Cover Page The following handle

(1)

Cover Page

The following handle holds various files of this Leiden University dissertation:

http://hdl.handle.net/1887/61827

Author: Nouwens, M.A.C.

Title: Grand Tour naar het Noorden : de relaties tussen de Nederlandse en Noordelijke architectuur 1890-1965 in een vergelijkend perspectief

Issue Date: 2018-05-01

(2)

G ^RAND T OUR NAAR HET N ^OORDEN

D E RELATIES TUSSEN DE N EDERLANDSE EN N OORDELIJKE ARCHITECTUUR 1890-1965

IN EEN VERGELIJKEND PERSPECTIEF

(3)

ISBN 978-94-6332-330-7

Gdrukt door: GVO drukkers en vormgevers B.V. Ede

(4)

G RAND T OUR NAAR HET N OORDEN

DE RELATIES TUSSEN DE

N

EDERLANDSE EN DE

N

OORDELIJKE ARCHITECTUUR

1890-1965

IN EEN VERGELIJKEND PERSPECTIEF

P

ROEFSCHRIFT

TER VERKRIJGING VAN

DE GRAAD VAN

D

OCTOR AAN DE

U

NIVERSITEIT

L

EIDEN

,

OP GEZAG VAN RECTOR

M

AGNIFICUS PROF

.

MR

. C.J.J.M. S

TOLKER

,

VOLGENS BESLUIT VAN HET

C

OLLEGE VOOR

P

ROMOTIES TE VERDEDIGEN OP DINSDAG

1

MEI

2018

TE KLOKKE

15:00

UUR

DOOR

M

ARIA

A

NTONIA

C

ORNELIA

N

OUWENS GEBOREN TE

W

ATERINGEN

IN

1940

(5)

P

ROMOTOR

: Mw. prof. dr. C.A. van Eck (Universiteit Leiden) C

O

-P

ROMOTOR

: Mw. dr. J.G. Roding (Universiteit Leiden)

P

ROMOTIECOMMISSIE

:

Mw. prof. dr. C.J.M. Zijlmans (Universiteit Leiden)

Prof. dr. H.A. van der Liet (Universiteit van Amsterdam) Dr. H.D. van Bergeijk (Technische Universiteit Delft)

Dr. J.J.W. Goudeau (Radboud Universiteit Nijmegen)

Prof. dr. ing. D.J. de Vries (Universiteit Leiden, RCE Amersfoort)

(6)

Opgedragen aan Koos, Pieter en Jorrit

(7)

2 INHOUD

V

OORWOORD 5

I

NLEIDING

7 1. D

E BETREKKINGEN TUSSEN

N

EDERLAND EN

S

CANDINAVIË IN DE PERIODE VAN VERNIEUWING IN DE ARCHITECTUUR

1890-1900

15

1.1 De relatie Nederland - Scandinavië eind negentiende eeuw 15

1.2 Nieuwe stromingen in de architectuur 18

1.3 Vernieuwing in de Nederlandse architectuur 22

1.4 Het Noorden op weg naar een authentieke bouwstijl 24

1.5 De Wereldtentoonstelling Parijs 1900 30

2. H

OOGTEPUNTEN VAN

S

CANDINAVISCHE EN

F

INSE

A

RCHITECTUUR TOT

1930

35

2.1 Deense architectuur tot 1930 36

2.2 Noorse architectuur tot 1930 45

2.3 Zweedse architectuur tot 1930 50

2.4 Finse architectuur tot 1930 69

3. D

E RELATIES MET DE

N

OORDELIJKE ARCHITECTUUR EN ARCHITECTEN TOT

1930

83 3.1 Interesse in Nederland voor de Noordelijke architectuur 83 3.2 De relatie tussen Britse en Scandinavische architecten vóór 1930 110 3.3 De relatie tussen Duitse en Scandinavische architecten vóór 1930 123 3.4 Aandacht van Scandinavische en Finse architecten voor het buitenland 135

4. H

ET

N

OORDELIJK

F

UNCTIONALISME 143

4.1 Functionalisme in Zweden en de Stockholmsutställningen 1930 144

4.2 Norsk Funkis 152

4.3 Denemarken en haar functionalisme 159

4.4 Functionalisme in Finland 166

5. R

EACTIES OP HET NOORDELIJK FUNCTIONALISME 175

5.1 Pioniers van de Moderne Beweging 175

5.2 Nederlands contact met het noordelijk functionalisme 177 5.3 Reacties in Groot-Brittannië op de Stockholmsutställningen 188

5.4 Reactie in Duitsland: architecten op de vlucht 197

(8)

3 6. D

E

W

EDEROPBOUW IN RELATIE MET DE

N

OORDELIJKE ARCHITECTUUR 203

6.1 Nederland kijkt naar Scandinavië 203

6.2 Reizen en ervaringen van Nederlanders in Scandinavië tot 1965 217 6.3 De relatie Groot-Brittannië/ Scandinavië na 1945-1965 225 6.4 De betrekkingen van Duitsland met Scandinavië en Finland na 1945 233

C

ONCLUSIE 245

G

ERAADPLEEGDE BRONNEN

:

A

RCHIEVEN EN

L

ITERATUUR 249

I

LLUSTRATIEVERANTWOORDING 271

A

PPENDIX

:

1. R

EIZEN VAN NEDERLANDSE ARCHITECTEN NAAR

S

CANDINAVIË 274

2. G

EGEVENS VAN DIT PROEFSCHRIFT GENOEMDE ARCHITECTEN 276

S

UMMARY

/S

AMENVATTING 281

C

URRICULUM VITAE 285

(9)