Gynaecologie - Kraamtijdboekje

(1)

kraamtijd

boekje

(2)

(3)

WELKOM

Welkom op onze kraamafdeling. Met deze brochure willen wij je wegwijs maken op onze afdeling en een waaier van informatie aanbieden. Aarzel niet om vragen te stellen. Het team van gynaecologen, kinderartsen, vroedvrouwen en andere medewerkers zullen zich inzetten om je zo goed mogelijk te begeleiden en je verblijf zo aangenaam mogelijk te maken.

Dit is het kraamtijdboekje van:

Voornaam: Geboortegewicht:

Naam: Geboortelengte:

Geboortedatum: Schedelomtrek:

Geboorte-uur: Apgar-score:

Geslacht: M / V Pediater: Dr.

Voeding: borstvoeding / flesvoeding Gynaecoloog: Dr.

(4)

Welkom p 3

Ons team p 5 - 6

Nuttige telefoonnummers p 7

Hoe ziet je dag eruit? p 8 - 9

Praktisch p 10 - 11

Goed om weten p 12

Dag van de geboorte (dag 0 - 10) p 14 - 35

Naar huis p 28 - 29

De verzorging van je baby thuis p 36 - 39

Goed herstel van mama p 40 - 41

Nuttige adressen p 42 - 43

Ontslaggegevens baby p 44

Onderzoek op dag 7-10 p 45

Ontslaggegevens mama p 46

Sociale rechten - verlof p 48

Beoordeling verblijf p 49

Evaluatieformulier p 50

(5)

HOOFDVROEDVROUW

Marie Simonart (016 20 96 62) - rechts op foto

ADJUNCT-HOOFDVROEDVROUW

Annelies Mattheus (016 20 96 68) - links op foto

AL DE VROEDVROUWEN EN VERPLEGEND

PERSONEEL VAN DE VERLOSKAMER EN

DE MATERNITEIT

(6)

Ons team

GYNAECOLOGEN

(foto’s 1ste rij van links naar rechts:)

Dr. Roland Van Dijck (diensthoofd) Dr. Veronique Deyaert Dr. John Koninckx Dr. Katrien Putseys Dr. Annelies Joos Dr. Mieke Vandecasteele

KINDERARTSEN

(foto’s 2de rij van links naar rechts:)

Dr. Inge Van Wambeke (diensthoofd) Dr. Els Deloof

Dr. Grace Tan Dr. Lien Lepère

Dr. Kaatje Van Aerschot Dr. Marijke Gielen

(7)

Nuttige telefoonnummers

OVERDAG ‘S NACHTS Afsprakencentrale: 016 20 92 09 -Secretariaat gynaecologie: 016 20 91 62 -Verloskamer: 016 20 92 91 016 20 99 93 Materniteit: 016 20 92 88 016 20 99 65 Neonatologie: 016 20 92 93 -Sociale dienst: 016 20 99 38 -Pastorale dienst: 016 20 93 61 -Pré-en postnatale kinesitherapie: 016 20 98 42 -Secretariaat pediatrie: 016 20 92 81 -Facturatie: 016 20 93 12

(8)

-Hoe ziet je dag eruit?

DAGINDELING

7u00 - 7u30: Briefing*

8u00: Ontbijt

7u00 - 12u00: Verzorging van moeder en baby - Dagelijks bezoek van kinderarts en

gynaecoloog. - Bezoek van kinesiste.

12u00: Middagmaal

14u30 - 15u00: Briefing aan bed * 14u00 - 20u00: Bezoek

17u00: Avondmaal

18u30 - 21u00: Verzorging moeder en baby 21u45 - 22u15: Briefing*

22u00: Respecteren van de stilte

*Tijdens het briefingsmoment wordt belangrijke info doorgegeven. Om dit optimaal te laten verlopen, willen we je vriendelijk vragen om tijdens de briefingsmomenten alleen te bellen bij dringende gevallen. Minder dringende zaken trachten we zo spoedig mogelijk na de briefing in orde te brengen.

(9)

DRAAG ALTIJD JE

IDENTIFICATIE-BANDJE EN WAAK ER OVER DAT JE

BABY HET ZIJNE OM HEEFT

BEZOEKUREN

Op onze kraamafdeling is bezoek toegelaten van 14 tot 20 uur. Voor je partner is doorlopend bezoek toegestaan tot 22 uur. Aan het bezoek wordt gevraagd om het ‘belet-signaal’ (lampje boven de deur) te respecteren en de kamer te verlaten bij dok-tersbezoek of verzorging.

MAALTIJDEN

Het ontbijt wordt opgediend om 8 uur, het mid-dagmaal om 12 uur en het avondmaal om 17 uur. Indien je een bepaald dieet volgt of allergieën hebt, is het belangrijk dat je dit doorgeeft. Op die manier kan dit tijdig doorgegeven worden aan de centrale keuken.

Aan de partners vragen we vriendelijk om, indien mogelijk, zelf de plateau af te ruimen. Hiervoor is een kar ter beschikking op de gang.

(10)

KAMERKEUZE

Rekening houdend met de beschikbaarheid van de kamers kan je kiezen voor:

• een tweepersoonskamer • een eenpersoonskamer

OVERNACHTING VAN PARTNER

Wanneer je in een eenpersoonskamer verblijft, kan je part-ner blijven overnachten. Hiervoor is een zetelbed voorzien. Er wordt verwacht dat dit bed terug opgeruimd is om 9u00. Wanneer je partner blijft overnachten, wordt er ook een extra ontbijt voorzien.

NORMAAL ZIEKENHUISVERBLIJF

De wet stelt dat bij een normale bevalling moeder en kind 4 dagen op de materniteit verblijven. Bij een keizersnede een dag langer. Wij volgen deze wetgeving. Toch willen we een kleine kanttekening maken bij de communicatie hierover.

De dag van de bevalling wordt beschouwd als dag 0. Bijgevolg mag je het ziekenhuis verlaten op dag 3. Op dat ogenblik ben je 3 nachten en 4 dagen in het ziekenhuis geweest.

Hebben jij of je kindje toch nog extra zorgen nodig, dan kan overwogen worden om het ziekenhuisverblijf te verlengen. Dit gebeurt in samenspraak met je gynaecoloog en kinderarts.

Praktisch

(11)

KORT ZIEKENHUISVERBLIJF

Indien je kiest voor een kort ziekenhuisverblijf, blijf je slechts één of twee dagen op de materniteit. Tijdens deze eerste dagen word je samen met je baby opgevangen door ons ver-loskundig team. De gynaecoloog en pediater gaan na of jouw gezondheid en die van je kindje een vroeger ontslag uit het ziekenhuis toelaten.

VERBLIJFSKOSTEN

Wettelijk persoonlijk aandeel

Ongeacht het kamertype dat je kiest, betaal je een wettelijk vastgelegd persoonlijk aandeel voor je verblijf in het ziekenhuis.

Verblijfskosten hospitalisatie

Er wordt een kamer- en/of ereloonsupplement aangerekend naargelang het gekozen type van de kamer.

Bij je opname onderteken je een formulier waarin duidelijk wordt weergegeven voor welk type kamer je kiest en welke de kosten, verbonden aan je verblijf in deze kamer, zijn.

Het is aangewezen om vóór opname je verzekeringspolis door te nemen of contact op te nemen met je verzekeringsmaat-schappij. Het is belangrijk om goed na te gaan in welke mate en voor wat je verzekering tussenkomt.

KIND & GEZIN

Het ziekenhuis bezorgt een beperkt aantal gegevens betref-fende jou en je kind (je naam, adres en telefoonnummer en de naam, het geslacht en de geboortedatum van je kind) aan Kind en Gezin, zodat een medewerker van Kind en Gezin je kan contacteren om hun dienstverlening aan te bieden.

ZELFSTANDIGE VROEDVROUWEN

Na je verblijf in het ziekenhuis is het aangewezen om een zelf-standige vroedvrouw te contacteren. Zij zal zorgen voor de verdere opvolging van jou en je baby thuis. Ze kan eveneens advies geven rond babyverzorging, vragen beantwoorden en je begeleiden bij borstvoeding of flesvoeding.

Via www.vbov.be kan je op zoek gaan naar een zelfstandige vroedvrouw bij jou in de buurt en je vindt er eveneens info over de tarieven en terugbetalingen.

KRAAMHULP, GEZINSHULP, ...

Er zijn nog andere diensten die je na je ontslag uit het zieken-huis hulp kunnen bieden. Je kan informeren bij je mutualiteit of contact opnemen met de betreffende diensten. Voor hulp bij je zoektocht kan je steeds beroep doen op de sociale dienst van ons ziekenhuis: 016 20 99 38.

(12)

goed om weten

PARKEREN

Patiënten en bezoekers kunnen parkeren in het parkeerge-bouw tegenover het ziekenhuis ‘Parking H. Hart’. Deze parking wordt door een externe firma uitgebaat. Er zijn 350 plaatsen ter beschikking op niveau -2 en -3.

• Patiënten

Je kan genieten van een aantal voordeeltarieven, via dag of weekpassen. Meer uitleg hierover krijg je aan het onthaal. • Bezoekers

Als bezoeker neem je een ticket aan de automaat bij de slag-boom (niveau -2). Alvorens de wagen te halen, betaal je aan de betaalautomaat, gelegen aan de liften van het parking-gebouw. De parking is elke dag open van 7u ’s morgens tot 3u ‘s nachts. Uitrijden kan altijd (24/24 u.)

TELEFOON

Je bent steeds rechtstreeks telefonisch bereikbaar. Bij inschrijving krijg je een kaartje met daarop je persoonlijk telefoonnummer en telefooncode. Je kan dit nummer doorgeven aan familieleden en kennissen.

TV, KRANTEN EN TIJDSCHRIFTEN

TV is op elke kamer gratis ter beschikking. Kranten en tijdschrif-ten kan je kopen aan het onthaal (gebouw O, gelijkvloers).

DRAADLOOS INTERNET

Je kan gratis gebruik maken van het internet via ons Wifi-netwerk. De toegangscode kan je verkrijgen bij het onthaal of op de afdeling.

STRIKT ROOKVERBOD

In het ziekenhuis geldt een strikt rookverbod.

CAFETARIA EN AUTOMATEN

De cafetaria is gelegen op het gelijkvloers, niveau 0, van het centrale gebouw A. Op weekdagen kan je er doorlopend terecht tussen 8u30 en 19u30. Tijdens het weekend van 11u tot 13u30 en van 14u15 tot 19u. Automaten met drank en/of versnaperingen vind je eveneens op niveau 0 van het centrale gebouw A.

(13)

WATERFONTEIN

Op de gang staat er een waterfontein voor jou en je bezoek.

MICROGOLFOVEN

Op de gang is er ook een microgolfoven voor het opwarmen van maaltijden.

VAZEN

Er zijn vazen beschikbaar op de mater-niteit. Je vindt ze in de kast op de gang.

GEBOORTEAANGIFTE

Je moet je kindje na de geboorte bin-nen de 15 kalenderdagen aangeven bij de burgerlijke stand van de stad Leuven. Ons team bezorgt je hiervoor het bewijs van geboorte. Op dit docu-ment staat alle informatie die je nodig hebt om de aangifte te doen.

(14)

Dag van de geboorte (dag 0)

BABY

Een pasgeboren baby houdt van huidcontact, van knuffelen. Je kan hem nooit te veel liefde en geborgenheid geven.

De eerste dagen na de geboorte kan je baby nog last hebben van slijmpjes. Overgeven, kokhalzen en weinig zin om te eten zijn daarbij normaal.

Je baby zal zelf aangeven wanneer het tijd is om te eten. De tong naar buiten steken, smakgeluidjes maken, de handjes naar de mond brengen,… dat is zijn manier om te zeggen dat hij honger heeft.

VOEDING

Borstvoeding is de meest natuurlijke voeding voor jouw baby, maar er kunnen goede redenen zijn om voor flesvoeding te kie-zen. Het belangrijkste is dat je je goed voelt bij je keuze. Zowel borst- als flesvoeding wordt gegeven op vraag van het kind, gemiddeld zo’n acht tot twaalf keer per dag. Tijdens je verblijf zal je de nodige informatie en begeleiding krijgen om met een zeker gevoel naar huis te vertrekken.

Voor verdere informatie verwijzen we je graag naar de brochu-res van Kind en Gezin over borsten flesvoeding.

LUIERS

Nadat we voorgedaan hebben hoe je de luier van je kindje ver-schoont, mag je dit zelf doen. Neem ook regelmatig de tem-peratuur en noteer alles nadien op de babyfiche in dit boekje.

TEMPERATUUR

De normale lichaamstemperatuur van je kindje ligt tussen 36,5 en 37,5°C. We controleren dit de eerste dagen heel regelmatig, omdat sommige kindjes in het begin nog wat moeite hebben om hun temperatuur op peil te houden. De temperatuur wordt rectaal genomen. De thermometer krijg je mee naar huis.

URINE EN STOELGANG

De eerste stoelgang, meconium genoemd, is taai, kleverig en groenzwart van kleur. Na enkele dagen zal deze van kleur, geur en consistentie veranderen. Je baby moet minstens één keer per 24 uur stoelgang maken.

Het is mogelijk dat je baby de dag van de geboorte nog maar één keer plast. Het aantal plaspampers zal geleidelijk aan stij-gen wanneer de melkproductie of de hoeveelheid melk in de flesjes toeneemt.

Het aantal plaspampers moet overeen komen met de leeftijd in dagen van je baby. Om zo te komen tot een gemiddelde van ongeveer zes luiers per dag.

(15)

MAMA

VERZORGING

De vroedvrouwen komen regelmatig bij jou langs ter controle van de baarmoeder, het bloedverlies en een eventuele knip (episiotomie) of scheurtje (ruptuur). Ook je temperatuur en bloeddruk worden regelmatig nagekeken.

• Knip of scheurtje

Een goede verzorging is van essentieel belang. Je kan gebruik maken van het zelfspoelsysteem in de badkamer zodat je na elk toiletbezoek of bij last van de knip of scheur eventjes kan spoelen. Ververs ook regelmatig je maandverband.

• Bloedverlies

De eerste dagen kan dit nog felrood en redelijk veel zijn. Geleidelijk aan moet dit verminderen in hoeveelheid en veran-deren naar oud, bruin bloed. Dit bloedverlies kan gemakkelijk een zestal weken aanhouden.

• Baarmoeder

De baarmoeder moet goed samengetrokken zijn en elke dag zou hij een beetje lager moeten zitten. Hij zal stilaan samen-trekken tot zijn normaal volume. Dit duurt ongeveer zes weken. Je kan na de bevalling soms last hebben van naweeën. Dit is vooral het geval na een tweede of volgende bevalling. Deze pijn lijkt op weeënpijn, maar is minder intensief. De pijn kan 48 uur aanhouden. Je kan hiervoor, indien gewenst, extra pijnme-dicatie krijgen.

URINE

Plassen kan een branderig gevoel geven ter hoogte van de plaatsen waar kleine scheurtjes zijn ontstaan tijdens de beval-ling. Wanneer je regelmatig gebruik maakt van het zelfspoelsys-teem zal dit prikken snel verdwijnen. Probeer toch regelmatig te plassen. Een volle blaas belet immers de baarmoeder om goed samen te trekken.

PIJNMEDICATIE

De eerste dagen na de bevalling zal je standaard pijnmedicatie krijgen. Deze werkt niet enkel pijnstillend, maar ook ontste-kingsremmend en ontzwellend. Indien je ondanks deze medi-catie toch nog te veel pijn voelt, mag je altijd iets extra vragen.

ONDERDRUKKING BORSTVOEDING

Wanneer je geen borstvoeding geeft, krijg je medicatie om de melkproductie te onderdrukken. Soms kan er, ondanks de medicatie, toch nog wat stuwing of melkverlies optreden.

VALPREVENTIE

Na de bevalling vraag je hulp bij het eerste opstaan omwille van je veranderde evenwichtstoestand. Het gebruik van slip-pers wordt aangeraden want de vloer kan glad zijn tijdens het douchen. Ook orde op de kamer voorkomt dat je zou kunnen struikelen.

DIT IS EEN EMOTIONELE EN FYSIEK

ZWARE DAG.

(16)

Babyfiche

Om jullie kindje op een goede manier te kunnen opvolgen vind je in dit boekje per dag een baby-fiche. Op deze fiche kunnen zowel jullie als de vroedvrouw alle observaties invullen.

1. Omcirkel de uren waarop je borst- of fles-voeding geeft en schrijf onder het uur of het

borstvoeding (BV) of flesvoeding (FV) is. Bij FV kan je ook het aantal ml noteren.

2. Urine: Wanneer je baby geplast heeft, schrijf

je een “+”. Wanneer de luier droog is, schrijf je een “0” bij het juiste uur.

3. Stoelgang: Wanneer er geen stoelgang in

de luier zit schrijf je een “0”. Wanneer er wel stoelgang in de luier zit zet je het juiste aantal streepjes: / = weinig, // = gewoon, /// = veel. Vink tevens de kleur van de stoelgang aan.

4. Wanneer je afkolft zet je een kruisje bij het uur

waarop je dit doet en de hoeveelheid die je hebt afgekolfd.

5. Opmerkingen*: bijvoorbeeld: diarree, water

bijgegeven, suppo, overgeven, slijmen, bijvoe-ding gegeven, fluogroene stoelgang,…

(17)

Datum: Gewicht: ...gram BV

FV Indien FV: soort melk =

... aantal ml = ... ml Maagspoeling Aspiratie UREN 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 BV / FV T° Urine Stoelgang Afkolven Opm.* (+ uur)

Dextro: uur: ... + mg %: ... / uur: ... + mg %: ... uur: ... + mg %: ... / uur: ... + mg %: ...

Kleur stoelgang: zwart plakkerig, groen, bruin, geel Vroedvrouw thuis reeds gecontacteerd

(18)

dag 1

BABY

HET GEWICHT

Dagelijks wordt het gewicht van je baby gecontroleerd. De eerste dagen is het normaal dat je baby wat afvalt. Normaal gezien zal hij tegen de dag van ontslag stilaan terug beginnen bijkomen.

IN BAD

Je kindje zal voor het eerst helemaal gewassen worden. We tonen je vandaag eerst een keer hoe het moet. Morgen mag je het zelf wassen. Wanneer je een keizersnede hebt gehad, wordt het babybadje uitgelegd op dag 2 en op dag 1 wordt je kindje gewassen door de vroedvrouw. In het ziekenhuis gebeurt dit ’s morgens, thuis kan je zelf het tijdstip kiezen.

DE NAVEL

Het navelstompje wordt twee maal per dag verzorgd. De navel wordt schoongemaakt met een steriel kompres en fysiologisch water. Nadien breng je telkens wat navelpoeder aan om de uit-droging van het naveltje te bevorderen. In de navelstreng zitten geen zenuwen, dus dit is niet pijnlijk voor de baby. De rest van het poeder krijg je mee naar huis.

VAGINAAL BLOEDVERLIES

Bij meisjes kan eventueel wat vaginaal bloed- of slijmverlies optreden. Dit is volstrekt onschuldig en verdwijnt spontaan.

SLAAPHOUDING

De beste slaaphouding voor een baby is op zijn rug.

FLESVOEDING

De pediater beslist welke voeding je kindje nodig heeft: kant- en klare standaardvoeding of speciale voeding. Speciale voedingen worden in het ziekenhuis klaargemaakt in een melkkeuken. Deze worden na de bereiding in de koelkast in de dienstkeuken voor maximaal 24uur bewaard. Voor de voe-ding dien je dus steeds de vroedvrouw te contacteren voor het afhalen van de voeding en het opwarmen. Voor elke voeding krijg je in het ziekenhuis een nieuw flesje en een nieuwe speen. Deze mogen na gebruik worden weggegooid.

ONDERSTEUN ALTIJD HET HOOFDJE

VAN JE BABY

(19)

MAMA

HYGIËNE BIJ BORSTVOEDING

Was dagelijks je borsten. Best kan je de borsten wassen zonder zeep. Vervang dagelijks je BH en borstkompressen telkens deze nat zijn.

KINESITHERAPIE

Tijdens je verblijf komt de kinesitherapeut bij jou langs. Zij leert je oefeningen aan die gericht zijn op de bewustwording en het versterken van de bekkenbodem-, buik-,en bekkengordel-spieren. Het is belangrijk om deze oefeningen dagelijks uit te voeren en ze te integreren in je dagelijks leven. Ook na 4 tot 6 weken, bij de start van de oefentherapie, blijft dit steeds de basis.

AAMBEIEN (HEMORROÏDEN)

Aambeien kunnen in de loop van de zwangerschap ontstaan, maar ook door het persen bij de bevalling. De vroedvrouw zal in samenspraak met de arts een juiste behandeling instellen.

ZELFSTANDIGE VROEDVROUW

Je neemt best vandaag contact op met een zelfstandige vroed-vrouw om afspraken te maken voor de thuisbegeleiding.

BLOEDAFNAME

Op dag 1 na de bevalling zal er een bloedafname bij jou gebeu-ren. Hiermee wordt er nagekeken of je bij de bevalling niet te veel bloed verloren hebt. Indien nodig kan er gestart worden met een ijzersupplement.

URINECULTUUR

Bij een keizersnede wordt er ook een urinestaal afgenomen. Hiermee wordt gekeken of er al dan niet een urineweginfectie aanwezig is.

BEPERK HET BEZOEK EN VRAAG OM EEN

SEINTJE TE GEVEN VOORAF

(20)

Het kan gebeuren dat je kindje onverwacht extra zorgen nodig heeft. Dit kan meteen na de geboorte zijn, maar ook soms na een aantal uren of zelfs pas na een paar dagen. In sommige gevallen is er dan een opname op de dienst neonatologie nodig. Deze bevindt zich op de vijfde verdieping van gebouw O, naast de verloskamer. De kinderarts en verpleegkundigen zullen je steeds op de hoogte houden van hoe het met je baby gaat. Indien je toch eerder een vraag hebt, kan je de dienst neonatologie bereiken op het nummer: 016 20 92 93 (intern nummer: 9293).

Omdat het contact tussen jou en je baby van heel groot belang is, kan je, als ouder, elke dag onbe-perkt je baby bezoeken. Je wordt ook zoveel moge-lijk betrokken bij de verzorging.

Om de rust van alle baby’s te waarborgen zijn alleen de ouders binnen deze afdeling toegelaten. Voor de familie is er de mogelijkheid om onder begelei-ding je kindje kort te bezoeken.

Heeft je baby extra

zorgen nodig?

(21)

Dextro: uur: ... + mg %: ... / uur: ... + mg %: ... uur: ... + mg %: ... / uur: ... + mg %: ...

Kleur stoelgang: zwart plakkerig, groen, bruin, geel Vroedvrouw thuis reeds gecontacteerd

dag 1

(22)

BABY

VITAMINES

Vanaf vandaag mag je je kindje vitamines geven. Welke vita-mines en de hoeveelheid hangt af van de voeding die je kindje krijgt. De vroedvrouw zal je alles uitleggen en tonen hoe je de vitamines kan geven.

FOTOTHERAPIE

Normaal gezien is een baby mooi roze, maar sommige kind-jes kunnen na een paar dagen wat ‘geel’ worden. De oorzaak hiervan is dat de lever nog niet snel genoeg werkt om bepaalde afvalstoffen (bilirubine) uit het lichaam te verwijderen. Met een bloedafname kan bepaald worden of de waarde van het bilirubine al dan niet te hoog is. Indien deze waarde te hoog is, kan fototherapie noodzakelijk zijn. Je kindje wordt op een speciale lamp gelegd die helpt om deze afvalstoffen af te bre-ken. Meestal kan dit op de kamer gebeuren, maar soms moet de baby hiervoor een tijdje op de dienst neonatologie verblij-ven.

MAMA

PIJNMEDICATIE

Vanaf vandaag zal de standaard pijnmedicatie stoppen. Indien je toch nog te veel pijn hebt, mag je hier altijd om vragen.

STOELGANG

Wanneer je op dag 2 na de bevalling nog geen stoelgang hebt gemaakt, kan je medicatie krijgen om de stoelgang wat zachter te maken. Het is normaal dat dit pas na enkele dagen opnieuw op gang komt en wat moeilijk is. Neem op een rustig moment voldoende tijd om naar het toilet te gaan, maar stel het niet uit.

VANDAAG IS HET STILLETJES

AAN TIJD OM DE VOORBEREIDINGEN TE

TREFFEN VOOR JE VERTREK NAAR HUIS.

dag 2

(23)

LAAT JE BABY NOOIT ALLEEN OP

DE KAMER OF ZONDER TOEZICHT

OP HET LUIERKUSSEN.

Vitaminen Vitamine D: ... Kleur stoelgang: zwart plakkerig, groen, bruin, geel

dag 2

(24)

BABY

DARMKRAMPJES

Dag 3 en 4 zijn voor baby’s soms wat moeilijk, omdat ze last kunnen hebben van krampjes. Deze krampjes worden veroor-zaakt door de verandering van meconium naar gewone stoel-gang en door de grotere hoeveelheid melk die hun darmen te verwerken krijgen. Hierdoor kunnen vaak de eerste hevige huilbuien optreden.

Andere redenen om te huilen zijn: vuile luier, honger, te koud, te warm, pijn, oververmoeid, te druk,… Huilen is voor je baby een manier van communiceren. Je baby kan niet verwend wor-den door hem te troosten en te koesteren.

IEDEREEN GEEFT RAAD,

HAAL ER ENKEL UIT WAAR JE

JE GOED BIJ VOELT.

GUTHRIE-TEST

Met de Guthrie-test (hielprik) kunnen 12 stofwisselingsziek-ten opgespoord worden. Een heel klein aantal kinderen wordt met één van deze aandoeningen geboren, maar wanneer deze vroeg ontdekt wordt, kan er sneller gestart worden met de juiste behandeling. De bloedafname kan vanaf wanneer de baby 72 uur oud is. Dit gebeurt meestal in het ziekenhuis, maar kan ook door de zelfstandige vroedvrouw thuis of de huisarts gedaan worden. Wanneer het resultaat van het onder-zoek afwijkend is, word je door je arts verwittigd voor verdere onderzoeken. Wanneer het resultaat niet afwijkend is, wordt er geen verder contact met jou opgenomen.

MAMA

BABYBLUES

Op dag 3 en 4, wanneer je vaak wat minder goed geslapen hebt en moe bent, kan het zijn dat je last hebt van onverklaar-bare huilbuien. Dit wordt ook de ‘babyblues’ genoemd en ver-schillende vrouwen maken zo een huildag door. Neem zeker voldoende rust en gun jezelf de tijd om te wennen aan deze nieuwe situatie. Leef op het ritme van je baby en durf rusten wanneer je kindje slaapt. Aanvaard ook hulp van familie of vrienden.

(25)

... aantal ml = ... ml UREN 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 BV / FV T° Urine Stoelgang Afkolven Opm.* (+ uur)

dag 3

EEN KLEINE BABY VRAAGT VEEL AANDACHT EN

GOOIT JE DAGRITME OVERHOOP. MAAK BEWUST

TIJD VOOR ELK LID VAN JE GEZIN.

(26)

(27)

dag 4

VANDAAG MOET DE GUTHRIE-TEST

AFGENOMEN WORDEN, INDIEN DIT

GISTEREN NIET IS GEBEURD.

(28)

GYNAECOLOOG EN KINDERARTS

Het ontslag gebeurt in overleg met je gynaecoloog en kinder-arts. Voor een normale bevalling is dit op dag 3. De dag van de bevalling wordt beschouwd als dag 0. Bij je vertrek naar huis ben je dus 3 nachten en 4 dagen in het ziekenhuis geweest. Bij een keizersnede ga je een dag later naar huis, dus op dag 4, na 4 nachten en 5 dagen.

Voor je naar huis vertrekt, zal je gynaecoloog met jou de con-traceptie bespreken, de verdere zorg van een eventuele knip, scheur of van het litteken van de keizersnede en wanneer hij je graag terug op raadpleging ziet.

Ook de kinderarts zal je kindje nog eens helemaal onderzoe-ken, al je vragen beantwoorden en je een afspraak geven op haar raadpleging.

Indien je nog documenten hebt die door de artsen ingevuld moeten worden, leg je deze best op voorhand klaar. De vragen die je nog hebt kan je stellen tijdens dit ontslaggesprek.

ONTSLAGUUR

Je hoeft je niet uit te schrijven aan het onthaal. Wij doen dit voor jou. Wanneer je vertrekt, mag je dit melden aan de balie van de materniteit. We streven ernaar dat je voor of rond de middag naar huis gaat.

NIET VERGETEN BIJ JE ONTSLAG:

• Luiers

• Vochtige doekjes • Navelpoeder

• Vitamines voor de baby

• 5 setjes kompressen voor de navelverzorging • Babythermometer

• Verzorgingsproducten (indien aangekocht) • Roze doos en Babyboomzak

• Bij borstvoeding: borstkompressen • Kraamverband

• Spoelsysteem (het personeel helpt je graag bij het ontkoppelen)

• Bij keizersnede: buikband en steunkousen

naar huis

Het dekentje van het babybedje is eigendom van het ziekenhuis en mag niet mee naar huis. Neem je het toch mee, dan zijn we genoodzaakt dit in rekening te brengen.

Even je aandacht:

(29)

(30)

dag 5

(31)

dag 6

(32)

dag 7

(33)

dag 8

(34)

... aantal ml = ... ml UREN 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 BV / FV T° Urine Stoelgang Afkolven Opm.* (+ uur) Vitaminen Vitamine D: ... Vitamine K: ...

Kleur stoelgang: zwart plakkerig, groen, bruin, geel

dag 9

(35)

dag 10

(36)

De verzorging van je baby thuis

IN BAD

Zorg dat de badruimte behaaglijk van temperatuur is. Zet alle benodigdheden vooraf klaar. De temperatuur van het badwa-ter moet ongeveer 37°C zijn. Dit kan je controleren met een badthermometer of door met je pols of elleboog te voelen. Een soepele huid beschermt je kindje tegen uitdroging, infec-ties en vreemde indringers. Het is niet nodig je kindje thuis iedere dag helemaal met zeep te wassen, omdat dit zijn gevoe-lige huid soms kan uitdrogen. Spoel shampoo en zeep goed af. Sommige lichaamsdelen, zoals de stuit en de handen hebben een dagelijkse verzorging met zeep nodig. Voor de rest van het lichaam volstaat enkel water of een oliebad. Wanneer je baby een droge huid heeft, kan je badolie toevoegen aan het water of de huid na het baden insmeren met babylotion of olie. Droog je baby goed af, ook in de lichaamsplooitjes (nek, liezen, knie,...)

VITAMINES

Je baby moet tijdens de eerste jaren vitamine-supplementen krijgen. De uitleg hieromtrent zal je krijgen tijdens je verblijf op de materniteit. De vitamines die je je baby moet geven zal je meekrijgen vanuit het ziekenhuis.

OGEN

Wanneer je baby wat vuil in de oogjes heeft, kan je deze schoon maken met een steriel kompres dat je nat maakt met fysiologisch water. Je veegt het oogje schoon in de richting van de neus, één strijk per gaasje. Zo nodig voor ieder oogje meer-dere gaasjes gebruiken.

OREN EN NEUS

De oren en neus kan je met een nat kompres schoonmaken. Gebruik nooit wattenstaafjes!

Het neusje kan je ook regelmatig spoelen met fysiologisch water.

NAVEL

De navel verzorg je thuis verder zoals aangeleerd tijdens je verblijf. Na 7 tot 14 dagen zal de navelstomp voldoende uit-gedroogd zijn en afvallen. Nadien is het belangrijk dat je de ver-zorging verderzet totdat het naveltje helemaal genezen is. Het poeder voor de verzorging krijg je mee vanuit het ziekenhuis.

URINE EN STOELGANG

Wanneer je kindje voldoende eet, zal hij ook voldoende urine en stoelgang maken. Tijdens je verblijf op de materniteit wordt dit heel nauw opgevolgd, maar ook thuis is het belangrijk dat je dit blijft opvolgen.

(37)

(38)

LICHAAMSTEMPERATUUR

De normale temperatuur van een baby ligt tussen 36,5 en 37,5°C. Controleer de temperatuur van je kindje de eerste dagen na thuiskomst 1 tot 2 keer per dag. Door dit op te vol-gen weet je of je je kindje warm vol-genoeg kleedt en toedekt, of juist te warm. Je neemt best de temperatuur van je kindje wanneer het heel warm of koud aanvoelt of wanneer het zich anders gedraagt dan gewoonlijk.

Je baby heeft koorts wanneer de temperatuur boven de 38 - 38,5° C stijgt . Raadpleeg bij aanhoudende hoge koorts steeds een arts.

HUIDSKLEUR

Een baby is normaal gezien mooi roze. • Blauwe handjes of voetjes: te koud? • Rood: te warm? Koorts?

• Geel? • Bleek?

Raadpleeg bij een abnormale kleur steeds een arts.

ONGEWOON GEDRAG

Suf, prikkelbaar, moeilijke ademhaling, kreunen,...? Raadpleeg steeds een arts.

HUILBUIEN

Honger? Dorst? Vuile luier? Moe? Krampen? Boertje? Zich niet lekker voelen? Genegenheid? Verveling? Tandjes? Zonder reden?... Ga na een huilbui steeds kijken hoe je baby in slaap gevallen is.

SLAPEN

Juiste slaaphouding

• Leg je baby altijd op de rug te slapen. Geen buik- of zijligging. • Wanneer je baby wakker en onder toezicht is, mag hij wel

regelmatig even op de buik liggen. Dit bevordert zijn moto-rische ontwikkeling.

• Controleer je kindje regelmatig. Zorg zowel overdag als ‘s nachts voor een rustige omgeving.

Veiligheid

• Kies een veilig bed voor je baby. Het moet een stabiel bed zijn met daarin een stevige, perfect passende matras. De ruimte tussen de bedspijlen mag maximum 6,5 cm zijn. • Gebruik geen dekbed en bedrandbeschermer tot 1 jaar en

geen kussen tot 2 jaar.

• Leg je baby te slapen in een slaapzak op maat van je baby. • Kleed je kindje niet te warm en leg nooit een elektrisch

dekentje of kersenpitkussen bij je baby. Deze geven te veel warmte af.

TEMPERATUUR VAN DE RUIMTE

• Tussen 15 en 18°C is de ideale slaaptemperatuur. • In de leefruimte mag het warmer zijn, zo’n 21C°.

RESPECTEER HET SLAAP- EN WAAKRITME

Reizen, drukke visites, logeerpartijen en allerlei andere onge-wone gebeurtenissen maken een zuigeling vaak onrustig. Een verstoorde slaap kan het gevolg zijn. Beperk onrustige situaties in het eerste levensjaar. Respecteer zoveel mogelijk het slaap- en voedingspatroon van je kindje en maak je baby niet onnodig wakker.

(39)

NAAR BUITEN

Afhankelijk van de weersomstandigheden mag je baby naar buiten. Bescherm je baby tegen de wind en zet hem/haar een muts op. Trek bij erg warm weer je baby luchtige kleding aan en zoek de schaduw op. Kinderen verbranden namelijk erg snel. Bovendien kan het in de kinderwagen erg warm worden als de zon op de kap schijnt. Voorzie bij warm weer ook altijd voldoende vocht.

VERVOER VAN JE BABY

Tot de leeftijd van 6 maanden kan je je baby met de auto vervoeren in een reiswieg. Een draagbaar autozitje voor pas-geborenen met een goedgekeurd beveiligingssysteem kan je gebruiken vanaf de geboorte tot op het moment dat je kindje 13kg weegt of te groot wordt.

Let op met airbags. Zet je kindje op een plaats waar geen airbag aanwezig is of schakel de airbag uit. Bescherm je baby tegen de zon door een zonnescherm op het raam aan te brengen.

MEDICATIE

• Geef enkel medicatie op voorschrift van de behandelende arts;

• Ook homeopathische middelen, kruiden,... enkel op voor-schrift van een arts geven;

• Geef nooit geneesmiddelen voor volwassenen aan kinderen!

ROKEN

Rook niet in de omgeving van je baby. Passief roken veroor-zaakt een verhoogd risico op wiegendood. Ook geeft het meer kans op verkoudheden, bronchitis, oorontstekingen en astma. Laat je kind nooit slapen op een plaats waar gerookt wordt of werd.

SCHUD NOOIT MET JE BABY!

Wanneer je een baby schudt, gaat zijn hoofd heel snel en met grote kracht heen en weer. De fijne adertjes in de hersenen kunnen dan scheuren en bloedingen veroorzaken.

Dit kan leiden tot stuipen, doofheid, blindheid, hersenbeschadiging en overlijden.

OP CONTROLE

Je kindje dient na 1 week op consultatie te komen bij de kin-derarts. Hiervoor kan je een afspraak maken op volgend num-mer: 016 20 92 81.

(40)

Goed herstel van mama

LICHAMELIJKE VERANDERINGEN

Negen maanden lang heeft je lichaam zich voorbereid op de bevalling. Je lichaam heeft nu ook de nodige tijd nodig om terug te ‘ontzwangeren’. Hoe snel dat gaat, is afhankelijk van je conditie en hoe de bevalling is verlopen. Het is vooral belang-rijk dat je de nodige tijd en rust hiervoor neemt.

• Bloedverlies

Het is volkomen normaal dat je 4 tot 6 weken na de beval-ling bloedverlies hebt. De eerste dagen is het bloed felrood van kleur, daarna wordt het meer bruin. Zorg altijd voor voldoende spoel- of wasbeurten. Neem een douche en wissel regelmatig het maandverband.

Zolang je bloedverlies hebt is het afgeraden om een zitbad te nemen of te gaan zwemmen. Van zodra het bloedverlies gestopt is, mag je hier terug mee beginnen.

Wanneer je na een aantal weken opeens terug meer felrood bloedverlies hebt of er zijn veel klonters bij, dan moet je je arts raadplegen.

• Knip of scheurtje

Voor een goede heling blijft regelmatig spoelen ook thuis aan-geraden. Er wordt gehecht met een resorbeerbare draad. De draadjes zullen na ongeveer een week vanzelf uitvallen van zodra de wonde goed genezen is.

• Wonde na keizersnede

De wonde na een keizersnede zal tijdens je verblijf op de materniteit regelmatig nagekeken en verzorgd worden. De huid wordt gehecht met haakjes. Bij normale heling zullen deze na 5 tot 7 dagen na de keizersnede verwijderd worden op consultatie, door de zelfstandige vroedvrouw of huisarts. Thuis is het normaal gezien niet meer nodig om de wonde nog speciaal te verzorgen. Wanneer dit wel nodig zou zijn, zullen de vroedvrouw of de arts je hierover meer uitleg geven bij je ontslag. De buikband en steunkousen die je tijdens je verblijf krijgt, mag je mee naar huis nemen.

• Postnatale kinesitherapie

Tijdens de zwangerschap en na de bevalling verliest de bek-kenbodem aan kracht en uithouding. De kinesiste die tijdens het verblijf langs komt, zal je leren hoe je deze spieren bewust kan controleren en trainen. Zo kan je urineverlies, windjes niet kunnen ophouden, stoelgangproblemen en verzakking voorkomen. Ze geeft je nuttige tips ivm lichaamshouding, toi-lethouding en hoe deze oefeningen te integreren in je dage-lijkse leven.

Na 4 weken (bij een bevalling) en na 6 weken (bij een keizer-snede) kan je beginnen met postnatale kinesitherapie. In deze sessies gaat men op een verantwoorde manier het spierkorset verstevigen en herstellen. Afspraken voor postnatale kine in het ziekenhuis kunnen gemaakt worden op: 016 20 98 42. Of je kan beroep doen op een gespecialiseerd kinesist in jouw buurt. Deze vind je op www.vrouw-en-kine.be

(41)

PSYCHISCHE VERANDERINGEN

Na een zwangerschap en bevalling kan je overspoeld worden door allerlei emoties van angst, onzekerheid en droevig-heid. Dit komt door de grote hormonale veranderingen in je lichaam en de nieuwe situatie waar je aan moet wennen. Deze fase wordt ‘baby blues’ of kraamtranen genoemd. Het gaat hier om een veel voorkomende post-natale reactie van voorbijgaande aard. Indien deze symptomen aanhouden of je dagelijks functioneren belemmeren, dien je je arts te raadplegen.

OP CONTROLE

Na 6 tot 8 weken moet je op raadpleging komen bij je gynaecoloog. Bij vragen of problemen kan je steeds een beroep doen op je gynaecoloog. Een afspraak kan je maken via dit nummer: 016 20 92 09.

(42)

Nuttige adressen

Mocht je toch nog vragen heb-ben, aarzel dan niet om contact op te nemen met ons ziekenhuis. De nuttige telefoonnummers vind je in deze brochure, op pagina 7. Wij zijn dag en nacht bereikbaar.

(43)

ZELFSTANDIGE VROEDVROUWEN

Tijdens de kraamperiode kan je thuis steeds beroep doen op een zelfstandige vroedvrouw. Zij komt bij jou thuis en kan je helpen met de borst- of flesvoeding, verzorging van de baby, controle van het herstel van jou als moeder,...

Elke moeder heeft recht op een aantal bezoeken van een zelf-standige vroedvrouw en de vergoeding kan rechtstreeks met je mutualiteit geregeld worden. Op de volgende website kan je een lijst vinden van vroedvrouwen bij jou in de buurt.

VBOV – Vlaamse Beroepsorganisatie van Vroedvrouwen

Haantjeslei 185-01, 2000 Antwerpen 03 218 89 67

www.vbov.be

www.vroedvrouwen-oostbrabant.be

BORSTVOEDINGSGROEPEN

Belgische vereniging van lactatiekundigen vzw

Maleizenstraat 23, 3020 Herent www.bvl-borstvoeding.be VZW Borstvoeding www.borstvoedingvzw.be

POSTNATALE KINÉ

www.vrouw-en-kine.be

KRAAMZORG

Wanneer je tijdens de zwangerschap en de eerste dagen thuis wat extra hulp en ondersteuning kan gebruiken, kan je kraam-hulp aanvragen: Landelijke thuiszorg www.landelijkethuiszorg.be Remylaan 4b, 3018 Wijgmaal 016 24 49 24 Familiehulp Leuven www.familiehulp.be

Martelarenlaan 6A, 3010 Leuven 016 29 81 30

Solidariteit voor het Gezin

www.solidariteit.be Afdeling Tienen

Minderbroedersstraat 30, 3300 Tienen 016 78 16 59

ANDERE HULPORGANISATIES

Kind en Gezin Vlaams-Brabant en Brussel

Dirk Boutsgebouw

Diestsepoort 6 bus 56, 3000 Leuven 016 21 05 11

(44)

Ontslaggegevens

BABY

Ontslagdatum: (... /... /...) Gewicht bij ontslag:

... Guthrie: Ziekenhuis (... /... /...)

Kaart mee naar huis

Voeding: Borstvoeding

Verloop: ... Bijvoeding en hoeveelheid: ...

Kunstvoeding.

Soort voeding: ... Vitamines: Konakion ped IM bij geboorte

VIT D 2dr/d, min. tot 2 jaar Andere medicatie: ... Verblijf neonatale eenheid: ja neen Bijzonderheden klinisch onderzoek: ... ... Saturatiemeting: Pass (met) Fail (not met) Bilicheck: D2:... D3:... Bili: ... mg/dl ... mg/dl op ... /... /... op ... /... /... Fototherapie: ja neen

ONTSLAGCRITERIA BABY<24-48H

geen perinatale verwikkelingen bij baby zwangerschapsleeftijd tussen 37-42 weken geboortegewicht ligt tussen 2500-4200g apgarscore van minimum 7 na 5 minuten vitale tekens stabiel sinds minstens 12uur urine en stoelgang gehad

minstens 2 succesvolle voedingen gunstige evolutie van de navel normaal klinisch onderzoek

niet zichtbaar geel de eerste 24u. Indien ontslag voor eerste 24u: geen gele verkleuring van de navelstrengstomp hepatitis B status en/of vaccinatie, bloedgroepen met

directe coombs bekend

ONTSLAGCRITERIA BABY≤ 72H

gewichtsverlies minder dan 10% urineproductie: #mictie = #dagen oud

stoelgang: minstens 1x/dag, minstens in overgangsfase navelklem verwijderd

intake:

BV: op vraag, min. 6x/dag

FV: >1/2 van vereiste hoeveelheid FV volgens schema icterus: Evaluatiezone billibaby ≤2 anders bloedname metabole screening gebeurd of afspraak gepland bij ...

... medisch opvolgonderzoek geregeld na ... ...

TELEFOONUMMER SECRETARIAAT PEDIATRIE: 016 20 92 81

(45)

Onderzoek op dag 7-10

BABY

Datum ... /... /... Pediater: ... Klinisch onderzoek: Gewicht: ... Lengte: ... S.O.: ... Huid: ... Hart: ... Longen: ... Abdomen: ... Art. fem: ... Ortolani: ... Clavic. en plexus: ... Neurologisch: ... Testes: ... Voeding: ...

AANDACHTSPUNTEN:

VERDERE AFSPRAKEN:

(46)

Ontslaggegevens

MAMA

ONTSLAGCRITERIA

geen koorts

normale pols (60-90 ‘/min)

normale bloeddruk (>9/5 - <14/9 mmHg) normale ademhaling

normale lochia

harde baarmoederfundus adequaat plassen

goede evolutie episiotomie of sectiowonde tolereert eten en drinken

lactatieremmer gehad Bijzonderheden: ... ... ... ... Terug op controle: ... Huisarts: ... Vroedvrouw: ... G... P... A... Zwanger-schapsduur: ... eenling meerling Ligging: hoofd stuit

Bloedgroep: mama: ... Rhogam baby: ...

GBS: pos neg Profylaxis Arbeid: spontaan inductie stimulatie Analgesie: geen lokaal epidurale

rachi algemeen Vruchtwater: helder meconiaal

Uitdrijving: spontaan ventouse forceps

Perineum: intact episio ruptuur, gr: ... Placenta: spontaan manueel

Sectio: primair secundair

Reden: ... Haakjes verwijderd: Ja (... /... /...) Neen Hemoglobine: ... op ... /... /... Transfusie: ja neen Ijzersupplement: ja neen / IV PO Antibiotica postnataal: ... ... Voorschrift

medicatie: anticonceptie ijzer-supplementen antibiotica anticoagulantia

(47)

(48)

Sociale rechten - verlof

Er zijn verschillende verlofmogelijkheden voor wie zwan-ger is en voor jonge ouders. Moederschapsverlof, verlenging van moederschapsverlof bij hospitalisatie van het kindje, geboorteverlof voor de partner, borstvoedingsverlof, borst-voedingspauzes, ouderschapsverlof, loopbaanonderbreking, tijdskrediet,…

Voor informatie over deze vormen van werkonderbreking kan je terecht bij je werkgever, bij Kind en Gezin of bij je mutualiteit. Indien je dit wenst, kan je ook informatie krijgen via onze sociale dienst: 016 20 99 38

(49)

Beoordeling verblijf

Wij vinden het belangrijk te weten wat je bevindingen zijn of waren tijdens je verblijf in het ziekenhuis. De bedenkingen die ons worden gemeld door patiënten en hun familie geven ons de kans verder te groeien en onze dienstverlening te optimali-seren. Je kan je ervaringen steeds doorgeven aan de betrokken dienst of medewerker in het ziekenhuis.

Wanneer je dit moeilijk vindt, of als je je niet correct benaderd voelde, kan je ook terecht bij de bemiddelaar of ombudsman van het ziekenhuis. Deze persoon luistert naar je klacht en registreert je ervaring, bemiddelt tussen jou en de persoon of dienst waar het spaak liep, licht je in over verdere mogelijk-heden wanneer er geen vergelijk wordt gevonden en/of for-muleert aanbevelingen naar de organisatie om herhaling van deze bedenkingen in de toekomst te voorkomen. Je kunt een gesprek met de bemiddelaar aanvragen op 016 20 92 08 of via mail: ann.willemans@hhleuven.be

TOT SLOT WILLEN WIJ JE DANKEN VOOR HET

VERTROUWEN IN ONS ZIEKENHUIS.

(50)

Evaluatie van je verblijf op materniteit

Om onze dienstverlening continu te kunnen verbeteren zijn we erg benieuwd naar jouw beleving van je verblijf. Je kan je ervaringen met ons delen door de Vlaamse Patiënten Peiling in te vullen. Dit is een vragenlijst die ontwikkeld werd door het Vlaams Patiëntenplatform. Je krijgt de vragenlijst voor je het ziekenhuis verlaat.

Daarnaast nodigen we je ook uit om je ervaringen, voorstellen, bedenkingen, … die jou of je familie plezier deden of stoorden mee te delen.

Het ingevulde formulier kan je deponeren in de brievenbus op de afdeling. Wij staan open voor jouw feedback!

Alvast bedankt voor je medewerking.

Afdeling van verblijf: Naam (mag ook anoniem): Beoordeling van je verblijf:

(51)

(52)