Hierbij bieden wij u aan een toelichting op het ontwerp voor een vlag voor de gemeente Meierijstad.

NOORDBRABANTSE COMMISSIE VOOR WAPEN- EN VLAGGENKUNDE

Aan de burgemeester van Meierijstad Postbus 10001 5460 DA Veghel

Datum:

Onderwerp: Voorstel voor een gemeentevlag van Meierijstad.

Geachte burgemeester,

Hierbij bieden wij u aan een toelichting op het ontwerp voor een vlag voor de gemeente Meierijstad.

’De vlag in top voor de Meierijstad’

Voorstel voor een vlag, opgesteld door het Platform Erfgoed Meierijstad (PEM) in samenwerking met de Noordbrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde (NBCWV).

Inleiding

Op verzoek van de gemeente Meierijstad is PEM in 2018 gestart met het ontwerpen van een vlag.

Eerder heeft PEM een ontwerp gemaakt voor een wapen van deze gemeente. In de loop van vorig jaar is een samenwerking met NBCWV tot stand gekomen met het doel de kennis en ideeën van de laatstgenoemde organisatie te benutten in het ontwerpproces.

Deze samenwerking was constructief en leidde tot het hierna te formuleren voorstel.

Hoofduitgangspunten bij het ontwerpen waren de vlag moet:

 historisch verantwoord en goed herkenbaar zijn;

 een binding hebben met het wapen van Meierijstad en

 aansprekend zijn voor een breed publiek.

Alvorens ons voorstel te formuleren voor een vlag, geven wij een overzicht van het wapen van Meierijstad en de vlaggen van de drie gefuseerde gemeenten.

Het wapen van Meierijstad is door koning Willem Alexander verleend bij zijn besluit van 23 oktober 2017. Het schild is met een horizontale lijn doorsneden, waarbij het bovenste deel op zijn beurt door een verticale lijn gedeeld wordt. Het linker (heraldisch rechter) deel is zwart, waarin een schuinkruis, samengesteld uit rode en zilveren blokken (geblokt). Het rechterdeel is goud, waarin drie liggende, zwarte wassenaars (wassende manen). In de zilveren onderste helft van het schildveld is een rode burcht geplaatst met aan weerszijden hangtorentjes. De gouden kroon op het schild bestaat uit een met edelstenen bezette hoofdband, waarop drie bladeren en twee parels.

Het wapen bevat in zijn drie velden elementen uit de wapens van de opgeheven gemeenten:

a In het eerste veld is het schuinkruis uit het wapen van de vroegere gemeente Veghel afgebeeld. De schepenbank van Veghel gebruikte een zegel waarop een afbeelding van de heilige Lambertus (Lambert), met in de rechterhand een kromstaf en in de linker een kerkmodel. Links (heraldisch rechts) van de heilige was het gevierendeelde wapen van de hertogen van Brabant en Limburg geplaatst;

b In het tweede kwartier prijken de drie wassenaars uit het wapen van Schijndel, die herinneren aan het wapen van de heren van Schijndel uit de adellijke familie Polanen-Van der Leck die van 1398-1470 het bewind in deze plaats voerden en

c In de onderste helft van het schild is de grote toren van de burcht met hangtorentjes uit het wapen van Sint-Oedenrode afgebeeld. Dit gebouw heeft een merkwaardige vorm, maar blijkt van eerbiedwaardige ouderdom te zijn. Het komt voor op de oudst bekende afdruk (1355) van het zegel van "de vryheit en hoofdtplaatse van S. Oederode". Een plaatselijke legende verklaart waarom er een toren in het wapen staat: de heilige Oda, een uit Ierland of Schotland afkomstige prinses, zou hier op de Sint-Odenberg een kluis of kasteel hebben laten bouwen. Daarin zou zij in 726 gestorven zijn.

Gemeentevlaggen

Elk van de samengevoegde gemeenten voerde een officiële, dat wil zeggen bij raadsbesluit vastgestelde en door de Hoge Raad van Adel geregistreerde, vlag.

A. De gemeentevlag van Schijndel werd vastgesteld bij raadsbesluit van 18 juli 1991. Hij bestond uit drie even hoge banen van geel, groen en wit. In de top aan de stokzijde (de broektop) is op de gele baan een zwarte liggende maan of wassenaar geplaatst, waarvan de hoogte gelijk is aan ¼ van de hoogte van de vlag.

B. De gemeenteraad van Sint-Oedenrode stelde op 5 maart 1981 een gemeentevlag vast, die bestaat uit een blauw dundoek waarin een wit schuinkruis, Het snijpunt van de armen ligt niet op het midden, maar op 5/9 van de vlaglengte. De dikte van de kruisarmen is gelijk is aan 1/8 van de hoogte van het doek. In het midden van de driehoek aan de kant van de stok (de zogenaamde broekzijde) is een gele burcht geplaatst, zoals in het gemeentewapen. Het

C. De gemeentevlag van Veghel werd vastgesteld bij raadsbesluit van 27 oktober 1994. Hij bestaat uit een rood dundoek, waarin een van zwart en wit geblokt schuinkruis. Het snijpunt van de kruisarmen ligt op één derde deel van de lengte van de vlag. Het aantal blokken op de tekening bedraagt vijftien, waarvan enige door de randen van de vlag zijn afgesneden. De breedte van de armen bedraagt één vijfde deel van de hoogte van de vlag.

De vlag kwam overeen met het toenmalige wapenbeeld, echter met omwisseling van de kleuren van achtergrond en kruis. Als reden hiervoor werd opgegeven dat een zwart dundoek somberheid en onvriendelijkheid zou uitstralen.

Overwegingen bij het ontwerp

Vanuit technisch oogpunt waren er de volgende mogelijkheden:

1 Het ontwerp voor een vlag gebaseerd op de voormalige gemeentevlaggen;

2 Het samenstellen van een vlag, bevattende elementen uit de vlaggen van de drie samengevoegde gemeenten, de zogenaamde vlaggenkundige of banistieke kenmerken;

3 Het samenstellen van een vlag op basis van het nieuwe wapen van de gemeente;

Ad.1 Een vlag, die door beperking tot de meest noodzakelijke elementen uit de drie vroegere gemeentevlaggen een aansprekend geheel zou moeten vormen. Twee van de drie voormalige gemeente-vlaggen bevatten een schuinkruis, namelijk die van Veghel en Sint-Oedenrode. De hoofdstructuur van de nieuwe vlag kon dan bestaan uit een combinatie van deze twee kruizen. Als kleuren zouden de kleuren uit de drie gemeentevlagen in verschillende combinaties en geometrische figuren toegepast kunnen worden.

Ad.2 Een vlag, bevattende elementen uit de vlaggen van de drie samengevoegde gemeenten zou kunnen bestaan uit banen, ontleend aan de drie voormalige gemeentevlaggen, zonder afbeeldingen: a) rood uit de vlag van Veghel; b) geel uit de vlag van Schijndel en c) blauw uit die van Sint-Oedenrode. Omdat deze driekleurenvlag van rood, geel en blauw weinig zegt en gemakkelijk met andere verwisseld kan worden, zouden één of meer figuren, ontleend aan de drie voormalige gemeentevlaggen kunnen worden toegevoegd. Dat zou neerkomen op een schuinkruis van rode en witte blokken voor Veghel, een zwarte liggende maan voor Schijndel en een gele toren voor Sint-Oedenrode.

Ad.3 Een vlag gebaseerd op de kleuren van het schildveld, de heraldische veldkleuren, eventueel vergezeld van de (voornaamste) wapenfiguren zou kunnen bestaan uit:

a) zwart, waarin een rood en wit geblokt schuinkruis voor Veghel;

b) geel met zwart (van de wassenaars) voor Schijndel en c) wit met rood (voor de toren) voor Sint-Oedenrode.

Conclusies en voorstel

Ontwerpen, gebaseerd op mogelijkheid 1 werden door ons als te abstract beoordeeld. Wij geven de voorkeur aan het gebruik van elementen en kleuren zoals in het wapen zijn gebruikt (mogelijkheid 3). Op basis van onze hiervoor genoemde uitgangspunten zijn wij tot het volgende ontwerp gekomen.

Drie gelijke banen van lichtblauw, zwart en geel met op 1/3 van de breedte van de vlag, gerekende vanaf de broekzijde, van boven naar beneden een gele burcht met aan weerszijden hangtorentjes, een schuinkruis, samengesteld uit rode en zilveren blokken (geblokt) en drie liggende zwarte wassenaars (2,1).

Toelichting en slot

De kleuren van de banen zijn die van de deelschilden van het wapen van Meierijstad. Afwijkend is de blauwe baan: deze is gekozen als verwijzing naar de beken de Aa en de Dommel. Vanwege de keuze voor deze blauwe baan is de toren geel zoals ook in de vlag van de voormalige gemeente Sint- Oedenrode. De andere stukken zijn die uit het wapen, met als aanpassing dat het schuinkruis vrij in de baan staat en niet aanstotend aan de rand zoals in het wapen.

Wij menen met dit voorstel te beantwoorden aan het doel van het gemeentebestuur te beschikken over een aansprekende, kleurrijke en historisch verantwoorde vlag.

De vlag tonen betekent zich door het hijsen van de vlag doen kennen.

Het is tijd daarvoor.

PEM en NBCWV danken het gemeentebestuur in het in ons gestelde vertrouwen.

31/01/2019

1 Bijlage

Bijlage

Dit voorstel is tot stand gekomen uit het samenwerkingsverband van de heemkundekringen van Sint- Oedenrode, Veghel, Erp en Schijndel en het Roois Cultureel Erfgoed, verenigd in het Platform Erfgoed Meierijstad, en met adviezen van de NoordBrabantse Commissie voor Wapen- en Vlaggenkunde:

Het Platform Erfgoed Meierijstad, mede namens

de NoordBrabantse commissie voor wapen- en vlaggenkunde

Henk Prins. Gert Beuving.