Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.
Zaaknummer 1812/ Autobytel (Pon De Telegraaf)
I. MELDING
1. Op 4 mei 2000 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat N.V. Holdingmaatschappij De Telegraaf en Pon Holdings N.V. voornemens zijn een gemeenschappelijke onderneming tot stand te brengen, in de zin van artikel 27, onder c, van de Mededingingswet. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 90 van 10 mei 2000. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht.
II. PARTIJEN
2. N.V. Holdingmaatschappij De Telegraaf (hierna: De Telegraaf) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. Zij heeft een groot aantal dochterondernemingen. De Telegraaf is actief op het gebied van uitgifte van dagbladen, tijdschriften, huis-aan-huisbladen en elektronische media,
alsmede de technische vervaardiging ervan in Nederland, het vervaardigen van grafische producten voor derden, waaronder drukwerk, en het verspreiden van dagbladen en drukwerk. De Telegraaf is onder meer actief op het gebied van het aanbieden van ruimte voor advertenties voor nieuwe en gebruikte autos, accessoires en financierings-, verzekerings- en leaseproducten.
3. Pon Holdings N.V. (hierna: Pon) is een naamloze vennootschap naar Nederlands recht. Zij heeft een groot aantal dochterondernemingen. Pon is actief op het gebied van import van autos, vrachtwagens, landbouwtrekkers, heftrucks, banden en onderdelen, de handel in nieuwe en gebruikte autos, onderdelen en accessoires, dienstverlening op het gebied van onderhoud, (schade)reparatie en leasing van autos, alsmede financile dienstverlening, telecommunicatie en de import van industrile producten en diensten. 4. Autobytel is een nog op te richten vennootschap onder firma naar
Nederlands recht. Zij zal actief worden op het gebied van bemiddeling via het Internet met betrekking tot de aan- en verkoop van nieuwe en gebruikte automobielen en aanverwante diensten.
III. DE GEMELDE OPERATIE
Autobytel Europe LLC (hierna: ABT), een volle dochter van autobytel.com.inc, heeft een optie op de participatie van Fazant Beheer B.V. in Autobytel. De optie heeft een looptijd van 18 maanden. ABT heeft op dit moment geen zeggenschap in Autobytel, vooralsnog blijft de betrokkenheid van ABT beperkt tot het verlenen van licenties inzake know-how, intellectuele
eigendomsrechten en software. Partijen hebben in dit verband onder meer een voor-overeenkomst van 17 november 1999 en een concept-Partnership
Agreement overgelegd.
IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT Gezamenlijke zeggenschap
6. Partijen geven aan dat Autobytel een drietal organen zal hebben, te weten de manager, de vennotenvergadering en de raad van toezicht.
7. De manager zal worden benoemd door De Telegraaf en Pon en zal worden belast met de dagelijkse leiding van Autobytel, met inachtneming van de aanwijzingen en besluiten van de vennotenvergadering.
8. De vennotenvergadering bestaat uit de drie vennoten, met dien verstande dat alleen De Telegraaf en Pon stemrecht hebben. In de vennotenvergadering hebben De Telegraaf en Pon ieder een gelijke stem. Besluiten in de
vennotenvergadering zullen worden genomen met gewone meerderheid van stemmen, met uitzondering van (onder andere) de volgende besluiten, die met algemene stemmen dienen te worden genomen:
- doelstellingen, strategie en goedkeuring van businessplannen;
- vaststelling van het budget, de operationele plannen en de jaarstukken; - benoeming/ontslag van de manager;
- toetreding van nieuwe vennoten;
- het aangaan van financile verplichtingen (leningen, investeringen etc.); - het aangaan van overeenkomsten voor een bedrag van meer dan NLG 75.000.
9. Uit het voorgaande blijkt dat De Telegraaf en Pon gezamenlijke
zeggenschap zullen hebben over Autobytel. Beiden kunnen beslissingen in de vennotenvergadering blokkeren, waaronder de voor het commercile beleid cruciale beslissingen tot benoeming en ontslag van de manager, het budget en investeringen.
Volwaardige gemeenschappelijke onderneming
10. De gemeenschappelijke onderneming wordt aangegaan voor onbepaalde tijd. Autobytel zal blijkens de Partnership Agreement beschikken over voldoende eigen personeel en materile en immaterile activa (waaronder de know-how, merken en software van autobytel.com.inc via een sub-licentie). 11. Gelet op het bovenstaande kan worden geconcludeerd dat Autobytel zelfstandig en duurzaam alle functies van een volwaardige onderneming zal vervullen.
12. Partijen geven aan dat de totstandkoming van de concentratie er niet toe leidt dat het marktgedrag van De Telegraaf en Pon wordt gecordineerd daar geen van de activiteiten van partijen elkaar overlappen.
13. Met partijen kan worden aangenomen dat de activiteiten van Pon en De Telegraaf tot verschillende markten behoren. Het betreft geen substitueerbare producten of diensten. Het is tevens niet aannemelijk dat de mogelijke verticale relatie tussen Pon, als afnemer van advertentiediensten, en De Telegraaf, als aanbieder van advertentiediensten, marktafsluitingseffecten zal hebben. Van geen van de verschillende soorten advertenties neemt Pon meer dan [0-10%]* van de vraag voor zijn rekening, terwijl De Telegraaf als
aanbieder van advertentieruimte ten behoeve van advertenties op het gebied van nieuwe en gebruikte autos, accessoires, autoleasing,
auto-verzekeringen en financiering in de gedrukte media naar eigen schatting een landelijk marktaandeel van circa [10-20%] heeft.
14. De oprichtende ondernemingen zullen zich krachtens artikel 14, lid 1, van de Partnership Agreement gedurende de tijd dat zij samenwerken in
Nederland niet bezighouden met activiteiten die redelijkerwijs geacht moeten worden te concurreren met de activiteiten die Autobytel zal gaan ondernemen op het Internet. Het is niet aannemelijk dat de samenwerking van partijen in Autobytel een mededingingsbeperkend cordinerend effect kan hebben op de activiteiten van de moederondernemingen onderling.
Conclusie
15. Uit het voorgaande volgt dat de gemelde operatie een concentratie is in de zin van artikel 27, onder c, van de Mededingingswet. De eerder, onder punt 5, omschreven transactie leidt er toe dat De Telegraaf en Pon gezamenlijke zeggenschap verkrijgen over Autobytel.
16. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besluit vaststelling formulieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn De Telegraaf en Pon.
17. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt.
V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkt(en)
18. Partijen stellen dat geen enkele markt door de concentratie benvloed zal worden, aangezien geen van de betrokken ondernemingen op dezelfde markt (en) werkzaam is of zal zijn. Mogelijk is er sprake van een verticale relatie doordat Pon advertentiediensten in de gedrukte media afneemt van De Telegraaf en Autobytel, aldus partijen.
on-line advertentiediensten. Het betreft hier doorgeplaatste advertenties uit de autokrant van het dagblad De Telegraaf waarin tweedehands autos worden aangeboden, voornamelijk door en voor particulieren. De doorplaatsing geschiedt zonder extra kosten. Tevens geven partijen aan dat enkele dochterondernemingen van Pon via een eigen website informatie over hun producten en diensten verschaffen. Het betreft uitsluitend merkinformatie; er wordt niet bemiddeld tussen koper en verkoper.
20. Partijen geven aan dat de activiteiten die Autobytel zal gaan uitoefenen uniek zijn, omdat Autobytel:
- een volledig gentegreerd pakket automotive (gerelateerde) producten en diensten aanbiedt;
- actief vraag en aanbod bij elkaar brengt; - een onafhankelijke positie inneemt;
- de aangesloten aanbieders (permanent) opleidt; en - gebruik maakt van het medium Internet.
Op grond van deze kenmerken stellen partijen dat de toekomstige activiteiten van Autobytel zich situeren op een aparte markt, te weten de markt voor het on-line aanbieden van bemiddeling bij de verkoop van nieuwe en gebruikte autos en daarmee verwante producten en diensten.
21. Aangezien er een zeker verband is tussen enerzijds het aanbieden van advertentieruimte voor autos, accessoires, (auto)leasing, autoverzekeringen en autofinancieringen in de gedrukte media en anderzijds het on-line
aanbieden van ruimte voor het plaatsen van dergelijke advertenties, zijn beide soorten activiteiten relevant bij de mededingingsrechtelijke beoordeling van de onderhavige concentratie. Een nauwkeurige marktafbakening kan evenwel achterwege blijven, aangezien dit niet beslissend is voor de beoordeling (zie de punten 24 tot en met 26).
Relevante geografische markt(en)
22. Partijen stellen dat de geografische dimensie van de markt waarop Autobytel actief zal zijn vooralsnog is beperkt tot Nederland, aangezien Autobytel haar activiteiten voorlopig uitsluitend richt op afnemers in Nederland en alleen in Nederland gevestigde autodealers en andere aanbieders van diensten met betrekking waartoe Autobytel zal bemiddelen, zal contracteren. De reikwijdte van de aangeboden diensten is vooralsnog beperkt tot
Nederland, nu het een in de Nederlandse taal gestelde website betreft, aldus partijen.
23. In het onderhavige geval kan in het midden blijven of de markt(en) nationaal dan wel ruimer afgebakend moeten worden, omdat het de materile beoordeling niet benvloedt (zie de punten 24 tot en met 26).
B. Gevolgen van de concentratie
24. Partijen stellen dat op geen enkel gebied horizontale benvloeding
plaatsvindt als gevolg van de onderhavige transactie, aangezien op geen enkel gebied de activiteiten van de betrokken ondernemingen elkaar overlappen. Voor zover er sprake is van verticale benvloeding, zullen de gezamenlijke marktaandelen van partijen niet toenemen tot meer dan 20%, aldus partijen. 25. De Telegraaf heeft in 1999 op het gebied van het aanbieden van
gebruikte autos, auto-accessoires, autoleasing, auto-verzekeringen en financiering in de gedrukte media naar eigen schatting een landelijk marktaandeel van circa [10-20%]. Er is geen reden om aan de opgave van partijen te twijfelen. Het is niet aannemelijk dat zij op dit gebied dominant is. Dit geldt eveneens voor de huidige Internetactiviteiten van De Telegraaf en de huidige Internetactiviteiten van Pon ten aanzien van dergelijke advertenties; op dit gebied hebben zij een aantal gespecialiseerde concurrenten[1]. Tevens wijzen partijen erop dat een groot aantal ondernemingen alleen of in
samenwerking met anderen in staat wordt geacht zich op het gebied waarop Autobytel actief zal zijn, toe te treden. Gedacht kan worden aan een
combinatie van een uitgever en een (onafhankelijke) auto-importeur, de ANWB, softwarebedrijven[2] en bedrijven die een soortgelijke website exploiteren in het buitenland.
26. Het is niet aannemelijk dat de nog op te starten activiteiten van Autobytel de positie van De Telegraaf of Pon zodanig zullen versterken, dat voor het ontstaan of versterken van een dominante positie moet worden gevreesd. Evenmin is het aannemelijk dat Autobytel als nieuwe toetreder op de markt door de deelname van De Telegraaf of Pon een dermate sterke positie zal hebben, dat er reden is om aan te nemen dat een economische
machtspositie kan ontstaan. Dit alles is onafhankelijk van de precieze marktafbakening.
VI. NEVENRESTRICTIES
27. Partijen stellen dat de non-concurrentiebedingen die zijn opgenomen in artikel 14 van de Partnership Agreement (hierna: PSA) voldoen aan de voorwaarden die zijn gesteld in artikel 10 van de Mededingingswet.
28. Het non-concurrentiebeding dat is opgenomen in artikel 14, lid 1, van de PSA verbiedt, kort gezegd, Pon en De Telegraaf om gedurende de looptijd van de PSA in de Benelux betrokken te zijn bij, of deel te nemen in, een activiteit waarbij gebruik wordt gemaakt van de door ABT ontwikkelde en aan Autobytel in sub-licentie gegeven technologie, merken e.d.
29. De non-concurrentiebedingen opgenomen in artikel 14, lid 2 en 3, van de PSA verplichten Pon en De Telegraaf, kort gezegd, om gedurende het eerste jaar na het moment waarop Autobytel is ontbonden, met betrekking tot de Nederlandse markt niet eenzelfde of vergelijkbare overeenkomst te sluiten met een derde(n) die betrokken is (zijn) bij activiteiten die door Autobytel, de andere vennoten en daarmee verbonden ondernemingen worden verricht. In het geval een vennoot uittreedt, verplicht deze zich gedurende het eerste jaar na het moment van uittreding met betrekking tot de Nederlandse markt niet (in)direct betrokken te zijn bij activiteiten die door Autobytel worden verricht. 30. Met partijen kan worden aangenomen dat het beding van artikel 14, lid 1, van de PSA noodzakelijk is om Autobytel een zelfstandige positie te laten verwerven op de markt. Het beding bevestigt het feit dat partijen niet actief zullen zijn op de primaire markt van Autobytel en aldus een
31. De in artikel 14, lid 2 en 3, van de PSA opgenomen bedingen kunnen niet worden aangemerkt als nevenrestrictie bij de onderhavige transactie. De bedingen zijn niet rechtstreeks verbonden aan deze transactie. De werking van het beding is afhankelijk van een toekomstig onzekere voorwaarde nu de periode van een jaar pas gaat lopen bij het beindigen van de samenwerking.
VII. CONCLUSIE
32. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
33. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de
Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist.
34. Gelet op de overwegingen in punt 30 is de directeur-generaal van oordeel dat, voor zover de in punt 28 omschreven clausule in artikel 14, lid 1, van de PSA, een overeenkomst vormt als bedoeld in artikel 6 van de
Mededingingswet, dat artikel ingevolge artikel 10 van de Mededingingswet, niet geldt voor deze overeenkomst.
Datum: 26 juni 2000
De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, voor deze:
w.g. Drs. R.J.P. Jansen Hoofd concentratiecontrole
Tegen dit besluit kan degene, wiens belang rechtstreeks bij dit besluit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besluit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam.
---* In deze openbare versie van het onderhavige besluit zijn delen van de tekst weggelaten of vervangen door een bandbreedte om redenen van
[1] Enkele voorbeelden zijn AutoTotaal, De Auto Makelaars, AutoOnline, AutoTrader voor nieuwe en gebuikte autos, Budget en Leaseplan voor verhuur en lease en Auto-onderdelen en Intex Wheels Benelux voor accessoires en nderdelen.
[2] Microsoft is in de VS, Australi en Azi actief met het door haar ontwikkelde www.carpoint.com.
