* P. Nieuwland fersoarge de transkripsje, de foarmjouwing en it nammeregister; J.A. Mol naam de ynlieding foar syn rekken.
Rekken oer it boekjier 1606/1607 fan de
ûntfanger-generaal fan de kleasteropkomsten yn Fryslân, Joannes Henrici Rhala
útjûn troch P . Nieuw land en J.A . Mol
*Ynlieding
21 maart 1580 wie in swarte dei foar de Fryske kleasters. Doe foel ommers formeel it beslút fan de Steaten fan Fryslân om alle kleasterbesittings te ynvintarisearjen en 'yn behear te nimmen', hoewol't Deputearre Steaten foar ferskate kleasters al earder ynvintarisaasjes meitsje litten hiene.1 Dat yn behear nimmen liket op it earste gesicht in eufemisme foar naderjen of
konfiskearjen. Al kaam it dêr yn de praktyk wol op del, strikt juridysk besjoen wie it dat net.2 De Steaten brûkten de term mei sin, om't se harsels yn dizze kwestje as tsjinners fan de Wiere Tsjerke en as hoeders fan it algemien belang seagen. Se hannelen op dit stik fan saken krektlyk as de Steaten fan Hollân en oare provinsjale steatekolleezjes dy't al earder it kleastergoed yn har machtsgebiet 'oantaaste' hiene. Hja namen de administraasje fan it goed fan de plattelânskleasters oer, om de ynkomsten foar 'fromme doelen' te besteegjen en op dy wize ûnder it nije godstsjinstige bestel rjocht te dwaan oan de bedoelings fan de minsken dy't it yn earder tiden beskikber steld hiene. De Steaten lutsen de eigendom formeel earst oan harsels, doe't de lêste kleasterbruorren en -susters it tydlike mei it ivige ferwiksele hiene.
De konsekwinsje fan dit yn behear nimmen wie, dat it kleastergoed net oan it provinsjale domein tafoege waard. It foarme in alhiel eigen fûns.3 De administraasje waard tabetroud oan in aparte behearsôfdieling, it kantoor fan de 'ontvanger der kloostergoederen'. Lykas yn oare provinsjes barde dy ûntfanger de hieren en rinten yn. Hy regele ek de betellings foar de fromme en minder fromme doelen dy't de steatekolleezjes as gaadlik seagen. Yn de praktyk gou dat, apart fan it útkearen fan pensjoenjilden oan 'e eardere kleasterbewenners, benammen it ûnderhâld fan predikanten en it bekostigjen fan de striid tsjin
Spanje. Fierder waard - wat Fryslân oanbelanget - de Frjentsjerter universiteit dêr út betelle.
It moat melden wurde dat net allinnich de provinsjale steatekolleezjes, mar ek gâns stedsbestjoeren kleastergoed yn behear namen.
De stêden beskôgen har op dit mêd fierhinne as autonoom. Yn de praktyk namen se net allinnich de tsjerken en gebouwen fan de binnen har territoar lizzende kleasters yn behear, mar ek al it kleasterlân. Hja besochten fierder gauris om it lân fan har kleasters bûten har eigen klokslach yn behear te krijen. De Fryske stêden hawwe dêre gâns oerlis en strideraasjes mei de Steaten oer hân, om't de lêstneamden de steedlike
magistraten it rjocht ûntstriden '... uit eigene autoriteit' oer dy besittings te beskikken.4 De útkomsten fan dy strideraasjes wiene foar alle stêden wer oars. Yn't generaal kin steld wurde dat de Steaten it behear fan it stedskleaster-besit oan de stêden oerlitten hawwe, lykwols op betingst dat de ynkomsten ek foar fromme doelen brûkt wurde soene. Om't net ien fan dy stedskleasters echt ryk wie skeelde dat de Steaten net it measte oan ynkomsten. De hieropbringsten fan de grutte, op steedlik grûngebiet lizzende kleasters lykas de premonstratinzer abdij fan Dokkum of it johanniter Hospitaal by Snits, hawwe de Steaten oan harsels hâlden, alteast foarsafier't se betelle waarden troch hierders bûten de steedlike klokslach.
Fan de boekhâlding fan de provinsjale kleasterûntfanger foar Fryslân is mar in bytsje bewarre bleaun, alteast foarsafier't it om de dokumintaasje fan de ynkomst en giet. De útjeften binne fan 1592 ôf wol betreklik goed te folgjen, oan de hân fan de oerlevere registers fan de 'betalingsordonnanties' of
betellingsopdrachten dy't de Steaten oan de kleasterûntfanger joegen.5 De rekkens fan 'e ynkomsten en de oersjoggen fan 'e eartiidske
kleasterpleatsen binne hast allegear weirekke.
Dat hat grif te krijen mei de omstannichheid dat de Steaten fan Fryslân har kleasterbesit al yn de jierren tritich en fjirtich fan de santjinde ieu út jildpine fan de hân dien hawwe. Yn Grinslân, dêr't de provinsje nei de oansluting by de Opstân likefolle, sa net mear kleasterbesit yn hannen krige, barde dat earst oan 'e ein fan de achttjinde ieu, mei fan gefolgen dat har administraasje better oerlevere is. Hiel oars lei it dus yn Fryslân.
Nei't de Fryske Steaten ien kear de lêste pleats ferkocht hiene, hie it bewarjen fan de ynkomste- administraasje fan de kleasterûntfanger foar har gjin doel mear. Dat gou net foar de útjeften, om't dy wol trochgongen; dy moasten no allinnich út oare middels betelle wurde. Ien en oar betsjut dat der fan de ea sa grutte administraasje fan it eartiidske kleasterbesit foar Fryslân mar in pear brokstikken restearje.
De wichtichste dêrfan binne de
ferkeapregisters út 1638, 1639, 1640 en 1644, dy't trouwens wol betreklik folslein binne.6 Hoewol't dy registers net meidiele hokker kleasters no krekt hokker pleatsen yn eigendom hân hawwe, meitsje se it dochs mooglik om mei help fan gegevens út oare, benammen fiskale adminstraasjes, de kleasterlannen globaal yn kaart te bringen en op dy wize har lizzing en sprieding te rekonstruearjen.7 Fierder fine wy yn it argyf fan de Steaten, behalve inkelde globale listkes fan ûntfangsttotalen út de jierren tachtich en njoggentich fan de sechstjinde ieu8, allinnich noch in register fan kleastermeiers út it jier 1618.9 Dat wie opsteld om de meiers mei yngong fan 1 jannewaris 1619 de hier opsizze te kinnen.
It befettet neist de nammen fan 'e hierders noch gâns oantekeningen oer de grutte fan de troch har brûkte pleatsen. Spitigernôch is it net folslein. In tal gritenijen dy't ryk oan kleasterbesit wiene, lykas Tytsjerksteradiel, Idaarderadiel,
Smellingerlân, Utingeradiel en Haskerlân, ûntbrekt dêryn.
De rekken fan 1606/1607
Hoe wichtich de ferkeapregisters fan 1638-1644 en it oersjoch fan 1618 ek binne, se jouwe gjin krekte ynformaasje oer de wearde en de grutte fan de lannen fan elk kleaster ôfsûnderlik. Wy moatte dêrom tige wiis wêze mei de fynst fan de hjir publisearre rekken fan de kleasterûntfanger Joannes Henrici oer it boekjier 1606/1607. Dy is oerlevere yn it hûsargyf fan Liauckamastate, en waard foarhinne dêryn bewarre ûnder nûmer
193. Tsjintwurdich kin er fûn wurde ûnder de nûmers 788 en 789. Dr. Ph.H. Breuker komt de eare ta, de oandacht op dy boarne fêstige te hawwen.10 Yn It Beaken fan 1975 hat hy de sifers út it part dat de ynkomsten beskriuwt, yn koart bestek al neffens kleaster oardere en totalisearre. De krekte titel fan de rekken is:
Extract uut de reeckeninghe Joannis Henrici, ontfanger generael van de cloosters opcomsten gelegen in Oostergoe, Westergoe ende
Seevenwolden, beginnende van den X XV julii, sijnde Jacobi dach anno 1606, ende
expirerende den XXIV julii 1607, gestelt in ponden schellingen van XL groten vlaems het pont.
It gebrûk fan it wurdt extract (úttreksel) jout al oan dat it net om in orizjineel stik giet. Dat wol sizze, it is net in gearfetting mar in net- autentisearre ôfskrift fan de rekken of
rekeninghe fan Joannis Henrici oer it boekjier 25 july 1606/24 july 1607. It gehiel bes tiet út twa parten fan deselde skriuwershân, dy't elk yn in apart katern skreaun binne. It earste katern bestiet út 24 folia en befettet de Ontfangh ... van de cloostersopcomsten oer it neamde boekjier.
Op 'e rêch fan it lêste folio, 24v, stiet mei in oare hân skreaun: Clooster opcomsten in Frieslandt anno 1607. It twadde katern is folle lytser. It beslacht mar acht, oars wol ticht beskreaune folia. It hat gjin eigen titel, mar it opskrift op 'e lêste side: Cloosterlasten in Frieslandt anno 1607, fan deselde hân as de boppeneamde notysje oan 'e ein fan it earste katern, makket dúdlik dat it de útjeften fan de kleasterûntfanger befettet. Oan it uterlik is net rjocht te sjen oft beide katerns oan elkoar fêst sitten hawwe. Wat de ynhâld oangiet, kin der lykwols gjin twifel oer bestean dat se elkoars tsjinhingers foarmje. Dat docht wol it dúdlikst bliken út de formule oan 'e ein fan it útjefte-katern. Dêryn wurdt it totaal fan de útjeften tsjin dat fan de ynkomsten oer steld en it ferskil berekkene, wêrnei't it dan as folget einiget: Aldus gearresteert ende gesloten in de reeckenkamer van Vrieslandt bij de
gecommitteerde reeckenmeesters op den 18 december anno 1607. Onder stonde:
Tarquinius Boelens, E. Reinalda, Ens, Jancke Idsz, J. Henrici, met haere togen, C. Cornelisz.
My tinkt dat hjir sûnder beswier út ôflaat wurde kin, dat beide stikken tegearre ien gehiel foarme hawwe en dat dit gehiel in ôfskrift befettet fan de
offisjele rekken dy't Johannes Henrici oer it boekjier 1606/1607 opmakke hat.
Beide katerns binne yn ien kear beskreaun, en nei alle gedachten dus fan in oare tekst oernaam.
Dat is dien troch in klerk mei in moaie, tige regelmjittige hân. Dy hân is mi n te datearjen. Hy liket op it earste gesicht út de jierren fjirtich of fyftich fan de santjinde ieu te stammen, mar hy soe ek earder yn de tiid pleatst wurde kinne. It wettermerk, in kroane Frânske lely mei de inisjalen PD, is net krekt te idintifisearjen mar past wol yn in groep dy't út de jierren tweintich en tritich fan de santjinde ieu datearret.11 De ûnderfining leart lykwols dat wy mei sokke datearrings tige hoeden omgean moatte. Mear as in oanwizing kin it net wêze.
Oerlevere yn it argyf fan Liauckamastate It hoe en wêrom fan it ta stân kommen fan dit ôfskrift foarmet in riedsel. De argyfskiednis jout amper in oanwizing foar it oplossen dêrfan.
Krektoarsom, wat bekend is oer de oerlevering, ropt allinnich mar mear fragen op.
Lykas wy hjirboppe skreaune, binne de beide stikken oerlevere yn it hûsargyf fan
Liauckamastate. De Liauckama's wiene fan oarsprong grutte haadlingen of hearskippen, dy't har wichtichste besit yn Barradiel hiene. Yn de tiid fan de Opstân keazen hja, lykas de
Camminga's en gâns oare Fryske adelike famyljes, de kant fan de kening en bleaune hja trou oan de Memmetsjerke. De yn 1642 ferstoarne stamhâlder Georg (Jarich) fan Liauckama hat inkelde desennia lang as offisier yn tsjinst fan de Spaanske kening it leger fan de Steaten-Generaal befochten. Hy wie ûnder mear belutsen by de Spaanske ferdigening fan Grins, Stienwyk en Zutphen. Syn jongere broer Sixtus (ferstoarn yn 1638) makke karriêre as katolyk geastlike. Hy ferkrige in kanonikaat yn Paderborn en brocht it sels ta domproast fan Osnabrück. Om't Georg gjin soannen hie, rekke it Liauckamabesit fia syn dochters Juliana en Catharina yn hannen fan de Brabânske adelike famyljes Van Pipenpoy en Van der Laen, en letter by dy har rjochtsopfolger, de famylje Van Grotenhuis.12
It is min te sizzen hokker belang de famyljes Van Pipenpoy en Van der Laen by in ôfskrift fan samar in jierrekken fan de kleasterûntfanger hân hawwe kinne. As it stik al op inisjatyf fan in persoan út it Liauckema-skaai oerskreaun is, dan leit it noch wol it measte foar de hân en tink oan
de boppeneamde Georg. Dy hat, sa't it liket, dokumintaasje sammele oangeande de
rjochtsposysje fan katoliken yn Fryslân. It argyf befettet bygelyks in plakkaat fan kening Philips II út 1578 dat it yn beslach nimmen fan tsjerklik goed troch de opstannelingen ûnjildich
ferklearret, en fierder in tal foarbylden fan eedsformulieren dy't troch de Fryske Steaten oan katoliken en oare dissenters foar tekenjen foarlein waarden.13 Fierder kin dêryn ek in kopy fan in ynkomstesteat fan it kapittel fan St. Vitus yn Ljouwert út 1578 fûn wurde.14 Faaks binne dy ynkomstesteat en de kopy fan de jierrekken fan Johannes Henrici mei dy oare gegevens troch Georg sammele mei it each op de ferdigening fan syn eigen rjochten en dy fan de katolike
mienskip foar't gefal de oarlochskânsen keare soene. As dat sa is, dan moat it oerlevere ôfskrift fan de rekken fan 1606/1607 fansels foar Georg syn dea opmakke wêze. Tsjin dy ferklearring kin ynbrocht wurde dat gjin ien fan dy stikken yn de ynvintaris neamd wurdt dy't yn 1642 fan Georg syn administraasje makke is.15 In oare
swierrichheid is dat men jin mar min foarstelle kin dat de katolike balling Georg van Liauckema tagong ta de administraasje fan de ûntfanger fan de kleasteropkomsten hân hat.
Foarsafier't wy dat neigean kinne, bestiet der gjin inkelde relaasje tusken it miljeu fan de Liauckama's en de man dy't de rekken opmakke hat, Jan of Johan Hendriks Rhala. Wy meie oannimme dat Joannes Henrici, sa't er him yn it Latyn neamde, fan elke rekken neist de minút noch twa eksimplaren opmeitsje litten hat, dy't beide ek troch de kommittearre rekkenmasters fan de Steaten nei it ôfhearen en sluten ûndertekene waarden. By de útjeften stiet ommers ûnder nr. 1889 in post notearre foar it 'minuteren, grosseren ende dubbleren' fan 'dese reeckeninghe'. Ien eksimplaar belâne grif yn de Rekkenkeamer fan de Steaten, in twadde, it saneamde rendant-eksimplaar, sil er grif foar himsels hâlden hawwe as bewiis dat er syn wurk goed dien hie.16 Wêr't it tredde foar bestimd wie, is net bekend, mar nei alle gedachten kaam it net bûten de sfear fan de oerheid. Yn't generaal hiene partikulieren gjin tagong ta oerheidsargiven. Dat gou nammers te mear foar de katolike famyljes dy't yn de rjochten fan de Liauckama's treden wiene. En fan de oertsjûge kalvinist en warbere amtner Johannes Henrici kin net oannommen wurde, dat er maklik te benaderjen wie foar adelike 'dissenters'.
Eftergrûn fan de ûntfanger Johannes Henrici Wat falt der eins oer dy Johannes Henrici mei te dielen? Ut hokker fermidden wie er ôfkomstich?
Der binne aldergeloks in pear stikken oer him en syn bern oerlevere, yn it famyljeargyf Van Sminia. Dat komt om't in erfdochter, Ida Margaretha Rhala, op 'e ein fan de santjinde ieu troude mei Hobbe Baerdt van Sminia, in man dy't ta de lytse adel rekkene wurde kin. Hoewol't sy net syn earste kar wie - hja wie syn tredde frou -, kin dy houliksferbining wol sjoen wurde as in kroan op it stribjen fan de Rhala's nei stiging op de maatskiplike ljedder. Mei Johannes Henrici as stamheit foarmen sy ommers in famylje fan amtners en gelearden dy't by elke generaasje mear oan rykdom en oa nsjen wûn. De namme Rhala hat Johannes sels hast net brûkt, eins pas oan 'e ein fan syn libben.17 Earst syn soan, de rjochtsgelearde dr. Henricus Rhala, joech der bekendheid oan. Hy brocht it ta
heechleraar oan de Frjentsjerter universiteit, earst yn retoarika en skiednis, letter yn de beide rjochten.18 Noch wer letter krige hy in beneaming as kurator fan deselde ynstelling.
Johannes Henrici, dy't wy yn 1586 foar it earst moetsje as klerk fan 'de comptoire generaal'19 waard op 6 septimber dat jier beneamd as ûntfanger fan de kleasteropkomsten yn Westergoa as opfolger fan Dionysius Hania.20 Syn traktemint waard dêrby fêststeld op 350 carolus gûne en trije skûten turf. Hy moat wol út in begoedige rûnte kommen wêze, want de boarch dy't er foar dit wichtige amt stelle moast, bedroech net minder as 10.000 carolus gûne.
Trije jier letter, op 16 maaie 1589, waard er troch de Steaten nei it ôfgean fan Popke Roorda oansteld as ûntfanger-generaal.21 Dat hâlde yn dat hy mei it behear oer alle kleasteropkomsten yn Eastergoa, Westergoa en Sânwâlden belêste waard. Krige hy dêrmei in mear as dûbel sa grutte ferantwurdlikens, syn fertsjinsten waarden ek navenant heger: hy koe no alle jierren op 750 carolus gûne en seis skûten turf rekkenje. Sa't út Johannes syn eigen rekken bliken docht, kaam hy dêrmei op itselde nivo as de bêst betelle
heechleararen yn Frjentsjer.
Johannes wie troud mei Aeltje of Aelke de Veno, in dochter fan de stêdsskriuwer fan Ljouwert, Laurens de Veen. Dy is ûnder mear bekend om't er him nei 1580 tegearre mei boargemaster Aedje Lamberts tige foar de fersprieding fan it kalvinisme yn Ljouwert ynset hat.22 It komôf fan Johannes Henrici sels is net sa
ienfâldich nei te gean. Syn heit wurdt nearne yn de boarnen yn ferbining mei him neamd. Ut syn boedelskieding út 1625 kin opmakke wurde dat hy behalve twa pleatsen yn Twellingea en Itens, fan respektivelik 52 en 22 pm, ek de 55 pm grutte sate Rhala by Wyns yn besit hie.23 It is fansels net útsletten dat Johannes Henrici troch oankeap oan de lêstneamde sate kommen is, mar yn earste ynstânsje hat men dochs oanstriid om te tinken dat er him gewoan urven hie. Dan soe er streekrjocht ôfstamme fan de eigenierde boeren dy't Rhala yn de sechstjinde ieu bewennen. Ut de bekende fiskale en
administrative registers fan dy tiid witte wy dat dy har ek Rhala neamden.24 Sjoen har
foarnammen Peter, Lieuwe (Lijubbe), Thijs en Derck leit it lykwols net foar de hân om oan ôfstamming yn manlike line te tinken.
In oar berjocht út de boedelskieding wiist net yn de rjochting fan Wyns, mar yn dy fan Ljouwert. It giet oer de oanspraken fan ien fan Johannes Henrici syn bern op jild fan '... ons oom d' burgemeester Jurien Hendricx'. Dy Jurien Hendricx kin nimmen oars wêze as Jurjen Hendriks van der Ley, dy't fan 1603 oant en mei 1609 boargemaster fan Ljouwert wie.25 Syn heit wie Hendrik Jarichs, in fan Aldeleie ôfkomstige Ljouwerter keapman, dy't de stêd yn 1572 om syn kalvinistyske sympatyen ferlitte moatten hie mar dy't letter, yn 1579, troch de stêd tegearre mei Aedje Lamberts oanwiisd waard om de Uny fan Utert te bekrêftigjen.26 In echte broer kin Johannes Henrici lykwols net fan Jurjen Hendriks west hawwe, om't út de yn 1585 opmakke ynvintarisaasje fan Hendrik Jarichs syn besit bliken docht dat dy boedel oer trije bern ferdield is: oer Jurjen Hendriks, de
minderjierrige Jan Hendriks en Rints
Hendriksdochter dy't mei nimmen oars troud wie as boargemaster Aedje Lamberts.27 Hendrik syn frou wie doe blykber al ferstoarn. Johannes Henrici kin dêrom net oars as in âldere healbroer fan dy bern west hawwe. Nijsgjirrich yn dit ferbân is, dat Johannes Henrici yn 1592 ta honorarius curator fan alle wezen fan Aedje Lamberts en Rints Hendriksdochter beneamd waard.28 Dat soe grif net bard wêze as hy net tige besibbe oan ien fan har beiden west hie.
Yn prinsipe kin Johannes mar op twa wizen in healbroer fan Jurjen Hendriks-en-dy west ha: hja hiene deselde heit of deselde mem. It leit it measte foar de hân om foar dy lêste mooglikheid te kiezen. Dan wie hy dus ôfkomstich út in
earder houlik fan syn mem mei in oare Hendrik.
Op himsels is dat net ûnmooglik. De namme Hendrik is ommers net seldsum. Hie Hendrik Jarichs Johannes syn echte heit west, dan wie hy wol yn syn boedelynvintarisaasje foarkommen. It is dêrom net oannimlik en gean der fanút, dat hy al foar de dea fan syn heit hielendal útboedele wie.
Dan bliuwe der lykwols noch wol twa problemen oer. It earste is dat Johannes Henrici by syn dea yn 1625 besit yn Itens hie, dat yn 1567 troch skinking yn hannen fan Hendrik Jarichs kommen is, wylst dat besit net yn Hendrik Jarichs syn boedelynvintarisaasje fan 1585 foarkomt.29 Hoe't dat lân fan Hendrik Jarichs op syn styfsoan oergien is, kinne wy allinnich mar oer spekulearje. In twadde probleem foarmet de eftergrûn fan de namme Rhala: hoe is Johannes Henrici oan Rhalahûs yn Wyns kommen? It hat eigenskip om te tinken dat Johannes syn mem in erfdochter Rhala wie.
Faaks hat sy in suster west fan de yn 1578 en 1581 neamde Derck Liubbes R(h)ala. Wy kenne ek noch in mr. Fecke R(h)ala dy't yn de jierren sechstich fan de sechstjinde ieu advokaat oan it Hof fan Fryslân wie en dy't yn 1574 in hûs kocht yn Boazum.30 It is lykwols net bekend oft en hoe't dy besibbe wie oan de R(h)ala's fan Wyns.
Johannes Henrici syn styfheit Hendrik Jarichs, syn skoanheit Laurens de Veen en syn sweager Aedje Lamberts foarmen de kearn fan de rûnte dy't Ljouwert oan de kant fan de Opstân brocht hat. Johannes sels hearde ta de twadde generaasje kalvinisten, dy't bestjoerlik de ferkrigen posysje konsolidearje en de fierdere fersprieding fan de 'Waere Gereformeerde Religie' befoarderje moast.31 Syn healbroer Jurjen wie as boargemaster tige warber om it Ljouwerter stedsbestjoer yn it earste desennium fan de santjinde ieu in striktere kalvinistyske koers farre te litten. Jurjen hat bygelyks yn 1603 besocht de ortodokse predikant Johannes Bogerman oer te heljen om nei Ljouwert te kommen. Hy wie trouwens ek âlderling fan de grifformearde tsjerke fan Ljouwert. Johannes Henrici syn omkesizzer dr. Lambertus Adius (in soan fan Aedje Lamberts), en syn sweager dr. Johannes de Veno sjogge wy, mei syn eigen soan dr. Henricus Rhala, in aktive ortodoks-kalvinistyske rol spyljen yn de Ljouwerter politike troebelen fan de jierren tsien. Der binne grif noch wol mear wichtige famyljerelaasjes binnen dy elite fan bestjoerlik kwalifisearre en ek gelearde
Ljouwerter kalvinisten oan te wizen, mar it neilûken dêrfan heart net ta ús taak as
tekstbesoargers. It sil de lêzer yntusken lykwols dúdlik wêze, dat Johannes Henrici út in tige foaroansteand en aktyf kalvinistysk fermidden kaam.
Belang fan de útjefte
It belang fan de útjefte fan de foarlizzende boarne foar de skiednis fan de Fryske kleasters hoecht net mear wiidweidich taljochte te wurden.
Wy kinne folstean mei de opmerking dat it oersjoch fan de grutte fan it lânbesit en de ynkomsten it mooglik makket om de relative rykdom fan de kleasters foar 1580 fêst te stellen.32 It foarmet om samar te sizzen in
oriïntaasjepunt foar de fierdere besitsskiednis fan de Fryske kleasters yn de midsieuwen. Troch ferliking fan de gegevens fan 1606/ 1607 mei dy oer it kleasterbesit yn de registers fan de
oanbring fan 1511 kin bygelyks de besitsûntjouwing yn de sechstjinde ieu analysearre wurde.
Utsoarte is it oersjoch fan de
kleasteropkomsten fan belang foar de agraryske skiednis fan de ier-moderne tiid. It jout ommers in mannichte hierdersnammen en gegevens oer hierbedraggen foar pleatsen dy't yn't generaal goed te lokalisearjen binne. Men moat betinke dat it troch de Steaten yn behear nommen kleasterbesit yn totaal net minder as 15 oant 20%
fan de bêste Fryske kultuergrûn omfieme!33 Dêrom sille ek genealogen, nammekundigen en streekhistoarisy der gâns nijsgjirrich materiaal yn fine kinne.
It oersjoch fan de útjeften liket behalve foar genealogen fan mear belang foar ûnderwiis- en tsjerkehistoarisy en foar dyjingen dy't har dwaande hâlde mei de skiednis fan de
provinsjale burokrasy. De rekken jout in moaie yngong op de gegevens út de
betellingsordonnânsjes, dêr't de betellings gronologysk yn oardere binne, wylst dy yn de rekken fan 1606/1607 kreas yn rubriken by elkoar steane. Dêr kin goed yn neigien wurde hokker 'fromme doelen' troch de Steaten út de kleasteropkomsten betelle waarden en neffens hokker prioriteiten. Hoewol't it net ûnbekend wie, is it bygelyks dochs nijsgjirrich om te fernimmen dat de universiteit fan Frjentsjer sawat alhiel út de kleastermiddels finansierd waard.34 Dat rûn fan de heechleraarstrakteminten oant en mei de kosten fan de mensa. Mei in
bytsje oerdriuwing soe dêrom sein wurde kinne dat sûnder de kleasters en har besittings nea in universiteit yn Fryslân oprjochte wurde kinnen hie! Datselde jildt trouwens ek foar Hollân (mei Leiden) en Grins.35 Neist de universiteitskosten en ferskate predikants- en
skoalmasterstrakteminten waarden út de kleasteropkomsten ek de alimintaasjes fan nontsjes en muontsen, en de kosten fan it amtlik apparaat fan de provinsje betelle. Sadwaande kin yn de rekken sels fûn wurde wat der op it
Collegie en it Statenhuis (= Landschapshuis) útjûn waard oan papier, guozzefearren en pennemeskes. In grut bedrach waard ta beslút noch reservearre foar de ûntfanger-generaal en tafoege oan de algemiene middels.
Dit part fan de rekken befettet dus ek in soad nammen en bedraggen. It giet dêrby om
professoaren, predikanten, studinten, skoaljonges, eartiidske kleasterbewenners, provinsjale amtners, deputearren, earmfâden ensfh. mei har salarissen, beurzen, pensjoenen, subsydzjes en ûnkosten. Alles by elkoar in represintative stekproef fan wat yn de
boppeneamde ordonnânsjes fûn wurde kin. Oant no ta is de rekken - en dat jildt ek foar de ordonnânsjes - noch amper troch ûndersikers brûkt. Wol binne de ordonnânsjes rieplachte troch J.J. Kalma foar syn stúdzje nei de Fryske alumni.36
Wy kinne hjir net alle ûndersyksmooglikheden fan de boarne neame, al wie it allinnich mar om't wy sels net yn alle silen mak binne. It is oan de brûker om út te finen wat hy der sa al mei kin.
De edysje
By de útjefte hawwe wy ús hâlden oan de Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden yn de saneamde krityske fariant.37 Wat de werjefte fan de y's en ij's oanbelanget, is dêrby keazen foar it foarmkritearium. Foar it lêsgemak hawwe wy de tekst op guon punten fan lêstekens foarsjoen. Wurden of wurddielen, dy't yn de tekst dúdlik weifallen of fergetten binne, wurde tusken [ ] ôfprinte. De persoans- en plaknammen wurde allegear mei de earste letter yn kapitaal skreaun. Ofkoartings wurde
stilswijend oplost, foarsafier't se alteast net mei bedraggen, lânmaten en útdrukkings lykas facit (= makket, berint) te krijen hawwe. De dêrfoar troch ús tapaste ôfkoartings en ferklearrings binne de folgjende:
cg carolusgûne fan 20 stoeren d. denarius (12 yn in stoer) fc. facit
gg goudgûne fan 28 stoeren
£ pûn of carolusgûne fan 20 stoeren, of 40 groaten Flaamsk
penn. peinjen (16 yn in stoer; ek lânmaat, 12 yn in einse)
phsg philippusgûne fan 25 stoeren pond. pûnsmiet (± 0,36 hektare; 240
fjouwerkante roeden; 1 pond. is 12 einsen)
st. stoer(en)
Yn it part oer de ynkomsten binne de hierwearden op de earste twa folia yn de rjochtermarzje yn romeinske sifers steld, en fierder yn arabyske. Hjir is keazen foar werjefte yn arabyske sifers. Foar it oare hawwe wy ús hâlden oan de werjefte yn it hânskrift.
Wa't mei sifermateriaal út de midsieuwen of de ier-moderne tiid wurket, wit dat de optellings faak net kloppe. It rekkenjen mei romeinske sifers en ferskate, komplisearre munststelsels wie ommers net sa ienfâldich. Lykas it register fan de oanbring fan 1511 en gâns oare administrative boarnen út dy tiid befettet ek de rekken fan Johannes Henrici in protte fla ters. Wy hawwe besletten dy net allegear te sinjalearjen en te ferbetterjen. It is oan de brûker om, ôfhinklik fan syn doel, dêr sels acht op te slaan.
It is ek oan de brûker om de gegevens dy't er yn de tekst fynt, sels te pleatse n. Wy hawwe ôfsjoen fan annotaasje by de neamde persoanen, ynstellings, begripen en plakken, om't eins net út te meitsjen is wêr't men begjinne en einigje moat. Foar wat de predikanten en professoaren oanbelanget, kin bygelyks ferwiisd wurde nei de listen fan Romein en Boeles syn magnum opus oer de universiteit fan Frjentsjer.38 De kleasters binne beskreaun troch Breuker en Mol.39 Wat Breuker syn oardering en optellingen oangiet, moat opmurken wurde dat dy op twa plakken net hielendal kloppe troch flaters fan Johannes Henrici sels. Ut in ferliking mei gegeven út it register fan de oanbring fan 1511 docht bliken dat ûnder Aelsum bij Doccum (nrs. 427-433) de namme fan Klaarkamp yn de marzje fergetten is.
De sân Ealsumer pleatsen moatte dus oan Klaarkamp tarekkene wurde en net oan de Bonifatiusabdij fan Dokkum. In soartgelikense omisje docht him foar by de pleatsen ûnder Colderwolde, Oldegae in Noordtwolden en
Nijegae in Noordtwolden (nrs. 1315-1323). Ut it fan 1578 datearjende besitsregister fan it kleaster Starum/Himmelum kin opmakke wurde, dat dy pleatsen allegear oan dat kleaster hearden en net oan it ûnder Coldum neamde bagine- of susterkonvint fan Starum, dat ferienige wie mei de soartgelikense konvinten fan Tsjummearum en Boalsert (= it H. Geastkleaster). Wa't fierder mei de besitsgegevens fan de kleasters rekkenje wol, kin it bêste de wearde fan de lânmaten oanhâlde dy't Breuker hantearret. It skar, it kogers en it moargen hat er rekkene foar
2½ pm, it mêd en it ljippen foar 1½ pm, en de eker foar 1 pm.
It gehiel is yndisearre op persoans- en plaknammen. Om't de patronimen en
famyljenammen dêrby ek opnommen binne, hat de brûker ferskate yngongen om persoanen te finen. Om it sykjen makliker te meitsjen binne de posten fan nûmers foarsjoen. In yndeks op saaknammen ûntbrekt. Dy soe grif ek fan pas kommen wêze, mar spitigernôch hiene wy it net oan tiid om sa'n yndeks op ferantwurde wize gear te stallen. Wy geane der lykwols fanút, dat de brûker de foar him nijsgjirrige saken troch oandachtich lêzen fluch genôch op it spoar komme kin.
Noaten
1. Groot Placaat en Charterboek van Vriesland IV, G.F. thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg ed.
(Ljouw ert 17..) 13 9-141 . Ferlykje: J.J. W oltjer, Friesland in Hervorm ingstijd (Leiden 1962) 310-311.
2. Sjoch h jirfoar: J.A. M ol, De Friese huizen van de Duitse Orde. Nes, Steenkerk en Schoten en hun plaats in het middeleeuwse Friese kloosterlandschap (Ljouwert 1991) 224-225, mei de dêr neamde literatuer.
3. Wiidw eidich hjiro er: L.J. van Apeldo orn, De kerkelijke goederen in Friesland, 2 dln. (Ljouwert 1915) II, 384-430.
4. Ibidem II, 444; sjoch foar de polityk fan de stêden op dit stik fan saken de hiele lêste paragraaf út Van Apeldoorn syn boek, ss. 432-472.
5. Hja rinne oer de jierren 1592-1646: Ryksargyf yn Fryslân, Ljouwert (RAF), Argiven fan de gewestlike bestjoersynstellings 1578-1795 (foarhinne it Steatenargyf), ynv.nrs. 2526-2544.
6. RAF, foarhinne Steatenargyf 1580-1795, ynv.nr. Gf63 XXXII/19-21.
7. Sjoch h jirfoar: Mo l, Friese huizen Duitse Orde, 325 e.f.
8. Publisearre troch M. Schoengen, 'Akten en bescheiden betreffende de Cisterciënser abdij Bloemkamp of Oldeklo oster bij Bo lsward', Archief voor de geschiedenis van het Aartsbisdom Utrecht 31 (1907) 23- 220: 209-215.
9. RAF, Argiven gewestlike bestjoersynstellings 1578-1795, ynv.nrs. 2698 en 2699.
10. Ph.H. B reuker, 'D e midsieu ske kleaste rs yn Fry slân, yndie ld neffen s de greatte fan har g rounb esit', It Beaken 37 (197 5) 416- 423. It pa rt oangea nde it kleaste rbesit yn R aarderh im, Uting eradiel en Hasker lân is publisear re yn: M ol, Friese huizen, 334-337.
11. G. Piccar d, Wasserz eichen L ilie (Stuttgart 1983) nr. 1281 e.f. Mei tank oan drs. M.H.H. Engels foar syn help by it idintifisearjen.
12. RAF, Ynvinta ris fan it hûsarg yf Liauck amastate ( L jo u w er t 1 9 8 9) ta g o ng 3 1 1, p as si m . 13. RAF, Hûsargyf Liauckamastate, ynv.nrs. 787 en 781.
14. Ibidem, ynv.nr. 786.
15. Ibidem, ynv.nr. 798. De rekken fan Johannes Henrici wurdt likemin neamd yn de ynvintarissen fan de argiven fan syn frou en fan syn broer Sixtus: ibidem, ynv.nrs. 799-801.
16. Fan sok ke rend ant-eksim plaren bin ne byg elyks in rige bewarr e bleaun fan de rek kens fan de Adm iraliteit fan Fryslân út de perioade 1765-1796 yn it argyf fan de famylje Van Scheltinga, dêr't de papieren fan de admiraliteitsûntfanger Martinus van Scheltinga yn oerlevere binne: RAF, Famylje-argyf Van Scheltinga, ynv.nrs. 20-54.
17. Wy fine him earst as Johannes Henrici Rhala neamd yn berjochten út 1621 en 1623: RAF, Argyf Nedergerjo cht Hinnaard eradiel, ynv.nr. K1 0, s. 138, en RA F, Argyf H of fan Fryslân, yn v.nr. WW 14, s.
357. Mei tank oan dhr. D.J. van der Meer te Reduzum, dy't ús op dy gegevens attint makke.
18. Sjoch o er him: H .B. van S minia, 'O verzigt va n twee alb a amico rum u it de XV IIde eeu w', De Vrije Fries 8 (1859 ) 60-76 . Ferl.: H. Sp anning a en H.M . Menso nides, '"De saeck va n Leeu warden is so cleyn n iet te achten". G eloof en p olitiek in Le euward en in de jare n 1608 -1617 ', Leeuwarder Historische Reeks 2 (1990) 66-175; 98-99.
19. RAF, Argyf H of fan Fryslân, ynv.nr. YY16, s. 79. Mei tank oan dhr. D.J. van der Meer.
20. RAF, Famylje-argyf Van Sminia, ynv.nr. 401.
21. Ibidem . Ferl. Van Apeldo orn, Kerkelijke goederen, 404.
22. J. Reitsma , Honderd jaren uit de geschiedenis der Hervorming en der Hervormde Kerk in Friesland (Ljouw ert 1876 ) 179; W oltjer, Friesland in Hervorm ingstijd, 269, 306-307.
23. RAF, F amyljea rgyf Va n Smin ia, ynv.nr . 407.
24. Dat R(h)ala hûs te Wyns yn de sechstjinde ieu eigenierd besit wie, docht bliken út de Beneficiaalboeken van Friesland (1543/1 544) I, J. va n Leeu wen ed . (Ljouw ert 1850 ) kol. 101 a. Dêr w urdt praa t oer in stik Feinsum er tsjerkelân , lizzende y n '... Rale goed over die Ee, Thyes Raele erffgenaemen aen alle syden naestleger'. Thys Raele komt ek foar yn Leuwerderadeels aenbrengh gemaect int jaer 1540, J.A. Mol ed. (Ljouw ert 1989), en w ol as Thijs Peterszoon toe Wijns. Hy soe in broer west hawwe kinne fan Lieuwe Petersz, dy't yn 15 11 eigen ierde en h ierder te W yns wie n effens it Register van den aanbreng van 1511 dl. I, I. Telting ed. (Ljouwert 1879/1880) 255. De man dy't yn 1578 en 1581 Rala yn eigendom hie, de rykste eigenierd e en tsjerkfâd fan W yns Derck Liubbes of Dijerck L ijubbez R ale, kin dan in soan fan Lieu we en in omke sizzer fan b oppen eamd e Thijs we st haww e. Sjoch h jirfoar it Register van
geestelijke opkomsten van Oostergo (1580-1581), J. Reitsma ed. (Ljouwert 188 8) 130, en de registers fan de person iele ymposy sje hjirefter, ûnder Wy ns.
25. Spanninga en Mensonides, 'Geloof en politiek', 150, 172.
26. Groot Placaat en Charterboek van Vrieslant, dl. IV, G.F. thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg ed.
(Ljouwert 1782) 29.
27. Gemeenteargyf Ljouwert, Ald rjochterlik argyf, Inventarisatieboek Y8, fol. 217 e.f. (d.d. 13 septimber 1585).
28. A.L. H eerma v an Vos s, 'Adie La mbertsz en de zijne n', De Vrije Fries 32 (1934) 113-136, 130.
29. Protocol Cleuting. Het protocol van Nicolaus Judoci Cleuting, notaris te Leeuwarden van 1554-1585, P.Th. Zwart ed. (Ljouwert 1970) 218.
30. Protocol Cleuting, nrs. 136, 1 69 en 2 30; R.S. R oarda, Nammen fan keapers en forkeapers út de rintmasters-rekkens, 1518-1575 (Ljouwert 1965) XXXIII 1574/1575 25 1.
31. In goed byld dêrfan biede Spanninga en Mensonides yn har bydrage oer 'Geloof en politiek' yn de Leeuwarder Historische Reeks nr. 2.
32. Wy fo lsteane hjir m ei te ferwize n nei de d issertaasje fan M ol, Friese huizen, 172-173, en de dêr neamde literatuer.
33. Sjoch h jirfoar: J.A. M ol, Groo tgrondb ezit van Fr iese klooste rs in de M iddeleeu wen (d oktoraa lskripsje midsieuske skiednis Vrije Universiteit Amsterdam, 1979) 51-55. Ferl. foar de situaasje yn Grinslân: J.A.
Feith, 'De rijk dom d er klooster s van Stad en Lan de', Groningse Volksalmanak 1902, 1-36, 29.
34. Van A peldoo rn, Kerkelijke goederen II, 413-4 23. Yn de stúdzje bonde l Universiteit te Franeker, 1585- 1811, G.Th. Jensma, F.R.H. Smit en F. Westra ed. (Ljouwert 1985) is oan it finansieringsaspekt amper omtinken jûn: sjoch dêryn de bydrage fan E.H. Waterbolk, 'Vormende krachten bij de oprichting der hogesc hool te Fra neker', 40 -55, 53. Itse lde jildt foar it w urk fan W .B.S. Boe les, Frieslands Hoogeschool en het Rijks Athenaeum te Franeker, 2 dln. (Ljo uwert 18 79-18 89). M ooglik h awwe de Friezen op dit stik fan saken Leiden neifolge. Sjoch hjirûnder, noat 35.
35. De Leidske universiteit waard betelle út it goed fan de kleasters en konvinten fan Leiden en Leiderdorp, oanfolle mei it besit fan de abdij fan Egmond: E.M. Meyers, 'De universiteit als zelfstandig lichaam', in:
Pallas Leidensis MCMXXV (Leiden 1925) 4 3. De un iversiteit fan G rins waar d ek út kle astermid dels betelle: E.H . Roelfsem a, De klooster- en proosdijgoederen in de provincie Groningen (Grins 1928) 75.
36. J.J. Kalma, ''s Lands voedsterlingen en de Friese kerk. Het alumniaat in Friesland, 1585-1811', in:
Universiteit te Franeker 1585-1811, 147-160.
37. G. Beek elaar e.a., Richtlijnen voor het uitgeven van historische bescheiden, alhiel ferbettere 6de pr.
(Utert/ Den Haach 1988).
38. T.A. Ro mein, Naamlijst der predikanten sedert de Hervorming tot nu toe in de Hervormde gemeenten van Friesland (Ljouw ert 1886 -1888 ); Boeles, Frieslands Hoogeschool.
39. Breuke r, 'Midsieu ske kleaste rs'; Mol, Friese huizen. Mol is dwaande in grutte monografy ta te rieden oer de mid sieuske Fr yske klea sters en har besit.
(fol. 1r)
Extract uut de reeckeninghe Joannis Henrici ontfanger generael van de cloosters opcomsten gelegen in
Oostergoe, Westergoe, ende Seevenw olden, beginnende van den XXV julii, sijnde Jacobi dach anno 1606, e nde expirerende den
XXIV julii 1607, gestelt in ponden schellingen van XL groten Vlaems het pont.
---
Register van de cloosters goederen ende opcomsten, waeraff dese ontfanger heeft d'administratie
Oostergoe Westergoe Sewenwolden
d'Abdie Claercamp Hospitael commandurie Nes commandurie
d'Abdie Doccum Thabor clooster Hasscher clooster
Berlahiem Nyeuwe clooster Aelsum clooster
d'Abdie Foswert Abdie Olde clooster
Gernaert H. Geest clooster
Weert Proesdie te Bolswardt
Syon Oega clooster
Abdie Marigaerdt Monnick baijum
Bergum canonici Luynkerck oft Achlum canonici
Engwirt Abdie Lidlum
Smalgene Aengium canonici
Sygerswolde
Buwen- en Veenclooster Gerckes clooster abdie Vrouwen clooster
d'Abdie Hemelum
---
De opcomsten van de naevolgende c loosters werden tot profijt vant Lantschap niet geïnnet noch ontfangen
Prædicatoris ordinis Sancti Dominici binnen Lewarden Minores ordinis Sancti Francisci Galileën binnen Lewarden Sinte Anna graw begijne clooster binnen Lewarden
Nonne clooster ordinis Sinten Catharinen binnen Lewarden Cruicebroeders clooster binnen Franeker
Cruicebroeders clooster binnen Sneeck
Groendijck werdt bij die van Sneeck occupeert
Nazareth graw bagijne clooster wert occupeert ut supra Woltseynde clooster carmeliten ordens
Carmelyten ofte Vrouwen broeders clooster in der Ilst Graw bagijne clooster tot Worckum
Augustiner clooster binnen Sloten
Steenkerck clooster oft uuthoff, daeraff 't gebruick der landen bij provisie tot onderholdinghe van een predicant aldaer geaccordeert is, mits reserverende de fenen tot profijt vant Lantschap, doch is vant consent noyt exhibitie gedaan.
Ontfangh eerst van de cloosters opcomsten gelegen in Oostergoe
Leeuwerderadeel grietenie
Wirdum1 Hascher clooster Tyepke Yghesz 94 pond., daeronder 49 pond. nijlandt, 't nijlandt de pondemate 2 £ 10 st, ende die 45 pond. oudtlandt de pond. 36
st., fc. 203-10-0
2 Oldeclooster Hebbe Saeckes wed. 84 pond., daeronder 7 pond. nijlandt à 2 £
10 st., die 77 pond. oudtlandt de pond. 32 st., fc. 140-14-0 3 Feycke Sickesz 82 pond., daeronder 47½ pond. nijlandt à 2 £ 10
st., de pond. oudtland 35 st., ende deduceert 70 gg voor
interessen 81-2-6
4 Dirk van de Beke 28 pond. voor 36-8-0
(fol. 1v)
5 Bergum clooster Wopcke Rienx 33 pond. à 32 st., fc. 52-16-0
6 Jan Gerbensz 80 pond., daeronder 41 pond. nijlandt à 44 st., fc. 176-0-0 7 Heere Heeres wed. 80 pond., daeronder 60 pond. nijland à 44 st.
176-0-0
8 Pouwels Martensz 50½ pond., de pond. 45 st., fc. 113-12-
6d 9 Doecke Jantkesz 51 pond., daeronder 34 pond. nijlandt à 45 st.,
fc. 114-15-0
10 Claes Jantkes 73 pond., daeronder 63 pond. nijlandt, de pond.
2 £ 10 st. 182-10-0
11 Wybe Jantkes wed. 54 pond., daeronder 13½ pond. nijlandt à 44
st., ende de pondemate outland 36 st., fc. 102-12-0
12 Sydts Pybesz 2 pond. à 35 st., fc. 3-10-0
13 Smalgene Joannes Walles wed. 17 pond. voor 30 gg 42-0-0
Goutum
14 Berlahiem Claes Vincents 54 pond. à 35 st. 94-10-0
15 Albert Claesz 52 pond. à 34 st. 88-8-0
16 Haye Reiners 30 pond. à 45 st. 67-10-0
17 Bergum convent Jettie Hiddes 81 pond., daeronder 68 pond. nijlandt voor 150 gg 210-0-0
18 Lyeuwe Melis 12 pond. à 45 st. 27-0-0
19 Hebbe Feddes 18 pond., die osseweyde, à 2½ gg, fc. 63-0-0
20 Sygerswolde Syurdt Douwes 9 pond. nijlandt à 2 gg, fc. 25-4-0 Huysum
21 Bergum convent Sipcke Bockesz 60 pond. nijlandt à 48 st. 144-0-0 22 Botte Hantkesz 91½ pond., daeronder 29 pond. nijlandt à 48 st. 219-12-0 23 Ryurdt Piersz 80 pond., daeronder 29 pond. nijlandt à 46 st. 184-0-0 24 Pieter Pietersz 25 pond., daeronder 12 pond. nijlandt, de
pondemate 46 st. 57-10-0
25 Reiner Jansz toe Pylckwier 120 pond. voor 80 gg 112-0-0
26 Joannes Sipckes aldaer 49 pond. voor 30 gg 42-0-0
Rysumbuyren
27 Gercke Annes 45 pond. met die halve tinie voor 35 gg 49-0-0
28 Melis toe Rysums wed. 17 koegras, 49 pond. meden, met die
halve tinie voor 50 gg 70-0-0
29 Heercke Broersz 76 pond. 70-0-0
30 Jacob Takes 78 pond. voor 75-0-0
Hempens
31 Smallene Jelle Hayes 14 pond. 16-16-0
32 Theuus Pieters 14 pond. 16-16-0
Leeuwarden
33 Smallene Jelger van Feitsma, rentemeester generael van de Domeinen in
Vrieslandt, een jaerlixe Bildtrenthe, verschenen Petri 1607 12-10-0 34 Bergum convent Jelger van Feitsma voorn. een jaerlixe Biltrente, den 1 julii 1606
62-10-0 35 d'Voors. rentemeester een Biltrente, verschenen den 16 julii
1606 25-0-0
36 d'Voors. rentemeester een Biltrente, verschenen Petri ad
cathedram 1607 100-0-0
37 Hospitael commandurie
De voors. rentemeester een Biltrent[e], verschenen den 18
september 1606 200-0-0
38 De voors. rentemeester een Biltrente, verschenen Petri 1607 25-0-0 39 Foswert stepachten Joannes ter Wisgha huysinghe op de Weze 0-24-0
40 Jochem Falcxs smidts huisinghe 0-24-0
Wylaerdt bij Lewerden
41 Foswert Jacob Freercx 39½ pond. à 32 st. 63-4-0
42 H. Geest clooster Sypt Hommes bij het draij 10 pond. à 30 st. 15-0-0 Leckum
43 Foswert Bocke Reiners 27½ pond. à 1 gg 38-10-0
Bilgaert bij Lewarden
44 Claercamp Eelcke Idtsz 35 pond. à 2 £ 10 st. 87-10-0
45 Marigaerdt Syrck Donia erffgen. betaelen jaerlix voor interessen van 200 gg
hooftsomma 14 gg 19-12-0
(fol. 2r)
46 Bergum Gommert Harmensz 64 pond., de 36 pond. 42 st. ende de 28
1 gg 114-16-0
47 Berlahiem Wiswerder goet, in erffpacht gedaen sijnde tgrau begijne clooster voor 42 gg, nu die stadt Lewerden, ende betaelt op
Sinte Andries dach 58-16-0
48 Hilbrandt Louus 40 pond., daeronder 8 pond. nijlandt voor 105-0-0 49 Andle Riemers 24 pond., daeronder 14 pond. nijlandt à 2 £
10 st. 60-0-0
50 Smallene Joannes Gauckes 10 pond. nijlandt voor 35-0-0
51 Syttye Gosses 3 pond. nijlandt à 6 gg 25-4-0
Jelsum
52 Hasscher clooster Idts Jans 105 pond. à 2 £ 210-0-0
53 Jan Frans loco Anna Frans Dircx wed. 49½ pond. oudtlandt
ende 3½ pond. nijlandt voor 106-0-0
54 Dirck Dircxz 53 pond. oudtlandt ende 3½ pond. nijlandt à 2 £ 113-0-0 55 Symon Janssen 23 pond., daeronder 8 pond. nijlandt à 1½ gg 48-6-0 56 Marigaert Broer Hessels ende Yd Dircksdr 60 pond., daeronder 23 pond.
nijlandt à 2 £, waer uut mr. Gerrit Minnes erffgen. ontfangen 28
gg, fc. affgetogen 80-16-0
57 Claercamp Fedde Rinties op Schierhuis 117 pond., daervan 45 pond.
nijlandt, de pond. 44 st. 257-8-0
58 De voors. Fedde noch een halve saete, groot 28 pond., de pond.
36 st., fc. 50-8-0
59 Watze Rienxz 64 pond. nijlandt voor 110 gg 154-0-0
60 Heere Douwes 64 pond., daeronder 36 pond. nijlandt voor 100
gg, fc. 140-0-0
61 Typecke Wybes 67 pond., daeronder 9 pond. nijlandt à 2 £ 134-0-0
62 Lyckle Harmens 61 pond. à 36 st. 109-16-0
63 Jan Amels 56½ pond. à 38 st. 107-7-0
64 Andries Edes 37 pond. à 2 £, fc. 74-0-0
65 Jelle Minnes 28 pond. à 35 st., fc. 49-0-0
Cornium
66 Claercamp Dirck Jacobs 79 pond., daeronder 53 pond. nijlandt à 46 st. 181-14-0 67 Claes Pyters 44 pond., de helft nijland, à 45 st., fc. 99-0-0
68 Pyter Jenckes 14 pond., de pond. 2 £ 28-0-0
69 Oldeclooster Jan Gerryts 111 pond., de pond. 44 st. 244-4-0
70 Pieter Femmes 9 pond. à 38 st. 17-2-0
Britzum
71 Gernaert Lyeuwe Jeronimus 32½ pond. à 34 st., fc. 55-5-0
72 Pieter Pietersz 31 pond. à 34 st., fc. 52-14-0
Stiens
73 Claercamp Saecke Takesz 113 pond., de pond. 34 st. 192-2-0
74 Pieter Rienx wed. 97 pond., de pond. 34 st. 164-18-0
75 Ryurdt Claesen 32 pond. 8 eynsen, de pond. 2 £ 65-0-0
76 Hantke Broers wed. 38 pond., de pond. 36 [st.] 68-8-0
77 Lyeuwe Gerryts 27 pond. à 35 st. 47-5-0
78 Schelte Dircx wed. 52 pond., de pond. 36 st. 93-12-0
79 Berlahiem Foppe Fransens wed. 108 pond. 9 eynsen, daeronder 77½ pond.
nijlandt, de pond. 1½ daler, fc. 244-13-
9d 80 Syttie Piers 30 pond., daeronder 14 pond. nijlandt, noch 9 pond.
10 eynsen, vrij van huisinghe, de pond. 45 st. 90-0-0 81 Syurdt Piers 30 pond., daeronder 24 pond. nijlandt à 46 st. 69-0-0 82 (Nota Gern. 27 pnd.) Gerben Rinties 10 pond., ende van Gernaerder convent 27
pond., de pond. 45 st., fc. 83-5-0
83 Ryurdt Fransen 11½ pond., sijnde vrij van huisinghe, de pond.
48 st. 27-12-0
(fol. 2v)
84 Berlahiem als voors.
[Feinsum]
Mr. Eko Isbrandi 111½ pond., met noch 6 pond., voor 113 gg,
ende noch toe Fintium 32 pond. voor 40 gg, fc. 214-4-0 85 Marten Bernardus 44½ pond., de pond. 1½ gg, ende noch 14
pond., de pond. 35 st. 117-19-0
86 Nanne Douwes 9½ pond., de pond. 35 st. 16-12-6d
87 Joannes Tyaerdtsz 56½ pond., de pond. 43 st. 121-9-6d
88
(Nota Marig.)
Wybe Wytties loco Wytze Wytzes 61 pond. à 35 st., ende noch
9 pond. 8 eynsen van Marigaerder convent, de pond. 36 st. 124-3-0
89 Romcke Fockes 56½ pond., de pond. 35 st. 98-17-6d
90 (Nota Gern.) Jacob Diorris 54 pond., noch van het corpus Gernaert 20 pond. à
35 st., fc. 129-10-0
91 Foswert Marten Ewerts 37 pond., daeronder 6 pond. nijland, à 2 £ 74-0-0 92 Gernaert
(Nota Berlah.)
Meinert Nannes 40 pond. ende noch 14 pond. nijland van
Berlahiemer convent, de pond. 47 st. 126-18-0
93 Broer Botes 29 pond., daeronder 19 pond. nijland ende 10 pond.
oudtland, de pond. 43 st. 62-7-0
94 Rienck Symons 58 pond., daeronder 21 pond. nijlandt, de pond.
1½ gg, fc. 121-16-0
95 Frans Unia 74 pond., daeronder 54 pond. nijlandt à 1½ daler 166-10-0
96 Dyorre Reyners 47½ pond. à 36 st. 85-10-0
97 Syoert Clasen 31 pond. à 36 st. 55-16-0
98 Pyeter Hemmes 53½ pond. à 35 st., ende noch 2 pond. à 28 st. 96-8-6d
99 Jucke Douwes 27 pond. à 37 st., fc. 49-19-0
100 Tyallingh Sipckes 40 pond. à 35 st. 70-0-0
101 Harmen Dircksz 42 pond. à 36 75-12-0
102 Jacob Pytersz 75 pond., ende vant corpus landen 20 pond., de
pond. 36 st., fc. 171-0-0
103 Anne Dircksz 42 pond., daeronder 8 pond. vant corpus, de pond.
26 st. 54-12-0
104 Douwe Epes 32 pond. à 28 st., ende noch vant corpus 5 pond. 4
eynsen voor 10 £, fc. 54-16-0
Fintium
105 Berlahiem Gratiana van Holdinga 12½ pond., de pond. 2 £ 25-0-0 106 Mariegaert Agge Sybolts op Poelstra 96½ pond. à 33 st. 159-4-6d
107 Lieuwe Willems wed. op Poelstra 98 pond. à 32 st. 156-16-0
108 Jelle Ryurtsz 118½ pond., daeronder vant corpus 6½ pond., de
pond. 36 st., fc. 213-6-0
109[Hijum] Rinnert Sippes 89½ pond., daeronder 9 pond. onder Hijum, de
pond. 38 st. 179-0-0
110 Cornelis Sytsz 50 pond. voor 112-0-0
111 [It Bilt]
Thomas Thomasz 39½ pond. à 1½ daler, noch van Marigaerts
corpus 10½ pond. à 46 st., noch 2 margen, 't margen 8 £, fc. 129-0-6d
112 Pieter Lyupckesz 5½ [pond.], de pond. 1½ daler 12-12-6d
113[It Bilt] Pier Pietersz 51 pond. à 1½ daler, noch 3 margen 550 roeden
Marigaerder Biltlandt, 't margen 8 £ 5 st. 147-1-9d 114 Jelis Cornelisz 42 pond. 10 eynsen à 36 st., noch een stuck
buitendijx land groot 10 pond. 3 eynsen 2 penningen à 26 st. 90-8-6d 115 Selcke Gerrytsz 7 pond., met het hoff ende huisstede, voor 16
gg, fc. 22-8-0
116 Pier Bauckesz 28 pond. à 35 st., fc. 49-0-0
(fol. 3r)
Hijum 117 Mariengaert
[It Bilt]
Gosse Syttiesz 42 pond.; item vant corpus in 2 partiën 73 pond.
à 1½ daler, met noch 4 morgen à 8 £ 5 st. ende vant nieuue
bedijckte land 25 pond. 8 eynsen à 26 st. 325-1-9d
118 Syoucke Emes 45 pond. à 1½ daler 101-5-0
119 Dirck Jobs 20 pond. à 44 st., ende van't nieuue bedijckte landt
36 pond. 3 eynsen 11 penningen, de pond. 26 st., fc. 91-3-6d 120[It Bilt] Sybe Bernardus 33½ pond. à 44 st., noch 6 margen 448 roeden
Billandt à 8 £ 5 st., ende vant nieu bedijckte landt 51 pond. 3½
eynsen à 26 st. 196-0-6d
121 Pybe Harmens 23 pond. à 36 st. 41-8-0
122 Jurrien Pybes 57 pond. ende noch vant corpus 8 pond. voor 87
gg, waeruut mr. Gerryt Minnes erffgen. 28 gg; afftrocken fc. 82-12-0 123 Cornelis Spronck 8 pond. vant corpus Marigaerd à 44 st, noch 5
pond. 3 eynsen voor 6 gg 23½ st., fc. 27-3-6d
124 Haytie Dircksz van de moelenwier 1-15-0
Opt Bilt
125[It Bilt] Dirck Willems jaerlix uut sijn stede Bildtlandts 113 gg 11 st.,
Martini 1606 ende Petri 1607 verschenen 158-15-0 1a Somma XIm IXc LXXIIII £ VII st. IIII penn.
Ferwerderadeel
Hallum 126 Marigaert corpusende Bildtlanden
Die Arme buireweyde opte Leye, groot 17 margen ende foedet
40 schar ofte koegrasen, yder gras 2½ gg, fc. 140-0-0 127 van dien Seerp Andriesz 2 margen 100 roeden, 't margen 8 £ 5 st. 17-6-0
128 Pieter Gosses opte Leye 12½ pond. à 46 st. 28-15-0
129 Sibbel Doedes wed. 2 pond., de pond. 2 £, ende 25 pond. 7
eynsen 16 penn. buitendijcks landt à 26 st., fc. 37-6-9d 130 Jan Jansen 25 pond. 7 eynsen 16 penn. buitendijx lant à 26 st. 33-6-9d 131[It Bilt] Jacob Jansen 6 morgen 50 roeden Biltlant, yder morgen 8 £,
ende 31 pond. outlant voor 62 £, fc. 110-13-
6d
132[It Bilt] Jan Gerryts 2 morgen, 't morgen 8 £ 16-0-0
133[It Bilt] Folckert Rinties loco Jacob Fransen 3 morgen 374 roeden
Bildtlants, 't morgen 8 £ 5 st., fc. 29-18-0
134[It Bilt] Jacob Cornelis 16½ morgen Bildtlandts, 't morgen 8 £ 5 st.,
ende 26½ pond. oudtlandt à 44 st., fc. 194-8-6d 135 Jan Jacobs van Thomas Thomasz 15 pond. nieuwe bedijckte
landen, de pond. 26 st. 19-10-0
136[It Bilt] Jacob Douwes 10 pond. vant corpus à 46 st., met 2 morgen 350
roeden, 't morgen 8 £ 43-13-6d
137[It Bilt] Dirck Jacobs 11 morgen à 8 £ 5 st., ende aen twie partiën 52
pond. vant corpus à 45 st. 207-15-0
138 Thomas Thomas voors. ende Jan Corneli s 22 pond. nieuwe
bedijcte landen à 34 st. 37-16-0
139 Claes Cornelisz vant nieu bedijckte landt 25 pond. 7 eynsen 16 penn., de pond. 26 st., ende noch aen twie parthiën 11 pond. à
1½ gg 56-8-9d
140 Lenart Syties 16 pond. 10 eynsen 13½ penn. nieuwe bedijckte
landen, de pond. 38 st. 33-15-0 141 Broer Gerryts wed. 6 pond. 9 eynsen 7 penn. nieu bedijckte
landen, de pond. 28 st. 9-9-0
142 Pieter Jobs 31½ pond. à 46 st. 72-9-0
143 Dr. Baerte Idzarda vant nieuue bedijckte landt 25 pond. 7
eynsen 16 penn., de pond. 26 st. 33-6-9d
144[It Bilt] Gerryt Selckes 14 morgen Biltlanden, 't morgen 8 £ 5 st., ende 12 pond. oudtlandt à 1½ gg, noch 20 pond. 8 eynsen 16 penn.
nieu bedijckte landen à 26 st. 167-13-0
145[It Bilt] Kempo Joosts 19 morgen 460 roeden Bildtlants à 8 £ 9 st., ende
aen nieu bedijckte landen 62 pond. 3 eynsen à 26 st. 244-2-6d 146[It Bilt] Joost Arisz 5 margen 19 roeden à 8 £ 5 st. 41-10-6d 147 Aart Claesz opt corpus 60 pond. à 46 st., noch van Jacob
Fransen 25 pond. 7 eynsen 16 penn. à 26 st. 171-6-9d (fol. 3v)
148 Marigaert voors. Theuus Pietersz 10 pond. 3 eynsen 2 penn. buiten nieuue
bedijckte landt, de pond. 26 st. 13-6-6d
149 Jan Pieters 19 pond., behalven het hoff, groot ontrent 3 pond., ende 11½ pond., sijnde de halve Trijne fenne voor 80 gg, met noch van Cleys Cornelisz de ander helft van Trijne fenne, de
pond. 45 st. 136-14-0
150 Crijn Eernstes de coolstuin, huisstede ende kerckhoff, met noch
2 pond. buiten de graft, t'zamen groot 8 pond., à 46 st. 18-8-0 151 Sybe Hayes 69 pond. à 2 £, met noch 11 pond. 11 eynsen 10
penn. buitendijxlanden à 38 st. 160-13-0
152 Tyerck Adgers 67½ pond. à 2 £, ende noch 9 pond. 11 eynsen
10 penn. buitendijckse landen à 38 st. 153-18-
6d
153 Tiete Isbrants van Marigaerdt clooster 32 pond. à 1½ gg 67-4-0 154 Claes Jansz Tyallingh Bauckes 52 pond. vrij van huisinge à 2 £ 104-0-0
155 Rienck Hettes 20 pond. in vier parthiën à 38 st. 38-0-0
156 Ede Syurdts 1 pond. vrij van floreen voor 2 gg, noch 1 pond.
3 eynsen voor 2½ gg 5-6-0
157 Lyuwe Lyuwes 10 pond. à 36 st. 18-0-0
158 Schelto van Aebingha 2½ gg renten 3-10-0
159 Agge Piers jaerlix 1 gg 1-8-0
160 Tiete Goyties 70 Ferwerder pond. à 30 st. 105-0-0
161
(Nota Berlah.)
Pieter Thymens wed. bij Berlahiem 103 pond., daeronder 81 pond. vant corpus Berlahiem, die corpus landen die pond. 30 st., ende die reste 22 pond. Marigaerder landen, de pond. 32 st., ende noch van Berlahiems corpus van Pieter Reyns 9 pond. 6
eynsen à 1 gg, fc. 170-0-0
162 Berlahiem Tierck Yemes 14 pond. à 30 st., fc. 21-0-0
163 Rinnert Pyters loco Symen Douwes 52 pond., daeronder 10
pond. van Berlahiem corpus, à 1gg 72-16-0
164 Joucke Teyes ter Graft 39 pond., daeronder vant corpus 12
pond., à 1 gg 54-12-0
165 Foswert Aeltie Sybes 11 pond. à 35 st. 19-5-0
166 Tamme Heerckes op Jousma 2 gg renten 2-16-0
167 Gernaert Dirck Hillebrants loco Meynert Jans 100 pond. 6 eynsen à 32 st. 160-16-0 168 Taecke Jeppes 82½ pond. à 32 st., ende noch vant corpus 26
pond. à 34 st. 176-4-0
169 Jan Jansz wed. 66 pond. à 1½ gg 138-12-0
170 Egbert Heerckes 74 pond. à 32 st. 118-8-0
171 Jan Pieters cum sociis ad tempus 88½ pond., daeronder vant
corpus 27½ pond., à 32 st. 141-12-0
172 Jan Juusz 122 pond., daeronder 25 pond. corpus landen à 31 st. 189-12-0
173 Claes Pieters wed. 86 pond. à 32 st. 137-12-0
174 Corpuslanden van Gernaert
Take Cornelis 52 pond. à 31 st., ende van Broer Botes 9 pond.
vant corpus à 31 st. 94-11-0
175 Claes Gerryts opt corpus 88½ pond. à 32 st. 141-12-0
176 Nanne Jansz 45½ pond. à 33 st. ende 12½ à 32 st. 74-9-0
177 Jan Piersz 22 pond., daervan de 10 pond. à 36 st., ende die 12
pond. à 32 st. 37-4-0
178 Foppe Claesz van mr. Eko [Isbrandi] 22 Ferwerder pond. à
30 st. 33-0-0
179 Dirck Pieters 9 pond., de pond. 35 st. 15-15-0
180 d'Arme gemeente van Steens 6 pond. 3 eynsen voor 10-10-0
181 d'Arme gemeente van Hijum 20 pond. à 38 st. 38-0-0
182 d'Armen tot Hallum 68 pond. à 30 st. 102-0-0
Marrum
183 Marigaert Wicke Gribberts 89 pond. voor 180-0-0
184 Jacob Harmens 75 pond. à 1½ gg 157-10-0
185 Foswert Sicke Syurtsz 44 pond. à 45 st. 99-0-0
186 Saeckle Rienx 71½ pond. à 45 st. 160-17-
6d
187 Jan Wybrants 69 pond. à 45 st. 155-5-0
188 Harcke Gerbrants 23½ pond. à 34 st. 39-19-0
189 Jacob Nannes 23 pond. à 37 st. 42-11-0
190 Claes Jacobs loco Symen Lyuwes jaerlicx 5 gg renten 7-0-0
(fol. 4r)
Nijkerck
191 Foswert Tyaerdt Godsvrundt 19½ pond. à 34 st. 33-3-0
192 Rintie Sytties 6½ pond. à 33 st. 10-14-6d
193 Marigaert
(Nota Fo swert)
Freerck Mewis 47½ pond. à 38 st., ende noch 20 pond. vant
corpus Foswert à 35 st. 125-5-0
194 Jan Pieters 23 pond. 7 eynsen à 36 st. 42-6-0
195 Berlahiem Wilcke Freerx op Schroorsma 60 pond. à 48 st. 144-0-0 196
(Nota Fo swert)
Gerryt Ewerts 33½ pond., ende van Tyaerdt Godsvrundt 7½ pond. à 38 st., ende noch 17 pond. van Foswerder corpus à 35 st.
107-13-0
197 Pieter Claesen 6 gg renten uut die Weste genaemt 8-8-0
Wamswert
198 Foswert Joannes Claesz toe Wirdt loco Martien Heerckes 31½ pond.
à 32 st. 50-8-0
199 Wybrandt Offkes 26½ pond. à 36 st. 47-14-0
200 Epe Oeges te Coldehorn 2½ gg 3-10-0
201
(Nota Gernaerd)
Jucke Jorryts toe Brechstertille betaelt an Foswerder convent
jaerlix 36 st. ende Gernaert jaerlix 14 st. 2-10-0
202 Claercamp Aebe Aelties 31 pond. à 30 st. 46-10-0
203 Dirck Dircx 24 pond. à 28 st. 33-12-0
204 Berlahiem Saecke Offkes 4 gg 8 st. renten 6-0-0
205 Beuwe van Roorda uut Wytsma 6 gg renten 8-8-0
206 Thijs Jansz 4 gg renten 5-12-0
Ferwert
207 Foswert ende Meinert Hommes ter Stedt 79½ pond. à 2 £ 158-0-0
208 corpus landen Pier Montes ter Stedt 59½ pond. à 2 £ 119-0-0
209 Cornelis Isbrants ter Stedt 71 pond. à 2 £ 142-0-0
210 Tyerck Rinties 75 pond. à 2 £ 150-0-0
211 Syurt Hayes loco Jan Meynerts 75 pond. 9 eynsen à 2 £ 152-0-0
212 Jelle Roeliffs 66 pond. à 2 £ 132-0-0
213 Hoyte Tietes 46½ pond. à 2 £ 93-0-0
214 Idts Jansz t'Sippema 88½ pond. à 2 £ 177-0-0
215 Hans Douwes opte Gare 49½ pond. à 35 st. 86-12-6d
216 Jan Saeckes 70 pond., daeronder 26 pond. vant corpus van de
Bolle hollen à 38 st. 133-0-0
217 Rolandt van Achlen 27 pond. à 35 st. 47-5-0
218 Albert Gielts 36 pond. à 44 st. 79-4-0
219 Pier Martens 12 pond. à 35 st. 21-0-0
220 Ewert Aenes 53½ à 37 st. 98-19-6d
221 Tyaerdt Taeckes op Harincxma 7 gg 9-16-0
222 Jeppe Andries 3 pond. à 36 st. 5-8-0
223 Worp Tyaerdts 5 pond. saedlandt à 46 st. 11-10-0
224 Corpus landen van Foswert
Joannes ende Pieter Gerrytszonen 128 pond. à 34 st.; noch 2
hoven, hiem ende cingels, groot 4 pond. 4 eynsen, voor 50 gg 287-12-0 225 Dirck Gerryts mede opt corpus 130½ pond. à 34 st., ende voor 't
hoff 10 gg 235-17-0
226 Rintie Martens 20 pond. à 36 st. 36-0-0
227 Romcke Romckes 20 pond. à 36 st. 36-0-0
228 Marten Outgers wed. van Marrum 10 pond. van de Hondert
à 36 st. 18-0-0
229 Jan Dircxz toe Marrum 10 pond. van de Hondert à 36 st. 18-0-0
230 Foeckle Jelles 15 pond. van de Bolle hollen à 36 st. 27-0-0
231 d'Arme gemeente van Marrum ende Nijkerck 36 pond. voor 54-0-0
232 d'Arme gemeente van Ferwert 48 pond. voor 60 gg 84-0-0
233 Thijs Gerbens 4 pond. à 35 st. 7-0-0
234 d'Arme gemeente van Hogebeyntum 20 pond. voor 28-0-0
235 d'Arme gemeente van Genum 12 pond., als Wlcke Sybrants
ende Gerloff Lyuwes 18-0-0
(fol. 4v)
Hogebeintum
236 Foswert Claes Claesz toe Vensterhuis 127 pond. à 38 st. 241-6-0 237 Jan Gabbis 50½ pond., daeronder 20 van de Bolle hollen,
à 37 st. 93-8-6d
238 Douwe Jacobs 55 pond. à 38 st. 96-5-0
239 Mamme Ewerts 60 pond. à 38 st. 114-0-0
240 Wybrandt Rochus 51 pond., daeronder 15 vant corpus van de
Bolle hollen, à 34 st. 86-14-0
241
(Nota Berlah.)
Take Alberts 2 pond. voor 30 st., ende van Berlahemer clooster
3 pond. voor 30 st.; noch 10 pond. vant corpus à 35 st., fc. 25-0-0 Oosterbeintum
242 Foswerdt Pieter Harckes 59½ pond., daeronder vant corpus 4 pond.,
à 31 st. 92-4-6d
243 Bote Syurdtsz op de Hesscampen 126 pond. à 30 st. 189-0-0
244 Claercamp Ieske Juckes 12 pond., vrij van huisingh, à 31 st. 18-0-0 Blije
245 Foswert Arien Jansz toe Meynsma 60½ pond. à 38 st. 114-19-0
246 Hilbrandt Jacobs 75 pond. à 46 st. 172-10-0
247 Foppe Tania tot Monnickhuis 75 pond. à 46 st. 172-10-0
248 Pieter Egberts wed. 3 gg renten 4-4-0
249 Claercamp Sipcke Kempes loco Hidde Sydsz 31 pond. à 35 st. 54-5-0 Reysum
250 Berlahiem Pieter Claesz loco Luitgen Bartelsz, sjaers 4 gg 5-12-0
251 Claercamp Jan Dirxz 33 pond. à 1 gg 46-4-0
Janum
252 Claercamp Jan Melis wed. 66 pond. à 1 gg 92-8-0
253 Pieter Jansz loco Jan Sappes wed. 68½ pond. à 1 gg 95-18-0
254 Claes Bodus 35½ pond. à 1 gg 49-14-0
255 Claes Jansz 60½ pond. à 1 gg 84-14-0
256 Epe Jelles sjaers 8 gg renten 11-4-0
257 Thijs Aetes 96 pond., vrij van floreen, à 38 st. 182-8-0
258 Ide Lyeuwes 32 pond., daervan 17½ pond. leeglandt à 20 st.,
ende 14½ pond. à 38 st., fc. 45-1-0
Jeslum
259 Claercamp Jacob Claesz 96 pond. à 1 gg 134-8-0
260 Eese Douwes loco Sybe Bauckes wed. 45½ pond. à 1 gg, mits deducerende 2 gg jaerlix, de pastoor ende patroon
competerende, fc. 60-18-0
261 (Nota Berlah.) Arien Claesz 56 pond., daeronder 7 pond. van Berlahiems
convent, à 1 gg 78-8-0
262 Foswerdt Sybren Sybrens 42 pond. voor 42 gg 58-16-0
Lichtaert
263 Berlahiem Cornelis Claesen 6 gg renten 8-8-0
264 Claercamp Tyaerdt Douwes 109 pond. à 24 st. 130-16-0
265 Foppe Cornelis 101 pond. à 24 st. 121-4-0
Nes ende Ballum op Amelandt
266 Foswert Claes Lambertsz cum sociis, inwoonders op Amelandt, plachten te geven sjaers IIc X [210] gg, maer zoo zedert anno 1580 de heer van Amelandt die opcomsten heeft aengeslagen, daeromme
hier voor memorie
2a Somma XIm Ic LXXXV £ I st. IIII penn.
(fol. 5r)
Dongerdeel Westerzijde der Paes ens
Holwert267 Claercamp Rabodus Claesen 185 pond. à 35 st. 323-15-0
268 Jan Auckes 90 pond. à 30 st. 157-10-0
269 Jan Frericx 70 pond. à 35 st. 138-5-0
270 Frerick Pieters 104½ pond. à 32 st. 167-4-0
271 Gerbrant Folckerts 60 pond. 3 eynsen à 36 st. 108-9-0
272 Abdie Doccum Eme Tyesses te Wlsmehorn 100 pond. à 1½ gg 210-0-0
273 Crijn Eernstes 84½ pond. à 1½ gg 177-9-0
274 Nanne Tiercx wed. 18 pond. à 1½ gg 37-16-0
275 Jacob Janssen 114½ pond. à 1½ gg, waer uut Ernst va n Alua VI
gg jaerlix competeert; afftrocken fc. 232-1-0
276 Albert Jansz 58 pond. à 38 st. 110-4-0
277 Fedde Aenes 68½ pond. à 37 st. 126-14-
6d
278 Marten Seerps 40 pond. à 37 st. 74-0-0
Waxens
279 Berlahiem Jan Heynes 31 pond. voor 25 gg 35-0-0
280 Vrouwenclooster Tyerck Gerryts 45½ pond., 35 st. 79-12-6d
Tennaerd
281 Abdie Doccum Symen Bottis 47 pond. à 37 st. 86-19-0
282 Bodus Ottes wed. tot Lanya 54 pond. 7 eynsen binnendijx landt
ende 12½ pond. buitendijx, à 37 st. 123-19-0
283 Claercamp Minne Siurdts 74 pond. à 36 st. 133-4-0
284 Reiner Jansz loco Marten Martens wed. 139 pond. à 34 st. 236-6-0
285 Tyaerdt Cents op Ryckelsma 6 pond. à 1 gg 8-8-0
286 Rienck Sytsz wed. 65 pond. à 36 117-0-0
Hantum
287 Berlahiem Jan Frericx 52½ pond. à 32 st. 84-0-0
288 Claercamp Harcke Andries wed. 45 pond. à 32 st. 72-0-0
289 Pybe Gabbes toe Roetzma 45 pond. à 29 st. 65-5-0
Jouwer
290 Abdie Doccum Hepcke Tiepkes 11 pond. à 32 st. 17-12-0
291 Lyopcke Claesz die helft van Roorda, groet 54½ pond. 3
eynsen, à 32 st. 87-4-0
292 Tyaerdt Hendricks de ander helft van Roorda, groet 50 pond. 3
eynsen, de pond. 32 st. 80-8-0
293 Uut die saete, eermaels bij Claer Anna bewoont, VI floreen; dan
sijn verset, dus hier niet
Hantumhuisum
294 Claercamp (N. Syon) Epe Piers 26 pond., met noch 4 pond. van Syon, jaerlix voor 31
gg 43-8-0 295 Syon Douwe op Riemersma wed. 64 pond., de pond. 32 st. 102-8-0
Wierum, vrij van floreen
296 Abdie Doccum Joannes Joannis 116 pond. 8 eynsen, de pond. 34 st. 198-1-0
297 Jelle Wygers 111 pond., de pond. 34 st. 188-14-0
298 Hetze Hetzes 17½ pond. à 34 st. 29-15-0
299 Broer Cornelis 60 pond. à 34 st. 102-0-0
300 Claercamp Freerck Wybrants 55½ pond. à 34 st., ende van Freerck Sipckes
15 pond. à 26 st. 113-17-0
(fol. 5v)
Nes in Dongerdeel
301 Syon Jarich Jelles toe Wee 97 pond. à 25 st. 121-5-0
302 Reiner Douwes toe Wee 77 pond. à 26 st. 100-2-0
303 Pieter Benedictus 70 pond. à 26 £ [lês: st.] 91-0-0
304 Sybrandt Gerryts toe Botnia 35 pond., daeronder 5 met die van
Peima bewandelt, à 25 st. 43-15-0
305 Claercamp Pieter Heres op Munckehuis 107 pond. à 1 gg 149-15-0
306 Pieter voors. noch 44 pond. à 25 st. 55-0-0
307 Jan Pietersz Munckehuis 113 pond. à 1 gg 158-4-0
308 Jelte Hendricks 52½ pond. à 25 st. 65-12-6d
309 Cornelis Sytties 44½ pond. à 25 st. 55-12-6d
310 Ryurdt Jelles wed. 16½ pond. à 20 st. 16-10-0
311 Reyner Lyuwes 43½ pond. à 25 st. 54-7-6d
312 Johannes Sybes op Donya 51 pond. à 18 st. bij verlichting 45-18-0 313 IJe Douwes 44 pond. binnendijx ende 7 pond. buitendijx, noch
ontrent 8 pond., tzamen voor 55-16-0
314 Andries toe Jelckema wed. 58 pond. binnendijx landt, de pond.
25 st., ende noch 10 pond. buytendijx voor 6 st. 78-10-0 315 Pieter Heerckes 50 pond. à 26 st., ende van Freerck Sipckes 8
pond. à 20 st. 73-0-0
316 Abdie Dockum Romcke Taeckes 96 pond. à 26 st. 124-16-0
317 Claes Heerckes op Hesma 49½ pond. à 22½ st. 55-13-9d
318 Aele Feyes 57½ pond. à 26 st. 74-15-0
Borwirt ende Bornderhuisen
319 Claercamp Fedde Attes 72 pond. 7 eynsen à 30 st. 108-15-0
320 Jan Willems 69½ pond. à 32 st. 111-4-0
321 Pieter Claesz toe Burch 4 gg renten 5-12-0
Betterwirt ende Raerdt bij Doccum
322 Claercamp Sybrandt Minnes 91 pond. à 35 st. 159-5-0
323 Myntie Bonifaes 76 pond. à 35 st. 133-0-0
324 Rintie Wolters 69 pond. à 35 st. 120-15-0
325 Doecke Reiners 84 pond. à 35 st. 147-0-0
326 Claes Jurriens 82 pond. à 1 gg 114-16-0
327 Dirck Pieters 54 pond. à 1 gg 75-12-0
328 Reyner Janssen 82½ pond. à 28 st. 115-10-0
329 Marigaert Tiepcke Jansz 31½ pond. à 30 st. 47-5-0
330 Wytze Wytzes 53 pond. à 30 st. 79-10-0
331 Byntie Folckerts 71 pond. à 30 st. 106-10-0
332 Claes Hommes toe Spi(?)eks 89 pond. à 1 gg 124-12-0
333 Hartman Thomas toe Spi(?)eks 88 pond. à 1 gg 123-4-0
334 Claercamp Gerryt Heynes toe Dijcxliobbe 92 pond. à 33 st. 151-16-0 335 Douwe Tyaertsz binnen Dockum als pachtenaer van des
convents fisschenie in de zijl voor 114 gg, fc. 159-12-0 336 Steepachten binnen Dockum, twelck de armevoogden aldaer tot
profijt van de armen ontfangen, dus niet
3a Somma VIIm Ic LXXI £ XIX st. IIII penn.
(fol. 6r)
Dongerdeel Oosterzijde der Paesens
Nijkerck337 Berlahiem Jan Aetzes 71½ pond. à 32 st. 114-8-0
338 Bartholomeus Wopckes 34 pond. à 34 st. 57-16-0
339 Marigaerdt Michiel Cornelis 104 pond. à 34 st. 176-16-0
340 Beernt Pouwels 76½ pond. à 34 st. 130-1-0
341 Hilbrandt Pieters 50 pond. à 32 st. 80-0-0
342 Syon Andries Pyters op de dijck 62 pond. à 34 st. 105-8-0
343 Joannes Goffes Idtskama 105 pond. à 34 st. 178-10-0
344 Claes Sipckes 16 pond., ende noch 18 pond. vant corpus, à 34
st. 57-16-0
345 Buwe Douwes 59 pond. à 34 st. 100-6-0
346 Claes Dircks 89 pond., daeronder 36 pond. vant corpus 112-0-0 347 Syoele Wytties 22 pond. à 34 st., noch van sijn oude plaets 6½
pond. à 34 st. 48-9-0
348 Dirck Jansz 43 pond. à 34 st. 73-2-0
Pasens
349 Syon Pieter Claesz 6 pond. à 34 st. 10-4-0
350 Jelmer Pieters 18 pond. voor 9-0-0
351 Wybe Pieters 1 pond. 1-14-0
352 Coene Hendricks 3½ pond. à 34 st. 5-19-0
353 Aeltie Pieters 22½ pond. à 33 st. 37-2-6d
354 Jan Minnes 6 pond. à 33 st. 9-18-0
355 Weerdt Hessel Hessels 8 pond. à 34 st. 13-12-0
356 Abdie Dockum Folckert Jarichs 31½ pond. à 33 st. 51-19-6d
Lyoessens
357 Weerdt Sybren Heerckes 20 pond. à 34 st. 34-0-0
358 Jantke Thoenis 28 pond. à 32 st. 44-16-0
359 Syon Tiete Andries 53½ pond. à 31 st. 82-18-6d
360 Pieter Jelmers 8½ pond. à 32 st. 13-12-0
