VLEERMUISONDERZOEK
NIEUWE WAALRESEWEG 38 T/M 140 TE VALKENSWAARD
GEMEENTE VALKENSWAARD
Vleermuisonderzoek
Nieuwe Waalreseweg 38 t/m 140 te Valkenswaard in de gemeente Valkenswaard
Kwaliteitszorg
Econsultancy is lid van het Netwerk Groene Bureaus (NGB). Het NGB is een vereniging van ecologische advies- en - onderzoeksbureaus en werkt aan de kwaliteit van advisering gericht op natuur, landschap, water, milieu en ruimte en behar- tigt de belangen van groene adviesbureaus. Het Netwerk hanteert een gedragscode die opdrachtgevers en andere belang- hebbenden een basis biedt om de leden aan te spreken op de kwaliteit van hun werk.
Betrouwbaarheid
Dit onderzoek is op zorgvuldige wijze uitgevoerd conform de toepasselijke en van kracht zijnde regelgeving ten aanzien van natuurwetgeving. Het onderzoek betreft een momentopname en geeft een inschatting van de geschiktheid van de onder-
Opdrachtgever WoningbelangValkenswaard Postbus 117
5550 AC Valkenswaard
Project VLK.C5S.ECO2 Rapportnummer 13063382
Status Eindrapportage Datum 23 oktober 2013
Vestiging Boxmeer
Opsteller Drs. B.G.W. Aarts Paraaf
Kwaliteitscontrole Ing. M. Koen Paraaf
13063382 VLK.C5S.ECO2
INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING ... 1
2 GEBIEDSBESCHRIJVING ... 2
2.1 Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving ... 2
2.2 Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en ingrepen ... 4
3 RESULTATEN VOORGAAND ONDERZOEK ... 4
4 ONDERZOEKSMETHODIEK ... 4
5 ONDERZOEKSRESULTATEN ... 6
6 TOETSING AAN WET- EN REGELGEVING ... 8
7 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN ... 9
1 INLEIDING
Econsultancy heeft van Woningbelang Valkenswaard opdracht gekregen voor het uitvoeren van een vleermuisonderzoek aan de Nieuwe Waalreseweg 38 t/m 140 te Valkenswaard in de gemeente Val- kenswaard.
Het vleermuisonderzoek is uitgevoerd in het kader van de voorgenomen sloop, alsmede een be- stemmingsplanwijziging en de ruimtelijke onderbouwing.
Het vleermuisonderzoek is uitgevoerd naar aanleiding van de resultaten van de quickscan flora en fauna die Econsultancy in juni 2013 op de onderzoekslocatie heeft uitgevoerd (rapport 13043282 VLK.C5S.ECO.RAP d.d. 30 juni 2013).
Econsultancy is lid van de branchevereniging "Netwerk Groene Bureaus" en werkt volgens de door het Netwerk opgestelde gedragscode en protocollen.
13063382 VLK.C5S.ECO2 Pagina 2 van 9
2 GEBIEDSBESCHRIJVING
2.1 Huidig gebruik onderzoekslocatie en omgeving
De onderzoekslocatie (± 2.500 m²) ligt aan de Nieuwe Waalreseweg 38 t/m 140 in de kern van Val- kenswaard in de gemeente Valkenswaard (zie figuur 1).
De onderzoekslocatie is kadastraal bekend als gemeente Valkenswaard, sectie E, perceel 2993. On- danks dat het toekomstige ruimtebeslag op dit moment nog niet bekend is, wordt er vanuit gegaan dat deze binnen dit perceel blijft.
Volgens de topografische kaart van Nederland, kaartblad 57 B (schaal 1:25.000), zijn de coördinaten van het midden van de onderzoekslocatie X = 159.300, Y = 374.540.
Figuur 1. Topografische ligging onderzoekslocatie.
Het perceel is bebouwd met een flat met rondom een groenvoorziening. De flat grenst aan alle zijden aan woonwijken en wegen.
In figuur 2 is een luchtfoto van de onderzoekslocatie en de directe omgeving weergegeven. De figu- ren 3 t/m 8 geven een impressie van de onderzoekslocatie middels foto’s die zijn genomen tijdens het veldbezoek.
Figuur 3. Noordgevel Figuur 4. Zuidgevel Figuur 5. Ventilatieopeningen
Figuur 6. Oostgevel Figuur 7. Oostgevel Figuur 8. Open stootvoegen
Figuur 2. Luchtfoto onderzoekslocatie en directe omgeving
13063382 VLK.C5S.ECO2 Pagina 4 van 9
2.2 Toekomstig gebruik van de onderzoekslocatie en ingrepen
Woningbelang heeft het voornemen om de bestaande flat aan de Nieuwe Waalreseweg / Leen van Hoofpad te slopen en daar nieuwe (zorg)appartementen in combinatie met een maatschappelijke voorziening op de begane grond terug te bouwen.
Ten behoeve van de sloop zal ook het groen rondom de flat verwijderd worden.
3 RESULTATEN VOORGAAND ONDERZOEK
Uit de quickscan blijkt dat, om de effecten van de ingreep volledig te kunnen toetsen aan de Flora- en faunawet er meer informatie noodzakelijk wordt geacht ten aanzien van vleermuizen:
De bebouwing op de onderzoekslocatie is in principe geschikt als verblijfplaats voor vleermuizen, vanwege de aanwezigheid van open stootvoegen die toegang verlenen tot de spouwmuren. De be- bouwing is geschikt als verblijfplaats voor gewone dwergvleermuizen. Deze soort kan de bebouwing in principe gebruiken als zomerverblijf, kraamverblijf, baltsverblijf en als winterverblijf. Gelet op de geschiktheid van de panden op de onderzoekslocatie voor vleermuizen, zal aanvullend onderzoek noodzakelijk zijn om de functie van het gebied voor vleermuizen te kunnen vaststellen.
4 ONDERZOEKSMETHODIEK
Voor vleermuizen zijn in de periode juni tot eind september in totaal vier aanvullende veldbezoeken uitgevoerd. De veldbezoeken zijn in de avonduren en/of ochtenduren uitgevoerd. De inventarisatie- methode is conform het protocol voor vleermuisonderzoek (versie 27 maart 2013), dat is opgesteld door het vleermuisvakberaad van het Netwerk Groene Bureau's en de Zoogdiervereniging, in overleg met Dienst Landelijk Gebied en de Gegevensautoriteit Natuur. De onderzoeksinspanning is geba- seerd op de functies zomerverblijf, kraamverblijf en paarverblijf/zwermplaats voor gewone dwerg- vleermuis.
Het protocol heeft tot doel het belang van de functies van onderzoekslocaties voor soorten vleermui- zen effectief en efficiënt vast te stellen dan wel uit te sluiten. Doordat het protocol is gevolgd, bestaat grote mate van juridische zekerheid, dat is voldaan aan een wettelijke en maatschappelijk verant- woorde inspanning, om na te gaan of soorten en functies van gebieden in het geding zijn. Het kan nooit worden uitgesloten dat verblijfsfuncties tijdens het onderzoek worden gemist, maar er is wel aan de onderzoeksinspanning voldaan. In het bijzonder wanneer de aanwezigheid van gebiedsfuncties of soorten wordt uitgesloten, zou een onderzoek volgens het protocol als juridisch voldoende moeten worden aangemerkt.
Het vleermuizenonderzoek is uitgevoerd binnen de meest gunstige periode van het jaar waarin vleermuizen aantoonbaar van de onderzoekslocatie gebruik kunnen maken (juni - september). Win- terverblijfplaatsen zijn zeer lastig aan te tonen. Gedurende de periode mei tot en met half juli hebben de meeste soorten hun zomer- en kraamverblijfplaatsen bezet en zijn druk bezig met het grootbren- gen van jonge dieren. In de maanden augustus en september maken vleermuizen gebruik van paar- verblijfplaatsen en zijn veel soorten in de omgeving van hun winterverblijf te vinden. Naast kraam- en paarverblijfplaatsen is het aanvullende onderzoek ook gericht op de functie zomerverblijfplaats.
Tijdens de veldbezoeken is voornamelijk gelet op uitvliegende, invliegende of zwermende vleermui- zen. Daarnaast is er ook gelet op foeragerende en passerende vleermuizen. Tijdens de twee laatste
veldbezoeken is voornamelijk gelet op sociale geluiden. In de periode augustus - september produce- ren mannetjes vleermuizen sociale geluiden vanuit of vliegend rondom bebouwing om vrouwtjes te lokken.
Tabel I bevat een overzicht van de uitgevoerde veldbezoeken.
Tabel I. Onderzoeksinspanning
maart april mei juni juli augustus september oktober
vleermuizen tijdstip - 2 x avond - 1 x ochtend, 1 x avond
datum 12-6, 16-7 20-8, 11-9
functie kraamverblijf, zomerverblijf paarverblijf, zomer-
verblijf
Tijdens de veldbezoeken waren de weersomstandigheden voor het waarnemen van vleermuizen gunstig. Tijdens geen van de veldbezoeken was de temperatuur lager dan 13 ºC. De windsnelheid lag beneden de 3 Bft en er was geen sprake van neerslag.
Alle veldbezoeken zijn uitgevoerd met behulp van batdetectors (Pettersson D 240x) met opnamemo- gelijkheid. Een batdetector zet het voor het menselijk gehoor niet hoorbare ultrasone geluid van vleermuizen om naar frequenties die wel hoorbaar zijn. Op basis van de geluidsfrequenties en ritmes kunnen verschillende soorten vleermuizen worden onderscheiden. De opnamemogelijkheid is belang- rijk omdat de geluidsopnames kunnen worden gebruikt voor het determineren van soorten die op basis van hun geluid moeilijk zijn te onderscheiden (met name Myotis-soort) en waarbij het sonogram uitsluitsel kan geven. Hierbij wordt gebruik gemaakt van het analyseprogramma Batsound.
13063382 VLK.C5S.ECO2 Pagina 6 van 9
5 ONDERZOEKSRESULTATEN
Verblijfplaatsen op en rond de onderzoekslocatie
Tijdens geen van de veldbezoeken zijn vleermuizen waargenomen die binding vertoonden met de te slopen bebouwing op de onderzoekslocatie, zoals invliegende, uitvliegende, zwermende of gevelgrij- pende vleermuizen.
Tijdens de onderzoeksrondes in het paarseizoen zijn enkele baltsende gewone dwergvleermuizen waargenomen buiten de onderzoekslocatie (zie figuur 9). Deze vleermuizen vertoonden geen interes- se in de flatgebouwen.
a. In de achtertuinen van een rijtje huizen aan de Klaproosstraat, grenzend aan de noordoostzij- de van de onderzoekslocatie, baltste tijdens beide onderzoeksrondes in de paarperiode een mannetje gewone dwergvleermuis. Deze vleermuis foerageerde ook in deze achtertuinen.
Waarschijnlijk bevindt de paarverblijfplaats van deze vleermuis zich in een van de woonhui- zen aan de Klaproosstraat.
b. In de Distelstraat, ten oosten van de onderzoekslocatie, baltste op 11 september 2013 een mannetje gewone dwergvleermuis.
c. Aan de zuidzijde van de huizen aan de Geenhovensedreef baltste op 11 september 2013 een mannetje gewone dwergvleermuis, af en toe ook boven het voetgangerspad aan de westzijde van deze huizen.
d. Langs de Nieuwe Waalreseweg baltste op 11 september 2013 een mannetje gewone dwerg- vleermuis, deels ook in het plantsoen, waar tevens gefoerageerd werd bij de bomen. Deze vleermuis had geen binding met de flatgebouwen, maar leek interesse te hebben voor de woonhuizen aan de Nieuwe Waalreseweg.
Figuur 9. Waarnemingen van gewone dwergvleermuizen.
Op basis van de huidige onderzoeksinspanning kan met voldoende zekerheid worden vastgesteld dat de te slopen flats geen functie hebben als vaste rust- en verblijfplaats voor vleermuizen. De voorge- nomen ingreep op de onderzoekslocatie heeft geen effect op eventuele paarverblijven van gewone dwergvleermuizen in de directe omgeving, daarvoor is de afstand te groot.
Foeragerende / passerende vleermuizen
Tijdens ieder veldbezoek zijn er binnen de onderzoekslocatie enkele (circa 2) foeragerende gewone dwergvleermuizen waargenomen (zie figuur 9). Op diverse plekken werd telkens kort gefoerageerd, zoals boven de gazons en de beplantingen rondom de flats en rond de bomen aan de Nieuwe Waal- reseweg. Er was geen sprake van een bepaald preferent gebied waar langduriger gefoerageerd werd.
Hieruit kan geconcludeerd worden dat er geen sprake is van essentieel foerageergebied op de on- derzoekslocatie.
Vliegroutes
Vleermuizen maken veelal gebruik van lijnvormige (donkere) landschapselementen als houtsingels, beken en lanen om zich te verplaatsen tussen verblijfplaatsen en foerageergebieden. Dergelijke po- tentiële vliegroutes zijn op de onderzoekslocatie niet aanwezig. Er werden enkele vliegbewegingen langs het plangebied vastgesteld van enkele gewone dwergvleermuizen, waar geen eenduidig pa- troon in te bekennen was (zie figuur 9). Door de herstructurering van de onderzoekslocatie worden geen vliegroutes verstoord. Overtreding ten aanzien van vliegroutes is niet aan de orde.
13063382 VLK.C5S.ECO2 Pagina 8 van 9
6 TOETSING AAN WET- EN REGELGEVING
Beschermingsregime
Alle in Nederland voorkomende vleermuissoorten genieten zowel binnen de Flora- en faunawet als binnen de Natuurbeschermingswet een strikte bescherming. Alle vleermuissoorten staan vermeld in bijlage IV van de Europese Habitatrichtlijn. Dit betekent dat ze beschermd zijn tegen verstoring van vaste rust- en verblijfplaatsen. Onder deze vaste rust- en verblijfplaatsen wordt verstaan: "het gehele systeem waarvan een populatie gebruik maakt tijdens de jaarcyclus van de soort". Dit houdt in dat niet alleen de zomer- en winterverblijfplaatsen maar ook de verbindingen hiertussen (vliegroutes) en de foerageergebieden bescherming genieten.
Vleermuizen zijn streng beschermd omdat dat ze erg kwetsbaar zijn. De afgelopen vijftig jaar zijn sommige soorten erg zeldzaam geworden of geheel verdwenen. Wanneer overwinterende dieren worden verstoord, is de kans groot dat ze sterven omdat ze dan teveel van hun vetreserve gebruiken.
Maar al te vaak worden bomen gekapt en oude gebouwen gerenoveerd of gesloopt. Als zich hierin een vleermuiskolonie bevindt, heeft dat grote gevolgen voor de vleermuisstand in de wijde omgeving.
Omdat ze meestal maar één jong per jaar krijgen, kan herstel erg lang duren. Vleermuizen kunnen zelf geen verblijfplaatsen maken en zijn dus afhankelijk van bestaande verblijfplaatsen. Daarnaast hebben ingrepen in het landschap ook negatieve gevolgen doordat foerageergebieden en vliegroutes, waar vleermuizen jaren achtereen gebruik van maken, verdwijnen. De impact die een ingreep kan hebben verschilt sterk per situatie en per soort waardoor meestal gedetailleerde gegevens nodig zijn om een passend advies te geven.
Functie van de onderzoekslocatie voor vleermuizen
De te slopen flatgebouwen aan de Nieuwe Waalreseweg hebben geen functie voor vleermuizen. Er zijn geen verblijfplaatsen in aangetroffen. De ingreep heeft ook geen indirecte effecten op vaste ver- blijfplaatsen van vleermuizen doordat verstoring van foerageergebieden of vliegroutes niet aan de orde is. Er hoeft bij de sloop geen rekening gehouden te worden met vleermuizen en ook het aanvra- gen van een ontheffing van de Flora- en faunawet is niet aan de orde.
Ondanks dat er aan de onderzoeksinspanning van het vleermuisprotocol is voldaan, kan het nooit volledig worden uitgesloten dat een incidentele verblijfsfunctie van één of enkele individuen wordt gemist. Het protocollair onderzoek blijft een reeks van momentopnames, waardoor niet elke avond en/of ochtend gedurende het seizoen onderzoek plaats kan vinden. Wanneer er tijdens de werk- zaamheden onverhoopt toch één of meerdere vleermuizen worden aangetroffen dienen de sloop- werkzaamheden ter plaatse tijdelijk te worden gestaakt en dient er in eerste instantie contact te wor- den opgenomen met Econsultancy of een lokale vleermuisdeskundige. In overleg zal vervolgens wor- den bepaald hoe er verder gehandeld dient te worden en welke eventuele maatregelen getroffen moeten worden.
7 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
Econsultancy heeft in opdracht van Woningbelang Valkenswaard een vleermuisonderzoek uitgevoerd aan de Nieuwe Waalreseweg 38 t/m 140 te Valkenswaard in de gemeente Valkenswaard. Het aanvul- lend vleermuizenonderzoek is uitgevoerd in het kader van de voorgenomen sloop, alsmede een be- stemmingsplanwijziging en de ruimtelijke onderbouwing.
Voorgenomen ingreep
Woningbelang heeft het voornemen om de bestaande flats aan de Nieuwe Waalreseweg te slopen en daar nieuwe (zorg)appartementen in combinatie met een maatschappelijke voorziening op de begane grond terug te bouwen. Ten behoeve van de sloop zal ook het groen rondom de flats verwijderd wor- den.
Conclusie functie onderzoekslocatie voor vleermuizen
De te slopen flatgebouwen aan de Nieuwe Waalreseweg hebben geen functie voor vleermuizen. Er zijn geen verblijfplaatsen in aangetroffen. De ingreep heeft ook geen indirecte effecten op vaste ver- blijfplaatsen van vleermuizen doordat verstoring van foerageergebieden of vliegroutes niet aan de orde is. Er hoeft bij de sloop geen rekening gehouden te worden met vleermuizen en ook het aanvra- gen van een ontheffing van de Flora- en faunawet is niet aan de orde.
Eindconclusies
In tabel II zijn de conclusies van het onderhavige vleermuizenonderzoek en van de quickscan ecolo- gie verkort weergegeven.
Tabel II. Overzicht geschiktheid onderzoekslocatie voor soortgroepen en te nemen vervolgstappen
Soortgroep Geschikt habitat
Ingreep verstorend
Nader onderzoek
Ontheffings- aanvraag
Bijzonderheden / opmerkingen
Broedvogels algemeen ja ja nee nee het verwijderen van nestgelegenheden
buiten het broedseizoen uitvoeren jaarrond
beschermd
nee nee nee nee -
Vleermuizen verblijfplaatsen ja nee uitgevoerd nee -
foerageergebied ja nee uitgevoerd nee -
vliegroutes nee nee uitgevoerd nee -
Grondgebonden zoogdieren ja mogelijk nee nee aandacht voor zorgplicht
Amfibieën minimaal mogelijk nee nee aandacht voor zorgplicht
Reptielen nee nee nee nee -
Vissen nee nee nee nee -
Libellen en dagvlinders nee nee nee nee -
Ongewervelden nee nee nee nee
Vaatplanten nee nee nee nee -
Gebiedsbescherming Gebied
aanwezig
Ingreep verstorend
Nader onderzoek
Vergunning- plicht
Natura 2000 nee nee nee nee -
EHS/Groenblauwe Mantel nee nee nee nee -
Over Econsultancy..
Econsultancy is een onafhankelijk adviesbureau. Wij bieden realistisch advies en concrete oplossingen voor milieuvraagstukken en willen daarmee een bijdrage leveren aan een duurzaam en verantwoord gebruik van onze leefomgeving.
Diensten
Wij kunnen u van dienst zijn met een uitgebreid scala aan onderzoeken op het gebied van bodem, waterbodem, water, archeologie, ecologie en milieu. Op www.econsultancy.nl vindt u uitgebreide informatie over de verschillende onderzoeken.
Werkwijze
Inzet en professionele betrokkenheid kenmerkt onze diensten. De verantwoordelijke projectleider is het eenduidige aanspreekpunt voor de klant en draagt zorg voor alle aspecten van het project: kwaliteit, tijd, geld, communicatie en organisatie. De kernwaarden deskundig, vertrouwd, betrokken, flexibel, zorgvuldig en vernieuwend zijn een belangrijke leidraad in ons handelen.
Kennis
Het deskundig begeleiden van onze opdrachtgevers vraagt om betrokkenheid bij en kennis van de bedoelingen van de opdrachtgever. Het vereist ook gedegen en actuele vakinhoudelijke kennis. Alle beschikbare kennis wordt snel en effectief ingezet. De medewerkers vormen ons belangrijkste kapitaal.
Persoonlijke en inhoudelijke ontwikkeling staat centraal want het werk vraagt steeds om nieuwe kennis en nieuwe verantwoordelijkheden.
Creativiteit
Onze medewerkers zijn in staat om buiten de geijkte kaders een oplossing te zoeken met in achtneming van de geldende wet- en regelgeving. Oplossingen die bedoeld zijn om snel en efficiënt het doel van de opdrachtgever te bereiken.
Kwaliteit
Er wordt continue gestreefd naar het verhogen van de professionaliteit van de dienstverlening. Het leveren van diensten wordt intern op een dusdanige wijze georganiseerd dat het gevraagde resultaat daadwerkelijk op een zo effectief en efficiënt mogelijke wijze wordt voortgebracht. Hierbij staat de klanttevredenheid centraal. Het kwaliteitssysteem van Econsultancy voldoet aan de NEN-EN-ISO 9001: 2008. Tevens is Econsultancy gecertificeerd voor diverse protocollen en beoordelingsrichtlijnen.
Opdrachtgevers
Econsultancy heeft sinds haar oprichting in 1996 al meer dan tienduizend projecten uitgevoerd. Projecten in opdracht van particulier tot de Rijksoverheid, van het bedrijfsleven tot non-profit organisaties. De projecten kennen een grote diversiteit en hebben in sommige gevallen uitsluitend een onderzoekend karakter en zijn in andere gevallen meer adviserend. Steeds vaker wordt onderzoek binnen meerdere disciplines door onze opdrachtgevers verlangt. Onze medewerkers zijn in staat dit voor de opdrachtgever te coördineren en zelf (deel)onderzoeken uit te voeren. Ter illustratie van de veelvoud en veelzijdigheid van de projecten in de werkvelden bodem, waterbodem, ecologie, archeologie, water en milieu kunnen uitgebreide referentielijsten worden verschaft.
Vestiging Limburg Vestiging Gelderland Vestiging Brabant
Rijksweg Noord 39 Fabriekstraat 19c Rapenstraat 2
6071 KS Swalmen 7005 AP Doetinchem 5831 GJ Boxmeer
Tel. 0475 - 504961 Tel. 0314 - 365150 Tel. 0485 - 581818
Swalmen@econsultancy.nl Doetinchem@econsultancy.nl Boxmeer@econsultancy.nl
