DOCUMENTATIECENTRUM
NEDERLANDSE POLITIEKE
PARTIJEN
Gezond dualisme
Bij de Algemene Financiële Beschouwingen is met de bewinds lieden van Financiën gedebatteerd o verae begroting voor het jaar 1997. Omdat minister Zalm een duidelijke norm heeft gesteld ten aanzien van de uitgaven van deze begroting, de zogenaamde Zalm-norm, hoeft niet meer over centen en dubbeltjes te worden gediscussieerd. Het debat kan zich nu meer richten op grote vraagstukken voor de lange- en de middellange termijn.
In het kader van het mobiliteitsplan van het kabinet is ook de verhoging van de brand- stof-accijns aan de orde gekomen. De VVD-fractie is op zich geen tegenstander van variabilisatie van de autokosten, maar heeft bedenkingen over de grenseffecten van deze maatregel. Er bestaat nog geen duidelijkheid over eventuele verhogingen van de brand stofaccijnzen in Duitsland. Een verhoging van de prijs in Nederland maakt het prijsver schil in elk geval nog groter. Tussen nu en de datum waarop het kabinet de verhoging van de benzine-accijns wil invoeren, zal in Duitsland over deze kwestie worden beslist. Daarom heeft onze financieel-woordvoerdvoerder Hans Hoogervorst er op aangedrongen de wettelijke behandeling van het kabinetsvoorstel over de benzine-accijns uit te stellen en de tussenliggende periode te benutten om harmonisering van de brandstofaccijnzen met Duitsland te bevorderen.
Minister Zalm is van mening dat de Kamer snel tot een besluit moet komen, omdat dit duidelijkheid schept en zijn onderhandelingspositie met het buitenland daarmee wordt versterkt. Bij de andere partijen in de Tweede Kamer ontstond de indruk dat de woord voerder van de VVD-fractie zijn eigen minister afviel. Hier heeft minister Zalm bezwaar tegen gemaakt. Hij zei:"lk ben voor alle coalitiefracties even "eigen" als voor de VVD en ik vin ahet getuigen van een fris dualisme dat dit onderscheid nu eens niet wordt
emaakt. Er is een zakelijke verhouding en ik mag best eens een verschil van mening ebben met iedere woordvoerder, ook met die van de VVD-fractie."
Ik ben blij met deze verfrissende opmerking. Ik prijs beide VVD-politici dat zij het dualisme in de politiek hoog houden en hun standpunten niet laten afhangen van partij politiek.
Frits Bolkestein
Algemene zaken; positie staatssecretaris
Zoals fractievoorzitter Frits Bolkestein al heeft bepleit tijdens de Algemene
Beschouwingen wil de VVD-fractie de func tie van de staatssecretaris nader in de wet uitwerken. In de Grondwet staat: “ Een staatssecretaris treedt in de gevallen waarin de minister het nodig acht en met inachtne ming van diens aanwijzingen, in zijn plaats als minister o p". Dat is niet de huidige toestand.
VVD-woordvoerder Jan te Veldhuis bracht dit punt tijdens de behandeling van de begroting van Algemene Zaken nogmaals naar voren.
Z e lfd e p o litie k e k leu r
De positie van de huidige staatssecretaris is ondergeschikt aan die van de minister. Daar staat tegenover dat de staatssecretaris formeel voor 100% verantwoordelijkheid draagt voor de besluitvorming van de rege ring.
De VVD-fractie stelt voor de staatssecretaris plaatsvervanger te maken van de minister, zowel binnen als buiten het departement. Daarnaast moet de staatssecretaris als vervangend minister in de ministerraad stemrecht krijgen. Het lijkt dan praktisch dat beide bewindslieden dezelfde politieke kleur hebben.
Hierdoor komt meer duidelijkheid in de diffuse positie van de staatssecretaris. Vooral omdat het beleid tussen staatssecre taris en minister duidelijker afgestemd zal
moeten worden.
W anneer de staatssecretaris voortaan vice- minister zal heten, zal dit ook in het buiten land tot minder verwarring ten aanzien van zijn of haar positie leiden.
Bijkomend voordeel is dat de ministerraad altijd compleet zal zijn.
H a lfb a k k e n
In het kabinet heeft men nog niet over deze problematiek gesproken. De mlnister-presi- dent gaf tijdens het debat aan dat hij wil aandringen op een brede discussie over dit onderwerp. Het kabinet zal alle pro's en contra's van een verandering van de positie van de staatssecretaris op een rij zetten. De minister-president gaf aan dat naar zijn mening de staatssecretaris geen 'deernis wekkende' figuur is, zoals destijds door oud-premier Van Agt werd beweerd. Te Veldhuis gaf in het debat aan dat hij niet de intentie had de staatssecretaris als persoon op een zielige manier af te schilde ren. Het gaat er om dat de staatsrechtelijke constructie naar de mening van de
VVD-Vervolg op pagina 2
Verder in dit nummer
• klimaatcommissie • Ethiek en politiek • Financiële Beschouwingen • milieubeweging
Klimaatcommissie
Deze week heeft de Tweede Kamer gedebat teerd over het
I
, , , rapport van de J j Commissie ■K* ' * j * t :*^k Küfnsatver- ■ andering. Het ^ debat vond plaats tussen J A « H l Kamer en de commissie. De Commissie maakt in haar rapport duidelijk dat gezien de bestaande onzekerheden over de stijging van de temperatuur op de aarde een voor zorgsprincipe verstandig is. De VVD- fractie onderschrijft dit. W D -w o o rd - voerder Jan Hendrik Klein Molekamp tekende daarbij aan dat de onzeker heden m .b.t. de klimaatprognoses aanzienlijk zijn. Hij vond dat de bedreigingen van de klim aatverande ringen w at sterk naar voren zijnf
ekomen ten opzichte van de onzeerheden die ook in het rapport staan.Verder stelde de woordvoerder vast dat ook over de regionale vertaalslag nog niet veel te zeggen valt. Het is moeilijk te vóórspellen w at de gevol gen voor Nederland zullen zijn. Deze lijken voor ons land te overzien. Daarom moeten paniekverhalen worden voorkomen. De woordvoer der vroeg zich af waarom de ontw ik keling van de bevolking in Nederland en de wereld nauwelijks in het rapport aan de orde zijn gekomen.
Ondanks deze kanttekeningen stelde Klein Molekamp vast dat zuiniger gebruik van fossiele brandstoffen in Nederland en de rest van de wereld noodzakelijk is. Daarom is het goed als verder wordt gewerkt aan ener giezuinig bouwen, betere energie- planologische afstemming, het ener gieproject en de ontwikkeling van nieuwe technologieën. Dit zijn punten w aar de VVD -fractie al eerder aandacht voor heeft gevraagd.
M o n d ia a l
De VVD -fractie deelt de mening van de commissie dat Nederland de onderhandelingen tijdens de klimaat- conferentie in Kyoto moet voeren in Europees verband. Nederland moet haar aandeel in de Europese reductie- verplichting nemen. De VV D gaat er mee akkoord dat bij de inzet van de onderhandelingen net Nederlandse ambitieniveau noog mag zijn. De woordvoerder wees erop dat we in Nederland al een grote mate van energie-efficiency hebben. In ons land zijn al veel energiebesparende maatregelen geëffectueerd. De kosteneffectiviteit van verdere m aat regelen neemt daarom snel af. Belangrijk bij het nemen van maatre gelen is dat goed gekeken wordt naar net milieurendement. Tijdens de Algemene Beschouwingen kwam al naar voren dat de VVD-fractie van mening is dat de Nederlandse milieu- gulden daar besteed moet worden w aar hij het meeste effect heeft.
De woordvoerder vond dat het milieurendement te weinig bij de beleidsaanbevelingen in het rapport aan de orde zijn gekomen. Dit had w at verder uitgediept kunnen worden.
Volgende week zal met de regering gediscussieerd worden over complete maatregelen op de korte termijn. Inlichtingen
Jan Hendrik Klein Molekamp 070-3182884
Vervolg Algem ene zaken pagina 1
fractie 'halfbakken' is. Formeel is de staatssecretaris tot weinig bevoegd, in de praktijk mag hij soms heel veel. Het zou beter zijn een en ander op een goede manier bij w et te regelen. De staatssecretaris van Binnenlandse Zaken komt binnenkort met een noti tie over de positie van de staatssecre taris. Jan Te Veldhuis heeft de rege ring gevraagd deze aspecten in de notitie over de staatssecretaris op te nemen.
Ook bij de behandeling van de begroting van Binnenlandse Zaken zal dit onderwerp opnieuw aan de orde komen.
Inlichtingen:
Jan te Veldhuis, 070-3182901.
Milieubeweging en democratie
De vereniging Milieudefensie (VM D ) wil het vliegveld Schiphol op 27 okto ber a.s. twee uur lang gaan blokkeren door een zilverpapier-actie. Die actie moet het radarsysteem ontregelen. Doel: protesteren tegen de ontw ikke lingen op Schiphol.
O ver Schiphol is meer dan 10 jaren ediscussieerd. De milieubeweging eeft daar volop aan meegedaan. Bij de ambtenaren aan het bureau, bij de verschillende bewindslieden, de Tweede Kamer en bij de rechters. In welk ander land heeft de m ilieubewe ging zoveel mogelijkheden op beïn vloeding van besluiten? Als de volks vertegenwoordiging dan na zoveel jaren van zorgvuldige afweging uiteindelijk een besluit neemt, mag ook van ae milieubeweging worden verw acht dat zij een dergelijk besluit respecteert.
Een milieubeweging is aan dezelfde
rechten en plichten van onze rechts orde gebonden als elke andere Nederlander. Protesteren en m anifes teren zijn grondwettelijke rechten w aar we niet aan moeten tornen. Democratisch genomen besluiten frustreren en torpederen getuigt echter van onverdraagzaamheid. De aangekondigde actie kan bovendien de veiligheid in gevaar brengen. Het spreekt vanzelf aat de VM D de economische en wekgelegenheidsbe- langen op Schiphol eveneens geweld aandoet.
In onze rechtsstaat kan de NV Schiphol natuurlijk proberen om de actie van de VM D via de burgerlijke rechter te verhinderen. Als de open bare orde dreigt te worden verstoord, heeft de betrokken burgemeester ook nog sanctiemiddelen. M aar als milieu- woordvoerder van de VVD-fractie in de Tweede Kamer, vraag ik mij af of verdere discussie met de VM D nog
218
Algemene Financiële Beschouwingen
Deze week hebben in de Tweede Kamer de Algemene Financiële Beschouwingen plaatsgevonden voor net jaar 1997. L a s t e n v e r lic h tin g
Dankzij de volgehouden begrotings discipline is het kabinet er in geslaagd een klein miljard vrij te maken voor lastenverlichting. Daarmee komt het totaal aan lastenverlichtingen tot nu toe op 9,5 tot 10 miljard gulden. De ruimte die burgers en bedrijven is geboden, is omgezet in banen en dat is precies w at het kabinet beoogt.
B e n z in e a c c ijn z e n
De regering stelt voor de accijnzen van diesel en benzine te verhogen. Deze verhoging wordt via de motorrijtui genbelasting weer teruggegeven aan ae burger. Dit is een echte variabilisa- tie van de autokosten, w aar de VVD- fractie op zich geen tegenstander van is. De VV D is alleen bezorgd over de kaalslag die onder de pomphouders in de grensstreek kan ontstaan als de prijsverschillen met België en Duitsland te groot zijn. Om deze reden is in het regeerakkoord opgenomen dat de reële verhogingen van de brandstofac cijnzen slechts worden doorgevoerd indien de ontwikkelingen in de buur landen daarvoor de ruimte bieden. Het prijsverschil met België is inmiddels sterk teruggelopen. In Duitsland dreigt het verschifop te lopen tot 33 cent. Dat is te veel. De accijnsverhoging gaat pas in per 1 juli 1997. Inmiddels zijn onderhandelingen met Duitsland gaande om de benzineprijsverschillen te verlagen. De woordvoerder heeft het kabinet daarom in een motie verzocht met de wetsgang te wachten tot het voorjaar van 1997 en de zaak dan opnieuw te beoordelen.
A ftrek h y p o th e e k re n te
De PvdA-fractie heeft een herziening van het belastingstelsel voorgesteld, "groener en socialer", waarbij ook de verlaging van het toptarief aan de orde komt. Een en ander moet worden gefinancierd door een beper king van aftrekposten. Dit betreft onder andere de aftrek van de hypo theekrente. De VVD-woordvoerder heeft benadrukt dat deze aftrek voor
de VVD-fractie onder geen enkele voorwaarde ter discussie staat.
EM U
Als het EMU-tekort en de staatsschuld zich ontwikkelen zoals in de
Miljoenennota wordt voorspeld, gaat ons kabinet in 1998 met een sterke onderhandelingspositie de finale EMU- onderhandelingen in. Die positie zal Nederland hard nodig hebben, want wie de trucs bekijkt waarmee Frankrijk aan de EMU-criteria wil voldoen, moet vrezen voor verloedering van de uiteindelijke besluitvorming. Ook voor Zuid-Europese landen, die op korte termijn op geen enkele manier aan de EMU-criteria kunnen voldoen, ligt de weg vrij ook dergelijke trucs toe te passen. Wanneer de ijzersterke gulden zal samensmelten met steeds meer 'zachte' valuta, zal dit kunnen leiden tot een rentestijging van 1 % of meer (analyse ING-bank). Nederland betaalt dus de rekening. De VVD-fractie hecht daarom sterk aan strikte toepassing van de criteria in 1998.
Daarnaast wil de fractie een geloof waardig Stabiliteitspact om ook na 1999 strikte naleving van de EMU- criteria af te kunnen dwingen. De ondertekenaars van dit pact zullen beloven naar een tekort "dicht bij evenw icht", d .w .z., dicht bij nul, te streven.
Verder wil de VVD-fractie dat het kabinet in de onderhandelingen een zo afhankelijk mogelijke positie inneemt. PvdA en CDA hebben gezegd dat zij zich zullen neerleggen bij een eventueel Frans-Duits compro mis. Een goede overgang van de gulden naar de Euro is een nationaal belang van de eerste orde. De VVD- fractie wil liever uitstel van de EMU, dan toetreding op onzekere gronden.
R eken kam er
De budgettaire autonomie van provincies en gemeenten is in het afgelopen decennium sterk gestegen. Dat is een goede zaak. De V V D -frac tie zou de vergroting van beleidsvrij heid van de lagere overheden op geen enkele manier willen terugdraaien. De vraag is wel of de controle op de uitgaven van de decentrale overheden gelijke tred heeft gehouden met wat op rijksniveau is gebeurd.
Op rijksniveau wordt het werk van rijksaccountants aangevuld met het
rechtmatigheids-en doelmatigheids onderzoek van de Algemene Rekenkamer. Bij de decentrale over heden ontbreekt deze tweede laag in het financiële toezicht. De V V D stelt daarom voor de bevoegdheden van de Algemene Rekenkamer uit te brei den tot de decentrale overheden of een nieuwe rekenkamer specifiek voor de decentrale overheden te creëren. Dit mag natuurlijk niet tot betutteling leiden.
W et T e k o rtb e h e e rs in g met A fw ijk in g s m o g e lijk h e d e n
Het kabinet stelt voor de financie ringsproblemen rond de A O W op te lossen door wettelijke maximering van de AOW -premie. Dat wil zeggen dat de premies niet boven een bepaald niveau mogen uitstijgen. Als er tekor ten ontstaan in het AO W -fonds wordt dit uit de algemene middelen betaald. Het kabinet suggereert dat deze rijks bijdrage uit een daling van de rente lasten op de staatsschuld gefinancierd moet kunnen worden.
Voor de VVD-fractie is deze formule ring te vrijblijvend. De wettelijke maxi mering van ae AOW -premie moet worden aangevuld door een wettelijke maximering van het financieringste kort. Vermindering van het tekort en de staatsschuldquote is eveneens noodzakeliik om aan het komende EMU-stabiliteitspact te voldoen. De VVD-fractie wil een wet in het leven roepen die in algemene bewoor dingen de plicht tot het voeren van een structureel tekort van ongeveer 1 % BBP vastlegt. Als wij het EMU- tekort duurzaam naar 1 % BBP bren gen, zal al in het jaar 2005 de EMU- norm van 60% BBP worden gehaald. In het jaar 2020 zullen de rentelasten op de staatsschuld zijn gehalveerd. De gehele rijksbijdrage aan de A O W kan daaruit worden betaald. De staats schuld zakt tot onder de 40% BBP, hetgeen in feite een geweldige finan ciële buffer is voor de vergrijzingskos- ten die nog na 2020 op ons afkomen. Maximering van de AOW-premie en staatschuldreductie zijn dus natuurlijke bondgenoten. Minister Zalm laat dit voorstel verder onderzoeken. Inlichtingen
Hans Hoogervorst 070-3182897
Colofon
VVD-Expresse is een uitgave van de "Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting",
onder redactie van Tom van der Maas, hoofd afdeling voorlichting van de VVD-Tweeae Kamerfractie en Mary-Honor Kloeg en Ernst van Splunter, medewerkers afdeling Voorlichting.
VVD-Expresse wordt gedrukt bij Roeland Druk te Scheveningen, pré-postale verwerking door Adrepak Direct-Mail te Den Haag.
D e r d e M r A n n e l i e n K a p p e y n e van de C o p p e l l o For um
"Ethiek en Politiek"
M aandag 28 oktober 1996
Aanvang: 2 0 . 0 0 uur
Pieterskerk Leiden K lo ksteeg 16Entree: fl 10,= inclusief consumptie
Ethiek en politiek vormen voor weinig mensen een vanzelfsprekend paar. Politiek heeft in de ogen van velen vooraf te maken met partij- en eigenbelang. Ethiek associeert men terecht met het nastreven van de
belangen van anderen, dus met altruïsme. De integriteit van de politicus is niet vanzelfsprekend. Een andere zaak is hoe politici omgaan met morele waarden in het openbare leven, in onderwijs en gezondheidszorg, maar ook op het gebied van sociale voorzieningen. Is er nog wel sprake van morele (of
ethische) waarden? W elke zijn dat dan? Staat liberalisme inderdaad voor individuele vrijheid en verant woordelijkheid en voor tolerantie?
Benadrukt socialisme het belang van het collectief? Zijn christelijke waarden anders en hoe dan?
De Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting organiseert rond de zestigste geboortedag van de overleden liberale politica voor de derde maal het naar haar vernoemde forum.
Mr drs Frits Bolkestein, VVD-leider en fractievoorzitter van de Tweede Kamer, houdt een inleiding over normen en waarden in de politiek.
Na deze inleiding start een forumdiscussie onder leiding van de ethica professor dr H. Dupuis. Het forum wordt gevormd door: mr M.J. Cohen, lid Eerste Kamer voor de PvdA; mr J.F. Glastra van Loon, lid Eerste Kamer D66; en dr C.J. Klop, plaatsvervangend directeur van
het Wetenschappelijk Instituut voor net CDA.
Het bestuur van de Mr Annelien Kappeyne van de Coppello Stichting nodigt u van harte uit het forum bij te wonen. Indien u aanwezig w ilt zijn of meer informatie w ilt ontvangen, wordt u verzocht contact op te
nemen met het secretariaat van de Stichting:
