deze stroomversnellingen hier zelfs over- gegaan in draaikolken, waardoor het schuim opspatte tot op de voorpagina's der lokale kranten.
Waarom al die deining? Een storm in een glas water of een werkelijke tegenstelling?
De vaak gebruikte terminologie doet het laatste ver- onderstellen: er wordt vaak gesproken over georgani- seerde en ongeorganiseerde vrouwen, hetgeen weinig duidelijke begrippen zijn (is een Vrouwenhuis werkelijk zo ongeorganiseerd?), maar als er sprake is van traditio- nele vrouwenorganisaties en nieuwe groeperingen doemt er een scala van (gevoelsmatige?) verschillen voor ons op. Immers, traditioneel doet denken aan behoudend, aan een beetje oud en stoffig, zelfs aan wat ingedut zijn, terwijl een nieuwe groepering natuurlijk jong is, vol initiatief en levenslust!
Maar, zoals dit wel vaker het geval is bij een jongere aanpak: er wordt over het hoofd gezien, dat zonder datgene wat eerder was, het eigen bestaan onmogelijk zou zijn. Zo ook in de vrouwenwereld: de wortels van het nieuwe liggen voor een deel in de "traditionele" organisa- ties, de nieuwe ideeën konden ontwikkeld worden mede dankzij het werk, dat door anderen al gedaan was.
Desalniettemin kan het voorkomen, dat de "vernieu- wers" zichzelf zien als de werkers aan Educatie en Emancipatie en dat zij hierdoor met een minimum aan beslissingsrecht van de vrouwenorganisaties genoegen kunnen nemen. Het democratisch recht op inspraak en medezeggenschap is echter een algemeen recht, dat geen selectief gebruik verdraagt.
Deze wat lange inleiding achtte ik nodig om inzicht te geven in enige recente gebeurtenissen op dit gebied in Limburg. Is Limburg dan zo belangrijk? Voor mij uiter- aard meer dan voor velen uwer, maar wat hier gebeurt, kan voor elders een les inhouden. Daarom heel in het kort:
In 1977 startte op verzoek van de Culturele Raad Lim- burg (CRL) een Voorbereidingswerkgroep haar activitei- ten om te komen tot een Platform Educatief werk voor Vrouwen in Limburg met als. doel:' "Het inhalen van de bij vrouwen aanwezige achterstand op educatief gebied."
Deze werkgroep stelde een nota samen (inmiddels be- kend als de paarse nota), waarvan het concept nóch aan de Limburgse Vrouwenraad (LVR), nóch aan de bestu- ren der LVR-Iidorganisaties werd voorgelegd. Naar ach- teraf bleek, had de toch al numeriek zwakke vertegen- woordiging van de L VR wegens problemen met de gang van zaken zich geruisloos teruggetrokken. Mede hier- door kwam op een vrij laat tijdstip de LVR ter ore, dat voor dit platform (niet te verwarren met het Platform- met-klankbordfunctie waarvan in de CRM-nota over Provinciale Emancipatiebureaus sprake is!) subsidie was
11
aangevraagd als gold dit voor alle vrouwen in onze provincie. De Platform-"zetels" bleken echter allerminst gelijkelijk verdeeld te zijn over de verschillende stromin- gen, bovendien was gekozen voor een "horizontale"
werkvorm, hetgeen inhield dat men niet geacht werd namens de eigen organisatie of werkveld deel te nemen, maar vanuit waardoor sneller gewerkt kon worden zon- der verplichte terugkoppeling naar de eigen achterban.
Een methode dus, die voor de verticaal gestructureerde organisaties met hun bestuurslagen en vertegenwoordi- gingen op verschillende niveaus, niet acceptabel was.
Bovendien hield deze constructie het gevaar in dat men ankerloos kon wegdrijven van de wensen, die onder de achterban leefde als een ijsschots, die de binding met het landijs verloor.
Voordat de subsidie door de Provincie voor dit Platform werd toegekend, stak de L VR een stokje in de spaken, waardoor het Platform in zijn vaart werd gestuit. De L VR vond zich vertegenwoordigd hierin middels vier van de zestien zetels. Van deze vier waren er drie voor de drie grote organisaties (Vr. NKV, LVB en KVGilde), daar- naast mochten er zeven verenigingen te zamen één per- soon aanwijzen, terwijl er vijf eenvoudig buiten de boot vielen (UVV, CDA-Vrouwenberaad, Vrouwen in de VVD, Zonta en Soroptimisten). Vanzelfsprekend namen de politieke vrouwenorganisaties hiermee geen genoegen en gingen zij hun politieke kanalen bevaren.
P s e laat
De provinciale subsidiekraan bleef mede hierdoor geslo- ten, waardoor het Platform niet van start kon gaan tot grote verontwaardiging aan gene zijde en ook tot on- genoegen van de Rooie Vrouwen, die boos (of opge- lucht?) uit de L VR stapten met als grootste grief: de macht, welke de LVR zou nastreven! Het is inmiddels duidelijk, dat naast de sport ook het terrein van de vrouweneducatie binnen de politieke sfeer werd getrok- ken, al werd mij onder vier ogen verzekerd, dat de politieke groeperingen met opzet slechts voorlopig buiten het gebeuren waren gehouden. Waar vallen de Rooie Vrouwen dan onder??
Provinciale Staten ontving vele brieven van verontruste voor- en tegenstanders. Van buiten onze provincie wer-
kende instellingen kwam een open brief, waarin aange- drongen werd op uitvoering van de paarse nota, waar- over velen zich blijkbaar een mening hadden kunnen vormen. Deze brief was mede namens de consulentes van de Drentse Vrouwenraad in de Culturele Raden van Friesland, Groningen, Gelderland, Noord-Holland, Utrecht en Zeeland verzonden.
Ook de Jokale pers werd bij herhaling ingeschakeld en er verschenen artikelen over de totaal verkeerde handel- wijze van de LVR, e.e.a. verlucht met foto's van demon- strerende vrouwen met spandoeken pro-Platform.
Er kwamen nu bijeenkomsten met het bestuur van de
LVR en tenslotte een zware vergadering van Platform,
u.o/gu pag. l6
Het programma
van de Teldersstichting
De Teldersstichting heeft onlangs een aantal nieuwe projecten gestart. Daarnaast Jopen op dit ogenblik nog enkele projecten uit 1979, die hopelijk in 1980 worden afgerond. Eén zo'n lopend project betreft de raden van commissarissen. In de werkgroep Raad van Commis- sarissen wordt ernaar gestreefd een korte publikatie uit te brengen over de taken, het functioneren en de samenstelling vlm deze organen. De· werkgroep wordt voorgezeten door prof. mr. W. J. Slagter, hoogleraar burgerlijk en handelsrecht aan de Erasmusuniversiteit te Rotterdam.
Andere nog lopende projecten betreffen het onderwijsbe- leid en de medezeggenschapsproblematiek. Onlangs is het startschot gelost voor vier nieuwe projecten: Beheer- sing Overheidsuitgaven, Rechtsbescherming tegen de Overheid, Internationale Noodhulp en Namibië.
Het project Beheersing Overheidsuitgaven analyseert de effecten die de omvangrijke overdrachtsuilgaven en de voortdurende groei van het beslag van de overheid op het nationale inkomen uitoefenen op o.a. het bedrijfsklimaat, de arbeidsmarkt, de werkgelegenheid, de investeringen, de geld- en kapitaalmarkt, en de betalingsbalans. Een werkgroep zal binnenkort van start gaan om de vraag te beantwoorden welke groeivoet van de collectieve lasten in de jaren tachtig verantwoord is.
Op voorstel van mr. J. M. Polak, curator van de Telders- stichting en lid van de Raad van State, zal een werkgroep worden gevormd die de Rechtsbescherming tegen de overheid onderzoekt. Dit onderwerp is actueel. De Tweede Kamer moet zich binnenkort uitspreken over een ombudsman (wetsontwerp 14178). Voorts is er een wets- ontwerp tot wijziging van de Wet op de Raad van State dat enige knelpunten bij de behandeling van Kroonberoe- pen en beroepen op de afdeling rechtspraak van de Raad van State moet wegnemen. Met die regeling en andere kleine voorzieningen (verhoging aantal staatsraden) komt men er echter niet. Een subcommissie De Gaay Fortman is bezig overeenstemming te krijgen over ver- anderingen in de administratieve rechtspraak (speciaal ove de vraag of onder de afdeling rechtspraak een eerste instantie - een onderbouw - moet worden gesteld). De samenhang met de vraagstukken rond de reorganisatie van de gewone rechterlijke macht zal de oplossing van vraagstukken van administratief beroep en administra- tieve rechtspraak overigens bemoeilijken.
De hoofdvraag voor de toekomst van de rechtsbescher- ming tegen de overheid zal zijn: hoe verenigen we de behoefte aan reële rechtsbescherming van de burger (steeds door liberalen sterk beklemtoond) met de be- hoefte van het bestuur aan slagvaardigheid?
Met name zal het noodzakelijk zijn bij de beroepen htt kaf van het koren te scheiden. Moet dat gebeuren door drempels te verhogen (hoger griffierecht, verplichte ver- tegenwoordiging e.d.)? Of moet de - interne- organisatie van de rechterlijke colleges worden verbeterd? De voor- keur gaat uit naar de tweede weg.
Het project Internationale Noodhulp heeft tot doel uit de ervaringen met hulpverlening in internationale ramptoe- standen die door natuurlijke of menselijke en politieke factoren zijn veroorzaakt, lessen te trekken. Er worden voorstellen in ontwikkeld voor een snellere en betere hulpverlening van voedsel, medische en vluchtelingen- hulp door internationale organisaties en nationale do- nors. Het rapport wordt voorbereid door de directeur van de Teldersstichting, prof. Voorhoeve.
Ook het project Namibië ligt in de internationale sfeer.
De vraag hoe dit land de onafhankelijkheid dient te verkrijgen roept een aantal ingewikkelde politieke en strategische problemen op, die steeds dringender worden.
Onder auspiciën van de Teldersstichting bereidt drs.
A.W. Kröner een rapport voor dat beoogt de grote leemte in de Nederlandse kennis van dit land te vullen.
Het tast de mogelijkheden af voor de oplossing van de kwestie Namibië zonder geweld, waarin de legitieme belangen van alle betrokkenen in een stabiele, zo moge- lijk democratische, staatsvorm zoveel mogelijk recht wordt gedaan, zonder dat strategische belangen van het Westen ernstig worden geschaad.
Naast deze lopende en onlangs gestarte projecten, liggen er diverse projectvoorstellen in portefeuille. Genoemd kunnen worden het project "Naar Nieuwe Zakelijkheid in de Ontwikkelingssamenwerking" en "Het Beleid van de USSR ten aanzien van West-Europa". Voorts is een aantal onderwerpen in voorstudie, zoals Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer, en Jongerenproble- matiek (o.a. jeugdwerkloosheidf Hierover kunnen nieuwe projecten worden gestart, zodra er voldoende financiële middelen, staftijd, en deskundige werkgroep- Jeden voor beschikbaar zijn.
Rnpporten
De rapporten van de Teldersstichting zijn verkrijgbaar op Koninginnegracht 55a te Den Haag, door over- making van de kosten op giro 3349769. De laatste jaren zijn de volgende titels verschenen:
Prijs Porti nr. 30 Over de Economische -
Orde in Nederland f 10,- incl.
nr. 31 Arbeid, een studie over de plaats van de arbeid in de
maatschappij van morgen f 15,- nr. 32 Liberalisme in de Jaren
Tachtig f 10,-
nr. 33 Arbeidstijdsverkorting op
afbetaling f 5,-
nr. 34 Een liberale visie op de ver- deling van inkomen en ver-
mogen f 16,50
nr. 35 Energie tot 2000 f 17,50 nr. 36 Internationale Ontwikke-
ling en buitenlands beleid f 19,50
incl.
incl.
incl.
incl.
incl.
}3,- •
. Groslijst en technisch advies vanhet
hoofdbestuur
Ter voldoening aan artikel 6.4 van het Reglement op de kandidaatstelling voor leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal publiceert het hoofdbestuur hierbij de groslijst en het technisch advies. De groslijst is door het hoofdbestuur samengesteld overeenkomstig artikel6.1 van bedoeld reglement en het technisch advies is door het hoofdbestuur vastgesteld
overeenkomstig artikel6.3 van bedoeld reglement.
l. In alle 18 rijkskieskringen wordt dezelfde kandidaat op de eerste plaats • gekandideerd (de lijstaanvoerder).
2. Voor de vervulling van de tweede tot en met de vijfde plaats (vier plaatsen) worden de 18 rijkskieskringen tot vier combinaties samengevoegd. Deze combinaties dienen, op basis van de uitslag van de verkiezingen voor leden van de Provinciale Staten van
1978 en van het Europese Parlement van 1979, nagenoeg evenveel VVD-zetels op te leveren. Gelijkheid van zeteltallen prevaleert zo nodig boven regionale samenhang. In totaal worden op deze plaatsen 16 kandidaten gesteld. Een
B la eI
kandidaat mag slechts in één combinatie voorkomen. Binnen de combinatie kan de volgorde van voorkeur door de
centralevergadering van de kamercentrale zelf worden bepaald.
3. Voor de vervulling van de zesde tot en met de achtste plaats (drie plaatsen)worden de onder 2. bedoelde combinaties
samengevoegd tot twee combinaties. In totaal worden op deze plaatsen zes kandidaten gesteld. Een kandidaat mag slechts in één combinatie voorkomen.
Binnen de combinatie kan de volgorde van voorkeur door de centralevergadering van de kamercentrale zelfworden bepaald.
Rangorde van de aan de VVD toegekende zetels, voor wat PS en EP betreft berekend alsofhet verkiezing van de Tweede Kamer betrof.
PS 1974 TK 1977 PS 1978 EP 1979
(herrekend (28 zetels) (herrekend (herrekend
30 zetels) 26 zetels) 25 zetels)
I Haarlem (I) Haarlem (I) Haarlem (I) Haarlem (l) I
2 Leiden (I) Leiden (1) Leiden (1) Leiden (I) 2
3 Utrecht (I) Dordrecht (I) Dordrecht (I) Dordrecht (I) 3
4 Dordrecht (!) Utrecht (I) Utrecht (i) Utrecht (1) 4
5 Arnhem (I) Arnhem (1) Arnhem (I) Arnhem (1)- 5
6 's-Hertogenbosch (l) 's-Hertogenbosch (i) Den Helder (I) Den Helder (I) 6 7 Haarlem (2) Den Helder (I) 's-Hertogenbosch (l) Zwolle (l) 7 8 Den Helder (I) Maastricht (I) Zwolle (1) 's-Hertogenbosch 8
9 Zwolle (I) Zwolle (i) Haarlem (2) Haarlem (2) 9
10 Leiden (2) Tilburg (I) Leiden (2) Leiden (2) 10
11 Amsterdam (I) Haarlem (2) Maastricht Tilburg 11
12 Maastricht (I) Leiden (2) Amsterdam 's-Gravenhage 12
13 's-Gravenhage Amsterdam Tilburg Nijmegen 13
14 Tilburg 's-Gravenhage 's-Gravenhage' Amsterdam 14
15 Utrecht (2) Nijmegen Nijmegen Maastricht 15
16 Nijmegen Dordrecht (2) Dordrecht (2) Dordrecht (2) 16 17 Dordrecht (2) Utrecht (2) Utrecht (2) Utrecht (2) 17
18 Arnhem (2) Arnhem (2} Groningen Groningen 18
19 Rotterdam Groningen Assen Arnhem (2) 19
20 Groningen Rotterdam Arnhem (2)
1Assen 20
21 Assen Assen Rotterdam Den Helder (2) 21
22 's-Hertogenbosch (2) 's-Hertogenbosch (2) Den Helder (2) Leeuwarden 22
23 Leeuwarden Den Helder (2) Leeuwarden Rotterdam 23
24 Haarlem (3) Leeuwarden Middelburg Middelburg 24
25 Den Helder (2) Middelburg 's-Hertogenbosch (2) Zwolle (2) 25
26 Middelburg Maastricht (2) Zwolle (2) 26
27 Zwolle (2) Zwolle (2) 27
28 Leiden (3) Tilburg (2) 28
29 Amsterdam (2) 29
30 Maastricht (2) 30
4. Voor de vervulling van de negende tot en merde eenentwintigste plaats (dertien plaatsen) worden op alle 18 lijsten dezelfde kandidaten in dezelfde volgorde
gekandideerd. In het totaal worden op deze plaatsen dertien kandidaten gesteld. · 5. Voor de vervulling van de plaatsen 22 tot en met 26 (vijf plaatsen) worden wederom de vier onder 2. bedoelde combinaties in het leven geroepen. In totaal worden op deze plaatsen twintig
kandidaten gesteld. Een kandidaat mag slechts in één combinatie voorkomen.
Binnen de combinatie moet de volgorde in elke tot die combinatie behorende rijkskieskring gelijk zijn.
6. Voor de vervulling van de plaatsen 27 tot en met 30 (vier plaatsen) dienen de centralevergaderingen van de
kamercentrales vier kandidaten te stellen.
Op deze plaatsen kunnen kandidaten worden gesteld die zich bereid hebben verklaard slechts een kandidatuur voor een niet-verkiesbare plaats te aanvaarden.
Desgewenst kunnen kandidaten worden gesteld die niet voorkomen op de groslijst.
7. De aantallen voorlopige kandidaten die de ledenvergaderingen van de afdelingen en de centralevergaderingen van de
kamercentrales ten hoogste mogen plaatsen op de door hen samen te stellen
advieslijsten als bedoeld in
onderscheidenlijk artikel7.3 en artikel8.4
\LBO
