N = Aantal respondenten die de betreffende antwoordmogelijkheid hebben aangevinkt:

Bijlage 1: Vragenlijst CKV + resultaten gesloten vragen

Ntotaal = Totaal aantal respondenten die de vragenlijst hebben ingevuld en teruggestuurd: \ 174

N = Aantal respondenten die de betreffende antwoordmogelijkheid hebben aangevinkt:

variabel

M = Missing: het aantal respondenten dat een bepaalde vraag niet heeft ingevuld: variabel

(VAR) = Variërend: Variërende antwoorden van docenten op de (open gedeeltes van de) vragen: variabel (uitgewerkt in andere bijlage)

(N.B. De onderstaande vragenlijst is niet de vragenlijst zoals die opgestuurd is

naar de scholen. Deze is namelijk opgemaakt door designbedrijf ZeeDesign te

Leeuwarden en is een .pdf-bestand. Vanwege de eisen vanuit de universiteit is de

volgende vragenlijst een ‘normaal’ .doc-bestand.)

Vragenlijst onderzoek Culturele- & Kunstzinnige Vorming voor het VMBO

Schoolgegevens:

Naam

School:……...………..(

VAR

) Adres:………..(

VAR

) Postcode/ Plaats:……….(

VAR

) Tel.nr.:……….(

VAR

) Aantal leerlingen: circa………...(

VAR

)

Soort school: 0 Zelfstandig VMBO

N=33

0 Scholengemeenschap met VMBO

N=134 M=7 (aankruisen wat van toepassing is)

Niveau(s) school: 0 Theoretische leerweg

N=133

0 Kaderberoepsgerichte leerweg

N=100 M=3

0 Gemengde leerweg

N=78

0 Basisberoepsgerichte leerweg

N=102

(aankruisen wat van toepassing is, meerdere antwoorden mogelijk)

1.) Hoeveel VMBO-leerlingen van uw school gaan in het schooljaar 2003/2004 het vak CKV volgen?

Circa …(

VAR

)…leerlingen

CKV algemeen:

2.) Hoe belangrijk vindt u cultuuronderwijs voor leerlingen van het VMBO?

M=3

N=74

0 Zeer belangrijk

N=95

0 Belangrijk

N=1

0 Noch belangrijk/noch onbelangrijk

N=0

0 Onbelangrijk

N=1

0 Zeer onbelangrijk

3.) Sinds wanneer wordt het vak CKV, VMBO-niveau, op uw school gegeven?

M=3 N=6

0 1999

N=27

0 2000

N=86

0 2001

N=36

0 2002

N=16

0 start in 2003

4.) Wat voor soort vak vindt u CKV?

M=0 N=47

0 Vooral een doe-vak

N=5

0 Vooral een kennisvak

N=95

0 Vooral een ervaringsvak

N=73

0 Een combinatie van bovenstaande aspecten

N=7

0 Anders, nl:……….

(VAR)

5.) Wat vindt u van het aantal klokuren (40) studiebelasting dat is uitgetrokken voor het vak CKV?

M=0

N=0

0 Veel te veel

N=6

0 Te veel

N=105

0 Noch te veel/ noch te weinig

N=57

0 Te weinig

N=6

0 Veel te weinig

6.) Welke factoren dragen volgens u het meest bij aan het succes van het vak CKV?

(

maximaal 3 antwoordmogelijkheden aankruisen) M=0

N=145

0 Inzet docent

N=26

0 Niveau leerling

N=36

0 Kwaliteit van de methode

N=46

0 Mogelijkheid tot zelfstandig werken door leerlingen

N=31

0 Aantal beschikbare contacturen

N=117

0 Mogelijkheid tot culturele activiteiten buiten de school

N=17

0 Gebruik van internet

N=105

0 CKV-kortingsbonnen

N=24

0 Anders, nl:……….

(VAR)

CKV-lesmethode algemeen:

7.) Welk belang hecht u aan de volgende criteria bij de beoordeling van een CKV-lesmethode voor het VMBO in het algemeen?

Zeer Belangrijk Noch Onbelangrijk Zeer

belangrijk belangrijk/ onbelangrijk noch

onbelangrijk

Leerlingenmateriaal

-Vormgeving M=1

0

62

0

100

0

8

0

3

0

0 -Overzichtelijkheid M=2

0

123

0

46

0

3

0

0

0

0 -Zelfwerkzaamheid M=3

0

62

0

84

0

23

0

2

0

0 -Taligheid M=13

0

40

0

63

0

46

0

11

0

1

-

Kennisgericht M=7

0

4

0

50

0

81

0

27

0

5

-

Activiteitgericht M=3

0

68

0

86

0

16

0

1

0

0

-

Flexibel in gebruik M=4

0

75

0

79

0

13

0

2

0

1 - Website M=7

0

18

0

52

0

73

0

20

0

4

Docentenondersteuning

-Docentenhandleiding M=1

0

59

0

88

0

22

0

4

0

0 -Ondersteunende multimedia

0

43

0

86

0

39

0

3

0

1 M=2

-Gebruikersbijeenkomste

0

12

0

39

0

90

0

25

0

3

M=5

-Workshops gericht op

0

11

0

45

0

74

0

32

0

6 internetgebruik M=6

Internet

-Informatiebron leerling M=2

0

35

0

96

0

35

0

4

0

2 -Informatiebron docent M=4

0

34

0

98

0

33

0

3

0

2 -Eigen leerlingen dossier

0

4

0

34

0

70

0

48

0

12 op internet M=6

-Communicatie leerl-docM=7

0

34

0

42

0

48

0

31

0

12 -Communicatie doc-doc M=7

0

21

0

56

0

56

0

24

0

10

(Vervolg vraag 7)

Zeer Belangrijk Noch Onbelangrijk Zeer belangrijk belangrijk/ onbelangrijk

noch

onbelangrijk

Activiteiten

- Regionale culturele agenda

0

87

0

72

0

6

0

2

0

1

M=6

- Georganiseerde speciale culturele activiteiten voor VMBO-leerlingen, zoals:

M=5 -Theaterbezoek

0

75

0

76

0

14

0

4

0

0 M=12 -Bioscoopbezoek

0

51

0

57

0

35

0

14

0

5 M=10 -Concertbezoek

0

58

0

74

0

23

0

9

0

0 M=7 -Kunstworkshop

0

78

0

71

0

15

0

3

0

0 M=10 -Museumbezoek

0

65

0

70

0

25

0

4

0

0

M=0 -Anders, nl:………N=29 (VAR)

Algemeen

M=7 -Prijsniveau

0

41

0

92

0

31

0

3

0

0 M=10-Uitgever

0

2

0

25

0

78

0

36

0

23 M=5 -Hanteerbaarheid totale

0

83

0

77

0

6

0

3

0

0 methode

8.) Zijn er nog andere belangrijke criteria waarop u een CKV-lesmethode voor het VMBO beoordeelt?

M=11

N=72

0 Nee

N=91

0 Ja, namelijk:………..(

VAR

) ………

Specifiek met betrekking tot CKV-lesmethode:

9.) Welke van de volgende CKV-lesmethodes voor het VMBO zijn u bekend?

(meerdere antwoorden mogelijk) M=0

N=107

0 Kunstwerk van uitgeverij Malmberg

N=160

0 Palet van uitgeverij Thieme Meulenhoff

N=151

0 Full Color van uitgeverij Eisma Edumedia

N=47

0 Kunststof van uitgeverij Lambo

N=3

0 Klankbeeld van uitgeverij Dynamiek

N=108

0 De Voorstelling van uitgeverij Educatieve Partners Nederland (EPN)

N=15

0 Anders, nl:………(

VAR)

10.) Welke CKV-lesmethode(s) voor het VMBO gebruikt uw school dit schooljaar (2002/2003)?

(meerdere antwoorden mogelijk, voor uitgevers van de methodes zie vraag 9) M=2

N=20

0 Kunstwerk

N=72

0 Palet

N=33

0 Full Color

N=0

0 Kunststof

N=0

0 Klankbeeld

N=26

0 De Voorstelling

N=78

0 Eigen lesmateriaal, nl:………..(

VAR) N=24

0 Anders, nl:………(

VAR)

11.) Hoe tevreden bent u met deze CKV-lesmethode?

M=20 N=9

0 Zeer tevreden

N=81

0 Tevreden

N=48

0 Noch tevreden/ noch ontevreden

N=13

0 Ontevreden

N=3

0 Zeer ontevreden

12.) Hoeveel VMBO-leerlingen volgen dit schooljaar (2002/2003) deze CKV-lesmethode?

Circa …(

VAR

)... leerlingen

13.) Met welke CKV-lesmethode(s) hebt u nog meer ervaring?

(voor uitgevers van de methodes, zie vraag 9) M=6

N=89

0 Geen

N=10

0 Kunstwerk

N=40

0 Palet

N=46

0 Full Color

N=1

0 Kunststof

N=1

0 Klankbeeld

N=15

0 De Voorstelling

N=28

0 Eigen lesmateriaal, nl:………..(

VAR

)

N=13

0 Anders, nl:……….………...(

VAR

)

14.) Wat is uw mening ten aanzien van de CKV-lesmethode(s) waar u ervaring mee hebt?

(Noem van maximaal 3 methodes de sterke en de zwakke punten) (zie bijlage open vragen)

Methode 1:………(

VAR

)

Sterke punten:………

………

………

………

Zwakke punten:………...

………

………

………

Methode 2:………(

VAR

)

Sterke punten:………

………

………

………

Zwakke punten:………...

………

………

………

(Vervolg vraag 14)

Methode 3:………(

VAR

)

Sterke punten:………

………

………

………

Zwakke punten:………...

………

………

………

15.) Is reeds bekend welke CKV-lesmethode uw school het volgende schooljaar 2003/2004 gaat gebruiken? M=4

N=82

0 Ja, namelijk:………..

(ga naar vraag 17) (VAR) N=88

0 Nee, nog niet bekend

(ga naar vraag 16)

16.) Wanneer maakt u de definitieve keuze aangaande een CKV-lesmethode voor het volgende schooljaar 2003/2004?

N=52

0 ………(

VAR

)………… (maand/jaar)

N=56

0 Nog niet bekend

17.) Zijn er nog onderwerpen die niet aan de orde zijn geweest, waarover u iets kwijt wilt?

(Ruimte voor op- en aanmerkingen. Indien het specifieke opmerkingen over gestelde vragen betreft graag het nummer van de vraag bij de opmerking noteren.)

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

Persoonlijke gegevens:

Ingevuld door:……….…. M / V

(omcirkelen)

CKV-functie: ………

Docent van vak(ken):………

Aantal docenten in sectie Kunstvakken:………...

E-mail sectie Kunstvakken:……….……….

U kunt hieronder aangeven of u informatie wilt ontvangen over de CKV-lesmethode Full Color van Uitgeverij Eisma Edumedia.

0

Nee, ik hoef niet op de hoogte gehouden te worden van Full Color

0 Ja, ik wil graag op de hoogte gehouden worden van Full Color middels de volgende informatiebron(nen):

(aankruisen wat van toepassing is, meerdere antwoorden mogelijk)

0 Presentexemplaren

0 Workshops/ scholingen georganiseerd door de uitgever 0 Vakbladen

0 Gebruikersbijeenkomsten

0 Beoordelend onderzoek van onafhankelijke organisaties 0 Website

0 Schriftelijke mailing 0 Mailing via e-mail

0 Anders, nl:……….

Informatie sturen naar:

0 Schooladres, t.a.v.:……….

0 Elders, nl : Naam:……… ………..M / V

(omcirkelen)

Adres:………...

Postcode/ plaats: ……….……….

Tel.:……….………..

E-mail:……….……….

Deze vragenlijst graag binnen 14 dagen volledig ingevuld retourneren met de ingesloten antwoordenenvelop naar:

Uitgeverij Eisma Edumedia bv Antwoordnummer 6253

8900 VC Leeuwarden (Een postzegel is niet nodig!)

Einde van de vragenlijst. Onder de inzendingen worden 5 theaterbonnen voor 2 personen voor de musical ‘The Sound Of Music’ verloot…

!!!Hartelijk dank voor uw medewerking!!!

Bijlage 2: Vragenlijst CKV1 + resultaten gesloten vragen

Ntotaal = Totaal aantal respondenten die de vragenlijst hebben ingevuld en teruggestuurd: \ 135

N = Aantal respondenten die de betreffende antwoordmogelijkheid hebben aangevinkt:

variabel

M = Missing: het aantal respondenten dat een bepaalde vraag niet heeft ingevuld: variabel

(VAR) = Variërend: Variërende antwoorden van docenten op de (open gedeeltes van de) vragen: variabel (uitgewerkt in andere bijlage)

(N.B. De onderstaande vragenlijst is niet de vragenlijst zoals die opgestuurd is naar de scholen. Deze is namelijk opgemaakt door designbedrijf ZeeDesign te Leeuwarden en is een .pdf-bestand. Vanwege de eisen vanuit de universiteit is de volgende vragenlijst een

‘normaal’ .doc-bestand.)

Vragenlijst onderzoek Culturele- & Kunstzinnige Vorming voor Havo/Vwo

Schoolgegevens:

Naam

school:………(

VAR

) Adres:……….(

VAR

) Postcode/ Plaats:………(

VAR

) Tel.nr.:………(

VAR

) Aantal leerlingen: circa………(

VAR

)

Soort school:

N=4

0 Zelfstandig Gymnasium

N=119

0 Scholengemeenschap met Havo/Vwo

M=12 (aankruisen wat van toepassing is)

7.) Hoeveel Havo/Vwo-leerlingen van uw school volgen het vak CKV1?

Havo klas 4: Circa……(

VAR

)…………leerlingen Havo klas 5: Circa……(

VAR

)…………leerlingen Vwo klas 4: Circa……(

VAR

)…………leerlingen Vwo klas 5: Circa……(

VAR

)…………leerlingen Vwo klas 6: Circa……(

VAR

)…………leerlingen

CKV1 algemeen:

8.)

Hoe belangrijk vindt u cultuuronderwijs voor Havo/Vwo-leerlingen?

M=0 N=96

0 Zeer belangrijk

N=37

0 Belangrijk

N=1

0 Noch belangrijk/noch onbelangrijk

N=0

0 Onbelangrijk

N=1

0 Zeer onbelangrijk

9.) Waar moet volgens u het vak CKV1, Havo/Vwo-niveau, inhoudelijk op gericht zijn?

M=0 N=3

0 Vooral gericht op kennis van kunst

N=64

0 Vooral gericht op beleving van kunst

N=66

0 Gericht op beide

N=13

0 Gericht op iets ander, nl:……….(

VAR

)

10.) Wat vindt u van het aantal klokuren studiebelasting dat is uitgetrokken voor het vak CKV1?

(Havo 120 uur, Vwo 200 uur) M=1

N=0

0 Veel te veel

N=4

0 Te veel

N=101

0 Noch te veel/ noch te weinig

N=26

0 Te weinig

N=3

0 Veel te weinig

11.) Welke factoren dragen volgens u het meest bij aan het succes van het vak CKV1?

(

maximaal 3 antwoordmogelijkheden aankruisen) M=1

N=122

0 Inzet docent

N=20

0 Niveau leerling

N=50

0 Kwaliteit van de methode

N=39

0 Aantal beschikbare contacturen

N=102

0 Mogelijkheid tot culturele activiteiten buiten de school

N=40

0 CKV-kortingsbonnen

N=27

0 Anders, nl:……….(

VAR

)

CKV1-lesmethode algemeen:

12.) Welk belang hecht u aan de volgende criteria bij de beoordeling van een CKV1- lesmethode, Havo/Vwo-niveau, in het algemeen?

Zeer Belangrijk Noch Onbelangrijk Zeer

belangrijk belangrijk/ onbelangrijk noch

onbelangrijk

Leerlingenmateriaal

-Vormgeving M=2

0

45

0

81

0

5

0

1

0

1 -Overzichtelijkheid M=3

0

80

0

49

0

3

0

0

0

0 -Zelfwerkzaamheid M=3

0

48

0

62

0

20

0

1

0

1 -Taligheid M=16

0

18

0

46

0

45

0

9

0

1

-

Kennisgericht M=5

0

9

0

61

0

43

0

14

0

3

-

Activiteitgericht M=3

0

57

0

59

0

13

0

2

0

1

-

Flexibel in gebruik M=2

0

67

0

54

0

10

0

2

0

0 - Website M=5

0

18

0

63

0

34

0

9

0

6

Docentenondersteuning

-Docentenhandleiding M=3

0

40

0

67

0

22

0

2

0

1 -Ondersteunende multimedia

0

74

0

45

0

8

0

5

0

0

M=3

-Gebruikersbijeenkomsten

0

5

0

24

0

59

0

33

0

9

M=5

-Workshops gericht op

0

6

0

32

0

54

0

31

0

7 internetgebruik M=5

Activiteiten

- Regionale culturele agenda

0

48

0

60

0

12

0

8

0

3

M=4

- Georganiseerde speciale culturele activiteiten voor CKV1-leerlingen

M=4

0

32

0

55

0

22

0

16

0

6 - Bemiddeling door steunfunctie-instellingen

M=6

0

24

0

51

0

37

0

13

0

4

Algemeen

- Prijsniveau M=5

0

51

0

68

0

11

0

0

0

0 - Uitgever M=8

0

1

0

16

0

58

0

29

0

23 -Hanteerbaarheid totale

0

60

0

61

0

5

0

1

0

1 methode M=7

- Gebruikersvriendelijkheid

0

73

0

54

0

2

0

0

0

0

M=6

- Internet M=8

0

18

0

55

0

41

0

8

0

5

13.) Zijn er nog andere belangrijke criteria waarop u een CKV1-lesmethode voor Havo/Vwo beoordeelt?

M=12

N=44

0 Nee

N=79

0 Ja, namelijk:………(

VAR

) ………....

Specifiek met betrekking tot CKV1-lesmethode:

8.) Welke van de volgende CKV1-lesmethodes voor Havo/Vwo zijn u bekend?

(meerdere antwoorden mogelijk) M=1

N=44

0 Kunstwerk van uitgeverij Malmberg

N=128

0 Palet van uitgeverij Thieme Meulenhoff

N=72

0 Signalement van uitgeverij Lambo

N=3

0 Klankbeeld van uitgeverij Dynamiek

N=120

0 De Verbeelding van uitgeverij Educatieve Partners Nederland (EPN)

N=87

0 Première van Wolters-Noordhoff

N=34

0 Anders, nl:………(

VAR

)

9 a.) Welke CKV1-lesmethode(s) voor Havo/Vwo gebruiken de Havo-leerlingen van uw school op dit moment? (schooljaar 2002/2003)?

(meerdere antwoorden mogelijk, voor uitgevers van de methodes zie vraag 8) M=3

N=0

0 Kunstwerk

N=72

0 Palet

N=0

0 Kunststof

N=0

0 Klankbeeld

N=24

0 De Verbeelding

N=12

0 Première

N=71

0 Eigen lesmateriaal, nl:……….(

VAR

)

N=26

0 Anders, nl:………...(

VAR

)

9 b.) Welke CKV1-lesmethode(s) voor Havo/Vwo gebruiken de Vwo-leerlingen van uw school op dit moment? (schooljaar 2002/2003)?

(meerdere antwoorden mogelijk, voor uitgevers van de methodes zie vraag 8) M=3

N=0

0 Kunstwerk

N=68

0 Palet

N=0

0 Kunststof

N=0

0 Klankbeeld

N=27

0 De Verbeelding

N=10

0 Première

N=65

0 Eigen lesmateriaal, nl:………..(

VAR

)

N=22

0 Anders, nl:………(

VAR

)

10.) Sinds wanneer worden deze CKV1-lesmethodes gebruikt?

Havo: 0 1998

N=32

Vwo: 0 1998

N=39

M=14

0 1999

N=65

M=23

0 1999

N=55

0 2000

N=16

0 2000

N=12

0 2001

N=4

0 2001

N=4

0 2002 N

=4

0 2002

N=2

11.) Hoe tevreden bent u met deze CKV1-lesmethode?

Havo: 0 Zeer tevreden

N=4

Vwo: 0 Zeer tevreden

N=7

M=13

0 Tevreden

N=53

M=25

0 Tevreden

N=43

0 Noch tevreden/ 0 Noch tevreden/

noch ontevreden

N=33

noch ontevreden

N=35

0 Ontevreden

N=28

0 Ontevreden

N=23

0 Zeer ontevreden

N=4

0 Zeer ontevreden

N=2

12.) Met welke CKV1-lesmethode(s) hebt u nog meer ervaring?

(voor uitgevers van de methodes, zie vraag 9) M=3

N=59

0 Geen

N=0

0 Kunstwerk

N=95

0 Palet

N=2

0 Kunststof

N=0

0 Klankbeeld

N=50

0 De Verbeelding

N=21

0 Première

N=77

0 Eigen lesmateriaal, nl:………..(

VAR

)

N=35

0 Anders, nl:……….………...(

VAR

)

13.) Wat is uw mening ten aanzien van de CKV1-lesmethode(s) waar u ervaring mee hebt?

(Noem van maximaal 3 methodes de sterke en de zwakke punten)

Methode 1:………(

VAR

)

Sterke punten:………

………

………

………

Zwakke punten:………...

………

………

………

Methode 2:………(

VAR

)

Sterke punten:………

………

………

………

Zwakke punten:………...

………

………

………

Methode 3:………(VAR

)

Sterke punten:………

………

………

………

Zwakke punten:………...

………

………

………

14.) Hebt u naast de bestaande lesmethodes voor het vak CKV1 behoefte aan een nieuwe CKV1-lesmethode?

M=16

N=44

0 Ja

N=75

0 Nee

15.) Zijn er nog onderwerpen die niet aan de orde zijn geweest, waarover u iets kwijt wilt?

(Ruimte voor op- en aanmerkingen. Indien het specifieke opmerkingen over gestelde vragen betreft graag het nummer van de vraag bij de opmerking noteren.)

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

……….

Persoonlijke gegevens:

Ingevuld door:……….…. M / V

(omcirkelen)

CKV-functie: ………

Docent van vak(ken):………

Aantal docenten in sectie Kunstvakken:………...

E-mail sectie Kunstvakken:……….……….

Deze vragenlijst graag binnen 14 dagen volledig ingevuld retourneren met de ingesloten antwoordenenvelop naar:

Uitgeverij Eisma Edumedia bv Antwoordnummer 6253

8900 VC Leeuwarden (Een postzegel is niet nodig!)

Einde van de vragenlijst. Onder de inzendingen worden 5 theaterbonnen voor 2 personen voor de musical ‘The Sound Of Music’ verloot…

!!!Hartelijk dank voor uw medewerking!!!

Analyses

Strat. Marketingplan

Jaarplan

Uitvoering marketingplan

Meten van resultaten

Vergelijking uitvoering en uitkomsten met plan

Uitvoering overeenkom -stig plan

Aanpassing van de uitvoering

Aanpassing uitvoering plan

Uitvoering continueren Uitkomsten

overeenkom -stig plan

Is afwijking positief

Is negatieve afwijking acceptabel

Geen aanpassing van het plan

Aanpassing plan STOP

Aanpassing doelstellingen

van het plan Geen aanpassing van het plan

N J

J N

N

N

J J

J 1

2

3

4

5 5

N

Bijlage 5

4

Bijlage 6

Verslag CKV-debat TUMULT in opdracht van Gemeente Utrecht (DMO)

Dinsdag 1 oktober, 20.00-22.00 uur Lutherse kerk, Utrecht

Ongeveer 50 bezoekers

Op 1 oktober vond in Utrecht in opdracht van Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling van de Gemeente Utrecht een debat plaats over het in 1998 ingevoerde schoolvak Culturele Kunstzinnige Vorming.

Onder leiding van journaliste en programmamaakster Gerdie Snellers debatteerden over de toekomst van het CKV: Jan Jaap Knol, directie kunsten ministerie OC&W, Guus Reith, docent CKV Niels Stensen College en winnaar van de Utrechtse Cultuurprijs, Peter Bleekemolen, docent De Bruine lyceum, Martin Kamphuis, projectleider bij CJP en Wim Wentzel van theatergroep Bekijk ‘t.

Voorafgaand aan het debat gaf hoogleraar Cultuureducatie en Cultuurparticipatie (Universiteit Utrecht) Folkert Haanstra een korte inleiding op het debat. Een samenvatting van de avond:

In de inleiding wees Dr. Haanstra herhaaldelijk op de korte geschiedenis van het vak. Culturele Kunstzinnige Vorming (hier verder afgekort als CKV) werd in 1998/1999 ingevoerd als verplicht vak voor de bovenbouwleerlingen van Havo en VWO. De meeste onduidelijkheden en moeilijkheden met het vak moeten volgens Haanstra beschouwd worden als beginnersproblemen. Er zijn nog wat jaren nodig willen docenten, culturele aanbieders en scholieren routine in het vak krijgen. Gezien de nog korte looptijd kan er volgens Haanstra van een succes gesproken worden. De doelstellingen zoals het ministerie van OC&W die drie jaar geleden formuleerde zullen echter niet allemaal gehaald kunnen worden. Het ministerie heeft CKV opgedeeld in vier domeinen. Scholieren moeten ten eerste culturele activiteiten bezoeken. Havo-leerlingen bezoeken tenministe zes voorstellingen per jaar, VWO-leerlingen tien. Ten tweede moeten scholieren kennis nemen van actuele culturele thema’s. Daarnaast moeten ze ook praktisch actief zijn met cultuur en tenslotte reflectie kunnen geven op voorstellingen door het aanleggen van een kunstdossier: een map waarin recensies, verslagen of fotoreportage’s worden gebundeld. Op basis van dit dossier sluit de scholier het vak af met een voldoende of onvoldoende. De school bepaalt zelf de richtlijnen daarvoor. Het ministerie formuleert verder nog dat het vak idealiter gegeven zou moeten worden door een multidisciplinair team van docenten. Volgens Haanstra is met name dit laatste punt voor vrijwel alle scholen een onmogelijke opgave. Veelal hebben taaldocenten of leraren tekenen en handvaardigheid het vak op hun schouders genomen. Omdat er nog geen CKV-opleiding voor docenten was hebben dezen het vak naar eigen inzichten en op basis van eigen interesses vorm gegeven. Een docent kan zich onmogelijk verdiepen in alle disciplines, daarom zal ook in de toekomst de interesse van de docent bepalend zijn voor de invulling van het vak CKV. Verder denkt Haanstra dat het kunstdossier een wat minder verplicht karakter zou moeten krijgen. Uit onderzoek naar de effecten van CKV door de Universiteit Utrecht (o.l.v. dr. Haanstra) blijkt dat scholieren best tevreden zijn over het vak en het culturele aanbod, maar dat ze veel problemen hebben met de verplichte verslagen. Veelal vinden jongeren het kunstdossier te studiebelastend. Uit het rapport blijkt verder dat docenten over het algemeen goed in staat zijn een balans te vinden tussen het geven van sturing en vrijheid aan de leerlingen m.b.t zelfstandig cultuurbezoek. Ook blijken de meeste docenten makkelijk te kunnen oordelen welke voorstellingen wel en niet passen bij CKV. Zo vinden veel docenten een bezoek aan een popconcert zonder meer toegestaan maar keuren ze het beluisteren van een concert via een cd af. Ook het bezoek van een bioscoopfilm staan de meeste docenten toe mits jongeren wel vooraf of achteraf een aantal filmische aspecten eruit lichten of recensies raadplegen.

De discussie

Docent Guus Reith startte de discussie met de stelling dat CKV liever vandaag dan morgen moet worden afgeschaft. Reith stoort zich aan het verplichte karakter van het vak. Hij vind dat cultuureducatie al in de basisvorming moet beginnen. De overheid moet meer financiële middelen beschikbaar stellen om cultuur al in de brugklas en bij voorkeur al op de basisschool aan te bieden. Leerlingen in de bovenbouw zouden dan een gerichtere keuze kunnen maken voor CKV. Nu weten leerlingen nauwelijks waar ze voor kiezen en zitten sommige scholieren ongeïnteresseerd in het theater.

Jan Jaap Knol, beleidsmedewerker OC&W, geeft Reith gelijk dat er zo vroeg mogelijk begonnen moet worden met cultuureducatie. Hij denkt echter dat scholen daar zelf verantwoording voor moeten nemen. Het ministerie stelt namelijk ook voor leerlingen in de basisvorming cultuurbonnen beschikbaar waarmee scholen

voorstellingen kunnen programmeren. Docent Peter Bleekemolen reageert daarop dat scholen kampen met veel organisatorische problemen. Het organiseren van culturele voorstellingen vergt veel tijd die er niet is.

Jan van Muilenkom,directeur van het Utrechts Centrum voor de Kunsten denkt dat de cultuurervaring/beleving vanzelf van boven naar beneden zal doorsijpelen. Hij denkt dat cultuuraanbieders zich steeds vaker op een steeds jonger publiek gaan richten. Als voorbeeld noemt hij het Utrechtse adoptieplan: een aantal Utrechtse theaters hebben een middelbare school geadopteerd en voorzien deze school van cultuur. Dit scheelt de scholen een boel organisatiewerk.

Guus Reith stelt voor het ‘tijdsprobleem’ van docenten (een CKV -docent krijgt 0,5 fte om het vak te doceren en moet in die tijd dus ook de stapels folders met het culturele aanbod doorwerken, en liefst zelf ook voorstellingen bezoeken)met ‘educatieve videobanden’ op te lossen. Hij zou graag educatieve videobanden over bijvoorbeeld filmcultuur wensen om zijn leerlingen te kunnen onderwijzen in de filmanalyse en beeldcultuur.

Als theaterliefhebber concentreert hij zich met name op het theateraanbod. Graag zou hij zijn leerlingen ook met andere disciplines confronteren, educatieve video’s zijn dan een oplossing.

Wim Wentzel voelt ook veel voor andere lesmethodes i.v.v. video’s. Hij merkt als actieve organisator van ‘Bekijk t’ dat jongeren erg geïnteresseerd zijn in visuele cultuur. Hij is op het moment bezig om educatieve video’s samen te stellen. Volgens hem werkt een visuele methode veel beter dan de huidige veel gebruikte lesmethode Palet. De docenten Bleekemolen en Reith geven aan dat de Palet door hun leerlingen inderdaad niet goed worden ontvangen. Zelf ervaren ze de lesmethode ook als saai en statig.

De discussieleider Gerdie Snellers brengt het punt van hoge en lage cultuur aan in de discussie. Met name Wim Wentzel en CJPvertegenwoordiger Martin Kamphuis geven aan dat wat hun betreft deze discussie niet meer gevoerd hoeft te worden. Het gaat er in eerste instantie uit dat jongeren culturele ervaring opdoen, dat er een basis wordt gelegd, vindt Martin Kamphuis. Hij denkt dat jongeren eerst geconfronteerd moeten worden met laagdrempelige voorstellingen zodat cultuur een minder zwaar beladen term wordt. Later kunnen ze dan ook moeilijkere voorstellingen bezoeken. Wim Wentzel heeft gemerkt dat jongeren ook moeilijkere (hoogdrempelige) voorstellingen als een opera of een klassiek dansconcert kunnen consumeren als er maar genoeg energie gestoken wordt in de voorbereiding op deze voorstelling. Wentzel haalt een voorbeeld aan waarbij jongeren de keuze hadden een affiche of videoclip te ontwerpen voor een voorstelling. Door de actieve betrokkenheid werd de voorstelling enthousiast ontvangen. Wentzel zou daarom ook willen pleiten voor

‘kunstenaars in de klas’ die uitleg geven op een voorstelling. Culturele centra zouden zich moeten muziek of theaterdocenten naar scholen moeten sturen. Jan van Muilenkom geeft aan dat het UCK daar zeker voor kan zorgen. Van Muilenkom geeft verder aan dat er nog wat verbeterd kan worden aan de communicatie tussen de culturele aanbieders en de culturele vragers (de scholen). Net als Folkert Haanstra geeft Van Muilenkom aan dat er beginnersproblemen zijn. Alle partijen moeten nog een beetje uitzoeken wat hun taak is, het ‘ei van columbus’

is nog niet gevonden maar er wordt aan gewerkt.

Gerdie Snellers vraagt het panel ook naar het verschil tussen CKV op scholen in de grote steden en scholen in de provincie. Het lijkt haar voor scholen uit Limburg een stuk lastiger om leerlingen van culturele aanbod te voorzien. Martin Kamphuis geeft aan dat culturele ambassadeurs van het CJP onderzoek hebben verricht naar het culturele aanbod in de verschillende gebieden. Uit dit onderzoek blijkt dat de cultuurbonnen juist goed besteed worden in de provincie. De culturele netwerken zijn daar, juist omdat er minder aanbod is, volgens Kamphuis beter op elkaar afgestemd dan in de steden.

Tenslotte wordt gesproken over de invoering van CKV op het VMBO. Dit jaar zullen ook die leerlingen culturele vorming krijgen. Het panel is het oneens over de vraag of er genoeg cultureel aanbod is voor deze doelgroep. Maar ook dat zal de tijd moeten uitwijzen.

Conclusie: culturele kunstzinnige vorming kent nog een aantal

(beginners)problemen die veelal te maken hebben met het op elkaar afstemmen van vraag en aanbod. Verder geven docenten aan andere lesmethodes wenselijk te vinden (educatieve video’s of kunstenaars in de klas).

Actieve cultuurparticipatie is noodzakelijk om leerlingen enthousiast te houden. Het kunstdossier staat docenten en leerlingen vaak tegen. Het Utrechts Centrum kan nog meer doen aan haar bemiddelingsfunctie: het communiceren tussen theaters en scholen. Het debat was een goede eerste aanzet om alle problemen rondom het vak met alle betrokken partijen te bespreken.

Danielle Arets Debatprogrammeur