JAAR
VERS- 012011
Een zandwinplas bij Emmeloord. Op en tussen
onder water hangende takken vestigen zich veel
waterorganismen.
JAARVERSLAG 2010
Naardermeer. Oeverlandschap met krabbescheer.
JAARVERSLAG 2010 |
2
DE MISSIE VAN STOWA
Het samen met regionale waterbeheerders definiëren van hun kennisbehoeften en kennisleemten op het gebied van het waterbeheer en het voor én met deze beheerders ontwikkelen, bijeenbrengen, beschikbaar maken, delen en verankeren van de benodigde kennis.
STOWA IN HET KORT 4 2010 IN HET KORT: SAMENWERKEN
6 HANS OOSTERS OVER VEER-TIG JAAR STOWA: STOWA GEEN LAST, GEEN LUST, MAAR EEN MUST 9 PROFESSIONALISEREN INSPECTIES WATERKERINGEN: VAN MEER METEN NAAR MEER WETEN
12 WATERMOZAÏEK:ZOEKEN NAAR ECOLOGISCH ÉN ECONOMISCH RENDEMENT 14 DELTAPROOF: WERKEN AAN
WATERVEILIGHEID EN ZOETWATERBESCHIKBAARHEID 16 AFVALWATERZUIVERING: VAN AFVAL-
STOFFENVERWERKER TOT GRONDSTOFFENPRODUCENT 18 AFVALWATERKETEN: VERSCHUIVENDE
FOCUS 20 KENNISUITWISSELING EN KENNISOVERDRACHT: RAPPORT EN CONGRES, VIDEO EN
FILM 22 KENNISVERANKERINGSACTIVITEITEN 24 INTERNATIONAAL 26 PUBLICATIES 27
FINANCIËN 30 BESTUUR EN BUREAU 32 STOWA PROGRAMMACOMMISSIES 33 COLOFON 36
JAARVERSLAG 2010 |
4
Oude loop van het Amerdiep bij Ekehaar, in Drenthe. Kroos tussen de oude waterplanten.
STOWA IN HET KORT
De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) - opgericht in 1971 - is het kenniscentrum van regionale waterbeheerders in Nederland.
STOWA ontwikkelt, verzamelt en implementeert kennis die nodig is om de opgaven waar zij voor staan, goed uit te voeren. Denk aan goede afval- waterzuivering, klimaatadaptatie, het halen van chemische en ecologische waterkwaliteitsdoelstellingen en veilige regionale waterkeringen. De kennis kan liggen op toegepast technisch, natuurwetenschappelijk, bestuurlijk-juridisch en sociaal-wetenschappelijk gebied.
7PPSIFUCFQBMFOWBOEFLFOOJTEPFMFOTUFMU4508"TBNFONFUEFXBUFSCFIFFSEFSTQFSJPEJFLFFOTUSBUFHJFOPUB
PQ )JFSJO XPSEFO WPPS FFO QFSJPEF WBO WJKG KBBS EF IPPGEMJKOFO WBO LFOOJTPOUXJLLFMJOH WBTUHFTUFME %F[F
XPSEFOVJUHFXFSLUJOFFOBBOUBMLFOOJTQSPHSBNNBµT)FUWPPSEF[FQSPHSBNNBµTCFOPEJHEFPOEFS[PFLMBBU
4508"VJUWPFSFOEPPSHFTQFDJBMJTFFSEFJOTUJUVUFOFOCVSFBVT+BBSMJKLTXPSEUEFTUSBUFHJFOPUBPQSFMFWBOUJF
HFUPFUTUFO[POPEJHIFS[JFO
1SPHSBNNBFOCFHFMFJEJOHTDPNNJTTJFTCFNFOTUNFUWFSUFHFOXPPSEJHFSTVJUEFBDIUFSCBOTQFMFOCJOOFO
4508"FFOCFMBOHSJKLFSPM1SPHSBNNBDPNNJTTJFTBMTNFEFCFQBMFSTWBOLFOOJTQSPHSBNNBµT CFHFMFJEJOHT
DPNNJTTJFTBMTCFHFMFJEFSTWBOVJUUFWPFSFOPOEFS[PFL0QEF[FNBOJFSXBBSCPSHUEFTUJDIUJOHEFLXBMJUFJU
nOUPFQBTCBBSIFJEWBOEFPOUXJLLFMEFFOCJKFFOHFCSBDIUFLFOOJT
4508"XFSLUTBNFONFUNJOJTUFSJFTFOJOTUFMMJOHFOPNPOEFS[PFLPQFMLBBSBGUFTUFNNFO PGHF[BNFO
MJKLVJUUFWPFSFO%BUHFCFVSUCJKWPPSCFFMECJOOFOHSPUFLFOOJTQSPHSBNNBµTBMT´,FOOJTWPPS,MJNBBUµ0Q
XBUFSLFUFOHFCJFEXFSLFOXFOBVXTBNFONFU,838BUFSDZDMF3FTFBSDI*OTUJUVUFFOEFTUJDIUJOH3JPOFE
3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTUJTFFOCFMBOHSJKLFQBSUOFSCJKLFOOJTPOUXJLLFMJOHPQIFUHFCJFEWBOXBUFSXFSFO
4508"[PFLUPPLJOUFSOBUJPOBBMOBBSTBNFOXFSLJOH0OEFSNFFSCJOOFOEF(MPCBM8BUFS3FTFBSDI$PBMJUJPO FFOXFSFMEXJKEPOEFS[PFLTQMBUGPSNWPPSXBUFSLFUFOWSBHFO%FSFEFOFOWPPSTBNFOXFSLJOH[JKOHSPUFSFXF
UFOTDIBQQFMJKLFTMBHLSBDIU TZOFSHJFFOGJOBODJqMFWPPSEFMFO
/BBTU IFU POUXJLLFMFO FO CJKFFOCSFOHFO WBO LFOOJT XFSLU 4508" BDUJFG BBO IFU POUTMVJUFO WFSTQSFJEFO EFMFOFOWFSBOLFSFOFSWBO%BUEPFOXFWJBIFUVJUHFWFOWBOLFOOJTSBQQPSUFO IBOESFJLJOHFO NPEFMJOTUSV
NFOUFO TUBQQFOQMBOOFO XFHXJK[FST FE.BBSPPLEPPSQVCMJDBUJFTJOWBLCMBEFOFOWJBPO[FFJHFOXFCTJUF TQFDJBMFUIFNBTJUFT EJHJUBMFOJFVXTCSJFWFO EBUBCBTFT GPMEFSTFOCSPDIVSFT8FPSHBOJTFSFOCJKFFOLPNTUFO
PWFSTQFDJGJFLFLFOOJTPOEFSXFSQFO7FSEFSGBDJMJUFSFOXFEFTLVOEJHFOQMBUGPSNTXBBS4508"EFFMOFNFSTFO
WFSUFHFOXPPSEJHFSTWBOLFOOJTJOTUJUVUFO VOJWFSTJUFJUFOFOBOEFSFFYUFSOFBEWJTFVSTLFOOJTFOFSWBSJOHFO
LVOOFOVJUXJTTFMFO
%FFMOFNFSTBBO4508"[JKOBMMFCFIFFSEFSTWBOHSPOEXBUFSFOPQQFSWMBLUFXBUFSJOMBOEFMJKLFOTUFEFMJKL
HFCJFE CFIFFSEFSTWBOJOTUBMMBUJFTWPPSEF[VJWFSJOHWBOIVJTIPVEFMJKLBGWBMXBUFSFOCFIFFSEFSTWBOXBUFS
LFSJOHFO%BU[JKOBMMFXBUFSTDIBQQFO QSPWJODJFTFO3JKLTXBUFSTUBBU(F[BNFOMJKLCSFOHFO[JKIFUCFOPEJHEF
HFMECJKFFOWPPSIFUXFSLWBOEFTUJDIUJOH
JAARVERSLAG 2010 |
6
Weerribben. Bloemknoppen van de waterlelie reflecteren in de waterspiegel.
2010 IN HET KORT: SAMENWERKEN
Het jaar 2010 stond voor STOWA in het teken van samenwerken. De medewerkers van STOWA werkten onderling nauw samen in taakveldover- schrijdende projecten en programma’s als Deltaproof. Zij werkten op hun beurt veelvuldig samen met vertegenwoordigers van waterschappen en provincies, maar ook met medewerkers van Rijkswaterstaat Waterdienst en andere externe organisaties. Daarnaast waren er enkele specifieke zaken die de samenwerking extra accentueerden, zoals het onderzoek naar samenwerking met het Informatiehuis Water en Het Waterschapshuis.
GEZAMENLIJKE HUISVESTING
0QNBBSUOBN4508"[JKOJOUSFLJOFFOLBOUPPSBBOIFU4UBUJPOTQMFJOJO"NFSTGPPSU8FWFSCMJKWFOFS
POEFSnnOEBLNFUIFU8BUFSTDIBQTIVJTFOTJOETBQSJMNFUIFU*OGPSNBUJFIVJT8BUFS FFOTBNFOXFS
LJOHTWFSCBOEWBO3JKLTXBUFSTUBBU *10FO)FU8BUFSTDIBQTIVJTEBUNPFU[PSHFOWPPSHF[BNFOMJKLFTUBOEBBS
EFOFOHF[BNFOMJKLEBUBCFIFFS*OIFUOBKBBSXFSEEFHFNFFOTDIBQQFMJKLFIVJTWFTUJOHBMTPPLEFHF[BNFOMJKLF
WFSHBEFSGBDJMJUFJUWBO4508" 6OJFFO8BUFSTDIBQTIVJTPGGJDJFFMHFPQFOE%JUHFCFVSEFNFUFFONJOJTZNQP
TJVNXBBSCJKVSBBEUIFUBM´TBNFOXFSLFOµEFSPEFESBBEWPSNEF
/JFUBMMFFOXPOFO4508" 8BUFSTDIBQTIVJTFO*OGPSNBUJFIVJT8BUFSPOEFSnnOEBL PPLGVODUJPOFFMIFC
CFOEFPSHBOJTBUJFTEFOPEJHFSBBLWMBLLFO0O[FXFSL[BBNIFEFOTMVJUFOWBBLOBVXPQFMLBBSBBOCJKIFU
POUXJLLFMFOWBOLFOOJTHFSFMBUFFSEF*$5QSPEVDUFO EBUBCFIFFSFO*$5BSDIJUFDUVVS7BOEBBSEBUFSJO
HFTUBSUXFSENFUIFUPOEFS[PFLFOWBOEFNPHFMJKLIFEFOFMLBBSUFPOEFSTUFVOFOFOUFWFSTUFSLFOCJKPO[F
XFSL[BBNIFEFO
DOELMATIG WATERBEHEER
#JOOFOEFIVJEJHFQPMJUJFLCFTUVVSMJKLFDPOUFYUTUBBUIFUTUSFWFOOBBSEPFMNBUJHIFJEIPPHJOIFUWBBOEFM PPL
JOIFUSFHJPOBMFXBUFSCFIFFS0QWFS[PFLWBOEF6OJFWBO8BUFSTDIBQQFOFO3JKLTXBUFSTUBBUPOEFS[PDIUFO
4508"FO3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTUJOOBBSNPHFMJKLIFEFOPNWJBTBNFOXFSLJOHWFSEFSFEPFMNBUJH
IFJEUFCFXFSLTUFMMJHFOCJKIFUWFSHBSFOFOPOUXJLLFMFOWBOLFOOJT%JFNPHFMJKLIFEFOXFSEFOHFWPOEFOCJK
LFOOJTPOUXJLLFMJOHFOPOUTMVJUJOHUFOCFIPFWFWBOHSPUFQSPHSBNNBµTBMTEFJNQMFNFOUBUJFWBOEF,BEFS
SJDIUMJKO8BUFS IFU%FMUBQSPHSBNNBFOIFU)PPHXBUFSCFTDIFSNJOHTQSPHSBNNB0PLXFSEFOBGTQSBLFOHF
NBBLUPNEFPOUXJLLFMJOHWBOIZESPMPHJTDIFNPEFMJOTUSVNFOUBSJBCFUFSPQFMLBBSBGUFTUFNNFO%BBSNFF
LPNUNPHFMJKLEFXFHWSJKWPPSHFNFFOTDIBQQFMJKLEBUBCFIFFS IFUHFFOOPHHSPUFSFEPFMNBUJHIFJETXJOTULBO
PQMFWFSFO%FTBNFOXFSLJOHHFTDIJFEUJOOBVXPWFSMFHNFUEF4508"BEWJFTHSPFQ.PEFMMFSJOHFOEFJOEJWJ
EVFMFXBUFSTDIBQQFO
BESTUURSAKKOORD WATER
.FUBOEFSFCJKIFUXBUFSCFIFFSCFUSPLLFOQBSUJKFOXFSLUF4508"JOJOUFOTJFGTBNFOBBOEFVJUXFSLJOH
WBOIFU#FTUVVSTBLLPPSE8BUFSEBUJONFJJTPOEFSUFLFOE4508"JTCFUSPLLFOCJKEFXFSLHSPFQEJFEF
VJUWPFSJOHWBOEFHFNBBLUFBGTQSBLFONPFUCFXBLFO%BBSOBBTUXFSLFOXFNFUTUJDIUJOH3JPOFEFO,83
8BUFSDZDMF3FTFBSDI*OTUJUVUFTBNFOPNEFLFOOJTEJFOPEJHJTPNEFCFPPHEFCFTQBSJOHFOWBOWJKGIPOEFSE
NJMKPFOQFSKBBSUFSFBMJTFSFO UFWFSHBSFOFOUFWFSTQSFJEFO*OOPWBUJFFOFGGJDJFODZ UFDIOJFL UFDIOPMPHJFFO
SAMENWERKEN OP INHOUD
*OIPVEFMJKLCPFLUF4508"JOWFFMWPPSUHBOH POEFSNFFSCJKEFCFMBOHSJKLFLFOOJTQSPHSBNNBµT8BUFS
NP[BuFLFO%FMUBQSPPG#JOOFO8BUFSNP[BuFLXFSEFOEFFFSTUFSFTVMUBUFO[JDIUCBBSWBOPOEFS[PFLFOOBBSEF
IBBMCBBSIFJE CFUBBMCBBSIFJEFOFGGFDUJWJUFJUWBONBBUSFHFMFOPNEFFDPMPHJTDIFXBUFSLXBMJUFJUUFWFSCFUFSFO
)FUQSPHSBNNBCJFEUXBUFSTDIBQQFOFFOMPOLFOEQFSTQFDUJFG PNEBU[FNFUEFPQHFEBOFLFOOJT[PXFMPQUJ
NBBMFDPMPHJTDIBMTFDPOPNJTDISFOEFNFOULVOOFOIBMFOVJUEFNJMKPFOFOFVSPµTEJF[JKEFLPNFOEFKBSFO
CFTUFEFOBBOIFUVJUWPFSFOWBOIFSTUFMNBBUSFHFMFO)FULFOOJTQSPHSBNNB%FMUBQSPPGLXBNJOHPFEPQ
TUPPN%FMUBQSPPGCSFOHUEFLFOOJTWSBHFOWBOXBUFSTDIBQQFOPWFSXBUFSWFJMJHIFJEFO[PFUXBUFSCFTDIJLCBBS
IFJEJOCFFME FO[PFLUTBNFONFUIFOOBBSQSBLUJTDIFBOUXPPSEFOPQEJFWSBHFO0QEF[FNBOJFSLVOOFO[JK
FFOCFMBOHSJKLFCJKESBHFMFWFSFOBBOIFU%FMUBQSPPGNBLFOWBOPOTMBOE4508"[PFLUWPPSEFBOUXPPSEFO
PPLOVXFFSOBESVLLFMJKLEFTBNFOXFSLJOHNFUBOEFSFQBSUJKFOFOBOEFSFLFOOJTQSPHSBNNBµT [PBMT,FOOJT
WPPS,MJNBBU%JUVJUIFUPPHQVOUWBOLXBMJUFJUFOEPFMNBUJHIFJE
FINANCIËLE STIMULANSEN
0PLJOIBE4508"HSPUFBNCJUJFTCJKIFU[PFLFOOBBSOJFVXFXFHFOEJFSFHJPOBMFXBUFSCFIFFSEFSTWPPS
VJUNPFUFOIFMQFOCJKIFUFGGFDUJFGFOFGGJDJqOUVJUWPFSFOWBOIVOUBLFO;PBMT[PWBBLXBSFOEF[FBNCJUJFT
HSPUFSEBOEFCFOPEJHEFGJOBODJqMFBSNTMBH%FPQMPTTJOHWPPSEJUQSPCMFFNWPOEFOXFWBBLEPPSNFUTVDDFT
FFOCFSPFQUFEPFOPQEFWFSTDIJMMFOEFTVCTJEJFNPHFMJKLIFEFOWBO3JKLFO&VSPQFTF6OJF4508"XJTUJO
TBNFONFUWFSTDIJMMFOEFXBUFSTDIBQQFO LFOOJTJOTUJUVUFOFOBEWJFTCVSFBVTWPPSOFHFOQSPKFDUFOCJKOB
NJMKPFOFVSPUFWFSLSJKHFOVJUEF,38JOOPWBUJFSFHFMJOHWBOIFUNJOJTUFSJFWBO*OGSBTUSVDUVVSFO.JMJFV VJU
HFWPFSEEPPS"HFOUTDIBQ/-0PLWJB#SVTTFMXJTUFOXFWPPSFFOBBOUBMQSPKFDUFOGJOBODJqMFPOEFSTUFVOJOHUF
WFSXFSWFO)JFSCJKTUFMUEF&6XFMBMTWPPSXBBSEFEBUFSTQSBLFNPFU[JKOWBOTBNFOXFSLJOHUVTTFONFFSEFSF
CJOOFOFOCVJUFOMBOETFQBSUOFST%BUJTOJFUBMUJKEFFOWPVEJH NBBSIFUMFJEUFSXFMUPFEBUIFUJOUFSOBUJPOBMF
OFUXFSLWBO4508"TUFFETHSPUFSXPSEU&FOPWFS[JDIUWBOPO[FJOUFSOBUJPOBMFBDUJWJUFJUFOWJOEUVFMEFSTJO
EJUKBBSWFSTMBH
2011: JUBELJAAR
)FU[BMVXBBSTDIJKOMJKLOJFUPOUHBBO[JKO4508"CFTUBBUJOWFFSUJHKBBS8FWJFSFOEBUNFUFFOTQFDJBBM
TZNQPTJVNWPPSCFTUVVSEFST JOTFQUFNCFSWBOEJUKBBS/BUVVSMJKLIFGGFOXFEBOFFOHMBTPQJOIFUWFSMFEFO
CFIBBMEFSFTVMUBUFO NBBSIFU[JUJOPO[FHFOFOIFU[BMWPPSBMHBBOPWFSEFUPFLPNTUFOEFXJK[FXBBSPQ
XFEFHFXFMEJHFVJUEBHJOHFOXBBSEF/FEFSMBOETFXBUFSTFDUPSWPPSTUBBU IFUCFTUIFUIPPGELVOOFOCJFEFO
%BBSWPPSJTIFUOPEJH JTNJKOTUFMMJHFPWFSUVJHJOH EBUPWFSIFJE POEFS[PFLFOCFESJKGTMFWFOFFOESBDIUJHTB
NFOXFSLFO8BBSCJKXFXFFSUFSVH[JKOCJKIFUUIFNBWBOEJUKBBSWFSTMBH
+BDRVFT-FFOFO EJSFDUFVS4508"
JAARVERSLAG 2010 |
8
HANS OOSTERS OVER VEERTIG JAAR STOWA: STOWA GEEN LAST, GEEN LUST, MAAR EEN MUST
Klein, maar dapper en waardevol genoeg om een toonaangevende rol te blijven spelen bij het zoeken naar praktische antwoorden op de kennisvra- gen van regionale waterbeheerders. Volgens dijkgraaf en STOWA-voorzitter Hans Oosters is er voor de Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer ook na veertig jaar volop bestaansrecht: ‘Zolang ze de band met de achterban maar in ere weet te houden.’ Een vraaggesprek bij een jubileum.
JAARVERSLAG 2010 |
10
WAT IS VOLGENS U DE KRACHT VAN STOWA? %PPSEFKBSFOIFFOJTIFUBMUJKEFFOUSBOTQBSBOUF UPFHBOLFMJKLFFO
EJFOTUCBSFPSHBOJTBUJFHFCMFWFO+F[JFUEPPS4508"IFFOBMUJKEEFCFMBOHIFCCFOEFO EFPQESBDIUHFWFST EF
NFOTFOWPPSnONFUXJFIFUXFSLXPSEUHFEBBO.FOJTFSJOHFTMBBHEEFCBOENFUEFXBUFSTDIBQQFOEF
GPVOEJOHGBUIFSTUFCFIPVEFO&SJTWFFMLFOOJTBBOXF[JH NBBSEFPSHBOJTBUJFJTHFFOJOTUJUVVUHFXPSEFO.FO
[JUOJFUIPPHUFQBBSE%BUWJOEJLFFOHSPPUDPNQMJNFOUBBOEFNFEFXFSLFST
ER GAAN STEMMEN OP OM HET NEDERLANDSE WATERKENNISLANDSCHAP ANDERS EN DOELMATIGER TE ORGANISEREN EN OVERZICHTELIJKER TE MAKEN. EEN AANTAL INSTITUTEN ZOU BIJ ELKAAR GEVOEGD KUNNEN WORDEN. WAT VINDT U DAARVAN? 7BOVJUIFUHSPUFQFSTQFDUJFGWBOEPFMNBUJHIFJE LPTUFOFOFGGFDUJWJUFJUCFHSJKQJLEJF´TUFNNJOHµ
XFM.BBSNJKOXFEFSWSBBHJTXBBSPNIPVEFOEFXBUFSTDIBQQFOOVBMWFFSUJHKBBSFFO[FMGTUBOEJHFDMVCBMT
4508"JOEFCFOFO 0OEFSEFIVJEJHFPNTUBOEJHIFEFOJTEBUBMMFSNJOTUWBO[FMGTQSFLFOE%BULBONBBSPN
nnOEJOH[JKOEFUPFHFWPFHEFXBBSEFEJF[FFSBMEJFKBSFOBMWPPSUFSVHLSJKHFO)FUPQHBBOJOFFOHSPUFSHFIFFM MFJEUUPUJOTUJUVUJPOBMJTFSJOHFOIFUMPTSBLFOWBOEFCBOENFUEFBDIUFSCBO+VJTUEJFCBOEJTFOPSNCFMBOHSJKL
WPPSEFUFMFWFSFONFFSXBBSEFFOSFDIUWBBSEJHUEBBSNFFIFU[FMGTUBOEJHWPPSCFTUBBOWBOEFTUJDIUJOH
MAAR HOE ZIT HET DAN MET DE GEWENSTE DOELMATIGHEID? )FUJTWBOHSPPUCFMBOHEBU4508"HFFOEVCCFMXFSL
HBBU[JUUFOEPFO%FPQHBWFJTPNCJOOFOIFULFOOJTOFUXFSLTUFFETUF[PFLFOOBBSQBSUOFSTXBBSNFFHF[B
NFOMJKLHFQSPHSBNNFFSELBOXPSEFO&OEBUHFCFVSU.FU3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTU.FU,838BUFSDZDMF
3FTFBSDI*OTUJUVUF.FUTUJDIUJOH3JPOFE#JOOFO´,FOOJTWPPS,MJNBBUµ.BBSPPLJOUFSOBUJPOBBM8FNPFUFO
[PSHFOEBULFOOJTWSBHFOnnOLFFSHPFEXPSEFOCFBOUXPPSEFOOJFUESJFLFFSIBMG&O4508"NPFUCMJKWFO
LPNFONFUBOUXPPSEFOXBBSNFFXBUFSCFIFFSEFSTIVOXFSLCFUFSnOEPFMNBUJHFSLVOOFOEPFO
MOET STOWA DAARVOOR DE FOCUS VAN HAAR WERK NIET WAT VERLEGGEN? WANT GOED WATERBEHEER IS KENNIS, MAAR OOK STEEDS MEER KUNDE. 4508"NPFUOBUVVSMJKLNFFSEPFOEBOLFOOJTCPFLTUBWFO"MTKFXFMFFONPPJFBVUP
POUXFSQU NBBSKFOJFUCFLPNNFSUPNEFWSBBHIPFKFEBBSQSFDJFTNFFWBO"OBBS#LPNU LSJKHUEFLFOOJT
[JKOXBBSEFOJFU5PFHFQBTUFLFOOJTJTOJFUQFSEFGJOJUJFUFDIOJTDIWBOBBSE NBBSLBOPPLQPMJUJFLCFTUVVSMJKL
FOTPDJBBMNBBUTDIBQQFMJKL[JKO%VTJLWJOEEBUKFKFPPLPQEJFUFSSFJOFONPFUCFHFWFO JOEFBBOSFJLFOEF TJHOBMFSFOEFTGFFS+FNPFUFSEBBSCJKWPPSXBLFOEBUKFOJFUPQEFTUPFMWBOFFOXBUFSTDIBQTCFTUVVSEFSHBBU
[JUUFOPNIFNUFWFSUFMMFOIPFIJK[JKOCFTUVVSMJKLF[BLFOIFUCFTULBOSFHFMFO8BOUEBUJT[JKOWFSBOUXPPSEF
MJKLIFJE
STOWA IS EN BLIJFT EEN KLEINE CLUB. DE WATERSCHAPPEN WORDEN STEEDS GROTERE ORGANISATIES. GROOT GENOEG OM ZELF AAN RESEARCH AND DEVELOPMENT TE GAAN DOEN? %FLPNFOEFKBSFOMJHHFOFSPQIFUHFCJFEWBOXB
UFSLXBMJUFJU XBUFSWFJMJHIFJEFOXBUFSCFIFFSFOPSNFPQHBWFO%FXBUFSTDIBQQFOXFUFOEPOEFSTHPFEEBU[F
WPPSIFUPQMPTTFOWBOEJFPQHBWFOOJFVXFXFHFONPFUFOCFXBOEFMFO&SJTOJFVXFLFOOJTOPEJH JOOPWFSFOE
WFSNPHFO"MMFXBUFSTDIBQTQMBOOFOTUBBOWPMNFUUFSNFOBMTJOOPWBUJFFOWFSOJFVXJOH.BBSPPLNFUUFSNFO
BMTEPFMNBUJHIFJEFOLPTUFOFGGFDUJWJUFJU%FWSBBHJTIPFKFJOOPWBUJFFVSPIFUNFFTUPQMFWFSU(BKF[FMGBBO
EFTMBH PG[PFLKFEFHF[BNFOMJKLIFJECJOOFO4508" LMFJONBBSNFUFFOFOPSNLFOOJTOFUXFSL *L[PVIFU
XFMXFUFO&OEBU[FHJLOJFUBMMFFOBMTWPPS[JUUFSWBO4508" NBBS[FLFSPPLBMTEJKLHSBBG%FXBUFSTDIBQQFO
IFCCFOCPWFOEJFOFFOBOEFSFGPDVTEBO4508")VOHPJOHDPODFSOJTIFUPQFSBUJPOFMFXBUFSCFIFFS4508"µT
HPJOHDPODFSOJTIFUPOEFS[PFLFOWBOOJFVXFXFHFOWPPSIFUXBUFSCFIFFSWBONPSHFOFOEJFXFHFOWFSUBMFOJO
QSBLUJTDIUPFQBTCBSFLFOOJTFOLVOEF
WAAR LIGGEN WAT U BETREFT VOOR STOWA OP DIT MOMENT DE BELANGRIJKSTE OPGAVEN? 1SPHSBNNBUJTDIEFOL
JLEBU4508"EFLPNFOEFKBSFOWPPSBM[JKOXBBSEFLBOCFXJK[FOCJKIFUCFBOUXPPSEFOWBOLFOOJTWSBHFO
SPOELMJNBBUWFSBOEFSJOHFOIFUSFHJPOBMFXBUFSCFIFFS*LEFOLEBUIFUOJKQFOEFUFLPSUBBOWPMEPFOEF[PFU
XBUFSEBBSCJKFFOHSPUFSQSPCMFFNXPSEUEBOEFXBUFSWFJMJHIFJE8FLVOOFOEFUPFOFNFOEFTDIBBSTUFBBO
[PFUXBUFSOJFUTUFFETWFSEFSCMJKWFOWFSEFMFO)FUJTIPPHUJKEWPPSOJFVXF JOOPWBUJFWFNBOJFSFOPNNFFS
[FMGWPPS[JFOFOEUFXPSEFOFOXBUFSMBOHFSWBTUUFIPVEFO
%BBSOBBTU[PV4508"EFXBUFSTDIBQQFOEFLPNFOEFKBSFOQPMJUJFLCFTUVVSMJKLFONBBUTDIBQQFMJKLFFOFOPS
NFEJFOTULVOOFOCFXJK[FO%PPSEFHFXFMEJHF SFHJPOBMFXBUFSPQHBWFOFOEFWFSOJFVXFOEFXJK[FXBBSPQ
XBUFSTDIBQQFOEJFUFHFNPFUUSFEFO PWFSIFUWPFUMJDIUUFCSFOHFOFO[JDIUCBBSUFNBLFO0NIVOXFSLHPFE
UFLVOOFOCMJKWFOEPFO IFCCFOEFXBUFSTDIBQQFOEFLPNFOEFKBSFOBMMFCFHSJQFOTVQQPSUEJF[FLVOOFO
LSJKHFO IBSEOPEJH
NIETS IS ZEKER IN HET LEVEN. DENKT U DAT STOWA OOK HAAR VIJFTIGJARIG JUBILEUM VIERT? *LIPPQIFU JLXFOT
IFU[FUPF4UFSLFSOPHJLWJOEEBUIFUNPFU4508"JTHFFOMBTU HFFOMVTU NBBSFFONVTU%FVJUEBHJOHFO
XBBSSFHJPOBMFXBUFSCFIFFSEFSTEFLPNFOEFKBSFOWPPSTUBBO [JKOHJHBOUJTDI%BBSWPPSJTFOPSNWFFMQSBL
UJTDIUPFQBTCBSFLFOOJTOPEJH4508"JTEFLPNFOEFKBSFOIBSEFSOPEJHEBOEBU[FJOEFBGHFMPQFOWFFSUJH
KBBSBMJTHFXFFTU
JAARVERSLAG 2010 |
12
PROFESSIONALISEREN INSPECTIES WATERKERINGEN: VAN MEER METEN NAAR MEER WETEN
2010 was het tweede jaar van ‘Professionaliseren Inspecties Waterkeringen’ (PIW), een gezamenlijk kennisprogramma van Rijkswaterstaat Wa- terdienst en STOWA. Het gaat er in dit programma om de (in het voorafgaande kennisprogramma ‘Verbetering Inspectie Waterkeringen’) ontwik- kelde inspectiemethoden en technieken aan de grond te zetten in de praktijk. Maar ook om alle via moderne inspectietechnieken verkregen meetgegevens om te zetten in ‘weetgegevens’.
Kievitsveld, Emst. In een zandwinplas groeit
riet langs de oever. Uit de rietstengels treden
zuurstofbelletjes naar buiten.
&JOEXFSEHFTUBSUNFUEFPOUXJLLFMJOHWBOEF)BOESFJLJOH*OTQFDUJF8BUFSLFSJOHFO%JUJTFFO
WFSCFUFSEF HFBDUVBMJTFFSEFFOBBOEFQSBLUJKLHFUPFUTUFWFSTJFWBOFFOWPPSMPQJHFIBOESFJLJOHEJFWFSTDIFFO
JO%FIBOESFJLJOHHFFGUIBOEWBUUFOWPPSIFUHPFEVJUWPFSFOWBOJOTQFDUJFTFOWPPSEFNBOJFSXBBSPQ
FFOXBUFSTDIBQJOTQFDUJFTLBOWFSBOLFSFOJOIFUUPUBMFXBUFSLFSJOHFOCFIFFS
*OEFIBOESFJLJOHXPSEFOPPLEFFSWBSJOHFONFFHFOPNFOWBOEFSFHJPOBMFQJMPUTEJFJOCJKFFOBBOUBM
XBUFSTDIBQQFOMJFQFOPNEFJOSJDIUJOHFOVJUWPFSJOHWBOIVOJOTQFDUJFTUFWFSCFUFSFO.FEJPXFSEHF
TUBSUNFUEFUXFFEFGBTFWBOEF[FQJMPUT%BBSJOXPSEUPOEFSNFFSHFXFSLUBBOIFUPQTUFMMFOFOVJUXFSLFO
WBOJOTQFDUJFQMBOOFOFOIFUWFSXFSLFOWBOJOTQFDUJFSFTVMUBUFOUPUFFOCBTJTWPPS QSJPSJUFSJOHWBOCFIFFS
FOPOEFSIPVE0PLXFSEHFTUBSUNFUFFOQJMPU3FTVMUBBUHFSJDIU*OTQFDUFSFO%BBSJOXPSEUFFONFUIPEJFLPOU
XJLLFMEPNUFLJKLFOPGEFHFQMFFHEFJOTQFDUJFJOTQBOOJOHFOJOWFSIPVEJOHTUBBOUPUIFUSJTJDP EFLPTUFOWBO
JOTQFDUFSFOFOEFFJTFOEJFHFTUFMEXPSEFOBBOIFUJOTQFDUJFQSPDFT
&FOCFMBOHSJKLQSPKFDUCJOOFO1*8JTEF-JWF%JKL XBBSJOTFOTPSUFDIOPMPHJFXPSEUHFUFTUJOEFQSBLUJKL8BUFS
TDIBQ/PPSEFS[JKMWFTUIFFGUEBBSWPPSFFOEFFMWBOEFXFTUFMJKLFTDIFSNEJKLSPOEPNEF&FNTIBWFOUFSCFTDIJL
LJOHHFTUFME%F-JWF%JKLJTFFOWFSWPMHPQEF*+LEJKL XBBSJOTFOTPSUFDIOPMPHJFXPSEUHFUFTUJOFFOLVOTUNBUJH
BBOHFMFHEFXBUFSLFSJOH CJKEJWFSTFUZQFOEJKLGBMFO[PBMTNBDSPTUBCJMJUFJUTGBMFOFOQJQJOH%F*+LEJKLFOEF
-JWF%JKLMFWFSEFOJOFFOTDIBUBBONFFUHFHFWFOTPQPWFSIFUHFESBHWBOXBUFSLFSJOHFO
0NEF[FNFFUHFHFWFOTPQUJNBBMUFLVOOFOHFCSVJLFOBMT´XFFUHFHFWFOTµ CJKWPPSCFFMEWPPSIFUPQUJNBMJTFSFO
WBOEJKLWFSTUFSLJOHFOFOIFUVJUWPFSFOWBOCFIFFSFOPOEFSIPVE TUBSUUFO4508" )FU8BUFSTDIBQTIVJT EF
TUJDIUJOH*+LEJKLFOFOLFMFXBUFSTDIBQQFONFUEFWPPSCFSFJEJOHFOWPPSFFO´%JKL%BUB4FSWJDF$FOUSVNµ)FU
%%4$WFS[BNFMUFOTUSVDUVSFFSUHFHFWFOTPWFSIFUHFESBHWBOEJKLFOFOTUFMUEF[FCFTDIJLCBBSWPPSPOEFS[PFL
FOCFIFFSFOPOEFSIPVEWBOEJKLFO
)FUJTEFCFEPFMJOHUFHFMJKLNFUEFPOUXJLLFMJOHWBOIFU%%4$FFOBBOUBMEJKLSFGFSFOUJFMPDBUJFTUFDSFqSFOUZ
QJTDI/FEFSMBOETFEJKLFOEJFJOUFOTJFGXPSEFOHFNPOJUPSE%FNPOJUPSJOHSFTVMUBUFOLVOOFOXPSEFOHFCSVJLU
PNIFUHFESBHWBOBOEFSF TPPSUHFMJKLFEJKLFONFFUFWFSHFMJKLFO0QCBTJTWBOIFUHFESBHWBOEFSFGFSFOUJFEJKL
JOWFSHFMJKLJOHNFUFFOBOEFSFEJKL[PVBGXJKLFOEHFESBHWFSLMBBSELVOOFOXPSEFO
Meer informatie vindt u op de speciale programmasite www.inspectiewaterkeringen.nl.
JAARVERSLAG 2010 |
14
WATERMOZAÏEK: ZOEKEN NAAR ECOLOGISCH ÉN ECONOMISCH RENDEMENT
2010 was het jaar waarin de eerste resultaten zichtbaar werden van diverse projecten die worden uitgevoerd in het kader van het kennispro- gramma Watermozaïek. Die werden gepresenteerd tijdens een groot tweedaags symposium in het voorjaar van 2011.
Willem Kolvoorts vijver. Draadalgen groeien
snel en wanneer het wateroppervlak rustig is
kunnen dit soort draadalgkrullen ontstaan.
#JOOFO8BUFSNP[BuFLPOEFS[PFLU4508"VJUFFOMPQFOEFNBBUSFHFMFOPNEFFDPMPHJTDIFUPFTUBOEWBOPQQFS
WMBLUFXBUFS UF WFSCFUFSFO 0PL XPSEFO OJFVXF FDPMPHJTDIF NFUIPEFO FO UFDIOJFLFO POUXJLLFME XBBSNFF
XBUFSCFIFFSEFSTEFFDPMPHJTDIFPOUXJLLFMJOHFOCFUFSLVOOFOWPMHFOFOTUVSFO)FUCFMBOHFSWBOJTHSPPU
%FXBUFSTDIBQQFOJOWFTUFSFOEFLPNFOEFKBSFO[PµO NJMKBSEFVSPJONBBUSFHFMFOPNUFWPMEPFOBBOEF
FDPMPHJTDIFEPFMFOEJF[JKOPQHFTUFMENFUIFUPPHPQEF,BEFSSJDIUMJKO8BUFS
%F CJOOFO IFU QSPHSBNNB POUXJLLFMEF LFOOJT MFJEU FSUPF EBU XBUFSTDIBQQFO JO IVO PQQFSWMBLUFXBSFO
NBBUSFHFMFOOFNFOEJF[PXFMFDPMPHJTDIBMTFDPOPNJTDIPQUJNBBMSFOEFNFOUPQMFWFSFO%FLFOOJTWPPSLPNU
EFTJOWFTUFSJOHFOFOESBBHUFSBBOCJKEBUXBUFSCFIFFSEFSTHPFEPOEFSCPVXELVOOFOBBOHFWFOBBO#SVTTFMPG
[JKEFPQHFTUFMEFFDPMPHJTDIFEPFMFOLVOOFOIBMFO
MFWFSEFPOEFSNFFSOJFVXFJO[JDIUFOPQPWFSEFSPMWBOEFXBUFSCPEFNBMTCFMBOHSJKLF JOUFSOFCSPOWBO
GPTGBBUCFMBTUJOH)FUSFEVDFSFOWBOEF[FCFMBTUJOHJTDSVDJBBMCJKFDPMPHJTDIIFSTUFM5FWFOTXFSEFOJOQJMPUT
DPNCJOBUJFTWBONBBUSFHFMFOPOEFS[PDIUEJFLVOOFOIFMQFOCJKIFUUFSVHESJOHFOWBOEF[FJOUFSOFCFMBTUJOH
%FSFTVMUBUFOFSWBOCJFEFOIFUOPEJHFQFSTQFDUJFG0PLXFSEHFTUBSUNFUIFUVJUWPFSFOWBOQSPKFDUFOXBBSJO
WFFMCFMPWFOEFOJFVXFNBBUSFHFMFOJOEFQSBLUJKLXPSEFOCFQSPFGE [PBMTIFUUPFTUBBOWBOGMFYJCFMFXBUFSQFJ
MFOFOIFUUJKEFMJKLMBUFOESPPHWBMMFOWBOXBUFSFO'FOPNFOFOEJFPPJUWBOOBUVSFWPPSLXBNFO NBBSWBOXFHF
TUSBLQFJMCFIFFSCJKOBHFIFFM[JKOWFSEXFOFO
#JOOFO IFU QSPHSBNNB XPSEU EF WBBL WFSTQSFJE BBOXF[JHF LFOOJT PWFS ,38NBBUSFHFMFO WPPS FFO CSFEF
HSPFQPOUTMPUFO0QEF[FNBOJFSLSJKHFOSFHJPOBMFXBUFSCFIFFSEFSTIBOEWBUUFOPNEFFGGFDUJWJUFJUWBOEPPS
IFOHFQMBOEFNBBUSFHFMFOUFWFSHSPUFO*OWFSTDIFFOFFOCFMBOHSJKLLFOOJTEPDVNFOUPWFSIFUGVODUJPOF
SFOFOIFUFDPMPHJTDIIFSTUFMWBOEJFQFQMBTTFO 0PLXFSEIBSEHFXFSLUBBOLFOOJTEPDVNFOUFOPWFS
EFFGGFDUFOWBOLMJNBBUWFSBOEFSJOHPQEFXBUFSLXBMJUFJUFOPWFSEFJOSJDIUJOHWBOOBUVVSWSJFOEFMJKLFPFWFST
&FSEFSWFSTDIFFOBMFFOEPDVNFOUPWFSIFUIFSTUFMWBOPOEJFQFNFSFO
8BUFSTDIBQQFSTFOXFUFOTDIBQQFSTXFSLFOCJOOFO8BUFSNP[BuFLOBVXNFUFMLBBSTBNFO%JUCJFEUEFCFTUF
HBSBOUJFEBUIFUQSPHSBNNBEFKVJTUFLFOOJTPQMFWFSUWPPSEFQSBLUJKLWBOIFUSFHJPOBMFXBUFSCFIFFS%BU
HFCFVSUJOEFQSPKFDUFO[FMG NBBSPPLUJKEFOTEFTQFDJBMFUIFNBFOJOTUJUVVUTEBHFO EJFJOXFSEFOHFPS
HBOJTFFSE)FUEPFMJTUF[PSHFOEBUUIFPSJFFOQSBLUJKLIBOEJOIBOEHBBOCJKIFUWJOEFOWBO LPTUFOFGGFDUJFWF
WFSCFUFSNBBUSFHFMFO
JAARVERSLAG 2010 |
16
DELTAPROOF: WERKEN AAN WATERVEILIGHEID EN ZOETWATERBESCHIKBAARHEID
Het kennisprogramma Deltaproof, gestart in het najaar van 2009, kwam in 2010 goed op stoom. In het programma onderzoekt STOWA samen met regionale waterbeheerders hoe zij een bijdrage kunnen leveren aan het Deltaproof maken van ons land. Waterveiligheid en zoetwaterbeschikbaar- heid spelen daarbij een sleutelrol.
Wezep, zandwinplas. Takjes van een
overhangende els hangen in het water en
weerspiegelen in het wateroppervlak.
4508"MJFUPOEFSNFFSIFU/BUJPOBBM)ZESPMPHJTDI.PEFM /)*UPFUTFOEPPSSFHJPOBMFNFUJOHFOUFWFSHFMJKLFO
NFU/)*NPEFMVJULPNTUFO)FU3JKLHBBUIFUNPEFMJO[FUUFOCJKIFUPOEFSCPVXFOWBOEFTUSBUFHJTDIFLFV[FT
SPOE UPFLPNTUJHF [PFUXBUFSWPPS[JFOJOH PN WFS[JMUJOH FO WFSESPHJOH UFHFO UF HBBO )FU JT WPPS SFHJPOBMF
XBUFSCFIFFSEFSTWBOHSPPUCFMBOHEBUEFSFHJPOBMFFGGFDUFOWBOEF[FLFV[FTHPFEJOCFFMEXPSEFOHFCSBDIU
4508"EFFECFMBOHSJKLFBBOCFWFMJOHFOWPPSIFUWFSCFUFSFOWBOIFUNPEFM EJFXPSEFONFFHFOPNFOCJKEF
WFSEFSFPOUXJLLFMJOHWBOIFU/)*
&SXFSEHFTUBSUNFUIFUPOUTMVJUFOWBOLFOOJTPWFSEFCFMBOHSJKLTUF%FMUBPQHBWFOWJB[PHFOPFNEF%FMUBGBDUT
GBDUTIFFUTEJFEFBDUVFMFLFOOJTXFFSHFWFOPWFSFFOCFQBBMEPOEFSXFSQ)FUCFUSFGUPOEFSNFFSGBDUTIFFUT
PWFS EJWFSTF UZQFO EJKLFO FGGFDUJWJUFJU WBO NBBUSFHFMFO WPPS [FMGWPPS[JFOFOEIFJE SFHFOXBUFSMFO[FO FO
[PVUXBUFS BEBQUBUJF%FFFSTUFGBDUTIFFUTXPSEFOWFSXBDIUJOEFUXFFEFIFMGUWBO
%FMUBQSPPGQSPCFFSUVJUIFUPPHQVOUWBOEPFMNBUJHIFJEFOLXBMJUFJU[PWFFMNPHFMJKLBBOUFTMVJUFOCJKBOEFSF
QBSUJKFOFOQSPHSBNNBµT NFUOBNFCJK´,FOOJTWPPS,MJNBBUµ ,W, FFOQSPHSBNNBXBBSJOLFOOJTXPSEUPOU
XJLLFMEWPPSFFOLMJNBBUCFTUFOEJHFPOUXJLLFMJOHWBOPOTMBOE.FUEJUQSPHSBNNBXFSEFOHPFEFBGTQSBLFO
HFNBBLUPWFSIFUJOCSFOHFOWBOLFOOJTWSBHFOCJOOFO,W,POEFS[PFLTUIFNBµTPQIFUHFCJFEWBOWFJMJHIFJE [PFUXBUFSFOTUFEFMJKLXBUFSCFIFFS)FUHBBUPNWSBHFOBMTIPFLVOKFXBUFSLFSJOHFOLMJNBBUCFTUFOEJHFS
NBLFO 8BULVOOFOXBUFSUFDIOPMPHJTDIFPQMPTTJOHFOCJKESBHFOBBOEF[FMGWPPS[JFOFOEIFJEWBOFFOSFHJP )PFLVOKFPNHBBONFUFYUSFNFOFFSTMBHFOESPPHUFJOTUFEFMJKLHFCJFE *OFOLFMFDBTFTXPSEUEFPOUXJL
LFMEFLFOOJTUPFHFQBTU0PLXFSEFOBGTQSBLFOHFNBBLUPWFSEFFMOBNFBBOEF[FTHFCJFETQJMPUTWBO%(8BUFS
XBBSJOIFUDPODFQUWBONFFSMBBHTFWFJMJHIFJEJOEFQSBLUJKLXPSEUPOEFS[PDIU
%FMUBQSPPGTUBSUUFEFFMOBNFBBOFFOQSBLUJTDIFOJOTQJSFSFOECPFLPWFSEFHSPFOCMBVXFWPSNHFWJOHWBOEF
TUBE EBUFJOENPFUVJULPNFO)FUCPFLHFFGUFFOVJUWPFSJHPWFS[JDIUWBOHSPFOCMBVXFPOUXFSQPQMPT
TJOHFO BMTBOUXPPSEPQEFHFWPMHFOWBOPOEFSNFFSLMJNBBUWFSBOEFSJOH
Meer informatie over Deltaproof vindt u op de speciale programmasite www.deltaproof.nl.
JAARVERSLAG 2010 |
18
AFVALWATERZUIVERING: VAN AFVALSTOFFENVERWERKER TOT GRONDSTOFFENPRODUCENT
Het einde van de traditionele, laagwaardige afvalwaterverwerking lijkt in zicht. In 2010 werden in een studie van STOWA - ‘Op weg naar de RWZI 2030’ - de contouren duidelijk van de afvalwaterzuivering 2.0: de NEWaterfabriek, een hoogwaardige producent van Nutriënten (met name fosfaat), Energie en Water.
Wisselse Veen bij Epe. In een aantal poelen
groeit draadalg dat in de herfst afsterft en gaat
opdrijven door de erin zittende zuurstofbelletjes.
%FPOUXJLLFMJOHXPSEUPOEFSNFFSJOHFHFWFOEPPSEFNFFSKBSFOBGTQSBLFOPWFSFOFSHJFFGGJDJFODZ .+"
.BBSPPLEPPSIFULMJNBBUBLLPPSEUVTTFO3JKLFO6OJFXBBSJOJTWBTUHFMFHEEBUEFXBUFSTDIBQQFOJO
WPPSWFFSUJHQSPDFOUFOFSHJF[FMGWPPS[JFOFOENPFUFO[JKO WJBFJHFOEVVS[BNFQSPEVDUJF7FSEFSTQFFMUIFU
PQSBLFOWBOEFXFSFMEWPPSSBEFOGPTGBBUFSUTIJFSCJKFFOSPM
%FOJFVXF[VJWFSJOHTUFDIOJFL/FSFEBQBTUHPFEJOEFHFTDIFUTUFPOUXJLLFMJOH4508"XBTJOOBVXCJK
EF EPPSPOUXJLLFMJOHWBOEF[FUFDIOPMPHJFCFUSPLLFO/FSFEB[VJWFSUCFUFSEBOFFODPOWFOUJPOFMFJOTUBMMB
UJF NBBSEPFUEBUPQFFOWFFMLMFJOFSPQQFSWMBLFOWFSCSVJLUWFFMNJOEFSFOFSHJF0QCBTJTWBOEFTVDDFTWPMMF
SFTVMUBUFOWBOMBOHKBSJHFQJMPUPOEFS[PFLFOCFTMPUFOFOLFMFXBUFSTDIBQQFOFFOWPMXBBSEJHFQSBLUJKLJOTUBM
MBUJFUFCPVXFO XBBSPOEFS8BUFSTDIBQ7FMVXF#FHJOXFSECFHPOOFONFUEFPQTUBSUWBOEF/FSFEB
JOTUBMMBUJFJO&QF
4508"XBTOBVXCFUSPLLFOCJKFOLFMFBOEFSFQSPKFDUFOPQIFUHFCJFEWBOEVVS[BNFBGWBMXBUFSWFSXFSLJOH [PBMTIFU[FWFOWBOJOGMVFOU JTN8BUFSOFU%BBSNFFLBOCJKOBBMIFUCJOOFOLPNFOEFUPJMFUQBQJFSVJUIFUBG
WBMXBUFSXPSEFOWFSXJKEFSE)FUSFTVMUBBUNJOEFS[VJWFSJOHTTMJC*OQMBBUTEBBSWBOQBQJFSQVMQNFUFFOIPHF
FOFSHFUJTDIFXBBSEF CJKWFSCSBOEJOHEBUNPHFMJKLLBOXPSEFOIFSHFCSVJLUJOEFQBQJFSJOEVTUSJF8BUFSOFU
FO4508"EFEFOFFSTUQJMPUPOEFS[PFL XBBSOB8BUFSOFUPQSX[J#MBSJDVNFFOQSBLUJKLJOTUBMMBUJFCPVXEFEJF
CFHJOJOHFCSVJLXFSEHFOPNFO4508"JTIJFSCJKWFSBOUXPPSEFMJKLWPPSIFUGMBOLFSFOEQSBLUJKLPOEFS
[PFL0PLMJFUEFTUJDIUJOHFFOWFSWPMHTUVEJFVJUWPFSFOOBBSOJFVXFTMJCWFSXFSLJOHTUFDIOJFLFO WPPSBMNFU
IFUPPHPQEFCJKESBHFEJF[JKLVOOFOMFWFSFOBBOIFUUFSVHXJOOFOWBOFOFSHJFVJUEJFLFUFO
4BNFONFUFFOBBOUBMXBUFSTDIBQQFOFOJOHFOJFVSTCVSFBVTWFSSJDIUUF4508"QSBLUJKLPOEFS[PFLOBBSIFU
WFSHBBOEWFSXJKEFSFOWBOOVUSJqOUFOVJUHF[VJWFSEBGWBMXBUFSNFUCFIVMQWBOBMHFO%JU[PVFFOFOFSHJF
[VJOJHFOLPTUFOFGGJDJqOUBMUFSOBUJFGLVOOFO[JKOWPPSHBOHCBSFOBCFIBOEFMJOHTUFDIOJFLFO%F[FWFSCSVJLFO
WBBLWFFMFOFSHJFFODIFNJDBMJqO%FPOEFS[PFLFSTDPODMVEFFSEFOEBUEFUFDIOJFLUFDIOJTDIIBBMCBBSJTFO
PPLFGGFDUJFG NBBSJO/FEFSMBOEOJFUBMUJKEUPFQBTCBBS.FUOBNFWBOXFHFIFUHSPUFSVJNUFCFTMBH)FUPOEFS
[PFLLXBNUPUTUBOENFUGJOBODJqMFTUFVOWBOEF1SPWJODJF/PPSE)PMMBOEFO"HFOUTDIBQ/- JOIFULBEFSWBO
IFU,38JOOPWBUJFQSPHSBNNB
JAARVERSLAG 2010 |
20
De Markte. Een zandwinplas bij Zwolle. Wortels van vermoedelijk een els ontstaan op in het water hangende takken.
AFVALWATERKETEN: VERSCHUIVENDE FOCUS
De afvalwaterketen moet de volksgezondheid waarborgen, (stedelijke) wateroverlast tegengaan en bijdragen aan een goede oppervlaktewater- kwaliteit. De geëigende middelen om deze doelen te bereiken - sectorale normen en voorschriften - zijn vaak duur en pakken lang niet altijd goed uit. STOWA zocht in 2010 daarom naar integrale waterketenoplossingen.
0NEFXFSLJOHFOFGGFDUJWJUFJUWBOEFXBUFSLFUFOTUSVDUVSFFMUFWFSCFUFSFO JTWPPSBMCFUFSFBGTUFNNJOHOPEJH
UVTTFOEJWFSTFUZQFOBG[POEFSMJKLF CFMFJETNBBUSFHFMFO%BBSWPPSJTNFFSLFOOJTOPEJHPWFSIFUGVODUJPOFSFO
WBOEFLFUFO#FMBOHSJKLFWSBHFOEJF4508"JOTBNFOXFSLJOHNFUTUJDIUJOH3JPOFEJOEJUWFSCBOEJOQSP
CFFSEFUFCFBOUXPPSEFO XBSFOXBUJTEFFNJTTJFVJUEJWFSTFUZQFOTUFMTFMT JOEJWFSTFHFCJFEFO XPPOXJKLFO JOEVTUSJFUFSSFJOFO 8BUJTEFUPFHFWPFHEFXBBSEFWBOSBOEWPPS[JFOJOHFOBDIUFSIFNFMXBUFSVJUMBUFOWBOVJU
IFUPPHQVOUWBOEFCFOPEJHEF HFXFOTUFEBOXFMIBBMCBSFXBUFSLXBMJUFJU8FMLFCJKESBHFOMFWFSFOEJWFSTF
CSPOOFOBBOEFTUFEFMJKLFXBUFSLXBMJUFJU
4508"FOBOEFSFQBSUJKFOPOEFS[PDIUFOEFNPHFMJKLIFEFOWPPSFOFSHJFFGGJDJFODZFOFOFSHJF UFSVHXJOOJOH
JOEFBGWBMXBUFSLFUFO&SXFSEPOEFSNFFSFFOSBQQPSUVJUHFCSBDIUNFUFFOPWFS[JDIUWBOEFNPHFMJKLIFEFO
PNJOEFXBUFSLFUFOFOFSHJF[VJOJHFSUFXFSLFOFOFOFSHJFUFIFSHFCSVJLFO EBOXFM UFSVHUFXJOOFO%BBS
VJUCMFFLPOEFSNFFSEBUIFUUFSVHXJOOFOWBOXBSNUFVJUIFUBGWBMXBUFSWFFMQFSTQFDUJFGCJFEU0PLHJOHFFO
TQFDJBMFUIFNBTJUFEFMVDIUJONFUOJFVXT BDIUFSHSPOEFOFOQSPKFDUJOGPSNBUJFPWFSEJUPOEFSXFSQ,JKLPQ
XXXTUPXBOMXBUFSFOFOFSHJF
4508"XBTJOOBVXCFUSPLLFOCJKPOEFS[PFLOBBSEFNPHFMJKLIFEFOPNTBOJUBUJFPQFFOBOEFSFNB
OJFSWPSNUFHFWFO#JKWPPSCFFMEWJBIFUBQBSUJO[BNFMFOFOCFIBOEFMFOWBOEFFMTUSPNFO [PBMTJOIFUQSPKFDU
/PPSEFSIPFLJO4OFFL)JFSEPPSLVOOFOCFQBBMEFTUPGGFOCFUFSXPSEFOWFSXJKEFSE PGCFUFSVJUIFUBGWBMXBUFS
XPSEFOHFIBBMEPNUFXPSEFOIFSHFCSVJLU
4508"XFSLUFNFFBBOEFEPPSPOUXJLLFMJOHWBOFFOOJFVXDPODFQUXBBSCJKKVJTUTQSBLFJTWBOFFOHFuO
UFHSFFSEFCFIBOEFMJOHWBOWBTUBGWBMFOBGWBMXBUFSVJU[JFLFOIVJ[FOFO[PSHJOTUFMMJOHFOIFU1IBSNBGJMUFS
%F[FBGWBM XBUFSTUSPPNCFWBUIPHFDPODFOUSBUJFTGBSNBDFVUJDB QJKOTUJMMFST BOUJCJPUJDBFODPOUSBTUWMPFJTUPG
GFO%F[FTUPGGFOLVOOFOPQEF[FNBOJFS[FFSHFSJDIUXPSEFOWFSXJKEFSE%BUWPPSLPNUEBU[FVJUFJOEFMJKLJO
IFUPQQFSWMBLUFXBUFSUFSFDIULPNFO
4BNFONFUFFOBBOUBMXBUFSTDIBQQFOMJFU4508"POEFS[PFLEPFOOBBSEFBBSEFOEFPNWBOHWBOEFFNJTTJFT
WBOHFOFFTNJEEFMFOWBOVJU[PSHJOTUFMMJOHFOOBBSIFUNJMJFV NFUIFUPPHPQNPHFMJKLFNBBUSFHFMFO*OIFU
QSPKFDUXFSEFONFFUPOEFS[PFLFOWFSSJDIUCJKBDIU[PSHJOTUFMMJOHFOFOEFSX[JµTXBBSIFUBGWBMXBUFSWBOEF[F
JOTUFMMJOHFOXPSEUCFIBOEFME
JAARVERSLAG 2010 |
22
Kleiput ten zuiden van de Waal. Spaarzame zonnestralen dringen door in een bos van gele plomp.
KENNISUITWISSELING EN KENNISOVERDRACHT: RAPPORT EN CONGRES, VIDEO EN FILM
Van onderzoek halen naar kennis brengen. Dat was het centrale thema van de STOWA-strategienota 2009-2013. In het tweede uitvoeringsjaar van deze nota werkte STOWA hard aan het optimaal ontsluiten en praktisch toepasbaar maken van kennis voor de waterschappen.
4508"LPPTJOTUFFETWBLFSWPPSWFSOJFVXFOEFWPSNFOWBOLFOOJTUSBOTGFS OBBTUIFUVJUHFWFOWBOLFO
OJTSBQQPSUFO;PXFSEJOIFULBEFSWBO%FMUBQSPPGFFOLFOOJTOFUXFSLHFTUBSU8BUFSTDIBQQFSTEFMFOIJFSJO
LFOOJTPWFSEFMUBPOEFSXFSQFO;FLVOOFOEFJOIFUOFUXFSLPQHFEBOFLFOOJTEJSFDUJOQMVHHFOJOIVOFJ
HFOPSHBOJTBUJFT NBBSPPLLFOOJTWSBHFOJOCSFOHFO#FHJOXFSEUFWFOTHFTUBSUNFUIFUBBOMFHHFOWBO
FFOWJSUVFFM%FMUBOFUXFSL PQEFMUBQSPPGOMXBBS4508"WSBHFSTFOBBOCJFEFSTWBOEFMUBLFOOJTCJKFMLBBS
CSFOHU
0NEFLFOOJTUSBOTGFSWFSEFSUFWFSCFUFSFO [PDIU4508"TUFFETNFFSEFTBNFOXFSLJOHPQ JO[PHFOPFNEF
QSPFGUVJOFO)JFSJOPOUXJLLFMFOXBUFSTDIBQQFSTFOXFUFOTDIBQQFSTHF[BNFOMJKLQSBLUJTDIUPFQBTCBSFLFO
OJT 7PPSCFFMEFO [JKO CJOOFO BMMF UBBLWFMEFO UF WJOEFO %FOL BBO EJWFSTF QJMPUT PQ IFU HFCJFE WBO OJFVXF
TBOJUBUJF EFPOUXJLLFMJOHWBOEFOJFVXF[VJWFSJOHTUFDIOPMPHJF/FSFEB QSPFGQSPKFDUFONFUGMFYJCFMQFJMFO
UJKEFMJKLFESPPHWBM 8BUFSNP[BuFLFOFYQFSJNFOUFOJOIFULBEFSWBO*+LEJKLFO-JWF%JKL
*OPSHBOJTFFSEFPGNFEFPSHBOJTFFSEF4508"FFOGMJOLBBOUBMCJKFFOLPNTUFO FYDVSTJFTFOXPSLTIPQT
PNEFVJULPNTUFOWBOLFOOJTQSPKFDUFOPWFSIFUWPFUMJDIUUFCSFOHFOFOXBUFSTDIBQQFSTUFIFMQFOCJKEFJN
QMFNFOUBUJFWBOEFLFOOJTJOIVOFJHFOPSHBOJTBUJFT#JKCFMBOHSJKLFCJKFFOLPNTUFOXFSEFOEFQSFTFOUBUJFT
PQHFOPNFOPQWJEFP EJFMBUFSOPHFFOTLVOOFOXPSEFOCFLFLFO0PLFYQFSJNFOUFFSEF4508"NFUIFUQSF
TFOUFSFOWBOPOEFS[PFLTSFTVMUBUFOPQCFFMEFSXFSEFFOLPSUFGJMNHFNBBLUPWFSIFU[FWFOWBOJOGMVFOU
4508"GBDJMJUFFSEFJOEJWFSTFLFOOJTQMBUGPSNT)JFSJOCSFOHFOXFTQFDJBMJTUFOWBOXBUFSTDIBQQFOCJK
FMLBBS [PBMT[VJWFSJOHTUFDIOPMPHFO XBUFSLFSJOHEFTLVOEJHFOFOFDPMPHFO;JKLVOOFOFSIVOLFOOJTFOFS
WBSJOHFOEFMFOFO4508"LBOWJBEFQMBUGPSNTOJFVXPOUXJLLFMEFLFOOJTHFSJDIUPWFSESBHFO%FQMBUGPSNT
IFMQFO4508"CJKIFUVQUPEBUFIPVEFOWBOEFQSPHSBNNFSJOHXBU[JKOEFBDUVFMFWSBHFOVJUIFUWFME 0PL
HFWFO[FOJFVXLPNFSTJOEFTFDUPSEFNPHFMJKLIFJETOFMFOHFNBLLFMJKLUFMFSFOWBOTFOJPSNFEFXFSLFST
/BBTUEFQMBUGPSNTEJF4508"[FMGGBDJMJUFFSU [JKOFSFYUFSOFQMBUGPSNTXBBSBBOEFTUJDIUJOHEFFMOFFNU#F
MBOHSJKLFXFUFOTXBBSEJHIFEFOXPSEFOEBBSPQHFIBBME FOHFEFFMENFUEFXBUFSTDIBQQFO
DE KENNISPLATFORMS VAN STOWA Landelijk Technologen Platform Platform Afvalwater en Energie
Platform Inpectietechnieken Platform Dijkmonitoring Platform Veendijken
JAARVERSLAG 2010 |
24
KENNISVERANKERINGSACTIVITEITEN
14 JANUARI4MPUDPOGFSFOUJF´-FSFONFUXBUFSµ JTNEFTUJDIUJOH-FWFONFU8BUFS ,FOOJTQMBUGPSN8BUFSFO
*OOPWBUJF/FUXFSL JO TBNFOXFSLJOH NFU $63/&5 3PUUFSEBN21 JANUARI 5IFNBEBH -BOECPVX ,BEFS
SJDIUMJKO8BUFS JTNNJOJTUFSJFTWBO*. &-*FO%FMUBSFT 6USFDIU21 JANUARI8PSLTIPQ´,MJNBBU EVVS
[BBNIFJEFOFOFSHJFµ NFUEF4508"QSPHSBNNBDPNNJTTJFT 6USFDIU27-28 JANUARI 8BUFSNP[BuFLDPOHSFT
PWFS LMJNBBUWFSBOEFSJOH FO BRVBUJTDIF FDPTZTUFNFO "SOIFN2 FEBRUARI &NJTTJFTZNQPTJVN JTN 3JKLT
XBUFSTUBBU 8BUFSEJFOTU %FMUBSFT FO 8BUFSOFUXFSL %SJFCFSHFO18 FEBRUARI ;FTEF QMBUGPSNCJKFFOLPNTU
/JFVXF4BOJUBUJF 6USFDIU18 FEBRUARI4FNJOBS´7BO/FFSTMBHUPU4DIBEFµ JTN-FWFONFU8BUFS 5JFM23 FEBRUARI1MBUGPSNCJKFFOLPNTU´/BUVVSWSJFOEFMJKLFPFWFSTNFUESBBHWMBLµ JTN$63 -FJEFO2 MAART8BUFS
OPPEHFCSVJLFSTNJEEBH "NFSTGPPSU15 MAART4UBSUCJKFFOLPNTUWFSWPMHPOEFS[PFLWFFOLBEFO "NTUFMWFFO
25 MAART ,FOOJTEBH*OTQFDUJF8BUFSLFSJOHFO JTN3848BUFSEJFOTU "SOIFN26 MAART 8FSLDPOGFSFOUJF
,FOOJTBHFOEB %FMUBQSPPG 6USFDIU 8 APRIL 8PSLTIPQ ´#PEFNCFTDIFSNJOH PQ SX[JµTµ %PFUJODIFN14-15 APRIL -BOEFMJKL5FDIOPMPHFO1MBUGPSN "MLNBBS20 APRIL8PSLTIPQ´#PEFNCFTDIFSNJOHPQSX[JµTµ .FQQFM
20 APRIL8PSLTIPQ´4XBSN3PCPUJDBµ "NFSTGPPSU27 APRIL8PSLTIPQ´%ZOBNJTDILVTUCFIFFSµ JTN384
8BUFSEJFOTU #MPFNFOEBBM27 APRIL1SFTFOUBUJF DPODFQUWJTJFPQEFBGWBMXBUFSLFUFO JTNEF6OJFWBO
8BUFSTDIBQQFOFO"HFOUTDIBQ/- "SOIFN28 APRIL8PSLTIPQ´#PEFNCFTDIFSNJOHPQSX[JµTµ 3JEEFSLFSL20 MEI 4ZNQPTJVN´7JTIFSTUFM9-8FSLFOBBOWJTTUBOECFIFFS ,38FOFDPTZTUFFNµ JTN8BUFSTDIBQ7FMVXF 8BQFOWFME21 MEI 8PSLTIPQ´#PEFNCFTDIFSNJOHPQSX[JµTµ %FO#PTDI25 MEI 7FMETZNQPTJVNPWFSTBNFO
HFTUFMEFQFJMHFTUVVSEFESBJOBHF JTN1SBLUJKLPOEFS[PFL1MBOUFO0NHFWJOH 7FMEIPWFO25 MEI"GWBMXBUFS
LFUFOTZNQPTJVN "NFSTGPPSU3 JUNI#JKFFOLPNTUPWFSSBOEFOCFIFFSCVGGFSTUSPLFO JTN-50/PPSEFO
;VJE "NFSTGPPSU8 JUNI,FOOJTEBH3FHJPOBMF,FSJOHFO JTNEFQSPWJODJFT/PPSE)PMMBOE ;VJE)PMMBOEFO
6USFDIU %FO)BBH9 JUNI 8PSLTIPQ´#PEFNCFTDIFSNJOHPQSX[JµTµ "NTUFSEBN23 JUNI/BUJPOBMF(FNB
MFOEBH JTNEF/FEFSMBOETF(FNBMFOTUJDIUJOH "QQFMUFSO29 JUNI8BUFSNP[BuFLUIFNBEBH´&FOWMJFHFOEF
TUBSUWBO[FTNPPJF,38JOOPWBUJFTVCTJEJFQSPKFDUFOµ %SJFCFSHFO1 JULI4ZNQPTJVN´%FXBUFSCFSHJOHLBO
IFUEBLPQ"MMFTPWFSIFNFMXBUFSPQHSPFOFEBLFO EBLUFSSBT EBLUVJOFOEBLHPPUµ 3PUUFSEBN5-8 SEPTEMBER
#VJUFOMBOEFYDVSTJFNFSFOHFCJFE4DIMFTXJH)PMTUFJO JTN1MBUGPSN&DPMPHJTDI)FSTUFM.FSFO9 SEPTEMBER
#JKFFOLPNTU´#MBVXBMHFOFOHFOPNJDT$4*JOIFUXBUFSCFIFFSµ "NFSTGPPSU14 SEPTEMBER%FSEFCJKFFOLPNTU
WBOIFUQMBUGPSN/BUVVSWSJFOEFMJKLF0FWFST FFOWFMECF[PFLBBOQSPKFDUPOEFSEFMFO-BOEJOSJDIUJOH#BBSMF
/BTTBV14 SEPTEMBER&FSTUFCJKFFOLPNTUWBOIFUQMBUGPSN"GWBMXBUFSFO&OFSHJF JTNEF&OFSHJFGBCSJFL
"NFSTGPPSU16 EN 17 SEPTEMBER5IFNBUXFFEBBHTFPWFSCJPMPHJTDIFCFNPOTUFSJOHQSFTFOUBUJF)BOECPFL
)ZESPCJPMPHJF 5FYFM21 SEPTEMBER%FSEFCJKFFOLPNTUWBOIFUQMBUGPSN/BUVVSWSJFOEFMJKLF0FWFST 7BBSUPDIU
MBOHTEF;FNNFSFOIFU1SJOTFT.BSHSJFULBOBBM23 SEPTEMBER7JFSEF/BUJPOBMF4MVJ[FOEBH JTNEFTUJDI
UJOH)JTUPSJTDIF4MVJ[FOFO4UVXFO/FEFSMBOE 5JFM27 SEPTEMBER4ZNQPTJVNCSPFJLBTHBTTFOSX[JµT JTN
56%FMGUFO3PZBM)BTLPOJOH %FMGU30 SEPTEMBER%FSEFCJKFFOLPNTUWBOIFUQMBUGPSN/BUVVSWSJFOEFMJKLF
0FWFST7FMECF[PFLOBUVVSWSJFOEFMJKLFPFWFST3FFVXJKL7 OKTOBER8PSLTIPQPWFSIFUIZESBVMJTDIPOUXFSQFO
CFIFFSWBOBGWBMXBUFSQFSTMFJEJOHFO JLWIFU$"18"5QSPKFDU JTN%FMUBSFT .FQQFM12 OKTOBER,FOOJTOFU
XFSLCJKFFOLPNTU%FMUBQSPPG 6USFDIU13-14 OKTOBER-BOEFMJKL5FDIOPMPHFO1MBUGPSN 5FSOFV[FO4 NOVEM- BER;FWFOEFQMBUGPSNCJKFFOLPNTU/JFVXF4BOJUBUJF "QFMEPPSO9 NOVEMBER8PSLTIPQPWFSIFUIZESBVMJTDI
POUXFSQFOCFIFFSWBOBGWBMXBUFSQFSTMFJEJOHFO JLWIFU$"18"5QSPKFDU JTN%FMUBSFT "NFSTGPPSU10-11 NOVEMBER*OUFSOBUJPOBM$POGFSFODF8BUFSBOE&OFSHZ JTN5IF*OUFSOBUJPOBM8BUFS"TTPDJBUJPOFO8BUFS
OFUXFSL "NTUFSEBN11 EN 12 NOVEMBER*OUFSOBUJPOBMF8PSLTIPQ´.POJUPSJOHFO0WFSTUSPNJOHTWFJMJHIFJEµ JTNQSPKFDUQBSUOFST6SCBO'MPPEFO4(& "NTUFSEBN12 NOVEMBER.JOJTZNQPTJVN´/FSFEB WPPSCFFME
WBOFFOTVDDFTWPMMF/FEFSMBOETFJOOPWBUJFµ JTN8BUFSTDIBQ7FMVXF 56%FMGU %)7FB &QF23 NOVEMBER 8PSLTIPQPWFSIFUIZESBVMJTDIPOUXFSQFOCFIFFSWBOBGWBMXBUFSQFSTMFJEJOHFO JLWIFU$"18"5QSPKFDU JTN%FMUBSFT %FO#PTDI24 NOVEMBER/FUXFSLEBH´7FSHVOOJOHWFSMFOJOHXBUFSTDIBQQFOµ JTNEF7FSFOJ
HJOH WBO %JSFDUFVSFO WBO 8BUFSTDIBQQFO IFU -BOEFMJKL )PPGEFOPWFSMFH 7FSHVOOJOHWFSMFOJOH FO )BOEIB
WJOH -07) 6W8FO8BUFSTDIBQ3JWJFSFOMBOE 5JFM10 DECEMBER 8PSLTIPQPWFSBTGBMUEJKLCFLMFEJOHFO JTN
3JKLTXBUFSTUBBU %FMGU
JAARVERSLAG 2010 |
26
INTERNATIONAAL
STOWA was in 2010 niet alleen nationaal maar ook internationaal betrokken bij tal van projecten, programma’s, netwerken en activiteiten. Hieronder een beknopt overzicht.
WATERSYSTEMEN]WISERJTFFOEPPSEF&6HFGJOBODJFSEQSPHSBNNBEBUPOEFS[PFLEPFUOBBSEFSFMBUJFTUVTTFO
IFSTUFMNBBUSFHFMFOJOIFUXBUFSCFIFFSFOEFFDPMPHJTDIFFGGFDUFOEBBSWBO)FUJTEFJOUFSOBUJPOBMFUFHFO
IBOHFSWBO8BUFSNP[BuFL]EUROLIMPACSJTFFOMBOHKBSJHPOEFS[PFLTQSPHSBNNBOBBSEFFGGFDUFOWBOLMJ
NBBUWFSBOEFSJOHPQEF,38EPFMFO HFGJOBODJFSEEPPSEF&6]REFRESHJTFFOHSPPUPOEFS[PFLTQSPHSBNNB
SPOEEFFGGFDUFOWBOLMJNBBUWFSBOEFSJOHPQEFFDPMPHJF EFXBUFSDIFNJFFOFDPMPHJTDIFEPFMFO]EUPHRESCOJT
FFOEPPSEF&6HFGJOBODJFSEQSPHSBNNBXBBSJOPOEFS[PFLXPSEUWFSSJDIUOBBSEFNPHFMJKLIFEFOPNWFSBOU
XPPSEJOWBTJFWF XPFLFSFOEFXBUFSQMBOUFOUFCFTUSJKEFOFOUFXFSFOVJUXBUFSTZTUFNFO]0OEFS[PFLWBOEF
NFEFEPPS4508"PQHFSJDIUFGlobal Water Research Coalition (83$OBBSCMBVXBMHFOFOCMBVXBMHUPYJOFO
]Het Platform Ecologisch Herstel MerenJTFFOJOUFSOBUJPOBBMOFUXFSLWBONFSFOEFTLVOEJHFOXBBSJOEFNFFTU
SFDFOUFXFUFOTDIBQQFMJKLFLFOOJTPWFSIFUIFSTUFMWBONFSFOXPSEUHFEFFME]De Aquatic Ecology Research Unit
WBOEF6OJWFSTJUFJUWBO(FOUBEWJTFFSU4508"CJKEFCPVXFOJOCFEEJOHWBOEF,38WFSLFOOFSFOIFU,38
7PMHFO4UVVSTZTUFFN
AFVALWATERSYSTEMEN/WATERKETEN]%JWFSTFBDUJWJUFJUFOJOGWRCWFSCBOE POEFSNFFSFFOPOEFS[PFLOBBSEF
FNJTTJFTWBOMBDIHBTFONFUIBBOVJUSX[JµT IFUPQTUFMMFOWBOFFOPWFS[JDIUNFUFOFSHJFCFTQBSJOHTNPHFMJKL
IFEFOJOEFXBUFSLFUFOFOFFOWFSLFOOJOHWBOEFBGWBMXBUFS[VJWFSJOHWBOEFUPFLPNTU]$POGFSFOUJFWBO
EFInternational Water AssociationPWFSXBUFSFOFOFSHJF]7PPSESBDIUFOPQEF%VJUTF´"RVBUFDIµde Essener Tagung]1FSJPEJFLBGTUFNNJOHTPWFSMFHNFUEAWAG FFOUPPOBBOHFWFOE;XJUTFSTPOEFS[PFLTJOTUJUVVUPQIFU
HFCJFEWBOXBUFS
WATERVEILIGHEID ]UrbanFloodJTFFO&VSPQFFTQSPKFDUEBUPOEFS[PFLEPFUOBBSEFNPHFMJKLIFEFOWPPSIFU
HFCSVJL WBO TFOTPSUFDIOPMPHJF JO XBUFSLFSJOHFO BMT POEFSTUFVOJOH CJK POMJOF XBBSTDIVXJOHTTZTUFNFO FO
DBMBNJUFJUFONBOBHFNFOU]0SHBOJTBUJFTVJUWFSTDIJMMFOEFMBOEFOXFSLFOBBOEFTBNFOTUFMMJOHWBOFFOIn- ternational Levee Handbook *OUFSOBUJPOBBM%JKLFO)BOECPFL4508"CSFOHULFOOJTJO]FloodprobeJTFFO
&VSPQFFTPOEFS[PFLTQSPKFDUOBBSLPTUFOFGGFDUJFWFPQMPTTJOHFOWPPSIFUWFSMBHFOWBOIFUPWFSTUSPNJOHTSJTJDP
JOCVJUFOHFCJFE
PUBLICATIES
TITEL NUMMER ISBN
+BBSWFSTMBH
$"18"5$BQBDJUFJUTWFSMJF[FOJOBGWBMXBUFSQFSTMFJEJOHFO GPMEFS HFFO 6OJGPSNFSFOWBONFUFO CFNPOTUFSFOFOEBUBWFSXFSLJOH
WBOSX[JµT
#FTDIFSNJOHWBOEFCPEFNPQSX[JµT
1JMPUPOEFS[PFLCFXFHFOECFEBETPSQUJF
;03(;PFLFOOBBS0QMPTTJOHFOWPPS3FEVDUJFWBO
(FOFFTNJEEFMFOFNJTTJFTVJU[PSHJOTUFMMJOHFO
%FFM"#VSFBVTUVEJF
7FSLFOOJOHBGMFJEJOHTNFUIPEJFLFOEPFMTUFMMJOHFOOVUSJqOUFO
JOTUFSLWFSBOEFSEFSFHJPOBMFXBUFSFO
&NJTTJFTWBOCSPFJLBTHBTTFOWBOSX[JµT
4MJCBGCSBBLEPPSPMJHPDIBFUFO
/JFVXFTBOJUBUJF8FTUMBOE
0QXFHOBBSEFSX[J
'PTGBBUWBOMFFHMPPQOBBSLSJOHMPPQ
1FSTQFDUJFWFOOPUB/JFVXF4BOJUBUJF HFFO QEG
)ZESPMPHJTDIFNPEFMPO[FLFSIFJE-JUFSBUVVSPOEFS[PFL
)ZESPMPHJTDIFNPEFMPO[FLFSIFJE)PPGESBQQPSU
)ZESPMPHJTDIFNPEFMPO[FLFSIFJE4BNFOWBUUJOH
,OFMQVOUFOCFPPSEFMJOHTNFUIPEFXBUFSLXBMJUFJUTTQPPS
5PFQBTTJOHWBOGMVPSFTDFOUJFNFUJOHFOCJKEFCFPPSEFMJOHWBO
EFSJTJDPµTWBOHJGUJHFCMBVXBMHFO
*OGMVFOUGJKO[FWFOJOSX[JµT
#MBVXBMHFOJOTUBETXBUFS7FSLFOOFOEPOEFS[PFLOBBS
CMBVXBMHFOCMPFJJOEFXPPOPNHFWJOH
8PSEFOWJTTFOJOEFNBMJOHHFOPNFO CSPDIVSF
JAARVERSLAG 2010 |
28
TITEL NUMMER ISBN
/&845IF%VUDISPBENBQGPSUIFXXUQPG
)BOESFJLJOH&NJTTJFNFUJOHFO VJUHBWF3JPOFE
*+LEJKL1JQJOHFYQFSJNFOU7BMJEBUJFWBOTFOTPSFO
NFFUUFDIOPMPHJFWPPSEFUFDUJFWBOPQUSFEFOWBOQJQJOHJO
XBUFSLFSJOHFO QEG
"DUJFWFLPPMGJMUSBUJFPQBGMPPQOBCF[JOLUBOL
%FNPOTUSBUJFPOEFS[PFLPQWJFSSX[JµT
)BOECPFL)ZESPCJPMPHJF
/FSFEBQJMPUPOEFS[PFLFO
#FUVXTF,VOTUNFTU8JOOJOHWBOTUJLTUPGFOGPTGBBUVJUVSJOF
*OTQFDUJFWBOXBUFSLFSJOHFO&FOPWFS[JDIUWBONFFUUFDIOJFLFO
130.0503(FCSVJLFSTIBOEMFJEJOHWFSTJF 03,
4MJCLFUFOTUVEJF**/JFVXFUFDIOJFLFOJOEFTMJCLFUFO
4MJCLFUFOTUVEJF**#JKMBHFO HFFO
&OFSHJFJOEFXBUFSLFUFO
(FNFUFOBDUVFMFWFSEBNQJOHWPPSMPDBUJFTJO/FEFSMBOE
1FONBONPOUFJUISFGFSFOUJFWFSEBNQJOH*OWFOUBSJTBUJF
CFTDIJLCBBSIFJEFONPHFMJKLIFEFOUPUSFHJPOBMJTBUJF
&FOIFMEFSFLJKLPQEJFQFQMBTTFO
#VGGFSTUSPLFOJO/FEFSMBOE1SBLUJKL FSWBSJOHFO
POEFS[PFLFOLBOTFO
,FOOJTQSPHSBNNB%FMUBQSPPG[PFUFOWFJMJHXBUFS
WPPSOVFOMBUFS
(SPOEXBUFSSFHJNFPQCBTJTWBOLBSUFFSCBSFLFONFSLFO
8FSLHSPFQ8BUFSTZTUFFNUPFUT"EWJFT
1SBLUJKLPOEFS[PFLOBBSPPS[BLFOTDIVJNWPSNJOHJO
TMJCHJTUJOHTUBOLT
WERKRAPPORTEN
"BOMFHIPPHUFWBOOJFVXFXPOJOHFOJOSFMBUJFUPUXBUFSPWFSMBTU 8 HFFO QEG
#FIBOEFMJOHWBOVSJOF-PLBBMFONPCJFM 0GUPDIDFOUSBBM 8 HFFO
(FNBMFOPGWFSNBMFOXPSEFO 0OEFS[PFLOBBSWJTWSJFOEFMJKLIFJE
WBOHFNBMFO 8 HFFO
7JB3JPOFE
TITEL NUMMER ISBN
4UBUFPGUIFBSUBTGBMUEJKLCFLMFEJOHFO 8 HFFO
&NJTTJFPOEFS[PFLPQFFO[FTUBMSX[JµTJOIFULBEFSWBOEF&1353 8 HFFO QEG
JAARVERSLAG 2010 |
30
FINANCIËN
INKOMSTEN 2010 (IN )
Waterschappen 7.066.999
Provincies 171.700
Rijkswaterstaat 100.000
Derden in projecten 3.365.279
Overige inkomsten 74.186
Reserve/verplichtingen onderzoek 135.579
Totaal 10.642.603
UITGAVEN 2010 (IN )
Bureau & algemene kosten 1.244.684 Informatie & dienstverlening 272.952 Onderzoek & ontwikkeling 9.119.085
Overige 5.882
Totaal 10.642.603
JAARVERSLAG 2010 |
30
Weerribben. Waterlelies in een petgat. De rode
kleur van de bladeren komt doordat nog niet alle
chlorofyl gevormd is. Het water kleurt rood door
de veenzuren.
BIJDRAGEN DEELNEMENDE WATERSCHAPPEN IN 2010
Waterschap Hollandse Delta 403.979
Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard 233.743
Hoogheemraadschap van Rijnland 483.943
Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht 476.947
Hoogheemraadschap van Delfland 407.676
Waterschap De Dommel 347.084
Wetterskip Fryslân 316.986
Waterschap Groot Salland 164.660
Waterschap Hunze en Aa’s 182.173
Waterschap Aa en Maas 354.384
Waterschap Noorderzijlvest 140.567
Waterschap Peel en Maasvallei 176.116
Waterschap Reest en Wieden 119.378
Waterschap Regge en Dinkel 259.392
Waterschap Rijn en IJssel 274.210
Waterschap Rivierenland 386.988
Waterschap Roer en Overmaas 313.623
Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden 298.042
Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier 476.968
Waterschap Vallei en Eem 239.706
Waterschap Velt en Vecht 90.575
Waterschap Veluwe 197.776
Waterschap Brabantse Delta 361.997
Waterschap Zeeuwse Eilanden 138.280
Waterschap Zeeuws Vlaanderen 56.728
Waterschap Zuiderzeeland 165.078
Totaal 7.066.999
JAARVERSLAG 2010 |
32
BESTUUR EN BUREAU
STOWA-BESTUUR
NS)BOT0PTUFSTWPPS[JUUFS)PPHIFFNSBBETDIBQWBO4DIJFMBOEFOEF,SJNQFOFSXBBSE JS-VJU[FO#JKMTNB3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTU
1BUSJDL1PFMNBO)PPHIFFNSBBETDIBQ%F4UJDIUTF3JKOMBOEFO QSPGES4UFGBO,VLT8BUFSTDIBQ3FHHFFO%JOLFM
)FOLWBOµU-BOE8BUFSTDIBQ/PPSEFS[JKMWFTU JOH8JN8PMUIVJT8BUFSTDIBQ7FMUFO7FDIU JS+BDRVFT-FFOFO TFDSFUBSJT4508"
STOWA-BUREAU
JS+BDRVFT-FFOFO#FTUVVSMJKLFFOBMHFNFOF[BLFO EJSFDUFVS EST#FSU1BMTNB8BUFSLFUFOPOEFS[PFL
JS.JDIFMMF5BMTNB8BUFSTZTUFFNPOEFS[PFL
JS$PSB6JKUFSMJOEF"GWBMXBUFSTZTUFFNPOEFS[PFL EST#BTWBOEFS8BM8BUFSTZTUFFNPOEFS[PFL JS-VEPMQI8FOUIPMU8BUFSXFSFOPOEFS[PFL +FU(FSTTFOFO1FUSB"OHFMPOF4FDSFUBSJBBU
STOWA PROGRAMMACOMMISSIES 2010
DE PROGRAMMACOMMISSIE WATERKETEN JS"4#FFOFO4UJDIUJOH3JPOFE
NXEST+.$%SJFTTFO8BUFSTDIBQTCFESJKG-JNCVSH .")WBO&TDI6OJFWBO8BUFSTDIBQQFO
ESTJOH)EF)FFS3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTU JOH&+BDPCT8BUFSOFU
JOH3"#,PPQNBO.4D8BUFSTDIBQ3FHHFFO%JOLFM ),QFST8BUFSTDIBQ)VO[FFO"BµT
JS./FEFSMPG,838BUFSDZDMF3FTFBSDI*OTUJUVUF
*OH""+$4DIFMMFO8BUFSTDIBQ)PMMBOETF%FMUB NXJS$"6JKUFSMJOEF4508"
438FJKFST8BUFSTDIBQ%F%PNNFM EST"+1BMTNB TFDSFUBSJBBU4508"
DE PROGRAMMACOMMISSIE WATERWEREN
NXJS+$WBOEF#PT4DIPMUFT6OJFWBO8BUFSTDIBQQFO +EF#JKM8BUFSTDIBQ"BFO.BBT
NXJS$WBO(FMEFS.BBT3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTU JS)WBO)FNFSU4508"
%+-BHFOEJKL1SPWJODJF;FFMBOE
NXJS//VSNPIBNFE)PPHIFFNSBBETDIBQWBO%FMGMBOE JOH"1SPWPPTU8BUFSTDIBQ4DIFMEFTUSPNFO
JS("EF3BBU3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTU
JS&3FHFMJOH3JKLTXBUFSTUBBU%JSFDUJF*+TTFMNFFSHFCJFE
&3FJODLF8FUUFSTLJQ'SZTMiO NXJS#4UBMFOCFSH56%FMGU
NXESJS*$5gOD[PT3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTU JS)+7FSIBHFO56%FMGU
JAARVERSLAG 2010 |
34
DE PROGRAMMACOMMISSIE WATERSYSTEMEN EST5#BLLFS3848BUFSEJFOTU )#FSHTNB8BUFSTDIBQ/PPSEFS[JKMWFTU JS.."#FOUWFMTFO6OJFWBO8BUFSTDIBQQFO NXEST"'FSNPOU8BUFSOFU
JOH+)FMNFS)PPHIFFNSBBETDIBQWBO4DIJFMBOEFOEF,SJNQFOFSXBBSE 3*NNJOL8BUFSTDIBQ3JKOFO*+TTFM
NX*EF,FJ[FS8BUFSTDIBQ#SBCBOUTF%FMUB JS3.BBTEBN8BUFSTDIBQ;VJEFS[FFMBOE 3WBO/JTQFO1SPWJODJF;FFMBOE
JS"1BBSMCFSH8BUFSTDIBQ1FFMFO.BBTWBMMFJ +4DIPVXFOBBST8FUUFSTLJQ'SZTMiO
-7FFOJOH8BUFSTDIBQ4DIFMEFTUSPNFO NXJS.5BMTNB TFDSFUBSJBBU4508"
EST#WBOEFS8BM TFDSFUBSJBBU4508"
DE PROGRAMMACOMMISSIE AFVALWATERSYSTEMEN
JS1)".+EF#FLLFS)PPHIFFNSBBETDIBQ%F4UJDIUTF3JKOMBOEFO
JOH3WBO%BMFO8BUFSTDIBQ7FMVXF
ESJS35WBO)PVUFO8BUFSTDIBQ"BFO.BBT
JS1+.,OBBQFO)PPHIFFNSBBETDIBQWBO3JKOMBOE
QSPGESJS+#WBO-JFS56%FMGU JS$11FUSJ8BUFSTDIBQ3JKOFO*+TTFM JOH(#+3JKT3JKLTXBUFSTUBBU8BUFSEJFOTU NXJS$"6JKUFSMJOEF TFDSFUBSJBBU4508"
JS).WBO7FMEIVJ[FO8BUFSTDIBQ7BMMFJFO&FN
ES(3;PVUCFSH)PPHIFFNSBBETDIBQ)PMMBOET/PPSEFSLXBSUJFS
JAARVERSLAG 2010 |
36
Utrecht, juni 2011
Uitgave:
Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer Postbus 2180
3800 CD Amersfoort T 033 4603200 F 033 4603201 E stowa@stowa.nl I www.stowa.nl Bezoekadres:
Stationsplein 89, vierde etage 3818 LE Amersfoort
Teksten:
Bert-Jan van Weeren, Deventer Eindredactie:
Jacques Leenen, Bert-Jan van Weeren Fotografie:
Willem Kolvoort, Hans van de Pol (p. 9), Iwan de Vries (foto van Willem Kolvoort) Vormgeving:
Studio B, Nieuwkoop Druk:
Uleman-De Residentie, Zoetermeer
STOWA: 2011-01 ISBN: 978.90.5773.515.8
COLOFON
Willem Kolvoort aan het werk.
"MTUJFOFSLOVUTFMEFIJK[JKOFFSTUFEVJLCSJMJOFMLBBS XBBSNFFIJKJOEF8BEEFO[FFFFOSPH[BHEJFEPPSEF
[FFTMBIFFOJOEFWFSUFWFSEXFFO%BUCFFMEMJFUIFNOJFUNFFSMPT)JKXJMEFHBBOGPUPHSBGFSFO)JKXFSLUF
KBSFOMBOHCJK8BUFSTDIBQ(SPPU4BMMBOEFOPOUXJLLFMEF[JDIPOEFSUVTTFOUPUFFOWFFMHFQSF[FOPOEFSXBUFSGP
UPHSBBG WPPSBMCFLFOEPN[JKOTQBOOFOEFPQOBNFOPQEFXBUFSMJKO
)JKWJOEUIFUMFVLPNFFO#FFLQSJLWPPS[JKOMFOTUFLSJKHFO FFO,BNTBMBNBOEFSPGVJUXBBJFSFOEFLSBOTXJF
SFO.BBSXBUIFNWPPSBMJOUSJHFFSUJTIFUNZTUFSJFWBOIFUPOEFSXBUFSMBOETDIBQ´)FUJTBMTPGKF´TNPSHFOT
WSPFHPQEFGJFUTEPPSFFONJTUJHCPTSJKEU)FUEJGGVTFMJDIU%FHFIFJN[JOOJHIFJE)FUOPHOJFULVOOFO[JFO
WBOXBUFSFSHFOTBMNPFU[JKO/JFUIFUWFSHF[JDIU NBBSKVJTUIFUHFCSFLFSBBOGBTDJOFFSUNF%BUNBBLUIFU
TQBOOFOEµ
)JKIFFGUJOUSPQJTDIFXBUFSFOHFGPUPHSBGFFSE NBBSFJHFOMJKLIPVEUIJKOJFUWBOEJF´POEFSXBUFSLFSNJTWBO
LMFVSFOµ)FUMJFGTUNBBLUIJKJOFJHFOMBOEPOEFSXBUFSPQOBNFOJOQMBTTFO TMPUFO CFLFOFOWFOOFO0GJOEF
FJHFOWJKWFSBDIUFS[JKOQJUUPSFTLF7FMVXTFCPFSEFSJK)JKMBBU[JDIFSWJBFFOPVELFVLFOUSBQKFWPPS[JDIUJHJO
[BLLFOFOXBDIUHFEVMEJHPQIFUXJTTFMFOEFMJDIUEBUEFXFSFMEPOEFSXBUFSTUFFETFFOCFFUKFBOEFSTLMFVSU
*T8JMMFN,PMWPPSUFFONBONFUFFONJTTJF &FOCFFUKF/BUVVSJTWPPSEFNFFTUF/FEFSMBOEFSTEFCJK[POEFSF
SPPGWPHFMEJFHFTJHOBMFFSEJTCPWFOEF0PTUWBBSEFSTQMBTTFO.BBSFSJTWPMHFOTIFNOJFNBOEEJFKFWFSUFMU
XBUFSBMMFNBBMUF[JFOWBMUPOEFSXBUFS&OKVJTUEBUJTIFUNFFSEBOXBBSEPNHF[JFOFOCFIPVEFOUFXPS
EFO WJOEUIJK
*OEJUKBBSWFSTMBHCFFMEFOXJKFOLFMFGPUPµTWBOPOEFSXBUFSMBOETDIBQQFOBGEJFWFSTDIJKOFOJO[JKOOJFVXF
GPUPCPFL´8BUFSMJDIUµEBUJOIFUOBKBBSWFSTDIJKOUCJKVJUHFWFSJK%F,VOTU5FHFOEJFUJKEXPSEUFSUFWFOTFFO
TQFDJBMFXFCTJUFHFMBODFFSENFUGPUPµTVJUIFUCPFLFOFFOLPSUFGJMNPWFS[JKOXFSL XXXXBUFSMJDIUFV
4508"JTJOIBBSKVCJMFVNKBBSEFCFMBOHSJKLTUFTQPOTPSWBOIFUCPFL0NEBUnnOCFFMEWBBLNFFS[FHUEBO
EF[FXPPSEFO
WILLEMS ONDERWATERWERELD
Zijn vader was biologieleraar en fanatiek vogelaar. Maar terwijl die door een verrekijker naar boven tuurde, keek zoon Willem liever naar beneden en probeerde te doorgronden wat zich allemaal onder de waterspiegel afspeelde. Onderwijl zich afvragend: hoe zou het zijn als je kunt zien wat een kikker ziet, of een Snoek?
VE
stowa@stowa.nl www.stowa.nl TEL033 460 32 00 FAX 033 460 32 01 Stationsplein 89 POSTBUS 2180 3800 CD AMERSFOORT
