Een onderzoek naar flexibele arbeidsvoorwaarden binnen Nederland

(1)

Arbeidsvoorwaarden op maat

Bijlagen

Een onderzoek naar flexibele arbeidsvoorwaarden binnen Nederland

Corien Duursma

Rijksuniversiteit Groningen

(2)

Bijlage I Enquête Flex-Survey

(3)

Onderzoek flexibele employee benefits

Inleiding

Door maatschappelijke ontwikkelingen, veranderingen op de arbeidsmarkt en nieuwe regelingen op fiscaal en arbeidsrechtelijk gebied wordt er binnen ondernemingen op steeds flexibelere manier gebruik gemaakt van arbeidsvoorwaarden. Flexibilisering houdt in dat de werknemer keuzemogelijkheden heeft binnen het arbeidsvoorwaardenpakket. Hierbij kan gedacht worden aan het bijsparen voor pensioen, verlofsparen, aanvullende ziektekostenverzekering, spaarloon en kinderopvang. Andere benamingen voor flexibele arbeidsvoorwaardenpakketten zijn de ‘CAO à la carte’, het ‘cafetaria-systeem’ en ‘keuzesystemen’.

Hewitt/Heijnis en Koelman wil een grootschalig onderzoek houden naar de stand van zaken wat betreft flexibilisering van arbeidsvoorwaarden in organisaties in Nederland en de visie van werkgevers op de ontwikkelingen op het gebied van flexibele arbeidsvoorwaarden. Dit onderzoek, met als titel ‘flex-survey’, heeft enerzijds als doel een beeld te krijgen van de mate en de vorm waarin flexibele employee benefits-systemen worden toegepast in bedrijven. Anderzijds wil Hewitt/Heijnis en Koelman met dit onderzoek een blik werpen op de toekomst van flexibele employee benefits. Met employee benefits worden alle in geld waardeerbare arbeidsvoorwaarden bedoeld naast het loon

Meedoen aan dit onderzoek heeft voor u als voordeel dat u kosteloos het volledige onderzoeksrapport krijgt toegestuurd waarin de resultaten en conclusies van de enquête zijn opgenomen en toegelicht. Hierdoor krijgt u een beeld van de mate waarin andere bedrijven in Nederland bezig zijn met flexibele arbeidsvoorwaarden en hoe zij hier tegenaan kijken. Graag vragen wij u daarom de bijgevoegde vragenlijst in te vullen en naar ons terug te sturen.

Vertrouwelijkheid

De door de ondernemingen binnen dit onderzoek verstrekte gegevens worden als strikt

vertrouwelijk aangemerkt en als zodanig behandeld. Dit houdt onder meer in dat herkenning van

individuele bedrijfsgegevens in het onderzoeksrapport wordt voorkomen en dat gegevens niet

voor een ander doel dan dit onderzoek worden aangewend. De adresgegevens zoals u die in het

eerste deel van het onderzoek invult, worden gebruikt voor verzending van het rapport. In het

kader van het onderzoek zal slechts de naam van de deelnemende onderneming op de deelnemerslijst

worden vermeld.

(4)

Internet

U kunt op de site van Hewitt/Heijnis en Koelman de enquête ook online invullen en versturen.

Het adres hiervoor is www.hewitt.nl. Onder het kopje “laatste nieuws” staat een link waar u op klikt om toegang te krijgen tot het online onderzoek naar flexibele arbeidsvoorwaarden. Om het Flex-Survey online in te vullen dient u de volgende gegevens in te voeren:

Username: flexhewitt

Password: XS4MCS

Vragen

Indien u vragen heeft of geïnformeerd wenst te worden over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Corien Duursma (tel. 020 - 660 94 68). Voor vragen kunt u tevens op de site van Hewitt/Heijnis en Koelman terecht, via www.hewitt.nl.

Toelichting bij invullen survey

Flexibilisering houdt in dat de werknemer keuzemogelijkheden heeft binnen het arbeidsvoorwaardenpakket. Hierbij kan gedacht worden aan het bijsparen voor pensioen, verlofsparen, aanvullende ziektekostenverzekering, spaarloon en kinderopvang. Andere benamingen voor flexibele arbeidsvoorwaarden zijn de ‘CAO à la carte’, het ‘cafetaria-systeem’

en ‘keuzesystemen’.

Het onderzoek flexibele arbeidsvoorwaarden bestaat uit vier delen. Deel 1 en 2 zijn algemeen van aard en gelden voor alle organisaties. Afhankelijk van of er wel of geen flexibele arbeidsvoorwaarden binnen uw organisatie zijn, dient deel 3 of 4 door u ingevuld te worden. In de enquête zelf zal door verwijzingen duidelijk blijken welk deel op u van toepassing is.

De vragenlijst kent verschillende typen vragen. Bij de meeste vragen krijgt u een aantal keuzemogelijkheden voorgelegd. Hierbij is het de bedoeling om één enkele keuze in te vullen. Bij vragen waar het geven van meerdere antwoorden mogelijk is, staat dit vermeld. Bij de mogelijkheid ‘ anders, namelijk… ‘ bent u geheel vrij een antwoord in te vullen.

De vragenlijst is er specifiek op gericht dat het u niet meer dan 15 minuten kost om deze in te vullen.

Tot slot

De ingevulde vragenlijst kunt u middels de bijgevoegde antwoordenvelop retourneren. In verband

met de voortgang van het onderzoek verzoeken we u de ingevulde vragenlijst uiterlijk 4 april

2003 terug te sturen.

(5)

1. Over uw organisatie

Wilt u hieronder de gegevens invullen van degene aan wie het onderzoeksrapport verzonden dient te worden

Naam :

Functie :

Onderneming :

Adres :

Postcode en plaats : Website : Telefoon : E-mail adres :

1. Hoeveel werknemers zijn er momenteel binnen uw organisatie werkzaam in Nederland?

<50 50-99 100-149 150-249 250-499 500-999 1000-2499 >2500

2. Waar is de vestiging van de moedermaatschappij (indien van toepassing)?

Nederland Engeland Duitsland Frankrijk

Verenigde Staten

Elders, namelijk ………..

3. Welke bedrijfstak is op uw onderneming van toepassing?

Industrie Automatisering Handel en horeca Bouwnijverheid

Landbouw, jacht, bosbouw en visserij Vervoer, opslag en communicatie Financiële en zakelijke dienstverlening Overige dienstverlening

Openbaar bestuur en overheidsdiensten Onderwijs

Gezondheids- en welzijnszorg

Anders, namelijk ………..

(6)

2. Introductie

4.

Kunt u voor de onderstaande zeven beweringen aangeven in welke mate u het hiermee eens bent?

Het invoeren van flexibele arbeidsvoorwaarden kan bijdragen aan:

Niet Nauwe Tame Veel lijks lijk

- het tegemoetkomen aan verschillende behoeften werknemers - het verbeteren van de aantrekkingskracht van de organisatie - het behouden van werknemers

- het motiveren van werknemers - het begrijpelijker maken van arbeidsvoorwaarden voor werknemers - het harmoniseren van arbeidsvoorwaardenpakketten

- het in evenwicht brengen van behoeften organisatie en werknemers

5. In hoeverre zijn volgens u de onderstaande acht beweringen nadelen van flexibele arbeidsvoorwaardensystemen?

Niet Nauwe Tame Veel lijks lijk

- de planning van werkzaamheden binnen de organisatie - de administratieve gevolgen

- de regelgeving en belastingtechnische aspecten - de integratie met bestaande HR beleid

- te weinig interesse bij personeel

- brengt teveel verandering binnen organisatie - werknemer kan verkeerde keuzes maken - tijd en aandacht die het de organisatie kost

6. Kunt u voor de volgende drie stellingen aangegeven of u het hier wel of niet mee eens bent?

Het invoeren van flexibele arbeidsvoorwaarden leidt voor de organisatie tot:

Ja Nee Neutraal

Besparing op de kosten voor arbeidsvoorwaarden

Beheersing van de kosten voor arbeidsvoorwaarden

Toename van de kosten voor arbeidsvoorwaarden

(7)

7. Ongeacht of er binnen uw organisatie wel of geen ruimte is voor flexibele

arbeidsvoorwaarden, welke mogelijkheid van flexibele arbeidsvoorwaarden spreekt uw organisatie in het algemeen het meeste aan?

Alternatieve arbeidsvoorwaardenpakketten, waarbij werknemers de mogelijkheid hebben om te kiezen tussen een aantal arbeidsvoorwaardenpakketten.

Basis-arbeidsvoorwaardenpakket + vrije keuze, waarbij de werkgever een aantal

arbeidsvoorwaarden verplicht stelt en elke werknemer daarnaast kan kiezen uit een reeks arbeidsvoorwaarden.

Vrije keuze, waarbij de werkgever de werknemer een budget/bestedingslimiet toekent dat geheel vrij besteed mag worden aan de aangeboden arbeidsvoorwaarden, rekening

houdend met wettelijke begrenzingen.

Geen van alle bovenstaande mogelijkheden spreekt ons aan

8. Denkt u dat het concept flexibele arbeidsvoorwaarden belangrijker wordt in uw organisatie de komende jaren?

Ja Nee

9. In welke mate heeft uw organisatie flexibele arbeidsvoorwaarden ingevoerd?

Wij hebben geen flexibele elementen in onze arbeidsvoorwaarden (u kunt verder gaan met vraag 33)

Wij hebben een aantal flexibele elementen in onze arbeidsvoorwaarden

Wij hebben een uitgebreid pakket flexibele arbeidsvoorwaarden

(8)

3. Uw organisatie kent reeds flexibele arbeidsvoorwaarden

Inhoud flexibele arbeidsvoorwaardensysteem

10. Welk systeem gebruikt uw organisatie voor het flexibiliseren van arbeidsvoorwaarden?

Een vastgesteld aantal pakketten arbeidsvoorwaarden waaruit de werknemer kan kiezen Beperkte ruilfaciliteit, bijvoorbeeld in de vorm van een ‘bron-doel-systeem’ of een

‘cafetaria-systeem’, waarbij er regels zijn opgesteld door de organisatie over welke bronnen en doelen de werknemer wel en niet tegen elkaar mag ruilen en de mate waarin dit mogelijk is

Een ruilfaciliteit, bijvoorbeeld in de vorm van een ‘bron-doel-systeem’ of een ‘cafetaria- systeem’, waarbij er geen beperkingen zijn over welke bronnen en doelen de werknemer mag ruilen

Een systeem waarbij een deel van het basismaandsalaris van de werknemer wordt aangewezen als flex-deel waarvoor de werknemer arbeidsvoorwaarden kan ‘inkopen’

Een budget toekennen aan werknemers waarmee zij hun eigen arbeidsvoorwaarden kunnen vaststellen

11.

Kunt u per onderstaande benefit aangegeven in hoeverre er binnen uw organisatie daadwerkelijk gebruik wordt gemaakt van dat onderdeel in uw flexibele

arbeidsvoorwaardensysteem?

Niet in

Nauwelijks Gemiddeld Veel flexsysteem

(Bijsparen voor) Pensioen

Verlofsparen

(Aanvullende) Ziektekostenverzekering

Kinderopvang

Spaarloon

Auto van de zaak PC- privé plan Fietsplan

Vervoervergoeding

Representatievergoeding (Vergoeding voor) Thuistelefoon (Vergoeding voor) Mobiele telefoon WAO-excedent + hiaat

ANW-hiaat

Maaltijd subsidie

(9)

12. Denkt u dat er de komende jaren binnen uw organisatie iets zal veranderen op het gebied van flexibele arbeidsvoorwaarden?

Nee, blijft hetzelfde (u kunt verder gaan met vraag 14) Ja, zal veranderen

13. Indien u in de vorige vraag heeft aangegeven dat er de komende jaren iets zal veranderen, wat zal deze verandering dan zijn? (meerdere antwoorden mogelijk)

Uitbreiden aantal benefits door nieuwe onderdelen in flexsysteem in te voeren Verminderen aantal benefits door onderdelen uit flexsysteem te halen

Meer keuzemogelijkheden binnen huidige aantal benefits Voor meer personeel beschikbaar maken

Voor minder personeel beschikbaar maken Verbeteren manier van aanbod

14. Gelden er binnen uw organisatie voor verschillende groepen werknemers andere keuzemogelijkheden wat betreft flexibele arbeidsvoorwaarden?

Nee, alle werknemers hebben dezelfde keuzemogelijkheden Er is geen onderscheid gemaakt tussen groepen werknemers (u kunt verder gaan met vraag 16)

Ja, er gelden binnen ons bedrijf voor verschillende werknemers andere keuzemogelijkheden

15. Indien u in de vorige vraag heeft aangegeven dat er verschillende flexibele

arbeidsvoorwaarden bestaan voor verschillende werknemers, welke van de onderstaande groepen heeft dan de meeste flexibele kenmerken in het arbeidsvoorwaardenpakket?

Senior management (directeuren en belangrijke managementfuncties)

Management (leidinggevenden met budgettaire en personele verantwoordelijkheden) Specialisten en leidinggevenden (specialisten, professionele staf en afdelingshoofden) Uitvoerend personeel

16. Wanneer heeft uw organisatie flexibele arbeidsvoorwaarden ingevoerd?

Voor 1994

1994-1996

1997-1999

2000-2003

(10)

Onderhandelingen over flexibele arbeidsvoorwaardensysteem

17. Op welke manier wordt er binnen uw organisatie onderhandeld over arbeidsvoorwaarden in het algemeen?

Wij vallen onder een bedrijfstak-CAO, die is opgesteld door 1 of meer werkgeversorganisaties met 1 of meer vakbonden

Wij vallen onder een ondernemings-CAO, die door ons is opgesteld met 1 of meer vakbonden

Wij hebben een collectieve arbeidsvoorwaardenregeling opgesteld binnen ons bedrijf (ook wel genoemd personeelsgids of handboek arbeidsvoorwaarden) in overleg met de vakbonden

Wij hebben een collectieve arbeidsvoorwaardenregeling opgesteld binnen ons bedrijf (ook wel genoemd personeelsgids of handboek arbeidsvoorwaarden) in overleg met de ondernemingsraad

Wij onderhandelen met individuele werknemers over arbeidsvoorwaarden

18. Met wie wordt er overleg gevoerd over de concrete invulling van hoe het flexibele arbeidsvoorwaardensysteem er uit komt te zien?

Met de vakbonden Met de ondernemingsraad

Met (een afvaardiging van) de individuele werknemers

19. Wat is de houding van uw onderhandelingspartner ten opzichte van flexibilisering van arbeidsvoorwaarden?

Positieve houding Neutrale houding Negatieve houding

20. Vanuit wie is het initiatief gekomen om een flexibel arbeidsvoorwaardensysteem in te voeren?

Organisatie zelf Vakbonden

Ondernemingsraad

(Een afvaardiging van de) individuele werknemer

(11)

Administratie

21. Op welke manier administreert u flexibele arbeidsvoorwaarden?

Zelf doen

Gedeeltelijk zelf doen en gedeeltelijk uitbesteden (u kunt verder gaan met vraag 23 Uitbesteden (u kunt verder gaan met vraag 24)

22. Indien u de administratie zelf doet, wat is/zijn hiervoor uw reden(en)? (meerdere antwoorden mogelijk)

De organisatie heeft zelf de benodigde expertise

De organisatie heeft zelf de benodigde systemen in huis

Het flexsysteem geldt maar voor een kleine groep mensen en is hanteerbaar Zelf doen is goedkoper dan uitbesteden

Geen goede externe administrateur kunnen vinden Anders, namelijk ……….

U kunt verder gaan met vraag 25

23. Indien u de administratie gedeeltelijk zelf doet en gedeeltelijk uitbesteedt, wat is/zijn hiervoor uw reden(en)? (meerdere antwoorden mogelijk)

De organisatie heeft zelf de benodigde expertise, maar niet genoeg om volledig zelf te doen

De organisatie heeft zelf de benodigde systemen in huis, maar kan het nog niet volledig zelf doen

Gedeeltelijk zelf doen en gedeeltelijk uitbesteden is goedkoper dan volledig zelf doen of volledig uitbesteden

Anders, namelijk ………

U kunt verder gaan met vraag 25

24. Indien u de administratie uitbesteedt, wat is/zijn hiervoor uw reden(en)? (meerdere antwoorden mogelijk)

De organisatie heeft zelf niet de benodigde expertise

De organisatie heeft zelf niet de benodigde systemen in huis Uitbesteden is goedkoper dan zelf doen

Anders, namelijk ………

(12)

Communicatie

25. Van welke methode(s) maakt u gebruik om inzicht te verkrijgen in de gedachten en de visies van werknemers over flexibele arbeidsvoorwaarden? (meerdere antwoorden mogelijk)

Informele feedback

Workshops geven

Enquêtes houden

Speciale groep opzetten, ‘focus-groep’

Inschakelen ondernemingsraad

Nog geen pogingen gedaan om inzicht te krijgen

26. Welke manier(en) van communicatie gebruikt u om uw medewerkers te informeren over uw (plannen op het gebied van) flexibele arbeidsvoorwaarden? (meerdere antwoorden

mogelijk)

Voorlichtingsbijeenkomsten

Brochures Memo’s

Individuele gesprekken Helpdesk

Intranet Internet

27. Wie is/zijn er binnen uw organisatie verantwoordelijk voor de communicatie van flexibele arbeidsvoorwaarden? (meerdere antwoorden mogelijk)

Directie HR afdeling

Lijnmanagement

Communicatieafdeling

28. Op welke manier kunnen werknemers wijzigingen aanbrengen in hun persoonlijke gegevens wat betreft flexibele arbeidsvoorwaarden? (meerdere antwoorden mogelijk)

Papier Telefoon E-mail

Speciaal opgezet call-center Internet

Intranet

(13)

Toekomst

29. Denkt u dat de vergevorderde plannen van het kabinet met betrekking tot de ziektewet, de ziektekosten, de WAO en de levensloopregeling van invloed zullen zijn op de vorm waarin uw organisatie flexibele arbeidsvoorwaarden aanbiedt?

Ja Nee

30. Indien u uitgaat van de situatie dat u geen flexibele arbeidsvoorwaarden heeft en u zou de keuze hebben om flexibele arbeidsvoorwaarden in te voeren, zou u dit dan doen gezien de ervaringen die u er nu mee heeft?

Ja Nee

31. Vindt u dat flexibele arbeidsvoorwaarden een waardevolle aanvulling van het arbeidsvoorwaardenpakket zijn?

Ja Nee

32. Hieronder kunt u tot slot nog punten noemen die u van belang vindt voor flexibele arbeidsvoorwaardensystemen.

………

Hier stopt voor u de enquête.

Hartelijk dank voor uw medewerking

Wij verzoeken u de ingevulde vragenlijst uiterlijk 4 april 2003 terug te sturen

(14)

4. Uw organisatie kent nog geen flexibele arbeidsvoorwaarden

33. Bent u geïnteresseerd in het invoeren van flexibele arbeidsvoorwaarden in uw organisatie?

Wij zijn niet geïnteresseerd in het invoeren van flexibele arbeidsvoorwaarden in onze organisatie (u kunt verder gaan met vraag 43)

Wij zijn geïnteresseerd in het invoeren van flexibele arbeidsvoorwaarden in onze organisatie, maar nog niet van plan om hiermee al daadwerkelijk te beginnen (u kunt verder gaan met vraag 43)

Wij zijn geïnteresseerd in het invoeren van flexibele arbeidsvoorwaarden in onze organisatie en willen dit ook binnenkort gaan bewerkstelligen

Inhoud flexibele arbeidsvoorwaardensysteem

34. Wanneer bent u van plan dit in te voeren?

Nog dit jaar In 2004 In 2005 Na 2005

35. Welk systeem bent u van plan te gaan gebruiken om flexibele arbeidsvoorwaarden te implementeren?

Een vastgesteld aantal pakketten arbeidsvoorwaarden waaruit de werknemer kan kiezen Beperkte ruilfaciliteit, bijvoorbeeld in de vorm van een ‘bron-doel-systeem’ of een

‘cafetaria-systeem’, waarbij er regels zijn opgesteld door de organisatie over welke bronnen en doelen de werknemer wel en niet tegen elkaar mag ruilen en de mate waarin dit mogelijk is

Een ruilfaciliteit, bijvoorbeeld in de vorm van een ‘bron-doel-systeem’ of een ‘cafetaria- systeem’, waarbij er geen beperkingen zijn over welke bronnen en doelen de werknemer mag ruilen

Een systeem waarbij een deel van het basismaandsalaris van de werknemer wordt aangewezen als flexdeel waarvoor de werknemer arbeidsvoorwaarden kan ‘inkopen’

Een budget toekennen aan werknemers waarmee zij hun eigen arbeidsvoorwaarden kunnen vaststellen

Hebben we nog geen idee over

36. Vanuit wie is het initiatief gekomen om een flexibel arbeidsvoorwaardensysteem in te voeren?

Organisatie zelf Vakbonden

Ondernemingsraad

(Een afvaardiging van de) individuele werknemer

(15)

37. Bent u van plan de volgende benefits onderdeel te gaan laten uitmaken van uw flexibele arbeidsvoorwaardensysteem?

Ja Nee Weet nog

niet (Bijsparen voor) Pensioen

Verlofsparen

(Aanvullende) Ziektekostenverzekering

Kinderopvang

Spaarloon

Auto van de zaak

PC- privé plan Fietsplan

Vervoervergoeding

Representatievergoeding

(Vergoeding voor) Thuistelefoon (Vergoeding voor) Mobiele telefoon WAO-excedent + hiaat

ANW-hiaat

Maaltijd subsidie

Administratie

38. Op welke manier bent u van plan de flexibele arbeidsvoorwaarden te administreren?

Zelf doen

Gedeeltelijk zelf doen en gedeeltelijk uitbesteden (u kunt verder gaan met vraag 40) Uitbesteden (u kunt verder gaan met vraag 41)

39. Indien u de administratie zelf wilt doen, wat is/zijn hiervoor uw reden(en)? (meerdere antwoorden mogelijk)

De organisatie heeft zelf de benodigde expertise

De organisatie heeft zelf de benodigde systemen in huis

Het flexsysteem geldt maar voor een kleine groep mensen en is hanteerbaar Zelf doen is goedkoper dan uitbesteden

Geen goede externe administrateur kunnen vinden Anders, namelijk ……….

U kunt verder gaan met vraag 42

(16)

40. Indien u de administratie gedeeltelijk zelf doet en gedeeltelijk uitbesteedt, wat is/zijn hiervoor uw reden(en)? (meerdere antwoorden mogelijk)

De organisatie heeft zelf de benodigde expertise, maar niet genoeg om volledig zelf te doen

De organisatie heeft zelf de benodigde systemen in huis, maar kan het nog niet volledig zelf doen

Gedeeltelijk zelf doen en gedeeltelijk uitbesteden is goedkoper dan volledig zelf doen of volledig uitbesteden

Anders, namelijk ………

U kunt verder gaan met vraag 42

41. Indien u de administratie wilt uitbesteden, wat is/zijn hiervoor uw reden(en)? (meerdere antwoorden mogelijk)

De organisatie heeft zelf niet de benodigde expertise

De organisatie heeft zelf niet de benodigde systemen in huis Uitbesteden is goedkoper dan zelf doen

Anders, namelijk ………

Communicatie

42. Welke manier(en) van communicatie gebruikt u om uw medewerkers te informeren over uw plannen op het gebied van flexibele arbeidsvoorwaarden?(meerdere antwoorden mogelijk)

Voorlichtingsbijeenkomsten

Brochures Memo’s

Individuele gesprekken Helpdesk

Intranet Internet

Medewerkers nog niet geïnformeerd over plannen

43. Van welke methodes maakt u gebruik om inzicht te verkrijgen in de gedachten en de visies van werknemers over flexibele arbeidsvoorwaarden? (meerdere antwoorden mogelijk)

Informele feedback

Workshops geven

Enquêtes houden

Speciale groep opzetten, ‘focus-groep’

Inschakelen ondernemingsraad

Nog geen pogingen gedaan om inzicht te krijgen

(17)

Toekomst

44. Denkt u dat de vergevorderde plannen van het kabinet met betrekking tot de ziektewet, de ziektekosten, de WAO en de levensloopregeling van invloed zullen zijn op de keuze van uw organisatie om al dan niet flexibele arbeidsvoorwaarden in te gaan voeren?

Ja Nee

45. Vindt u dat flexibele arbeidsvoorwaarden een waardevolle aanvulling van het arbeidsvoorwaardenpakket zijn?

Ja Nee

46. Hieronder kunt u tot slot nog punten noemen die u van belang vindt voor flexibele arbeidsvoorwaardensystemen.

………..

Hier stopt voor u de enquête.

Hartelijk dank voor uw medewerking

Wij verzoeken u de ingevulde vragenlijst uiterlijk 4 april 2003 terug te sturen

(18)

Bijlage II Aankondigingbrief

(19)

Diemen, januari 2003

Betreft: aankondiging ‘flex-survey’

Geachte heer/mevrouw,

Binnenkort start Hewitt/Heijnis en Koelman met een onderzoek naar flexibele employee benefits onder Nederlandse werkgevers. Dit onderzoek met als titel ‘flex-survey’ heeft enerzijds als doel een beeld te krijgen van de mate en de vorm waarin flexibele employee benefits-systemen worden toegepast in bedrijven. Anderzijds wil Hewitt/Heijnis en Koelman met dit onderzoek een blik werpen op de toekomst van employee benefits.

Maatschappelijke ontwikkelingen, veranderingen op de arbeidsmarkt en nieuwe regelingen op fiscaal en arbeidsrechtelijk gebied leiden alle tot een verbreding van het

arbeidsvoorwaardenpakket. Hierdoor wordt er binnen ondernemingen op steeds flexibelere manier gebruik gemaakt van arbeidsvoorwaarden om werknemers aan te trekken, te motiveren en te behouden. Hewitt/Heijnis en Koelman is benieuwd naar de visie van werkgevers op deze ontwikkelingen en hoe zij hier in hun organisatie mee om gaan.

Wij nodigen u daarom graag uit een enquête in te vullen, zodat wij een zo compleet mogelijk beeld krijgen van de situatie bij Nederlandse bedrijven. Deze enquête zal begin maart naar u toe worden gestuurd. Uw antwoorden zullen vanzelfsprekend volstrekt vertrouwelijk worden behandeld.

Door deel te nemen aan dit onderzoek ontvangt u een publicatie van het rapport waarin de resultaten van de enquête zijn opgenomen en toegelicht. Zo krijgt u een beeld van de situatie bij Nederlandse werkgevers wat betreft flexibilisering van employee benefits.

Indien u meer informatie wenst kunt u contact opnemen met Corien Duursma van Hewitt/Heijnis en Koelman (tel 020-660 94 68).

Met vriendelijke groet,

De directie van Hewitt/Heijnis en Koelman BV

(20)

Bijlage III Artikel Compendium

(21)

Werkgevers buigen zich over secundaire arbeidsvoorwaarden

De werknemer die levenslang bij dezelfde werkgever blijft, bestaat bijna niet meer Gestimuleerd door maatschappelijke ontwikkelingen, veranderingen op de arbeidsmarkt en nieuwe regelingen op fiscaal en arbeidsrechtelijk gebied wordt er binnen ondernemingen op een steeds flexibelere manier gebruik gemaakt van employee benefits om werknemers aan te trekken, te motiveren en te behouden. Om een beeld te krijgen van de mate en de vorm waarin flexibele employee benefits-systemen worden toegepast, voert Hewit | Heijnis en Koelman momenteel een onderzoek uit onder Nederlandse werkgevers getiteld ‘Flex-Survey’.

Verschillende ontwikkelingen

Een toenemend aantal ondernemingen kent al enige vorm van flexibiliteit in het

arbeidsvoorwaardenpakket, zoals het kopen en verkopen van vrije dagen, de PC-privé regeling en het flexibele pensioen. Die flexibilisering van employee benefits sluit goed aan bij de huidige tijdsgeest die wordt gekenmerkt door een verdergaande individualisering van de maatschappij.

Bovendien past flexibilisering bij het beeld van de werknemer die meer eigen

verantwoordelijkheid wil voor zijn werk en loopbaan. Onder employee benefits vallen alle in geld waardeerbare arbeidsvoorwaarden naast het inkomen dat uit de dienstbetrekking wordt genoten, zoals pensioen, spaarregelingen, ziektekostenverzekering, (on)betaald verlof en kinderopvang.

Andere levensvormen en andere maatschappelijke opvattingen leiden tot andere behoeften van werknemers. De situatie van relatief uniforme en statische arbeidsvoorwaarden voldoet steeds minder, omdat werknemers verschillen in hun behoeftes en wensen. Zo hecht de ene werknemer belang aan een sabbatical leave, terwijl een andere werknemer vroeger met pensioen wil of juist behoefte heeft aan een goede kinderopvangregeling. Er dient binnen het

arbeidsvoorwaardenbeleid rekening te worden gehouden met de trend naar individualisering en flexibilisering. Bij de uitbreiding van arbeidsvoorwaardenpakketten speelt ook de verandering in de mate van zekerheid die de werknemer wordt geboden vanuit het sociale zekerheidsstelsel een rol. Werknemers zijn steeds minder standaard verzekerd, waardoor bijverzekeren een noodzaak wordt. Door de toenemende mondigheid van werknemers en een relatieve schaarste aan beter gekwalificeerd personeel kunnen werknemers meer eisen stellen. Daarnaast pleiten de

vakbonden, de werkgevers, de politiek en de verschillende departementen voor meer flexibiliteit in de Nederlandse arbeidsvoorwaardenpakketten. De overheid trekt zich langzaam terug als verzorgende partij en laat meer ruimte voor werkgever en werknemer om zaken te regelen. Ook de rol van de vakbonden verandert. In toenemende mate maken de CAO-partijen afspraken over de randvoorwaarden, zoals de hoogte en de grootte van bronnen en doelen. Deze afspraken worden vastgelegd in raam-CAO’s, waarna de ondernemingsraden kunnen onderhandelen met de directie over de invulling van de verdere arbeidsvoorwaarden.

Belang werkgevers

Voor werkgevers wordt het steeds belangrijker om zich te buigen over hun secundaire

arbeidsvoorwaarden, niet alleen vanuit financieel oogpunt, maar ook omdat we leven in een tijd waarin het individu voorop wordt gesteld en het voor ondernemingen dus belangrijker wordt om tegemoet te komen aan de individuele wensen van werknemers. De werknemer die levenslang bij een werkgever blijft, bestaat bijna niet meer. Een groeiend aantal bedrijven heeft al een flexibel employee benefits-systeem ingevoerd, zodat het voor andere werkgevers belangrijker wordt om hiermee aan de slag te gaan om hun concurrentiepositie te behouden. De wervings- en

bindingskracht van een werkgever neemt toe wanneer een onderneming erin slaagt zich te

profileren als een werkgever met aantrekkelijke en flexibele arbeidsvoorwaarden. Werkgevers die zich gaan verdiepen in een flexibel employee benefits-systeem krijgen meer zicht op de

mogelijkheden en de kosten daarvan. Het op de juiste manier omgaan met het flexibiliseren van

arbeidsvoorwaarden kan zorgen voor budgettaire zekerheid voor de werkgever.

(22)

Vorm flexibele arbeidsvoorwaardenpakketten

Werkgevers zijn op zoek naar mogelijkheden hoe om te gaan met de toenemende belangstelling voor employee benefits. Qua inhoud en vorm kunnen flexibele arbeidsvoorwaardenpakketten sterk uiteenlopen. De kern is dat werknemers zelf keuzes kunnen maken binnen het geboden arbeidsvoorwaardenpakket. Meestal wordt een flexibel arbeidsvoorwaardensysteem beschreven in termen van een aantal ‘bron- en doelelementen’ die onderling uitwisselbaar zijn. Met bronnen wordt gerefereerd aan die elementen die geheel of gedeeltelijk mogen worden ingeruild, zoals vakantiedagen, een deel van het salaris, dertiende maand en vakantiegeld. Deze bronnen worden omgerekend in een bepaalde geldwaarde, ook wel het volume genoemd. De doelen zijn die elementen waaraan men het ingebrachte volume vervolgens kan besteden, zoals vrije tijd, extra pensioenopbouw, spaarregelingen en kinderopvang. Dit ‘bron-doel-systeem’ kan echter

behoorlijk strikt zijn met veel regels en voorgeschreven keuzes. Werknemers kunnen meestal maar een bepaald aantal bronnen inruilen tegen vaststaande doelen. Dit systeem kan wat betreft de administratie en communicatie naar werknemers wel vrij ingewikkeld zijn. Een alternatief kan een systeem van ‘total compensation’ zijn, waarbij het ‘bron-doel-systeem’ breder wordt gezien.

Werknemers krijgen in dit systeem een budget waarmee zij zelf hun arbeidsvoorwaarden kunnen kopen. Het voordeel van dit systeem is dat het makkelijker is te begrijpen en dat er meer

keuzeruimte is voor de werknemer.

Verschillende benaderingen

Er zijn verschillende benaderingen van arbeidsvoorwaardenpakketten. In de meeste gevallen gaat men uit van het standaard arbeidsvoorwaardenpakket. Hierbij is er geen keuze voor de

werknemer omdat de werkgever bepaalt wat de werknemer ontvangt. In de hieronder genoemde mogelijke arbeidsvoorwaardenpakketten loopt de mate van keuzevrijheid van de werknemer verder op:

1. Alternatieve arbeidsvoorwaardenpakketten

Bij dit type pakketten is er sprake van beperkte flexibiliteit. Deze benadering biedt werknemers de mogelijkheid om te kiezen tussen een aantal arbeidsvoorwaardenpakketten. De organisatie maakt vaak een aantal profielen van werknemers waardoor op basis van elk profiel een passend arbeidsvoorwaardenpakket wordt ontworpen. De werkgever kan op eenvoudige wijze tegemoet komen aan wensen van werknemers.

2. Basis arbeidsvoorwaardenpakket + vrije keuze

De werkgever stelt een aantal basis arbeidsvoorwaarden verplicht voor alle werknemers om te zorgen dat het personeel een bepaalde mate van zekerheid heeft. Elke werknemer kan daarnaast kiezen uit een reeks extra arbeidsvoorwaarden ter aanvulling van de basis arbeidsvoorwaarden, vaak in de vorm van een ‘bron-doel-systeem’. Het totale arbeidsvoorwaardenpakket kan er dus voor iedere werknemer anders uitzien, terwijl er toch een gezamenlijke basis aanwezig blijft.

3. Vrije keuze

Dit pakket biedt werknemers de meeste vrijheid om te kiezen. De werkgever kan de werknemers een budget/bestedingslimiet toekennen dat geheel vrij besteed mag worden aan de aangeboden arbeidsvoorwaarden.

In theorie is er ook nog de methode van contant geld waarbij de werkgever geen regeling voor arbeidsvoorwaarden aanbiedt. Er is eigenlijk sprake van helemaal geen flexibiliteit. De

werknemer moet zijn arbeidsvoorwaarden privé regelen hetgeen voor de werknemer nadelig uit

kan pakken. De werkgever stelt de werknemer zodoende niet in staat om gebruik te maken van de

(23)

faciliteiten van de loonbelasting. Bovendien betaalt de werkgever loon uit dat belastbaar is onder de loonbelasting en waarover de werkgever volledig sociale premies verschuldigd is.

Overheid

Zoals eerder vermeld, trekt de overheid zich langzaam maar zeker terug als verzorgende partij.

Een grotere eigen verantwoordelijkheid is een van de prioriteiten van het kabinet. Er is sprake van een overheidsbeleid waar een flexibele gedachte van uit gaat. De overheid erkent dat de behoeften en wensen van mensen per levensfase kunnen wisselen. Dit komt onder meer tot uiting in de ziektewetplannen en de levensloopregeling (verlofknip). Het kabinet wil mensen zo meer keuzevrijheid bieden bij het combineren van werken, leren, zorgen en andere bezigheden. In het overheidsbeleid zitten dus keuzemomenten voor de werknemer om wel of niet deel te nemen aan geboden regelingen.

In- en uitvoeringsaspecten

Met enkele aspecten wat betreft de in- en uitvoering dient een onderneming rekening te houden bij de keuze voor een flexibel employee benefits-systeem. Zo hebben lang niet alle

ondernemingen de benodigde kennis in huis. Hiervoor zijn trainingen en cursussen nodig. De ondernemingsraad kan bijvoorbeeld in de positie komen dat zij over collectieve

arbeidsvoorwaarden mag onderhandelen, terwijl veel OR-leden hier nog geen ervaring mee hebben. Ook moet er een goed communicatietraject naar de werknemers toe worden opgezet. Een employee benefits-systeem heeft alleen kans van slagen als de werknemers goed worden

geïnformeerd over hun persoonlijke situatie en over de mogelijkheden en de consequenties van hun keuzes. Het ruilen van arbeidvoorwaarden kan namelijk gevolgen hebben voor het

brutosalaris van de werknemer, wat weer gevolgen kan hebben voor uitkeringen, de

pensioengrondslag, de vakantietoeslag en andere salarisafhankelijke toeslagen. De werknemers moeten dus goed op de hoogte zijn van de consequenties van hun keuzes om te voorkomen dat ze ongewilde gevolgen ondervinden qua belasting of sociale zekerheid. Ook het administratietraject kan een knelpunt vormen. De werkgever moet er rekening mee houden dat de administratie van flexibele arbeidsvoorwaarden complex kan worden. Ook kan het voorkomen dat er een aangepast IT-systeem nodig is om de keuzes van werknemers de administreren.

Onderzoek Hewitt | Heijnis en Koelman

Ondanks deze knelpunten bij de in- en uitvoering valt een toename waar te nemen in de aandacht van ondernemingen voor het flexibiliseren van employee benefits. Dit gegeven is voor Hewitt | Heijnis en Koelman aanleiding geweest nader onderzoek te doen naar de mate en vorm waarin flexibele employee benefits-systemen worden toegepast bij Nederlandse werkgevers. Belangrijke vragen in het onderzoek zijn hoe werkgevers tegen flexibele benefits aankijken en of ze als organisatie al bezig zijn met het verbreden van het arbeidsvoorwaardenpakket. Daarbij gaat het dan met name om het flexibiliseren van employee benefits. Iedere organisatie heeft namelijk employee benefits. In dit onderzoek gaat het om de vraag hoe bedrijven omgaan met het flexibiliseren ervan. Alle deelnemende ondernemingen ontvangen een gratis exemplaar van het marktrapport met de resultaten en krijgen zo een compleet beeld van de situatie op de

Nederlandse flex-markt. Indien u vragen over het ‘Flex-Survey’ heeft, kunt u contact opnemen

met Corien Duursma (020 - 695 30 31).

(24)

Bijlage IV Begeleidende brief

(25)

Diemen, (datum)

Betreft: ‘flex-survey’

Geachte heer/mevrouw,

Begin februari hebben wij u middels een brief geïnformeerd over het door Hewitt/Heijnis en Koelman te houden onderzoek naar flexibele employee benefits onder Nederlandse werkgevers.

Dit onderzoek, met als titel ‘flex-survey’, heeft enerzijds als doel een beeld te krijgen van de mate en de vorm waarin flexibele employee benefits-systemen worden toegepast in bedrijven.

Anderzijds wil Hewitt/Heijnis en Koelman met dit onderzoek een blik werpen op de toekomst van employee benefits.

Hierbij doen wij u de enquête toekomen. Wij nodigen u graag uit deze enquête in te vullen en naar ons terug te sturen. Uw antwoorden zullen vanzelfsprekend volstrekt vertrouwelijk worden behandeld. Door deel te nemen aan dit onderzoek ontvangt u kosteloos het volledige rapport waarin de resultaten en conclusies van de enquête zijn opgenomen en toegelicht.

De ingevulde vragenlijst kunt u middels de bijgevoegde antwoordenveloppe retourneren. In verband met de voortgang van het onderzoek verzoeken we u de ingevulde vragenlijst uiterlijk 4 april 2003 terug te sturen.

U kunt de enquête ook via internet invullen en versturen. Het adres hiervoor is www.hewitt.nl.

Onder het kopje ‘Laatste nieuws’ staat een link waar u op klikt om toegang te krijgen tot het

‘flex-survey’. Om de enquête online in te vullen dient u de volgende gegevens in te vullen;

Indien u vragen heeft of meer informatie wenst over dit onderzoek kunt u contact opnemen met Corien Duursma (tel. 020 - 660 94 68). Voor vragen kunt u tevens op de site van Hewitt/Heijnis en Koelman terecht, via www.hewitt.nl.

Uitziende naar uw medewerking.

Met vriendelijke groet,

De directie van Hewitt/Heijnis en Koelman BV User Name: flexhewitt

Password: XS4MCS

(26)

Bijlage V SPSS-output

(27)

Crosstabs

Case Processing Summary Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * systeem 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * systeem Crosstabulation

% within concrete invulling systeem aantal

arb.vw.pakketten

bron-doel met regels

bron-doel zonder regels

vrij flex- deel

budget Total

vakbonden 21.1% 70.2% 3.5% 5.3% 100.0%

ondernemingsraad 31.7% 60.8% 5.0% 1.7% .8% 100.0%

concrete invulling

individuele wn's 64.0% 16.0% 8.0% 12.0% 100.0%

Total 32.7% 57.9% 5.0% 4.0% .5% 100.0%

Chi-Square Tests

Value df Asymp. Sig. (2-sided)

Pearson Chi-Square 26.452 8 .001

Likelihood Ratio 27.412 8 .001

Linear-by-Linear Association 2.305 1 .129

N of Valid Cases 202

(28)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * verlofsparen 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * verlofsparen Crosstabulation

% within concrete invulling

verlofsparen

nauwelijks gemiddeld veel niet in flexsysteem Total

vakbonden 40.4% 28.1% 8.8% 22.8% 100.0%

ondernemingsraad 35.8% 15.8% 5.8% 42.5% 100.0%

concrete invulling

individuele wn's 40.0% 4.0% 4.0% 52.0% 100.0%

Total 37.6% 17.8% 6.4% 38.1% 100.0%

(29)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * auto van de zaak 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * auto van de zaak Crosstabulation

auto van de zaak

vakbonden 7.0% 14.0% 8.8% 70.2% 100.0%

individuele wn's 12.0% 32.0% 32.0% 24.0% 100.0%

Total 7.9% 19.3% 21.8% 51.0% 100.0%

(30)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * PC-prive 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * PC-prive Crosstabulation

PC-prive

vakbonden 3.5% 19.3% 70.2% 7.0% 100.0%

individuele wn's 16.0% 20.0% 40.0% 24.0% 100.0%

Total 4.5% 21.3% 60.4% 13.9% 100.0%

Linear-by-Linear Association .039 1 .844

(31)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * vervoerverg. 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * vervoerverg. Crosstabulation

vervoerverg.

vakbonden 10.5% 17.5% 12.3% 59.6% 100.0%

individuele wn's 12.0% 24.0% 40.0% 24.0% 100.0%

Total 10.9% 13.9% 24.8% 50.5% 100.0%

(32)

Crosstabs

Case Processing Summary

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * mobiele telefoonverg. 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * mobiele telefoonverg. Crosstabulation

mobiele telefoonverg.

vakbonden 10.5% 15.8% 3.5% 70.2% 100.0%

individuele wn's 8.0% 24.0% 40.0% 28.0% 100.0%

Total 7.9% 18.8% 13.4% 59.9% 100.0%

(33)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * ANW 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * ANW Crosstabulation

ANW

vakbonden 7.0% 15.8% 33.3% 43.9% 100.0%

individuele wn's 24.0% 24.0% 28.0% 24.0% 100.0%

Total 12.9% 25.2% 23.3% 38.6% 100.0%

(34)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent concrete invulling * differentiatie 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

concrete invulling * differentiatie Crosstabulation

differentiatie nee ja Total vakbonden 75.4% 24.6% 100.0%

ondernemingsraad 74.2% 25.8% 100.0%

individuele wn's 48.0% 52.0% 100.0%

Total 71.3% 28.7% 100.0%

Linear-by-Linear Association 4.237 1 .040

(35)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent onderhandelingen * systeem 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

onderhandelingen * systeem Crosstabulation

% within onderhandelingen

systeem aantal

bron-doel met regels

bron-doel zonder

regels

vrij flex- deel

bedrijfstak-CAO 42.2% 53.1% 3.1% 1.6% 100.0%

ondernemings-

CAO 18.2% 70.9% 5.5% 5.5% 100.0%

coll.regeling met

vakbonden 33.3% 33.3% 33.3% 100.0%

coll.regeling met

OR 27.4% 64.5% 3.2% 3.2% 1.6% 100.0%

onderhandelingen

individuele wn's 61.1% 16.7% 11.1% 11.1% 100.0%

Total 32.7% 57.9% 5.0% 4.0% .5% 100.0%

(36)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent onderhandelingen * verlofsparen 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

onderhandelingen * verlofsparen Crosstabulation

verlofsparen

bedrijfstak-CAO 45.3% 14.1% 1.6% 39.1% 100.0%

ondernemings-CAO 38.2% 29.1% 10.9% 21.8% 100.0%

coll.regeling met vakbonden 33.3% 33.3% 33.3% 100.0%

coll.regeling met OR 30.6% 14.5% 6.5% 48.4% 100.0%

individuele wn's 33.3% 5.6% 5.6% 55.6% 100.0%

Total 37.6% 17.8% 6.4% 38.1% 100.0%

(37)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent onderhandelingen * auto van de zaak 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

onderhandelingen * auto van de zaak Crosstabulation

bedrijfstak-CAO 9.4% 28.1% 20.3% 42.2% 100.0%

individuele wn's 22.2% 22.2% 33.3% 22.2% 100.0%

Total 7.9% 19.3% 21.8% 51.0% 100.0%

(38)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent onderhandelingen * PC-prive 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

onderhandelingen * PC-prive Crosstabulation

PC-prive

nauwelijks gemiddeld veel niet in flexsysteem Total

bedrijfstak-CAO 1.6% 31.3% 53.1% 14.1% 100.0%

coll.regeling met vakbonden 100.0% 100.0%

individuele wn's 22.2% 11.1% 44.4% 22.2% 100.0%

Total 4.5% 21.3% 60.4% 13.9% 100.0%

(39)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent onderhandelingen * vervoerverg. 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

onderhandelingen * vervoerverg. Crosstabulation

vervoerverg.

bedrijfstak-CAO 10.9% 15.6% 29.7% 43.8% 100.0%

individuele wn's 5.6% 16.7% 55.6% 22.2% 100.0%

Total 10.9% 13.9% 24.8% 50.5% 100.0%

(40)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent onderhandelingen * representatieverg. 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

onderhandelingen * representatieverg. Crosstabulation

representatieverg.

bedrijfstak-CAO 18.8% 25.0% 6.3% 50.0% 100.0%

ondernemings-CAO 14.5% 5.5% 80.0% 100.0%

coll.regeling met vakbonden 66.7% 33.3% 100.0%

individuele wn's 11.1% 11.1% 38.9% 38.9% 100.0%

Total 14.9% 12.9% 9.9% 62.4% 100.0%

(41)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent onderhandelingen * mobiele telefoonverg. 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

onderhandelingen * mobiele telefoonverg. Crosstabulation

mobiele telefoonverg.

bedrijfstak-CAO 10.9% 29.7% 9.4% 50.0% 100.0%

coll.regeling met vakbonden 33.3% 66.7% 100.0%

individuele wn's 5.6% 5.6% 44.4% 44.4% 100.0%

Total 7.9% 18.8% 13.4% 59.9% 100.0%

(42)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent tijdstip invoering * systeem 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

tijdstip invoering * systeem Crosstabulation

% within tijdstip invoering systeem aantal

bron-doel met regels

bron-doel zonder regels

vrij flex- deel

voor

1994 61.5% 34.6% 3.8% 100.0%

1994-

1996 38.5% 61.5% 100.0%

1997-

1999 39.0% 52.5% 3.4% 3.4% 1.7% 100.0%

tijdstip invoering

2000-

2003 18.7% 67.0% 7.7% 6.6% 100.0%

Total 32.7% 57.9% 5.0% 4.0% .5% 100.0%

(43)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent tijdstip invoering * ziektekostenverz. 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

tijdstip invoering * ziektekostenverz. Crosstabulation

% within tijdstip invoering

ziektekostenverz.

nauwelijks gemiddeld veel niet in flexsysteem Total voor 1994 15.4% 38.5% 23.1% 23.1% 100.0%

1994-1996 15.4% 15.4% 30.8% 38.5% 100.0%

1997-1999 16.9% 22.0% 22.0% 39.0% 100.0%

tijdstip invoering

2000-2003 11.0% 13.2% 15.4% 60.4% 100.0%

Total 13.9% 19.3% 20.3% 46.5% 100.0%

(44)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent tijdstip invoering * auto van de zaak 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

tijdstip invoering * auto van de zaak Crosstabulation

1994-1996 23.1% 19.2% 57.7% 100.0%

1997-1999 15.3% 18.6% 27.1% 39.0% 100.0%

2000-2003 5.5% 13.2% 17.6% 63.7% 100.0%

Total 7.9% 19.3% 21.8% 51.0% 100.0%

(45)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent tijdstip invoering * representatieverg. 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

tijdstip invoering * representatieverg. Crosstabulation

representatieverg.

1994-1996 30.8% 15.4% 53.8% 100.0%

1997-1999 13.6% 11.9% 13.6% 61.0% 100.0%

2000-2003 13.2% 7.7% 7.7% 71.4% 100.0%

Total 14.9% 12.9% 9.9% 62.4% 100.0%

(46)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent tijdstip invoering * maaltijdsubsidie 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

tijdstip invoering * maaltijdsubsidie Crosstabulation

maaltijdsubsidie

1994-1996 7.7% 92.3% 100.0%

1997-1999 10.2% 1.7% 3.4% 84.7% 100.0%

2000-2003 12.1% 4.4% 2.2% 81.3% 100.0%

Total 10.4% 3.0% 5.4% 81.2% 100.0%

(47)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent tijdstip invoering * veranderen 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

tijdstip invoering * veranderen Crosstabulation

veranderen

nee ja Total voor 1994 50.0% 50.0% 100.0%

1994-1996 11.5% 88.5% 100.0%

1997-1999 15.3% 84.7% 100.0%

2000-2003 16.5% 83.5% 100.0%

Total 19.8% 80.2% 100.0%

(48)

Crosstabs

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent initiatiefnemer * verlofsparen 202 69.9% 87 30.1% 289 100.0%

initiatiefnemer * verlofsparen Crosstabulation

% within initiatiefnemer

verlofsparen

organisatie 37.0% 13.6% 7.8% 41.6% 100.0%

vakbonden 34.8% 47.8% 4.3% 13.0% 100.0%

ondernemingsraad 43.8% 25.0% 31.3% 100.0%

initiatiefnemer

individuele wn's 44.4% 55.6% 100.0%

Total 37.6% 17.8% 6.4% 38.1% 100.0%

(49)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent behoeften werknemers * mate van flexibilisering 289 100.0% 0 .0% 289 100.0%

behoeften werknemers * mate van flexibilisering Crosstabulation

% within behoeften werknemers

mate van flexibilisering

geen aantal uitgebreid Total nauwelijks 37.5% 62.5% 100.0%

tamelijk 28.8% 68.6% 2.5% 100.0%

behoeften werknemers

veel 30.3% 54.8% 14.8% 100.0%

Total 30.1% 60.9% 9.0% 100.0%

(50)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent aantrekkingskracht * mate van flexibilisering 289 100.0% 0 .0% 289 100.0%

aantrekkingskracht * mate van flexibilisering Crosstabulation

% within aantrekkingskracht

geen aantal uitgebreid Total

niet 100.0% 100.0%

nauwelijks 43.6% 51.3% 5.1% 100.0%

tamelijk 29.2% 64.9% 6.0% 100.0%

aantrekkingskracht

veel 26.3% 56.3% 17.5% 100.0%

Total 30.1% 60.9% 9.0% 100.0%

(51)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent behouden werknemers * mate van flexibilisering 289 100.0% 0 .0% 289 100.0%

behouden werknemers * mate van flexibilisering Crosstabulation

% within behouden werknemers

geen aantal uitgebreid Total

niet 25.0% 75.0% 100.0%

nauwelijks 41.9% 55.8% 2.3% 100.0%

tamelijk 21.5% 69.8% 8.7% 100.0%

behouden werknemers

veel 36.0% 42.0% 22.0% 100.0%

Total 30.1% 60.9% 9.0% 100.0%

(52)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent motiveren werknemers * mate van flexibilisering 289 100.0% 0 .0% 289 100.0%

motiveren werknemers * mate van flexibilisering Crosstabulation

% within motiveren werknemers

geen aantal uitgebreid Total

niet 40.0% 60.0% 100.0%

nauwelijks 38.2% 60.0% 1.8% 100.0%

tamelijk 24.6% 66.1% 9.4% 100.0%

motiveren werknemers

veel 37.9% 46.6% 15.5% 100.0%

Total 30.1% 60.9% 9.0% 100.0%

(53)

Crosstabs

Cases

Valid Missing Total N Percent N Percent N Percent integratie HR beleid * mate van flexibilisering 289 100.0% 0 .0% 289 100.0%

integratie HR beleid * mate van flexibilisering Crosstabulation

% within integratie HR beleid

geen aantal uitgebreid Total niet 14.8% 63.0% 22.2% 100.0%

nauwelijks 26.9% 61.4% 11.7% 100.0%

tamelijk 36.7% 60.2% 3.1% 100.0%

integratie HR beleid

veel 42.1% 57.9% 100.0%

Total 30.1% 60.9% 9.0% 100.0%