DE VOLKSPARTIJ EN DEMOCRATIE

Vrijheid ^Cll.

detnocr·atie

WEEKBLAD VAN VOOR VRIJHEID

NUMMER 942

DE VOLKSPARTIJ EN DEMOCRATIE

VRIJDAG 22 DECEMBER 1967

De ^Mammoet

gaat ^van start

of:.Een goede minister en een slechte oppositie

Bij de behandeling van de begroting van onderwijs hebben·- wat betreft het voortgezet onderwijs - een paar zaken in het centrum van de belangstelling ge- staan in de Tweede Kamer. Dit waren de financiering van het onderwijs, de in- voering van de Mammoetwet en het sa- laris van diegenen die de Mammoet tot werkelijk leven. moeten wekken, de man- nen en vrouwen die het onderwijs geven.

De Mammoetwet gaat 1 augustus van start, dan wordel;l de eerste klassen van het voortgezet onderwijs tot z.g. brug- klassen omgevormd. Dat betekent dat de leraren in die klas moeten gaan uit- maken voor welk onderwijs de kinderen het meest geschikt zijn. Het is niet over- dreven te stellen dat die opgave een taakverzwaring voor de leraren zal in- houden en dat zij daar bovendien een speciale onderwijsmethode en extra uren voor nodig zullen hebben. Uit de expe- rimenten die op dit gebied genomen zijn is dit overduidelijk gebleken.

Nog niet duidelijk was tijdens de de- batten hoe de salarissen van de leraren er uit zouden zien. Wat er over de voor- stellen van de regering was uitgelekt kon moeilijk groot enthousiasme en ver- trouwen wekken. ·Wij hebpen altijd ge- steld dat de Mammoet nooit of te nim- mer over de ruggen van de leraren mocht worden ingevoerd. Van regeringszijde is ons altijd gezegd dat dit niet zou ge- beuren en bij deze begroting ·heeft mi- nister Veringa beloofd dat hij al zijn wborden en die van zijn voorgangers ge- stand zou doen. Er komt, heeft hij ge- zegd, een suppletoire begroting voor sa·

larissen. We moeten nu dus afwachten hoe ·het georganiseerd overleg verder zal verlopen. De laatste berichten daarover en de hele instelling van de minister geven ons goede hoop.

M.b.t. het probleem van de onderwijs- financiering voerde de P.v.d.A. een weinig redelijke of constructieve oppo- sitie. De heer Tans diende een motie in waarin hij voorstelde het bedrag voor de Mammoetwet voor 1968 van f 23 miljoen tot f 50 miljoen te verhogen. Hierbij ba- seerde hij zich op een "plan" dat er ge- weest zou zijn ten tijde van de behande- ling van de invoeringswet en dat sprak van i 50 miljoen.

De waarheid over dit "plan" is de vol- gende: In een commissievergadering heb ik staatssecretaris Grosheide gevraagd

Volgende week geen blad

In verband met de komende·

feestdagen zal ons weekblad op vrijdag 29 december niet verschijnen. Het volgende num·

..._ van Vrijheid en Democratie zullen de abonnees derhalve op vrijdag 6 januari in de brievenbus vinden.

:Van deze gelegenheid maakt de redactie gaarne gebruik alle leze·

ressen en lezers sfeervolle kerst·

dagen en een gelukkig Nieuwjaar toe te wensen.

of hij globaal kon schatten wat de in- voering het eerste jaar zou kosten. Hij heeft toen geantwoord dat een precieze opgave nog niet mogelijk was, "aange- zien er nog te veel onzekerheden be- staan over de mate waarin de wet in werking· zal kunnen treden". Hij voor- spelde toen dat de kosten . zich zouden bewegen tussen de 20 en 50 miljoen gulden. Resultaat: op dit moment spre- ken we over een invoering à raison van

f 29,2 miljoen, besparing elders inbe- grepen. Het lijkt mij dus ten eerste niet redelijk om van een "plan" te spreken:

de staatssecretaris hie1d duidelijk een heleboel slagen om de arm, hij vertelde zelfs waarom hij het getal nog niet precies kon noemen. Ten tweede: bijna i 30 miljoen ligt inderdaad tussen de twee genoemde bedragen in.

Ook wij zouden graag, heel graag zelfs, willen dat er meer geld zou zijn.

Geld voor onderwijs, zeker voor goed onderwijs, is een enorm belangrijke zaak.

Maar zelfs voor de belangrijkste zaken moet het geld er wel z ij n. In de Kamer had de heer Tans voor de dekking van zijn plan vèrwezen naar het z.g. plan- Pesohar*), ingediend bij de algemene be- schouwingen door de P.v.d.A. en behel- zende voorstellen voor lastenverzwarin- gen enerzijds en verhoging van uitgaven anderzijds ... Dit klonk redelijk, maar er was een bezwaar: er klopte niets van.

Een eenvoudige optel- en aftreksom leerde ons dat er in. dit plan helemaal geen rekening was gehouden met de extra Mammoet-uitgaven, Nog afgezien van het inflatoir financieren van de werkloosheidsbe·strijding ble·ek er voor de wel aangegeven wensen al een gat van f 64 miljoen dat niet gedekt was.

Hier zou de Mammoet-motie nog bijko- men, om nog niet te spreken van andere verlangens, die geuit werden.

De heer Vonhoff zei terecht dat het wel gemakkelijk is -om op deze manier populair té doen. De impopulaire tegen- kanten - belastingverzwaring of in- flatie noemt men niet.

Het was niet mooi van mijnheer Tans om voor de radio te zeggen dat mevrouw Van Someren best wist waar het geld voor de Mammoet vandaan moest komen omdat alleen de successierechten al f 75 miljoen konden opleveren, een bedrag dat in het plan allang uitgegeven was.

Als een minder constructieve partij met dit soort redeneringen komt, knipperen we niet meer met de ogen, maar van de P.v.d.A. valt het ons wel tegen.

Hoe moeilijk het is om werkelijk geld te vinden voor verlangens bleek ons bij de wens tot realisering van een extra taakuur in de brugklasse voor 5 maan- den voor f 3lh miljoen. We vonden het door een verschuiving in de investeringen van een lh %. We hebben gezien de zeer positieve reactie van de staatssecretaris en goede hoop dat dit inderdaad gerealli·

seerd zal worden. Het is maar een klein stukje van de enorme bedragen waar het om gaat, maar het is een begin .

In het belang van het onderwijs en van de kinderen moet er rust komen, de salariskwestie moet ten spoedigste wor- den opgelost, de brugklasse moet het extra taakuur krijgen.

H. VAN SOMEREN DOWNER

*) Ter adstructie van dit artikel van me- vrouw Van Someren hebben wij een staatje van inkomsten en uitgaven in het plan- Pesohar ops-enomen op pagina 11 van dit blad.

Zetelspel

Heéft u ook drie suipperdagen opgenomen, om zo een aaneen·

gesloten periode van tien vakan- tiedagen te kunnen genieten? Of heeft uw werkgever dat niet goed kunnen vinden, zodat u tussen nu en 2 januari. toch nog op halve kracht moet werken?

Hoe het ook zij, er zal ook voor u de komende week wel wat vrije tijd te besteden zijn. Er zijn mensen, zegt menJ die vrije- tijdsbesteding als een probleem ervaren. Zolang de actie Eén op één duurde gold dat natuurlijk

1

niet voor de leden van onze par·

tij, die elke vrije minuut gebruikt hebben om een nieuw lid te wer~

ven. Maar nu · die actie, landelijk althans, beëindigd is, komt wel·

licht voor enkele geestverwanten de klemmende vraag (weer) aan de ordé: Wat zullen we al die vrije dagen gaan doen?

De redactie van ons weekblad

heeft het als haar taak gezien ook aan dit sociaal·maatschappelijk probleem - op haar eigen wijze - de nodige aandacht te schen·

ken. Zij beeft daartoe onze re·

bus·tekenaar, de heer J. (J. Mans·

sen uit Kortenhoef, verzocht om naar analogie van het bekende en helaas te veel in onbruik geraakte oudhollandse ganzenbord een ani- merend gezelschapsspel te ont·

werpen. Het is uiteraard een spel geworden ·met een diepe politieke betekenis, hetgeen reeds · te1•stond mag blijken uit de naam die het meekreeg: zetelspel.

Wij hopen dat u er met uw ge.

zin - ook de kleintjes kwmen meedoen - meer dan één genoeg- lijke avond aan zult beleven.

Zie verder pagina 8 en 9.

Op de drempel

HOE: ^vaa.~. wordt niet ^kl~gend opgemerkt dat wij, levend in een stroomversnelling, nauweliJks of geen tiJd hebben. De dagelijkse beslommeringen staan ons zo

zel~en een ~dempauze toe. En dan ineens, zo omstreeks kerstmis en de jaarswis- selmg, ver,st1lt het leven. De vaart mindert en we hebben even tijd om wat. na te denken. Na te denken over hetgeen het afgelopen jaar bracht en wat we hopen dat het nieuwe jaar brengen zal.

Betrekken we· dit op onze partij, de VVD, dan kunnen wij constateren dat 1967 voo_r ons over -~et algemeen een goed jaar is geweest. Ons ledental is, dank zij de ac!1e Eén op een, sterk toegenomen. De liberale gedachte vindt in steeds breder krmg weerklank. Na voor ons bepaald niet .slecht verlopen verkiezingen werden enkele van onze geestverwanten opgenomen in een nieuwe regering die de landszaken op kundige, vertrouwenwekkende wijze behartigt. '

. H.et . nieuwe ja~r gaan wij als partij met goede verwachtingen tegemoet. In Januar! zullen WIJ te Amsterdam het twintigjarig bestaan van de VVD vieren.

In apr1l houden wij onze jaal'lijkse algemene vergadering te Maastricht. Dat zijn al weer t"':'ee hoogtepunten in ons partij-politieke leven, die voor 1968 vast staan.

Moge. de hberale. gedachte ook volgend jaar net zo levend blijven als in de achter ons liggende per1ode. En moge 1968 voor de VVD een goed jaar worden.

D. W. D. DETTMEIJER

• Pag. 3: Cursus burgerschapskunde

• Pag. 5: Koning en kolonels

8 Pag. 6: Huurheffing in discussie

2-- vrijdag 22 december 1967

Vragen over haven Vlissingen

Het VVD-Tweede-Kamerlid de heer Schlingemann he.eft aan de minister van verkeer en- waterstaat de volgende schriftelijke vragen gesteld:

1) · Zijn de berichten juist, volgens welke de waarnemend directeur van de NV Haven Vlissingen tijdens een buiten- gewone vergadering van_ aandeelh?l!"

ders .van zijn ongerustheld heeft bliJk gegeven inzake het tijdig gereed komen van de aanleg van een nieuwe kade in c}e haven Vlissingen-Oost? Een onge- rustbeid die gedeeld wordt door andere instanties in Vlissingen?

2) Is het de minister in dit verband bekend dat uitbreiding van de capaciteit van de· haven van Vlissingen dringend nodig is_ met het oog -op een verheugen- de. toeneming van de activiteiten, o.a.

· · ten aanzien van de aanvoer van hout uit Afrika en wol uit Australië, en met de noodzaak zich te gaan voorbereiden -op containervervoer?

3) ;Is het juist dat e~ plannen voor deze noodzakelijke kadè klaar liggen, die ?P

goedkeuring wachten om te worden Uit- gevoerd, maal' dat - zoals voornoemde waarnemend- directeur het uitdrukte deze goedkeuring over zovee] schijven loopt, waaronder de ministeries VB:TI

economische zaken, waterstaat en fi- nanciën, waardoor de kans bestaat dat genoemde kade te· laat gereed. gaat ko- men?

4) Acht de minister het gevaar niet aanwezig dat in dat laatste geval een aantal welkome activiteiten naar andere havens,· zoals Antwerpen of Duinkerken verhuizen, welke activiteiten dan zeer moeilijk terug te_ verkrijgen zijn?

IS) Is de minister bereid met àlle kracht te bevorderen dat een , spoedige goedkeuring wordt gegeven opdat deze kade in de haven Vlissingen-Oost ge- bouwd kan worden?

Ver. van Staten- en Raadsleden

Commissie herziening . ^~ gemeentewet

Het bestuur van de Vereniging van Staten- en Raadsleden van de Volks- partij voor Vrijheid en Democratie heeft eeri commissie ad hoc ingesteld ter be- studering van het voorlopig ontwerp voor de herziene gemeentewet, zoals dat door minister Beernink is gepubliceerd.

De commissie is als volgt samengesteld:

Prof. _mr. E. H. s'JacQb te Groningen, voorzitter; ,

D. W. Dettmeijer te 's-Gravenhage, vice- voorzitter;

H. G. van Zwijndregt te 's-Gravenhage, secretaris; ·

K. H. Brandt te 's-Gravenhage, lid;

Mr. A. P. J. van Bruggen te Delfzijl, -lid;

Mr. G. Loopstra te Vlagtwedde, lid;

Mr. dr. W. K. J. J. van Ommen Kloeke te 's-Gravenhage, lid;

Mevrouw mr. A. Zeydner - Rempt te Wassenaar, lid.

Bureau Gemeentepolitiek

Het Bureau Gemeentepolitiek van de Vereniging zal van 29 december tot en met 4 januari gesloten zijn.

Vrijheid enrvvl

Democratie~

iW!';Ill<llt.Ar:> VAN o.i: V01.1<8J>ARTI.I VOOR VRUHOUD I!:N p11MOCR ... TII!: j

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie.

Adres van de administratie (zowel voor abonnementen als voor advertenties) : Witte de Withstraat 73 te Rotterdam (postbus 824 te Rotterdam).

Tel. 010-1110 00, abonnemen- ten toestel 219, advertenties toestel 224. Postgiro: 245103 t.n.v. Administratie Vrijheid en Democratie te Rotterdam.

Hoofdredacteur:

Ph. C. la Chapelle jr.

Adres van de redactie:

Nieuwe Herengracht 89 ,Ji

te Amsterdam-C.

Radio-uitzending van de VVD: woensdag 27 december, 18.20-18.30 uur, over de zender Hilversum I (402 m).

Restaurant Bodega " De

^.

^{A b d} ii"

MIDDELBURG - Abdijplein 5 -.tel. 01180-4685

Uniek 'gelegen In het historisch Abdllcomplex - Exclusief restaurant In antieke stijl en omgeving - Ook plate-service.

UIT DE PARTIJ

• WIERINGEN

De eerste activiteit na de oprichting van de afdeling Wieringen best{)nd uit het houden in HipPolytushoef van een openbare vergadering, waarin mr. F.

Portheïne sprak over liet onderwt)rp

"Voert het kabinet-De Jong een ander beleiq?" Voorzitter P .. Paarlberg ver- welkomde bij de opening burgemeester C. J. Sche1linger van Wieringen (PvdA) en de heer W. v. d. Kolk,- de nieuwe secretaris van de kamercentrale Den

steld: de heer J. Wagenaar, voorzitter;

de heer J. J. van Helten, penningmees- ter; mevro-uw s. van Belten-Voerman, secretaresse en de heren Engel en D.

Verstegen, .. leden. -

• 'S-GRAVElAND

Helder. ··

Het ledental van de afdeling steeg reeds tot boven 25.

• PURMEREND

Ook dé ledenvergadering ván de- af-·

deling ';s-Gravenland bracht onlangs entge wijzigingen aan in het bestuur, dat er thans als volgt uitziet: de heer J. C. A. van Giezen, V'OOrzitter; me<Vr.

J. E. van Leeuwen-Veldhuizen, secre- taresse; de heer J. A. c. Kroesen, pen-_

ningmeester; de heer H. B. Halbertsma, vice-voorzitter en de heer R. Staat, pro~

pagandist.

Wegens vertrek va:Q twee bestuurs- leden, de heren J. Franken en drs. F.

Weehuizen, en het aanstaand vertrek van de voorzitter, drs. H. W. Deunk, hebben zich in het. bestuur van de af- deling Purmerend verschillende muta- ties voorgedaan. Als· voorzitter werd benoemd de heer A. Roos, vroeger reeds voorzitter van de afdeling Diemen, en als bestuurslid de heer W. ter Borg;

d'rs Deunk werd bestum'slid tot de da- , turn van zijn vertrek naar Heiloo.

Raadslid K. G. Gerritsen heeft in de -ledenveradering uitvoerig gesproken over de uitbreidingsplannen der ge- meente, waarover juist vorige week twee dagen lang is gedebatteerd in de vergadering van provinciale staten van N oordholland. · ·

• LEUSDEN

De ledenvergader1ng van de VVD-af·

deling Leusden heeft een nieuw bestuur gek02ell, oot als voJgt werd samenge-

SPREEKBEURTEN

Periode 22 december tot en met 22 januari 1968

22 dec.

2 jan.

5 jan.

6 jan.

8 jan.

8 jan.

9 jan.

9 jan.

10 jan.

11 jan.

12 jan.

12 jan.

15 jan.

15 jan.

18 jan.

19 jan.

22 jan.

22 jan.

22 jan.

Tilburg (Congres Kath. Staatk. ,Stud.

Fed. ) ... . Assen (Nieuwjaarsvisite) ... ..

Winterswijk ... . Hoogeveen (Liberale Sociëteit) ... ..

Doorn ... ..

Steenbergen .(20.00 uur: hotel van Til- burg; W.N.-Brabant) ... . JOVD, Stichtse Heuvelrug ... ..

Heerlen (Mijnstreek) ... ..

Helden-Panningen ... . Lopikerwaard (oprichtingsvergadering) Zuidhorn (19.30 uur: hotel In 't Holt;

ondercentrale Westerkwartier) ... . Dirksland (20.00 uur: De Schakel;

propaganda-avond VVD + ^JOVD

Goeree-Overflakkee) ... . Oostwoud (20.00 uur: rest. De ver- gulde os; afdelingen Berkhout, Mid- woud, Oostwoud en Twisk) ... . Franeker (statencentrale) ... :--... . Meppel-Steenwijk e.o. . ... . Haren-Gr. (20.00 uur: hotel De Horst;

onderwerp: partijvernieuwing) ; ... . Ede (statencentrale) ... ..

Goes ... ..

Maastricht (onderwerp: stadsr.econ- structie) ... .

Mr. J. F. G. Schlingemann Mr. H. van Riel -

H. Wiegel H. Wiegel H. Wiegel Mr. H. van Riel Dr. K. van Dijk Ir." D. S. Tuijnman Ir. D. S. Tuijnman Mr. F. Portheïne H. J. L. Vcnhoff

Mr. H. van Riel

Mr. H. van Riel G. Koudijs _

Mevr. G. V. v. Someren-Downer Mevr. mr. E. Veder-Smit H. Wiegel

Mr. J. F. G. Schlingemann Drs. L. van Leeuwen

Deze lijst, waarin in p-rincipe alleen spreekbe,;rten 'van Kamerleden - die zij vevuilen binnen het verband van de partij _- worden vermeld, wordt opgesteld door het Algemeen , Sècretariaat van de VVD, l{oninginnegracht 61 te Den Haag (telefoon 070- 604803). De -gegevens, waaronder bij vom·keur ook het aanvangsuur en de plaats wàar de ver- gaderingen gehouden worden, dient men derbalve -niet naar de redactie van bet weel< blad, maar naar het Algemeen Sec1·eta.riaat van de partij te zenden. De lijst wordt elke maan- dag om 12.00 uur afgesloten. -

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Vragen over

voorli(hting ·aan Antillianen -

De VVD-Tweede Kamerleden, de he- ren Van Dijk en Geurtsen hebben aan de ministers van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk en van sociale zaken en volksgezondheid de volgende schriftelijke vragen gesteld :

1. KUllllen de ministers de blijkens een publikatie in de Haagsche Courant van woensdag 6 december 1967 door de heer A. J. v-an Hesteren gedane medede- ling, dat ,.van de voorlichting aan. de Antillianen in Nederland tot nu tBe niets deugde" bevestigen of leiden de te hun- ner beschikking staande gegevens tot een andere conclusie?

2. Is het waar dat tussen het Antillen- huis, de departementen der betrol{ken ministers en particuliere organisaties een stichting in oprichting is, die zich zal -bezighouden met het geven van voorlichting aan de Antillianen i::l Neder- land?

3. Is het waar dat het werk, dat de op te richten stichting zich voorstelt te gaan doen, .. al sedert meer dan ·een jaar wordt verricht door een commissie-Na- varro?

4. Is het àe ministers bekend hoe de werkzaamheid van bedoelde commissie door de Antillianen in Nederland wordt ervaren en gewaardeerd?

5. Is het waar dat van de zijde van deze commissie is gepoogd- te komen tot

· samenwerking met het Antillenhuis en dat deze pogingen bij laatstgenoemde zijn afgestuit?

6. Zijn de ministers nlet van oordeel dat gedecentraliseerde verlening van hulp en bijstand aan de Antillianen in Nederland, op de wijze waarop dit tP- 's-Gravenhage door d'e commissie-Na- varro geschiedt, in ·voldoende mate voorziet in de ter zake ,bestaande be- hoefte?

7. Is het waar dat nog geen concrete voorstelling bestaat met betrekking tot de vraag, waarover en· op welke wijze aan de Antillianen in Nederland door de in vra·ag 2 bedoelde stichting voorlichting gegeven zal moeten worden? Zo neen,

" kunnen de ministers dan een uiteenzet- ting van de denkbeelden ter zake ge- ven?

8. Menen de ministers dat coördinatie van de bestaande activiteiten ten behoe- ve van de Antillianen in Nederland in de in vraag 2 bedoelde stichting te verwe- zenlijken is?

9. Indien vraag 8 niet bevestigend is te beantwoorden, zijn de ministers dan niet van mening dat een te subsidiëren hulpverlening aan de Antillianen in Ne- derland moet worden gegrondvest op bestaande activiteiten?

"Experiment in internationalism"

Men klaagt wel eens in liberale kring dat er te weinig documenta- tie is, dat er te weinig handboe- -ken zijn waaruit men kan putten.

Op het gebied van de liberale in- ternationale politiek is een lacune gevuld door de verschijning van

"Experiment in Internationa- lism", gesèhreven door de oprich- ter van de Liberale Internatio- nale, John H. Maccallum Scott.

Hij beschrijft daarin de geschie- denis van twintig jaar Liberale In- ternationale sinds het Liberale Manifest van Oxford in 1947.

Zij, die zich willen verdiepen in deze materie, kunnen dit boek verkrijgen door een postwissel of postcheque van f 15,- voor het boek en verzendkosten- te sturen aan de secretaris van de Groep Nederland van de Liberale Inter- nationale, de heer D. W. Dett- meijer, van Mojalenlaan 14, Den Haag.

Wij bevelen het boek gaarne

aan en hopen dat velen het zich

zullen aanschaffen.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

De kennis en het inzicht van de Nederlandse staatsburger

CURSUS BURGERSCHAPSKUNDE ST ART IN JANUARI

Er wordt dikwijls heel wat kritiek g·e- leverd op de regering; op de politieke partijen, op het optreden van .de politici en hun. soms voor de "gewone burger"

. onbegrijpelijke taal en op- de werking van ons politieke bestel in het alge- meen.

Voor zover . deze kritiek geacht kan worden te. zijn .gebaseerd· op ten minste een zeker minimum aan kennis omtrent - en op een zekere mate van . be- langstelling voor - de . onderwerpen, waar het om g(l.at, moet zij niet :'1-lleen worden geaccepteerd, maar dient zij in beginsel ook te worden toegejuicht. De werking van· de democratie ïs het resul- taat van· de dagelijkse. ,;choc. des opini- . ons'!; van de kritische uitwisseling van . gedachten over .. alles wat zich aan ons voordoet in het leven van staat en

maatschappij. · ·

, Men .kan vei)ig stellen dat. een gezon- de .. democratische samenleving on- .. oestaanbaa~. is .zon_der de. belangstelling

en het ,,medelev.en:~ yan ten, minste een ruime meerderheid vah hen, die deze samenleving vormen. Dat het in dit op- zicht met de gezondheid van onze .demo- cratie geheel in orde is, zal wel nie- mand durven beweren. In tegendeel, wanneer men de vaak - ik kan het niet anders uitdrukken - stupide antwoor- den hoort, die door het ·;,publiek van de straat" worden gegeven op hoogst een- voudige vragen, die het soms bij wijze van steekproef over op dat ogenblik ac- tuele vraagstukken door radio- of tele·

visiereporters worden gesteld, dan wordt het ons wel eens benauwd om het

hart. .

Niet voor iedereen _behoeft de politiek een hobby te zijn. We zullen ons, zoals ik al eens eerder heb betoogd, zelfs heb- ben neer te leggen bij de realiteit dat er altijd lieden zullen blijven, die het een- voudig een belachelijke gedachte vinden dat zij zich behalve met hun stukje. da- gelijkse arbeid, hun gezin en hun (re- creatieve) genoegens, ook nog zouden moeten bezig houden met problemen van algemeen belang, ·om van de ty- pische a-socialen dan nog maar niet te spreken.

Opkomstplicht

Het is op deze grond dat ik (maar dat is een strikt persoonlijke mening, waar in onze kring zeer verschillend over wordt gedacht) na lange aarzeling ten slotte tot de conclusie ben gekomen dat na haar bestaan van nu een halve eeuw de opkomstplicht (door velen bovendien ten onrechte beschouwd als een stem- plicht) beter kan worden afgeschaft.

Ook in het licht der evenredige verte- genwoordiging· lijkt het mij niet onjuist dat zij, die politiek volkomen on·

verschillig zijn en geen enkel benul heb- ben van datgene waar het bij die ver·

kiezingen om gaat, da11 ook geen - volkomen willekeurige - stem uitbren- · gen. Hun "blanco stem" (in de vorm van een wegblijven van de stembus) is dan, ook in het kader van· de evenredige vertegenwoordiging, een juistere weer-

gave van hun "oordeel" dan dat zij dan maar in arren moede op nummer één van lijst één of. nummer lest van de laatste lijst, .dan wel op de vertegen- woordiger van een of ander voor de gelegenheid opgericht schertspartijtje hun stem uitbrengen.

In ieder geval: het duidelijk toegeno- men verzet tegen de opkomstplicht, het

feit dat in de meeste gemeenten met de sanctie op het niet opkomen ·de· hand wordt gelicht en hetgeen uit verschil- lende politieke partijen als negatief oor- deel over de opkomstplicht al bek-enc:J 'q

geworden, doet wel verwachten -dat oe- ze haar langste tijd heeft gehad en gro- te kans loopt bij de eerstvolgende wijzi- ging van de Kieswet te verdwijnen.

Burgerschapskunde

Des te meer reden dan echter nog, om op alle mogelijke man1eren m versterkte mate te gaan werken aan de feitelijke voorlichting op dit gebied van de toch wel grote meerderheid van goedwillenden, die het alleen aan de minimaal benodigde kennis en inzicht op dit gebied ontbreekt.

Wat het onderwijs betreft is onzer- zijds altijd al sterk op het voorzien in deze leemte aangedrongen. Reeds voor ons toenmalige Tweede-Kamerlid me- vrouw Fortanier-de Wit was het een

vast punt op haar program bij de be- grotingsdebatten en anderen van onze

fractie hebben dat later van haar over·

genomen.

Staatsinrichting dan wel maatschap·

pijleer komen (nu) inderdaad als speci·

aal vak in bepaalde schooltypen voor, maar van een algemene invoering als zodanig bij ons gehele onderwijs is, bij mijn weten, toch nog geen sprake. En 1n ieder geval zijn er duizenden boven de schoolleeftijd, die hierin nooit enig voor- lichtend onderwijs hebben gehad.

Het mag dan ook onvoorwaardelijk worden toegejuicht dat thans ·het parti- culier initiatief (gelukkig ook met steun van de overheid) heeft ingegrepen en een "Stichting ter bevordering van de organisatie vari cursussen op het gebied van de Burgerschapskunde" in januari a.s; rriet· een schriftelijke cutsus ;,Bur- gerschapskunde" gàat beginnen. · ·

· Het doel van -· dé · nieuwe· stichting wordt in: artikèi 2 "van de statuten dui-

deÜjk omschreven als': "Het vergroten van de kennis omtrent de inrichting van

·de Nederlandse samenleving en het Ne- derlandse staatsbestel en het ·daardoor bevorderen van de. democratisohe ge- zindheid".

Bestuur en medewerkérs

Voorzitter van het stichtingsbestuur is prof. dr. G. Kuiper Hzn, hoogleraar in de sociologie aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en van het best~ur

maakt o.a. ook deer uit ons Kamerlid de heer H. J. L. Vohhoff. Het adres van de Stichting is: Oosterker kstraat 11 te Lei·

den.

Organisaties, die aan de totstandko- ming van deze cursus hebben medege- werkt zijn de vijf grote politieke partij·

en (w.o. dus ook de VVD), een aantal Vrouwenbonden, de Stichting Neder- landse Politieke Jongeren Contact Raad en een aantal maatschappelijke orga- nisaties, terwijl ook de medewerking van de "Leidsche Onderwijsinstel- lingen" is verkregen.

Dank zij regeringsmedewerking, waardoor een post van f 50.000 subsidie voor 1968 in de begroting van cultuur, recreatie en maatschappelijk werk in uitzicht kon worden gesteld, zal deze cursus tegen de lage prijs van f 25,·

voor de totaal 40 lessen (over een tijd·

vak van tien maanden) in januari a.s.

kurmen starten. De intekening kan geschieden via ·.1et postadres van de Stichting: Postbus 349 te Leiden.

De lessen zijn geschreven door acht docenten, behorende tot vijf politieke partijen. De auteurs hebben deze lessen onder leiding van prof. Kuiper geza-

menlijk besproken. Mede om de grootst mogelijke objectiviteit te waarborgen is de inhoud van de lessen bovendien be- oordeeld door het bestuur van de Stich- ting Burgerschapskunde. .

De docenten, die onder leiding van prof. Kuiper de cursus samenstelden, zijn: drs. A. M. de Boo, te Delft, we- tenschappelijk medewerker voor de CHU-fractie in de Tweede Kamer; mr.

dr. P. J. Boukema, te Amstelveen, we-

tenschappelijk medewerker aan de fa·

culteit der sociale wetenschappen aan de Vrije Universiteit te Amsterdam;

drs. L. P. J. de Bruyn, medewerker van het Sociologisch Instituut van de Katho- lieke Universiteit te Nijmegen; dr. A.

Hoogerwerf, te Uithoorn, wetenschappe- lijk hoofdmedewerker voor politicologie aan de Vrije Universiteit te Amster- dam; mr. P. J. A. Idenburg, te 's-Gra·

venhage, wetenschappelijk medewerker voor internationale betrekkingen aan de Vrije Universiteit te Amsterdam; drs. J.

van Putten, te 's-Grayenhage, parle·

mentair redacteur van de Haagse Cou- rant; drs. G. H. Scholten, te Amster·

dam, wetenschappelijk hoofdmedewer- ker van het Instituut voor Wetenschap der politiek aan de Gemeentelijke Uni- versiteit van Amsterdam .en de heer H.

J. L. Vorihoff, te Amsterdam, lid van de Tweede Kamer voor de, VVD ..

De cursus

In deze cursus worden o.a. behandeld de Nederlandse politieke partijen; de vorming van het regeringsbeleid, waar-

bij o.a. aan de orde komen de positie van .de Koningin, de ministers, de staats-secretarissen, de ambtenaren, .het parlement, adviesinstanties; pressie- groepen en communicatiemedia; het kiesrecht en kiesstelsels; de publiek- rechtelijke bedrijfsorganisatie en nieu- we bestuursvormen als de Rijnmond;

de rechtspraak w.o. ook de behandeling van geschillen; het financiële, het .eco- nomische, het . sociale en het . onder- wijsbeleid en de ruimtelijke ordening;

en ten slotte natuurlijk ook een aantal lessen over de buitenlandse politiek van Nederland, de Benelux, _de Europese Gemeenschappen, de Verenigde· Naties en de NAVO.

Ook de organisatoren van· deze cursus zullen, naar · wij- aannemen, niet ''Van oordeel zijn _!'lat hiermee Iret probleem van de onvoldoende kennis en het ge- brek aan feitelijke voorlichting. van de Nederlandse staatsburger ·is opgelost.

Zij die tot de eerste deelnemers zullen gaan behoren, zullen in ieder geval reeds tot de geïnteresseerden behoren en nog maar een klein deel uitmaken van hen, die meer voorlichting behoeven.

Het begin is er echter en dat is in ieder geval een goed ding. Op grond van de met deze· cursus opgedane er- varingen zullen, naar wij hopen, t.z.t.

wellicht nog andere initiatieven kunnen volgen, die het mogelijk maken een nog groter publiek en ook de in eerste aan·

leg minder geïnteresseerden onder hen, te .. bereiken.

In ieder geval zullen de wetenschap- pelijke verzorgers van _de~e cursus hun uiterste best moeten ·doen, zich zo hel- der mogelijk uit te drukken en alle ty- pische vaktaal en "geleerdheid" te ver- mijden.

De schrijver van de eerste les (welke ons ter kennisneming werd toegezon-

N.V. VEREENIGDE TOUWFABRIEKEN

GEVESTIGD TE ROTTERDAM

's-GRAVENWEG 264- TEL. 11 40 60

•

Fabrikanten van1

SISAL EN MANILLATOUWWERK ST AALKABELS

HERCULESTOUW PYTHONTOUW

En van de vloerbedekking onder de merken1 JABO

VERTO-HAARBOUCLI:

tevens van

COCOS VLOERBEDEKKING

vrijdag 22 -december 1967 ~ 3

den), dr. A. Hoogerwerf, is daar mi. wél in geslaagd; maar deze heeft dan ook een twaalfjarige ervaring als dagblad·

journalist opgedaan, alvorens- geheel naar het wetenschappelijke werk .over te gaan.

Wanneer onze redactie geleidelijk. ook de overige lessen mocht ontvangen, . zul·

len wij gaarna nu en dan ook aan de 1nhoud van deze lessen aandacht' beste-

den.

Op deze wijze kunnen wij er wellicht toe medewerken dat het bestaan van deze cursus niet in het vergeetboek· ge- raakt.

A. W. ABSPOEL

Succes·voor staatssecretaris Keyzer

D E onderhandelingen, de vorige week te Brussel gehouden over het Europese wegvervoer, waren in de eerste plaats een du-.

el tussen de Duitse minister van verkeer Leber en onze staats.

secretaris Keyzer. Het ging-legen het onzalige plan van de Duitse minister het wegvervoer - ook het internationale in ·.de Bondsrepubliek te beknotten ten

· einde meer vervoer naar •· de spoorwegen te trekken. Ons inter- nationaal vervoer zou hieronder zwaar hebben te lijden. ·

In de afleveringen van ons weekblad van 20 oktober en 8 de- cember is reeds de aandacht ge- vestigd op de gevaren van het plan-Leber voor ons vrachtver- voer en onze zeehavens en de moeilijke onderhandelingen waar- voor de staatssecretaris stond.

Het zou een keihard onderhande·

len worden.

Dat is ook wel gebleken: de heer Keyzer beeft volgens de be·

richten uit Brussel moeten drei- gen aan geen verdere besprekin- gen deel te nemen wanneer geen ' redelijke oplossing zou worden verkregen. Hij heeft succes ge·

had: Duitsland heeft er in toe- gestemd een vastgesteld aantal vrachtwagens uit Nederland toe te laten en adequate vergunnin- gen te geven. Dit komt er op neer dat het Nederlandse vrachtver- voer op een acceptabel peil is ge- contiugeerd en dat de weg voor een EEG-regeling van allerlei vraagstukken betreffende het ver- voer open blijft.

Gezien de moeilijke onderhan·

delingspositie waarin ons land zich bevond, mag niet alleen het internationale beroepsvervoer staatssecretaris Keyzer dankbaar zijn. Wij allen mogen hem geluk- wensen met zijn persoonlijk suc- ces.

J. VAN GALEN

4 - vrijdag 22 december 1967

Fri(tie en de toekomst

B IJ het· traditionele diner van het Ha- . vengilde, elk jaar door de Vereeni- ging de. Amsterdamsche Haven tegen medio december georganiseerd, zijn dit jaar enkele dingen gezegd die meer aandacht verdienen dan zij naar buiten hebben gekregen. De gastspreker, dr. I.

Samkalden, heeft de moeilijkheden aan- gestipt die er vooral tussen bedrijfsle- ven en stedelijke overheid zijn gegroeid.

Na te zijn ingegaan op de sterk toege- nomen taak van de overheid in de na-oorlogse jaren, wees burgemeester Samkalden op de geweldige vlucht van

·de techniek die vooral ook het be- drijfsleven . in een versnelde beweging -heeft -~ebràcht. ,;Praat men in januari .bijvoorbeeld .nog vol ontzag over sche- _.pen van 200.000 ·tDn, zes maanden later .. wordt over een schip van 500.000 ton

;g.espr.oken alsof men vàn kindsbeen af

··niet-anders heeft gekend."

Aan deze opmerking· knoopte 'de heer Samkalden de constatering v-ast dat

·bundeling van k-rachten, in de vorm van samenwerking, concentraties en- fusies aan· de ·ordè · van de, dag zijn, teneinde opgewassen te zijn tegen de opgave van de tijd. Daarna vervolgde hij:

"Er dreigt. een uiteengaan van wegen ..

Nu zien· wij een frictie groeien tussen overheid en bedrijfsleven. Beider taak is het echter gelijke tred te houden met de ontwili:keling van de maatschap- pij. Het tekortschieten van één van bei- de betekent stagnatie; stagnatie bete- kent vermindering van groei en dus zo- wel van welvaart als van welzijn."

Met deze opmerking doet de ·heer Samkalden weinig· meet dan het omschrijven van een bestaande situatie, daarbij in het midden latend waar de 'oorzaak van frictie en stagnatie gezo.cl:tt moet worden. Door het bedrijfsleven is _bij herhaling gewezen op de moeilijkhe-

den die men ervaart in de -samenwer- _king.met de.genieente; nog-nietzolang .geleden ·heeft de voorzitter' van de Ka- _mer. van Koophandel z1ch beklaagd ovér _de stroeve werkwijze bij de -gemeente die . de uitvoering van nieuwbouw of verbou-

wing t.ot een moedeloze zaak maakt.

Burgemeester Samkàlden heeft gelijk als_

:hij gewaagt van frictie en stagnatie, . voor - de verw-ijdering daarvan zal hij . toch--in hoofdzaak in het gemeentelijke _apparaat moeten zoeken. '

Deze kwestiè' wordt te belangrijker

Rijmonds begroting

B IJ EEN. TERUGBLIK O·P het twee- daagse begrotingsdebat van de ·Rijn- , mondl'laald _springen drie zaiken bovenàl

in het oog. Te weten de kwestie van de bevoegdheden en de financiële mi'd- dèlen v·an het orgaan, de problematiek v<m de achterblijvende woningbouw in

·de streek langs de Nieuwe Waterweg en net' vraagstuk van de toe,komsti:ge· ·ha- vlmuUbreiding. Drie ori(!·er'Werpèn die in het . Op een zeer behoorlijk niveau lig- gende · debat aandacht 'kregen.

; Av{ we Zl!ggen dat Rijnmond een on- booW:ingbaar • verlangen naar !flMr be- voegdheden. en_ een dienovereenkomstige v'6rmèèrd'ering vàn zijn ,taken · neeft, verteHen . we . niets nieliws; Het orgaan heeft, het dient ronduit erkend, op' het ogen'!>lik · iD.derdaad niet oo heel ··veel arm:shi.g: Dè~>ondanks blaast · het braaf zijn_pártijtje mee in het bestuurlijkeeen- eert. van het district. Wie niet ziènde blind.· is zal erkennen, dat het .nieuwe publielkreclttelijike lichaarri ondanks be- zwaarlijke factoren langzaam maar ze-

·ker aan invloed wint en dat het _in een breder wordende kring erkenning gaat genieten.

Ondertussen is een commissie ald hoc druk be111tg zich te bezinnen op-voorstel- len die moeten strel,ken tot een verrui- ming van de bevoegdheden en, meer in het algemeen, tot een verbetering van de structuur. Een rapport, waarin het re- sulaat van haar werkzaamheden is vast- -gelegJl, kan binnenkort tegemoet wor- den. gezien. Het lijdt geen twijfel dat in dit rapport ook wel wat. zal worden ge-

zegd over het fbancieel statul!lt. De . wettelijke regeling dat het rijk een kwart van de· kosten van het orgaan vergoedt en dat de gemeenten in het Rijnmondgebied 'de resterende driekwart mo-eten opbrengen, heeft het dagelijks bestuur en de raad nooit aan kunnen spre,ken.

Een kleine· twee jaar ge1leden heeft de liberaal Karsten "daarover. al een motie ingediend. In deze met algemime stem- m_en aangenomen motie werd . op de re- ge·ting .een drtngen(!. beroe-p gedaan bln-

ne-~;1 de kortst mogelijlke termijn een an- dere, voor. de gemeenten minder kost~

bare regeling te ontwerpen. Op basis van d_e motie heeft het dagelijks bestuur bij her'hruling ten departemente bespre- kmgen gevo-erd, _ronder dat dit tot dus- ver tot concrete resultaten heeft geleid.

· Het stenig n~et ongerecihtvaardigde ver- langen van de Rijnmondbestuurde-ren heeft, in Den Haag maar bitter weinig

begrip ontmoet._ _

Dat zowel het dagelij!k:s bestuur als de raad hierover adlesbehalve te spreken is, valt te begrijpen. De ontevredenheld brak zich· In het begrotingsdebat baan langs de weg van een nieuwe motie, in- gediend door de liberale-fractieleider jhr.

mr. G. 0. J. van Tets en mede-onderte- kend door vertegenwoordigers van alle andere fracties. In deze motie werd er bij de regering op aangedrongen door spoedige indiening van een algemene maatregel van bestuur uitvoering te ge- ven aan wat in de motie-I{arsten was - gevraagd. Kenmc_lrkend voor de· gevoe-

1967; een goed jaar

D E HAAGSE afdeling van de VVD kan, zo geloven we, terugzien op een goed jaar. In een tijd van politieke verwarring, waarin begrippen als ondui- . delUkheid, progres~>iviteit en radica- lisme ·zo in de mode zijn, blijkt de . Haag~e afdeling een voorspoedige groei . door te maken. Dat is bijzonder verheu-

gend en het zal wel geen verbazing wekken· als we hier de wens uits-preken dat deze ontwikkeling · zich in 1968 zal mogen voortzetten. De voortdurende groei moet het bestuur en alle leden, die nieuwe geestverwanten hebben we- ten te winnen, een grote voldoening zijn. Erkentelijk mogen we de liberale raadsfractie zijn voor de grote -inspan- ning, die zij zich bij voortduring heeft getroost oni de belangen van onze stad en onze burgerij te behartigen en de beginselen van onze partij in het ge- meentelijk bestuur uit te dragen.

Ondanks financiële problemen is het thans aflopende jaar niet ongunstig voor onze stad geweest. In deze kolommen willen we geen overzicht geven van alle gebeurtenissen· die zich hebben voorge- daan. Slechts willen we herinneren aan het zeer geslaagde huwelijksfeest van prinses Margriet en mr. Pieter van Vol- lenhoven, ter gelegenheid waarvan nog weer eens duidelijk is aangetoond dat Den Haag zich bewust is van haar plaats als residentie, ook al is hieraan

vooral na de oorlog veel afbreuk ge- daan.

Een . tweede gebeurtenis - overigens van geheel andere aard ,.- was de inge- bruikstelling van de gigantische riool- zuiveringsinstallatie, niet alleen van be- tek'enis voor onze stad, maar voor de gehele agglomeratie, waarmee de plaats van_ onze stad als centrumge- meente nog eens duidelijk is gemar- keerd. Verheugend was ook dat einde- lijk een begin gemaakt is kunnen wor- den met de bouw van het nieuwe ge- meenteziekenhuis en met de bouw van de nieuwe - centrale brandweerkazerne.

Allemaal openbare voorzieningen, die tientallen miljoenen vergen, maar die niettemin dringend nodig zijn. Te- leurstellend was daarentegen da:t nog geen aanvang gemaakt kon worden met de binnenstadsanering en dat te vrezen is dat de verbetering van de Scheve- ningse haven weer op de lange baan is geschoven.

Dank zij een mooie zomer had onze

voor wie vervolgens geluisterd heeft naai de voorzitter van de Vereeeniging De Amsterdamsche Haven, drs. H. J.

M. Brouwer, die de ontwikkeling van de transportechnieken schetste en daarna de gerechtvaardigde verwachting uitsprak_ dat door deze nieuwe technie- ken die leiden tot ee;::~ nieuwe bundeling

van vervoersstromen een "steeds -grote- re concentratie van overslag in- een steeds geringer aantal terminal-havens"

te verwachten is. In dit verband ver- -volgde hij :

"Een van de krachtvelden groeit direct

·achter de Nederlandse kusf, waar drie

·toegangen vanuit de zee het· opstomen , naar Amsterdam, Rotterdam ·en Ant-

werpen mogelijk maken, alle -drie ha- vens bovendien met de voorsprong van --een vroege start. Zij mogen zich dan

·thans nog verliezen· in · het accentueren

·van :tegenstellingen, voortgekomen uit een verleden toen zij economisch nog _niet in- één gelntegreerde conglomeratie -waren samengevoegd. Zij zullen on-

danks de, onderlinge verschillen het drie-

· polige aderstelsel g,a,an vormen van een der grootste industriële, entrepot- en distributieconcentraties -die - de wereld

~al kennen~"

lens van de raad en het dagelijks be~tuur was d•at de motie - na met algemene stemmen te zijn goe<lgekeurd-~ telegra- fisch ter kennis v:an het . centràle .be- stuur werd ge

¹

brac!ht.

Er kwam nog een tweede motie op tafel, in dit geval afkomstig va:1 de so- cialist Bliek. Zij had betreikking op de teleurstellende gang van zaken bij de woningbouw In het Rijnmondgebied, een . teleurstellende gang . van zal,en die voor het z:ic!h ten einde· spoedende . jaar moet worden toegeschreven aan het feit dat de regering een d-eel van het con- tbgent heeft overgehevel(l naar de zo- genaamde noodgebieden. Voor het ko- . mende jaar heeft de regering het wo- ningwetcontingent dra:stisGih verminderd, - in de hoop .dat daarvoor in de premie-

en de vriJe sector. wel soelaas zal wor- den gevonden.

Of da;t :zJàl gebeuren mo-et worden af- gewacht. De situatie op de kapitaal- markt en de hoge rentevoet mruken eni- ge twijfel wel gerec'htvaal'digd. De mo- - tie-Bliek nu vroeg bepaalde maatregelen

die tot herstel v&n op zijn minst het ()IUde ·contingent ZIOUden kunnen lelden.

Zij deed dit aanvankelijlk met een tekst waarin kritiek op het beleid van minis- ter Schut Iron worden gelezen. Vandaar dat in eerste aanleg de liberalen er niet mee in wensten te stemmen.- Nadat de socia;Hst zijn motie in aanzienlijke mate had bijgeschaafd was er voor de libera- len geen beletsel meer om er - mèt alle anderen - hun stem aan te geven.

Veel opzien b~rde ten slotte de me-

·badplaats een redelijk goed seizoen.

Nieuwe plannen om de badplaats te ont- wikkelen en- aan te passen aan de mo- derne tijd zijn in voorbereiding, een zaak van te groter belang nu de voltooi- ing van het Nederlandse Congresge- bouw nadert.

Eén ding staat vast, het l{omende jaar wacht onze stad een belangrijke gebeurtenis: de benoeming van een nieuwe burgemeester, zulks In verband met hef naderende vertrek van mr.

Kolfschoten, die er uiteindelijk toch in is geslaagd de agglomeratie-gemeeriten dichter tot elkaar te brengen en die zijn strijd voor een betere rijksfinanciering van de grote gemeenten met een voorlo- pig succes bekroond zag.

Het silhouet van Den Haag is zich meer . en meer gaan wijzigen. Steeds meer hoge woonflats en torenhoge kan- toorgebouwen beginnen het stadsbeelfl, dat daardoor meer de allure van een grote stad krijgt, te beheersen ondanks

VRIJHEID EN_ DEMOCRATIE

Niemand zal twijfelen aan de moge- lijkheid dat deze visie zal kunnen wor- den verwezenlijkt. ··He gesprek over de agglomeratie Amsterdam en de soortge- lijke ontwikkelingen elders zijn àl vol- doende ver gevorderd om pràktischer tegenover intergemeentelijke samen- werking te staan dan in het verleden.

En dat In een goede samenwerking tus- sen de drie genoemde havensteden enorme kansen liggen, zal ieder duide- lijk zijn.

Maar juist daarbij is de medewerking van de overheid v~.n het grootste be- 'lang. Het is niet -voldoende te constate- ren dat er een zekere frictie is, men zal -·verder moeten gaan, men zal ·_de oorza-

ken moeten -opsporen en wegnem~n. H~t

mag dan waar' zijn dat - zoals de heer Brouwer opmerkte · - voor-al ·Amste-r- dam erop zal· moeten toezien dat aan je materiële- wervingsmiddelen meer, bete- kenis worden toegekend dan aan de pre- tenties, maar daarnaast ·zal .de innige samenwerking met de overheid, de ge- meentelijke maar ook de -hogere, drin- . gend geboden zijn om de door- de heer - Brouwer -geschetste mogelijkheden van

· de toekomst nu reeds te grijpen.

dedeling van de sociwlist Duijster dat zijn fractie nu en in de toekomst zeer besli-st niet zal meewerken aan een be- stemming van Voorne-Putten voor ha- venaanleg en indu.strievestiging. Het ei- land moet naar de socialistische opvat- ting agrarisch gebi·ed en woonge>bied blij;ven, ov·ereenkomsUg de conceptie van het streelk:plan. Nog vee~ o;pq;ienbarender was het dat_ gecommitteerd~ Biersma - die namens het gehele dagelijks bestuur zei te spreken - zich in dezelfde geest uitliet.

·' Het waren a;p-odictisc'he uitspraken die geba;seeTd waren op wat de. gecommit- teerde zelf niet meer dan geruchten kon noemen. Dat is In onze ogen een veel te - wankele basis voor een bestuurlijk or-

gaan dat zich zijn verantwoordelijikheid bewust is. Van de Werkgroep haven- ontwîklkeling Zuidwest Nederland is be- . gin j·anuari een rapport te wacnten,

waarin aan .de positie van Voome-Put- ten oo:i,getwijfeld wel aandacht--zal wor- den geschonken. Degenen die zich nu voor eens en voor altij'd vastlegden, zou- den er naar ons ge'V'Oel beter aan hebben ge'daan dit ra;pport even af te wachten.

Alvorens zulke yèrstrek·kende heslis- singen te nemen zouden zij in het al- gemeen verstandiger hebben gehandeld als zij eerst de grootst mo-gelijke ken- nis hadden vergaard van in het bijzon- der alternatieven o;p het gebied van de economie, het wonen,_ de leefbaarheid en de recreatie. De standpuntbepaling van dageiijiks bestuur en sociàlistische frac- tie leek ons prematuur.

het feit dat de bevolking terugloopt, een verschijnsel dat zich overigens ook in Amsterdam voordoet. In dit verband vallen de plannen van de regering om een aantal rijksdiensten naar elders te verplaatsen in hoge mate te betreuren, ook al zal het lmrakter van Den Haag als bestuurscentrum er nauwelijks door veranderen. Baart deze maatregel ons

· zorgen, ook op ander terrein is er reden om voor 1968 niet al te optimistisch te zijn. De verkeersproblematiek vraagt om ingrijpende oplossingen, waarvoor het moeilijk is de benodigde fondsen te vinden.

Bij' dit ·korte overzicht willen we het laten. Het afgelopen jaar is nationaal en internationaal zeer bewogen geweest.

De Haagse burgerij heeft daar intens in meegeleefd. In dit verband valt te den- ken aan de hartverwarmende de- monstratie ten gunste van de vrede in het Midden-Oosten. Maar ook de oorlog in Vietnam heeft bij herhaling tot ma- nifestaties in onze stad geleid. Hoe men

hierover ook moge denken, het is goed

dat onze burgerij meeleeft met hetgeen

de wereld beroert. Het lijkt ons een

goede wens om mee te besluiten: moge

_ er in 1968 minder reden voor beroering

ZlJn, ook in onze stad, die verder

gespaard moge blijven voor een schan-

daal als zich bij Van Heyst heeft voor-

gedaan.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

oning en kolonels

K ONING Konstantijn van Griekenland heeft zich niet van het juk van de kolonels kunnen ontdoen. Integen- deel, als hij zou terugkomen· zou dat slechts zijn op voorwaarde, dat hij meer dan ooit onder het juk van de kolonels zou moeten doorgaan. In hoe- verre dat reeds is geschied, acht maan- den geleden, nadat hij zich bij de revol- te der militairen had neergelegd, kan men slechts raden. Zeker is, dat hij, toen hij tijdens zijn bezoek in septem- ber aan Amerika een groep senatoren ontmoette en er werd gesproken over ,.zijn" regering, hij de senator in de rede .viel en abrupt verklaarde: ,.Het is niet mijn regering' •.

Dit neemt niet weg, dat de koning, zij het onder tegenspartelen en verzet, destijds het bewind der militaire junta heeft aanvaard~ Zijn argument daarvoor was, dat hij een burgeroorlog wilde ver- mijden. Maar zijn vele tegenstanders zeggen, dat hij beter direct, in de eerste weken van het dictatoriale regime, had kunnen heenga~n.

Eén der concessies die hij wist te bereiken, was dat ·de kolonels ertoe overgingen niet-militairen en tegelijk koningsgezinden als premier Kollias en de minister van buitenlandse zaken Pi- pinelis in de regering op te nemen. Dat niettemin onder koninklijke aanwezig- heid de democratie in- Griekenland grondig om zeep was gebracht, daaraan kan geen twijfel bestaan.

Niet zonder reden heeft men on- derstreept dat de koning zelf ondemo- cratisch heeft gehandeld, toen hij in 1965 minister-president Papandreoe - die over een meerderheid in het parle- ment beschikte - naar huis heeft gestuurd. Eén der hoofdredenen voor deze in een parlementaire democratie stellig inconstitutionele daad was toen, dat de koning weigerde in te stemmen met een door Papandreoe geëiste zuive- ring van het officierskorps van ul- tra-rechtse elementen. Toch is· het dui- delijk · dat er tussen het daaropvolgend minderheidsregime en het afschuwelijke kolqnelsbewind een hemelsbreed verschil bestaat. Arrestaties van groe- pen tegenstanders. Een wrede geheime politie. · Kneveling van de vrije me·

ningsuiting door een scherpe censuur.

Ziehier een samenstel van maatregelen, waardoor de vrijheid in Griekenland tot het verleden 'behoort.

FRANSE SLAG

De vorige week nu heeft de jonge koning, wien het kennelijk aan verstan- dige adviseurs ontbreekt, de wet willen verzetten. Hij rekende daarbij op het leger en vooral op de luchtmacht en de vloot. Maar ten eerste was de gehele koninklijke ,.putsch" blijkbaar met de - Franse slag en uiterst· dilettantistisch voorbereid. Ten tweede had er zoveel aan de geheimhouding ontbroken, dat de militiare junta volledig op haar qui-viva was. En bovenal: in de leger·

eenheden in het noorden, waarop de koning meende te kunnen rekenen, wa- ren jongere, de junta welgezinde officie- ren geïnfiltreerd. Zo kon het gebeuren dat de aanvoerders van deze eenheden door hun eigen officieren werden gear- resteerd. Resultaat: vlucht van de ko- ning, met zijn gezin, naar Rome.

Hoe dramatisch op zichzelf het ver- trek van een koning naar zijn bal·

lingschap kan zijn, in de daarop gevolg·

de onderhandelingen tussen de junta en de koning mengde zich een operette-ele- ment. Het eerst wèl, toen niet verwijde- ren van de portretten der koninklijke familie in de Atheense regeringsgebou- wen. De benoeming door de junta van ,.onderkoning" Ziotakis, die weliswaar beëdigd werd; maar snel in het vergeet- boek is geraakt. Het eerst niet, toen wèl hijsen van de koninklijke standaard op de Griekse ambassade te Rome. Het zijn alles tekenen van een bijna ko- mische, hulpeloze onzekerheid.

Intussen heeft de koningsgetrouwe mi·

nister Pipinelis na aan de Nato-bijeen·

komst te Brussel te hebben deelgeno·

men, al dan niet met goedkeuring der kolonel$, Rome · aangedaan. Daar

I,· ! ( \ ' . ' ; l:

verscheen als bemiddelaar aartsbis- schop Hieronyiitus, primaat van Grie- kenland. Maar althans op het ogenblik dat wij dit schrijven,· werd zijn missie niet met succes bekroond. De aartsbis- schop is onverrichter zake naar Athene teruggekeerd. Een tweede bemiddelaar - vice-luchtmaarschalk Potamianos - pendelt nu tussen Athene en Rome.

Naar verluidt ·zou het thans gaan over een tijdelijk regentschap van prinses Irene, de zuster van koning Konstantijn.

De junta heeft riu aangekondigd een nieuwe grondwet te zullen afkondigen.

, MR. E. H. TOXOPEUS:

Westen moet als één man achter Israël staan

Op een vergadering van de Liberale Internationale in Londen heeft mr. E.

H. Toxopeus VVD-voorzitter in de Tweede Kamer, verklaard dat het wes- ten als één man achter Israël moet staan en moet aandringen op onderhan- delingen tussen joden en Arabieren.

De heer Toxopeus zei voorts: ,.Zodra Rusland of de Arabische landen de in- druk krijgen, dat het westen bereid is water in de wijn te doen zijn alle kan- sen op een duurzame vrede verloren. Ik ben ervan overtuigd dat Israël bereid is de Arabieren te helpen bij het verho- gen van hun levenspeil. Israël zou gaar- ne economische samenwerJ!:ing ·met de Arabieren zien, mogelijkerwijs in de vorm van ·een gemeenschappelijktl markt van het Midden-Oosten". ·

Tevens zou de ,.democratie" in Grie- kenland worden hersteld. ·Er zijn wellil- gen binnen; en vooral ook buiten de Griekse landsgrenzen, die in de echt- heid van deze kolonels-demoetatie · ook maar enig vertrouwen hebben. Een persconferentie van kolonel Papadopoe- los, de . "sterke" man van het regime, heeft dit vertrouwen n i e t versterkt;

VOORWAARDEN

Onder de voorwaarden qie de koning aan zijn terugkeer zou hebben verbon- den, waren verkiezingen en medezeg- genschap over de samenstelling van de regering. Verder het bevel over de strijdkrachten. Daarentegen zou de jun- ta slechts gevoelen voor een "ceremo- nieel" koningschap zonder enige inhoud.

Hoe dit ook zij, de onderhandelingen zijn kennelijk niet geslaagd.

Intussen is, juist blijkens deze onder- handelingen, er het kolonelsbewind veel aan ·gelegen, de miserabele indruk die men in het buitenland heeft van zijn verscherpte dictatuur, ietwat te ver- zwakken. Hoewel de koninklijke familie - en vooral koningin-moeder Frederika - geenszins populair is in Griekenland, zou het bewind door terugkeer van de koning de façade krijgen van een zeke- re legaliteit.

Ook al zou de koning na een ·thans geenszins te verwachten val van het kolonelsregime terugkeren, dan nog zou men moeten afwachten in hoeverre hij wil teruggrijpen op een werkelijke Westerse democratie. Maar het Griekse volk zou dan tenminste verlost zijn van de terreur-methoden der dictatuur.

Voor het ogenblik zitten blijkbaar de kolonels vast in het zadel. Maar hun zogenaamde hoofddoel, een dam op te werpen tegen het communisme, hebben zij stellig niet bereikt. Sterker nog, het communisme wordt erdoor in de hand gewerkt.

BtiölööM

SPIJKENISSE

Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor verschillende doeleinden.

Vloerplaten in normale afmetingen of

pasplaten volgens opgegeven maten.

Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.

L.M.

vrijdag 22 december ·1967 ·....: 5

;- .,

-PRIKKELS,

• Prof. dr. ir. W. Schermerhom over het partijcongres van de PvdA: "Ik heb mij erover ver- heugd dat dit congres het socia·

~istisch karakter van de PvdA nog eens bevestigd heeft. De z.g. pro·

gressieve volkspartij was ner- gens. Trouwens : ik werd in 1946 van vrijzinnig-democraat, socia·

list. Om nu met de hervormde partij weer vrijzinnig hervormd te worden? Neen, dan stap . ik voor de laatste jaren van mijn leven maar liever buiten_ boord."

0 Uit het Algemeen Hanrdelsblad over de partijraadvergadering- van de KVP: Het lid van de par·

tijraad de heer Van Vlijmen -was het al evenmin eens met de wens van de christen-radicalen om de VVD uit ie sluiten van een _ stembusaklmord.. "][k ben 37 jaar _

ambtenaar geweest en ik he!) verschillende salarisverhogingen·

gehad._ De een was groter dan de, andere, maar we hebben nooit zo'n verhoging gehad als van de VVD-minister mr. Toxopeus. Dat is 'de meest radicaal·vooruitstre- vende minister geweest (luid ap· . plaus)".

0 Hoofdartikel Het Vrije Volk_:

,.Als de confessionele partijen op deze manier het beleid van de liberale minister van financiën Witteveen blijven · steunen, ontstaat er geleidelijk een situa- tie, waarin het . stembusakkool'd van 1971 toch mogelijk gaat wor- den. Een akkoord tussen de con- fessionelen en de liberalen. Dat zou óók de winst van politieke duidelijkheid betekenen.' •

e Het CHU-Kamerlid de heer Mellema in een ve~gitdei·ing van . · de Kamerkring Assen: .,Het soci· • alisme en het liberalisme hebben hun tijd overleefd. Slechts christelijke politiek kan een ant-' woord geven."

• De hoofdredacteur van de.

Haagse Post, de heer W. _ L.

Brugsma, in een artikel "De nieu,·

we inquisitie" de heer H.

Schaafsma, adjunct-directeur van de School v_oor journalistiek kapit·

tel!!nd wegens diens aanya~ in

"Mi~s en scène" op Çlfl Unitel, .CJe .

technisch-economische samenwer- . ;king van pet Telegraa.i~concern,

en de Nederlandse Dagblad Unie;'

"Maar het zou çenv01,1di~ e~n . ,

ramp zijn als het woord voor·

uitstrevend een stank .. in- de ' '

neusvleugels wordt, omdät het sy- .

norriem raakt met . onverdr~ag· · · zaamheid, betweterij en bedil~

zucht, schelden uit het raam, z-e.''

depreken met de . voet tussen de . deur en de heiliger-dan-gij-blik achter de brilleglazen van zelfbe~ ' noemde toeziende voogden, die hun kille criteria putten uit een arsenaal van neo-conformisme."

MR. D. A. DELPRAT

ONDERVOORZITTER EERSTE KAMER

De Eerste Kamer heeft vorige week onze geestverwant mr. D. A- Delprat gekozen tot eerste ::mdervoorzitter van deze Kamer. Tweede ondervoorzitter werd ir. E. A. H. Kraayvanger. De ver- kiezing van beide ondervoorzitters geschiedde op grond van het nieuwe reglement van orde van de Eerste Ka- mer.

Mr. Delprat, die o.a. voorzitter van de Kamer van Ko::>pharidel en Fabrieken te Amsterdam is geweest, is lid van de Eerste Kamer sedert maart 1958

j .;

v

'