KANSEN VAN CROWDFUNDING VOOR NIEUWE ROL GEMEENTEN
Aster van Tilburg, crowdfundingadviseur bij Voor je Buurt Wat gebeurt er met buurthuizen, kinderboerderijen en informele zorg in de buurt als de gemeente daar geen geld meer voor heeft? Sinds de decentralisaties wordt deze vraag steeds urgenter. Gemeenten hebben meer taken gekregen binnen het sociaal domein en moeten tegelijkertijd flink bezuinigen. Gelukkig nemen veel burgers, maatschappelijke organisaties en ondernemers het heft in eigen hand. Ze nemen het buurthuis over, investeren met urban farming in een groenere stad en zoeken hierbij naar alternatieve financiering en
verdienmodellen.
De laatste jaren wordt crowdfunding steeds vaker gebruikt om maatschappelijke initiatieven te financieren. Dit wordt civic crowdfunding genoemd. Welke kansen biedt civic crowdfunding aan gemeenten om samen met burgers en maatschappelijke organisaties lokale doelstellingen te realiseren?
Wat is de meerwaarde van crowdfunding voor maatschappelijke projecten?
Civic crowdfunding is de afgelopen jaren sterk gegroeid. In 2012 haalden 25 maatschappelijke projecten nog 30.000 euro op, in 2014 groeide dat naar 673 maatschappelijke projecten die samen 6,5 miljoen euro ophaalden (bron: Douw&Koren). Dit kan gaan om kleine buurtprojecten zoals een Burendiner waar 600 euro voor is opgehaald of grote projecten zoals een marathon door Amsterdam Nieuw West waar ruim 300 donateurs 20.000 euro bij elkaar brachten. Crowdfunding vormt dus een steeds belangrijkere bron van financiering voor maatschappelijke projecten. Maar er is meer:
crowdfunding zorgt voor draagvlak van projecten en verandert de rol van de gemeente.
Geld, draagvlak en betrokkenheid
Bij crowdfunding voer je een campagne waarin je mensen enthousiasmeert en overtuigt om een bijdrage te doen. Zo financier je niet alleen je project, maar je bouwt ook een nauw betrokken
achterban op en vergroot de bekendheid van je initiatief. Crowdfunding maakt op die manier zichtbaar wat er op lokaal niveau gebeurt, of er draagvlak is voor de nieuwe ideeën en waar de financiering vandaan komt. Bij veel van onze campagnes is het betrekken van mensen net zo belangrijk voor het succes van het project als het ophalen van voldoende geld. Je hebt niks aan een ontmoetingsplek als er niemand komt en meehelpt en bij crowdfunding combineer je het inzamelen van geld met het verkrijgen van bekendheid en betrokkenheid.
Gemeente als gelijkwaardige partner
Civic crowdfunding zorgt er voor dat de rol van gemeenten ten opzichte van initiatiefnemers sterk verandert. De gemeente is niet langer een poortwachter die bepaalt welke initiatieven ruimte en financiering krijgen. Veel vaker nemen initiatiefnemers het heft in eigen hand en wordt de gemeente een meer gelijkwaardige partner die pas in een latere fase een rol krijgt als medefinancier,
vergunningverlener of samenwerkingspartner. Crowdfunding past dus heel goed bij een overheid die een meer faciliterende rol op zich wil nemen en die initiatieven liever aanjaagt dan controleert.
Hoe kunnen gemeenten de kansen van civic crowdfunding benutten?
Civic crowdfunding biedt dus kansen voor het succesvol realiseren van maatschappelijke initiatieven en zorgt voor een meer gelijkwaardige verhouding van deze initiatieven ten opzichte van de
gemeente. Maar voor veel maatschappelijke initiatieven die nu afhankelijk zijn van publieke
financiering is de drempel om te starten met crowdfunding nog groot. Voor gemeenten liggen er drie verschillende kansen om de mogelijkheden van civic crowdfunding te benutten.
1. Promoot crowdfunding als alternatieve financiering
Veel mensen weten niet wat crowdfunding is, kennen de meerwaarde niet of denken dat crowdfunding alleen iets is voor creatieve start-ups. Als gemeente kun je maatschappelijke initiatieven ook
informeren over crowdfunding en doorverwijzen naar platforms en trainingen waar zij hier meer over kunnen leren. Onze ervaring is dat het goed werkt om lokale succesverhalen te delen. Vaak hebben gemeenten een groot scala aan communicatiekanalen die daarvoor gebruikt kunnen worden. Een
voorbeeld hiervan is onderstaand filmpje van Utrechtse crowdfundinginitiatieven dat we in samenwerking met de Gemeente Utrecht maakten.
Filmpje (http://vimeo.com/116149877) 2. Coach initiatieven in nieuwe aanpak
Crowdfunding vraagt andere vaardigheden van initiatiefnemers dan het schrijven van een subsidieaanvraag voor de gemeente. Bij crowdfunding voer je campagne en realiseer je op een ondernemende en netwerkende manier je initiatief. Wij merken dat veel mensen nog niet weten hoe crowdfunding werkt en een drempel ervaren om te starten met een crowdfundingcampagne. De omschakeling van 100% subsidies vanuit de overheid naar alternatieve financieringsbronnen gaat daardoor niet vanzelf. Juist als subsidies verdwijnen of minder worden is het belangrijk om maatschappelijke initiatieven actief te begeleiden bij het vinden van andere financieringsbronnen.
Anders bestaat het risico dat initiatieven waar de gemeente jarenlang in heeft geïnvesteerd verdwijnen omdat er te weinig tijd is voor het vinden van een alternatief financieringsmodel. Samen met
verschillende gemeenten organiseert Voor je Buurt crowdfundingworkshops waarin initiatiefnemers hun eigen campagne opzetten. Daarnaast kun je als gemeente investeren in crowdfundingkennis binnen de organisatie door mee te kijken met en te leren van lokale crowdfunders.
3. Beloon crowdfunding met verdubbelaar
De gemeente kan het gebruik van crowdfunding stimuleren door het geld dat wordt opgehaald via crowdfunding te verdubbelen of er een andere financiële beloning aan te koppelen. Zo worden de budgetten die nu nog beschikbaar zijn voor maatschappelijke initiatieven gebruikt om de
omschakeling naar alternatieve financiering een impuls te geven. Ook beloon je initiatiefnemers die ondernemend te werk gaan en een actief betrokken netwerk opbouwen om een initiatief te realiseren.
Tot slot is crowdfunding een goede draagvlakcheck. Een van de eerste gemeenten die financiering koppelt aan een succesvolle crowdfundingcampagne is de gemeente Den Haag. Zij verdubbelen het crowdfundinggeld dat wordt opgehaald voor maatschappelijke initiatieven.
Aster van Tilburg (aster@voorjebuurt.nl en 020-5756720) is crowdfundingadviseur bij platform Voor je Buurt. Voor je Buurt (voorjebuurt.nl) werkt nauw samen met gemeenten rond crowdfunding van maatschappelijke initiatieven
Meer weten over de kansen en de toekomst van civic crowdfunding in Nederland? Kom dan
woensdagmiddag 10 juni naar het seminar over de toekomst van civic crowdfunding dat Voor je Buurt samen met Douw&Koren organiseert. Stuur een mail naar info@voorjebuurt.nl voor een uitnodiging.
