Algemene beschouwingen VVD
Aan de inwoners van Gooise Meren
Tijdens de TEDx-talks in Spant! liet Charles Groenhuijsen een videofragment zien van Obama. Obama zegt daarin dat als iemand een moment in de geschiedenis zou mogen kiezen om geboren te worden, dat dat nú zou moeten zijn. De wereld is nog nooit zo welvarend en veilig geweest. Als je daarna mag denken over de plááts waar je geboren wil worden zal dat waarschijnlijk in Gooise Meren zijn. Een prachtige omgeving met veel groen en water. Samen hebben we daar ook de voorzieningen bij gerealiseerd: goede scholen, winkels en straten.
Een gemeente is natuurlijk meer dan stenen en hout; een gemeente wordt vooral gemaakt door de gemeenschap die daar woont. Voor onze inwoners wensen wij kansen, de gelegenheid om dromen te verwezenlijken. Iedereen die wil moet zijn talenten kunnen ontplooien. Dat geld voor onze ondernemers, maar ook voor ondernemende inwoners.
Is dit alles een reden om bezadigd in je stoel te hangen? Wat de VVD betreft niet. Een gemeente moet onderhouden worden. De stenen en het hout, maar ook de inwoners hebben soms steun nodig. Wij blijven daarom verenigingen en bewonersinitiatieven steunen, en ook individuele inwoners als dat nodig is. Die steun moet zoveel mogelijk op maat zijn, en persoonlijk waar mogelijk, niet iedereen is digitaal even vaardig.
We lezen in de Begroting dat het college investeert in haar dienstverlening aan onze inwoners en
ondernemers. De VVD juicht dat toe. Laten we er wel rekening mee houden dat sommige (oudere) mensen minder goed kunnen meekomen met digitalisering. Daarom moet ook de vrije inloop in het gemeentehuis gehandhaafd blijven. En áls we naar het gemeentehuis komen in een tijdsblok met dienstverlening-alleen-op- afspraak, of er dan toch even gekeken kan worden of het toevallig niet zo druk is op de afdeling, en het tóch zonder afspraak tussendoor kan.
Gooise Meren moet je ook verdedigen, juist omdat we zo een aantrekkelijke gemeente zijn. In het voortgangsverslag is te lezen dat er veel – juridische - kosten worden gemaakt om ongewenste
ontwikkelingen tegen te gaan. Voor 450.000 euro zouden we liever iets constructiefs doen. Dat betreuren wij, maar anderzijds, áls er door een partij gekozen wordt voor een juridische benadering, dan kan de gemeente niet zorgvuldig genoeg zijn, dat heeft deze gemeente ook uit een eerdere casus wel geleerd. We steunen het college dan ook in haar aanpak, maar hopen tegelijkertijd dat er eens een einde komt aan deze hoge kosten voor onze gemeente en indirect onze inwoners.
Een ander punt in het Voortgangsverslag betreft het bezuinigingsprogramma Gooise Meren in Balans dat loopt sinds de start van de nieuwe gemeente. We moeten constateren dat we niet verder zijn gekomen dan 70% van de beoogde resultaten. Er is veel gebeurd sinds de fusie en de vorming van Gooise Meren, maar de VVD is een beetje teleurgesteld dat dáár waar bezuinigen níet konden worden gerealiseerd niet actiever gezocht is naar alternatieven. Daarnaast zijn we kritisch op de inspanning. Een voorbeeld van het laatste is de verkoop van Snippergroen dat een drukkend effect heeft op structurele lasten van onderhoud, dat kan leiden tot eenmalige baten en dat bovendien niet zelden een positief effect heeft op het aangezicht. De VVD heeft gevraagd naar verruiming in het beleid van verkoop, bijvoorbeeld als daar een erfdienstbaarheid ivm ondergrondse leidingen bij komt kijken, maar heeft in de beantwoording vooralsnog geen beweging kunnen ontdekken.
Tot slot een compliment voor het Projectenboek dat inzichtelijk maakt hoe we voortgang maken en ook waar de grootste risico’s zijn in onze grotere projecten.
Naast onderhoud en verdediging is het ook nodig vooruit te kijken. De vorige periode hebben we veel visies ontwikkeld en de komende periode ligt de nadruk op uitvoering, op Doen! Dat klinkt de VVD als muziek in de oren. Wat de VVD betreft is er een heldere Begroting neergezet die voortvloeit uit het Coalitieakkoord, dat dit jaar als richtinggevend document de plaats innam van de Perspectiefnota. Onze complimenten daarvoor! In de speerpunten worden de uitgangspunten van het coalitieakkoord goed herkend. Maar natuurlijk hebben we een paar opmerkingen en observaties. Het gaat dan om een paar fundamentelere zaken, een aantal
beleidsaccenten en verder wat aanvullingen en suggesties die we graag willen meegeven.
We zijn er trots op dat de woonlasten voor de inwoners van Gooise Meren niet stijgen ten opzichte van 2018.
Dat stemt tevreden. Tegelijkertijd is ons bij de laatste zin van het Voorwoord opgevallen – en dat klinkt verderop ook door in de paragraaf Financiën van de Hoofdlijnen van de Begroting - dat de lasten tot op zekere hoogte gewoon een uitkomst zijn van de keuzes die we maken. In het coalitieakkoord hebben we echter afgesproken dat de lastendruk voor onze inwoners nét zozeer een uitgangspunt vormt als de inhoudelijke keuzes die we maakten, en dus geen uitkomst is “waarbij we ons best doen”. We zullen daar vanavond dan ook een Amendement voor indienen, een Amendement op het voorwoord! Voor de VVD is dit fundamenteel.
In de categorie fundamentelere zaken ook aandacht voor het niveau van investeringen, waarvan het één en ander al in de vorige periode was ingezet. De VVD let doorgaans vooral op structurele kosten en kijkt op andere wijze naar investeringen. Sommige investeringen zijn bovendien gewoon keihard nodig, een voorbeeld is het investeringsplan voor de onderwijshuisvesting. Maar de investeringen komen nu wel op dusdanig niveau dat we moeten gaan matigen met het oog op de schuldratio’s. We staan er financieel goed voor, maar dat willen we zo houden. Bovendien zien we graag focus in de organisatie; uit de afgelopen periode hebben we geleerd dat de organisatie maar ‘zoveel’ kan verhapstukken; veel van de investeringen die toen gepland waren zijn niet of in mindere mate verwezenlijkt. Samenvattend: een beetje temporiseren en prudentie tav
investeringen is wat de VVD nu wel op z’n plaats, gelet op de ratio’s en gelet op de organisatorische capaciteit.
Een onderwerp dat we nog veel zullen horen en dat ons na aan het hart ligt: duurzaamheid. Onze gemeente en inwoners staan voor een grote uitdaging om te gaan voldoen aan de afspraken die we internationaal en daarna nationaal hebben gemaakt. Bij de transities die voor de deur liggen willen we echter wel op zorgvuldige wijze te werk gaan en daarom is in het coalitieakkoord de ontwikkeling van een Afwegingskader afgesproken.
Dat kader staat nu gepositioneerd als kader dat tegemoet komt aan de aspecten Planet, People en Profit, maar dat is voor de VVD onvoldoende scherp. Inwoners maken zich terecht zorgen over de hoge kosten die gemoeid zijn met verduurzaming van woningen, van de mobiliteit en van de gemeente. De VVD wil voorkomen dat we met een automatische reflex achter ieder initiatief aanhollen dat een bijdrage levert aan ons milieu. Daar hebben we op nationale schaal slechte voorbeelden van gezien met doorgeschoten subsidies die veel geld hebben gekost. De VVD wil een solide Afwegingskader dat ons op objectieve wijze helpt te kiezen uit initiatieven en ideeën om te bepalen óf we iets moeten doen, wannéér we dat het beste kunnen doen – in verband met voortschrijdende techniek is dat niet altijd meteen! - en hóe we iets moeten doen, zodanig dat we díe dingen doen die maximaal bijdragen aan de doelstellingen, en tegen minimale kosten.
Deze precisering willen we via een Amendement alsnog in de Begroting aanbrengen.
Tot slot in de categorie fundamentelere zaken aandacht voor Handhaving & Toezicht. In de begroting geeft het college al aan de BOA’s gerichter in te zetten, dat is goed. Sommige inwoners ervaren een toegenomen gevoel van onveiligheid. Daarnaast hebben wij Leefbaarheid als één van onze vier speerpunten benoemd. Het gaat dan o.a. over de Leefbaarheid in termen van fijnstof en lawaai. We ervaren allemaal wel eens die
knetterende scooters met vieze rookpluimen en de ongegeneerde overlast tot diep in de nacht bij
evenementen en festiviteiten. Bij bouwwerkzaamheden mag de handhaving wat ons betreft wel een stukje strakker. Voor zowel dat gevoel van Veiligheid als de Leefbaarheid zien we het college de inspanning voor
Handhaving graag opplussen, met gerichte inzet naar meest overlast veroorzakende aspecten. Het gaat dan om de inzet van BOA’s, maar ook om de inzet vanuit de OFGV op het gebied van geluids- en milieunormen.
Voorzitter, daarnaast is een aantal beleidsaccenten te noemen die we in deze beschouwingen slechts kort willen aanstippen, in willekeurige volgorde:
- We hebben in het coalitieakkoord afgesproken dat als er onvoldoende grondslag is voor een belasting of heffing, wij van die belasting af willen. Met de hondenbelasting is vrijwel geen tegenprestatie gemoeid en betalen bepáálde inwoners extra mee aan de algemene middelen. Het college heeft gemeend in het kader van ‘gezond financieel beleid’ de afschaffing te willen uitstellen. De VVD is echter van mening dat we dan gewoon keuzes moeten maken. De VVD dient daarom ook op dit punt een Amendement in, met suggesties voor dekking, en hopen op brede steun in deze raad.
- We zien bij de leges dat we er nog niet goed in slagen om die kostendekkend te krijgen. Misschien dat we voor 2020 stappen in de goede richting kunnen zetten, met uitzondering van de Begraafrechten die recent nogal zijn verhoogd.
- In het Gooi zitten we landelijk in de top met probleem-drinkende jeugd en daarmee verband houdende problemen. Toch zien we een bescheiden gebruik van bureau HALT voor jongeren van 12- 17 jaar: minder dan een kwart vergeleken met het landelijk gemiddelde in een gemeente van onze grootte.
- De VVD ziet een initiatief om te komen tot Wijkvisies. Dat juicht de VVD toe en als er project- initiatieven uit voortkomen, dan kunnen die eventueel gesteund worden. De VVD is echter geen voorstander van algemene wijkbudgetten voor wijkraden, alleen al omdat ze democratische legitimiteit ontberen. De VVD zal daarvoor een Amendement indienen.
- De VVD ziet grote inspanningen op het gebied van democratische vernieuwing. Daarvoor zijn in de vorige periode veel zaken opgestart. De VVD is van mening dat we die liever eerst goed werkend krijgen voordat we alweer nieuwe initiatieven gaan oppakken. Eén van die nieuwe initiatieven is een Inclusie-programma erop gericht iedereen goed mee te laten doen. Dat idee steunt de VVD
natuurlijk, maar de VVD is tegelijk ook de partij van de eigen verantwoordelijkheid van mensen, waarbij de overheid geen “ontbijt op bed brengt”. Wat ons betreft mag de nadruk gaan naar uitvoering van bestaande initiatieven en mag het Inclusie-programma voorlopig in de ijskast of een tandje minder. We kunnen niet alles tegelijk goed doen.
- De archiefdiensten zijn eerder op de agenda geweest, in het bijzonder een fusie tussen die van ons en die van Hilversum. Bij die gelegenheid is ook naar boven gekomen dat de inwoners van verschillende gemeenten nogal uiteenlopend bijdragen voor dezelfde – wettelijke – dienst. De VVD ziet graag inspanning om dat meer in balans te brengen, te beginnen met Huizen.
- Het Mouwtje is eerder aan de orde geweest en bij die gelegenheid hebben omwonenden ons meegenomen naar de historie van het park. In het coalitieakkoord en in de Begroting zien we de goede intenties terug van de noodzaak beheerplannen beter in kaart te brengen. Voor het Mouwtje willen we het graag scherper stellen: we zien graag dat het college zich expliciet inspant voor
allereerst een cultuur-historische visie - één van de laatst ontbrekende visies van deze gemeente - om vervolgens daarop de onderhouds- en beheerplannen te baseren! Misschien dat dat ook werd bedoeld, en dat het college deze aanpak hardop kan toezeggen.
- Positief is de aandacht in het sociaal domein voor Jeugd. De ervaringen leren dat we minder geld lijken nodig te hebben voor de WMO, maar de Jeugd komt structureel tekort. We hebben een innovatiebudget beschikbaar voor het preventieve voor-veld in de WMO en dat is ook precies nodig.
We zien verder versterkte aandacht voor preventie en vroeg-signalering. Dat is vooruitzien!
- We zien in de Begroting een onderzoek naar de duurzaamheid van sportaccommodaties voor 2019.
Maar in 2018 hebben we net een kwaliteitsonderzoek uitgevoerd naar onze sportaccommodaties! Is dat nu echt wel nodig? Kan dit niet handiger?
- Afsluitend toch ook nog een algemene opmerking. We zien een groot aantal ‘pilots’ door de Begroting heen. Sommige pilots zoals de ESCO - we nemen daarin zelfs de monumenten mee - kunnen een grote meerwaarde hebben. Toch willen we vragen eerst goed te kijken naar ervaringen bij andere gemeenten en partijen voor een pilot wordt gestart. Pilots vragen vaak veel werk en aandacht. Een voorbeeld van goed afkijken kan worden gevonden bij de gemeente Haarlemmermeer met de zogenoemde ‘sociale kaart’ (https://www.socialekaarthaarlemmermeer.nl/).
Met alle aandachtspunten en opmerkingen ga je bijna denken dat het allemaal maar matig is hier. Niets is minder waar. De econoom Mathijs Bouman publiceert jaarlijks de ranglijst van ranglijsten en ziet Nederland nu al twee jaar op rij op de tweede positie wereldwijd. En met de blik op ons land staat Gooise Meren dan weer sinds jaar en dag in de top 10 van meest aantrekkelijke gemeenten van Nederland. We wonen en leven met prachtige natuur en water, met unieke musea en met Unesco erfgoed onder de voeten, Spant!, uitstekende scholen en sportaccommodaties, en een goed voorzieningenniveau. Wij hebben geen reden tot klagen. Kan het beter? Altijd! En daar gaan we voor.
Ondanks de op- en aanmerkingen, willen we het college danken voor de voorliggende begroting. Deze is duidelijk en geeft een goed handvat voor het komende jaar.
Voorzitter, tot zover. Dank u voor de aandacht.
