University of Groningen
Rugklachten-management-programma bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V.
Dekker, Gerardus Franciscus
IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the document version below.
Document Version
Publisher's PDF, also known as Version of record
Publication date:
1995
Link to publication in University of Groningen/UMCG research database
Citation for published version (APA):
Dekker, G. F. (1995). Rugklachten-management-programma bij de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. ontwerp, uitvoering en evaluatie. Groningen: s.n.
Copyright
Other than for strictly personal use, it is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), unless the work is under an open content license (like Creative Commons).
Take-down policy
If you believe that this document breaches copyright please contact us providing details, and we will remove access to the work immediately and investigate your claim.
Downloaded from the University of Groningen/UMCG research database (Pure): http://www.rug.nl/research/portal. For technical reasons the number of authors shown on this cover page is limited to 10 maximum.
isch si-enificante verzuim- len toegeschreven aan de
veldrnedewerkers j onger ioor het RMP ligt bij een
0%) overtroÍ-fen.
aliseerde rendetnent waar- , omdat de er-eonornische
1993 zijn afgeschreven.
)rgaan en omdat de kosten e n l r t d e r e n l d e l i g e m o c i - ,erzuimdag zijn verwerkt.
is gerealiseerd binnen het :idskundig als in sociaal- u is geweest, waarvan het roger is dan de berekende
Samenvatting
De studie in dit proefschrifÏ betrefi het ontwerp en de evaluatie van het Rugklach- ten-Management-Programma (RMP) dat van l99l tot en met 1993 is uitgevoercl binnen de Technical Services divisie (TSM-divisie) van de Nederlandse Aardolie Maatschappij B.V. (NAM). De NAM is een 'super-Aker',
wi.lt inhouilt dat de controle, de begeleiding én de kosten van het ziekteverzuim tljclens het Ziektewet- jaar geheel voor rekening van de eigen organisatie komen. Of het super-akerschap rendabel is, hangt behalve van bepaalde kenmerken van het personeelsbestancl (leeftijd, opleiding e.d.) en de organisatie vooral af van cle cloelmatigheid en effi- ciency van het arbo- en verzuitnbeleid. Door middel van verzuimanalyses welke binnen de NAM met behulp van een computersysteem (GERMS) per afdelin-e en gedifferentieerd naar verzuimoorzaak (ICD-dia-enoses) worden Lritgevoerd. werd in 1990 vastgesteld dat het ziekÍ"everzuim in de diagnosecategorie rugklachten binnen de TSM-divisie drie keer hoger was dan het gemiddelde voor deze diagnosecatego- r i e b i n n e n d e g e h e l e N A M - o r g a n i s a t i e ( 1 . 3 v e r s u s 0 , 4 7 a ) . B e h a l v e d i t r e l a t i e f h o g e ziekteverzuirn ten gevolge van rugklachten (rugverzuim), waren er ook andere indicaties die wezen op een structureel rugprobleem binnen deze divisie.
De TSM-divisie is een 'interne'
álannemer die in opdracht van de 'business units' van de NAM specialistische werkzaamheden uitvoert, zoals: het boren. oncler- hor"rden en modiÍlceren vatn olie- en gasputten. In de onderzoeksperiode ( 1990- 1993) omvatte deze divisie gerniddeld 668 medewerkers, waarvan 44 procent in het 'veld'
en 56 procent op kantoor werkzaam was.
In hooftl,;tuk 2 worden de uitgangspunten van het ontwerp van het RMP beschre- ven. Deze uitgangspunten zijn met narle gebaseerd op de werk- en persoons- gebonden determinanten van rugklachten in combinatie met een geïntegreerd ver- zuimmodel dat uitgaat van de (inter)actie van vier typen verzuimdeterminanten, te w e t e n : ' w e r k b e l a s t i n g ' , 'c o p i n g c a p a c i t e i t ' , ' v e r z u i n t d r e m p e l '
e n ' w e r k h e r v a t t i n g s - drempel'. Naast de inventarisatie van de deterrninanten is in het kader van het RMP-ontwerp ook onderzoek gedaan naar rugpreventieprogramma's in de litera- tuur. Behalve theoretische uitgangspunten, hebben bij de ontwikkeling en uitvoe- ring van het RMP uiteraard ook Íinanciële. organisatorische en (Arbo-)wettelijke randvoorwaarden een rol gespeeld. Omdat er geen protocol beschikbaar was dat aan de gestelde uitgangspunten voldeed heeÍi de NAM zelf een intervenrie en protocol, het RMP, ontwikkeld. De feitelijke inhor-rd en fasering van de interventie is beschreven in hoofd.stuk J. De doelstelling van het RMP is het voorkómen en beperken van ziekteverzuitn in de diagnosecategorie rugklachten cloor rnicldel van:
altijd kortste
1 5 7
a
l . o p s p o r i n _ r r e n p r e v e n t i c v a n w e r k - e n p c r s o o n s - t c b o n c l e n n r - u k l a c h t e n n s r c o ' s o n r dc oorzakcn cn claarrrec het aantal rucklachtcn c.cl. l'crzLrimgcr,'allen tc bcpcr- k e n e n
2. dc [-rcvorclcrin-t r,'an herstcl en werkhcrvattin-{ van rneclcwerkers rnet rugklach- ten orn cle cluur van het ziekteverzuinr te verkrlrten.
K e r r r n e r k e n c l v o r l r h c t R M P i s d c ' i n t c g r a l c '
o p z e t . w a t i n h c l r " r d t c l a t p r i n r a i r p r e v e n - t i e v e n r a a t r e g e l e n i n c l e v o r m v a n d c m o d u l c s ' V o o r l i c h t i n - g ' . ' E r - g o n o m i e ' e r r 'Fitnesstestcn'.
-uericht wurdcn ingczct br.j vooraf gei'dentiÍlceercle risicogroepen en wcl'clen gccorlbineercl rnet secunclaire preverttie in clc vornr van cle troch-rle'Ver- z . u r i n i b e g e l e i d i n g ' . D e m o d l r l c V o o r l i c h t i n - r r p r o b e e r t h e t i n z i c h t v a n w e r k n e n r c r s t e bcvorcleren in cle werk- en persoons-uebondcn clcternrinanten varr rr"rgklachten (risi- c o p c r c e p l i e ) e n h e n t e r n o t i v e r e n . in d i e n n o c l i g . w e l k - e n I e e Í ' s t i j l z o d l n i g t e u i . j - zigen dat de kans op het ontstaan van ru-gklachten zoveel rnogeli.jk wcirclt beperkt.
Daarnaast probeert dc rriodr-rlc werkncnrers iriln te zetten risico's in hun arbeids- ontstandigheden te signalcrcn cn te nielden. De rnodule bestant uit de r,'olgencle ondcrclclcn: cen brochure nret daarin cen algemecn gedceltc over rLrgklacl-rten- p r e v e n t i e e r l t w e e t e s t s o r n d e w e r k - e n p e r s o o n s c e b o n c l e n r i s i c o ' s t c b c o o r d c l c n e n ee'n vidcoscssic rnet cliscr-rssie over het ontsta:-u'l cn voorkótnen viur rugklachten in cle cigen werksituatic. Birrnen het kaclcr van de nroclule Ergt-rrtort-tie wrlrclt naar a a n l c i c l i n g v a n r i s i c o r n e l d i n g e n n a c l e r o n d e r z o e k o p c l e w c r k p l c k v a n c l c r i s i c o - croep verricl-rt. waarna op basis van dc iclecerr en nro-uclijkheclen binnen cle TSM- c l i v i s i e te c h n i s c h e u u n p u s s i r . r r r c r . r w o r d c n g e r e a l i s e e r d t e r b e p e r k i n g v a n d e b i o r n c - chanischc rr.r-ubelasting viur cle betrcfl.encle rvcrknc'rners. Het clnclerzclek is uit-uc- 'u'oercl nret bchr-rlp vi-lr.l clc Vra-gcnli.jst Beweuingsapparaat cn de -uccornputcriscercle v e r s i e v a n d c o b s e r v a t i e m c t h o c l e O W A S . D e n r o d u r l e F i t n e s s t e s t c n - a c l v i e s b c s t a a t l u i t c e n i n v c n t a r i s a t i e v u n g e g c \ e n s c l v c r le n g t e . g e w i c h t , b l o e c l d r u k e n v c t p e r c e n t a - gc. cen isornetrische krachttest l,an r'()nrl) en L'xtrcn.ritcitcn cn ccn I'ictsproe Í-vcllgens cle rrethocle Astrancl. Afhankeli.jk van cle uitslag worclen pcrsoonlijkc aclviezcn gegeven over hct gcricht trainen van spicrkracht en verder over licl'raanrsbeu'cgin-u.
voeding en roken ter verbetering van de algerlene cclnclitie. Met cleze rnoclule wurdt geprobcercl tekclrtkonringen in cle spierkracht cn in dc alge rrenc cclnclitic zo vroeg rnogelijk op te sporen en cloor rniddel van trairrings- en lecfstiiladl'iczcn bi.j te stLlren: rugklachten han,gen narnelijk vaak sanren nret tekurtkonrin-uen van spier- k r a c h t c n c o n c l i t i c . D e t e s t i s p r i n r a i r b e c l o e l c l v o o r h e t v e l c l p e r s o n e c l e n u l l e e n o p rncclischc indicatie ook voor kantclormeclcwerkers. Dc rt-toclnlc Vcrzuinrbegelciclin-e r r o o r z i e t i n e e n g e ï n t e n s i v e c r c l c v c r z u i n r b c g e l e i c l i n g d i c z i c l r i n t e - e e n s t e l l i n g t o t d e overigc drie rnodules niet beperkt tot cle risicogrocp: alle rneclewerkers van cle T S M - c l i l , i s i c c l i c z i c h t e n -uevol-ue v u n r L r g k l a c h t e n z i c k m e l d c r r k o n r e n in a a n r a k i n . u rnet clezc nrclriule. Bi.i werkncnrers dic zich tcn gevol-se van nrgklachten ziek- nielclcn worclt op dezelÍde da-u telefonisch ecn vragcnli.ist al-ecnorren over dc aarcl.
d c o o r z a a k . c l c v c l o r g e s c h i e c l e n i s e n e v e n t L r e l e b e h a n d e l i n - s v a r t d c n r g k l a c h t e n . Ook rvorclt clc werknemer gevraagcl naar dc mogcli.ikhcid onr aangepast wcrk te v c r r i c h t c n . O p b a s i s v i u r d c u i t k o m s t e n v a n d c ' t c l c l b n i s c h c
a n a n r n e s e ' u ' o r d t b c p a a l c l w e l k e v c r l ' o l g a c t i c s n o c l i g z - i . i n .
Ont te kurtnen bcoorclelen cll'l-ret RMP soecl hceli ecl'Lrrrctioneerd en aiur de docl-
S ]
( t
( i s l G i n
V l
d i
ll 11
s i t Dt t i c clt
\ ' o
\/el
b a t ti'i I
Hc, M c l ' c l l a Il e
I . l l C r
V C r
I l l C t
i r i c l
V I I I I
rc-q ( ll ' Vi_is n t e I gl'o lIiti l e l e r n a t
lttlt, H e t
$l'Ot Mo,
D c
V l t t
r g k l a c h t e n r i s i c o ' s o m rirngevallen te bePer-
,erkers tnet rugklach-
dt dat prirliiir Preven- r n g ' . ' E r g o n o m i e ' en :erde risicogroepen en
van de module 'Ver- :ht van werknemers te
van rugklachten (risi- ,efstijl zodanig te wij- ogelijk wordt bePerkt.
sico's in hun arbeids- lstaat uit de volgende :lte over rugklachten- sico's te beoordelen en ren van rugklachten in lrgonornie wordt naar e r k p l e k r l t n d c r i s i c o - reden binnen de TSM- perking van de biorne-
e t o n d e r z o e k is t r i t g e - de gecomPuteriseerde stest en -advies bestaat e d d r u k e n v e l P e r c e n t i l -
een fietsProef vol -eens p e r s o o n l i j k e l t d v i e z e n r e r l i c h a a t n s b e w e g i n g - tie. Met deze module : r l g e t n e n e c o n d i t i e z o en leefstijladviezen bij rrtkoniingen villl sPier- personeel en alleen oP le Verzr.rimbegeleiding
in tegenstelling tot de medewerkers varn de :n kotnen in aanraking van rugklachten ziek- Ienomen over de aard.
I van de rugklachten' lm aan-qepast werk te che anamnese' wordt
neercl en aan de doel-
stelling heeft beantwoord is een programma-evaluatie uitgevoerd; deze is onder- verdeeld in een 'procesevaluatie'
en een 'produktevaluatie'.
De procesevaluatie (hortfdstuk 5) is bedoeld om het bereik en de door de doelgroep ervaren kwaliteit (inhoud en uitvoering) en eff.ecten (op kennis en gedrag) van de interventie vast re stellen. Deze evaluatie is grotendeels gebaseerd op een door TNO Preventie en Gezondheid ontwikkelde vragenlijst (95 vragen) die is afgenomen na aÍ-loop van de interventie. Van de 651 aangeschreven TSM-medewerkers heeft 56 procent de vragenlijst ingevuld. Deze lage respons wordt toegeschreven aan een reorganisatie die net voor het vragenlijstonderzoek werd aangekondigd. In de procesevaluatie is naast de vragenlijst ook gebruik gemaakt van gegevens uit het RMP-projectdos- sier.
De produktevaluatie is gericht op het kwantificeren van het effect van de interven- tie in termen van ziekteverzuim in de diagnosecategorie rugklachten (hoofdstuk 6) en de kosten en baten van de interventie (hoofdstuk 7). Deze evaluatie is opgezet volgens het'one group pretest -posttest design', waarnaast de resultaten ook zijn vergeleken met een 'interne'
refèrentiegroep. Een zuiver experimenteel design rnet een echte controlegroep kon in de praktijk niet worden gerealiseerd. De kosten- batenanalyse is uitgevoerd met behulp van een recent door NIA en AStri ont- wikkeld rekenmodel dat uitgaat van activity-based-costing.
De resultaten van deze programma-evaluatie kunnen als volgt worden samenge- vat.
Het bereik vcm het RMP
Met de module Voorlichting (brochure en video 'Houd je rug in bedrijf') zijn relatief veel medewerkers bereikt. De brochure is aan het begin van het RMP aan alle veld- (n = 289) en kantoormedewerkers (n = 368) toegestuurd, waarna 52 medewerkers door middel van een risicomelding te kennen gaven in het werk een verhoogde kans op rugklachten te lopen. Aan de videosessies is door 200 veld- medewerkers deelgenomen. Met de FitnesstesÍ zijn 200 veldrnedewerkers (arbo- indicatie) en 3 | kantoormedewerkers (medische indicatie) bereikt. Naar aanleiding van de 52 risicomeldingen is nader ergonomisch onderzoek gedaan en zijn maat- regelen genomen in de werksituatie van de risicogroep, de afdeling Putbehandeling (n = 82). Het bereik van de module Verzuimbegeleiding kon niet exact worden vastgesteld; tijdens de interventie zijn er tenminste 107 van de 129 medewerkers met rugverzuim bereikt; 61 61qo) uit de veldgroep en 46 (43o/c) uit de kantoor- groep. Ten aanzien van het bereik wordt geconcludeerd dat een groot gedeelte, maar niet alle medewerkers die behoren tot de risico- en/of verzuimgroep, bij de relevante RMP modules is betrokken; met name nieuwkomers bliiken niet syste- matisch te zrjn bereikt.
Inhoud en tritvoering van het RMP
Het RMP wordt over het geheel genomen positief beoordeeld, waarbij de veld- groep (waarop het accent lag) iets positiever is dan de kantoorgroep.
Module Voorlichting. Yan de TSM-medewerkers die de brochure hebben selezen.
1 5 9
I
vinclt bi.jna icdcrcen cle tckst cluiclclijk rnct namc cle r-ritle-u over dc oorzaken van rLr-gklachten en nren geeÍi aan beter op cle hoogtc te zi.jn van de wijze wui.rr'()p r u - u k l a c h t e n k u n n e n w o r d c n v o u r k o n r e n . V o o r c l e v i d c o s e s s i c s b l i j k t c e r r z c l f c l c 1 ' r o s i t i c v c w u l r r l e r i r t g te z i . j n .
Motlule Ergrttorrrir,. Naar aanleicling van de -52 r'isiconrclclingen is er ecn ergono- nrisch vervolgonderzoek geclaan bij de gei'clentificeercle risico-elrocp. cle allleling ' P u t b c h a n d c l i n g ' ( n = 82). waarna tien nraatrcgelcn zi.jn voclrecsteld ter verbete- rir.tg van clc wcrksituatie van dczc risico-uroep (ltrxttl.;tuk 1). Deze ovelwegend t c c h n i s c h - e r g o n o r n i s c h c n r a a t r e g e l c n z i . i n -ucricht op l"rct verlichten van cle fysick b e l a s t e n d e t a k e n d i e s a m e n l i a n g e n n r e t d c ( d e ) n r o n t i r - s e e n b e c l i c n i n g r, ' a n d e p L r t - b c h a n c l c l i n g s u i t r u s t i n g . D c b c l a n g r i j k s t c r n i r a t r c g c l c n z i . j n i n a p r i l 1 9 9 3 g c r c a l i - s e e r c l . D a a r n a n s t z i . j n lo s v e r n c l e r i s i c o n i e l d i n c e n . n r l r a r o p g r o n c l v a n h e t ' B e s l u i t l y s i e k e l l c l a s t i n - { ' r n c t i n g a n g v i . r n 1 9 9 3 b i n n e n c l e -sehcle T S M - c l i v i s i e e c n a a n t a l r t i a a t r e g e l c n i n g c v o e r d t e r b e p e r k i n g v a n c l e I ' y s i c k c b e l a s t i n g . D e v e r b e t e r i n - e c n clie volgens dc rcspondcnten in het kadcr van dc nrodulc Ergononric i'rp cle werk- plck zi.jn aangebracht ziin soecl beoorclcelcl. rnaar naar hun ourclecl zi.in hct er weinig en l'reefi het lang -uecluurcl voordat cle verbeterin-uen werden -uei'nrplerrren- tcerd. Bovendien bleck dc modr-rlc voor vccl respondcr-rtcn nrinclcr -9occl hcrkcn- b a a r . o n r c l a t c l c r c l a t i c t u s s e n d e r i s i c o r n e l c l i n g e n d e a a n p a s s i n g e n o p u r o e p s n i v e a u v a a k n i e t ( n r e e r ) w e r d g e l e g c l . D e l e s d i e h i c r n r e e i s g e l e e r c l is c l a t w a n n e e r c l e i r n p l c r n c n t a t i c v r l n i n g r i . ; p c n c l e t c c h n i s c h - c r g o n o r r - t i s c h e a u n p a s s i n g e n l' e e l t i . i d rrergt er voor ttrsscrtoplossingcn gczorgcl rttoet worclcrt.
Motlttlc It'ilrre.s.slt,sl ett -utlyia.s. Het rncrettdccl van cle vclclrrcclcwerkcrs oordcclt positiel'or.'er cleze nrodLrlc. waarbij aangegeven u'ordt clat rnen r.,olcloe ncle aclviezcn hecft -uckregen onr clc conditie en cle slrierkracht te trainen.
Mrxlttlc Vt,r:ttitrrltcgcleitling. Van cle responderttcn dic rtaar aitnleicling van 'rLlgvcr- z u i n r ' z i j n g e b e l d ( t e l e f t r n i s c h e a n u m n e s e ) v i n d t h c t r n c r e n c l e e l c l e g c s t c l c l e v r a - g c n c l L r i d c l i . j k c n n i e t v c r v e l e n d .
Ellect yurr ltet RMP op kenrri,s ert gedrug.
De kennis ovcr hct or.rtstaan en voorkórncn virn rLr-uklachtcn is bi.i vri.jwel alle responclenterl toegenonren, terwijl dailr'L'ntegen in t-u.rnnrerkelijk mindere nrilte vcr- anderin-u is op-uetredcn in hct -qedra-q van dc werknenrers.
Eíï'ect vutt lreÍ RMP t4t :,ickÍever:.Ltint.
Het ziektevcrzuirn ten gevol-9c van rLrgklachtcn (rugverzr.rirr) heefi zich ti.jclens het R M P e r - s g L r n s t i g o n t w i k k e l d . l n h e t r e l è r e n t i e j a a r 1 9 9 0 g i n g e n c r 2 2 1 I w e r k c l a - { c n v e r l o r e n i- l a n r L l - c i v e r z u i r n . T i j d e n s h e t R M P i n d c j a r c n 1 9 9 1 . 1 9 9 2 c n 1 9 9 3 o m v a t l r e t r u g v e r z u i n r r e s p e c t i e v e l i j k 9 : 1 7 , 7 7 5 e n 1 2 7 - 5 w e r k c l a g e n , w a t -gernidclelcl n e c r - k o r r t o p e e n b e s p a r i n g v a n l 2 l 2 w e r k d a g e n p e r . j a a r . [ n 1 9 9 0 i s h e t v e r z L r i n r p e r ' - cerlta-sc diit is toe te schrijven aan rugklachten 1.3 procent, terwijl dit tijclens de inten'en1ic is -ecdaald naar een jaarlrjks genriddelcle vern 0.6 procent: dit is ecn daling van -5;1 procent tegenover ecn daling van 2-5 procent (0.4 versus 0.3% ) in cle rest vr,u.l cle NAM-orgarrisatie (ref-erentiegroep). De claling in dc rcfcrenticgrocp is r n o - s e l i j k t o e t e s c h r i j v e n a a n d e ' s p i n - o l ' l ' '
v a n ( o n d c r c l e l c n v a n ) h c t R M P n a a r d e
t6t)
rest vlln ( hecÍi gel n t e l c l i n - { s zi.jn dc vr c o n l i r u n c l clan bli.jkr
n i - l l t ' l c w i t l
s i g n i Í - i c a r : o n d c r v e l clc cliasnt o n t w i k k e l z u i r l t r c n c
V a l l \ \ ' e g e v o o l ' h c t
v c r k r e g e n h c t R M P I van cle orr
I)e ko.stett O p b a s i s , af-gezct tc Vooraf gaa s c h i k b a a r ' u i t v o c r i n g ge\.'ecr ch'i Ondcr clc i o n t w i k k e l r r n ic l c l c l c n . l'iur clc bct c l i s c o n t c e r ' g c n o l n c n . bespaarcle gerniclcle lcl c n h c g c l e i u it v o c r i n g n t a t c r i c l c
./ t(x).(xx)
. j o c n g L r l d e een beclral d e p L r t b e h r ve l'ztr intrer valt ti.jclri'i
./ 620.(XX)
worclt gcr:
g a l t g s p L l n t
ver cle oorzakell vall 'an de wijze waarop
; i e s b l i j k t e e n z e l l d e
g e n is c r e e n e r g o n o - , c ( ) s l ' ( ) c p . d e u t t l c l i r t g orgesteld ter verbete- J). Deze overwe-uend 'lichten vatt de fYsiek redienins van de Put- i n a p r i l 1 9 9 3 g e r e a l i - troncl vatt het 'Beslr-rit
S M - c l i v i s i e e e n a a n t a l ing. De I'erbeteringen rgoncltnie oP de werk- rn oordeel zijn het er r rverden geÏmPletnen- r rltttclet' goed herketl-
;ingen 0p groepsniveitu rercl is dat rvanneet' cle rattpassitigett veel ttid
Jmeclerverkers oordee lt ren volcloericle adviez-en
a a n l e i d i n g v a n ' r L l s v e r - Jeel de gcstelde vragen
ten is bij vrijwel alle hjk ntindere mate ver-
) heeft zich tijdens het e n e r 2 2 1 I w e r k d a g e n . 1 9 9 2 e n 1 9 9 3 o r r v a t , wat ,uetliicldeld neer- 90 is het verzuit'nPer-
terwijl dit tijdens de 6 procent: dit is een l . - l v e r s u s 0 . 3 % ) in d e de rel'eretttiegrtleP i s an) het RMP naar de
r e s t v a n d e o r g a n i s a t i e . B i n n e n d e T S M - d i v i s i e v a l t o p d a t h e t R M P m e e r i n v l o e d heeÍi gehad op de gemiddelde duur van het verzuim (3lVo gedaald) dan op de rneldingsfrequentie (207o gedaald). Binnen het 'one
group pretest -posttest design' z i j n d e v e r z u i m v e r s c h i l l e n ( 1 9 9 0 v e r s u s 1 9 9 3 ) s t a t i s t i s c h g e t o e t s t n a r , r i t s l u i t i n g v a n conÍounders (personeelsverloop, langdr-rrig verzuirn en werkende WAO-ers). Ook dan blijkt er een aanzienlijke reductie te zijn opgetreden in het rugverzuirn. met name wat betreft de gemiddelde verzuimduur en de rneldingsfrequentie. Statistisch significant (P <0,05) is de daling van het verzuim ten gevol-ee van rugklachten onder veldmedewerkers jonger dan 35 jaar. Het is duidelijk dat de verzuirntrend in de diagnosecategorie rugklachten zich tijdens het RMP uitermate gunsti,e heeft ontwikkeld. Echter een causaal verband tussen de interventie en de gunstige ver- zuimtrend kan op grond van het gehanteerde'one group pretest-posttest design'.
vanwege het ontbreken van een echte controlegroep niet hard worden gemerakt;
voor het bestaan van een dergelijk verband is echter wel een sterke indicatie verkregen. Het is niet bekend in welke verhouding de verschillende modules van het RMP hebben bijgedragen aan de daling van het rugverzuim. omdat de effecten van de onderscheiden rnodules niet apart konden worden onderzocht.
De koslert en boten vnrt ltet RMP.
Op basis van een recent ontwikkeld rekenmodel worden de kosten van het RMP aÍgezet tegen de aantoonbare flnanciële waarde van de bespaarde werkdagen.
Voorafgaand aan de ontwikkeling van het RMP is een bLrdget van.f 100.000 be- schikbaar gesteld voor eenmalige investeringen en externe ondersteuning bij de r.ritvoering van het RMP. Hierbij is uitgegaan van de idee dat dit bedrag in on- geveer drie jaar terugverdiend zou worden door een reductie van het rugverzuirn.
Onder de kosten van het RMP zijn alle kosten gerekend die gemaakt zijn voor het ontwikkelen, implernenteren en uitvoeren van het RMP. Behalve de ger'nvesteerde rniddelen, zoals de video. brochures en de meetappÍ.rreltuur. is ook de tijdbesteding van de betrokken lijn-, prqect- en externe rnedewerkers in de kostenrarning ver- disconteerd. De kosten van de programma-evaluatie worden apart in beschor-rwing genomen. De baten bestaan uit de kostenreductie die verbonden is aan het aantal bespaarde rugverzuirndagen. Een verzuirndag ten gevolge van rugklachten kost gemiddeld f 515. Dit bedrag bestaat uit de loonkosten, vermeerderd met de regel- en begeleidingskosten van het ziekeverzuim. De ontwikkeling, implernentatie en uitvoering van het RMP heeft .f 172.000 gekost. Daarvan is.f 102.000 besteed aan rnateriële investeringen en/of afichrijvingen en overige externe kosten, waarvoor .f 100.000 was gebudgetteerd. Daar tegenover staat een batenpost van ruim 2 mil- joen gulden wat gemiddeld neer komt op / 700.000 per RMP-jaar. Daarnaast is een bedrag van f fl.000 geïnvesteerd in technisch-ergonomische aanpassing vun de putbehandelingsr-ritrr.rsting. Deze er-eonomische aanpassingen hebben naast de verzuimreductie bovendien een hogere eÍficiency tot gevolg, die bij omrekening van tijdwinst vanaf de implementatie in april 1993, een structurele besparing van / 620.000 per jaiir oplevert. De gerealiseerde besparing iils resultitat van het RMP wordt geraamd op 2.5 miljoen gulden in drie jaar tijd. Kijken we naar het uit- -gangspunt, een neutrale kosten-batenbaliins na aÍ1oop van de driejarige interventie,
16r
ZJh-*
dan blijkt dat er jaarlijks slechts 1,39 vetzuimdagen voorkómen hoeven te worden om de kosten van het nrr,rp met inbegrip van de gerealiseerde technisch-ergonomi- sche maatregelen te dekken'
H e t s u c c e s v a n h e t R M P i s w e l l i c h t t e d a n k e n a a n h e t f e i t d a t e e n c o m b i n a t i e a a n middelen is ingezet waarbij zowel aandacht is geschonken aan het preventief te- rugdringen van rugklachten, als aan ondersteuning bij het herstellen van rugklach- ten en het reÏntegreÍen in de werksituatie'
t62
Sum
This tht (BMP) vices I (NAM) and the or not t the wor primari includir ses, can per dep 1990 th plaints' diagnos additior (back a back pr which p well relr 1993), t operatic Chapter are bast combini tion of 1 teeism t these de back prr tional ar developr which n protocol The objr diagnosi l. ident
