'LU •
Raadgevende ingenieurs
Witteveen Bos
water
infrastructuur
milieu
bouw
/
Rijkswaterstaat
Directie Noord-Brabant
K
F186 NBA2 rondweg ’s-Hertogenbosch Aanhaking Rosmalen-Noord (Em- pel) in knooppunt Empel
Witteveen+Bos
Raadgevende ingenieurs b.v.
Van Twickelostraat 2
postbus 233
7400 AE Deventer
telefoon 0570 69 79 11
telefax 0570 69 73 44
Raadgevende ingenieurs
-It
water
infrastructuur
milieu
bouw
M
Rijkswaterstaat
Directie Noord-Brabant
A2 rondweg ’s-Hertogenbosch Aanhaking Rosmalen-Noord (Em- pel) in knooppunt Empel
registratie projectcode
Rw500.3
status
definitief
autorisatie
opgemaakt
goedgekeurd
naam
P.L Uittenbogerd
ir. E.M.C. Delhez
paraaf
96-09-19
Witteveen+Bos
Raadgevende ingenieurs b.v.
Van Twickelostraat 2
postbus 233
7400 AE Deventer
© Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v.
Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaan- de toestemming van Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.
telefoon 0570 69 79 11
telefax 0570 69 73 44
INHOUDSOPGAVE
1. INLEIDING 1
2. UITGANGSPUNTEN 1 2.1. Voorschriften/richtlijnen 1 2.2. Basisgegevens ontwerp 1 3. VARIANTEN 1 3.1. Algemeen 1 3.2. Variant 1 2 3.3. Variant 2 2 3.4. Variant 3 3 3.5. Variant 4 3 3.6. Variant 5 3 4. OVERWEGINGEN 4 5. RESULTAAT 4
Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v.
Rw500.3 Aanhaking Rosmalen-Noord (Empel) in knooppunt Empel definitief d.d. 96-09-19
1. INLEIDING
Najaar 1996 zal de Tweede Kamer het standpunt van de Ministers van Verkeer en Waterstaat en VROM inzake de verbreding van de A2 rondweg ’s-Hertogenbosch behandelen. Dit standpunt houdt onder andere in dat de A2 wordt omgebouwd tot 4x2 rijstroken met een omgebouwd knooppunt Empel. In dit knooppunt is daarbij uitsluitend uitwisseling tussen de autosnelwegen A59 en A2 mogeiijk.
Door de gemeente ’s-Hertogenbosch wordt sterk aangedrongen op een aanhaking van Rosmalen-Noord (Empel) in dit knooppunt in verband met een daar geplande woonlocatie.
Met het oog op de behandeling is de vraag aan de orde of het binnen de 4x2-variant voor de rondweg mogeiijk is om een realistisch knooppunt Empel te ontwerpen, waarbij het fysiek niet onmogelijk is om in een later stadium een dergelijke aansluiting van het onderliggend wegennet toe te voegen.
Rijkswaterstaat Directie Noord-Brabant heeft Witteveen+Bos opdracht gegeven voor het maken van een ontwerp en een kostenraming voor knooppunt Empel. Deze notitie beschrijft de ontwerp-uitgangspunten, de beschouwde varianten en het ontwerp van de gekozen variant en geeft het resultaat van de raming van kosten.
2. UITGANGSPUNTEN 2.1. Voorschriften/richtlijnen
Voor het ontwerp is met de volgende voorschriften/richtlijnen rekening gehouden:
- ROA: Richtlijnen voor het Ontwerpen van Autosnelwegen;
- Richtlijnen voor de bebakening en markering van wegen;
- Richtlijnen bewegwijzering deel I autosnelwegen.
2.2. Basisgegevens ontwerp
De volgende gegevens en uitgangspunten hebben gediend als basis voor het ontwerp:
- de 4x2-variant;
- de ontwerpuitgangspunten zoals verwoord in de trajectnota van de A2 rondweg 's- Hertogenbosch;
- de aansluiting van het onderliggende wegennet aan de oostzijde van het knooppunt, bedoeld voor ontsluiting van de bouwlocatie Rosmalen-Noord, moet zonder grootschalige aanpassingen fysiek mogeiijk zijn;
- de aansluiting moet volledig zijn: dat wil zeggen dat verkeer uit alle richtingen van de aansluiting gebruik kan maken;
- het ontwerp moet er na realisatie logisch uitzien, ook als er geen aansluiting van het onderliggende wegennet wordt gerealiseerd;
- de geplande Haarlemduc ter plaatse van de aansluiting Rosmalen moet gehandhaafd blijven;
- gegevens intensiteiten 2010.
3. VARIANTEN 3.1. Algemeen
Door Witteveen+Bos zijn in eerste instantie vier varianten als schetsontwerp uitgewerkt.
Deze varianten worden in het kort beschreven, waarbij principe, voor- en nadelen en afwijkingen op de uitgangspunten aan de orde komen.
Daarnaast heeft Rijkswaterstaat een mogelijke oplossing aangegeven, die als vijfde variant is uitgewerkt.
Diverse deel-oplossingen uit de varianten 1 t/m 4 zijn onderling uitwisselbaar (bijv. de afrit Eindhoven -*• Empel of het toepassen van een ’breiwerk’ Waalwijk -*• Eindhoven met parallelbaan west). De overgang van autosnelweg naar niet-autosnelweg is in de varianten 1 t/m 4 op diverse plaatsen te maken en vorm te gegeven door haakse aansluitingen (met toepassing van een VRI) op de ontsluitingsweg Rosmalen-Noord. De overgang is ook vorm te
Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v.
Rw500.3 Aanhaking Rosmalen-Noord (Empel) In knooppunt Empel definitief d.d. 96-09-19 i
geven door toepassing van (mini-)rotondes. Dit laatste is alleen mogelijk in variant 1 t/m 3.
Variant 4 kenmerkt zich door een autosnelwegachtige vormgeving.
In alle varianten moet de parallelbaan oost vervroegd op de hoofdrijbaan worden aangeslo- ten in verband met de turbulentieafstand van het convergentiepunt van de verbindingsweg WaalwijkUtrecht, Empel -*■ Utrecht en de afstreping van de linker-rijstrook op de oorspron-
kelijke parallelbaan oost.
Bij alle varianten worden de verbindingswegen ten behoeve van de aansluiting Empel op een niveau onder de hoofdrijbanen van de A2 gebracht. Dit is een relatief kostbare zaak (veel kunstwerken onder het maaiveld). Het is ook mogelijk de aansluiting in alle varianten op een niveau boven de hoofdrijbanen van de A2 te brengen. Dit heeft tot gevolg dat de verbindings- weg Eindhoven -»• Waalwijk dan buiten het knooppunt om (ten noord-oosten van de verbin- dingsweg Waalwijk -*• Utrecht) op niveau twee komt te liggen. Bij het niet realiseren van de aansluiting wordt dan niet aan de voorwaarde voldaan dat de vormgeving van het knooppunt logisch moet zijn.
3.2. Variant 1
In deze variant wordt het huidig ontwerp van knooppunt Empel zoveel mogelijk gehand- haafd. De verbindingen voor de aansluiting Rosmalen-Noord (Empel) worden als voigt gerealiseerd:
- Utrecht -*• Empel met een krappe lus na de uitvoeger Utrecht -> Waalwijk uitvoegend van de parallelbaan west;
- Eindhoven -*• Empel met een uitvoeging op de parallelbaan oost na de uitvoeger Eindho- ven -*• Waalwijk;
- Waalwijk-*- Empel met een lus uitvoegend van de verbindingsweg Waalwijk-* Utrecht (na kruising A2);
- Empel -» Utrecht via een verbindingsweg (half-klaverblad vorm) samenvoegend met Waalwijk -* Utrecht;
- Empel -* Waalwijk met een gestrekte verbindingsweg aansluitend op de A59 ca. 500 m voor de uitvoeging naar de Hambakenweg.
- Empei -*■ Eindhoven met een turbineachtige verbindingsweg invoegend op de verbindings- weg Waalwijk-* Eindhoven.
Er vindt een verschuiving (ca. 350 m) in zuidelijke richting plaats van de samenvoeging A59 -* A2 met de parallelbaan west. Bij toepassing van een ’breiwerk’ is de vormgeving mogelijk beter (minder weefbewegingen en tweemaal invoeging op hoofdstroom in plaats van een getrapte invoeging).
De relaties van de verbindingswegen zijn logisch.
3.3. Variant 2
Deze variant is gebaseerd op tek. NBIV 1995-50-070 (volledige aansluiting in 2x3 variant). Het knooppunt is minder compact (uitbreiding in zuid-west hoek). De verbindingen voor de aansluiting Rosmalen-Noord (Empel) worden als voigt gerealiseerd:
- Utrecht -* Empel met een krappe lus na de uitvoeger Utrecht -* Waalwijk uitvoegend van de parallelbaan west;
- Eindhoven -* Empel met een uitvoeging op de verbindingsweg Eindhoven -* Waalwijk;
- Waalwijk -► Empel met een lus uitvoegend van de verbindingsweg Waalwijk —► Utrecht (voor kruising A2);
- Empel -* Utrecht via een verbindingsweg (haarlemmermeer vorm) samenvoegend met Waalwijk -* Utrecht;
- Empel -*• Waalwijk met een gestrekte verbindingsweg aansluitend op de A59 ca. 400 m voor de uitvoeging naar de Hambakenweg.
- Empel -* Eindhoven met een krappe lus invoegend op de parallelbaan west (samen met de uitvoeging Utrecht-* Empel klaverbladachtige lussen).
De zuidelijke weefvakken op de parallelbanen van de A2 worden ca. 200 m ingekort. De relaties van de verbindingswegen zijn logisch.
Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v.
Rw500.3 Aanhaking Rosmalen-Noord (Empel) in knooppunt Empel definitief d.d. 96-09-19 2
3.4. Variant 3
Het knooppunt is zoveel mogelijk intact gelaten, de uitbreiding vindt plaats in de noord-west hoek. De verbindingen voor de aansluiting Rosmaien-Noord (Empel) worden als voigt gerealiseerd:
- Utrecht -*• Empel met een lus uitvoegend van de verbindingsweg Utrecht -*■ Waalwijk;
- Eindhoven -*■ Empel met een uitvoeging op de verbindingsweg Eindhoven -*• Waalwijk;
- Waalwijk -*• Empel met een uitvoeging op de verbindingsweg Waalwijk -> Utrecht (voor kruising A2);
- Empel -+ Utrecht via een verbindingsweg (haarlemmermeer vorm) samenvoegend met Waalwijk -*• Utrecht;
- Empel -► Waalwijk met een verbindingsweg aansluitend op de A59 ca. 450 m voor de uitvoeging naar de Hambakenweg.
- Empel -*• Eindhoven met een krappe lus invoegend op de parallelbaan west.
De zuidelijke weefvakken op de parallelbanen van de A2 worden ca. 150 m ingekort. De verbindingswegen van de aansluiting zijn relatief ruim voor wat betreft horizontale boogstra- len.
De relatie A2 noord -*■ Empel is minder logisch, doordat eerst naar een bestemming in het westen wordt verwezen (en gereden).
3.5. Variant 4
Dit is een variant op variant 1, waarbij de verbindingen Empel ->■ Eindhoven en Waalwijk-*
Empel gecombineerd zijn. Verschillen ten opzichte van variant 1 zijn een grotere afstand tussen de convergentiepunten Empel -» Eindhoven en Waalwijk -* Eindhoven met parallel- baan west. Het knooppunt is minder compact (uitbreiding in zuid-west hoek). De verbindin- gen voor de aansluiting Rosmaien-Noord (Empel) worden als voigt gerealiseerd:
- Utrecht -* Empel met een krappe lus na de uitvoeger Utrecht -*■ Waalwijk uitvoegend van de parallelbaan west;
- Eindhoven -*■ Empel met een uitvoeging op de parallelbaan cost na de uitvoeger Eindho- ven -*• Waalwijk;
- Waalwijk -*• Empel met een lus uitvoegend van de verbindingsweg Waalwijk -*• Utrecht (na kruising A2);
- Empel -* Utrecht via een verbindingsweg (half-klaverblad vorm) samenvoegend met Waalwijk -*■ Utrecht;
- Empel -» Waalwijk met een gestrekte verbindingsweg aansluitend op de A59 ca. 500 m voor de uitvoeging naar de Hambakenweg.
- Empel -* Eindhoven met een turbineachtige verbindingsweg invoegend op de verbindings- weg Waalwijk-* Eindhoven.
De zuidelijke weefvakken op de parallelbanen van de A2 worden ca. 100 m ingekort. De verbindingswegen van de aansluiting zijn relatief ruim voor wat betreft horizontale boogstra- len.
De verbinding Waalwijk -* Utrecht als uitvoeger op Waalwijk -* Empel is niet logisch aangezien een hoofdstroom uitvoegd op een verkeerstroom die de autosnelweg verlaat.
3.6. Variant 5
Deze variant heeft als basis een tweetal rotondes, waar de verbindingswegen van de aansluiting op uit komen. De rotondes zijn gelegen aan de noordzijde van het knooppunt en zijn onderling onder de A2 door met elkaar verbonden. De verbindingen voor de aansluiting Rosmaien-Noord (Empel) worden als voigt gerealiseerd:
- Utrecht -* Empel met een uitvoeging op de parallelbaan west voor de uitvoeger Utrecht -+
Waalwijk;
- Eindhoven -* Empel met een uitvoeging op de parallelbaan cost na de uitvoeger Eindho- ven -* Waalwijk;
- Waalwijk-* Empel met splitsing op de verbindingsweg Waalwijk-* Utrecht;
- Empel -* Utrecht via een verbindingsweg samenvoegend met Waalwijk -* Utrecht;
- Empel -* Waalwijk met een verbindingsweg aansluitend op de A59 ca. 500 m voor de uitvoeging naar de Hambakenweg.
- Empel -* Eindhoven met een verbindingsweg invoegend op de parallelbaan west.
Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v.
Rw500.3 Aanhaking Rosmaien-Noord (Empel) in knooppunt Empel definitlef d.d. 96-09-19 3
Door de relatief eenvoudige vormgeving wordt de aansluiting good onderscheidden van het knooppunt. De overgang autosnelweg/niet-autosnelweg vindt, zoals dit hoort, op de verbindingsweg plaats. Ook de vormgeving van de verbindingswegen, met name de afritten, is logisch (half-klaverblad achtig).
4. OVERWEGINGEN
In de varianten 1 t/m 4 wordt de aanhaking van Rosmalen-Noord (Empel) gerealiseerd via autosnelwegachtige verbindingswegen. De categorieovergang hoofdwegennet/lokaalwegen- net vindt pas laat plaats en wel aan de oostzijde van de A2.
Deze aanpak vereist veel ruimte en leidt er toe dat, waar die ruimte niet aanwezig is, (te) krap moet worden ontworpen. Bovendien wordt pas laat duidelijk gemaakt dat men het hoofdwegennet heeft verlaten.
In variant 5 is er voor gekozen de categorie-overgang zo direct mogelijk bij het hoofdwegen- net te laten plaatsvinden. Hierdoor ontstaat een duidelijker en dus veiliger situatie. Snel wordt vanuit het wegontwerp duidelijk dat men het hoofdwegennet heeft verlaten of dat men dit heeft bereikt. Dit is een belangrijk veiligheidsaspect.
Door in deze variant gebruik te maken van verkeerspleintjes als categorie-overgang wordt het veiligheidsaspect nogmaals gediend.
Variant 5 heeft, gelet op het bovenstaande, sterk de voorkeur boven de overige ontwerpen.
Deze variant is daarom verder uitgewerkt.
5. RESULT A AT
Bij nadere uitwerking van variant 5 is gebleken dat de verbindingsweg UtrechtWaalwijk in zijn geheel in noord-westelijke richting verschoven dient te worden. Voornaamste reden hiervoor is het ruimtegebrek in zowel horizontale als verticals zin voor de verbindingsweg Empel -*■ Eindhoven. Het divergentiepunt en convergentiepunt zijn in respectievelijk noordelijke en westelijke richting verschoven; tevens is de horizontale boogstraal vergroot van R = 140 m naar R = 225 m.
De verbinding Eindhoven -*• Empel is zoveel mogelijk op de plaats van de voormalige lus Eindhoven -»Waalwijk gesitueerd.
Teneinde ook de vorm van de verbinding Waalwijk-> Empel uit de sfeer van een knooppunt te halen is er een verbindingsweg met haakse aansluiting ontworpen tussen de afrit en de rotonde. Op deze verbindingsweg ontbreekt bewust een vluchtstrook, zodat het karakter duidelijk niet-autosnelweg is.
De uitgewerkte variant kent enkele afwijkingen van de uitgangspunten, die in overleg met de opdrachtgever vooralsnog gehandhaafd zijn. Deze afwijkingen dienen in een later stadium wellicht geoptimaliseerd te worden. De afwijkingen betreffen de volgende zaken:
- opeenvolging van divergentiepunten Eindhoven -*• Waalwijk en Eindhoven -*• Empel; de afstand van 450 m is voor een standaard bewegwijzering 150 m te kort, er is ruimte voor een voorwaarschuwing;
- opeenvolging van convergentiepunten Empel -*• Eindhoven en Waalwijk -* Eindhoven; de turbulentieafstand is 350 m, deze moet 660 m zijn.
Reden voor de voorlopige handhaving van de afwijkingen is dat opheffing hiervan aantasting van de lengte van de zuidelijke weefvakken op de parallelbanen van de A2 betekent. Bij de schetsontwerpen van variant 1 t/m 4 is handhaving van deze lengte niet als uitgangspunt gehanteerd, daarom treedt bij deze varianten geen afwijking op de ROA op gebied van be- wegwijzering of turbulentieafstand op.
Verder is er nog een optimalisatie mogelijk in de verbindingswegen Utrecht -+ Empel v.v. Dit is afhankelijk van de mogelijkheden voor de kruising met de Burgemeester Godschalxstraat (tunnel). In dit ontwerp is gekozen voor een strak gebundelde ligging van de verbindingswe- gen met de A2, waarbij het lengteprofiel van de tunnel niet of nauwelijks wordt aangepast.
Als laatste punt van aandacht dient de plaats waar de verbindingsweg Empel -*• Waalwijk samenkomt met de A59. Dit punt ligt nu op ca. 500 m voor het divergentiepunt naar de Hambakenweg. De afstand tussen convergentiepunt Utrecht -♦ Waalwijk en convergentie-
Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v.
Rw500.3 Aanhaking Rosmalen-Noord (Empel) in knooppunt Empel definitief d.d. 96-09-19 4
punt Empel -»Waalwijk is ca. 750 m; bij een ontwerpsnelheid Vo = 120 km/u ter plaatse van het eerst genoemde punt is de turbulentie afstand ca. 150 m te kort, indien een ontwerpsnel- heid Vo = 90 km/h wordt aangehouden is de lengte voldoende.
De totale meerkosten van de aansluiting Rosmalen-Noord (Empel) zijn geraamd op een bedrag van f (inclusief BTW).
Witteveen+Bos Raadgevende ingenieurs b.v.
Rw500.3 Aanhaking Rosmalen-Noord (Empel) in knooppunt Empel definitief d.d. 96-09-19 5
