Briljante bibliotheeksonnetten - Verlaine

B RI TJANTE B I B LI OTH EEKS _{O N N} ETTEN

HENffiZEN _Jos Damen

Jos Damen houdt een lofzqng op de bibliotheek- sonnetten vcn Paul Verlcine, een 'drcnkzuchtige biseksuele armoed- zqaier met syfilis'

én Frqnkrijks grootste dichter.

f

^{oen de Franse dichter paul}

I

^Verlaine

^{in 1892}

^{twee we-}

I n"n lang Nederland

be- zocht, was dat een sensatie van de hoogste orde. Verlaine reisde door Nederland en ontmoette ¡n

Den Haag, Amsterdam en elders

kunstenaars als lsaac

lsrae!ls,

Albert

Verwey

('strijdzuchtige en

levenwekkende kracht,), Jan Toorop, Pieter Tak en Willem Wit-

sen ('lichamelijk is

Witsen _een gedrongen

mannetje,

bu itenge- woon vitaal').

Genie op

absint

Thuis in Parijs was Verlaine toen

al een

bezienswaardig-

heid.

Een

genie,

_zeker,

en een

poète maud¡t

if

ever there was one. Maar

ook:

'een buitengewoon morsige Socrates, in een walm van absint. Met zijn fronsende wenkbrauwen,

met de ^plooien in

zijn schedel,

zijn

miezerige haarlokken en zijn mond

waarin wilde

zwijnen

zich thuis

zouden voe- len' (dixit Jules Renard).

Verlaine

was een flink

deel van de

tijd

dronken en sliep zijn roes

uit

bij Parijse straatschuimers.

Voorbij was

zijn

droom- periode met Arthur Rim- baud: Verlaine moest af

en toe in

ziekenhuizen bijkomen, omdat

zijn

li-

chaam gesloopt

werd door syfilis, suikerziekte, bronchitis en

een

hard- nekkige wondroos.

Biblio-sonnetten

Maar Verlaine bleef alt¡d schrijven.

Toen privé-uitgever pierre _Dauze

in l-895

aan Paul Verlaine voor- stelde om tegen betaling 24 biblio- sonnetten

te

schrijven, hapte de 511arige behoeftige dichter onmjd-

dell¡k toe.

Dauze (nom de plume van Paul-Louis Dreyfus-Bing) was een journalist op het gebied van

de

Franse handelsbetrekkingen, maar ook een hartstochtelijk verza- melaar van bibliofiele uitgaven en bijzondere literatuur. Bij z¡n dood werd hij 'de prins van de moderne bibliofilie' genoemd. Hij herkende de grootheid van Verlaine, en be-

Paul Verlaine: Biblio-sonnet- ten. ïlburg, Stichting Cultureel Brabanû ISBN 978-90,822b4S- 2-5. €.29, Te bestellen via www.boekenfabriek.nl

greep het wederzijds voordeel _van de verstrekte opdracht.

131

exemplaren

Uiteindelijk zou Verlaine dertien bibliotheeksonnetten schrijven, die pas _in 1913 (het jaar van Dauzes dood!) in een schitterende uitgave zouden verschijnen: de Bibtio-son- nets. Dat was jaren na het overlij- den van Verlaine, in het bed van zijn maîtresse, de prostituee Eugé- nie Krantz. De oplage van de bun- del was 131_, waarvan er slechts vier in Europese bibliotheken _over- bleven. De Koninklijke Bibliotheek heeft een exemplaaç en in Tilburg- se privé-bibliotheken zijn nog twee exemplaren aanwezig.

Vertaling

Enthousiaste Tilburgers zorg-

den voor de eerste

Neder- landse vertaling, en die is nog net

in

een prachtige uitgave te koop. Nog geen dertig euro voor het ultieme cadeau voor

elke

informatieprofessional die wat te vieren heeft. Fijne vertaling

van Martin

Hulse- boom, illustraties van Richard

Ranft, biografische

schets door Peter lJsenbrant en bi-

bliografische

geschiedenis door Ed Schilders. Veel mooi- er ¡s niet mogel|k.

'Bibliofilie'

Nog één keer Verlaine, uit het eerste Eiblio-sonnet, 'Bibliofilie':

Portret van Paul Verlaine, {toegeschreven aan) Willem Witsen, 1Bg2

Jos

Damen

Hoofd bibliotheek & tCT van het Afrika-Studiecentrum, Universiteit Leiden

38

^{lP I} vakblad voor informatieprofessionals _I o+

/

^zorc

'D¡t dood gewaande boek, dit duister, treur¡g wezen,

Herrees

-

voor ¡ngew¡jden geenszins wonderbaar:

Ze weten, Binder, mag!ër en kunstenaar,

Hoezeer je jouw sublieme kunde hebt bewezen.' Paul Verlaine

BIBLIO -SONNIìTTI'N