Mededeling
In aansluiting op de Mededelingen van het hoofdbestuur in Vrijheid en Dem ocratie nr. 1368 van 15 septem ber publiceert het hoofdbestuur hierbij de namen van de kandidaten, do or het huidige hoofdbestuur op 10 oktober jl. gesteld, voor het hoofdbestuur dat op de 42ste jaarlijk se algem ene vergadering zal worden verkozen. In fun ctie te kiezen:
voorzitter: dr L. Ginjaar te Leidschendam (de huidige voorzitter)
ondervoorzitter: m r.l.W . O pstelten te ’s-Gravenhage (de huidige ondervoorzitter)
penningm eester: drs. P. R essenaarte ’s-Gravenhage (de huidige penningm eester)
Niet in functie worden gekozen de tien secretarissen voor de organisatie (in alfabetische volgorde):
- mevr. A.A. Aeyelts Averink-W insem ius te Krimpen a/d IJssel; lid gem eenteraad Krimpen a/d IJssel, lid huidig dagelijks bestuur
- J.D. Blaauw te Zeist; lid Tweede-Kam er der Staten- Generaal, lid provinciale staten Utrecht, lid huidig dagelijks bestuur
- mevr.J.C. van Dijk-Sturm te M iddelburg; voorzitter kam ercentrale Zeeland
- drs.J. Gm elich Meijling te Den Helder; burgemeester Den Helder
- drs.M .A.J. Knip te Hasselt; voorzitter kamercentrale Overijssel, burgem eester Hasselt
- m evr.M .J.H. den O uden-D ekkers te Wageningen; lid provinciale staten Gelderland, lid Harmonisatieraad Welzijn
- drs.F.G.J. Steenm eijer te O osterwolde, lid huidig da gelijks bestuur, lid provinciale staten Friesland - drs.B .J.M . Verwaayen te W ateringen, lid huidig dage
lijks bestuur
- mr. O. Vogelzang te Am sterdam , oud-voorzitter Raad van Bestuur AM RO-bank
- mevr. I. Vortm an-van Assen te Son en Breugel; w et houder Son en Breugel, lid beg. com m issie Emanci patie.
Namens het hoofdbestuur, de algem een secretaris, W .J.A. van den Berg.
Algemene Beschouwingen
Hoofdlijnen uit de bijdrage in eerste termijn
van fractievoorzitter Voorhoeve
Zinvol werk
Er zijn thans ongeveer 450.000 werkzoekenden als men de bestandsvervuiling niet meetelt. Er doet zich in de economie een paradox voor. Er zijn sinds 1982 400.000 banen bijgekomen. Toch daalt de werkloosheid niet genoeg. Veel nieuwe banen gaan naar nieuwe toetreders op de arbeidsmarkt, vooral naar de beter opgeleiden. Het is geen geldgebrek wat het kabinet parten speelt. Het kabinet trekt zelfs tweemaal zoveel geld uit voor de aanpak van de werkloosheid als was voorzien in het regeeraccoord. Voor scholing, voor Vermeend-Moor, voor het jeugdwerkgarantieplan, voor heroriënteringsge- sprekken en nu ook een extra bedrag voor werkerva ringsplaatsen: 100 miljoen in 1989 erbij en 400 miljoen in 1990.
uitkering enigszins w o rdt gekort. Wie in de zwarte sector werkt, dient m et een scherpere controle geconfronteerd te worden. De VVD hoort graag van het kabinet welke voornem ens er zijn om het sanctiebeleid en de bestrijding van zwart werken beter aan te pakken.
In theorie zou een verlaging van het w ettelijk m inim um loon extra werk kunnen scheppen, om dat arbeid g o edko per w o rdt en verloren banen weer teruggevonden zouden kunnen worden. Het kabinet heeft in het voorjaar een voorstel gedaan om de m inim um jeugdlonen te verlagen. Het parlement betw ijfelde o f dat veel effect zou hebben en wees op een aantal problem en, vooral de wat w ille keurige leeftijdsgrens van 27 jaar.
Men kan ook het netto w ettelijk m inim um loon laten wat het is en alleen de werkgevers- en werknemerslasten daarop verlagen. In dat kader heeft de W D de afgelopen jaren en met succes gepleit voor belastingverlaging. Maar in de lagere loonschalen zijn vooral de sociale prem ies het obstakel.
O o k e e n u itb r e id in g v a n d e w e t V e rm e e n d -M o o r, d ie e e n p r e m ie v e r la g in g g e e f t b i j in d ie n s tn e m in g v a n la n g d u r ig w e rk lo z e n , is h e t o v e r w e g e n w a a rd . Maar de VVD zou een verlaging van de werkloosheidseis van 3 naar 2 jaar zeker steunen. Een andere m ogelijkheid is het voorstel van de C D A-fractie om aflopende subsidies te geven voor het aannemen van langdurig werklozen. Ook daar zal ik in tweede term ijn nader op reageren.
WD-plan
Indien allen die een maandsalaris ontvangen, dat gelijk aan o f lager is dan het wettelijk m inim um loon, een korting op de werkgeversprem ie van 10% krijgen, zou de w erk gelegenheid voor m inim um loners en deeltijdw erkers zich zeer sterk kunnen uitbreiden. Op e e n te rm ijn v a n 6 ja a r v e r w a c h t h e t C e n tr a a l P la n b u re a u z e lfs 1 3 0 .0 0 0 e x tra b a n e n . A lle v o o r s te lle n o p d i t te rre in h e b b e n h u n v o o r - e n n a d e le n . Ze verschillen in kosten, in effecten op de w erkloosheid, in werkgelegenheidseffect, en in invloed op de arbeidsm arkt en de doorstrom ing. De variant van de W D heeft enkele opvallende voordelen. Ten eerste erg veel extra banen. 130.000 is een schatting, het kan m eer maar ook m inder zijn, zoals staat aangegeven in de zojuist aangeboden notitie. De w erkloosheid verm indert met 80 a 85.000, zowel door extra voltijdbanen met m inim um loon als extra deeltijdbanen. Door de sterke groei van deeltijdfuncties worden ook zij die niet als w erkzoekend geregistreerd staan aangetrokken. Er is dus ook een effect op de verborgen werkloosheid, vooral onder vrouwen. Het voorstel verbreedt het draagvlak van de Nederlandse econom ie, om dat de te lage participa tiegraad w o rdt verhoogd. De stim ulering van deeltijdw erk bewerkstelligt o ok een betere verdeling van het beschik bare werk over meer mensen en past in het streven van veel m oderne gezinnen en sam enwonenden om in deel tijd te werken en zo de opvoeding van kinderen, het huishouden of andere niet-betaalde activiteiten beter samen te delen. Een ander voordeel van het plan is dat het eenvoudig is uit te voeren. Het enige criterium is het brutom aandloon.
Er zijn natuurlijk ook schaduwkanten op te merken. De verlaging van de werkgeversprem ie kom t niet alleen ten goede aan werklozen, die hierdoor w erk vinden, maar ook aan degenen die reeds een deeltijdfunctie hebben of thans op m inim um loonbasis werken. Dat laatste is overi gens m aar een kleine groep. In de m eeste CAO ’s liggen de loonafspraken op hoger niveau. Invoering van d it plan zou overigens een stim ulans zijn om in C A O ’s de bepaling
te schrappen dat er geen functies op m inim um loonniveau worden gehonoreerd. Door die bepaling zou men im mers dit plan niet kunnen benutten. De kosten van deze aanpak zijn netto 800 miljoen per jaar. Die kunnen gehal veerd w orden door het plan te halveren, maar dan zijn ook de effecten maar de helft. Wij dienen deze variant in als bijdrage aan de discussie en om dat wij menen dat in de andere plannen onvoldoende stimulansen zitten om deeltijdw erk te bevorderen. De kosten van dit plan willen wij overigens niet ten laste van het financieringstekort laten gaan.
Financiële dekking
De dekking zou als volgt kunnen worden gevonden. Het plan kan starten op basis van de reserves die de sociale fondsen hebben, volgend jaar 5 miljard. Dat is geen structurele dekking en vereist dat na één a tw ee jaar de sociale prem ieheffing toeneem t. O m dat in 1990 de wig op de inkomens van m inim um en daarboven afneemt door de invoering van de O ort-voorstellen, is er wel ruim te te maken voor een kleine prem ieverhoging voor de inkomens boven het minimumniveau. Dat heeft het na deel dat de beoogde wigverkleining dan m inder is, maar gezien de brede m aatschappelijke belangstelling voor een forsere aanpak van het werkloosheidsprobleem , gelooft de VVD dat dit van de Nederlandse werknemers en werkgevers mag worden gevraagd. Een offer van werkenden om het draagvlak te verbreden. Eenzelfde redenering is van toepassing op de plannen van CDA en P.v.d.A. Dat is dan ook de reden waarom wij de discussie met het kabinet, de coaliteitpartner en de oppositie willen aangaan om gezam enlijk de beste com binatie te vinden.
Werkprojecten
Niet aan alle werkzoekenden die deelnemen aan een heroriëntatiegesprek kan een passend individueel plan voor scholing o f werk op de arbeidsm arkt w orden aange boden.'E en beperkt deel van het werklozenbestand is niet of erg moeilijk te bem iddelen naar een baan of te kwalificeren voor werk. Het gaat om gevallen waar om-, her- en bijscholing niet is aan te raden en bem iddelings activiteiten geen perspectief bieden. Het gaat dan om arbeidsm arkt-technisch niet-geschikte werklozen. Een voorbeeld is een werkloze fabrieksarbeider van 60 jaar die niet meer to t scholing bereid is, maar nog wel iets om handen wil hebben. Indien bepaalde mensen arbeids m arkt-technisch niet meer geschikt te maken zijn, zal dat moeten worden vastgesteld aan het einde van de her- oriëntatieronde. Voor deze groep zou een kaderregeling kunnen worden ontw orpen die het deze mensen m ogelijk maakt om met behoud van uitkering deel te nemen aan gem eentelijk opgezette „w erkprojecten” . Voorbeelden zijn: bewaking, o f dienstverlening voor ouderen die nog zelfstandig wonen. De VVD zal deze gedachte nader uitwerken bij de begrotingsbehandeling Sociale Zaken.
Banen in toezicht en controle
2 0 5 3
sociale controle toe te voegen. Huismeesters, c on ciërges, controleurs in tram en bus, stadswachten en soortgelijk functioneel toezicht moet worden uitgebreid. In deze functies kunnen veel mensen, die nu geen werk hebben, weer een zinvolle baan vinden. Zowel lager geschoolden, die thans werkloos zijn, als som m igen die een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangen, maar best weer aan de slag zouden kunnen en willen. D e W D - fr a c tie m e e n t d a t d e rijk s o v e r h e id d e g e m e e n te n , w o n in g b o u w v e r e n ig in g e n , b u u r ts c h a p p e n e n o p e n b a a r v e r v o e r s b e d r ijv e n m o e t s tim u le r e n o p d it g e b ie d o n g e v e e r 2 0 0 0 e x tra a rb e id s ja r e n te s c h e p p e n .
Dit is werkgelegenheid voor ongeveer 3500 mensen als velen in deeltijd zouden werken. Wij schatten dat de bruto kosten 100 miljoen per jaar zijn, maar de netto kosten voor de rijksoverheid 25 miljoen, indien gebruikt w ordt gem aakt van uitkeringsgelden en bijdragen van al die instanties die van deze toezichthoudende functies zou den profiteren. De opbrengst is niet direct meetbaar, maar toch erg groot. Alleen al het vandalism e in ons land kost jaarlijks meer dan een half miljard. De VVD vraagt het kabinet om dit plan uit te voeren. Het daarvoor benodigde bedrag kan uit de bestaande begrotingsgelden voor de bestrijding van werkloosheid worden gefinancierd. Daar is de laatste jaren van onderuitputting sprake. De uitvoe ring van het plan zou de VVD opgedragen willen zien aan de stuurgroep Bestuurlijke Preventie Criminaliteit.
Criminaliteit
In de strijd tegen de crim inaliteit begint het kabinet succes te boeken. De groei van de aantallen misdaden en overtredingen vlakt af en op onderdelen is een daling waar te nemen, zoals bij de veel voorkom ende crim inali teit. Niet alleen w erpt het kabinetsbeleid vruchten af, maar ook het preventiebeleid van gemeenten en anderen blijkt effect te sorteren. Dat geeft hoop! Maar de o n tw ik keling van de zware crim inaliteit en de georganiseerde m isdaad geeft reden to t zorg. Met grote instem m ing heeft de VVD dan ook kennis genomen van de maatregelen, die de m inisters Korthals Altes en Van Dijk op dit terrein getroffen hebben, nl. de bovenregionale opsporings teams en extra financiële middelen.
Onlangs heeft het wetenschappelijk bureau van de VVD, de Teldersstichting, een rapport gepubliceerd over straf recht en rechtshandhaving. Het rapport sluit aan bij de discussie, die door de M inister van Justitie is geënta meerd, met als kernvraag of de bedreiging van de rechts staat door de om vang en aard van de crim inaliteit niet een verscherping van de rechtshandhaving vereist, zonder dat moeizaam verworven rechtsbeginselen in hun essen tie worden aangetast. De VVD wil die discussie aangaan en zal daar bij de begroting Justitie en bij de voorstellen van het kabinet nader op ingaan.
Binnenkort is het regeringsstandpunt over een herverde ling van de sterkte van de politie te verwachten. De VVD- fractie zal die voorstellen toetsen aan eerder door haar geform uleerde uitgangspunten. De werkdruk en de crim i naliteitscijfers moeten een zwaardere rol spelen bij de toedeling van politiepersoneel. Herschikkingen binnen het politiebudget m ogen echter niet leiden to t m inder politie op straat of m inder m ankracht in het uitvoerende recherchewerk. De politie kan doelm atiger werken door betere bedrijfsvoering. De vraag o f er voldoende politie is om datgene te doen wat de samenleving van de politie vraagt, staat elk jaar opnieuw ter beoordeling.
De politiebonden hebben voor de kom ende tijd grote acties aangekondigd. Die acties schijnen gericht te zijn op de inconveniëntenregeling, de salariëring van poli
tiepersoneel, de totale sterkte van de politie en de herverdeling van de sterkte. Met de nieuwe inconve niëntenregeling is de regering ruim over de brug geko men: 70 miljoen extra! Ook de voorzitters van de bonden zijn daarmee accoord gegaan, zij het onder voorbehoud van goedkeuring door de eigen achterban. Het is te betreuren, dat dat niet gelukt is. Over de arbeidsvoor waarden m oet het overleg tussen kabinet en bonden nog starten. Over de sterkte-herverdeling en in dat verband het sterkte-vraagstuk als zodanig, moet het kabinet nog een standpunt innemen, dat volgende m aand verw acht wordt.
De m ogelijkheden van het justitieel en politieel overheids optreden moeten echter niet overschat worden. De be langrijkste bijdrage to t herstel van norm besef en norm handhaving m oet door de mensen zelf en d o or onderwijs, bedrijven en andere instellingen geleverd worden. Door grotere sociale en functionele controle moeten normen duidelijk worden gesteld en gehandhaafd.
Milieu
In de Troonrede sprak de Koningin een optim istische zin uit over ons milieu. Wij maken op som m ige terreinen inderdaad vooruitgang maar moeten niet de ogen sluiten voor de vele grote bedreigingen van het milieu. Sommige nemen zelfs toe. De VVD vraagt aan de regering om in het m ilieubeleidsplan w at de kom ende maanden zal worden voltooid, nuchter alle feiten te presenteren en aan te geven welke m ilieubedreigingen ons te w achten staan. Ik denk dan aan de aantasting van de ozonlaag, het broei kaseffect, de verzuring en de ontbossing. Het zou nuttig zijn als de regering in het m ilieubeleidspan ook enkele beleidsscenario’s zou kunnen presenteren, bij voorbeeld een m inim um -, optim um - en m axim um scenario, en de kosten die het realiseren daarvan zouden vragen. Los van zulke projecties is het al lang duidelijk dat in ons land grote milieutaken te wachten liggen zoals de sane ring van vervuilde onderwaterbodem s, herstel van riole ringen (wat een gemeentelijke taak is) en andere m aatre gelen ter bescherm ing van de bodem en het drink- en grondwater. Een herschikking van collectieve uitgaven is nodig ten gunste van het milieu. Binnen het departem ent van VROM zijn daar grote m ogelijkheden voor. De ob je ct - subsidies in de w oningbouw , die thans 10,5 miljard per jaar vereisen, kunnen geleidelijk worden verminderd. Voorts heeft de W D dit voorjaar het plan gepresenteerd to t verkoop van w oningw etwoningen aan de huurders, wat jaarlijks ongeveer een half miljard kan opbrengen en wat gedeeltelijk aan milieu-investeringen kan worden besteed. De W D is verheugd dat de regering in de nota Volkshuisvesting in de jaren negentig zich positief tegen over dit plan opstelt. De VVD-fractie zal er nader op terugkom en bij de begrotingsbehandeling en de debat ten over de nota zelve.
2 0 5 4
Bosbouw
De W D is verheugd, dat ons pleidooi voor stim ulering van bosinplant door het kabinet w ordt gehonoreerd. Subsidies voor aanplant, gecom bineerd met een uitke ring voor het nietgebruiken van landbouwgrond, maken bosbouw aantrekkelijker dan vroeger. Ook de positieve reactie van het kabinet op het W D -p la n voor m ilieu vriendelijke productie van cellulose uit stro is een stap in de goede richting. Wij wijzen erop dat de doelstellingen zoals vastgesteld bij het aannemen van het M eerjaren plan B osbouw voor onze fractie slechts minimale doel stellingen waren. In dit verband verdient het bosplan van de drie noordelijke provincies een positieve benadering van de Regering.
Het gaat hier niet alleen om het verbeteren van de zelfvoorzieningsgraad van hout voor ons land, m aar ook om het bevorderen van een evenw ichtiger bosbouw w ereldwijd en tenslotte ook om een bescheiden bijdrage aan het herstel van evenwicht in de koolstofcyclus.
M ï
1
'XPRESSE
V ersch ijnt w ekelijks m et uitzondering van d e re ces p eriodes van d e T w e e d e K am er d e r S ta te n -G e n e ra a l. U itgave van d e H ay a van Som erenstichting; w aarin o p g e n o m en d e m ed ed elin g e n van het hoofd b es tu u r van d e W D .
De inhoudelijke ve rantw oordelijkheid berust bij de o n d e rteken aars van d e bijdragen; d e frac ties en het hoofdbestuur.
Redactie:
