€ 2,50
76ste jaargang • nummer 18 • donderdag 7 mei 2020 Weekblad P608721 Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X
Voor mensen met een goed hart en een slecht karakter...
Voor wie op zondag nog de nei- ging heeft om tijdens het aperitief vanuit een zekere verveling naar De Zevende Dag te zappen, waar toch niets zinnigs wordt verteld: kies af en toe voor het Franstalige RTL-zon- dagse debat “C’est pas tous les jours dimanche”. Weliswaar ziet men dan een typisch Franstalig hijgerig gedoe met een presentator, Chris- tophe Deborsu, die de gasten nog meer onderbreekt dan in Terzake.
Maar het blijft interessant omdat een belangrijke oorzaak van de federa- le politieke patstelling te vinden is in de na-ijver tussen de Franstalige politieke partijen. Vorige zondag was een dovemansgesprek te vol- gen tussen George-Louis Bouchez van de MR, de neocommunist Raoul Hedebouw en Jean-Marc Nollet van Ecolo. Het leek alsof de partijen al in een soort van verkiezingsmodus zaten. Beledigingen vlogen over en weer. Maar ere wie ere toekomt:
Bouchez wist Hedebouw de mond te snoeren. De PVDA/PTB-brulboei had het over het gebrek aan veilig- heidsmaatregelen voor de werkne- mers die vanaf 4 mei weer aan de slag gingen. De MR-voorzitter kon Hedebouw het zwijgen opleggen door te verwijzen naar de adviezen van de virologen, waaronder de aan de PVDA gelieerde Marc Van Ranst.
Het RTL-debat toonde in elk geval aan dat de spanningen tussen de Franstalige partijen zeer hoog oplo- pen. Hoe kan men dan verwachten dat bijvoorbeeld MR en Ecolo straks in een nieuwe federale regering kunnen samenwerken?
Een te zwak lanceerplatform
De wereld ziet er heel anders uit, maar wat sinds het uitbreken van het coronavirus niet gewijzigd is, is de snelheid waarmee de po- litieke verhoudingen wijzigen. Een aantal weken geleden leek de re- gering-Wilmès II, dankzij de steun van de oppositie voor een volmach- tenbeleid, een lanceerplatform voor een federale regering met een volwaardige meerderheid. En dat
zou dan ‘Vivaldi’ zijn: paars-groen met de CD&V. De kans wordt met de dag kleiner dat het zover komt.
Verschillende partijen hebben al gezegd dat ze de volmachten einde juni niet zullen verlengen. En dat er onderhandelingen moeten komen voor een nieuwe regering. Alleen, daarvoor moet niet alleen een ge- meenschappelijk programma wor- den gevonden. Er is ook nood aan vertrouwen tussen de partijen. En dat is er niet. Uiteraard niet tussen de PS en N-VA, ondanks de herhaal- delijke publieke oproepen van Bart De Wever om samen te werken. Die tegenstellingen overstijgen trou- wens de PS-N-VA-tweespalt. Meer algemeen maken de Vlaams-Waalse tegenstellingen een oplossing voor de formatie niet evident. Dat was vroeger zo en dat is vandaag niet anders.
Zelfs voor een paars-groene co- alitie is het niet anders. Groen en Ecolo werken de andere partijen enorm op de zenuwen. In tijden van corona zijn de groene standpunten wat naar de achtergrond verdwe- nen. Maar toch horen we bij die partijen altijd hetzelfde gebedsmo- lentje: vergroening van de econo- mie, vervuilers die moeten betalen, het klimaatbeleid dat verder moet worden uitgerold,… Brussels minis- ter Elke Van den Brandt van Groen postte een paar dagen geleden fier een filmpje met wegenwerken in de Wetstaat voor een uitbreiding van het fietspad en een beperking van de rijstroken voor wagens. De groenen kennen in volle corona- crisis - waar meer mensen om vei- ligheidsredenen met de auto naar het werk willen - hun prioriteiten.
Zelfs de socialisten zijn dat ecofun- damentalisme beu. En dan is er dus nog het spanningsveld tussen de Franstalige partijvoorzitters die el- kaar niets gunnen. Dat maakt dat de regering-Wilmès een te zwak lan- ceerplatform is voor een regering met een duurzame meerderheid.
Wie wil verkiezingen?
Zo zitten we nog altijd opge-
Een federale regering met volle bevoegdheden zal van korte duur zijn. Einde juni wor- den de volmachten voor de regering-Wilmès niet verlengd. En van zodra er een vertrou- wensstemming is, valt de regering. Nieuwe verkiezingen zijn niet voor direct en dus is de kans reëel dat deze de facto restregering uit 2014 voortkabbelt tot 2024. Niet alleen de Vlaams-Waalse tegenstellingen beletten een deblokkering. Ook de interne Franstalige tegenstellingen.
scheept met een restregering van de Zweedse ploeg die in oktober 2014 de eed aflegde. Zoals de po- litieke sterren nu staan, zou het best kunnen dat die minderheids- regering in lopende zaken blijft tot de verkiezingen van 2024. Van een aanfluiting van de democratie gesproken. Men hoeft geen glazen bol te hebben om te weten wat er de komende weken en maanden zal gebeuren. De regering-Wilmès II krijgt geen nieuwe volmachten, maar zal gewoon verder werken door meerderheden te zoeken in het parlement. Bijvoorbeeld voor het nemen van extra maatregelen tijdens een heropflakkering van het coronavirus. Wanneer er echter een vertrouwensstemming volgt, dan valt de regering-Wilmès II, want een meerderheid zal ze nooit achter zich krijgen. Verkiezingen dan maar? Zowel om politiek-elec- torale als om praktische redenen staan weinig partijen daarvoor te springen. Niet vergeten dat de eco- nomische recessie als gevolg van de coronacrisis nog verder zal uit- diepen de komende maanden. Een stembusgang is dan een geschenk voor partijen als het Vlaams Belang en de PVDA.
Een andere optie is deze herfst toch proberen om een nieuwe fe- derale regering te vormen. Maar dan zijn we opnieuw in het straatje ellenlange onderhandelingen van 2010-2011 beland, of de situatie na de verkiezingen van 26 mei. On- dertussen gaat de minderheidsre- gering-Wilmès II in lopende zaken.
Tot 2024 desnoods. Dan worden de verkiezingen een kaalslag voor verschillende partijen. Dat zou hen er misschien toe aanzetten om in het najaar toch vervroegde verkie- zingen te organiseren. Men kan de electorale schade dan beperken en proberen een regering te vormen die in de aanloop naar 2024 kan scoren met de aanpak van de crisis.
Al is deze piste momenteel partijpo- litieke sciencefiction.
Als dat lukte, zouden álle Euro- pese ambassades in de rest van de wereld honderdduizenden visa aan asielzoekers moeten af- leveren. Een progressieve rechter van de Raad voor Vreemdelin- genbetwistingen deed daaraan mee en probeerde Theo Franc- ken, toen de bevoegde staatsse- cretaris, te dwingen een visum voor die Syriërs af te leveren.
Maar Francken weigerde. Hij hield voet bij stuk, zelfs toen hem dwangsommen werden op- gelegd, zelfs toen een gerechts- deurwaarder de meubelen in zijn
kabinet kwam keuren voor inbe- slagname.
Tegelijk werden twee propa- ganda-offensieven ontketend: een vol valse sentimentaliteit over die arme Syriërs, een vol giftige haat tegen Francken zelf. Hij werd in de Kamer zelfs voor moordenaar uitgescholden. Maar hij hield vol.
En hij kreeg gelijk. Eerst van Bel- gische rechtbanken, daarna van het Europees Hof van Justitie en enkele dagen geleden tenslotte ook van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
PAUL BAÜMER
Francken krijgt gelijk
Lopende zaken tot in 2024
In 2017 probeerde de Opengrenzenlobby het toch al lakse asielbe- leid helemaal te ondermijnen en heel Europa te laten overrompelen door ‘vluchtelingen’. PVDA-advocate Mieke Van Den Broeck wilde een precedent creëren door een Syrisch gezin asiel te laten aanvra- gen via de Belgische ambassade in Libanon.
Lees het volledige interview met Geert Noels op blz. 11
Geert Noels is eco- noom, ondernemer, schrijver en publieke intellectueel. Op zijn 52 is hij een ‘Sterk Merk’. Het regent nationale en internati- onale onheilstijdingen voor de economie en de portemonnee van de bur-
ger. De economen lossen dag na dag meer de viro-
logen af als goeroe.
Hoe schat Geert Noels de toe-
komst in?
“Dit land kan geen enkele crisis de
baas”
Actueel 7 MEI 2020
2
Parlementslid en burgemeester Koen Metsu (N-VA) had een zeer concrete vraag voor minister De Block: “Wat wij heel recent heb- ben meegemaakt bij ons in de ge- meente (Edegem) is compleet ab- surd. Enkele dagen geleden kwam er een asielzoekster, zwanger van haar vijfde kind, bij ons OCMW aankloppen. Ze zei gestuurd te zijn door Fedasil. De ochtend van diezelfde dag was ze nog in Spa, in de namiddag verscheen ze dan in Antwerpen. Fedasil had haar gezegd dat het meer ruimte wilde vrijmaken in de asielcentra, zodat het coronavirus zich niet zou kun- nen verspreiden en dat ze gerust naar vrienden, familie of kennissen in een andere gemeente kon gaan.
Zij heeft het land doorkruist, is bij ons aanbeland en woont momen- teel op een appartement met twee slaapkamers, voor acht personen.”
Procedure: maaltijdche- ques voor de asielzoekers
De Block weet niets over dit con- crete verhaal. “Ik twijfel er niet aan dat het gebeurd is, maar ik heb er geen weet van.” De minister geeft wel de huidige procedure mee voor de asielzoekers: “Fedasil heeft een maatregel genomen om de uitstroom uit de opvangcentra te verhogen en de bezetting te ver- lagen, iets wat de Risk Assessment Group geadviseerd had. Zoals u weet, is het verblijf in een opvang- centrum niet verplicht tijdens de asielprocedure en kan men ervoor kiezen elders te gaan wonen. Fe- dasil steunt de bewoners die be-
Op woensdag 29 april was er in de commissie Binnen- landse Zaken, Veiligheid, Migratie en Bestuurszaken van de Kamer een actualiteitsdebat over de coronacrisis.
slissen om tijdens deze crisis bij familie of vrienden te gaan wonen met maaltijdcheques. Ongeveer 600 personen hebben ondertussen voor die optie gekozen.”
Zorgwekkend
Metsu: “Uw antwoord is zorg- wekkend. Ik had namelijk ver- wacht dat u over die specifieke casus, die veel verder gaat dan mijn gemeente alleen, even ver- bouwereerd zou zijn als ik. U on- derschrijft die casus echter, u hebt hem blijkbaar ook goedgekeurd en bent dus op de hoogte. U legt ons terecht op dat wij in ons kot moeten blijven. Niet-essentiële verplaatsingen zijn verboden. Om echter de kans op besmettingen binnen de open asielcentra te ver- mijden, zegt u in uw betoog let- terlijk dat de uitstroom verhoogd moet worden. Dat betekent dus het streven naar een lagere be- zettingsgraad. Daaromtrent zegt u letterlijk: ‘Hun verblijf is niet ver-
plicht.’ Een asielzoeker van een open centrum mag dus hier te lan- de gaan, bij kennissen - het hoeft zelfs geen familie te zijn - waar hij of zij wilt. Asielzoekers mogen dus samenhokken. Daar krijgen zij bovendien een vergoeding voor - ook dat is nieuwe informatie voor mij -, want u sprak over de zoge- naamde maaltijdcheques. Zowat 600 asielzoekers, zo zei u, die niet gecontroleerd zijn op Covid-19, hebben de asielcentra verlaten. Zij mogen nu elders, ook al is het als haringen in een ton, samenhokken.
In mijn gemeente, nabij Antwer- pen, verblijft er momenteel een zwangere vrouw, zwanger van haar vijfde kind, en zij moet met acht personen samenhokken op een klein appartement met twee slaap- kamers. Wat ik nu zeg, is misschien heel kras, maar in mijn ogen is die situatie schuldig verzuim. Dat krijgt u niet uitgelegd aan de bur- gers en zelfs niet aan die asielzoe- kers.” En of burgemeester Metsu gelijk heeft. De coronacrisis leidt nu ook tot kafkaiaanse toestanden bij Fedasil.
THIERRY DEBELS
Kafkaiaanse toestanden
bij Fedasil door coronacrisis
Redactie & beheer:
Uitgeverij ’t Pallieterke Cuperusstraat 41,
2018 Antwerpen Tel. : 03-232 14 17 Abonnementen/administratie: secretariaat@pallieterke.net Lezersbrieven: lezersbrieven@pallieterke.net Abonnementen binnenland
3 maanden: 32,50 euro 6 maanden: 65,00 euro 1 jaar: 130,00 euro Steunabo 1 jaar: 250,00 euro
Het abonnementsgeld kan overgeschreven worden op volgend rekeningnummer met vermelding van uw naam en adres:
BE82 4096 5194 9168 BIC KREDBEBB
Lees nu ook digitaal op www.pallieterke.net Elke week op donderdag in uw krantenwinkel
Stichter 1945-1955: Bruno de Winter Hoofdredacteur 1955-2000: Jan Nuyts Hoofdredacteur 2000-2010: Leo Custers Hoofdredacteur 2010-heden: Karl Van Camp Verantw. uitgever: Karl Van Camp
Abonnement buitenland:
Tarieven afhankelijk van de bestemming. Alle inlichtingen op de kantoren.
De Vlaamse regering wil allerlei premies aan particulie- ren en ondernemers belastingvrij maken en het zorgper- soneel fiscaal ondersteunen. Kwestie van de coronaschok leefbaarder te maken. Alleen: het gros van die fiscale be- voegdheden zijn federaal. De coronafiscaliteit zorgt voor chaos.
De Vlaamse regering heeft tal van maatregelen genomen om burgers en bedrijven te helpen om de nega- tieve gevolgen van de coronacrisis op te vangen. Op een moment dat de communicatie over de crisis uit politieke hoek ondermaats is, is dat een goede zaak. Vlaanderen heeft ook de middelen om in de geldbeu- gel te tasten. De premies voor be- drijven en vooral zelfstandigen die hun inkomen zien wegsmelten, zijn meer dan welkom, ook al zal het niet beletten dat er een golf van faillis- sementen volgt.
En de Vlaamse regering wil nog verder gaan. Zo pleit men er aan het Brusselse Martelaarsplein voor om allerlei voordelen en subsidies belastingvrij te maken. Er zou ook een geste moeten komen voor het personeel in de zorgsector dat ons door de eerste coronacrisis loodste.
Het belastingvrij maken van over- uren bijvoorbeeld. Allemaal terech- te wensen. Alleen vallen de fiscale beslissingen in deze voorbeelden onder de bevoegdheid van de fede- rale regering. Jan Jambon en Co mo- gen vragen en wensen wat ze willen, het zal de federale regering zijn die de bakens uitzet en dus de fiscale aanpassingen bepaalt.
Beperkte Vlaamse belas- tingautonomie
Dat toont nog eens aan hoe be- perkt de eigen belastingautonomie
van de Vlaamse regering is. On- danks verschillende staatshervor- mingen haalt Vlaanderen nog altijd maar 34 procent van de inkomsten uit eigen belastingen. Bij de steden en gemeenten is dat 50 procent.
Vlaanderen moet dus rekenen op de goodwill van de federale rege- ring.
Dat zal de komende weken en maanden nog vaak een bron van er- gernis zijn. Neem nu de horeca die ten vroegste in juni de deuren zal openen. Om de sector te steunen, zou men voor een BTW-verlaging kunnen zorgen voor eten en drank in cafés en restaurants van zodra ze weer open gaan. Een voorstel dat vorige week gelanceerd werd door Oostends burgemeester Bart Tommelein (Open Vld), bezorgd als hij is over de toekomst van de horeca aan de kust. Alleen, als Vlaams Parlementslid mag Tom- melein daar nog zoveel voor plei- ten als hij wil, het zal een federale regering of de federale Kamer zijn die de BTW-tarieven aanpast. En als het van de linkse partijen als PS en sp.a afhangt, zal zo’n verlaging van de consumptiebelasting eerder te zoeken zijn in de energiefactuur. Als Bart Tommelein de horeca wil hel- pen, zal hij vooral op lokaal niveau voordelen moeten toekennen, zoals minder lokale taksen voor hotels en restaurants. Dat kan tot concurrentie leiden tussen gemeenten. Of hoe er
zo nog wat meer fiscale coronacha- os bijkomt.
Nóg hogere belastingen
Het is nu ook wachten op een lid van de Vlaamse regering dat een eigen standpunt lanceert rond de autofiscaliteit. Want uit vrees voor besmetting op het openbaar ver- voer zal men meer geneigd zijn de wagen te nemen voor woon-werk- verkeer. Moet dat dan niet fiscaal aangemoedigd worden? Daar valt wat voor te zeggen. Vorig jaar haal- de België zowaar in totaal 20,7 mil- jard euro aan autobelastingen (BTW, taksen, accijnzen, heffingen,...) op.
Dat komt neer op 1.806 euro per inwoner, een Europees record. De autofiscaliteit weegt zeer zwaar, misschien het moment om die bij te sturen? Goed idee, maar het gros van de fiscale bevoegdheden lig- gen ook hier op federaal niveau.
Vlaanderen heeft dus bitter weinig instrumenten om de coronacrisis fiscaal aan te pakken.
Ondertussen neemt de ergernis bij de bevolking toe. Men heeft het al niet begrepen op de hoge fiscale druk in dit land. Ondertussen zitten we met een overheidsbeslag van 53 procent van het bbp en binnenkort nog een spectaculaire stijging daar bovenop. De belastingen en uitga- ven zijn hoog en dat zal straks nog toenemen. De bevolking is echter pas bereid dit te aanvaarden als daar iets tegenover staat. Welnu, het is onbegrijpelijk dat een land met zo’n hoge fiscale druk op alle be- leidsniveaus niet in staat is de nodi- ge basisvoorzieningen (mondmas- ker, plexiglas, track-and-trace,…) aan te bieden voor de exit.
ANGÉLIQUE VANDERSTRAETEN
KARL VAN CAMP HOOFDREDACTEUR
“Trump is de meest onberekenbare, gevaarlijke en lompe nar- cistische ‘wereldleider’ die we in het Westen ooit meemaakten,”
schrijft mijn lezer. Ik kan niet anders dan hem gelijk geven. Trump is inderdaad een speciaal geval. Er is echter een maar: elk ‘ver- keerd’ woord van Trump wordt uitvergroot in onze pers, zodanig dat we een eenzijdig beeld krijgen van de figuur in kwestie. Laat me daarom duidelijk stellen dat ik, in de traditie van dit blad, wei- ger om mee te heulen in een georkestreerd anti-Trump discours van onze ‘mainstreammedia’. Dat Trumps smoelwerk en grimas- sen wel eens aversie durven oproepen, daar ben ik het volledig mee eens. Maar in eigen land kan Trump nog altijd rekenen op een - weliswaar kleine - meerderheid van de bevolking. Dat komt eigenaardig en zelfs onbegrijpelijk over voor Europeanen, maar voor veel Amerikanen is hij de hoop in bange dagen. Vraag is wat de Amerikanen denken over België, waar een partij met amper 8 procent van de stemmen, de ‘leider’ van het land mag leveren…?
Over naar Van Ranst. Ik twijfel er niet aan dat professor Van Ranst een verstandig viroloog is. Dat maakt hem nog niet tot al- leswetend en alleenheersend profeet. In Duitsland, Nederland, Zweden, Italië, enz. lopen ook verstandige virologen rond, die allemaal andere adviezen hebben gegeven aan hun respectieve regeringen. Het is nog te vroeg om te oordelen over de juiste strategie, maar Van Ranst geeft de indruk dat er maar één viro- loog is (ter wereld) die het allemaal weet en die ons eventjes zal komen zeggen hoe we ons moeten gedragen. Van Ranst wordt ondertussen in de media geprezen als de nieuwe halfgod, de lei-
der, de redder des vaderlands. Ik ken professor Van Ranst niet persoonlijk en het lijkt me - op televisie - een sympathieke man. Maar of het slim is om elke dag op televisie te verschijnen, en soms zelfs meerdere keren per dag, betwijfel ik. Dat ze bij VRT en VTM niet inzien dat mensen wegzappen als ze weer eens Van Ranst moeten aanhoren, begrijp ik niet. Goed voor de kijkcijfers kan dat toch niet zijn.
Hierbij doe ik een plechtige belofte:
volgende week brengen we een nummer van ’t Pallieterke zonder dat de namen Trump en Van Ranst erin voorkomen. Be-
loofd!
Er zijn zo van die lezersbrieven waarbij je als hoofdre- dacteur denkt: daar moet ik op reageren. Lezer Eric uit Schoten stelt vast - en hij heeft het er blijkbaar moei- lijk mee - dat ene Donald Trump in ’t Pallieterke elke week opnieuw verdedigd wordt, terwijl we langs de andere kant ene Marc Van Ranst elke week zwaar aan- pakken.
Van Trump tot Van Ranst
ECONOMISCHE ZAKEN
De chaos van de
coronafiscaliteit
Actueel
7 MEI 2020 3
Onder slecht blauw gesternte
Mijnheer de fel belaagde,
Terwijl tenminste gij in deze vreemde tijden én in deze minderheidsregering nog enigszins probeert het hoofd koel te houden en wat ver- standige praat af te leveren, blijft het met de deuren slaan en uit de bochten vliegen in uw partij. Ik neem aan dat gij dat als stamboekli- beraal met lede ogen aanziet en dat gij daar ’s nachts bijwijlen wel eens badend in het zweet van wakker schrikt als gij plots droomt van grijnzende kobolden als Guy Vanhengel, rond- fladderende en kletsen uitdelende elfen als Els Ampe, breedsprakerige tuinkabouters met staatsmansallures als Bart Tommelein en naïe- ve kirrende toverkollen als Gwendolyn Rutten.
Gelukkig is er nog de donkerblauwe Egbert Lachaert die de pil wat kan vergulden en waar gij wellicht nog een deftig gesprek mee kunt voeren over serieuze zaken. En dan heb ik het nog niet over de Waalse blauwe tegenhangers als ‘de koningin van Onderland’ Wilmès of een protserige patser als Georges-Louis Bouchez.
Ik zal het over die nachtmerries vandaag niet hebben.
Maar eerst een positieve noot, want als het goed is, zeg ik het ook. Ik moet aldus ruiterlijk erkennen dat gij al van bij het begin van de co- ronacrisis - en lessen trekkend uit de financiële crisis van 2008 en haar gevolgen - uw verant- woordelijkheid als vicepremier en minister van Financiën hebt opgenomen en meteen de bur- gers en de bedrijven in bescherming hebt ge- nomen, wat leidde tot een akkoord met de ban- ken over uitstel van betaling voor particulieren en ondernemingen, en een ‘bazooka’-injectie van 50 miljard. Ook verlagingen van BTW-ta- rieven en fiscale regelingen voor bepaalde groepen, zoals bijvoorbeeld de grensarbei- ders, kondt gij geregeld krijgen. En in lijn met de staatswaarborg voor de banken, komt er ook een garantieregeling voor kredietverzekerin- gen. Verder kijkt gij verder dan uw neus lang is en pleit gij voor het zo spoedig mogelijk her- lanceren van onze economie op basis van een wetenschappelijk onderbouwd exit-plan, gefa- seerd en gecontroleerd, en dus met de nodige afstand en bescherming, zodat ziekenhuizen niet bezwijken onder een nieuwe piek later dit jaar. Ook uw blauwe collega Philippe De Backer staat meer dan behoorlijk zijn mannetje en het gaat er steeds meer op lijken dat zijn aangekon- digd vertrek uit de politiek - na te zijn uitgeran- geerd door ‘het grote licht uit Aarschot’ - wel eens een aderlating zou kunnen zijn voor de politiek in het algemeen en wat er nog rest van uw partij in het bijzonder.
En na het gooien met bloemen, komt er nu
nog de bloempot aan. Zoals ik al zei daarnet, is het kommer en kwel in de Melsensstraat en ver daarbuiten. Donkerblauwen staan lichtblauwen naar het leven en omgekeerd. Idem dito voor linkse en rechtse liberalen. En nog eens idem dito voor jonge en oude liberalen. Het is niet voor niets dat Rutten al even van de radar is ver- dwenen, want elk woord dat ze nog uitspreekt komt altijd wel ergens verkeerd over. Ook bui- ten de partij. Vermoedelijk wacht zij op een lucratief postje na de voorzittersverkiezingen, waaraan zij wijselijk niet meer deelneemt. Men is haar beu gehoord en beu gezien, en haar afgang zou weergaloos zijn. Het valt dus af te wachten wat het wordt. Eén ding is zeker en dat is dat uw partijleden die nog niet vertrokken zijn naar andere politieke oorden, beginnen te kokhalzen bij het aanschouwen van dit partijtje moddercatch. Burgeroorlogen in partijen lopen altijd slecht af en brengen voor lange tijd scha- de toe. Er zijn daarvan al meer voorbeelden geweest, ook in uw eigen partij bijvoorbeeld ten tijde van de keuze voor het vreemdelingen- stemrecht.
Maar ook van buitenaf staat uw partij erg on- der druk. En dan heb ik het nog niet zozeer over de klassieke politieke concurrenten in Vlaan- deren, maar wel over de Franstaligen die het coronabeleid van Maggie De Block te Vlaams en maar niks vinden. Hoewel… te Vlaams…?
Ik merk daar niks van. Maar feit is dat de ster van Maggie tanend is. Heel de hilarische mond- maskersaga en haar stugge en vaak pedante houding spelen in haar nadeel. De publieke opinie heeft het met haar gehad. Ook haar aan- pak van asiel en migratie - nog iets waarvoor zij bevoegd is - pikt men niet meer in Vlaanderen.
Dus eerst einde mei voorzittersverkiezingen, dan na het aflopen van de volmachten een zo- veelste poging tot regeringsvorming en als het dan echt niet anders meer kan, verkiezingen.
Drie gelegenheden voor de Open Vld om een fikse pandoering te krijgen en met geschonden blazoen uit de strijd te komen. Ik kan mij voor- stellen dat deze perspectieven u zorgen baren en dat ook de aloude en nog steeds machtige blauwe krokodillen hun hart vasthouden, ze- ker als sommigen zelfs durven spreken over
‘richting kiesdrempel’. En daarnaast moet gij ondertussen dan ook nog de coronacrisis te lijf blijven gaan en ervoor zorgen dat de Belgische staat niet helemaal bankroet geraakt met een schier niet meer te overzien gat in de begroting.
Men zou het voor minder niet echt meer zien zitten.
Het ging over een bericht van febru- ari, waarin SCEPTR het nieuws bracht dat een Iraanse ayatollah zijn gelovigen had aangeraden om zich te beschermen tegen het coronavirus door de anus in te smeren met etherische oliën. Het feit dat de ayatollah deze aanbeveling had ge- daan, wordt door niemand betwist. Het was ook voor elke lezer overduidelijk dat het artikel dit achterlijke advies net aan de kaak wilde stellen. De ‘onderzoe- kers’ van het “datajournalistiek platform Pointer” dat zich blijkbaar bezighoudt met het bestrijden van nepnieuws, zijn er echter in geslaagd dat nieuwsbericht te lezen als een advies aan de lezers om het achterwerk in te smeren.
Een epidemie van
‘factcheckers’
De redacteurs van SCEPTR hebben eens goed gelachen, maar het is toch be- angstigend hoe gemakkelijk iemand ge- catalogeerd kan worden als verspreider van nepnieuws door mensen die zichzelf wetenschappelijke pretenties aanmati- gen.De andere kanalen die in het rapport voorkomen zijn Noord-Nederlands, maar hebben toevallig allemaal een rechts imago. Wanneer je op de webstek van Pointer rondsnuistert, kom je er snel achter dat dorst naar de waarheid niet bepaald de voornaamste drijfveer van de onderzoekers is. Zo waarschuwt een rapport dat teveel media-aandacht voor Geert Wilders hem stemmen kan op- leveren. Een ander ‘studie’ klaagt over
‘extreemrechtse propaganda’ over de migratiecrisis. En nog een ander onder- zoek legt het gruwelijk onrecht bloot dat mannelijke personages in Disney-films toch wel vaker praten dan vrouwelijke personages.
De beschuldigingen van nepnieuws zijn allesbehalve onschuldig. Sociale mediakanalen doen actief beroep op
‘factcheckers’ om berichten te verwij- deren en de schuldigen zelfs helemaal te verbannen. Facebook werkt daarvoor in België samen met de Knack van Bert Bultinck, u weet wel, de man die schreef dat racisme in het Vlaamse DNA zit inge- bakken.
Kyle-Sidell had gelijk
Al sinds het begin van de coronacrisis zijn de ‘factcheckers’ en monopolisten van de waarheid op zoek naar ketterijen om uit te roeien. Dat de wetenschap zelf weinig zekerheden heeft en ook vergis- singen maakt, tempert het enthousiasme van de VRT en de kranten niet om door de sociale media te speuren op zoek naar ‘foute’ opinies.
Een van de meest geridiculiseerde ideeën was dat het virus misschien ont- snapt kan zijn uit een laboratorium in Wuhan. De weinig gefundeerde beschul- diging dat het hier over een biologisch wapen zou gaan (wat ik ook niet geloof), werd op één hoopje gegooid met de
veel plausibelere pis- te van een acciden- tele ontsnapping
naar aanleiding van medisch gerichte expe-
rimenten. Van- daag lacht nie- mand nog met die laatste mo-
gelijkheid.
Het dogmatische geloof in een ge- vestigde waarheid kan ook op medisch gebied funeste gevolgen hebben. Toen dokter Kyle-Sidell van New York eind maart een filmpje plaatste op YouTube om te waarschuwen voor de gevaren van het gebruik van ventilatoren bij behan- deling van coronapatiënten, werd hij ont- slagen uit zijn job bij de intensieve zorg.
Zijn filmpje bleef echter in een onder- gronds netwerk van dokters circuleren tot het uiteindelijk de hoogste medische regionen bereikte. De rebelse visie van Kyle-Sidell is nu al dominant in de co- rona-afdelingen van de meeste Ameri- kaanse ziekenhuizen.
“Corona-ontkenners”
Een ander populair filmpje is dat van de Amerikaanse dokters Erickson and Massihi, waarin ze pertinente vragen stellen over de zin van de algemene lockdown. Het werd vijf miljoen keer bekeken voor YouTube het verwijderde met het argument dat het filmpje mensen zou kunnen aanzetten om onvoldoende afstand te houden. Eigenlijk werd een argument van volksgezondheid ingeroe- pen om kritiek op een overheidsmaatre- gel te censureren.
Bij ons werd Jeff Hoeyberhgs van Face- book gegooid omwille van zijn meningen over het coronavirus. Waarom? Ik hoef het niet eens te zijn met Hoeyberghs om te luisteren naar wat hij te vertellen heeft.
Ik heb geen oppas nodig om mij daarte- gen te beschermen. Als de geroemde professoren van het Imperial College London zich zwaar mogen vergissen (zie mijn ander artikel in dit nummer), mag Jeff er ook al eens naast zitten.
Toen Elon Musk, de baas van Tesla, ook het nut van een algemene vergrendeling van de samenleving in vraag stelde, ti- telde De Standaard, altijd wat regime- vriendelijker dan de rest: “Elon Musk ontpopt zich tot corona-ontkenner.” En zo vloog hij meteen in dezelfde vuilbak als klimaatontkenners en holocaustont- kenners.
Nog maar een voorproefje
Het is geen geheim dat de traditione- le media zich geweldig ergeren aan het gegeven dat de rechtse opiniemakers, die lang uit het publiek debat werden gebannen, nu gebruik maken van het in- ternet en sociale media als parallel ka- naal voor de ideeënstrijd. En het is even duidelijk dat hun kruistocht tegen “nep- nieuws” het voornaamste instrument is geworden in pogingen om hun nieuws- monopolie te herstellen. Ze vinden daar- bij een bondgenoot in de linksleunende elite van Silicon Valley die op het internet patrouilleert.
Beiden zien de coronacrisis als hun
“moment de gloire”. Ze hebben zichzelf aangesteld als de schildwachten van de waarheid, in naam van wetenschap en volksgezondheid. Onderzoek naar de zware verantwoordelijkheid van China en de Wereldgezondheidsorganisatie doen ze liefst niet, maar wee degene die zich vragen stelt bij de adviezen van virologen of bij de zin van de ongerichte vergrendeling van de samenleving. Dat kon ook Els Ampe al ervaren.
Het valt te vrezen dat ze de smaak van verkettering en censuur nu pas goed te pakken hebben. De aanpak van “coro- na-ontkenners” zou wel eens een prece- dent kunnen worden voor het verder aan banden leggen van politieke meningen die al lang een doorn in het oog zijn.
De heksenjacht op coronadissidenten
SCEPTR, ons bevriend internetkanaal, haalde vorige week het nieuws bij onze noorderburen. ThePostOnline en de krant Trouw vermeldden SCEPTR als verspreider van nepnieuws over het coronavirus. De be- schuldiging, uitgaande van een Nederlands onderzoeksclubje, bleek compleet onterecht, maar zegt wel veel over het klimaat van verket- tering en censuur dat zich meester heeft gemaakt van het debat over zowel de medische apecten van het coronavirus als over het geëigen- de beleid.
BRIEFJE AAN ALEXANDER DE CROO
JURGEN CEDER
COLUMNIST
Wantrouwen
Sophie Wilmès kreeg het donderdag zwaar te verduren toen ze in dertien vragen van zo- wat alle partijen spitsroeden moest lopen over tal van aspecten van de aanpak van de corona- crisis. De kritiek was bijwijlen niet mals en de eerste minister zat er maar ongemakkelijk en beteuterd bij. We kunnen ons niet voorstellen dat er momenteel iemand is die daar in haar plaats zou willen zitten. De fameuze perscon- ferentie van een week geleden en de commu- nicatie daarrond had veel kwaad bloed gezet.
Maar ook de voorspelbare sociale en economi- sche gevolgen van de aanpak door het beleid werden scherp in het licht gesteld. En natuur- lijk: de mondmaskers, de ‘contact tracing’, het reizen, de opening van de winkels, enzovoort.
Alle sprekers kregen twee minuten, de premier dertien en nadien iedereen nog één minuut. Ui- teraard verdedigde ze de maatregelen die de Nationale Veiligheidsraad uitvaardigde, maar ze kon toch niet anders dan te beloven naar de kritiek te luisteren en er ‘voor de toekomst’ re- kening mee te houden. Hoe dan ook, de meeste vragen - ook die van de schaarse verkozenen van regeringspartijen - varieerden van kritisch over erg kritisch tot neersabelend. Peter De Roover (N-VA) maakte hierbij deze vernieti- gende beschouwing: “Enkele weken geleden heeft een ruime meerderheid hier het vertrou- wen in uw regering uitgesproken. Die idylle was kort, want als dit vertrouwen is, als ik deze vragen hoor, dan vraag ik mij af hoe wantrou- wen er dan wel zou uitzien.” Wilmès zat erbij en keek ernaar.
Beleefdheid
Wilmès zit op haar bank vooraan in het half- rond en iedereen zit min of meer op zijn eigen plaats, rekening houdend met de sociale af- stand. De Kamerleden die links en rechts van haar zitten, kijkt ze nu en dan eens aan als die een vraag stellen. Maar hen die achter haar zitten, wordt geen blik gegund, ook niet als ze rechtstreeks wordt aangesproken. Kijk, als dit een vragenuurtje is, dan lijkt het toch wenselijk en zelfs beleefd dat men elkaar aankijkt. Wilmès zou toch vooraan plaats kunnen nemen met het gezicht naar de Kamer. Nu zit ze als een sfinx voor zich uit te staren alsof ze de storm langs achter over zich laat waaien. Stijlvol is het in geen geval.
Hulpkas en vakbond
Terecht stelden enkele Kamerleden, waaron- der Björn Anseeuw (N-VA) en Ellen Samyn (VB), vragen aan minister van Werk Muylle (CD&V) over het uitblijven van de uitbetalingen via de Hulpkas voor werkloosheidsuitkeringen (HVW).
Mensen die in deze barre tijden technisch werkloos zijn, zitten naar verluidt nog steeds op hun uitkering voor de maand maart te wachten.
Het antwoord van de minister was enigszins voorspelbaar: meer dan normale drukte en een groot aantal werkgevers dat maar heel traag de prestaties van zijn werknemers aanmeldt.
Maar ook in normale tijden lijkt het via de HVW allemaal een stuk langzamer te gaan… Klaar- blijkelijk gaat dat allemaal sneller bij de vak- bonden, die die overheidsopdracht toebedeeld kregen voor hun eigen leden. Nochtans zou het logisch zijn, aldus Samyn, dat mensen die niet aangesloten zijn bij de vakbond en dus via de HVW gaan, het financieel ook moeten kunnen blijven trekken. Anseeuw sloeg de nagel op de kop: “Hier is eigenlijk een cynisch spel aan de gang, want het zijn namelijk de vakbonden zelf die de Hulpkas mee beheren. Objectief gezien is het dan ook duidelijk dat die vakbonden er
Actueel 7 MEI 2020
4
eigenlijk alle baat bij hebben dat de Hulpkas niet al te goed werkt, zodat zij de werklozen als- nog kunnen overtuigen om zich aan te sluiten bij de vakbond in ruil voor een snellere uitbeta- ling van de werkloosheidsuitkering.” Het wordt dus hoog tijd dat die HVW op een andere leest geschoeid wordt.
Groene paniek
Alsof er in deze coronatijden niets beters te doen is, blijven sommigen doordrammen als voorheen. Zo kwam ene Julie Chanson van Ecolo in de commissie Defensie zeuren bij de minister over het weghalen van een aantal bo- men op de militaire basis van Florennes. De minister was duidelijk: veiligheid primeert. Er staan niet alleen teveel bomen te dicht bij de pistes, maar daardoor zijn er ook teveel vogels die zich te dicht tegen opstijgende en landende vliegtuigen bevinden. Sommige bomen kunnen ook omvallen bij storm, of grote takken verlie- zen. Ook de zichtbaarheid vanuit de controle- torens moet optimaal zijn. Genoeg redenen om een aantal bomen te verwijderen dus. Maar het groene groentje kwam pas terug bij haar po- sitieven toen de minister aankondigde dat de
‘ontboomde zones’ zullen omgetoverd worden in groene zones met veel bloemen en hoge grassen en dat een aantal bomen bovendien zullen herplant worden op plaatsen waar ook geluid dient gedempt te worden. Julie was te- vreden na over deze zaak een boompje te heb- ben opgezet…
Niet hoffelijk
VB’er Reccino Van Lommel interpelleerde minister Marie-Christine Marghem (Energie, Leefmilieu en Duurzame Ontwikkeling) over
“De brief van ENGIE Electrabel m.b.t. de le- vensduurverlenging van kerncentrales na 2025”. Los van het onderwerp stelden we toch weer een oud zeer vast. Het Vlaamse Kamerlid interpelleert en de minister antwoordt volledig in het Frans. Zelfs geen klein zinnetje in haar inleiding of haar slot kan er in het Nederlands van af. Droevig is dat. En niet hoffelijk. Onbe- leefd zelfs. La Belgique blijft zich telkens weer opnieuw van zijn allerslechtste kant tonen. Het kan toch niet verbazen dat steeds meer mensen gaan vinden dat zo’n toestanden eindelijk moe- ten ophouden.
Frontex doet niet alleen aan grenscontro- le, maar ook aan opsporings- en reddings- acties, risicoanalyse en informatiedeling met alle lidstaten. In wezen is de organisa- tie een overkoepelende douanedienst op Europees niveau, zoals Europol dat is voor de politiediensten. Deze organisaties coör- dineren geïntegreerde acties, analyseren en schrijven rapporten, maar moeten voor manschappen en materiële middelen op het terrein een beroep doen op Europese lidstaten.
Soepele wetgeving
Door hun ligging aan de Middellandse Zee zijn Griekenland, Italië en Spanje met stip die lidstaten waar Frontex actief is. We schreven al eerder in dit blad dat de weke onderbuik van Europa, met duizenden kilo- meters kustlijn, zo goed als niet te contro- leren is en zo lek is als een zeef. In die zin blijft Europa het geliefkoosde doelwit voor migranten uit Azië en Afrika, maar vereist het volgens het jongste Frontex-rapport ook heel wat ‘bordermanagement’ in verband met het bestrijden van pandemieën (zeer actueel!), terrorisme en de vele vormen van grenscriminaliteit, zoals illegale wapenhan- del, drugssmokkel, mensenhandel - niet te verwarren met mensensmokkel - en handel in gestolen wagens.
Volgens het rapport start de bescherming van de Europese buitengrenzen dan ook ver buiten Europa, ook al blijken informatie- campagnes in de bronlanden voor migratie weinig of geen effect te hebben op de drang om naar het ‘Avondland’ te migreren. Dat is zo, schrijft Frontex, omdat er in vele landen, waaronder ook België, een belangrijke di- aspora is van Turken, Algerijnen, Marokka- nen en andere nationaliteiten, wat migratie in de hand werkt onder de vorm van fami- liehereniging. Bovendien is er een bestaan- de smokkelinfrastructuur in ‘transitlanden’, zoals in de Balkanlanden en Turkije, waar transport geregeld wordt, valse documen- ten beschikbaar zijn en waar tijdelijk ge- logeerd kan worden in afwachting van een verdere reis naar de eindbestemming.
Eens de eindbestemming bereikt, al dan niet legaal, vinden de migranten dan veelal een soepele wetgeving met vrijwel einde- loze mogelijkheden voor identiteitsfraude en misbruik van asielprocedures. Uiteinde- lijk ligt Europa in de directe nabijheid van crisisgebieden in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, en ondergaat het de algeme- ne demografische druk en het gebrek aan economische vooruitzichten in tal van vooral (!) moslimlanden.
Tunnels en zeilboten
Volgens Frontex werden In 2019 door de lidstaten 141.846 illegale grensoverschrij- dingen vastgesteld. Ongeveer 5 procent minder dan in 2018 en een belangrijke ver- mindering ten aanzien van het topjaar 2015, waarbij nog 1,8 miljoen illegale grensover- schrijdingen in de EU werden vastgesteld.
De routes zijn gekend: ten oosten van de Middellandse Zee, vooral via de Balkanlan- den, de centrale Middellandse Zeeroute via Noord-Afrika (Libië) naar Italië en de weste- lijke route via Marokko naar Spanje. Vooral deze laatste route komt meer en meer in trek en wordt vaak gebruikt voor andere crimi- nele activiteiten zoals drugssmokkel. In het algemeen is de druk op de oostelijke route het grootst omwille van vluchtelingen uit de probleemgebieden in het Midden-Oosten.
De illegale grensoverschrijders zijn bijna exclusief mannen tussen de leeftijd van 18 tot 34 jaar. Eens zij hun bestemming berei- ken, delen zij hun informatie betreffende routes, schuilplaatsen en contactpersonen met andere kandidaat-migranten. Ook tun- nels werden aangetroffen. Een derde van de gebruikers van de oostelijke route zijn Afghanen, gevolgd door Syriërs, Irake- zen, Iraniërs en Turken. Een nieuwe modus operandi is het gebruik van zeilboten die vanuit Turkije via Griekenland Italië pro-
beren te bereiken. Migranten betalen aan de mensensmokkelaars tot 10.000 euro per persoon voor de reis. Migranten uit Paki- stan, Irak en Iran zouden voornamelijk van deze optie gebruik maken. Op de westelij- ke route maakt men gebruik van jetski’s en speedboten aangezien de afstand tussen de Marokkaanse kust en Spanje klein is.
Los van de bootjes op de Middelland- se Zee is Europa op jaarbasis de eindbe- stemming of vertrekplaats van 700 miljoen legale reizigers. Veel van deze reizigers vragen een visum voor kort verblijf in een Schengenland. In 2018 ging het om 16 mil- joen aanvragen. Eens een visum toegekend en de bestemming bereikt, verdwijnen ve- len in de illegaliteit. Valse documenten zijn daarom gegeerde objecten. Marokko de- tecteerde in 2019 meer dan 27.000 illegale migranten op weg naar Europa en ontman- telde meer dan 60 smokkelnetwerken. Er werden ook 3.000 vervalste of frauduleuze reisdocumenten onderschept.
Vervalste documenten van niet-Europese landen worden vooral gebruikt bij pogin- gen om Europa binnen te komen via lucht- havens. Gegeerde vertrekplaatsen zijn de luchthavens van Casablanca en Istanboel.
Meestal wordt een Italiaanse luchthaven ge- kozen als eindbestemming. Vooral migran- ten uit Centraal-Afrika maken gebruik van deze methode. Ook migranten uit Servië, Kosovo en Albanië zijn tuk op vervalste of gestolen documenten die in dit geval meest- al afkomstig zijn uit Turkije of Roemenië. In 2019 was Ierland de bestemming bij uitstek voor eigenaars van frauduleuze documen- ten.
Agressie en ontvoeringen
Frontex probeert ook vooruit te kijken in 2020. Men houdt rekening met de effecten van een eventuele pandemische migra- tie, maar ook met mogelijke toenemende agressie van migranten aan de grenzen.
In 97 procent van de pogingen tot illegale grensoverschrijding ging het om mannen.
De georganiseerde criminaliteit concen- treert zich voornamelijk op hen. In 65 pro- cent van de gedetecteerde gevallen ging het om Afghanen. Volgens de organisatie zullen migranten de grenzen van Kroatië, Hongarije en Roemenië blijven onder druk zetten, wellicht door toepassing van de
‘mass movement’-modus operandi. Dit be- tekent dat migranten in massa de grens aan- vallen en overschrijden, zoals al enkele ke- ren gebeurde in de Spaanse enclave Ceuta (Marokko). Anderzijds houdt men rekening met mogelijke vermindering van illegale migratie en ook met een vermindering van het internationaal personenverkeer als ge- volg van de huidige pandemie.
En dan zijn er nog de berichten van Eu- ropol omtrent het ontvoeren van kwetsbare illegale migranten, niet-begeleide minder- jarigen inbegrepen, die de Europese grens- bewaker als sterk verontrustend beschouwt.
Zij komen onvermijdelijk in het criminele circuit terecht als moderne slaven of seks- werkers.
In 2019 keerden uiteindelijk toch ook on- geveer 139.000 migranten terug naar hun thuislanden. Dit is 47 procent van het totaal van de beslissingen tot terugzending. In vergelijking met 2018 steeg het aantal be- slissingen tot terugzending met 5 procent, terwijl de effectieve terugkeer daalde met 6 procent. Over de jaren heen, en zeker sinds 2013, komt Europa daarmee stilaan tjokvol te zitten met illegale migranten die geen an- der perspectief hebben dan in de criminali- teit te stappen of zelf uitgebuit te worden. Zij creëren een gegarandeerde werkzekerheid voor de Frontex-douaniers en politiedien- sten die met open grenzen, en bij gebrek aan materiële en juridische middelen, wel- licht ook in de toekomst zullen blijven dwei- len met de kraan open.
RIRO
De kwetsbare
Europese onderbuik
Frontex, de organisatie die instaat voor de beveiliging van de Euro- pese Schengen- en buitengrenzen, publiceerde vorige week nieuw cijfermateriaal over migratie naar Europa. In 2019 detecteerde men het laagste niveau van illegale grensoverschrijdingen sinds 2013. De druk lijkt daarmee iets verminderd, maar het blijft dweilen met de kraan open.
UIT DE WETSTRAAT
Actueel
7 MEI 2020 5
VLAAMS PARLEMENT
Terug naar school
Het komt niet als een verrassing dat de heropening van de scholen in grote verwar- ring baadt. Een batterij vragen werd dus op minister Weyts afgevuurd. Volgens de in dergelijke zaken onvermijdelijke Elisabeth Meuleman had men al hele draaiboeken moeten herzien wegens onwerkbaar op het terrein. Weyts zei dat alleen maar, niet onlo- gisch, hier en daar gaandeweg wat werd bij- gesteld. Toch zijn de ‘uitdagingen’, zoals dat dan heet, enorm: inhoudelijk, sociale afstand (naar het schijnt moet er vier vierkante meter per leerling zijn), kosten, sanitair, opvang,…
Wat de ruimte betreft, bleek zelfs Jean-Jac- ques De Gucht (Open Vld) de rekenkunde meester te zijn: er zouden klaslokalen van 64 vierkante meter nodig zijn, waarvoor je al een behoorlijke school moet hebben. Roos- marijn Beckers (VB) bleef alles zeer ondui- delijk vinden en vreesde dat men uiteindelijk niet aan veel lesgeven zou toekomen. Ze zou daar weleens gelijk in kunnen krijgen. Toch is, als we de minister alles horen opsommen, de ontplooiing van mensen, maatregelen en middelen indrukwekkend. Misschien moet men er bang voor zijn dat alles onder zijn eigen gewicht zal bezwijken. De praktijk zal het leren.
Vlaams?
Ook het economisch leven probeert men enigszins op gang te brengen. De aanwezig- heid in het Vlaams Parlement van de Partij van de Arbeid is in dat verband een zegen.
Jos D’Haese wist het zo voor te stellen dat het sociale en het welzijn worden opgeofferd aan de moloch van het grootkapitaal. Een valse tegenstelling uiteraard, aldus Jan Jambon, die zei dat net de grootste voorzichtigheid wordt betracht en dat men bij elke versoepeling de intussen beruchte ‘curve’ nauwlettend in het
oog houdt. Het lijkt wel een griezelfilm.
Interessanter was de observatie van Wil- fried Vandaele (N-VA) - niet voor het eerst dat het onderwerp de debatten binnensluipt - dat Vlaanderen eigenlijk zeer weinig in de pap te brokken heeft. De minister-president is de enige Vlaamse vertegenwoordiger in de fameuze Veiligheidsraad en dat is dan eigen- lijk nog een soort gunst. We zien inderdaad dat ‘federaal’ overal doorheen komt gefietst, zelfs in het exclusief-Vlaamse onderwijs. Het is zonneklaar, vond ook Jambon, dat daar na de crisis een hartig gesprekje over mag wor- den gevoerd.
Troep
Goed beschouwd heeft deze crisis iets van een vijver waaruit het water wegtrekt. Plotse- ling komt allerlei vieze troep bloot te liggen.
Zo is er de Hulpkas voor Werkloosheidsuit- keringen (HVW), een federale instelling die de uitkering verzorgt voor de niet-gesyndi- ceerde medemens. Al sinds jaar en dag is dat een vehikel dat bewust zo klein en onefficiënt mogelijk wordt gehouden om mensen naar de vakbonden te drijven. Vakbonden heb- ben in het HVW trouwens ook iets te zeggen, wat de zaken er nog macaberder op maakt.
Met de huidige golf aan (hopelijk) tijdelijke werkloosheid komt het gebrek aan capaci- teit pijnlijk duidelijk aan het licht. De voor- zet werd gegeven door Tom Ongena (Open Vld). Spoedig bijgetreden door Chris Jans- sens (VB) en Andries Gryffroy (N-VA), die het juiste adjectief gebruikte: “hemeltergend”.
Minister Crevits had al naar ‘federaal’ gebeld, maar daar vond men het allemaal niet zo dra- matisch en was het meer de schuld van werk- gevers en werknemers die hun papiertjes niet op orde hadden. Crevits zou wel op het Vlaamse niveau kijken wat ze extra kon doen.
Ook hier is het niet moeilijk om te zien waar het kalf gebonden ligt.
Onzekere computermodellen
begeleiden ons aarzelend naar de uitgang
“Zoals we weten, zijn er bekende bekenden: er zijn dingen waarvan we weten dat we ze weten. We weten ook dat er bekende onbekenden zijn. Dat wil zeggen dat we weten dat er een aantal dingen zijn die we niet weten. Maar er zijn ook onbekende onbekenden, waarvan we niet weten dat we ze niet weten.” (Donald Rumsfeld, persconferentie 2002)
Rumsfeld, de Amerikaanse minister van Defensie, maakte die legendarische analyse over het gebrek aan bewijzen over de aan- wezigheid van massavernietigingswapens in Irak. Maar zijn uitspraak had evengoed over Covid-19 kunnen gaan en over de vele gaten in onze wetenschappelijke kennis daarover.
Ik wijdde er in dit blad reeds eerder een ana- lyse aan.
De paniekstatistieken
Wanneer Van Ranst het heeft over de ver- soepeling van de vergrendelingsmaatre- gelen rond het coronavirus, pocht hij regel- matig over de wiskundige modellen die het effect van elke beslissing zouden berekenen.
Ook voor een regering zonder visie is het ge- makkelijk beslissingen voor te stellen als ge- dicteerd door wiskundige wetmatigheden.
Als het fout loopt, krijgen de berekenaars wel de schuld. Het mag verbazen dat geen enkele journalist daar kritische vragen bij
stelt. Want de zwakke prestaties van de wis- kundige simulatiemodellen springen in het oog sinds het begin van de coronacrisis. De data zijn te onnauwkeurig, de parameters te onzeker.
Geen enkel model had zoveel invloed op het coronabeleid van de westerse regerin- gen als de studie van Neil Ferguson van het Imperial College van Londen. Die voorspel- de meer dan 500.000 coronadoden in het VK en 2,2 miljoen in de VS indien niets on- dernomen werd, dat wil zeggen, indien het leven verder zijn gewone gang zou gaan. De berekening was simpel: het model ging er van uit dat 80 procent van de bevolking zou besmet raken en dat bijna 1 procent daarvan zou sterven.
Beide getallen waren zeer speculatief. De dodelijkheid van Covid-19 zal volgens de meeste latere studies een stuk lager liggen.
Het cijfer van 80 procent besmettingen was zelfs toen al onrealistisch. Los van de onze-
kerheid over de parameters die tot dat cijfer hebben geleid, was het al duidelijk dat de burgers hun gedrag aan het veranderen wa- ren, nog voor ze daar door enige overheids- maatregel werden toe aangezet.
Onterechte zekerheid
Die vergissingen zouden minder erg ge- weest zijn indien Ferguson zijn voorspellin- gen met minder aplomb had gedaan. Zoals een later onderzoek van MIT en Harvard het formuleerde: “Het taalgebruik in deze studies suggereerde een zekerheid die ge- woonweg onterecht was.” Ook journalisten hadden toen hun werk beter kunnen doen.
Ze hadden kunnen opmerken dat de studie van Ferguson niet intercollegiaal was ge- controleerd en dat de betrokkene reeds een voorgeschiedenis had van overdreven voor- spellingen over Sars, de Mexicaanse griep en een epidemie van mond- en klauwzeer.
Het feit dat deze onterechte rampenvoor- spellingen nu zijn uitgebleven, wordt door de regeringen aangegrepen als bewijs dat ze een correct beleid hebben gevoerd. Er kan moeilijk ontkend worden dat de algemene
“lockdown” die de meeste landen, waar- onder België, hebben toegepast een effect heeft gehad, maar het is ook stilaan duidelijk dat dit fel werd overschat of, tenminste, dat er te weinig onderscheid wordt gemaakt tussen de doelmatigheid van de verschillende on- derdelen van het pakket.
Ik schreef vorige week een artikel op de webstek van SCEPTR over het Zweedse mo- del, waar het openhouden van scholen, be- drijven en winkels nooit tot enige explosieve verspreiding van het virus heeft geleid. De schroom waarmee hier tot winkelopeningen wordt besloten, negeert ook het gegeven dat in Nederland de winkels steeds zijn openge- bleven, terwijl onze noorderburen minder slachtoffers te betreuren hebben.
Post hoc, propter hoc
In een opiniestuk op Knack vreest Maarten Boudry dat we na het bedwingen van het vi- rus de denkfout zullen maken dat de maatre- gelen misschien onnodig geweest waren. Hij noemt het de zelfweerleggende voorspel- ling, een dreiging die niet bewaarheid wordt omdat het juiste verweer wordt opgezet.
Ik denk eerder dat het omgekeerde het ge- val zal zijn: dat we de juistheid van de maatre- gelen zullen afleiden uit het overwinnen van het virus. Men noemt dat ook wel de denkfout
“post hoc, ergo propter hoc”: wanneer ge- beurtenis B na gebeurtenis A komt, is het ver- leidelijk te denken dat B het gevolg is van A.
Zoals gezegd hebben de maatregelen on- getwijfeld wel een effect gehad, maar we zullen achteraf niet geleerd hebben welk aandeel elke maatregel in het succes heeft gehad. Of welke maatregel ten onrechte niet werd genomen (zoals een vroege slui- ting van de grenzen of een snelle invoering van mondmaskerdracht). Het is bijvoor- beeld overduidelijk dat het verbod op gro- tere samenscholingen een essentieel wa- pen is: superverspreider-gebeurtenissen (“superspread events”) zoals carnavals, de après-skifeesten in de Alpen en de vrouwen- mars in Madrid hebben een seismisch effect gehad op de verspreiding van het virus. Dat is veel minder duidelijk bij de sluiting van scholen, winkels en bedrijven. We weten vooral niet hoeveel de spontane gedrags- verandering van de burgers het virus heeft afgeremd.
Reproductiegetal
De modellen van vandaag zijn ongetwij- feld een stuk verfijnder dan de paniekstu- dies van maart. Maar het beleid er volledig afhankelijk van maken, blijft nog steeds een fout. Niels Hens, de biostatisticus in de ex- pertengroep van de regering, liet dat ook verstaan in De Afspraak van 30 april (een uit- zending waar niet de gebruikelijke zwetsers zaten, maar waar je met Niels Hens, micro- bioloog Herman Goossens en Bruno Holthof, voorzitter van de Oxford-ziekenhuizen, een al te zeldzame blik kreeg op het beste wat Vlaanderen te bieden heeft, en waar je zelfs voor een keer iets kon bijleren).
De modellen van Hens en anderen zijn ui- terst gesofisticeerd, maar ze berusten toch nog steeds op onzekere variabelen en on- nauwkeurige data. Zo is een van de belang- rijkste elementen waarop versoepelende maatregelen kunnen berusten, de huidige
verspreidingsratio van het virus, het zoge- naamde reproductiegetal. Je kunt een virus pas onder controle houden indien elke be- smette persoon zelf gemiddeld minder dan 1 persoon infecteert (wanneer je dus een re- productiegetal onder de 1 krijgt). Aangezien er nog onvoldoende getest wordt op de ver- spreiding van het virus, moet men het stellen met de ziekenhuisopnames om het huidige verspreidingstempo te schatten.
Vorige week liet Van Gucht echter verstaan dat momenteel meer mensen uit de rusthui- zen naar ziekenhuizen worden doorverwe- zen (de eerste richtlijnen ontmoedigden dat), maar hij wist niet over hoeveel mensen het gaat. In de mate dat de ziekenhuisopna- mes beïnvloed worden door wijzigingen in de opnamepraktijken, zijn ze uiteraard maar matig betrouwbaar als instrument in het me- ten van de besmettingen. Het huidige repro- ductiegetal wordt geschat op 0,6. Dat zou dus best al lager kunnen liggen.
Contactstudies
En hoe schat men het effect van het ophef- fen van een maatregel op de verspreiding?
Er zijn al heel wat studies over het gedrag van mensen in normale omstandigheden.
Men heeft bijvoorbeeld al een heel goed beeld van menselijke contacten bij het win- kelen. Maar er is nog maar één zeer recen- te studie over contacten tussen mensen die reeds coronabewust en dus zeer voorzichtig zijn geworden.
Bovendien weet men nog steeds niet welk het aandeel is van de verschillende vormen van transmissie van het virus. Speelt over- dracht via viruspartikels die achterblijven op deurklinken, winkelkarren en liftknoppen een noemenswaardige rol? Welk aandeel heeft ‘rechtstreekse’ verspreiding via drup- peltjes? Tot een paar weken was er nog geen zekerheid over besmetting via minuscule vi- ruspartikels die in de lucht blijven hangen, maar vandaag zijn er al stemmen die ze een doorslaggevende rol toedichten. Als viroloog Wathelet gelijk heeft en besmetting via ver- stuiving in de lucht eigenlijk de dominante vorm van verspreiding is, is afstand houden veel minder belangrijk dan goede ventilatie.
Indien men niet weet welke methoden van besmetting het belangrijkst zijn, hoe kan men dan weten welke maatregelen welke effecten hebben? Het siert Niels Hens dat hij die onzekerheid onmiddellijk toegeeft.
Hij is een beetje een anti-Van Ranst: zeer gerespecteerd door zijn collega’s, onnodig bescheiden en steeds omzichtig in zijn uit- spraken.
Een andere grote onbekende is de reeds verworven immuniteit bij de bevolking. De enige studie daarover is al een paar weken oud en laat uitschijnen dat de groepsimmu- niteit nog niet boven de 5 procent zou liggen.
Bij dat besluit mogen gerust vraagtekens geplaatst worden. De huidige testen op an- tilichamen zijn geen betrouwbaar instrument om immuniteit te meten, waarschuwde het tijdschrift Nature nog op 17 april. Niet alleen worden bepaalde antilichamen niet gedetec- teerd, de gebruikte testen gaan ook voorbij aan andere vormen van immuniteit of weer- stand.
Kinderen en grootouders
En wat met de kinderen? Maandag is een deel van de scholen weer opengegaan. Is dat riskant? Bij griepepidemieën zijn scholen zeker een motor van verspreiding. De Duit- se viroloog Christian Drosten waarschuwde vorige week nog dat kinderen wel minder ziek worden van het coronavirus, maar het wel evengoed verspreiden als volwassenen.
Hij werd onmiddellijk tegengesproken door Herman Goossens, die er op wees dat nog geen enkel geval van besmetting door jon- gere kinderen is bewezen. In Frankrijk wer- den alle ontmoetingen van een besmet jon- getje van 9 opgespoord en bleek niemand van zijn 170 contacten besmet.
Goossens denkt dat kinderen weinig ge- vaar vormen voor oudere mensen. Voor de grootouders onder u: weinig is niet hetzelf- de als niets. En wetenschappers als Wathelet denken dat Goossens veel te nonchalant is met dat besluit. De grootste factor van onze- kerheid, gaf Niels Hens toe in de uitzending van De Afspraak, blijft de onvoorspelbaar- heid van het menselijk gedrag. Ook meteen onze boodschap voor onze lezers: blijf voor-
zichtig. JURGEN CEDER
Groene Khmer
In bijzondere tijden dringen zich speciale maatregelen op. Ze spelen in op de noden van het moment, wat hen vrijwel automatisch een tij- delijk karakter geeft. Tot de normaliteit is teruggekeerd. Maar wat als men ze permanent maakt? Groene excellentie Elke Van den Brandt lijkt de coronacrisis alvast aan te grijpen om aan een nieuw Brussel te sleutelen. Precies zoals de eigen axioma’s dat voorschrijven.
“Never waste a good crisis,” we beken- nen, het werd de voorbije weken een wat grijsgedraaide plaat. Het is een uitspraak die traditioneel op conto geschreven wordt van Winston Churchill, gedaan tijdens de periode die aan de oprichting van de VN vooraf ging. Lessen trekken uit de beleefde crisis, daar draait het om. En dit geldt voor de meeste omstandigheden waarin naar het aforisme gegrepen wordt. Sommigen, Brus- sels minister Elke Van den Brandt (Groen) op kop, geven er echter een wat snellere invul- ling aan. Voor haar is de crisis dé manier om prompt enkele groene axioma’s in beleid te gieten.
Circulaire basiseconomie
Enkele weken geleden raakte bekend dat de Brusselse vijfhoek een ‘woonerf’ zou wor-
den, een misschien wat misleidende naam die doet vrezen dat het er een heuse bees- tenboel - letterlijk dan - zou worden. In wer- kelijkheid creëert men een realiteit waarbij voetgangers en fietsers duidelijk de boven- hand krijgen op het autoverkeer. En waarom ook niet natuurlijk, toch in deze bijzondere lockdown-tijden? Het maakt het wandelen wat aangenamer, zonder meer een gegeer- de activiteit vandaag de dag. Onmiddellijk sprongen de groene groupies recht om de dadenkracht van ‘hun’ minister te bejubelen.
Wellicht zegt VUB-coryfee Eric Corijn ex- plicieter wat velen onder hen denken, maar niet echt uitspreken: “Het zou dom zijn om na de crisis terug te keren naar de oude toestand,” legt hij uit in BRUZZ. “We moe- ten van deze situatie gebruik maken om de openbare ruimte definitief te heroriënteren.
(…) Meer water en bomen dus in harmonie met elkaar als ecologische onderlegger van een autoluw Brussel.” Het gaat hem echter om meer dan wat groen en het bannen van koning auto. Want, “(…) het einddoel ervan moet altijd het (financieel) stimuleren van een circulaire basiseconomie zijn. Het is niet aan ons om multinationals uit het slop te trekken.” Tot daar de professor emeritus.
“Drastische ingrepen”
Ander initiatief: fietspaden aanleggen, zo- maar even 40 km. Of correcter: stukken van de openbare weg plots voorbehouden voor de trappende tweewielers. Logisch toch?
Verplaatsingen met het openbaar vervoer zijn immers niet aan te raden, wegens te nauw menselijk contact. Wanneer van over- heidswege dan aanbevolen wordt in de mate van het mogelijke gebruik te maken van het eigen vervoer, wordt de groene interpreta- tie een beperking tot de fiets natuurlijk. “We moeten dit doen,” zegt Van den Brandt in De Standaard. “Een grote drempel voor mensen om de fiets te nemen, is het gebrek aan vei- lige infrastructuur. Daarom stappen ze voor
Binnenland 7 MEI 2020
6
korte afstanden in de auto. Door deze drasti- sche ingrepen hopen we daarin verandering te brengen.”
In perpetuum…
Ergens heeft ze een punt natuurlijk. Afge- zien van het feit dat Brussel net als Rome op zeven heuvels gebouwd is en dit het fietsen wat bemoeilijkt, is er de elementaire vast- stelling dat het ook veel weg heeft van Rus- sische roulette. Je kan wat ze doet drastisch noemen, maar met semantiek laten we ons niet in. Er zal echter toch wat meer nodig zijn alvorens het aanbod hier de vraag creëert, met onze excuses voor de wat neo-liberaal klinkende oneliner.
En hoe lang zou dit fietsparadijs wel blij- ven, voor zover het netwerk al niet uitge- breid wordt? De woordvoerder van Van den Brandt in BRUZZ: “Het is moeilijk om in te schatten hoe lang die periode zal duren, al zal het normale leven vermoedelijk pas he- lemaal terug op gang komen vanaf mensen gevaccineerd zullen worden.” Denkt u wat ook wij denken?
KNIN.
BRUSSEL
Gebedsoproep weggestemd
Het was ten onrechte ondergesneeuwd in de actualiteit, maar in Be- ringen slaagde een rechts blok er op de gemeenteraad van 20 april in om de gebedsoproep (de “azan”) vanop de minaretten van de Fa- tih-moskee voor de zoveelste keer af te wenden. In andere Limburg- se gemeenten, zoals Heusden-Zolder en Genk is men jaren geleden al gezwicht voor deze truc tot islamisering.
De aanhangers van de radicale en tota- litaire Turkse Diyanet - het Presidium van Godsdienstzaken van de Turkse regering - probeerden begin april in de aanloop naar de ramadan toelating te krijgen om de zogenaamde “azan” - de oproep tot het gebed - te laten weerklinken over de stad.
Het argument luidde dat de oproep moest beschouwd worden als een blijk van soli- dariteit voor de hulpverleners in deze co- ronatijden. Natuurlijk konden de moslims rekenen op de welwillende steun vanuit de lokale sp.a-fractie. Die bestaat intussen uit 5 allochtonen en 4 autochtonen.
Nederlands?
De vraag van de meerderheid van CD&V, N-VA en het lokale VOLUIT was even logisch als pertinent: of de moslims bereid waren om een boodschap van so- lidariteit in het Nederlands af te roepen, in plaats van de klassieke gebedsoproep?
Of dit een truc van de meerderheid of een oprecht tegenvoorstel was: niemand zal het zeggen. Maar het stond in de sterren geschreven dat zoiets niet te slikken was voor de Beringse islamieten. De botte af- wijzing die volgde en het totaal gebrek aan bereidheid van de moslims om ook
maar één millimeter toe te geven, sprak boekdelen. De o zo geprezen solidari- teit bleek een platte drogreden, en eens te meer werd duidelijk dat de islam een broertje dood heeft aan ‘wederkerigheid’.
Op de gemeenteraad wou het Vlaams Be- lang zelfs meegaan met het tegenvoor- stel van de meerderheid om een echte oproep tot solidariteit vanop de moskee toe te laten, in het Nederlands. Maar daar hadden de linkse en islamitische verkoze- nen geen oren naar.
Alles of niets
Het moest de klassieke azan zijn of niks.
Toch een valse noot aan de kant van de meerderheid: de Turkse CD&V-schepen hield de kerk - in dit geval de moskee - in het midden en onthield zich bij de stem- ming. Uit deze hele historie is onmisken- baar naar voren gekomen dat de echte extremisten en godsdienst- en andere fa- natici te zoeken zijn in de kringen van de sp.a-opportunisten, en niet te vergeten de adepten van Groen, waarvan ook een van de twee verkozenen Turkse roots heeft.
Maar de gangmakers van de islamisering en hun collaborateurs bijten in Beringen in het zand. Voorlopig toch. KVDP
Citaat van de week > Els Ampe (Open Vld)
Els Ampe is kandidaat voor het voorzitterschap van Open Vld. Ze is jong, heeft lef en heeft een eigen(zinnige) kijk op de dingen. Ze is een stoorzender die soms uitspraken doet die de wenkbrauwen doen fronsen. Haar partijgenoten zijn daardoor lang niet allemaal nog partijvrienden. Zelf schat ze de kritiek nuchter in: “Als je opkomt voor je mening, maak je niet altijd vrienden.” Els Ampe? Een raar vogeltje, door sommigen als knettergek gecatalogeerd, maar door anderen op handen gedragen. Ook in de corona- crisis laat ze van zich horen, niet altijd zomaar in het wilde weg: “Drie weken voor de regering riep ik op om mondkapjes te dragen. Dat werd toen weggezet als nutteloos.
Mijn uitspraak was gebaseerd op internationaal onderzoek. Nu roep ik op om in juni de lockdown te stoppen. Eveneens op basis van internationale studies (Seattle).” Zij sprak zelfs over een “lockdowndictatuur”. Haar uitspraken werden door Open Vld-mi- nister en partijgenote Maggie De Block afgedaan als “dodelijk”, letterlijk en figuurlijk.
En ze sloeg terug: “Wat dodelijk geweest is, is de bewering van een aantal virologen dat mondmaskers niet zouden helpen.”
“Gebaseerd op internationaal onderzoek”
Eigen volk laatst
Vorige zaterdag meldde de krant De Tijd dat België sinds 15 maart nog 284 vergunningen verleende voor het exporteren van mondmaskers en andere beschermingsmiddelen tegen corona naar landen buiten de EU.
Van die vergunningen werden er slechts 103 verleend in het kader van zogenaamde ‘humanitaire hulp’.
En dat ondanks het feit dat er in ei- gen land schreeuwende tekorten waren, zelfs voor zorgverleners, en ondanks het feit dat de EU op 15 maart een export- verbod had ingesteld voor ‘medische persoonlijke beschermingsmiddelen’.
Eerst werden miljoenen mondmaskers vernietigd om plaats te maken voor asiel- zoekers. Daarna werd een deel van de toch al schaarse productie dus nog geëx- porteerd. De N-VA eist nu dat er een on- derzoek komt. Wij zouden vooral willen weten wie de bestemmelingen waren en welke bedrijven die exportvergunningen kregen. Weer louche Turken met connec- ties met Open Vld? Zeker is dat niet. De verantwoordelijkheid voor het toekennen van die exportvergunningen ligt volgens De Tijd bij de federale overheidsdienst Economie en die valt onder de bevoegd- heid van Nathalie Muylle (CD&V). Daar hebben ze misschien andere vriendjes.
We hopen dat de verantwoordelijken voor de maskercatastrofe - in de eerste plaats natuurlijk Maggie De Block - aan-
geklaagd en veroordeeld zullen worden, minstens wegens grove nalatigheid en als het even kan ook wegens dood door schuld. Er zijn zeker mensen gestorven doordat er geen beschermingsmidde- len beschikbaar waren. Het Vlaams Blok/
Vlaams Belang zegde destijds dikwijls met een boutade dat de Belgische rege- ringen een beleid voerden van “Eigen Volk Laatst”. Velen vonden dat toen een demagogische overdrijving. Nu blijkt dat het allemaal nog veel erger is dan we in onze zwartste nachtmerries konden dro-
men… PAUL BAÜMER
