MRA Cultuurmonitor | Verantwoording
Verantwoording indicatoren per pijler en deelsector Inhoudsopgave:
➢ Pijler capaciteit
➢ Pijler participatie
➢ Pijler geldstromen
➢ Aanvullende informatie alle bibliotheekindicatoren
PIJLER CAPACITEIT
Omschrijving indicator Deelsector Verantwoording Aantal galerieën Beeldende
Kunst Het aantal galerieën in de MRA en per deelregio in 2019 is geteld op basis van een adressenbestand afkomstig van de Nederlandse Galerie Associatie
(nederlandsegalerieassociate.nl). Dit is handmatig gecontroleerd en bewerkt door Atlas Research om een zo accuraat
mogelijk overzicht van de galerieën in Nederland voor 2019 te geven. Galerieën die niet geregistreerd zijn bij de NGA worden niet meegeteld (bron:
Nederlandse Galerie Associatie (NGA)).
Aantal centra voor de
kunsten Beeldende
kunst Het aantal centra voor de kunsten,
muziekscholen en volksuniversiteiten in de MRA en per deelregio dat in 2019 lid was van brancheorganisatie Cultuurconnectie.
Het gaat hierbij om het aantal organisaties: meestal omvatten deze meerdere functies (bijvoorbeeld een kunstencentrum en een muziekschool) tegelijk (bron: Cultuurconnectie)
Aantal musea beeldende
kunst Beeldende
Kunst Tot een museum worden alle geregistreerde musea gerekend.
Daarnaast worden ook ongeregistreerde musea tot de onderzoekspopulatie gerekend, mits ze voldoen aan een aantal criteria. Deze criteria zijn: het museum heeft een vaste locatie, is permanent opengesteld en is minimaal 28 weken per jaar en 3 dagen per week vrij toegankelijk;
het museum heeft geen winstoogmerk, c.q. is een ANBI-instelling of stichting; het museum heeft een eigen collectie en doet onderzoek naar de collectie om kennis hierover te verspreiden; het museum heeft een website of is benaderbaar via
verwijzing op een groter platform. Musea die volgens bovengenoemde regels geen museum zijn, maar wel door het publiek als zodanig worden gezien, gelden als uitzondering en worden ook tot de onderzoekspopulatie gerekend. In de categorie beeldende kunst worden musea geteld die in 2019 door het OCW zijn aangemerkt als museum voor beeldende kunst. (bron: CBS)
Aantal rijksmonumenten Erfgoed Het aantal rijksmonumenten in de MRA en per deelregio in 2019. Dit betreft
gebouwde rijksmonumenten die zijn opgenomen in het Monumentenregister, en die zijn aangewezen door het Rijk als beschermd monument. Monumenten die beschermd zijn door gemeenten en provincies worden niet meegeteld in deze data (bron: Erfgoedmonitor,
www.erfgoedmonitor.nl).
Aantal archeologische
rijksmonumenten Erfgoed Het aantal archeologische
rijksmonumenten in de MRA en per deelregio in 2019. Volgens de
erfgoedmonitor (van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed) is een
archeologisch monument een "terrein dat deel uitmaakt van ons cultureel erfgoed, omdat op of in de bodem van dat terrein resten, voorwerpen of andere sporen bewaard zijn gebleven". In deze data worden alleen archeologische
monumenten geteld die beschermd zijn door het Rijk. Er bestaan ook
archeologische monumenten die bijvoorbeeld beschermd worden door provincies of gemeenten. Die worden niet geteld in deze cultuurmonitor (bron:
Erfgoedmonitor, www.erfgoedmonitor.nl).
Aantal beschermde stads-
en dorpsgezichten Erfgoed Het aantal beschermde stads- en dorpsgezichten in de MRA en per deelregio in 2019. Dit kunnen bijvoorbeeld straten, parken en
verkavelingen zijn, die worden beschermd door het Rijk om het specifieke historische karakter van een dorps- of stadsgezicht te behouden (bron:
www.cultureelerfgoed.nl).
Iconen hedendaagse
architectuur Erfgoed Het aantal architectonische iconen in de MRA en per deelregio. Daarvoor zijn de databestanden van de Architectuurgids en het Jaarboek voor architectuur gebruikt.
De Architectuurgids beoogt “een representatieve keuze te maken uit het werk van architecten en
architectuurstromingen die een relevante rol hebben gespeeld in de ontwikkeling van de architectuur in Nederland in de twintigste eeuw. Naast overwegingen van architectuurhistorische aard is
geselecteerd naar gebouwtype,
stijlperiode en bouwjaar.” De gebouwen die ooit in die gidsen zijn verschenen worden gezien als de ‘iconen van de moderne architectuur’. De gegevens over de precieze locaties van die gebouwen zijn beschikbaar gesteld door Piet Vollaard, één van de samenstellers van de
Architectuurgids (bron: Architectuurgids en Jaarboek Architectuur; bewerking Atlas Research).
Aantal cultuur-historische
en overige musea Erfgoed Tot een museum worden alle geregistreerde musea gerekend.
Daarnaast worden ook ongeregistreerde musea tot de onderzoekspopulatie gerekend, mits ze voldoen aan een aantal criteria. Deze criteria zijn: het museum heeft een vaste locatie, is permanent opengesteld en is minimaal 28 weken per jaar en 3 dagen per week vrij toegankelijk;
het museum heeft geen winstoogmerk, c.q. is een ANBI-instelling of stichting; het museum heeft een eigen collectie en doet onderzoek naar de collectie om kennis hierover te verspreiden; het museum heeft een website of is benaderbaar via
verwijzing op een groter platform. Musea die volgens bovengenoemde regels geen museum zijn, maar wel door het publiek als zodanig worden gezien, gelden als uitzondering en worden ook tot de onderzoekspopulatie gerekend. In de categorie cultuur-historische en overige musea worden alle musea meegerekend die door het OCW in 2019 niet zijn aangemerkt als museum voor beeldende kunst (bron: CBS).
Aantal filmhuizen Film Het aantal filmtheaters in de MRA en per deelregio in 2019. Omdat de data
afkomstig zijn van de Nederlandse
Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF), worden hier alleen filmtheaters geteld die aangesloten zijn bij deze brancheorganisatie (bron: Nederlandse Vereniging van Bioscopen en
Filmtheaters).
Aantal stoelen in filmhuizen Film Het aantal stoelen in filmtheaters in de MRA en per deelregio in 2019. Omdat de data afkomstig zijn van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF), worden hier alleen stoelen in filmhuizen geteld die aangesloten zijn bij deze brancheorganisatie (bron:
Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters).
Aantal doeken/zalen in
filmhuizen Film Het aantal doeken/zalen in filmtheaters in de MRA en per deelregio in 2019. Omdat de data afkomstig zijn van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF), worden alleen doeken/zalen in filmtheaters geteld die aangesloten zijn bij deze brancheorganisatie (bron:
Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters).
Aantal bioscopen exclusief
filmhuizen Film Het aantal bioscopen in de MRA en per deelregio in 2019. Omdat de data afkomstig zijn van de Nederlandse
Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF), worden hier alleen bioscopen geteld die aangesloten zijn bij deze brancheorganisatie (bron: Nederlandse Vereniging van Bioscopen en
Filmtheaters).
Aantal stoelen in bioscopen exclusief filmhuizen
Film Het aantal stoelen in bioscopen in de MRA en per deelregio in 2019. Omdat de data afkomstig zijn van de Nederlandse
Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF), worden hier alleen stoelen in bioscopen geteld die aangesloten zijn bij deze brancheorganisatie (bron:
Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters).
Aantal doeken/zalen in bioscopen exclusief filmhuizen
Film Het aantal doeken/zalen in bioscopen in de MRA en per deelregio in 2019. Omdat de data afkomstig zijn van de Nederlandse Vereniging van Bioscopen en Filmtheaters (NVBF), worden hier alleen doeken/zalen geteld die aangesloten zijn bij deze brancheorganisatie (bron: Nederlandse Vereniging van Bioscopen en
Filmtheaters).
Aantal antiquariaten Letteren Het aantal antiquariaten in de MRA en per deelregio is gebaseerd op antiquariaten die geregistreerd zijn door Antiqbook (antiqbook.nl). Deze data zijn verder door Atlas Research aangevuld met
antiquariaten die niet door Antiqbook zijn geregistreerd, maar die wel in De Gouden Gids van De Telefoongids
(detelefoongids.nl) onder de categorie
"Antiquariaten" geregistreerd staan (bron:
Antiqbook en De Telefoongids).
Aantal bibliotheken Letteren Het aantal vestigingen en servicepunten van bibliotheekorganisaties in de MRA en per deelregio in 2019. Een vestiging wordt door de KB gedefinieerd als 'een locatie waar een collectie aanwezig is en die meer dan 15 uur per week bemand geopend is'.
Een servicepunt is 'een locatie waar een collectie aanwezig is en die 5 tot 15 uur per week bemand geopend is'. Andere soorten bibliotheeklocaties die minder uren per week bemand geopend zijn of waar geen collectie aanwezig is, zijn buiten beschouwing gelaten. Zie voor verdere toelichting ook de algemene introductie op de bibliotheekindicatoren (bron: KB, via het Dashboard
Bibliotheekstatistiek op www.bibliotheekinzicht.nl).
Aantal activiteiten
bibliotheken Letteren Het aantal activiteiten dat bibliotheken in de MRA en per deelregio in 2019
organiseerden binnen de vijf kernfuncties 'Lezen en literatuur', 'Educatie', 'Kennis en informatie', 'Kunst en cultuur' en
'Ontmoeting en debat'. 47 procent van het totale aantal activiteiten is gebaseerd op registratie door de
bibliotheekorganisaties, de resterende 53 procent op schatting. Zie voor verdere toelichting ook de algemene introductie op de bibliotheekindicatoren (bron: KB, via het Databestand Gegevenslevering Wsob 2019 - Openbare bibliotheken).
Aantal boekwinkels Letteren Het aantal boekwinkels in de MRA en per deelregio in 2019 is gebaseerd op het aantal vestigingen met SBI-code 4761.
Deze SBI-code heeft als titel "Winkels in boeken". Winkels in antiquarische boeken en winkels in tweedehandsboeken worden niet in deze categorie meegeteld. Ook worden winkels in kranten, tijdschriften, en kantoorbehoeften niet meegeteld. Voor meer informatie over SBI-codes, zie
sbi.cbs.nl. Het overzicht van vestigingen in Nederland met bijbehorende SBI-codes komt van Stichting Lisa: www.lisa.nl (bron:
Lisa).
Aantal culturele festivals Podiumkunsten Het aantal festivals podiumkunsten en beeldende kunst in de MRA en per deelregio in 2019 is geteld met behulp van een adressenbestand van EM-cultuur (em-cultuur.nl), aangevuld met gegevens van de Festival Monitor Respons
(respons.nl) en VNPF (vnpf.nl). De festivals zijn handmatig gecontroleerd en bewerkt door Atlas Research om te zorgen dat het overzicht zo accuraat mogelijk is voor het jaar 2019 (bron: EM-cultuur, voor de MRA aangevuld met ranglijst Festival Monitor Respons en festivals aangesloten bij VNPF;
bewerking Atlas Research).
Aantal podia met wekelijks
aanbod Podiumkunsten Het aantal podia met wekelijks aanbod.
Dat wil zeggen; minstens 40 (rekening houdend met 12 weken zomersluiting) voorstellingen en concerten in 2019 of (in verband met tijdelijke sluitingen) minstens 20 voorstellingen en concerten in 2019 en in één van de voorgaande 4 jaren minstens 40 voorstellingen en concerten. Om tot het overzicht van podia te komen is gebruikgemaakt van data van Atlas Research, VNPF, en VSCD (bron: Atlas Research (deels) o.b.v. VNPF en VSCD).
PIJLER PARTICIPATIE
Aanbod podiumkunsten Podiumkunsten Het aantal voorstellingen en concerten in 2019. Hieronder vallen onder andere theater, dans, muziektheater, klassieke muziek en popmuziek. De gebruikte indicatoren zijn afkomstig van de VNPF (PAS), VSCD (TAS), EM-cultuur, Respons en van de afzonderlijke podia, op basis van eigen dataverzameling door Atlas Research. Clubnachten worden niet meegeteld.
Capaciteit podia
(bezoekers) Podiumkunsten Het aantal bezoekers dat de podia en theaters kunnen herbergen. Bij sommige podia gaat dit om het aantal zitplaatsen, bij andere om het aantal staplaatsen (bron:
VNPF, VSCD, EM Cultuur en deels eigen dataverzameling).
Capaciteit podia (zalen) Podiumkunsten Het aantal zalen van de podia en theaters (bron: VNPF, VSCD, EM Cultuur en deels eigen dataverzameling).
Aantal dansscholen Podiumkunsten Dansscholen omvatten aanbieders van onderwijs op het gebied van dans (exclusief ballet) aan niet-professionele beoefenaars (SBI code 85521). Hiertoe behoren ook zelfstandige dansleraren (bron: Lisa)
Omschrijving indicator Deelsector Verantwoording Bezoek musea beeldende
kunst Beeldende
Kunst Het aantal bezoeken aan musea voor beeldende kunst per jaar. Voor het bepalen van de bezoekaantallen is gebruikgemaakt van bestanden van het CBS, EM-cultuur en jaarverslagen van individuele instellingen. Onder musea beeldende kunst vallen musea die in 2019 door het OCW zijn aangemerkt als
museum voor beeldende kunst (bron:
CBS, EM-cultuur en jaarverslagen van individuele instellingen).
Bezoek musea cultuur-
historisch en overig Erfgoed Het aantal bezoeken aan cultuur- historische en overige musea per jaar.
Voor het bepalen van de bezoekaantallen is gebruikgemaakt van bestanden van het CBS, EM-cultuur en jaarverslagen van individuele instellingen. Onder cultuur- historische en overige musea vallen alle musea die in 2019 niet door OCW zijn aangemerkt als museum voor beeldende kunst (bron: CBS, EM-cultuur en
jaarverslagen individuele instellingen).
Aantal uitleningen
bibliotheken Letteren Het aantal uitleningen (exclusief verlengingen) van fysieke boeken en andere fysieke materialen (zoals cd's, dvd's of bladmuziek) door bibliotheken in de MRA en per deelregio in 2019. Zie voor verdere toelichting ook de algemene introductie op de bibliotheekindicatoren (bron: KB, via het Databestand
Gegevenslevering Wsob 2019 - Openbare bibliotheken).
Aantal leden bibliotheken Letteren Het aantal jeugd- en volwassen leden van bibliotheken in de MRA en per deelregio in 2019. Zie voor verdere toelichting ook de algemene introductie op de
bibliotheekindicatoren (bron: KB, via het Databestand Gegevenslevering Wsob 2019 - Openbare bibliotheken).
Aantal bezoeken
bibliotheken Letteren Het aantal geregistreerde drempeloverschrijdingen bij
bibliotheekvestigingen in de MRA en per deelregio in 2019. Zie voor verdere toelichting ook de algemene introductie op de bibliotheekindicatoren (bron: KB, via het Databestand Gegevenslevering Wsob 2019 - Openbare bibliotheken).
PIJLER GELDSTROMEN
Bezoek podiumkunsten Podiumkunsten Het aantal bezoeken aan podiumkunsten.
De aantallen bezoeken zijn afkomstig uit meerdere bronnen waaronder TAS
(VSCD), PAS (VNPF), jaarverslagen van de podia plus eigen aanvullend onderzoek.
Voor een deel van de podia zijn de bezoekaantallen bijgeschat o.b.v.
capaciteit van de podia, dit is gedaan om te voorkomen dat er een regionale bias ontstaat van podia met ontbrekende gegevens (bron: Atlas Research, deels o.b.v. VNPF en VSCD).
Vrijwilligers podiumkunsten Podiumkunsten Het aantal vrijwilligers in de
podiumkunsten (in fte) is afkomstig uit meerdere bronnen waaronder TAS
(VSCD), PAS (VNPF), jaarverslagen van de podia plus eigen aanvullend onderzoek.
Voor de podia die niet vallen onder de VSCD of VNPF is de omvang van
vrijwilligerswerk zo veel mogelijk bepaald aan de hand van jaarverslagen. Wanneer alleen het aantal vrijwilligers bekend is, is dit omgerekend naar fte op basis van het gemiddelde fte per vrijwilliger in de data van TAS en PAS. Voor een deel van de podia is het aantal vrijwillgers geschat op basis van het aantal uitvoeringen en het soort podium. Voor een deel van de VSCD-podia is bij ontbrekende data geïmputeerd met de mediaan fte vrijwilligers van VSCD-podia. Het bijschatten en imputeren van missende data is gedaan om te voorkomen dat er een regionale bias ontstaat van podia met ontbrekende gegevens (bron: Atlas Research, deels o.b.v. VNPF en VSCD).
Omschrijving indicator Deelsector Verantwoording
Eigen inkomsten
bibliotheken Letteren De totale inkomsten van bibliotheken in de MRA en per deelregio in 2019, minus de inkomsten uit subsidie. Deze indicator omvat daarmee inkomsten uit gebruikers, inkomsten uit specifieke dienstverlening en overige baten. Zie voor verdere toelichting ook de algemene introductie op de bibliotheekindicatoren (bron: KB, via het Databestand Gegevenslevering Wsob 2019 - Openbare bibliotheken).
Eigen inkomsten
podiumkunsten Podiumkunsten Eigen inkomsten zijn voor elk podium berekend door de inkomsten uit subsidies af te trekken van de totale inkomsten.
Onder eigen inkomsten vallen
bijvoorbeeld inkomsten uit kaartverkoop en horeca, inkomsten van sponsors en inkomsten uit andere private middelen.
Deze gegevens komen uit PAS (VNPF), TAS (VSCD) en jaarverslagen van de podia. Voor een deel van de podia zijn de eigen inkomsten bijgeschat op basis van het aantal bezoekers. Dit is bijgeschat om te voorkomen dat er een regionale bias ontstaat van podia met ontbrekende gegevens (bron: VNPF, VSCD, eigen dataverzameling).
Gemeentelijke cultuurlasten Cultuurlasten van gemeenten in de MRA en per deelregio in 2019. Het betreft de lasten binnen de taakvelden 5.3
'Cultuurprestatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie', 5.4 'Musea', 5.5 'Cultureel erfgoed' en 5.6 'Media'. Voor de meeste gemeenten zijn de data afkomstig uit het onderzoek 'Detaillering cultuurlasten gemeenten en provincies 2019' van het CBS. Gegevens over Hilversum, Ouder-Amstel, Uitgeest en Uithoorn zijn aangevuld vanuit de databank Findo ('Financiën Decentrale Overheden') (bron: CBS, via de
Detaillering cultuurlasten gemeenten en provincies 2019; Financiën Decentrale Overheden).
AANVULLENDE INFORMATIE ALLE BIBLIOTHEEKINDICATOREN Meerjarige subsidies
Rijkscultuurfondsen (euro) Het totale subsidiebedrag dat
organisaties in de MRA en per deelregio die meerjarig gesubsidieerd worden door het Fonds Podiumkunsten, Fonds
Cultuurparticipatie, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Filmfonds, Mondriaan Fonds of Letterenfonds ontvingen in 2019 (bron: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).
Meerjarige subsidies
Rijkscultuurfondsen (aantal) Het aantal organisaties in de MRA en per deelregio dat meerjarige subsidie ontving van het Fonds Podiumkunsten, Fonds Cultuurparticipatie, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Filmfonds, Mondriaan Fonds of Letterenfonds in 2019 (bron:
Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).
Meerjarige subsidies BIS
(euro) Het totale subsidiebedrag dat
organisaties in de MRA en per deelregio die opgenomen zijn in de landelijke culturele basisinfrastructuur en meerjarig gesubsidieerd worden door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ontvingen in 2019 (bron: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).
Meerjarige subsidies BIS
(aantal) Het aantal organisaties in de MRA en per
deelregio dat is opgenomen in de landelijke culturele basisinfrastructuur en meerjarig gesubsidieerd wordt door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap in 2019 (bron: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap).
Omschrijving indicator Deelsector Verantwoording
Alle bibliotheekindicatoren Letteren Bibliotheekdata worden door de KB ontsloten op het niveau van bibliotheekorganisaties, die vaak vestigingen in meerdere gemeenten hebben. Het werkterrein van
bibliotheekorganisaties blijkt vaak overeen te komen met de verschillende deelregio’s van de MRA, of in zijn geheel binnen één van deze regio’s te vallen. Hierdoor laten deze gegevens zich goed naar het niveau van de deelregio’s vertalen. Hierop zijn evenwel enkele uitzonderingen:
• Data over de deelregio Almere-Lelystad bevatten ook gegevens over
bibliotheekvestigingen in de gemeenten Noordoostpolder, Urk, Dronten en Zeewolde.
Deze gemeenten vallen niet binnen de MRA.
• Data over de deelregio Gooi en Vechtstreek bevatten ook gegevens over (een)
bibliotheekvestiging(en) in de gemeente Eemnes. Deze gemeente valt niet binnen de MRA.
• Data over de deelregio Zuid-Kennemerland bevatten ook gegevens over (een)
bibliotheekvestiging(en) in de gemeente Hillegom. Deze gemeente valt niet binnen de MRA.
• Data over bibliotheekvestigingen in de gemeenten Ouder-Amstel en Diemen
(deelregio Amstelland-Meerlanden) zijn bij de deelregio Amsterdam meegeteld.
Wanneer in het dashboard of in de analyses bibliotheekdata worden afgezet tegen het aantal inwoners, dan wordt ook het aantal inwoners voor bovengenoemde
uitzonderingen gecorrigeerd.
