BESLUIT
Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.
Zaaknummer 2419/HAL Investments - Verenigde Bedrijven Groeneveld
I. MELDING
1. Op 28 maart 2001 heeft de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit een melding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artikel 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeeld dat HAL Investments B.V. voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet, over Verenigde Bedrijven Groeneveld B.V. Van de melding is mededeling gedaan in Staatscourant 67 van 4 april 2001. Naar aanleiding van de mededeling in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht.
II. PARTIJEN
2. HAL Investments B.V. (hierna: HAL) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Zij is een 100%-dochteronderneming van HAL Holding N.V. waar HAL Trust, een trust gevestigd op Bermuda, alle aandelen in houdt. HAL Trust is een internationaal werkende investeringsgroep. HAL heeft een belang van 67,6% in Pearle Europe B.V. (hierna: Pearle). Pearle exploiteert 640 optiekwinkels in Nederland, Belgi, Duitsland, Oostenrijk en Itali en is actief op het gebied van de productie van brillenglazen. Daarnaast heeft HAL Trust een belang van 19,6% in Cole National Corporation (hierna: Cole), een
onderneming die (onder andere) optiekwinkels in de Verenigde Staten exploiteert. Cole houdt op zijn beurt een belang van 21,2% in Pearle. Buiten dit belang in Pearle, heeft Cole geen andere activiteiten in Europa.
3. Verenigde Bedrijven Groeneveld B.V. (hierna: VBG) is een besloten vennootschap naar Nederlands recht. Haar aandelen zijn in handen van Groeneveld Beheer B.V. (66%) en NPM Capital N.V. (34%). VBG is via een aantal dochterondernemingen actief op het gebied van de productie en verkoop van persoonlijke beschermingsmiddelen (zoals bijvoorbeeld
veiligheidsbrillen en veiligheidsschoeisel) en persoonlijke zorg (zoals ARBO consultancy). Zij is onder andere actief op het gebied van de exploitatie van optiek- en hoortoestellenwinkels (Groeneveld en Schoonenberg) en het inslijpen en monteren van (door derden op sterkte geslepen) brillenglazen in brilmonturen.
III. DE GEMELDE OPERATIE
NPM Capital N.V. enerzijds en HAL anderzijds, die de verkoop en levering behelst door Groeneveld Beheer B.V. en NPM Capital N.V. van alle aandelen in VBG aan HAL.
5. HAL is voornemens na de overname twee werkmaatschappijen van VBG, Groeneveld Winkelbedrijven B.V. en Groeneveld Produktie B.V., af te splitsen en te verkopen aan Pearle. De melding van deze transactie is op 28 maart 2001 ontvangen en geregistreerd als zaak 2420/Pearle Europe Groeneveld Winkelbedrijven en Groeneveld Productie.
IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT
6. De gemelde operatie is een concentratie in de zin van artikel 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punt 4, omschreven transactie leidt er toe dat HAL uitsluitende zeggenschap verkrijgt over VBG.
7. Betrokken ondernemingen zijn HAL en VBG.
8. Uit de bij de melding ter beschikking gestelde omzetgegevens blijkt dat de gemelde concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht valt.
V. BEOORDELING A. Relevante markten Relevante productmarkt(en)
9. Partijen omschrijven de relevante productmarkt als de markt voor de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen (optische
artikelen).[1] In de onderhavige zaak kan echter in het midden gelaten worden of er een markt voor de detailhandel in brillen, glazen, monturen en
contactlenzen bestaat of dat een nader onderscheid dient te worden gemaakt, aangezien de materile beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie punten 13 tot en met 17).
10. Partijen zijn beide actief op het gebied van de productie van brillenglazen. Dit productieproces omvat twee stadia, namelijk het op juiste sterkte slijpen van brillenglazen en het inslijpen van brillenglazen. VBG is enkel actief op het gebied van het inslijpen van brillenglazen. Aangezien de activiteiten van partijen op het gebied van de productie van brillenglazen uitsluitend voor de eigen vestigingen worden verricht, zal hier in de onderhavige zaak niet verder op worden ingegaan.
Relevante geografische markt(en)
Daarnaast zijn zij van mening dat het duurzame karakter, de relatief hoge aanschafprijs, het gering aantal koopmomenten van optische artikelen en de belangrijke rol die de deskundigheid en reputatie van de opticien spelen, ertoe leidt dat er sprake is van een ruimere dan lokale of regionale markt.
12. In de onderhavige zaak kan het in het midden blijven of de mogelijke markt(en) voor de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen nationaal dan wel lokaal of regionaal zijn, omdat de materile beoordeling hierdoor niet wordt benvloed (zie punt 18).
B. Gevolgen van de concentratie
13. Wanneer uitgegaan wordt van een Nederlandse markt voor de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen, geven partijen aan dat het gezamenlijke marktaandeel (naar waarde) van VBG en Pearle ongeveer [20-30%]*[2] bedraagt. VBG en Pearle hebben samen ongeveer 14%[3] van het totaal aantal optiekwinkels in Nederland in handen. Indien een nader onderscheid wordt gemaakt naar enerzijds brillen, glazen en monturen en anderzijds contactlenzen, zal het gezamenlijke marktaandeel (naar waarde) van VBG en Pearle op beide mogelijk nader te onderscheiden markten, naar opgave van partijen, ongeveer [20-30%] bedragen.
14. Uit de door partijen overgelegde gegevens volgt dat bovenstaande
marktaandelen enigszins gecorrigeerd dienen te worden.[4] Het gezamenlijke marktaandeel (naar waarde)van partijen op het gebied van de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen in Nederland bedraagt dan [20-30%] en het gezamenlijke marktaandeel (naar waarde) op de mogelijk nader te onderscheiden Nederlandse markt voor de detailhandel in brillen, glazen en monturen [20-30%][5].
15. Op de Nederlandse markt(en) voor de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen is nog een andere grote onderneming actief, te weten het Vendex-concern. Via zijn dochter Optische Exploitatie
Maatschappij exploiteert Vendex Hans Anders (de huidige marktleider met een door partijen geschat marktaandeel (naar waarde) van 15%, en 10% van het totaal aantal optiekwinkels) en een aantal ketens onder de vlag van Het Huis (met een door partijen geschat marktaandeel (naar waarde) van 7%, en 6% van het totaal aantal optiekwinkels), zoals Rinck, Van Maaren en Havelaar. Daarnaast zijn er op lokaal niveau veel onafhankelijke optiekbedrijven actief. Partijen schatten het marktaandeel van de
onafhankelijke optiekbedrijven op de Nederlandse markt voor brillen, glazen, monturen en contactlenzen op ongeveer 53%.
16. De Nederlandse markt(en) voor de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen is geen statische markt. Het Huis bijvoorbeeld heeft zijn marktpositie in slechts enkele jaren opgebouwd en heeft verdere plannen voor uitbreiding. Verder hebben in 1999 twee grote buitenlandse ketens, het Duitse Fielmann en het Britse Specsavers, de Nederlandse markt betreden. Daarnaast is er sprake van een groeiende markt tengevolge van, onder andere, de toenemende vergrijzing.[6]
niet-optiekbedrijven.
18. Wanneer de markt(en) voor de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzenals regionaal of lokaal worden beschouwd, zal de positie van partijen niet significant afwijken . In op vier na alle gemeenten waar overlap bestaat, dat wil zeggen waar zowel Pearle als VBG optiekwinkels heeft, zijn drie of meer concurrerende optiekwinkels gevestigd. In twee van deze gemeenten zijn twee andere optiekwinkels gevestigd. In de twee andere gemeenten is slechts n concurrerende optiekwinkel gevestigd, maar bevinden zich twee optiekwinkels op korte afstand (binnen een straal van tien
kilometer).
19. Gelet op het voorgaande is er geen aanleiding te veronderstellen dat als gevolg van de concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
VI. CONCLUSIE
20. Na onderzoek van deze melding is de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit tot de conclusie gekomen dat de gemelde operatie binnen de werkingssfeer valt van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregelde concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat als gevolg van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevolg heeft dat een daadwerkelijke mededinging op de Nederlandse markt of een deel daarvan op significante wijze wordt belemmerd.
21. Gelet op het bovenstaande deelt de directeur-generaal van de
Nederlandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de melding betrekking heeft geen vergunning is vereist.
Datum: 25 april 2001
De directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit, voor deze:
w.g. Mw. mr. M.G. Esteruelas Berlinguer Wnd. plv. hoofd Concentratiecontrole
---[1] Zij verwijzen hierbij naar het NMa besluit van 19 april 200 in de tegelijkertijd behandelde zaken 767/Zorg en Zekerheid (ontheffingsaanvraag) en 141/Theo de Graaf Brillen en Contactlenzen B.V.- Zorg en Zekerheid (klacht).
* In deze openbare versie van het onderhavige besluit zijn delen van de tekst weggelaten of vervangen door een bandbreedte om redenen van
vertrouwelijkheid. Dit wordt aangegeven door middel van vierkante haken. [2] Zij baseren zich hierbij op het rapport Branches in Detail 2000 van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel (hierna: HBD-rapport) waaruit blijkt dat de totale omvang van de Nederlandse markt voor de detailhandel in optische artikelen in 1999 NLG 1.580 miljoen bedroeg.
[3] In totaal bevinden er zich 1870 optiekwinkels in Nederland, zie HBD-rapport, p. 12.
[4] Onder de definitie van optische artikelen in het HBD-rapport worden niet alleen brillen, glazen, monturen en contactlenzen verstaan maar ook niet-geslepen zonnebrillen (niet-geslepen zonnebrillen worden als brillen beschouwd), ready-made leesbrillen en verrekijkers. Uit het HBD-rapport (p. 10) blijkt dat circa NLG 1.276 miljoen werd omgezet door winkels die optiek als hun hoofdactiviteit hebben (optiekbedrijven). De resterende omzet werd behaald via andere kanalen en betrof voornamelijk de verkoop van niet specifiek op de individuele gebruiker toegesneden optische artikelen, zoals zonnebrillen en ready-made brillen. Verder blijkt uit het HBD-rapport (p.20) dat de verkoop van zonnebrillen door optiekbedrijven gemiddeld circa 7% van hun totale omzet bedraagt. Hieruit volgt dat indien wordt gekeken naar enkel de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen de totale omzet behaald door optiekbedrijven moet worden gecorrigeerd met bovenstaand percentage. De totale marktomvang van de detailhandel in brillen, glazen, monturen en contactlenzen in Nederland bedroeg dan circa NLG 1.187 miljoen.
[5] De Nederlandse markt voor de detailhandel in contactlenzen wordt door partijen geschat op circa NLG 300 miljoen. Hieruit volgt dat de Nederlandse markt voor de detailhandel in brillen, glazen en monturen circa NLG 887 miljoen bedraagt.
[6] Brancheschets 1999 - De Optiekbranche door EIM, p. 23.
