WERKEN MET BABY S 25 november DOCENT: IENKE HOFMAN en MARJOLEIN LIBERT

WERKEN MET BABY’S

25 november 2020

DOCENT: IENKE HOFMAN en MARJOLEIN LIBERT

Pedagogisch handelen gericht op

baby’s

BABYFOTO’S

 Ga in trio’s bij elkaar zitten en stel je zelf voor aan de hand van jouw babyfoto

 Stel daarbij vragen zoals: waarom heb je deze foto meegenomen en wat zegt dat over jou en je werk met baby’s?

DOEL, ACHTERGROND EN INHOUD

De kinderopvang kent een levendige dynamiek – bezuinigingen, innovatieve

programma’s en recentelijk de nieuwe wet IKK. De voorschoolse voorzieningen – de kinderopvang dus ook – is een belangrijke schakel in de jeugdketen. En die jeugdketen begint al vroeg; wanneer de baby met 3 of 4 maanden in de

babyopvang komt.

De opvang van baby’s vereist speciale aandacht, aangezien de ervaringen die baby’s opdoen een fundament vormen van de rest van hun leven.

Als p.m. creëer je bewustwording van eigen visie op baby’s en de rol die je hebt om het welbevinden en ontwikkeling van baby’s te stimuleren.

Het accent ligt op de interactie tussen jou en de baby. Inzicht in eigen handelen vergroten. Waarom doe je wat je doet?

TWIXXEN bij de LWP werken met baby’s

1. Hoofdlijnen van de babyontwikkeling 2. Pedagogisch handelen gericht op baby’s 3. Veiligheid, hechting en welbevinden

4. Activiteiten met baby’s op de kinderopvang 5. Baby’s van deze tijd, ouders van deze tijd

BEANTWOORDT DE VRAGEN EN TOETS JE EIGEN KENNIS

Videofragment



Bekijk het volgende filmfragment:



Wat zie je aan interactievaardigheden?



Schrijf de interactievaardigheden op die je ziet of hoort



https://www.youtube.com/watch?v=ngz_XK7h

qaU

Nadenkopdracht

 Wat is veiligheid volgens jou?

 Hoe bied jij veiligheid?

 Wat gaat daarin goed en waar liggen je leerpunten

Schrijf deze punten op in het WORD bestand

Contactmomenten

 Voor baby’s is aandachtig samen bezig zijn, belangrijker dan activiteiten doen

 Maak van verzorgmomenten kleine feestjes.

 Baby’s genieten op de commode!

 https://www.youtube.com/watch?v=q8SuiDtmxC8

Het belang van kinderen betrekken bij het

verzorgmoment

Observeren

Contact maken begint met goed kijken en luisteren

 Pas dan kun je goed reageren op de (behoefte van de) baby

 Observeren is belangrijk. Ben jij een observatie typje? Of vooral een doener?

- Je ziet waar de interesse naar uit gaat - Zicht op ontwikkelingsstapjes, bijv.

omrollen

- Je ziet tekenen van vermoeidheid aankomen

- Je ziet het spelgedrag van baby’s

 Je krijgt door te kijken nieuwe ideeën (inrichten ruimte, speelgoed)

 Je krijgt oog voor het unieke van ieder kind.

Opbouwen relatie baby: PM-er wordt een veilig en vertrouwd persoon

Maar ook: De PM-er begrijpt en waardeert de baby.

6 interactievaardigheden

in het contact met baby’s

Opdracht voorop de werkvloer

 Observeer 5 minuten een baby waarmee je een-op-een contact hebt, tijdens een verzorgsituatie (verschonen, flesje, fruithap etc.) Schrijf op wat een baby doet om iets duidelijk te maken.

 Observeer 5 minuten een baby waarmee je een-op-een contact hebt, tijdens een verzorgsituatie

(verschonen, flesje, fruithap etc.) Reageer heel bewust (overdreven) positief op alles wat de baby doet.

 Observeer 5 minuten een baby waarmee je een-op-een contact hebt, tijdens een verzorgsituatie

(verschonen, flesje, fruithap etc.) Kijk voortdurend naar de baby en reageer alleen op de baby als hij zelf contact met je maakt of probeert te maken.

 Neem de interactievaardighedencirkel Beschrijf voor de volgende vaardigheden hoe jij die toepast in jouw werk. Geef bij elk onderwerp minstens 3 voorbeelden.

 Respect voor autonomie

 Strutuur en continuiteit

 Zeggen wat je doet en benoemen wat je ziet

 Stimuleren van de ontwikkeling

 Begeleiden van interacties

Videofragmen t



Bekijk de volgende fragmenten en houdt daarbij de informatie van de vorige 2 dia' in je

achterhoofd:

 Balspelletje

 Babyopvang tinteltuin

Werk uit in je WORD document:



Op welke manier reageren de pedagogisch

medewerkers op de kinderen?

1. Het bieden van emotionele ondersteuning

- Opdrachtje: maak duo’s. Eén van jullie gaat naar de gang.

 Wanneer je een baby positieve aandacht geeft en hem ondersteunt straalt hij en voelt hij zich op zijn gemak.

 Doe je dit niet voelt hij zich niet zeker, niet veilig en niet op zijn gemak.

De PM-er laat aan de baby merken dat zij betrokken is bij wat het kind voelt, ervaart en meemaakt.

Baby’s kunnen niet uit zichzelf toenadering zoeken of afstand nemen!

Iedere baby ontwikkelt manieren om mensen te roepen of contact af te breken.

Meester in de non-verbale communicatie!

Je biedt emotionele ondersteuning door:

 1. Gelegenheid bieden om emotioneel bij te tanken

 2. Ingaan op signalen/ Kijken en interpreteren

 3. Communiceren wat je denkt

 4. Herstellen van contact en ontwikkeling van een veilige band

 5. Toenadering en nabijheid

1. Gelegenheid bieden om emotioneel bij te tanken

 Bouw een voorraad vertrouwen op bijv. door….

 …bij te tanken tijdens verzorgingsmomenten

 Een baby die zich gezien en verzorgd voelt, kan weer tegen een stootje

 Geef een baby op tijd aandacht. Je wordt een betrouwbaar persoon voor hem en…

 …een baby wordt zelfstandiger, hij zal steeds minder lang en minder vaak om aandacht en steun vragen. Hij weet dat je er voor hem bent als hij behoefte heeft aan contact.

2. Ingaan op signalen: Kijken en interpreteren

Opvoeders zijn voortdurend aan het interpreteren



Baby’tje slaat met rammelaar = spelen



Baby trekt met mondje: Angst of begin huilen Context is belangrijk bij interpretatie

Babygedrag goed interpreteren:



Hoe komt een baby ‘s ochtends binnen?



Gebeurtenissen kunnen van invloed zijn op gedrag

Je krijgt zo een goed idee wat op dit moment belangrijk is voor een kind

3.

Communicere n over wat je

denkt

 Vertel aan de baby wat je zag, hoorde, of te weten kwam.

‘Ach, viel jij tegen de rand van de box? Heb je nu pijn aan je hoofdje? Je moet er om huilen, dat snap ik wel. Kom maar.’

 Uitspreken geeft de baby houvast.

 De baby beseft: De PM-er snapt wat er met mij gebeurd is. Wereld wordt minder eng.

 De baby kan al snel weer verder spelen.

4. Herstellen van contact en ontwikkeling van een veilige band

Dit alles kan een PM-er toch nooit allemaal doen, in een groep met meer baby’s/kinderen?!

 Voor de ontwikkeling van een veilig gevoel bij de baby is dat ook niet nodig!

 Baby moet het soms alleen uitzoeken: waardevol voor ontwikkeling

- Leert omgaan met ongemak en frustratie

- Leert zelf oplossingen te bedenken

- Leert zichzelf troosten

- Maakt zich boos en kunnen daardoor bijv. net een stapje zetten, goed voor zelfvertrouwen

 Voorwaarde: PM-er moet wel af en toe kijken, baby kan de nieuwe vaardigheid dan delen

 Contact is weer hersteld (dit proces heeft een positieve invloed op veilige hechting)

 Heb je het druk, benoem dit aan de baby: ‘Ik kom er zo aan.’ Leg vervolgens uit aan de baby waarom je pas later kon komen. ‘Ik moest even…maar nu ben ik bij jou.’

5. Toenadering en nabijheid



Als iets ‘niet lekker gaat’ (verdriet, pijn, angst) zoekt een baby toenadering



Om steun te kunnen bieden aan een baby is het belangrijk om op te letten op ‘roep’- signalen:



‘Help ik kan dit niet allen, is er iemand die mij ziet of hoort?’



Huilt een baby dan is er iets: vermoeidheid, pijn, boosheid, honger etc.



Huilen is ook om spanning te ontladen!



Bij huilen is nabijheid belangrijk! De baby ervaart; het is oké.

Hierdoor bied je emotionele steun.

4. Zeggen wat je doet, benoemen wat je ziet



Praktijksituatie



Je bent samen met een baby in een boekje aan kijken, maar de baby heeft veel meer interesse in jouw hand dan in het boekje. Dan gaat de telefoon en jij moet opnemen.

Wat zie je en wat doe je?



Je bent samen met een baby aan het spelen. Hij heeft er veel plezier in om steeds een nieuw speeltje te

pakken en dat aan jou te geven.

Wat zie je en wat doe je?

De PM-er maakt door te praten het eigen gedrag en het gedrag van anderen voor de baby begrijpelijker

Waarom?

 De wereld wordt voorspelbaarder

 Door te zeggen wat je doet en te benoemen wat je ziet hoort de baby veel taal

 Passieve taalkennis (alleen horen en opslaan)

 Benoemen van voorwerpen of handelingen: baby

categoriseert taalkennis

 Baby begrijpt de wereld om zich heen beter…..

……hoger

welbevinden

Casus bespreken

 Een dreumes is intensief aan het spelen met een bal. Je merkt op dat hij een schone luier nodig heeft.

 Hoe reageer jij in deze situatie en waarom?

 Een dreumes wil je verschonen. Ze blijft echter niet stil liggen op het verschoon kussen.

 Hoe reageer jij in deze situatie en waarom?

 Een baby van 4 maanden is voor het eerst op de opvang. Je wilt hem de fles geven. Je merkt dat het hem niet goed lukt om te drinken.

 Hoe reageer jij in deze situatie en waarom?

 Je zit op de grond bij een paar baby`s. Een collega vraagt hoe jouw weekend is geweest?

 Hoe reageer jij in deze situatie en waarom?

 Hebben jullie nog een casus die jullie graag willen inbrengen?

5. Ontwikkelingsstimulering



Goed kijken naar wat de baby aankan



Voorwaarde: Je bent op de hoogte van ontwikkelingsstappen die baby’s zetten (TWIXX 1 !)



Overprikkeling, signalen:

-

Baby kijkt weg

-

Druk gedrag



Gebruik verzorgingsmomenten om baby’s aan te moedigen in hun ontwikkeling

- ontdekken van lichaam, voetjes, teentjes, handjes klappen



Vergeet de ‘rustige’ baby’s niet.

De PM-er daagt de baby’s uit om een stapje verder te gaan in hun motorische en emotionele ontwikkeling

Ontwikkelingsstimulering

Dit betekent:



Stimuleren van vaardigheden



Verder kijken dan hetgeen een kind nu kan



Het aanbieden van een rijke leeromgeving

 Het betreft allerlei dingen die jij als Pm’er onderneemt

om een kind te stimuleren in de ontwikkeling (en of een

deel ervan)

Ontwikkelingsstimulering

Kinderen hebben een intrinsieke motivatie om te leren (een innerlijke drijfveer)

Dat komt omdat kinderen nieuwsgierig zijn en de wereld willen ontdekken en onderzoeken.

Leren en plezier gaan dan samen.

De voorwaarde voor leren is veiligheid

Hoe creëer jij veiligheid, zodat een kind kan leren? Antwoord in je

word document schrijven

Zone van naaste ontwikkeling

Je kunt kinderen een stap verder helpen in hun ontwikkeling als je hen activiteiten

aanbiedt, vragen stelt of instructies geeft die aansluiten bij hun interesse maar net

iets verder gaan dan waar ze zelf mee bezig zijn.

Zo kun je kinderen naar een hoger niveau brengen.

Lev Vygotsky

Zone van naaste ontwikkeling in beeld

6. Begeleiden van interacties

 Baby’s zijn sociale wezens -Ze reageren non-verbaal

- Maken mondbewegingen zonder geluid (prespeech) - Imiteren

 Baby’s hebben door: Met grote kinderen kun je plezier maken!

 Jongste kinderen in een gezin scoren hogen op sociale en emotionele intelligentie

 Het leukste speelgoed voor kinderen: Mensen

De PM-er heeft oog voor de interactie tussen baby’s en bevordert positieve interactie.

Als een baby goede interacties beleeft in een groep voelt hij zich meer op zijn gemak.

Hogere mate van welbevinden  meer indrukken  meer op verkenning uit = goed voor de ontwikkeling De basis voor samenspel wordt in de babytijd gelegd.

Film

 Bekijk onderstaande film

 Interactie tussen baby`s

 Wat zie je aan verbale en non-verbale communicatie?

 Verloopt dit gesprek prettig of onprettig voor de baby`s. Wat denk je? Ligt je antwoord toe.

Observeren in de babygroep

Frustratie tussen baby’s (dreumes)

• Signaleren

• Benoem wat ze doen

• Helpen om verder te spelen (goed voor sociale ontwikkeling)

• Grijp je in, haal je ze uit elkaar, is het contact verbroken, jammer.

Negatief gedrag naar andere kinderen

 Een baby slaat een ander kindje in het gezicht Wat doe je?

- Zeg wat je ziet gebeuren

- Zeg dat je slaan niet goed vindt

- Haal baby’s een stukje uit elkaar als dat echt nodig is - Gebruik humor



Positieve contacten benadrukken. Kinderen lief laten zijn voor elkaar:

- Elkaar troosten

- Aaien/ kusje

Aandacht voor jezelf

 Het werken met baby’s is intensief: Je bent aandachtig/ bewust aan het werk

 Hoe hou je dat vol in een drukke groep?

1. Opmerken is 1, ingrijpen is 2: Je hoeft niet de hele dag aan de baby’s te vertellen wat je doet of denkt.

-Bewustworden van je eigen indrukken. Beslissen of je ze wel of niet gaat benoemen in contact met kind.

2. Zorg voor jezelf

Zit je zelf lekker in je vel? Zijn de omstandigheden in de groep goed? Spreek dit uit!

3. Een goede voorbereiding

Hoe start je de dag? Koffie/thee? Koude handen? Massage?

4. Rustmomenten

Om tot rust te komen en om rustig na te denken over wat je zag/observeerde 5. Aanwezig zijn

Met je gedachtes bij het hier en nu zijn (ipv van af te dwalen)

Genieten van wat baby’s kunnen: hoe mooi, interessant, leuk en spannend.

Samenvattend

 Interactievaardigheden zijn essentieel bij de ontwikkeling van een baby

 Zeggen wat je doet, ontwikkelingsstimulering en begeleiden van sociale interacties zijn belangrijk in het bieden van veiligheid

 Door goed voor jezelf te zorgen kan je ook voor andere zorgen.

Toenadering en nabijheid

 Een baby zoekt toenadering: bangheid, pijn, iets gaat niet lekker, moe, verveling

‘Help, dit kan ik niet alleen, is er iemand die mij ziet of hoort?’

 Huilerige baby: Pak hem op en troost hem Probeer te achterhalen waarom de baby huilt.

 Waarom huilt de baby toch?

-Het ligt niet aan jou als PM-er!

-Baby voelt zich vertrouwd en durft zich bloot te geven

- Spanning er uit huilen

 Aanwezig zijn bij het huilen (zonder allerlei actie te ondernemen) is fijn voor een baby.

 Alleen laten bij huilen kan hechting negatief beïnvloeden

Huilen en huilbaby’s

 Vaak 1^e reactie: speen, wiegen, voeden. IK WIL DAT HET HUILEN STOPT

 Onderzoek: Huilen is ontladen (en dus nodig!)

 Baby’s hebben tot 6 maanden meer stresshormonen: verklaring huiluurtjes

Huilt een baby veel?

 Heeft de baby pijn? Zo niet..dan…

 Laat de baby bij jou uithuilen. (kan 5 minuten of meer dan een uur duren)

- > Blijf bij de baby

- > Pak de baby op (of neem bij je in draagdoek

- > Probeer niet het huilen te stoppen (speen, afleiden)

- > Accepteer het huilen

 De baby voelt zich geliefd en veilig en kan spanning ontladen. Flink huilen is goed voor baby’s

 Op de groep: ga in gesprek met collega’s en ouders, wat je kunt doen.

 Opvang kan teveel stress geven: Opvang aan huis is soms beter.

 Huilbaby huilt minimaal drie weken lang, drie dagen per week, drie uur per dag. (2,5%)

 Baby’s van 2 weken huilen gemiddeld een uur per dag

 Baby’s van 6 weken huilen gemiddeld 3 uur per dag (piek)

 Daarna neemt het af

 Vaak eind van de dag huiluurtje

 Maar er zijn grote verschillen. Zonder oorzaak!

Heb jij een baby op je stage die veel / vaak huilt?

Word je er onrustig van?

 Huilen hoort erbij

 Blijf zelf rustig

 Opgefokt: kan gevaarlijk gedrag uitlokken: boosheid, schudden.

 Lukt dat niet? Baby overdragen aan collega.

 Ken jezelf, schakel je eigen emoties een beetje uit. Professional.

 Dr. Hamilton, methode om vast te houden: https://www.youtube.com/watch?v=j2C8MkY7Co8

Omgaan met eenkennigheid

Heeft een baby een vaste PM-er?

 Toevluchtsoord bij ‘vreemde’ / ‘nieuwe’ indrukken

 De baby vraagt met haar eenkennige gedrag: “Laat me zien wie ik kan vertrouwen!”

 Kent de baby jou goed? Vraag vreemden even te wachten, niet direct aan te raken/aaien.

Nieuwe baby op de groep?

 Maak geen haast

 Laat jouw toenadering afhangen van een baby reageert:

contact forceren helpt niet

 Je zult het vertrouwen moeten winnen!

Scheidingsangst

 Baby’s wijken soms geen minuut van jouw zijde

 Vaak in nieuwe situaties: Jij bent hun veilige haven

 Achter je aan scharrelen: normaal gedrag! Baby’s kunnen uit zichzelf een veilig persoon opzoeken = goed voor hun zelfvertrouwen

 Soms ook lastig! Houdt het lang aan? – baby voelt zich onveilig

 Wat kun je doen?

- Bij verzorgingsmoment wat extra exclusieve aandacht geven (baby ervaart dat ze gezien wordt in haar

behoeften)

- De baby overtuigen dat het heel leuk is bij andere baby’s / speeltjes

- De baby zelf laten ‘spelen’ maar wel goed in de gaten houden.

Dit geldt voor alle baby’s, maar kan langer duren bij baby’s met scheidingsangst.

2. Respect voor autonomie

 De baby de kans geven om zelf allerlei dingen te ontdekken (goed voor het zelfvertrouwen)

 Ik kan dit  Ik voel me op mijn gemak

De PM-er drukt in haar gedrag uit dat ze zich realiseert dat ieder kind een uniek persoon is die je met zorg en respect behandelt.

Ondersteunen wat een kind zelfstandig kan

 Baby’s kunnen zelf contact met anderen sturen

- Kijken / wegkijken:

beheersen ze vanaf 4 maanden!

Geef baby’s de ruimte zelf hun gedrag te sturen: je voedt hun zelfvertrouwen!

Verzorgen met respect

 Bedenk: Ik heb hier een mensje in mijn handen

 Hebben baby’s een veilige plek? Horen ze erbij?

- Stoeltjes niet te laag /liggen maar wat? / wordt overheen gestapt/ mee rond

gesjouwd als een zak aardappels

- Baby ervaart dit als overgeleverd zijn aan…. Heel onveilig.

 Je handen zijn belangrijk!

Oppakken en dragen

 Baby’s worden veel gedragen, opgepakt en aangeraakt. Veel lichamelijk contact!

 Manier van dragen:

Laat bewegingen tijdens dragen toe. Armen, handen, benen, voeten Geeft baby mogelijkheid om zelfstandig te reageren op jouw

toenadering/aanraking.

 Oppakken onder armpjes: lijfje bungelt, baby is druk met positie hoofdje, daardoor geen tijd om op jou te reageren

 Zomaar van achter benaderen en optillen. Baby schrikt.

 Til technieken oefenen (zie volgende dia)

Tiltechnieken

3. Het bieden van structuur en continuïteit

Door structuur en continuïteit zorg je ervoor dat de wereld er voor een baby een stuk overzichtelijker en vertrouwder uitziet.

De PM-er weet wat het bieden van structuur aan baby’s inhoudt

Vinden en vormen van ritmes



Elke baby heeft een individueel slaap en waak ritme



Zorg voor herkenbare ritmes baby



Dagschema moet voorspelbaar en flexibel zijn! Aansluiten op thuis

 Te strak:

 PM-er te weinig mogelijkheden om goed te kunnen inspelen op individuele behoeften van baby’s

 Te los:

 te weinig houvast, onveiligheid voor baby’s en daardoor laag welbevinden

Ritmes van baby’s zijn flexibel, baby’s kunnen groeien naar

ritme kinderdagverblijf, maar dit kost wel een paar dagen.

Routines en rituelen



Handelingen steeds herhalen: voorspelbaarheid. Baby vindt dit fijn.



Al bij pasgeboren baby: ‘commode momentje’, (meestal) heerlijk!



Verschonen: Hoe doe jij dit bij baby’s?

-

Aankondigen/ gewoon oppakken?



Breng variatie aan in routines. Nieuwgierigheid voeden binnen een

vertrouwde structuur. Spelletje met sokjes tijdens verschonen.

Samenvattend

 Veiligheid is nodig voor een baby om te kunnen ontwikkelen

 Respect voor autonomie, het bieden van structuur, bieden van emotionele ondersteuning zijn belangrijk in het bieden van veiligheid

Samenvattend

Je biedt emotionele ondersteuning door:

 1. Gelegenheid bieden om emotioneel bij te tanken

 2. Ingaan op signalen/ Kijken en interpreteren

 3. Communiceren wat je denkt

 4. Herstellen van contact en ontwikkeling van een veilige band

 5. Toenadering en nabijheid