Ervaringen van gebruikers Wmo in Nederlandse gemeenten 2020

(1)

Ervaringen van gebruikers Wmo in Nederlandse gemeenten 2020

Landelijke benchmark:

Hulp vanuit de Wmo wordt steeds beter gewaardeerd,

nog grote verschillen tussen gemeenten

(2)

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de ondersteuning van mensen die niet op eigen kracht

zelfredzaam zijn. Deze ondersteuning verloopt via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Om de effectiviteit van het beleid te monitoren, voeren alle Nederlandse gemeenten het wettelijk verplichte onderzoek uit naar de ervaringen van inwoners met hulp vanuit de Wmo.

Onderzoeksbureau ZorgfocuZ is gespecialiseerd in de opzet en uitvoering van deze onderzoeken en is marktleider op dit gebied. Naast onze dienstverlening aan afzonderlijke gemeenten, maken wij jaarlijks een benchmarkrapportage op basis van de door VWS openbaar gemaakte data.

In dit rapport leest u onder meer:

• Dat cliënten de afgelopen jaren steeds beter weten waar zij met hun hulpvraag moeten zijn.

• Dat in de loop der jaren de bekendheid over de beschikbaarheid van de onafhankelijke cliëntondersteuner is toegenomen.

• Dat cliënten in steeds grotere mate tevreden zijn over de ondersteuning die zij krijgen (groei van 7 procentpunt sinds 2016).

• Dat cliënten steeds meer een betere kwaliteit van leven ervaren door de ondersteuning die zij vanuit de Wmo ontvangen.

• Dat de gemeente Bergeijk in 2020 gemiddeld het beste beoordeeld wordt door cliënten.

Eindhoven scoort het laagst.

• Dat de gemeente Coevorden gemiddeld landelijk het hoogst scoort op twee thema’s.

• Dat de gemeente Eindhoven gemiddeld landelijk het laagst scoort op twee thema’s.

• Dat gemeenten vanaf 2021 meer vrijheid bij de uitvoering van het cliëntervaringsonderzoek (CEO) Wmo krijgen.

In deze jaarlijkse, landelijke vergelijkende analyse van ZorgfocuZ leest u het volgende:

“Cliënten ervaren steeds meer een betere kwaliteit van leven door de ondersteuning die zij uit

de Wmo ontvangen.”

“De gemeente Bergeijk wordt in 2020 gemiddeld het beste beoordeeld door cliënten.

Eindhoven scoort het laagst.”

“Cliënten zijn in steeds grotere mate tevreden over de

ondersteuning die zij krijgen.”

(3)

Analyse Wmo ervaringen 2020 - ZorgfocuZ

• Sinds de decentralisaties in 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de ondersteuning van hun inwoners die niet op eigen kracht zelfredzaam zijn. Deze ondersteuning verloopt via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Het gaat bijvoorbeeld om hulp bij het huishouden, begeleiding, dagbesteding of woningaanpassingen. Om de effectiviteit van het beleid te monitoren, voeren alle Nederlandse gemeenten het wettelijk verplichte onderzoek uit naar de ervaringen van inwoners met hulp vanuit de Wmo. Voor dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van een standaardvragenlijst.

• Het cliëntervaringsonderzoek wordt uitgevoerd onder cliënten met een maatwerkvoorziening, cliënten die gebruik maken van algemene voorzieningen worden niet meegenomen in het onderzoek. Het is verschillend welke voorzieningen per gemeente als maatwerkvoorziening worden aangeboden. Zo zijn er meerdere gemeenten die ervoor hebben gekozen om begeleiding als algemene voorziening aan te bieden. Dit heeft mogelijk gevolgen voor de cliëntervaringen per gemeente.

• In deze rapportage is een aantal analyses opgesteld, waarvan wij (vanuit onze expertise en ervaring met dit type onderzoek) denken dat deze het meest interessant/relevant zijn. Zo maken we een vergelijking tussen resultaten van 2016 tot en met 2020 en brengen we belangrijke verschillen tussen gemeenten in beeld. De gepresenteerde analyse betreft een analyse van gemeenten die hun resultaten tijdig hebben aangeleverd bij VWS; een totaaloverzicht is achterin deze rapportage opgenomen.

U mag publiceren,

Maar niets uit dit document mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand

of openbaar gemaakt worden zonder bronvermelding.

De bron die u dient te vermelden is ZorgfocuZ, inclusief (indien online)

werkende hyperlink naar www.zorgfocuz.nl.

Mocht u vragen hebben of meer tekstuele omlijsting willen voor in uw publicatie, dan staan onze betrokken onderzoekers u graag te woord op (050)

8200 461 of contact@zorgfocuz.nl

Achtergrond en context bij de jaarlijkse, landelijke vergelijkende

analyse van ZorgfocuZ

(4)

Vergelijking 2016-2020

Allereerst staan we stil bij het algemene beeld dat we zien als we de gemiddelde, algemene tevredenheid van de afgelopen jaren met elkaar vergelijken. In de vragenlijst worden aan cliënten stellingen voorgelegd over hun hulpvraag, de onafhankelijke clientondersteuner, de ervaren kwaliteit van de ondersteuning en de ervaren kwaliteit van leven.

(5)

Cliënten weten de afgelopen jaren steeds beter waar zij met hun hulpvraag moeten zijn.

Antwoorden op de stelling: ‘Ik wist waar ik moest zijn met mijn hulpvraag

^’

31%

30%

28%

24%

47%

46%

45%

43%

44%

12%

13%

15%

17%

19%

7%

8%

9%

3%

4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2020

2019

2018

2017

2016

Helemaal mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Helemaal mee oneens

(6)

In de loop der jaren is de bekendheid over de beschikbaarheid van de onafhankelijke cliëntondersteuner toegenomen.

Antwoorden op de vraag: ‘Wist u dat u gebruik kon maken van een onafhankelijke cliëntondersteuner?’

34%

33%

30%

29%

27%

66%

67%

70%

71%

73%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2020

2019

2018

2017

2016

Ja Nee

(7)

Cliënten zijn in steeds grotere mate tevreden over de

ondersteuning die zij krijgen (groei van 7 procentpunt sinds 2016).

Antwoorden op de stelling: ‘Ik vind de kwaliteit van de ondersteuning die ik krijg goed’

37%

35%

33%

29%

48%

47%

48%

10%

12%

13%

14%

16%

3%

4%

2%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2020

2019

2018

2017

2016

(8)

Cliënten ervaren steeds meer een betere kwaliteit van leven door de ondersteuning die zij uit de Wmo ontvangen.

Antwoorden op de stelling: ‘Door de ondersteuning die ik krijg heb ik een betere kwaliteit van leven’

34%

32%

30%

29%

27%

46%

45%

44%

15%

16%

18%

20%

23%

3%

2%

4%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2020

2019

2018

2017

2016

(9)

Verschillen tussen gemeenten

In het nu volgende deel hebben we een vergelijking gemaakt tussen de scores van afzonderlijke gemeenten. Om de verschillen tussen gemeenten onderling te illustreren, zijn gemeenten met de hoogste en laagste beoordeling per vraag in grafieken uiteengezet. Ook geven we de top 5 hoogst en laagst beoordeelde gemeenten weer. In de berekening van de hoogst en laagst beoordeelde gemeenten zijn enkel de gemeenten meegenomen met voldoende respons op de vragenlijst om zodoende voldoende betrouwbare uitspraken te kunnen doen (uitgaande van een betrouwbaarheidsniveau van 95% en een foutmarge van ≤5%).

(10)

Gemeenten met elkaar vergeleken; de hoogst en laagst beoordeelde gemeenten per gestelde vraag

Ik wist waar ik moest zijn met mijn hulpvraag

Ik werd snel geholpen

De medewerker nam mij serieus

De medewerker en ik hebben in het gesprek samen naar oplossingen

gezocht 24%

49%

22%

56%

22%

43%

23%

44%

46%

43%

56%

40%

39%

46%

42%

46%

15%

7%

14%

4%

18%

9%

18%

6%

7%

3%

12%

3%

7%

5%

9%

5%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Eindhoven Voerendaal Opmeer Voorschoten Nijmegen Geertruidenberg Nijmegen Voerendaal

(11)

Analyse Wmo ervaringen 2020 - ZorgfocuZ Wist u dat u gebruik kon

maken van een onafhankelijke cliëntondersteuner?

Ik vind de kwaliteit van de ondersteuning die ik krijg goed

De ondersteuning die ik krijg past bij mijn

hulpvraag

Gemeenten met elkaar vergeleken; de hoogst en laagst beoordeelde gemeenten per gestelde vraag

60%

20%

41%

80%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Bodegraven-Reeuwijk

Hollands Kroon

Ja Nee

26%

53%

26%

47%

45%

44%

47%

41%

51%

45%

49%

47%

12%

5%

15%

6%

5%

9%

11%

5%

2%

4%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Eindhoven Coevorden Delft Steenbergen Bunschoten Voerendaal

(12)

Door de ondersteuning die ik krijg, kan ik beter de dingen doen die ik wil

Door de ondersteuning die ik krijg kan ik mij beter redden

Door de ondersteuning die ik krijg heb ik een betere kwaliteit van leven

Gemeenten met elkaar vergeleken; de hoogst en laagst beoordeelde gemeenten per gestelde vraag

24%

55%

23%

41%

20%

46%

48%

31%

54%

47%

18%

11%

15%

4%

20%

6%

3%

5%

4%

3%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Delft Wijdemeren Delft Coevorden Hoeksche Waard Coevorden

(13)

Top 5 hoogst beoordeeld Top 5 laagst beoordeeld

Bergeijk Eindhoven

Coevorden Delft

Voerendaal Leidschendam-Voorburg

Veldhoven Opmeer / Ridderkerk

Heemskerk Stichtse Vecht

1

3 4 5 2

In 2020 wordt de gemeente Bergeijk gemiddeld het beste beoordeeld door cliënten. Eindhoven scoort het laagst.

Om tot onderstaande top 5 te komen is een gemiddelde score op elke vraag berekend. Hiervan is het overall gemiddelde genomen.

(14)

Contact met de

gemeente Bekendheid

cliëntondersteuner Kwaliteit van de hulp Effect van de hulp

Steenbergen Bodegraven-Reeuwijk Coevorden Coevorden / Wijdemeren

Voerendaal Gemert-Bakel Geertruidenberg Bergeijk

Coevorden Pekela Steenbergen West Betuwe

Geertruidenberg Bergeijk / Bladel / Heusden Heerenveen Heerenveen

Voorschoten / Heemskerk Beek / Scherpenzeel Bunschoten Bunschoten

In 2020 scoort de gemeente Coevorden gemiddeld landelijk het hoogst op twee thema’s.

De verplichte vragenlijst is opgedeeld in een aantal thema’s. Naast een algemeen gemiddelde is een gemiddelde score per thema berekend.

1

3 4 5 2

(15)

Contact met de

gemeente Bekendheid

cliëntondersteuner Kwaliteit van de hulp Effect van de hulp

Eindhoven Hollands Kroon Eindhoven Delft

Ridderkerk Nissewaard Delft Eindhoven

Delft Smallingerland / Lansingerland Rucphen Hoeksche Waard

Nijmegen / Opmeer Den Haag Hoeksche Waard Rucphen

Leidschendam-Voorburg Opmeer / Oldambt / Krimpen aan den IJssel / Zaltbommel / Noordenveld /

Westerkwartier / Haarlem

Hollands Kroon / Leidschendam-

Voorburg / Roosendaal / Ridderkerk

In 2020 scoort de gemeente Eindhoven gemiddeld landelijk het laagst op twee thema’s.

De verplichte vragenlijst is opgedeeld in een aantal thema’s. Naast een algemeen gemiddelde is een gemiddelde score per thema berekend.

1

3 4 5 2

(16)

Tot slot

In het slotdeel van deze publicatie geven we inzicht in hoe de vragenlijst is opgebouwd en uit welke onderdelen deze bestaat, is de complete lijst met meegenomen gemeenten opgenomen en treft u een schets over onderzoeksbureau ZorgfocuZ en het cliëntervaringsonderzoek Wmo 2021.

(17)

Vragenlijst

De basisset aan verplicht op te nemen vragen bestaat uit 10 items. Deze basisset aan vragen kan uiteraard worden aangevuld met een nader aantal op te nemen vragen/stellingen. Daarnaast kan deze meer kwantitatieve methode van onderzoek worden uitgebreid met meer kwalitatieve

onderzoeksmethoden zoals aanvullende interviews of groepsgesprekken/focusgroepen.

Contact met de gemeente

1. Ik wist waar ik moest zijn met mijn hulpvraag 2. Ik werd snel geholpen

3. De medewerker nam mij serieus

4. De medewerker en ik hebben in het gesprek samen naar oplossingen gezocht Onafhankelijke cliëntondersteuner

5. Wist u dat u gebruik kon maken van een onafhankelijke cliëntondersteuner?

Kwaliteit van de hulp

6. Ik vind de kwaliteit van de ondersteuning die ik krijg goed 7. De ondersteuning die ik krijg past bij mijn hulpvraag

Effect van de hulp

8. Door de hulp kan ik beter de dingen doen die ik wil 9. Door de hulp kan ik mij beter redden

10.Door de hulp heb ik een betere kwaliteit van leven

(18)

De volgende gemeenten zijn meegenomen in de analyse:

Analyse Wmo ervaringen 2020 - ZorgfocuZ C-GCapelle aan den IJssel Castricum

Coevorden Cuijk

Dalfsen Dantumadiel De Fryske Marren De Ronde Venen Delft

Delfzijl Den Haag Diemen Doesburg Doetinchem Drechterland Duiven

Eemnes Eersel Eindhoven Elburg Enkhuizen Enschede EpeEtten-Leur

Geertruidenberg Geldrop-Mierlo Gemert-Bakel GoesGooise Meren Gorinchem Gouda Grave

A-BAa en Hunze Aalten

Achtkarspelen Albrandswaard Alkmaar

Almere Ameland Amsterdam Appingedam Assen

Baarn

Barendrecht Barneveld BeekBeekdaelen Berg en Dal Bergeijk Bergen (NH.) Bergen op Zoom Bernheze

Beuningen Beverwijk Bladel Blaricum Bloemendaal

Bodegraven-Reeuwijk Boekel

Borsele Breda Brielle

Bronckhorst Bunschoten

L-NLanderd Landsmeer Lansingerland Laren

Leiden Leiderdorp

Leidschendam-Voorburg Lelystad

Leusden Lisse

Loppersum Maasgouw Medemblik Meierijstad Meppel

Midden-Drenthe Midden-Groningen Mill en Sint Hubert Moerdijk

Montferland Montfoort

Mook en Middelaar Neder-Betuwe Nijkerk

Nijmegen Nissewaard

Noardeast-Fryslân Noordenveld Noordwijk

S-UScherpenzeel Schiedam

Schiermonnikoog 's-Hertogenbosch Simpelveld

Sluis

Smallingerland Soest

Son en Breugel Stadskanaal Stede Broec Steenbergen Stichtse Vecht Súdwest-Fryslân Terneuzen

Terschelling Texel

Teylingen Tholen Tilburg Twenterand Tytsjerksteradiel UdenUitgeest

Urk

H-KHaaksbergen Haarlem

Haarlemmermeer Halderberge Harlingen Hattem Heemskerk Heemstede Heerde Heerenveen Heiloo

Hellendoorn Het Hogeland Heumen Heusden Hillegom

Hoeksche Waard Hollands Kroon Hoorn

Houten Huizen Hulst IJsselstein

Kaag en Braassem Kapelle

Katwijk Koggenland

Krimpen aan den IJssel

O-ROegstgeest Oirschot Oldambt Oldebroek Olst-Wijhe Oost Gelre

Ooststellingwerf Oostzaan

Opmeer Opsterland OssOuder-Amstel Pekela

Putten Raalte

Reimerswaal

Reusel-De Mierden Rhenen

Ridderkerk Rijssen-Holten Roerdalen Roermond Roosendaal Rucphen

Albrand swa ardAlk maa r Alm ere Ameland Ams terd am Appinge dam Ass en Baarn Bare ndr echt Barnev eld Bee k Beekda elen Berg en DalBerg eijk Berg en (NH.) Berg en op Zoom Ber nhe ze Beuning en Bev erwi jkBlad el Blari cum Bloemen daal Bod egra ven-Ree uwij k Boe kelBor sele Bre da Briel leBro nck hor st Bunsch ote n Cap elle aan den IJsse

l

Castricu m Coe vor denCuij k Dalf sen Dantum adie

l

De Fryske Mar ren De Ronde Ven en Delf tDelf zijl Den Haa gDie men Doe sbu rgDoe tinc hem Dre chterlan d Dui ven Eemnes Eers el Eind hoven Elbu rg Enk huiz enEns che de Epe Ette n-Leur Gee rtrui den bergGel dro p- Mier loGe mer t- Bak elGoe s Goo ise Meren Gori nch em Gouda Gra ve Haa ksberge n Haa rlem Haarlem mer mee r Halder berg e Harl inge nHatt em Hee msk erkHee mst ede Hee rdeHee renv een Heil ooHell end oor n Het Hog elan d Heu menHeu sde n Hille gomHoe ksc he Waa rdHoll and s Kro onHoo rn Hou ten Huizen Hul st IJsse lstei n Kaa g en Braa ssem Kap elle Kat wijkKog genl and Kri mpe n aan den IJsse

l

Lander d Lan dsm eerLan sing erla nd Laren Leid en Leid erdorp Leid sch end am-Voo rbur g Lely stadLeu sde n Liss eLop pers um Maa sgouw Med emb lik Meierijs tad Mep pel Midden

-

Dre nth eMid den

-

Gro ningen Mill en Sint Hubert Moe rdijk Mo ntferlan d Mo ntfo ortMo ok en Mid delaar Ned er- Bet uwe Nijkerk Nij meg en Nissewa ard Noa rdea st-Frys lân Noo rde nveld Noo rdwi jk Oegstge est Oirs cho tOld amb t Old ebroek Olst

-

Wijh eOos t Gelr e Ooststel ling werf Oos tzaan Op mee r Opsterla nd Oss Oud er- Ams telPek ela Putt en Raalte Rei mer swa alReu sel- De Mier denRhe nen Rid derk erkRijs sen- Holt en Roerdal en Roe rmo ndRoo sen daal Ruc phen Sch erpe nze elSchi eda m Schi ermonn ikoo g 's- Hertoge nbo sch Sim pelveld Slui s Sma lling erla nd Soe st Son en Bre ugel Stad ska naalSted e Bro ec Steenbe rgen Stic htse Vecht Súd wes t- Fryslân Tern euz en Terschel ling Texe

l

Teyli nge n Thol en Tilburg Twe nter and Tytsjerk ster adie

l

Uden Uitg eest Urk Vee ndam Vee nen daal Veere Veld hov en Velsen Ven ray Vijf heer enlande n Vliel and Vlissing en Voe ren daalVoo rsch ote n Voorst Waa dho eke Waalre Waa lwijk Wad dinxvee n Was sen aarWat erla nd Wee rtWes t Bet uwe West Maa s en Waa lWes terk wart ier Westerv oort Wes

V-WVeendam Veenendaal Veere

Veldhoven Velsen Venray

Vijfheerenlanden Vlieland

Vlissingen Voerendaal Voorschoten Voorst

Waadhoeke Waalre Waalwijk Waddinxveen Wassenaar Waterland Weert

West Betuwe

West Maas en Waal Westerkwartier Westervoort Westland

Weststellingwerf Westvoorne Wierden Wijdemeren

Wijk bij Duurstede Winterswijk

Woensdrecht Wormerland

ZZaltbommel Zandvoort Zevenaar Zoeterwoude Zuidplas Zundert

Zwartewaterland Zwolle

(19)

Over ZorgfocuZ & Onderzoek in het sociaal domein

Over ZorgfocuZ

ZorgfocuZ is een onderzoeksbureau gespecialiseerd in onderzoek voor de zorg- en welzijnssector en het sociaal domein. Denk hierbij aan ziekenhuizen, GGZ,

jeugdzorg, ouderenzorg, zorgverzekeraars en gemeenten (sociaal

domein). ZorgfocuZ biedt inzicht in prestaties en ervaringen en adviseert organisaties om effectiviteit en kwaliteit te verbeteren.

ZorgfocuZ werkt landelijk vanuit kantoren in Groningen en Utrecht, is aangesloten bij de MOA (branchevereniging van onderzoeksbureaus) en ISO 27001, NEN 7510 en ISO 20252 gecertificeerd (norm voor

onderzoeksbureaus).

ZorgfocuZ is gespecialiseerd in:

• Cliëntervaringsonderzoek

• Medewerkersonderzoek

• Evaluatieonderzoek

• Beleidsonderzoek

• Rekenkameronderzoek

Kijk voor meer informatie en voorbeeldcases op www.zorgfocuz.nl.

Het Wmo cliëntervaringsonderzoek vanaf 2021

Gemeenten krijgen vanaf 2021 meer vrijheid bij de uitvoering van het cliëntervaringsonderzoek (CEO) Wmo. Op onze website geven wij meer informatie over de wijzigingen.

De nieuwe uitgangspunten sluiten aan bij de werkwijze zoals wij die voor ogen hebben: het CEO Wmo niet alleen uitgevoerd moet worden voor de externe verantwoording, maar juist ook om te kunnen voorzien in de

informatiebehoefte van gemeenten. De nieuwe opzet zorgt ervoor dat wij, als gespecialiseerd onderzoeksbureau, afhankelijk van de

informatiebehoefte van de afzonderlijke gemeente, onze aanpak kunnen bepalen en geeft ons meer vrijheid om de best passende methode in te zetten.

Meer informatie

Wilt u meer informatie over mogelijke methoden die wij kunnen inzetten?

Dan kunt u altijd vrijblijvend met ons contact opnemen met ons kantoor via contact@zorgfocuz.nl of 050-8200461 of rechtstreeks met een van onderstaande contactpersonen.

• Chiel Westra MSc. (c.westra@zorgfocuz.nl)

• Drs. Martin Bloem (m.bloem@zorgfocuz.nl)

(20)

Hoofdkantoor Groningen Sylviuslaan 5

9728 NS Groningen Postbus 473

9700 AL Groningen Kantoor Utrecht

Graadt van Roggenweg 328-334 3531 AH Utrecht

T. 050 – 82 00 461

contact@zorgfocuz.nl www.zorgfocuz.nl

Verzorgd door

Ervaringen van gebruikers Wmo in Nederlandse gemeenten 2020