‘Het jaar van de trap’ 2017

2017

‘Het jaar van de trap’

Verslag VN panel Tynaarlo 2017

In 2017 werd de trap in de hal van het gemeentehuis aangepast. Eerder had het VN-panel geconstateerd dat de leuning te vroeg eindigt.

Dat leidt tot gevaarlijke situaties voor mensen zonder of met beperkt

gezichtsvermogen: Je denkt dat het einde van de trap is bereikt, terwijl er nog treden volgen. De leuning van de trap is in twee etappes verlengd. Na verlening van de trap met één trede volgde een tweede verlenging met nóg een trede.

De moraal van dit verhaal:

zolang we ons niet kunnen verplaatsen in iedere gebruiker, is het verstandig om ervaringsdeskundigheid te betrekken. Dat voorkomt onnodig werk voor iedereen.

Voor u ligt het verslag van het VN panel Tynaarlo over het jaar 2017. Hiermee verantwoordt het panel de besteding van haar door de gemeente Tynaarlo beschikbaar gestelde subsidie 2017.

1. Ontwikkelingen

2. Hoe gaat het met het VN panel 3. In 2017 opgepakt en (net niet) afgerond 4. Openstaande punten, wachtend op actie

5. Deelname inclusie bijeenkomsten, leren en uitstralen 6. Contouren plannen 2018 en ambities

7. Financieel

2 oktober 2018

1 Ontwikkelingen

Naast het VN panel op zichzelf zijn in 2017 twee andere ontwikkelingen in de gemeente op gang gekomen. Bij beide zijn panelleden actief betrokken. Raakvlakken komen in dit verslag terug.

1. Inclusie-agenda Tynaarlo 2. Platform burgerparticipatie

De Inclusie-agenda Tynaarlo is ontstaan uit een gezamenlijk georganiseerde masterclass op 15 februari 2017 door het VN panel en de initiatiefgroep burgerparticipatie. Die initiatiefgroep uit de WMO adviesraad en Cliëntenraad WWB/WSW bereidde de voorstellen voor die leidden tot het opheffen van deze raden op 1 oktober 2017 en de start met het platform burgerparticipatie. In dit platform zitten zowel inwoners als ambtenaren. Die initiatiefgroep zette het VN panel in het voorjaar 2017 aan tot het schrijven van het voorstel “stapje voor stapje naar een inclusief Tynaarlo” om te gaan experimenteren met een inclusie-agenda. In de hiervoor geformeerde werkgroep is een panellid actief. Datzelfde panellid maakte deel uit van de initiatiefgroep en nu ook van het platform burgerparticipatie. Het platform voert op dit moment experimenten uit om ervaring op te doen met de nieuwe vorm van afstemming van gemeentelijk sociaal beleid met inwoners. Één van de

experimenten is in samenwerking met het VN panel gekozen (het keukentafelgesprek).

Inclusie-agenda. De inclusie-agenda is een manier om gestructureerd en zichtbaar aan de naleving van het VN verdrag te werken als gemeente. Inmiddels is dit experiment geëvalueerd en is het verslag daarvan op 8 mei 2018 in de gemeenteraad besproken. In dit verslag beperken we daarom de aandacht voor de inclusie-agenda. De aanbevelingen van de werkgroep zijn overgenomen door het College van B&W. Een van de aanbevelingen was om de onderwerpen waar het VN panel aan werkt ook onderdeel van de inclusie-agenda te maken. Feitelijk zijn de experimenten van het platform ook items die niet misstaan op de inclusie-agenda omdat de zorg voor kwetsbare burgers op dit moment de scope is van het burgerplatform.

2 Hoe gaat het met het VN panel

In 2015 is een panel van 14 leden opgebouwd. In 2016 vertrok al een aantal panelleden. In de loop van 2017 stopten nog 7 panelleden en hulpkrachten. Het lukte het panel niet zelfstandig nieuwe aanwas te regelen. We gingen 2018 in met slechts 6 leden van start.

Toen de terugloop in het panel zich aftekende heeft Jeroen Veltheer uit Donderen zich in de zomer van 2017 opgeworpen om het resterende panel een middag in de week te ondersteunen om te overleven en voortgang te houden. Sindsdien is op woensdagmiddag een werkkamer in het

gemeentehuis beschikbaar. Daar komen panelleden die gelegenheid hebben / in staat zijn samen en met derden werken aan panelactiviteiten. Jeroen is ook betrokken in de werkgroep inclusie-agenda, is landelijk betrokken bij verschillende projecten en initiatieven rond het VN verdrag Handicap en was ooit betrokken bij de opzet van een aantal VN panels in Nederland.

Al sinds het najaar 2016 waren mogelijke kandidaten van Visio in het vizier, maar toen panelleden een jaar later eindelijk op de mensen af stapten, bleken ze een andere invulling van hun vrije tijd te hebben gevonden. Voor de zittende panelleden bleek/blijkt het heel lastig om zelf op mensen af te stappen.

In de zomer van 2017 is na overleg met toenmalig wethouder Henk Berends contact gelegd met de

coördinator van de drie sociale teams van Tynaarlo. Telefonisch zijn toen afspraken gemaakt om vanuit de sociale teams ook uit te zien naar kandidaat panelleden. Verspreide wervingsflyers naar de teams, een oproep in de krant en een vacature voor vrijwilligerswerk, leverden niets op en verliep vrij onsamenhangend. Dit was ook een gezamenlijke conclusie in een kennismakingsgesprek in de context van de inclusie-agenda van VN panel en een flinke groep medewerkers van de sociale teams en het toegangsteam jeugd begin januari van dit jaar. Daar zijn toen weer nieuwe afspraken gemaakt die in 2018 tot meer effect moeten leiden.

In het najaar van 2017 heeft het panel met haar coach van het eerste uur nog een keer tijd gestoken om de neuzen te richten en elkaar op te peppen voor de toekomst. Maar feitelijk was de groep toen al te klein om heel veel van te kunnen verwachten. Tussen maandelijkse panelvergaderingen

gebeurde er weinig tot niets, mensen kwamen er marginaal toe hun taken uit te voeren. Een externe hulpkracht die voor agenda en verslaglegging zorgde voelde zich overbodig omdat men geen gebruik maakte van haar ondersteuning en trok zich daarom terug. Een stagiair liep vast in zijn afstuderen door gebrek aan passende ondersteuning vanuit de Hanze Hogeschool. Een hulpkracht van de Jonge Socialisten belandde met een acuut en levensbedreigend gezondheidsprobleem voor langere tijd in het ziekenhuis en revalidatie. Een panellid kondigde zijn aankomend vertrek aan een ander haar naderende levenseinde. Geen heel opbeurend klimaat voor de overgebleven panelleden.

Het grootste verlies was natuurlijk het overlijden van Oscar Rietkerk op 30 oktober, voorzitter van de GroenLinksfractie in Tynaarlo. Oscar is degene geweest die de inclusietrein in onze gemeente in beweging zette. Dat zullen we nooit vergeten! Maar tot zover de ellende in dit verslag.

3 In 2017 opgepakt en (net niet) afgerond

Nieuwe website gemeente. Rond de jaarwisseling 2016-2017 heeft een deel van het panel een cursus digitale toegankelijkheid gevolgd van de stichting Drempelvrij. Met opgedane kennis heeft het panel vervolgens de projectleider voor de nieuwe website van de gemeente benaderd. Een

leverancier was reeds uitgekozen, maar wel één die kennis van zaken had. De toegankelijkheids- vereisten zijn vervolgens meegenomen in uitgangspunten voor het verdere ontwikkeltraject.

Panelleden zijn daarna ook actief betrokken in het proces.

Gezien de bewustwordingsfase m.b.t. het VN verdrag (in Nederland) en in Tynaarlo, is dit een mooi voorbeeld van hoe een alert VN panel effect kan hebben op een passende en constructieve wijze.

In de loop van 2017 werd (nieuwe) Europese regelgeving aangekondigd. Hierdoor is ruis ontstaan in de communicatie met de ontwikkel projectgroep. Voor het panel was een verrassing en onduidelijk waarom de gemeente niet langer voor het Drempelvrij keurmerk ging. De gemeentelijke website was/is één van de onderwerpen op de inclusie-agenda. De onduidelijke situatie heeft mede tot een aanbeveling in de evaluatie geleid. De website zou in het voorjaar 2018 opgeleverd worden. Het onderwerp is daarom ook nog niet als afgedaan voor 2017.

Een panellid heeft op basis van de cursus een eigen presentatie gemaakt. Daarmee kunnen website eigenaren en webbouwers bewustgemaakt worden van digitale toegankelijkheid in de volle breedte.

Zo’n presentatie is in het voorjaar verstrekt aan/verzorgd voor Zorgbelang Drenthe en haar web leverancier. Zorgbelang heeft niet teruggekoppeld wat er mee is gebeurd.

Centrumplan Vries. In/na de winter van 2016/17 werd het herinrichtingsplan van Vries uitgevoerd.

Pas in het laatste stadium van uitwerking van het plan en voor een deel tijdens de uitvoering heeft het VN panel een aantal adviezen tot verbetering van het plan gegeven. Deels gebeurde het voorwerk met dhr. Punt uit Vries ook op basis van een gezamenlijke rondgang. Ook Visio werd betrokken bij de uitwerking van de plannen. De bemoeienis in een feitelijk te laat stadium heeft er toe geleid dat maatvoering van trottoirs is aangepast, op/afjes op logische plaatsen zijn aangelegd, lantarenpalen uit het looppad zijn verwijderd, een parkeerplaats voor een nooddeur van de

supermarkt is geschrapt en ook het kruispunt Brink/Markestraat en parkeerplaats zijn meegenomen in de uitvoering. Het panel is content met het resultaat, behalve met het parkeren op de stoepen.

De ervaring met het Centrumplan Vries is aanleiding geweest om de fysiek gebouwde omgeving met hoge prioriteit op de inclusie-agenda te plaatsen. Ook in de masterclass over het VN verdrag werd dit aan de zijde van de gemeente belangrijk gevonden. Wat het panel niet begrijpt is dat ze niet

proactief betrokken is bij de plannen voor het herinrichten van Eelde. Daarbij komt nog dat de wijze van uitvoering verschilt. Ook overigens in Zuidlaren. Drie dorpskernen met verschillende uitwerking!

Tweede Kamer verkiezingen. Met de ratificatie van het VN verdrag Handicap in 2016 is de Kieswet uitgebreid met de eis dat minimaal 25% van de stembureaus volledig toegankelijk moesten zijn.

Helaas haalde een voorstel tot het ondersteunen van iedereen bij het stemmen het niet. Mensen met een verstandelijke beperking worden dus nog steeds uitgesloten van hulp bij het stemmen. Dat vindt het VN panel schandalig. Het verdrag stelt namelijk dat

iedereen ondersteund moet kunnen worden als hij/zij dat wil.

In maart 2017 werden Tweede Kamer verkiezingen gehouden.

Het VN panel heeft de gemeente een aantal vragen gesteld t.a.v. het stemmen in Tynaarlo. Daags voor de verkiezingen ontving het VN panel antwoorden met de strekking: “We volgen de Kieswet en niet het VN verdrag Handicap”. Hoewel het VN panel geen onderzoek deed naar de feitelijke toegankelijkheid, zijn er wel signalen ontvangen over manco’s in de

toegankelijkheid van stembureau’s. Dat passende

ondersteuning op zijn plaats is blijkt ook uit de ervaring van één van de panelleden hiernaast.

Inmiddels is er landelijke regelgeving dat per 1 januari 2019 stembureau’s in Nederland 100% toegankelijk moeten zijn. Ook voor het ondersteunen van mensen bij het stemmen is

regelgeving in aantocht die wel in lijn is met het VN verdrag. We gaan er van uit dat de gemeente hier bij de voorbereiding en uitvoering van de Provinciale Statenverkiezing in 2019 rekening mee houdt. En idem de lokale afdelingen van alle politieke partijen. Want als iedereen zijn stem moet kunnen uitbrengen, dan moet ook iedereen de programma’s kunnen begrijpen. Het

VN panel dient gemeente en politieke partijen desgevraagd graag van advies.

Horecaschouw. De Week van de Toegankelijkheid 2017 had als thema “Aan tafel, samen eten”. Met inspiratie van hulpkracht Jasper (Jonge Socialisten) is in de zomer van 2017 een plan uitgewerkt om

Thuis had ik al een aardig idee waarop ik wilde stemmen. Dus besloot ik op de dag dat de stembureau's open waren te gaan stemmen. Toen ik de stemlokaal binnenkwam, voelde ik de spanning in mijn lichaam stijgen. Eerst moest ik langs al die mensen die aan de stemtafels zaten. Stempas inleveren, paspoort laten zien enz. Ik werd er niet rustiger op. Daarna mocht ik naar het stemhokje. Ik vouwde het stembiljet open en pakte de potlood. Het was alsof de duvel een spelletje met me speelde. Door de opgebouwde spanning kleurde ik een ander vakje in dan dat ik thuis in gedachten had. Nadat ik weer buiten het stemhokje stond, kon ik natuurlijk niet zomaar weg lopen met het stembiljet. Met een gevoel van teleurstelling over mezelf liet ik het formulier in de stembus vallen, waarna ik snel en met een rood hoofd het stemlokaal ben uitgelopen. "Pfff, valt echt niet mee om je stem uit te brengen!!!".

alle 70 horecabedrijven in de gemeente te schouwen op toegankelijkheid. Met ondersteuning van 4 politieke jongerenorganisaties is dit plan in het najaar uitgevoerd. Er drie zijn avonden georganiseerd om in de hoofdkernen van de gemeente horecabedrijven te bezoeken. In december zijn de

tussentijdse bevindingen aan wethouder Berends gepresenteerd. Begin 2018 zijn de overgebleven adressen bezocht, vooral die in de buitengebieden.

Het doel van de schouw was tweeledig:

1. Ondernemers bewust maken van het onderwerp toegankelijkheid door met ze te spreken 2. Een totaalbeeld maken van de toegankelijkheid van de horeca in onze gemeente

Dus niet om ondernemers de maat te nemen. Wel om ze zelf aan het denken te zetten en om

gefundeerd te kunnen nadenken eventuele gewenste verbeteringen. Beide doelen zijn goed gehaald.

In de eerste helft van 2017 liep een 4^e jaars HBO student van de Hanzehogeschool Groningen - Facility Management, zijn afstudeerstage bij het VN panel. Hij wilde afstuderen op toegankelijkheid van openbaar toegankelijke gebouwen. Hij ontwikkelde een hulpmiddel om de toegankelijkheid van gebouwen gericht onder de loep te nemen. Door hem zijn MFA’s en een supermarkt onderzocht. Ten behoeve van de horecaschouw maakte hij een afgeleide handreiking en vragenlijst (40 vragen). De

volgende aspecten van toegankelijkheid komen daarin aan de orde:

De eindpresentatie van de bevindingen is i.v.m. de gemeenteraadsverkiezingen en collegevorming uitgesteld tot het voorjaar 2018. Het is de bedoeling dat dan of daarna afspraken gemaakt worden over wat met het resultaat van de schouw moet en kan gaan gebeuren.

Tot slot van dit onderwerp. De stage met de Hanze Hogeschool Groningen (HG). Dit is geen geslaagde samenwerking geweest. De student in kwestie zou in de zomer van 2017 afstuderen. Door zijn thuissituatie haalde hij zowel vóór als na de vakantie deadlines niet. Het betrof een student met een beperking (spraak). Zowel het persoonlijke communicatieprobleem als te kort schietende begeleiding vanuit de HG maakten het een moeilijk proces. Daardoor was deze stage niet begeleidbaar voor het panel als stagegever. Het panel heeft gecommuniceerd en gesprekken gevoerd met de HG over de begeleiding van hun stagiair. De student heeft uitstel van zijn afstuderen gevraagd en gekregen.

Maar het nieuwe beoordelingsmoment is voorbij gegaan, zonder dat het VN panel er iets van heeft gehoord en zonder dat het panel (eind)producten heeft gezien. Daarop besloot het panel er begin 2018 geen energie meer in te steken. Recent bereikte ons het bericht dat hij na 5 jaar studie geen diploma heeft kunnen behalen.

Kennismaking teams. In de context van de inclusie-agenda zijn panelleden betrokken bij een kennismakingsronde met alle teams binnen de gemeente. Met als doelen:

 Informatievoorziening

 Fysieke toegankelijkheid buiten (incl. bereikbaarheid)

 Fysieke toegankelijkheid binnen

 Toiletten

 Veiligheid

 Bejegening

1. Interne betrokkenheid. Informatie geven over het VN panel en hoe men er gebruik van kan maken en andersom ook informatie aan de panelleden geven over wat de teams doen.

Daarnaast werd gekeken waarin er mogelijk samengewerkt zou kunnen worden.

2. Bewustwording. De medewerkers van de teams bewust maken wat het betekent om met een bepaalde handicap door het leven te gaan.

Omdat er maar weinig panelleden op de been waren, waren de kennismakingen mager bezet vanuit het VN panel. Dat betekent dat doelstelling 2 maar beperkt is gerealiseerd. Maar doelstelling 1 is zeker goed gehaald.

4 Openstaande punten, wachtend op actie

Gemeentehuis. In 2015 heeft het VN panel op verzoek van toenmalig wethouder Berends de openbare gedeelten van het gemeentehuis op toegankelijkheid bekeken. Daar is een lijst met 25 aanbevelingen uitgekomen. Hierover zijn in 2016 afspraken gemaakt met panelleden. Het is niet duidelijk wat de stand van zaken nu is. In ieder geval zijn de afspraken op een aantal punten nog niet voor elkaar, terwijl de geplande voltooiingsdatum al weer een jaar achter ons ligt. Mogelijk zijn punten afgehandeld, waar het panel dan niet van op de hoogte is gebracht.

Hier staat tegenover dat de aanpassingen aan de trapleuning in de hal van het gemeentehuis bij alle medewerkers op het netvlies is komen te staan. Over bewustwording gesproken!

Wandelpad Zeijen. In de zomer van 2017 stopte panellid Vrouwkje (86). Trots op het feit dat met haar inzet de helft van het wandelpad langs de Brink in Zeijen geëgaliseerd was. Met bijval van meer dan 30 inwoners van het dorp had zij hier begin 2016 verzocht. De toezegging was dat het voor de bouwvak vakantie dat jaar voor elkaar zou zijn. Voor het tweede deel van de Noorderes tot aan grarage Piet Brands moeten mensen die minder ter been zijn of rollen toch de rijbaan weer op.

Regelmatig heeft Vrouwkje verzocht om opheldering / nieuwe afspraken, maar antwoord is er jammer genoeg nooit gekomen. Mocht het ooit nog gebeuren, dan stellen we voor dat we het pad naar Vrouwkje noemen.

VN panel als werk. In de context van de ontwikkelingen in het panel (zie begin verslag) is op 18 juli 2017 een gesprek gevoerd met wethouder Berends over de vraag of het VN panellidmaatschap niet de vorm van dagbesteding, begeleid vrijwilligerswerk of normaal werk zou kunnen aannemen. De wethouder heeft het panel uitgedaagd om daartoe met een voorstel te komen. Het is tot dusver nog niet gelukt om dit idee concreter te maken. Het initiatief is blijven hangen bij een gesprek met Werkplein Drentse Aa.

5 Deelname inclusiebijeenkomsten, leren en uitstralen

Panelleden namen in 2017 deel aan verschillende bijeenkomsten. Deels om het netwerk te

vergroten. Maar ook om ontwikkelingen rond het VN verdrag te volgen, ervaringen in Tynaarlo uit te dragen en kennis op te doen. We noemen

 De netwerklunches van de sociale teams Vries op 9/2 en Zuidlaren op 2/3

 Panelleden waren te gast bij de provinciale werkgroep “Toegankelijk Drenthe” van de PvdA op 10/5 om op hun verzoek te vertellen over de VN panels.

 De koepel Ieder(in) organiseerde op 6 december in Assen een bijeenkomst onder de titel

“Krachtig Netwerk”. Dit was een aanzet om meer binding tussen belangenorganisaties in Drenthe tot stand te brengen. Na afloop was niet duidelijk (geworden) waar e.e.a. toe zou gaan leiden.

 Op 11/11 hebben verschillende panelleden het congres Gelijk=Gelijk in de jaarbeurs in Utrecht bijgewoond. Een congres dat vooral werd georganiseerd om aandacht op het VN verdrag handicap te vestigen. Burgemeester Thijssen samen met panellid Paul zaten daar in een forumdiscussie.

 Voor het landelijke project “VN ambassadeurs aan de slag” is en kort filmpje gemaakt met panellid Hendrik Jan. Hij legt hierin het principe “niets over ons, zonder ons” uit. Dit filmpje wordt in het land gebruikt door VN ambassadeurs. Hij vervult in de kern van dit project ook een meesturende rol.

 Panelleden zijn allen VN ambassadeur. Een aantal heeft in 2017 de cursus “De VN ambassadeur vertelt” gevolgd.

 Een panellid kon als lid van de vereniging Inclusie Nederland van 26-28 september een op Europa gerichte leadershiptraining volgen in Brussel bij Inclusion Europe.

 In dit verband noemen we ook dat het VN panel Tynaarlo in 2017 weer voorbeeld is geweest voor verschillende nieuwe panel-initiatieven: Utrechtse Heuvelrug, Smallingerland,

Heerenveen en Leeuwarden.

6 Contouren plannen 2018 en ambities

Begin 2018 is onderling de afspraak gemaakt dat geen nieuwe onderwerpen worden opgepakt eerder dan dat het panel weer Panel op sterkte is. Lopende zaken die op het panel afkomen, vragen al meer dan genoeg aandacht.

Op de tweede plaats staat het afmaken of afgerond krijgen van onderwerpen die nog niet (helemaal) af zijn. Deze zaken zijn hiervoor in dit verslag genoemd. De horecaschouw, het wandelpad Zeijen, de toegankelijkheid van het gemeentehuis en de website van de gemeente.

Al naar gelang nieuwe aanwas voor het panel, hun ambities en vragen vanuit de gemeente wordt gekeken wat er kan worden aangepakt.

7 Financieel

Bij dit inhoudelijke jaarverslag hoort een financiële verantwoording. Deze is in een apart document vastgelegd in verband met de verspreiding van verslaginformatie.