~... HET 0 OE

(1)

en

~... HET 0 _OE

Zaterflag 11 febntari 1961 - No. 621

CBATI

Mr. H. v. Riel sprak te Rotterdam

(Zie pag. 3)

E HELLIN

11111111!:

... Een vraaggesprek met ons [(amerlid mevrouw Haya van So_meren _-

-

"Omroepbestel op de helling" was het onderwerp, waarover onze organisator-pro- pagandist de heer L. van Vlaardingen, op vrijdag 3 februari een vraaggesprek mocht hebben met ons Tweede-Kamerlid mevrouw Haya van Someren-Downer, in onze twee- wekelijkse tien-minuten-uitzending voor de radio.

Gezien de actualiteit van het onderwerp en de puntige beantwoording door mevrouw Van Someren van de haar gestelde vragen, menen wij onze lezers een dienst te bewij- zen, dit vraaggesprek hier woordelijk te la ten volgen.

De heer Van Vlaardingeu ~

De omroepverenigingen moeten het cle Laatste tiid wel ontgelden. In de pers won:Lt er weinig vriendelük oveT hen geschTeven. eT sch(jnt een onafhankelijke comme1·ciële t.v. op komst te zijn en de FM zenclers kunnen aan ieder zendmono- polie feitelijk een einde maken. Daarbij komt clan nog de ve1·klaring van cle staatssec?·etaTis Scholten in de Tweede Kamer, wácLTbii het hele omTOepbesteL als het wa1·e op cle helling is ge- komen. Ve1·wacht U eigenlijk, dat er spoedig iets zal gaan veTandeTen?

l\fevrouw Van Someren:

Of er werkelijk wat gaat veranderen weet nog niemand,~maar de weg is in ieder geval vrij gemaakt door de bewuste verklaring V3n de staatssecretaris:

hij wil het hele bestel opnieuw laten. bekijken door een breed. samengestelde commissie. Hiermede kunnen alle richtingen nog ingeslagen worden, welk uitgangspunt men ook kiest.

Ik moet U eerlijk zeggen, dat ik met de laatste ontwikkeling blij ben. Ik ben geen vriendin van de huidige, latèri we maar zeggen, verzuilde omroep.

Ik sta daarin werkelijk niet alleen. Er bestaat, mogen we wel zeggen, een groot onbehagen bij het Nederlandse volk ten aanzien van de omroep.

Dat is trouwens niet nieuw. In 1930 verklaarde prof. Oud al in de Tweede Kamer, dat het omroepbestel, zoals dat toen was - en zo is het nu nog - niet meer aansloot bij de opvattingen van het Nederlandse volk. En sinds 1930 is er toch wel het een en ander gebeurd.

De laatste wereldoorlog heeft de. tegenstelling sterk doen vervagen. Uit het menselijk contact in het verzet, uit de eenheid in de oorlog, is een geheel gewijzigd levenspatroon tevoorschijn gekomen. Ten tijde van het ontstaan van de omroepverenigingen in de twintiger jaren hadden de tegenstellingen ook een reëlere betekenis, de levensgemeenschappen waren geslotener dan thans.

Men leefde veel sterker dan nu in de eigen kring.

Sinds de twintiger jaren is men steeds meer gaan beseffen, dat men met behoud van de eigen hoge waarden samen kan werken. Hoe ver dat besef gegroeid is, blijkt wel uit het feit, dat het niemand meer interesseert welke omroepvereniging een concert of een hoorspel uitzend~. Men luistert niet meer naar zijn eigen zuil.

Dacht U, dat er één zinnig mens in Nederland is.

die werkelijk meent, dat er verschil bestaat tussen de socialistische sport en rooms-katholieke sport?

Het is toch te dwaas, dat zelfs onze kinderen bij de kinder-t.v. moeten ervaren, dat zij de àvonturen van hun lievelingshelden pas weken later verder kunnen volgen, omdat de clowns, de apen en de beren allemaal op andere zuiltjes zitten. Heus, men

· aanvaardt dit niet meer.

De heer Van Vlaardingen:

Zullen in de toekomst uitzendingen via cle FM-bancl eni.ge meTkbaTe invloed hebben op cle huidige. omTOep?

l\'levrouw Van Someren:

Ja, dat is mogelijk, de FM kan feitelijk aan het monopolie van de huidige omroepverenigingen een eind maken. Niet als óók daarover weer alleen maar de programma's van Hilversum I en II uit- a·ezonden worden maar wel door middel van andere

~rogramma's, bij~oorbeeld door een third program, zoals Engeland dat kent.

Het zal voor een minister, wie dat nu ook is, buitengewoon moeilijk zijn om aan een groep personen die aan zekere voorwaarden voldoen, zend- vergu~ning via FM te weigeren. Het tot nu toe geldende argument, dat de ether slechts beperkt is, is eigenlijk door de techniek zelf achterhaald.

Ik betreur dat ·allerminst. Het is eigenlijk een ironie der geschiedenis, dat de omroepverenigingen het meest bedreigd worden door het. medium zelf, waarvan· zij het monopolie menen te bezitten.

De heer V au Vlaardingen:

U zou dus eigenlijk veel mee?· vooT een natio- nale aniToep voelen?

MevT. HAYA VAN SOMEREN-DOWNER . de jongeTen niet mee1· achteT

de ve1·zuilcle omToep . . . l'\Ievrouw Van Someren:

Ja, heel beslist en dan voor een nationale omroep, waarbij alles wat samengedaan kan worden, en dat is heel veel, ook samengedaan wordt. Daarbij zouden levensbeschouwelijke zaken door de diverse groeperingen behandeld moeten worden. En dan kan naast de beide zenders een derde programma_ via FM van zeer hoog .geilalte bestaan. Daarbij zou nu eens niet het getal der 'luisteraars heilig zijn, maar de allerhoogste kwaliteit van het uitgezondene.

Ik ben over de natuurlijke ontwikkeling van dit alles eigenlijk betrekkelijk optimistisch. Want die richting gaat het vanzelf uit. De omroep moet uit- eindelijk wel dezelfde ontwikkeling volgen als onze hele samenleving.

Naar mijn gevoel zou de omroep eigenlijk niet alleen moeten volgen, maar voorgaan. Op het ogenblik loopt Hilversum zelfs achter en werkt eerder belemmerend dan stimulerend. En dari te bedenken, dat drie van de·vijf omroepverenigingen, n.l. VARA, AVRO en VPRO, feitelijk vóór eén nationale omroep zijn.

Als zij eerlijk zouden willen zijn,. dan zouden zij de handen ineen slaan en samen een nationale om-

ATTENTIE!! ATTENTIE!!

Luistert op vrijdag, 17 februari a.s., over de zender Hilversum 11

(298 m.). van 19.30-19.40 imr, naar

,.DE STEM VAN DE V.V.D."

roep opbouwen. De VPRO wil wel, maar de andere twee tonen weinig bereidheid de thans vastgeroeste en geblokkeerde situatie te doorbreken.

De heer~Van Vlaardingen:

U acht dus pTincipieel een natzonale omroep juisteT?

1\ievrouw Van Someren:

Niet alleen principieel, ook praktisch. Op het ogenblik worden beide zenders beoaald niet als twee zenders gebruikt. vVe weten aÎlemaal, dat er vaak op beide zenders gepraat wordt, dat er op beide veelal een gelijksoortig programma is. Van de programma coördinatie der omroepverenigingen komt maar bitter weinig terecht.

Men kan heus wel zeggen: er zijn twee zenders in Nederland, Luxemburg en radio Veronica. Inder- daad vluchten velen uit de vaderlandse ether naar de buitenlandse en dat lijkt mij bepaald niet de be- doeling, als we ervan uitgaan, dat de luisteraar zijn luistergelden toch voor de eigen omroep betaalt.

Voor de t.v. geldt eigenlijk al precies hetzelfde: In het zuiden en oosten van ons land, waar men de buitenlandse t.v.· goed kan opvangen, kijkt men meer naar het buitenland dan naar Hilversum.

Men zegt wel eens, dat de huicli.ye voTm van onze omroep het meest democTatisch is. Bent U het claannee eens?

Mevrouw Van Someren:

Daar ben ik het heel beslist niet mee eens. Het huidige bestel is alleen democratisch voor die groeperingen, die achter een omroeporganisa.tie staan, voor de anderen is er dus geen democratie in de ether. We kunnen op zijn gunstigst van een bepérk- te democratie spreken, maar hoofdkenmerk van de democratie is, dat zij niet beperkt is tot bepaalde groepen.

Hoe onvolledig onze radio-democratie is, blijkt bijvoorbeeld wel uit het feit, dat er nog steeds geen droit de réponse, geen recht op antwoord bestaat.

Als de VVD via de ether aangevallen wordt, kan zij nooit in dezelfde omvang en nooit op het juiste moment, dus direct na de aanval antwoorden. Van die hooggeroemde democratie in de ether komt dus maar bitter weinig terecht.

J\l[ocht er ooit een plan vooT een meeT natio- naal gem·ganisee?·cle om1·oep uit cle bus komen.

heeft een cleTgelijk plan dan ook nHWT een schün van kans in cle Staten-Generaal?

Mevrouw Van Someren:

Als we alleen maar neuzen tellen, neen. Er zitten verschillende omroepbestuurderen in de Kamers, de voorzitter van de V ARA is zelfs voorzitter van de PvdA-fractie en in de AR en KVP treft men ook otnroepfunctionarissen aan, maar er is nog V\~el iets anders.

Het zal, lijkt me, steeds moeilijker worden, het Nederlandse volk te doen geloven, dat het huidige bestel het beste is. In - wat ik dan maar even de omroeppartijen zou willen noemen - beseft men heus wel, dat de meerderheid der kiezers niets voor een verzuilde omroep voelt. Dacht U, dat de socia- listen deze omroep principieel kunnen verdedigen?

Het huidige bestel wordt heus niet geschraagd door de socialistische doorbraakgedachte. De PvdA heeft van een machtspositie een principe gemaakt en heeft daarmee haar oorspronkelijke doorbraakprin- cipe verloochend.

En als nu in de Kamer niet de clan, niet de be- langengemeenschap de doorslag geeft, maar het principe, niet de politieke macht, maar de zin voor werkelijkheid en de moed der politici, dan kon de uitslag \Vel eens anders zijn dan men thans in Hilversum denkt.

Overigens, het is behalve een kwestie van principe, ook een k\vestie van generatie, de jongeren in ons volk zien heus niet meer de noodzaak van een levensbeschouwelijke verkaveling. De nationale omroep komt er toch. is het niet vandaag. dan is hel morgen.

=

; l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l l i l l l l l l l i ' ;

(2)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 11 FEBRUARI 1961- PAGINA 2

El VAART GEDIEND MET NIEUWE. DOUANEWET

Er zijn in Nederland maar zeer weinig mensen, die iets afweten van de thans nog geldende douanewet. Zelfs de belanghebbenden, die er dagelijks mee te maken hebben, moeten grotendeels afgaan op de inlichtingen van ambtenaren zonder zich een eigen oordeel te kunnen vormen. Er bestond dus reeds lang behoefte aan een nieuwe, meer overzich- telijke wet. Die heeft de Eerste Kamer op 24 januari met vreugde aangenomen.

De thans nog geldende algemene wet op het gebied van invoerrechten en accijn- zen dateert van 1822. Door allerlei wij- zigingen en aanvullingen is de oude wetgeving op dit gebied een ingewikkeld doolhof geworden, waarin alleen (schaar- se) deskundigen nog de weg weten. Bo- vendien is de wet volkomen verouderd.

Er staat bijvoorbeeld nog in, dat iemand die bij herhaling smokkelt, kan worden gestraft met· "tentoonstelling op een scha- vot".

Staatssecretaris Van den Berge, die de gemoderniseerde wet verdedigde, heeft zich ongeveer dertig jaar geleden, toen hij als jong inspecteur op het departe- ment van Financiën was geplaatst, al gewijd· aan de redactie van de nu aan- gimomen nieuwe wet, die alleen het stel- sel van formaliteiten regelt en aan de tarieven niets verandert.

Flitsen van het

Binnenhof

l

D e parlementaire behandeling van een dergelijke wet trekt weinig aandacht omdat het ingewikkelde techni- sche karakter overweegt. Maar voor de

welvaart van ons land is ook een douanewet heel belangrijk omdat een vlotte douanebehandeling er mede toe bijdraagt onze zeehavens voor de internationale scheepvaart aantrekkelijk te maken. Som- migen ht:rinneren zich wellicht nog de brochure van vóór de oorlog: "Rotter- dam: vrijer dan een vrijhaven". Die leu- ze kon (en kan) worden gevoerd dank zij de velerlei douanefaciliteiten.

Onze woordvoerder, mr; J. de Wilde betuigde gaarne zijn adhaesie aan de nieuwe douanewet. Het is een uitstekend werk, zei hij, waarvoor hulde moet worden gebracht aan al degenen, die er zich voor hebben ingespannen. Die hulde geldt dan in het bijzonder de staatssecretaris (die volgens de oppositie misschien ook wel weer een "zwakke" bewindsman is).

* * *

D eze materie is voor het publiek buitengewoon weinig boeiend, ver- volgde mr. De Wilde. Het publiek heeft vaak meer belangstelling voor het spel en de uitslag daarvan, dan voor de spelregels.

De bestaande wetgeving is volslagen onoverzichtelijk; zelfs de rechters kunnen aan de hand van een gids nauwe- lijks de weg vinden. De gidsen, die aan- wezig zijn, zijn de ambtenaren; die zijn dus rechters in eigen zaak.

In theorie is dat een uitermate nare geschiedenis en vandaar, dat een goede en nieuwe ·systematiek noodzakelijk is.

Het gekke is, dat er in de praktijk nau- welijks moeilijkheden zijn. Dat is volgens liberale mening een sprekend bewijs van het feit, dat een soepele· hantering van bevoegdheden belangrijker is dan een nor- malisering daarvan. Daaruit kunnen wij leren, dat wij het leven niet meer moeten reglementeren dan noodzakelijk is, daarbij voldoende spelruimte openlatend en voldoende ademruimte voor de spe- lers. Wij oordelen daarom gunstig over het gevolgde systeem: de hoofdzaken in de wet ·en daarnaast een ver gaande de- legatie.

In het wetsontwerp is niet alleen het systeem verstandig (de hoofdzaken en de bijzaken zijn gesplitst) maar ook de wetstechniek is zeer verantwoord. De gekozen begrippen zijn !naar niet begrippen, die voor het grijpen lagen, doch begrippen, die doordacht en doorvorst zijn. Zij zijn goed gekozen en helder ge- formuleerd.

Er zal wel op moeten worden gelet, dat het aantal douanebeambten voldoende zal blijven om de sterke ontwikkeling van het vervoer in de havens van Rotterdam en Amsterdam bij te houden.

* * *

Staatssecretaris Van de Berge had met genoegen uit de Kamer ge- hoord, dat er in het min of meer ge- sloten wereldje van douanebeambten met cargadoors eri expediteurs een goede samenwerking bestaat en er altijd een goed begrip is gevonden. In deze geest was hij gaarne bereid omtrent de uit- voeringsbepalingen' van de nieuwe wet,

voorzover daartoe aanleiding bestaat, in overleg te treden met groeperingen van cargadoors en expediteurs.

Mr. J. de Wilde in Eerste Kamer: uistekend stuk werk - Niet meer reglementeren in het leven dan strikt noodzakelijk is • Ver·

snelling douanecontrole aan de grens • Opbouw civiele verdediging • Prof. dr. J. E. de Quay: het zou hoogst onverantwoordeliik ziin als het l'liet zou gebeuren.

Mr. J. DE WILDE verantwoorde wetstechniek

Omdat het niet eenvoudig is douane- ambtenaren in de grote havenplaatsen aan te trekken, overweegt de staatssecretaris een vereenvoudiging toe te passen, waardoor met hetzelfde aantal ambtenaren dezelfde spoed kan worden betracht.

Wanneer men daardoor gevaar vreest voor de soepelheid tegenover het bedrijfsle- ven, dan moge er aan worden herinnerd dát de Nederlandse douane-administratie

· dat gevaar sinds meer dan een eeuw heeft weten te vermijden. Mr dr Van den Berge deed zonder voorbehoud de toezegging zijn uiterste best te zullen doen de vlotte douanebehandeling te handhaven.

Er is niet alleen sprake van douanebehandeling in de zeehavens, maar ook aan de landsgrenzen in het oosten en het zuiden. Daarover was mr De Wilde niet helemaal tevreden. Het vracht- vervoer ondervindt bijvoorbeeld nogal eens vertraging door de sluiting van de douanekantoren in de middag en ook overigens zou versnelling van de douanecontrole .aan de grens gewenst zijn.

Staatssecretaris Van den Berge deelde mee, dat in het ·belang van een vlotte douanebehandeling -langs de Belgische grens de voornaamste Nederlandse en Belgische douanekantoren reeds zijn ge-

combineerd. Aan het eind van het jaar . zullen alle grote en kleine douanekantoren langs de Belgische grens gemeen- schappelijk zijn.

Aan de Duitse grens is de zaak minder ver gevorderd. Er is nog slechts

een samenvoeging in Lobith en Emme- rik, maar in beginsel is met de Duitse administratie een akkoord verkregen om de douanebehandeling aan de volgende kantoren samen te voegen en wel bij Glanerbrug. Dinxperlo, Elten, Beek, Keulse Barrière (Venlo), Tegelen en Vaals. Er zal ook nog overleg worden gepleegd over Nieuwe Schans.

Bij de bouw van nieuwe kantoren wordt met dagen nachtbehandeling re- kening gehouden. Ten aanzien van TIR- vervoer is een akkoordverklaring van Duitsland verkregen over de Keulse -Bar- rière en Denekamp. Daar is dus dagen nachtbehandeling voor TIR-vervoer mogelijk; de Duitse tegenoverliggende kantoren doen hieraan mee.

Binnenkort zal voor .vele kantoren langs de Belgische grens de middagpauze vervallen. Er zal ook overleg worden gepleegd met de Duitse administratie over de middagpauze van e~n aantal kantoren.

Er wordt naar gestreefd de nieuwe

-~~----~-!~-~--!

^_ ^{· ·} ^.

______

^Genevers_c_h_ie_d_a_m __ se _____ l ^_

Deze

~urger

is niet bóós op de hee1· staatssecretaris Bot en op de heer vice-admimal Pröpper. Zij hebben hem alleen maar een beetje v e r d 1· i t; ti fJ gemaakt met hun zonnige zing-zang over Nieuw Guinea en dat wij maar 1-ustig moeten gaan slapen, want dat er helemaal niks aan de hand is en dat er ook heLemaal niks aan de hand zal komen, want dat al die dreigementen van de heer Soekarno maar grootsp?·aak z'(in en dat blaffende honden niet bijten.

Ik sta er altijd een beetje versteld van, dat hoge heren de dingen zo anders zien dan iedere eenvoudige burge1· en dat zij zo weinig argumentatie denken nodig te hebben om die zelfde burge1· van diens helemaal-verkeerde inzicht te ove1·tuigen. Als het niet zulke eerbied- wekkende heren waren, zou ik hen iets toeroepen, dat in mijn jeugd een beken·d slagwoord was: ik zou roepen " hij ze i t wat" en dan daarna (als het niet zulke ee1·biedwekkende, hoge heren waren, zei ik ommers) mijn tong tegen hen uitsteken.

Nu heeft een paar dagen nadat de h.h. excellenties Bot en Pröpper hun zonnige zegje gezegd hadden, de heer Hann van Riel, die óók niet zo'n kleine jongen is, wel - om het zo maa1· eens uit te drukken - andere koek van de toren geblazen, toen hij in Rotterdam een rede hield. Hij ging helemaal niet zo rustig slapen als de staatssec1·etaris en de vice-admiraal; hij vond het maar een griezelige gedachte dat de heer Soekarno steeds maar wapens krijgt toegevoerd van (met hem) bem·iende mogendheden, die zó zee1· de vrede liefhebben dat zij zich op oorlog (zij het door anderen te voeren) voorbereiden.

Nu heb ik het in mijn leven zo dikwijls meegemaakt dat de zonnige1·ds ongelijk en de niet-zo-zonnigerds gelijk kregen, dat ik een beetje sceptisch sta tegenover wat de zonnigerds in 't midden brengen. Ik herinner mij het slaapliedje van de heer Colijn nog en de parapiu van de heer Chambe1·lain en van dat soort sedativa heb ik e1· mee1· moeten slikken. Ik heb er altijd heerlijk diep en droomloos op geslapen, maa1·

ik werd altijd ruw wakker geschud.

Die pamplu heeft bij mij de deur dichtgedaan en sindsdien heb ik mij voorgenomen geen slaappil, al was die nàg zo mooi verguld, van wie ook te slikken. Timeo Danaas et Sedativa fe1·entes.

De heren kunnen mii nog veel meer vertellen en wie hun pillen slikken willen moeten dat zelf maar weten.

Maar niet

douanewet in 1962 in werking te doen treden. Daarvoor moeten eerst nog nieuwe accijnswetten worden tot stand gebracht en moeten enige andere wetten (eenvoudig) worden gewijzigd.

Onder het bewind van het kabinet-De Quay zal dan weer iets tot stand zijn gekomen waarmee de welvaart van het Nederlandse volk is gediend.

* * *

V orige week heeft de Eerste Kamer de begroting van Algemene Zaken aan ..

genomen, waarover niet veel werd gezegd omdat een algemene discussie over de bez;itsvorming, evenals in de Tweede Kamer, werd uitgesteld tot de openbare behandeling van het wetsontwerp met voorzieningen ten behoeve van premie- spaarregelingen en winstdelingsspaarrege- lingen voor werknemers.

Staatssecretaris Schmelzer verklaarde, dat hij binnenkort, vóór de openbare behandeling van het wetsontwerp, eerst nog nader mondeling overleg zal plegen met de betreffende commissie uit de Tweede Kamer. Hij deelde dit mee als bewijs, dat er toch wel schot zit in de bevordering van de bezitsvorming.

Ook over de ":lubliekrechtelijke be- drijfsorganisatie is de discussie uitgesteld in afw~chting van het rapport van de Sociaal-Economische Raad over de factoren, die de ontwikkeling van de PBO vertragen.

Het voornaamste punt werd daardoor de voorbereiding van de civiele verdediging, waarover in het voorlopig ver- slag verscheidene leden hadden opge- merkt, dat het kabinet op dit gebied bij zijn optreden een situatie had aangetrof- fen, waaruit bleek, dat er nog maar weinig was gebeurd en dat er ook niet veel aan deze voorbereiding ten koste was ge- legd.

* * *

De minister-president, prof. dr. J;

De Quay verklaarde, dat aan- sluitend op de militaire verdediging een civiele verdediging moet worden opge.., bouwd en dat het hoogst onverantwoor-

delijk zou zijn als dat niet zou gebeuren.

Ook in Rusland . wordt bijzondere aandacht aan de civiele verdediging gewijd.

Met . volledig begrip. voor de ernstige gevolgen van een nucleaire oorlog voor de hele wereld en dus ook voor ons land, moest prof. De Quay ten sterkste de opvatting bestrijden, dat er niets te- . gen de gevolgen te doen is. Als wij de

desbetreffende maatregelen zouden staken, zou dat even erg zijn als het staken van de militaire verdediging.

Staatssecretaris Van den Berge vervallen middagpauze

Prof. Schermerhorn interrumpeerde:

juist omdat het zo ernstig is, is het be- lachelijk een verhaal uit· de radio te ho- reri, dat met de voedselvoorziening alles in orde is en dat de bonkaarten al klaar liggen.

Hij doelde op een korte weergave in de radio-nieuwsdienst van een rede die lt-gen. Mathon in Groningen heeft gehouden.

Het vraagstuk van de voorlichting, ant- woordde prof. De Quay, is een zaak, die thuishoort in het meerjarenplan voor de civiele verdediging dat zal worden in- gediend met de rijksbegroting voor 1962.

Het zou onjuist zijn de voorstelling te wekken, dat de civiele verdediging een hopeloze zaak is, maar het zou evenzeer oiljuist zijn de mensen op te voeden in de geest dat alles in orde is.

V. v.D.

(3)

VRIJHEID EN DEMOCRATm 11 FEBRUARI 1961 PAGINA 3

Mr. H. van Riel sprak te Rotterdam over politieke vooruitzichten

zijn als er eens wat eigenaardige personen bij zijn, en ook zal het niet hinderen als de jongeren in hun emotionaliteit eens' een uitspraak doen, die te boud is. Maar de politicus moet geen ambtenaar worden Hoe nodig de ambtenaar ook is! ·

Het liberalisme heeft een grote

Vrijdagavond 3 februari heeft de ondervoorzitter van de V.V.D. en voorzitter van de liberale Eerste Kame·rfractie mr. H. van Riel in de grote zaal van Atlanta gesproken over Politieke vooruitzichten. De bijeenkomst was druk bezocht. Onder de bezoekers waren de voorzitter van onze Partij mr. P. J. Oud en het lid van de Tweede Kame·r, mevrouw ir. A. Kuiper-Struyk.

Mr. Van Riel heeft na een algemene principiële inleiding in het bijzonder behandeld:

de toto kwestie, de kinde·rbijslagwet en de ·kwestie Nieuw-Guinea.

Mr. Van Riel begon met te constateren, dat men als liberaal in het politieke debat niet veel over zijn principes pleegt te spreken. Dat is een gewoonte, misschien een- levensstijl. Is dat wel altijd juist? al- dus spreker.

Men staat in dit geval tegenover andere politieke partijen en in het bijzonder de confessionelen, die gaarne over hun beginselen uitweiden en zich dan tegenover de liberalen Iaatdunkend uitlaten, alsof deze geen beginselen zouden hebben. Men wekt, als men de tegenstander laat praten met zijn beginselen en zelf over zijn eigen beginselen niet spreekt, zo licht de in- druk, dat met de liberalen altijd wel te praten valt.

Daar komt nog bij, dat wij liberalen een nieuwe, een jonge regeringspartij zijn, al is dan het liberalisme veel en veel ouder.

Maar na de oorlog zijn wij bijna altijd in de oppositie geweest.

Die dingen bij elkaar brengen een gevaar mee.

Regeren is in Nederland niet anders mogelijk dan bij wijze van compromis. Maar wie daaraan deelneemt, moet weten waar hij heen wil. Een compromis is te zien als een psychologische beïnvloeding. De te- genpartij moet weten, dat er grenzen zijn.

En het is voor ons nodig, die grenzen scherp te trekken.

Voor spr. was op het moment, dat de toto in de Eèrste Kamer aanhangig was, die grens bereikt.

Wat dat beginsel eigenlijk is? Spr. zal niet trachten het in een aantal concrete punten vast te leggen. Maar voor hem is het het gevoel, dat men uit eigen auto- noom standpunt _een beslissing moet kunnen. nemen. Daarvoor vragen we gelijk- berechtigdheid met anderen. Dat is voor spr. hèt uitgangspunt. Dit moeten we als politieke partij opeisen, willen we niet :verzanden.

Het is aan ons voor dit standpunt van het recht op de autonome beslissing dezelfde erlj:enning te eisen als voor het godsdienstige, Het is onaanvaardbaar, dat men ons vrijheden zou veroorloven, uit een oogppnt van praktische conciliantie.

Gelijkberechtigdbeid is voor ons een beginsel. We moeten het onze geen schijn minder voelen dan het confessionele.

Natuurlijk hebben we tevens te erken- nen, dat de confessioneel van zijn standpunt uit redenerende; het recht heeft het onze onjuist te noemen. Zo goed als voor mij als liberaal de eis van het recht der ouders op de school, het standpunt tegenover de Crematie van anderen begrijpelijk is, zo moeten ze van ons aanvaarden, dat wij het Humanistisch Verbond gelijkbe- rechtigd weilsen te zien in de kwestie van de militaire tehuizen. Niet bij wijze van gunst, omdat h~t nu eenmaal niet tegen te houden zou zijn, doch op grond van ons beginsel. Ons geloof heeft hetzelfde recht te bestaan als hun geloot.

Geen fractiedwang

Nadat spr. dan nog had uitgeweid over de mogelijkheid om tot een politiek compromis te komen, betoogde hij dat voor de liberaal in de politiek geen enkel leerge- zag, geen enkele fractiedwang, geen par- tijstandpunt gelden mag. Ook het partij- congres met bindende uitspraken kan voor de liberaal niet gelden.

zo· heeft spr. In de Eerste Kamer de houding der liberalen tegenover het vraagpunt van het couperen van de paar- destaarten bij de Dierenbeschermingswet

bezien en zich verweerd tegen hen die de VVD schending van verkiezingsbeloften hebben verweten.

Spr. verklaart het geheel eens te zijn met wat prof. Oud over schriftelijke afspraken voor de kabinetsformatie héeft gezegd en gaat dan veder, dat z.i. zij die aan schriftelijke afspraken en bindingen hechten, geen waarde toekennen aan de parlementaire discussie. Na een afspraak kunnen immers altijd de omstandigheden zich wijzigen en als dan het inzicht van het Kamerlid b.v. mede veranderd is, moet hij dan maar weer stemmen volgens de afspraak?

In dit licht gezien is voor spr. op het ogenblik het kabinet De Q]1ay het enig aanvaardbare. Het kan steunen op de liberalen, doch het zal telkens weer moeten afwachten hoe de liberalen in bepaalde omstandigheden reageren. Tegen het aftasten van anderer meningen, tegen dat intermenselijke contact zou spr. niet gaarne bedenkingen inbrengen.

Spr. sprak vervolgens van de "nutteloze kabinetscrisis" en meende, dat de liberalen in de internationale sfeer veel meer zich met de dingen bemoeien dan de andere partijen. Spr. uitte zijn bedenkingen tegen de wijze, waarop men de liberalen bestrijdt. Zij worden altijd door eerzucht gedreven, de anderen handelen op grond van hun "heilig beginsel". Dat kwalifi- ceert spr. als een reclame, die zich zelf doodt. De beste reclame is van niemand kwaad te spreken.

De jeugd die we allen willen winnen, is scherp en ze roddelt minder. Er is meer objectivering in het leven getreden, ook

tn de politiek. Als volstrekt verwerpelijh.

beschouwde spreker een artikel in het ka- tholiek Staatkundig Tijdschrift, waarin de liberalen steec;ls maar weer lagere beweeg- redenen in de schoenen worden geschoven

Misverstand rond de toto

Dan, komende tot zijn drie bijzondere onderwepen, zei spr., dat er rondom de toto veel misverstand is geweest. Och, zo belangrijk was deze zaak eige-nlijk niet, doch ze werd voor de liberaal niet aanvaardbaar, omdat ze hem een levenssfeer wilde opdringen, die voor hem niet be:..

staat. Dit kan niet genoeg onderstreept worden. Er waren toch wel andere rege- . lingen mogelijk geweest.

Spr. eist het recht op lichtzinnig te zijn als hij dat verlangt, zonder dat hij daari~

gestoord wordt. ·Niemand heeft het recht om fatsoensnormen op te dringen, die niet de onze zijn. Spr. komt op tegen de be- voogdiging, zoals we ze alleen kennen in de strijd tegen de drankzucht voor de vrijetijdsbesteding, enz. Moeten ~e op ge- z.::g dan maar vogeltjes gaan kijken of ons gaan verdiepen in Arabische kunst? Het is een eis, dat er zekere oppervlakkigheid rnag be5taan. Verwerpelijk is alle officiële pedago&iek.

Zo is het tiJd, dat de liberaal zo nu en dan zijn tanû.en laat zien.

Hoe staat het met de Kinderbijslagwet!

· Dat is E'en moeilijke zaak. Over de te volgen liberale tac~iek laat spr. zich niet uit.

Daarover beslist de Tweede Kamerfractie.

Maar al" het om het principe gaat, zegt spr. niet bereid te zijn de meerderwaar- digheid van het grote gezin te aanvaarden. lede; oudt!rpaar zelf beslisseover het a.anta: kmderen. Maar het is onliberaal te zeggen, dat het grote gezin beter is. Alge- mene kinderbijslag is niet aanvaardbaar.

Wat er wel is, dat is, dat in onze wel-

' .

~RR()W~ . . ^'

SHIRTS

in 3 mouwlengten

ook in NO IRON vanaf 21.⁵⁰

DACRON en COTTON in 3 kleuren.

erenmodes

DEN HAAG Laan van Meerdervoort 280a Telefoon 336418 SCHEVENINGEN Gevers Deijnootplein 9 Telefoon 540223

toekomst

vaartsstaat, het grote gezin, dat gedrukt - wordt door de zorgen, recht heeft op steun. Dan is de liberaal bereid daarin mee te gaati. Maar onrechtvaardig lijkt het spr., dat er door algemene kinderbijslag onrechtvaardigheid zou ontstaan.

Aangetoond zal moeten worden, dat er sociale tekt·::•:cn zijn. Het onrechtvaardig- ste in dit alles b nog, dat men de onge- huwden mee laat betalen.

Nieuwe weg

in de Nieuw-Guinea-politiek

In onze regering prees spr. het, dat zij in de Nieuw Guinea-politiek een nieuwe weg heeft ingeslagen. Eén van de grote verdiensten van het kabinet De Quay is het, dat het naar een oplossing zoekt. Bij het zoeken dient men· van twee premissen uit te gaan: ten eerste, dat Nederland mo- rele verplichtingen tegenover de Papoea's op zich heeft genomen. En de tweede is die van de speelruimte in de tijd. Is die laatste er in deze zin, dat wij over de machtsmiddelen beschikken om infiltra- ties tegen te gaan? De adviseurs van de regering hebben deze vraag bevestigend be- antwoord.

Zou dat advies op onjuiste calculaties

b~rusten, dan zou dit de grootste fout zijn, d1e we zouden kunnen maken. Is die speelruimte er niet, dan hebben we ons tot sterke buitenlandse mogendheden te wen- den. Elke oplossing is te verkiezen boven het nutteloos offeren van soldatenlevens.

De toekomst van het liberalisme ziet spr. groot. In de toekomst zal men zonder dat niet meer kunnen regeren. De welvaart van een land maakt de vrijheid tot een begerenswaard goed. Deze welvaart werkt dus 1n onze richting.

Voor de liberale partij in Nederland is het de vraag wie haar principes zullen verdedigen. Het zal daarbij niet zo erg

w!Tir

Discussie

Na de pauze heeft mr. Van Riel enkele schriftelijk ingediende vragen beant- woord. Een daarvan gaf hem gelegenheid zich te uiten over discussiegroepen in de afdelingen. Internationale politiek is de moeilijkste opgave voor zulk een groep.

Tenzij de discussiE! geschiedt onder leiding van bekwame docenten en de groepen er vele avonden aan zouden willen besteden.

Tegenover een vragensteller, die weer met de oude vraag naar de waarde van het partij-orgaan op de proppen kwam zei spr., dat het naar zijn mening aan d~

te stellen eisen voldoet, en dat men er geen Margriet en· ook geen streng weten- schappelijk tijdschrift van kan maken.

Gevraagd was of er geen sterker be- strijding van het socialisme zou dienen te geschieden. De heer Van Riel merkte op, dat de liberalen stelling genoeg nemen tegenover de p.v.d.a. Maar men beschouwe vooral de p.v.d.a. in vergelijking met haar zusterpartijen in het buitenland. De p.v.d.a. stelt zich hier altijd nog op de ba- sis der democratie En dus is er met haar samen te werken. Alleen op dit moment is er te veel dat de liberalen van hen scheidt.

Men denke maar aan de bezitsvorming en het woningbeleid. Maar zou men zulk een partij, die 30 °/o van de bevolking omvat, kunnen uitsluiten van samenwerking?

Dat de k.v.p. gehoorzaamheid zou ver- schuldigd zijn aa.1 een buitenlandse mo- gendheid gelijk een der vragenstellers suggereerde, bracht mr. Van Riel tot de uitspraak, dat dit een zeer onjuiste voorstelling van zaken is.

Als men er het vraagstuk van de onfeil- baarheid van de Paus mee bedoelt, dan is dat een kwestie van theologie en abstracte leerstelligheid. Ook hier heeft men met een partij te doen, die 30 •Jo van de bevol- king achter zich heeft. Tegenover deze partijen te gaan staan op de wijze, als wordt gesuggereerd in deze vragen, zou politieke zelfmoord zijn.

De voorzitter, dr. M. C. Geerling, heeft de spreker hartelijk dank gezegd voor zijn rede.

Grog 1 glas heet water I $chep suiker

I schijf citroen·

1 flesje Underberg : Tony van Heeswijk • Roermond

=···~···

• 11

i

OVERIJSSELSE LANDBOUWDAG 1961

i

• •

: van de Volksparlij voor Vrijheid en Democratie I

• •

• * •

• •

I Vrijdag 17 februari in hotel Stegema!l te Ommen I

• •

B 10.30 uur: Opening door de vo.orzitter van de Kamercentrale Zwolle, B

I de heer A. NAWIJN, burgemeester van Olst. I

• * •

• •

B Vervolgens spreken: B

• •

I Mr. W. J. GEERTSEMA I

• •

B Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal en lid van de Gemeen- B

1 teraad te 's-Gravenhage, over: I

• •

: DE POLITIEKE SITUATIE IN NEDERLAND I

• •

.

_• ^,~

.

_•

~~ 1:!.30 - 13.30 uur: PAUZE ~~

I ^13.30^uur: I

• •

• R. ZEGERING HADDERS •

• •

1 Vice-Voorzitter van de V.V.D.-fractie in de Tweede Kamer der I

B Staten-Generaal en Wethouder te Emmen, over: B

• •

E MODERN WATERSCHIPSBELEID

i

• ^B In deze rede komen vele actuele Overijsselse problemen ter sprake: • B

• •

B De mogelijkheden van de waterschappen op de grens van Over- B

IB. ijssel en Drenthe, i.v.m. de grenswijziging bij Meppel en de afvoer 5

B van het water uit Drenthe door Overijssel. •

1 De zelfstandigheid van de waterschappen in hun (financiële) af- =

B hankelijkheid van het Rijk, bij de uitvoering van werken. B

• B De financiering van het onderhoud van waterschapswegen. • B

• ^M De problemen van grensoverschrijdende rivieren. • 11

• •

11 Namens de Prov. Landbouw Advlescommissie 11

1 van de V.V.D. voor Overijssel I

~~ ^H. ^J.SLINGENBERGH, Voorzitter ~~

B L. ROODENBURG, Secretaris. ~~

D m

•••••a•m•~·~~~~~~M•~~••mmmm~~•m~~~~~~E§mamaasmma~•o