Pagina 1 van 5 zondag 10 januari 2021 VEG-dienst van 10 januari 2021 door ds. Han Cuperus
Eerste zondag na Epifanie: De doop van Jezus
muziek
aansteken van de kaarsen
stilte
zingen: lied 275 “Heer, onze Heer, hoe zijt Gij aanwezig” vers 1 en 2
bemoediging en groet
Onze Hulp is in de naam van de Heer die hemel en aarde gemaakt heeft die trouw houdt tot in eeuwigheid
en die niet loslaat het werk dat zijn hand is begonnen.
Genade zij ons van God, onze Vader en van Jezus Christus, onze Heer.
Amen
zingen: lied 275 “Heer, onze Heer, hoe zijt Gij aanwezig” vers 3, 4 en 5
gebed
Heer, trouwe God, u roepen wij aan, Heer, op u vertrouwen wij.
Wij vragen u, zie naar ons om nu wij ver weg van elkaar de doop vieren van Jezus, de mens die wij hebben leren kennen als uw geliefde zoon, nadat hij door het water van dood en leven is gegaan en de geest op hem nederdaalde.
Wij bidden u, Heer, om de moed het geloof niet op te geven,
om te kunnen blijven vasthouden aan de Bijbelse woorden, aan ons geloof en onze hoop.
Laat u ze spreken, Heer, laat ze voor ons een levende werkelijkheid zijn, waarmee we staande kunnen blijven in deze wereld, waarin zoveel gebeurt dat we er met het verstand niet bij kunnen.
Zo bidden wij u, wees in ons midden, in onze nabijheid, open onze ogen voor onze fouten en tekortkomingen
wil ons vergeven, telkens weer en ons opnieuw laten beginnen met elkaar;
doe ons elkaar zien als mensen, Heer, aan wie we ons in uw naam kunnen vasthouden, aan elkaars kracht, elkaars geloof en aan elkaars nabijheid.
Zodat wij op onze eigen manier iets van uw koninkrijk zichtbaar mogen maken in deze wereld.
Amen
zingen: psalm 100 “Juich Gode toe, bazuin en zing” vers 1, 2, 3 en 4
lezen uit het eerste testament: Jesaja 42 : 1 – 9
zingen: lied 686 “De Geest des Heren heeft” vers 1, 2 en 3
lezen uit tweede testament: Mattheüs 3: 13 – 17
zingen: lied 526 “Juich voor de koning van de joden” vers 1, 2 en 4
overdenking
Pagina 2 van 5 zondag 10 januari 2021 Zusters en broeders, gemeente van Christus,
Met het verhaal van de doop van Jezus sluiten wij de kersttijd af. Vanaf nu gaat het de komende periode na Epifanie om de komst van het Koninkrijk van God. Een nieuw begin.
Net als een geboorte is ook de doop een doortocht om op een nieuwe manier zichtbaar te zijn in de wereld. Opgegroeid in een samenleving waar zijn ouders mee verbonden waren had Jezus er zijn naam gekregen. Gaandeweg kreeg hij er zijn plaats gewezen binnen de oude gebruiken en tradities. Zo werkt dat in een mensenleven. Wie je bent en hoe je heet krijgen wij van mensen te horen. Woorden en namen leveren een bijdrage aan het
scheppende bestaan in de wereld, waarin ieder mens mag leven en zich gekend mag weten.
De naam die Jezus bij zijn geboorte kreeg kan dan ook niet zomaar vervangen worden.
Staande in die lange traditie, waarmee het Mattheus-evangelie begint, zal Jezus inderdaad laten zien dat God reddend en bevrijdend onder mensen aanwezig is. Maria moet als moeder veel bewaren en overwegen in haar hart om gaandeweg iets te begrijpen van de weg die haar zoon vanaf zijn doop gaat als hij wordt herkend en genoemd: “Mijn zoon, Mijn welbeminde”. Het kunnen vervullen van je levensroeping hangt af van de mate waarin je je eigen identiteit hebt gevonden. Daar gaat een ontwikkeling aan vooraf. Voor Jezus was het een bewuste keuze naar Johannes te gaan om door hem gedoopt te worden. Johannes sprak als de oude profeten en gaf de dopelingen een teken mee door hen met hun hoofd onder te dompelen. De mensen noemden hem dan ook wel de dompelaar. Als je van een afstandje toekijkt en hoort wat er gezegd wordt, zou je kunnen denken dat deze doper net zo goed Johannes de Domper kon heten. Hij was een typische boeteprediker. “Alles moet anders en snel, want de dag is nabij dat alles in vuur en vlam ten onder zal gaan.” En toch is dit niet zo negatief als dat het klinkt, want het Koninkrijk van God is nabij. Om het te kunnen zien is het belangrijk om op een nieuwe manier om je heen te kijken. De mensen die naar Johannes toekwamen waren vol van verlangen om als hernieuwde mensen te leven.
Wachtend op zijn beurt stond Jezus aan de oever van de Jordaan om onderdeel te worden van de traditie waarin mensen op deze manier een nieuw begin maken met God. In het besef dat het leven meer is dan een toevallige samenloop van gebeurtenissen. Waar de levensweg wordt ervaren als een pelgrimstocht, een weg om te gaan, met de inzet van het eigen bestaan, dat bij momenten door de woestijn heen gaat. Met dit teken, een symbool, toont hij zijn verlangen om de overtocht van oud naar nieuw te maken. Voor een
buitenstaander kan het ritueel alleen met uiterlijke beelden beschreven worden, waarvan die weet dat de beschrijving ontoereikend is, slechts een fractie van het geheel; beelden die oude ervaringen en wijsheden in herinnering brengen.
Mattheüs doet dat, net als de andere evangelisten, door te zeggen dat de geest van God over Jezus komt als een duif. Een beeld dat herinnert aan het scheppingsverhaal, waar de Geest als een vogel boven de chaos zweefde om orde en leven tot stand te brengen. De Geest die mensen vormt en hen in vrede met elkaar verbindt. Zoals dat verscholen ligt in het verlangen naar een leefbaar bestaan waar mensen dienstbaar aan elkaar zijn. Op weg naar een samenleving waar mensen zich schouder aan schouder inzetten voor een maatschappij die erop gericht is dat iedereen tot zijn of haar recht kan komen en mensen elkaar aanvullen en versterken. Iets wat we gezien de beelden van afgelopen woensdagavond maar niet voor elkaar lijken te krijgen. Tegelijkertijd lees en zie ik dat via andere kanalen allerlei initiatieven ontstaan die de onderlinge saamhorigheid op een constructieve manier vormgeven.
Pagina 3 van 5 zondag 10 januari 2021 Samenkomsten met gezamenlijke maaltijden en ruimte voor rust en gebed of juist een goed gesprek. Eveneens worden wij door de duif herinnerd aan de verhalen van Noach, waarin na de zondvloed de duif terugkomt met een teken van leven. Dat nieuwe begin, zo willen de evangelisten ons vertellen, is in deze mens, Jezus, onder ons aanwezig. Hoor maar, het wordt bevestigd door de stem die deze dopeling een nieuwe naam geeft: “Jij bent Mijn zoon, Mijn welbeminde”. Woorden die voor een geoefend luisteraar niet nieuw zijn. In de
koningspsalm, psalm 2, wordt de koning van Israël aangesproken als Zoon van God. In het verhaal uit Genesis 22 over de binding van Izaäk, wordt deze zoon van Abraham “Gods welbeminde” genoemd. En in de teksten uit Jesaja waar God in de lijdende dienstknecht zijn bijzondere behagen vindt vanwege diens trouw.
In het verhaal over de doop van Jezus komen de namen van deze mensen samen. In zijn leven kan iedereen de personen herkennen die Hem voorgingen in de geschiedenis van God met de mensen. Zonder dat Hij met hen samenvalt. In de ander kun je je spiegelen en
herkennen, maar ieder heeft zijn of haar eigen weg te gaan. Een levenspad dat je op een heel eigen, oorspronkelijke en persoonlijke wijze vorm gaat geven.
Vandaag vieren wij dat Jezus hoort wie hij eigenlijk is. Hij hoort zijn naam en ontdekt daarmee zijn eigen plaats en roeping. Een naam krijgen is een zegen. Je weet wie je mag zijn. Maar zo’n nieuwe geboorte is geen garantie dat er sprake is van een pijnloos verloop.
De beschrijving van de doop van Jezus laat niet alleen het thema van de nieuwe geboorte horen. Op de achtergrond van dit verhaal speelt ook nog een andere doortocht mee. Water is niet alleen leven-gevend. Het kan ook bedreigend zijn, zoals we bij iedere overstroming wel erg letterlijk zien gebeuren. Je kunt erin verdrinken en het heeft een verwoestende kracht waarmee het alles meeneemt wat het tegenkomt. Iedereen die aan het strand leeft kan er over meepraten. Zowel nu als ook vroeger. Water kan leven geven, en het kan leven nemen.
Om geboren te worden moet je door het leven-gevende water. Maar datzelfde water is ook het water van de dood. Met dit aspect heeft ieder mens te maken. Het is belangrijk er op deze fundamentele momenten in het bestaan er voor elkaar te zijn. “Gewoon” een luisterend oor bieden en de verhalen horen die zijn verbonden met hen die ons dierbaar zijn. Wanneer wij Mattheüs vandaag horen vertellen over de doop van Jezus, klinkt het verhaal van een nieuwe geboorte. Waarin ook iets zichtbaar wordt van het paasverhaal: de doortocht door de Rietzee, de redding uit Egypte, het slavenland. Overgebracht naar de oever van het nieuwe en vrije leven. Staande in die traditie worden wij telkens weer uitgenodigd in dat nieuwe verbond van God en de mensen. Kijkend met andere ogen dan gebruikelijk is. Passend bij de hedendaagse woorden van Michel van der Plas als hij spreekt over het “Doopsel van Christus” uit het boekje “De man van Nazareth”:
Doopsel van Christus
Johannes doopt in de Jordaan, wanneer opeens de wolken breken en Jezus in gebed blijft staan, omdat een stem begint te spreken:
‘Dit is mijn zoon van wie ik houd en heden geef ik hem uit handen, de Christus die mijn plan ontvouwt voor alle volken, alle landen.
Pagina 4 van 5 zondag 10 januari 2021 Dit is mijn woord, dit is mijn stem,
hem heb ik eeuwig uitverkoren, in hem kom ik tot u, door hem laat ik mij op de wereld horen.
Die armen, als hij die spreekt, in recht en redding doet geloven;
die het geknakte riet niet breekt, de kleine vlaspit niet zal doven.
Dit is mijn liefde en mijn licht, dit is mijn heil vanuit de hoge dat vrijheid brengt en vrede sticht.
In hem kom ik u onder ogen.’
Amen
Muziek
gebeden : dankgebed - voorbeden - stil gebed - “Onze Vader”
Laten wij bidden,
Heer, grote God, Wij willen U danken
dat wij door Uw Geest met elkaar verbonden zijn.
Daarin weten wij ons gedragen op de momenten dat wij het moeilijk hebben, en de gebeurtenissen van alledag ons neerdrukken.
Gevoed door de verspreiding en de gevolgen van het coronavirus.
Wij vragen U om geduld met ons, mensen, hier op deze aarde, die maar zoeken en wachten op de dingen die komen gaan, die maar blijven worstelen met Uw woord,
en bij tijd en wijlen helemaal hun opdracht kwijt zijn.
Wij bidden U Heer: Maak ons in ons geloof krachtig.
Wij weten en begrijpen veel dingen niet, maar wij bidden en vragen U:
maak dat wij ons blijven vasthouden aan U, dwars door alles heen wat mensen overkomen.
Wij vragen U Heer, Help ons mens te zijn,
toegerust en sterk naar vermogen om mee te werken aan Uw heilsgeschiedenis, om van het Evangelie te getuigen in woord en daad,
om in navolging van Jezus Christus een naaste te zijn voor wie ons nodig heeft, en mee gestalte te geven waar wij aan geloven.
Heer, onze God, Wij bidden voor de mensen die treuren om het verlies dat zij hebben geleden:
geef hen de kracht om op het leven gericht te blijven.
Wij bidden voor hen die het koud hebben en geen huis om in te slapen:
geef hen de kracht om opnieuw een veilige plek te bouwen.
Maak Heer dat wij mensen, met wie wij ons verbonden weten, niet alleen laten, en gericht blijven op hen die onze hulp zo nodig hebben.
Wij bidden U, Heer, dat wij vast blijven houden aan het bijbelse visioen
Pagina 5 van 5 zondag 10 januari 2021 dat we beseffen dat we een opdracht hebben en zicht houden op de ander.
Wij hoeven niet recht te buigen wat krom is,
maar gewoon handelen wat in ons vermogen ligt, betrokken op de mensen om ons heen.
Laat ons niet los Heer, blijf bij ons met Uw Heilige Geest en maak ons tot dragers van Uw Woord.
Zodat wij herkenbaar mogen zijn als mensen van Geloof, hoop en Liefde.
Bidden wij dan nu in de stilte van ons gebed voor de mensen waar onze eigen gedachten en gebeden naar uit gaan.
Stilte
Verzamelen wij dan nu onze eigen gedachten en gebeden als we hardop of voor ons onszelf het onze vader bidden:
Onze Vader, die in de hemel zijt Uw Naam worde geheiligd Uw koninkrijk kome,
Uw wil geschiede, gelijk in de hemel, alzo ook op de aarde.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden, gelijk ook wij vergeven onze schuldenaren.
En leidt ons niet in verzoeking maar verlos ons van de boze.
Want van U is het koninkrijk en de kracht en de Heerlijkheid tot in Eeuwigheid Amen
zingen: lied 538 “Een mens te zijn op aarde” vers 1, 2, 3 en 4
Uitzending en Zegen: Zien wij dan weer vanuit onze eigen plek naar de wereld waarin wij leven, en vragen wij daarover Gods Zegen als wij zingen:
lied 415: Zegen, ons Algoede vers 1, 2 en 3
