S P R E N G E R I N S T I T U U T
Haagsteeg 6, 6708 PM Wageningen
T e l . : 08370-19013
(Publikatie uitsluitend met
toestemming van de directeur)
Rapport no. 2098
A.CR. van Schaik en drs. S.P. Schouten
DE BEWARING VAN DE NIEUWE APPELRASSEN ELSTAR EN JONAGOLD
1978-1979
Uitgebracht aan de directeur van het Sprenger Instituut Project no. 19
Inleiding
In het kader van het gebruikswaarde-onderzoek groot fruit werden de nieuwe veelbelovende appelrassen Elstar en Jonagold dit seizoen wederom op de houd-baarheid getoetst. Beide rassen zijn zogenaamde kleurappels dat wil zeggen dat het kleurniveau mede bepalend is voor de handelswaarde van het produkt. Een te vroege pluk betekent te weinig kleur en een te late pluk kan de houd-baarheid nadelig te beïnvloeden. Een juist pluktijdstip is dan ook een com-promis tussen deze twee aspecten.
Van het ras Elstar is uit eerder onderzoek bekend, dat het beste pluktijdstip voor bewaring eind september ligt. Bewaring bij een temperatuur van 3 C was
in de koelcel mogelijk tot half januari en onder CA-bewaring tot en met maart. Deze ervaringen echter zijn opgedaan met vruchten van één herkomst. Een ander
probleem was het optreden van CCU-bederf bij percentages > 31 C07.
In een eerdere proef werd vastgesteld dat het ras Jonagold veelbelovende be-waarmogelijkheden biedt. In de koelcel tot februari en in de CA-cel tot en met mei. Volgens onderzoek in West Duitsland zou bewaring bij een lagere tempera-tuur en hogere CCL-gehalten ook mogelijk zijn.
Een aantal van deze aspecten worden dit seizoen getoetst op hun waarde^ ter-wijl men deze proef verder ook moet zien als een herhaling van proeven in vorige
seizoenen om de jaareffecten in te calculeren.
Proefonzet
Elstar Pluktijdstip: 28 september
Bewaartemperatuur: 3 C CA-varianten: 0% C02 - 211 31 C02 - 18?
°2
31 C02 - 39o 0, JonagoldHerkomsten: Flevopolder en de Betuwe..
Pluktijdstip: 6 oktober Bewaartemperatuur: 1 C en 3 C CA-varianten: 01 CCL T 2 H 0 , 6*o CO. 15% 0.. 2. 2 "• J J 0 w2 9% C02 - 12?„ 02 f 3% 0o 3 1 C02 -6% CO,, - '.31 0 Herkomst: Betuwe. x) alleen bij 3°C
-2-Werkwij ze
De exacte plukdata voor het proefmateriaal werden vastgesteld op grond van de vroegere ervaringen, maar ook aan de hand van het kleurniveau en de
zetmeel-toets. De maatsortering die werd gebruikt voor de bewaarproef, liep uiteen van 70-85 mm doorsnede. Binnen dit criterium viel ongeveer 90% van de geoogste vruchten. De Elstar appels waren afkomstig van driejarige bomen (Betuwe) en vijfjarige bomen (Flevopolder). De Jonagold appels die een vrij grote vari-atie vertoonden in rijpheid waren eveneens afkomstig van driejarige bomen. Alle herkomsten hadden als onderstam de M IX en groeiden op kleigrond.
Voordat de appels werden ingezet, werden ze eerst gemengd. Hierna werden ze in-gezet in containers die in de koelcel waren geplaatst, per container 12 kisten à 12 kg.
Na twee dagen werden de containers gesloten om de desbetreffende behandelingen kunstmatig met N2 op de gewenste CA-waarden te brengen. Tijdens de bewaarperi-ode werd elke twee dagen de CCU- en (^-concentratie van de CA-objecten gemeten en indien nodig bijgesteld. Ook werd de temperatuur in de opslagcontainers re-gelmatig gecontroleerd met behulp van thermokoppels.
Voor de inzet werd de refractiewaarde en het zetmeelstadium vastgesteld aan de hand van 25 vruchten per herkomst.
Bepalingen tijdens de bewaring en bij uitslag
Om aan te kunnen geven hoe het kwaliteitsverloop is tijdens de bewaring en wat de maximale bewaartijd is onder behoud van een goed kwaliteitsniveau, werd viermaal in het bewaarseizoen een vierde gedeelte (36 kg) van ieder object uit-geslagen en beoordeeld. De controledata die in de proefopzet zijn vermeld val-len binnen de te verwachten consumptieperiode.
Het produkt werdi gesorteerd en beoordeeld op mogelijk voorkomende bewaar-ziekten. De overblijvende gave vruchten werden nog een week nabewaard bij 15 C en 80% r.v. om het handelskanaal te simuleren. Hierna werd nogmaals beoordeeld. Zoovel direct bij uitslag als bij de nahewaring werden steeds 25 vruchten per behandeling doorgesneden als controle op inwendige bewaarziekten..
Hardhe idsmet ingen
Gedurende de bewaarperiode werden textuurmetingen uitgevoerd aan de appels. Deze metingen werden om de vier weken en bij uitslag gedaan aan een monster van 10
na-bewaring hadden ondergaan.
Genieten werd met de Instron drukbank door middel van de plaatcompressiemethode. Volgens een gestandaardiseerde werkwijze wordt een schijfje uit de vrucht ge-nomen. Dit wordt gecomprimeerd met een plaat, die aan een met constante snel-heid bewegende balk is gemonteerd. De kracht, die het schijfje tegen deze beweging uitoefent, wordt automatisch geregistreerd.
Van het; ras Elstar werden alle behandelingen gemeten en van het ras Jonagold alleen de koelcelmethode en de gewone CA-bewaring. Bij een uitslag werden weer alle objecten gemeten. Deze objectieve metingen hebben een hoge correlatiegraad met de subjectieve consistentiebepaling door middel van smaakkeuringen.
Om de consumptiekwaliteit van de appel vast te stellen werden organoleptische keuringen uitgevoerd. Dit gebeurde aan de vruchten die het gesimuleerde handels-kanaal hadden doorlopen, dus op het moment dat de consument erover kan beschik-ken. Dit gebeurde door middel van een preferentiekeuring, uitgevoerd met be-hulp van paarsgewijze vergelijking.
Bij het ras Jonagold werden de bewaartemperaturen en de CA-varianten op grond van smaak en consistentie vergeleken.
Bij Elstar werden alleen de CA-varianten binnen de herkomsten vergeleken. Deze smaakproeven worden volgens een statistisch verantwoorde wijze uitgevoerd, zo-dat over de resultaten een betrouwbaarheids uitspraak kan worden gedaan.
Resultaten
Tabel 1. Gemiddelde refractiewaarden en zetmeelstadia bij inzet
refractiewaarde zetmeelstadium ELSTAR Tijssen 13,3 1,8 Smits. 12,6 1,1 JONAGOLD 15,9
4^0- -4-x u •H S CD M CD x > +-> c CD U O P. 0 •M O S -O o3 0 z
3
OS oq U !—( P z1
1-1 u z a:s
P i5?
1
HR
U ZS
g
pu s z <T23
CO f - H 1—1 p z z i—i OS Pi8
a z i—i —i w p z H PQ t » c s-. o3 rt C S CD X M rt ^ H 03 t o • r H 3 C CD r * M CD r H > • M U ni • M O r H <+H 03 03 M G CD A : M CD r H > +-> X u n) M +-> O SH c CD r * r * CD r H > • M x U 03 N • ( - > O r H MH 03 oS be i c/> +-> m X 0 U - r H • H r H 5- SH CD CD 0 £ > 4-> <r -H U rH 03 > +-> C/l o c e as O r H , X O rH 4-> CD - H E D 1 1 1 1 cri * o CM r--a i i i K l O 1 1 \D C D r r -a i r-~-1 CM 1 o a i r^ a i i — c/i 1 H-» T— - H i e "* co 1 1 1 1 K ) »v o V D oo a i i i K l O 1 1 1 OO oo a i • M T 0 0 r~ 1 K l C/l +-> • H 6 en i i ? — ». CM 1 a i ». O CM o a i \—i ». CM 1 to O 1 1 o o v O CO O l co o t o 1 K I t/1 H-> • H E co i i i i i 0 0 co a i i ! 1 1 1 1 CO 0 0 a i CM 1 CM 1 O C CD i/> (/) ' i — i • r H H 1 ' 1 1 1 V D O l a i i i i i i i CM a i a i 0 0 o 0 0 >— 1 K I C CD en c/i • i — i • H H 1 1 1 1 CM ». T~ C D 0 0 a i i i \o C D 1 1 *o o \D CO a i 0 0 C D K l 1 K l C CD c/l 1/1 ' i — . • H H 1 1 1 CM •V K l K l ». K l i — CJl 1 CM •s K l v O 1 1 1 r^ >— 0 0 L O a i L O C M ( N 1 O a i a i T i c/i CM 4H 1 T - i CM S • - CO 1 1 \o ». K l < H > K l • V C D a i ». ,— K l CM a , i i a i 1 •JD ». K l K l C D L O * 3 -a i t -i — oo <— 1 K l t / i +-> • H S CO i i i — ». \0 1 C D ». CM • * O a i L O *. L O 1 1 V O « O 1 o CM L O a i r--T K l 1 K l en • M • H e co i i i v D C D p . ^3t ~ -CM a i V D ». O CM C M 1 1 a i *-v O L O a i L O C M CM 1 O C CD C/l c/l •1—> - H H 1 1 1 v£> 1 a i ». "" a i «* a i i ^o ». ^— \D 1 1 1 K l C D 0 0 a i t ^ -• i — oo *-I K l C CD C/l C/l • r - » • H H 1 ' T ». o 1 0 0 ». C D en \o a i T ». O 1 1 1 1 0 0 o L O r -a i r--T K l 1 K l G CD t/1 1/1 ' 1 — t • H Hb -o e • H cd !-i G cd g O 0 0
1
O (-1 z I-H P i ft1
P9 •I-J O f * 4-1 e« ca M e CD XI o cö o i - i LO t o oo •* ai i n o i CM t O LD i— i— C M o o i— r~-«-» O O C M C M ••O O l - « I O LO •^- ^ t - * •» * •» CO \ 0 N a i r-- 0 0 a i C M *— \ o ai T* a i oo a i O l OO i -\ 0 LO t O l / l U I N a *o CM »O ^ t LO f - ^ t K i L O t o t— r - t o CM ^ > CM a i t-^ to o o t o o r-~ L O C M o oo t o \ 0 O l LO •* •» A O0 "* tO CM i— t~~ O i - o oo a i a i r-- L o r-~ C M a i C M t o T— CM i— u • H g 4-> CD S •M C CU U O Si p. c CD O CD CD +J »H O in Cti Ifl 1—1 W CD •8 H CD OSI
C CD 4«S CD • P U CÖ N • M O f i CO CB I l/l •M W 43 <D U -H •H i—l S >-CD <D M > e-- o a i a i t o r— vo ai o to ai a i vo oo CM a i a i a i a i t o oo LO O ^ f CM CM T— LO t o "3-CM "3-CM t— VO CM oo a i t o « * 0 0 oo t o LO CM t O CM t O y- \0 t— O t~~ 1^- CM v u CM CM O l 0 0 a i a i L O CM C M C M cd > i— oo t o CM T— I o I o e cd O i - l , ü ui i-> p CD . H a i r--ai i w w t O P P I -ri - H J3 g S CM C/) CO CM O oo t o t o t o c CD w in i—» H H C CD 1/) in • i — i • H H 13 CD l/l U) • H H O l a i t— i n I 4-> LO - H t-^ to Ö j3 • H - H c l c l CM o oo t o t o t o C «J W i n c CD i n i n C CD i n i n H H HTabel 4. Elstar, sorteeruitkomsten totaal, per CA-methode in procenten Beoordelings-datum 4-1-1979 4-1-1979 4-1-1979 12-2-1979 12-2-1979 12-2-1979 26-3-1979 26-3-1979 26-3-1979 7-5-1979 7-5-1979 7-5-1979 CA-methode koelcel 3 - 1 8 3 - 3 koelcel 3 - 1 8 3 - 3 koe 1 ce 1 3 - 1 8 3 - 3 koelcel 3 - 1 8 3 - 3 gew. v e r l . 1,5 1,0 0,8 2,5 1,7 1,7 2,5 2,1 1,4 2,9 2,4 2,6 gaaf 98,0 99,1 97,1 91,9 93,6 93,7 84,9 84,4 90,4 68,4 73,5 81,9 rot
O,
5 0,1 1,1 3,7 1,9 1,4 8,0 6,5 1,6 13,5 5,7 3,0 zacht -1,9 0,8 -4,5 5,0 -15,3 11,6 0,4 vlekken -1,0 -1,8 3,1 -1,6 6,5 -7,6 12,6 inw. bruin -4,07 -H Q PC; e; i—i ty t—i u 1—1 Pi
ë
tóS
< f «3: He
g
i—iï
w pq ,^1 v-23
en t—i S3 *t^-* H US
i—i O I—i Pti H Pë
o CO £2 z 1—1g
K PO i fi « - H ni tn ß Ö . û W, ni Cd tfl fi *-> • H 3 ' P X U cd N r H fi • H - H•8B
w X i P O & m cd ctf bO • P .fi U cd «H fi • H - H•SE
!/) , û P O ?H P •6-cd S I • H fi • H - H-SE
t/i x i p o IS 4-T cd cd bc i W p to , f i 0> O - H • H i—( £ r* d) (U bo > bû-çj cd fi r H o tfl u p 1'16
rH cd •gg.
<U Ci) 1 , — 1 v O •* t o o •\ vO CSI • = t «\ 0 0 r--•\ a i L O O t o o #\ ^ (NJ * >* vO O o * s L O r - j • # \ «* r-~ •^ r-- c^-L O * ( S I "* O 1 ( S ] r— ( V I 1 O U O PQ P | t O 1 1 1 a i • t i — \ D •* o •** •* t o o> 1 en « s , _ i , | ^ O •* o 0 0 « t L O a i CM « v •*± L O r— | v O U o t o 1 1 1 o> • V 1 — ro #\ i — t o • v T * o i ' a i * T~ t o • s 1 — 1 1 1 L O •* r-» a i L O «\ CS] I O | t O u o t o 1 1 , , 1 1 1 1 1 1 T— a > «\ «t L O V O a i a i i i i i t o •> i i — i i i i vO •> 1 O * t a i • * »V vO vO a i a i O T— •* «\ t o t o t O CS] r— 1 1 v o a i a u o o t o t o 1 1 1 vO *. O Cv» •* ,— r-v «V t o T*"* O l *\ o 0 0 1 CM # i ,— f - . #» 0 0 vO o vO « 1 o o M m 0 0 * o O l r— « s t o r— csi 1 o u o T~ 1 1 1 t o ». T — \ 0 • t r— tn w\ •* a» • t o * T_ vO A 1 1 1 I CS] * r-» a i 0 0 * ( S I L O T — | vO U o T~ 1 1 1 1 1 L O •* t ~ -a i i i i i i i L O «V r--O l L O • t CSI t o 1 t o u o ""* CS] r~ *»1
1 1 1 L O * r--a i i i i i i vO • S O L O l \ t~~ a i o *\ est t O L O 1 1 T— v O CSt u O r~ 1 1 L O •s t~-** 9< 1 (VJ CM «\ a i T ~ -I O • N 0 0 »* vO O # k est ^_ * 0 0 * t o #\ en ,— • s r— ^~" 0 0 • t •^t vO l~^ * t t O r— CS] 1 O u o t o i i L O • t CSI o • t r-* csi A t o T— "* «<t O oo LO csi O •\ 'r~ CSJ c\ est 1 1 o v t T — T ™ Csl # 1 V O 0 0 a i •s est L O ^ 1 vO U O t o 1 1 1 1 1 oo M \ o a i i i i i i i oo * vO a i CSI « t t o t o 1 t o u o t o 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 • = * "si" » l «t « * t O a i a i i i i i r— L O • * » s X— 1 — 1 1 1 1 "Çf 0 0 • t M es] o V O O * * L O L O a i a i T — CSI • \ »V CS] * * t O CSI r— 1 1 v o a i u u o o t o to i ' L O •s 0 0 t o • s 0 0 t o «N L O ^-^ • * t ** • ^ i -\ D L O 0 0 r-~. • V CS) 0 0 •\ a ^ i vO *. L O L O »« •^t t~~-M vO 0 0 CSI • N t o r— CSI O C_) o 1 1 1 1 1 L O • t t o a i L O 1 — 1 L O #\ o , c^ •^ T_ CSI •* o vO M L 0 a i L O • V CSI L O T — | vO CJ o 1 1 1 1 • « * •s CSI t~^ M •** a i i i ^-'•s es] 1 1 1 t o M f~-a i t---n CS] t o 1 t o u O ' 1 1 l t 1 r— • s •«* a i i i o •» t o , 1 i 1 ^ f •s t -en t-s. »^ CS] t o 1 v O u O Î00 CTi 4-> HP U •H 0) M +-> <D N P 4-> CD p cd > P 0 ) 4-> P O) o o !H P-, <D 4-> o 0 ) CD 4-> ? H O 10 T3 t—i O DJO cd P o '-o <u cd H I ! H 9 p i CJ 1—1 g y 1—1 Z i—i P i P i & -, <rr H O i—i \ j IS : P5 z
o
z
1 — H P i P-I f » $ : C33
co i—i ZD ^ CJ h-1 Qs
1—1 ai w H D iy
CJ Z i—i —1 P-l ', 11 tu tJO P • H ( H i cd cd 3t G CK X* tau cd r-H CO cd+-> P -4-> , P U cd rH P • H - H HP ^ U >H co j D 4-1 o ^ <4H cd cd W -P o cd C-J rH PI •H -H-SS
Cfi , j Q 4-> O 5 H 4-> X U cd N 1 rH P • H - H-fis
c/i jo 4-> o f H <4H cd cd t » i t / i +-> 10 ,ß CD U "H • H i—1 £ fH CD CD M > U , - ö cd p *-H O CO U 4-> 1•m
1 ?H cd •%w
CD CD m +-> v O O — 1 r~-•* 1 0 0 • V L O CT> v O ** O 1 1 1 1 r-~ #* 1 "** v O CTl CTl i — l — T — 1 oo cvi 1 o CJ O K l 1 vo •V o L O •\ t - ^ CTl 1 1 1 1 1 v O #\ O L O r^-CTi C T l ,— L O 1 — | v O CJ O KO 1 1 1 v O i OO CTl 1 1 1 1 , | v O O 0 CTl • * * "" K 0 | K 0 CJ o KO 1 KO • V o L O •* [ > -CTi 1 1 KO #s o 1 1 1 T_ 0 0 CTi CTl *~~ KO | vo c j CJ KO 1 1 1 CTl »* r-. CTi | 1 i i i ^r ^ o CTl r--CTi f -r_ CXI T 1 CTi CJ O KO 1 1 vo •s o KO #* r^ CTi 1 1 vO r* O 1 , 1 L O r~-CTi L O CM ï — CM 1 O CJ O "— 1 1 1 L O •\ oo CTi 1 1 1 1 1 1 v O 0 0 CTl • * * L O 1 1 v O CJ O 1— 1 1 KO n 0 0 CTi 1 1 1 1 1 1 KO 0 0 CTl r -r~ KO 1 KO CJ o !— 1 1 1 L O #* r-~ CTi 1 1 1 1 , 1 L O r--O l L O C M C M KO O 1 1 v O O CM CJ o "-["-. L O CTl •s CTi ^-n ,— r~-o oo r-~-^ K O " 5 t i o *\ CM L O CM i— r> ^— CTl i — CTi L O CM T CM 1 O C_J o K 0 L O CM \D «\ O v O »s o r^ KO OO CTi #\ ,— v O O 1 v O «* O 1 v O »V o ^1-v O CTl L O CM L O r— 1 \D C J O KO 1 1 V D »\ O v O \T> CTi 1 1 vO »> O 1 1 1 CM f -CTl 0 0 CM KO 1 KO CJ o K 0 1 1 o oo CTl 1 1 1 1 1 1 O oo CTi O CM KO 1 vn CJ o KO i i i I -VO CTl 1 1 1 1 1 1 r~-v O CTi KO KO CM *— 1 CTl CJ O KO CTi <3-1 1>-* t O 0 0 •* O l CTl * ^ t 1 r~^ •s o i i i K O t - > CTl 0 0 CM ^— CM 1 O CJ o "— \0 o v O a i CT v O CTl v O »\ O v O O 1 1 1 1 K 0 0 0 CTi r -,— L O T — ' | VO C J CJ "— 1 1 1 C 3 0 0 CTi 1 1 1 1 1 1 O 0 0 r n CD CM KO 1 KO C J CJ 1 — 1 1 1 0 0 r~-CTl 1 1 1 1 1 1 0 0 r--CTi C M C M K O 1 v O , CJ o • " —Tabel 7. Jonagold, sorteeruitkomsten totaal, per temperatuur in procenten. Beoordelings-datum 8 januari 8 januari 20 februari 20 februari 2 april 2 april 21 mei 21 mei bcwaar-tcmp. 3°G 1°C • 3°C 1°C 3°C 1°C 3°C 1°C gewichts-verlies 1,8 2,0 2,5 2,2 3,1 2,6 3,0 2,8 gaa f 97,4 97,9 92,3 96,9 85,6 92,6 79,9 86,7 rot 0,7 0,2 | 0,6 0,2 2,6 3,8 8,1 4,4 zacht 0,2 -2,1 1,4 0,9 0,2 2,5 2,1 sch i1-bruin -2,6 0,2 7,5 0,4 5,6 2,1 i nwendi g bruin
-
•10-Sensorische keuringen hlstar, vergelijking tussen CA-variantcn op grond van de totale aangenaamheid
Herkomst Ti jssen Herkomst Smits
3 -2 . 1 4 0 • 1 --2 " 3 -0 . j a n • 3-3 . 3-18 . 0-21 u a r i 3 2 . 1 0 1 --2 " 3 -19 f e b r i . 3-3 ' 3-18 , 0-21 l a r i 3 -2 . 1 0 1 --2 ' 3 -10 j . 3-3 . 3-18 . 0-21 a n u a r i 3-2 . 1 - 0--1 ' - 2 " 3 -. 3-3 . 3-18 . 0-21 19 f e b r u a r i
De objecten voor eenzelfde doorgetrokken streep zijn niet significant verschillend (P = < 0,051).
1 1
-Sensorische keuringen Jonagold, vergelijking tussen de CA-varianten op grond van de consistentie - 3-3 • 6-3 6-15 0--1. -2.-0-21 •3-j anuari 3°C 3 2 -1 • 0 -1 -2 -3 . . 6-3 .3-3 .6-15 0-21 februari 4i 3 2 0 -1 -2- -3-6-3 ,6-15 . 3-3 0-21 april 4n 3 2
H
o
-1- -2--3" 6-3 3-3 6-15 mei 3 ' 2 . 1 0 -1 2 3 --4 3 anuari 1°C — • 6-3 •6-15 . 3-3 .0-21 4 T 6-3 3 2 -1 0 -1 -2 -I -3 februari • 3-3 6-15 0-21 32 -1 • 0 • - 1 " 2 -1 . • 3-3 • 6-2 . 6-15. . 0-21 -4 april 3-3 6-3 4 1 3 2 1 - 0--1 -2 3 -- . (1--15 -4 J mei
-12-Sensorische keuringen Jonagold, vergelijkingen tussen CA-varianten op grond van de smaak. 3 2 . 1 0 -- 1 ' -2 ' - 3 ' . 3-3 .6-15 . 6-3 .0-21 j a n u a r i 3°C ^ 3 2 . 1 • 0 • - 1 * - 2 ' - 3 . 6-15 . 3-3 . 6-3 '.0-21 f e b r u a r i 3 2 1 -0« - 1 • -2' 4 - 3 . 6-3 . 3-3 .6-15 .0-21 a p r i l 3 2 . 1 • 0 1 0 --1' - 3 " . 6-3 . 3-3 .6-15 mei 3 2.
H
o
-r
-2 . 3-3 . 6-3 . 6-15 . 0-21 j anuari 1°C 3 1 2 1 0 -1 -2\
. 3-3 .6-3 .6-15 .0-21 -3 ' februari 3-2 1 0t -1 -2H .6-3 .3-3 6-15 .0-21 -3' april 3 2 1 • 0 • -1 -2--3' mei .6-15De objecten voor eenzelfde doorgetrokken streep zijn niet significant ver-schillend (P = < 0,05%).
Jonagold, sensorische keuringen
Tabel 8. Vergelijking tussen 1°C en 3°C op diverse tijdstippen op smaak.
Aangegeven is de eventueel geprefereerde1' bewaartemperatuur.
CA-variant 0-21 3- 3 6- 3 6-15 j anuari g e l i j k g e l i j k 1°C 1°C februari 1°C 1°C 3°C g e l i j k a p r i l 1°C g e l i j k 1°C g e l i j k mei
X
gelijk
1°Cgelijk
Tabel 9. Vergelijking tussen 1°C en 3°C op diverse tijdstippen op consistentie.
Aangegeven is de eventueel geprefereerde1' bewaartemperatuur.
CA-variant 0-21 3- 3 6- 3 6-15 januari 1°C 3°C 1°C g e l i j k februari 1°C 1°C g e l i j k g e l i j k a p r i l g e l i j k g e l i j k 1°C 1°C mei
X
1°C 1°C 1°C7 De preferentie is op grond van wisselende betrouwbaarheidsniveaus. Bij een betrouwbaarheid van minder dan 25% (P < 0,25) wordt geen preferentie verondersteld.
-14-T e x t u u r m e t i n g e n , g r a f i e k 1 Top kj', 1 2 . 7 : » T • 1 1 o 25 1 0 , 5 0 .-9 . 7 5 •• 9 , 0 0 •• 8 . 2 5 •• 7 . 5 0 -• 6 , 7 5 f 6 . 0 0 •• 5 . 2 5 4 . 5 0 <• 3 . 7 5 \ L J. L _.^J._„ 0 . 5 0 0 . 0 0 0 . 5 0 1 . G 0 1 , 5 0 2 . 0 0 ,50 CA-niethoden
l: I s1-,'i r , IKTIMHIIS! Sin i
A a n t a l d a g e n b e w a r i n g x 100 3% C09 - 3% 0. ••5% 00-, i = 0% CCL 18% 0 211 0 2
Textuurmetingen, g r a f i e k 2. Top kg 1 2 , 7 5 T • 1 2 , 0 0 •• 1 1 , 2 5 <• 1 0 . 5 0 '•• 9 , 7 5 •• 9 . 0 0 • 8 , 2 5 7 . 5 0 6 , 7 5 6 , 0 0 <• 5 , 2 5 >• 4 . 5 0 3 . 7 5 1 - 0 , 5 0 ••«-. J L. JL 0 , 0 0 CA-methoden l i l s t a r , herkomst T i j s s e n 0.50 1.00 1.50 2.00 Aantal dagen bewaring x 100
...•• = 3% C02 - 3* 02
= 3% C02 T 18% 02
= 0% 00, - 2 U 0o
Textuurmetingen, g r a f i e k 3 -16-Top V p. 1 4 * 0 0 * 1 3 . 0 0 i> 1 2 , 0 0 1 1 * 0 0 •• 1 0 . 0 0 9 . 0 0 -8 , 0 0 7 . 0 0 •• • 6 * C 0 -• 5 . 0 0 •• 4 . 0 0 -• 3 . 0 0 •• 2.00 » 0 . 5 0 _1_ 0 . 0 0 0 . 5 0 ~L I . I 1 , 0 0 1 . 5 0 2 . 0 0 2 . 5 0 Aantal dagen bewaring x 100
E l s t a r , herkomstinvloed = herkomst Smits
Textuurmetingen, grafiek 4 Top kp, 1 3 . 5 0 f • 1 2 . 7 5 '•• 1 2 . 0 0 •• 1 1 . 2 5 «• i 1 0 . 5 0 -• 9 . 7 5 9 . 0 0 8 . Z 5 <• 7 . 5 0 -• 6 . 7 5 6 . 0 0 •• 5 . 2 5 <• 4 . 5 0 J 1 - 0 . 5 0 0 . 0 0 0 . 5 0 1 . 0 0 1 . 5 0 2 . 0 0 2 . 5 0
Jonagold, bewaring bij 3 C CA-invloed
Aantal dagen bewaring.x 100 = 0% C02 - 2H- 02 = 6% C 02- 151 02
=-3$?:C02 - 31 o2
£ <r> <P * * = 6% C02 - 3% 02
ï e x t u u r m e t i n g e n , g r a f i e k S Top kg 1 2 . 7 5 <• > 1 2 . 0 0 «• i i 1 1 . 2 5 <• 1 0 . 5 0 9 . 7 5 <• 5) . 0 0 8 . 2 5 < 7 . 5 0 6 . 7 5 -• 6 . 0 0 •• 5 , 2 5 4 * 5 0 3 . 7 5 0 . 5 0 JL——JL. J ™ L J L. J L 0 . 0 0 0 . 5 0 1 . 0 0 1 . 5 0 2 . 0 0 295 0 O p Jonagold, bewaring b i j 1 C CA-JnvLoed
Aantal dagen bewaring x TOO
()uà C 02 - 21«« Q2
Textuurmetingen, grafiek 6
T o p kg 12.7'J " 1 2 . 0 0 -• 1 1 . 2 5 '• 1 0 , 5 0 '» 9 . 7 5 «• 9 , 0 0 <• 8 . 2 5 •• 7 . 5 0 6 . 7 5 -; 6 . 0 0 •• 5 . 2 5 •• 4 . 5 0 3.75 - 0 . 5 0 0 . 0 0Jonagold, invloed bewaartemperatirar
0.50 1.00
J — J -
i t1.50 2.00 2.50 Aantal dagen bewaring x 100
* = bewaring bij- 3°C = bewaring bij 1 C
•20-Bespreking resultaten §2IÏËËIüiÏkomsten ELSTAR
De sorteeruitkomsten (tabel 2 t/m 4) tonen aan dat er enig verschil aanwezig is tussen de herkomsten. De herkomst Smits blijkt gevoeliger voor allerlei be-waarziekten dan de herkomst Tijssen, maar dit blijft beperkt tot niveauver-schillen.
Een ander aspect is het optreden van schürftachtige vlekken op de schil, aan de steelkant van de appel. Deze vlekken werden in de vorige bewaarproef ook aangetoond. Afgeleid werd toen dat dit CCL-beschadiging was. In dit seizoen werd deze conclusie weer bevestigd. Beide herkomsten en beide CA-varianten met 3% (XL vertonen dit. Een niveau van 31 (XL is toch te hoog voor het ras
Elstar.
Gezien het optreden van rot en zacht is bewaring onder koelhuisomstandigheden
t.e.m. februari niet verkieslijk. De gescrubde CA-bewaring 3% (XL - 31 02
krijgt pas bij de beoordeling in mei enige rot- en zachtaantasting. De gewone CA-bewaring (3% CCL - 18% CL) ligt hiertussen in en boekt t.o.v. koelhuisop-slag geen grote winst, wat verlenging van de bewaartijd betreft.
JONAGOLD
In tabel 5 t/m 7 zijn de sorteeruitkomsten van het ras Jonagold op de diverse beoordelingstijdstippen vermeld.
De bewaring bij 1 C heeft een duidelijk positieve invloed op het bewaarresul-taat. Bij alle CA-varianten wordt de afleving van het produkt sterker geremd dan bij 3 C. Schade als gevolg van deze lage temperatuur (l.t.b.) was niet te constateren.
De koelcelbewaring bij 3 C in februari had al vrij grote verliezen aan schil-bruin en zacht terwijl dit bij 1°C nog beperkt was.
Vooral het schilbruin kan explosief toenemen (2 'april reeds 26%). Op grond van deze feiten lijkt het omslagpunt voor koelhuisbewaring in januari te liggen. Alle CA-methoden (zowel gescrubd als ongescrubd) vertonen weinig
aflevings-verschijnselen. Alleen de 61 (XL -• 151 02 bij 3 C vertoonde vrij grote verliezen.
Schade veroorzaakt door hoge (XL- gehalten kon niet aangetoond worden, zelfs bij
9°Ó C 02 niet..
De hoge (X^-gehalten hadden alleen maar een positieve invloed op het
-21-gescrubde CA-bewaring konden niet worden afgeleid uit deze cijfers. Beide me-thoden voldeden uitstekend.
Smaakkeuringen ELSTAR
Bij dit ras werden alleen bij de 1e en de 2e uitslag smaakkeuringen uitgevoerd. Bij de 3e en 4e uitslag was de consumptiekwaliteit van de koelcelappels der-mate slecht, dat een smaàkkeuring binnen de herkomsten weinig zinvol meer was.
De vergelijking tussen de CA-methoden laat zien dat 3% CCL - 3% 02 steeds het
beste was, en de koelcelbewaring het minste. De ongescrubde CA-bewaring 3% CCL
- 18% CL beweegt zich tussen deze varianten in.
JONAGOLD
Bij deze sensorische keuringen werden de CA-methoden vergeleken binnen de
bewaartemperatuur. De bewaartemperatuur werd vergeleken door de corresponderende CA-methoden met elkaar te vergelijken.
Op bladzijde 14 en 15 werden de eventuele verschillen geïllustreerd met een schaalverdeling.
Vergelijking tussen de CA-mcthodcn
Tussen de smaakbeoorde1ing en de consistentiebeoordeling bestaan wel verschil-len. Daarom zullen deze afzonderlijk worden besproken.
Bij 3 C smaakbeoordeling zien we dat het object 6-15 in februari het hoogste scoort (significant). Het is mogelijk dat dit object in februari zijn optimum smaakniveau heeft. De koelhuisbewaring wordt steeds als minste gewaardeerd. De beide gescrubde objecten (6-3 en 3-3) worden bij de laatste uitslagen pas als aangenaamste ervaren.
Bij de bewaartemperatuur van 1°C werden de gescrubde objecten steeds het hoogst gewaardeerd en de 0-21 en 6-15 steeds minder.
Ook hier werd de koelhuisbewaring steeds als minste gewaardeerd..
De consistentiebeoordeling vertoont bij 3 C en 1 C ongeveer hetzelfde beeld in de tijd gezien. Opvallend is dat de vier behandelingen op den duur uiteenvallen in twee groepen nl. de 6-3, 3-3 enerzijds en de 6-15, Q-21 anderzijds, waarbij de koelhuisbewaring steeds als minste wordt gewaardeerd.
De verschillen tussen deze twee groepen worden bij uitslag 3 en 4 significant. Omdat er van uitgegaan mag worden dat de gescrubde CA-methoden de beste con-sistentie hebben, prefereert de keurder blijkbaar toch bijna altijd een harde appel.
-22-Vergelijking tussen de bewaartemperaturen tabel 8 en 9.
Hierbij kunnen de smaak- e n consistentiebeoordeling in de bespreking worden samengevat omdat de preferentie hetzelfde beeld vertoont.
E e n bewaartemperatuur v a n 1 C werd over h e t algemeen m e e r geprefereerd dan b e -waring bij 3°C. Blijkbaar waardeert de keurder de waarschijnlijk mindere rijp-heid v a n 1 C en verkiest deze steeds boven'de 3 C
I la rdhe i dsmet i lijden ELSTAR
In de grafieken 1 e n 2 w o r d e n de CA-methoden vergeleken. Voor beide herkomsten
geldt dat 3% C 0? - 3% O 2 het minst snel afleeft en koelcelbewaring het snelst.
De gewone CA-bewaring, 31 CCL - 18% C L , ligt daartussen in. Grafiek 3 laat zien dat beide herkomsten, nagenoeg gelijk zijn, gerekend over de drie CAmethoden. Ook het afnamepatroon v a n de hardheid, gedurende de bewaring I s v r i j -w e l hetzelfde.
JONAGOLD
Grafiek 4 en 5 geven de situatie w e e r v a n de CA-methoden tijdens de bewaring bij 3 C en bij 1°C. Bij 1°C zijn de gescrubde CA-methoden weggelaten omdat hier onlogische sprongen in de metingen voorkwamen die niet te verklaren waren. Bij 3 C w a s er een duidelijk onderscheid tussen koelcelbewaring en 6-15 ener-zijds en de gescrubde CA-methoden anderener-zijds.
Ditzelfde beeld zagen w e eerder reeds bij de consistentiebepaling v i a de smaakkeuringen.
Bij de bewaartemperatuur voor 1 C w a r e n deze tendensen ook aanwezig hoewel dit voor de gescrubde CA-methoden w a t minder betrouwbaar w a s .
De vergelijking tussen de bewaartemperaturen laat zien dat er verschil bestaat tussen 3 C e n 1 C .
Bij 1 C blijven de appels w a t harder d a n bij 3 C. De afname v a n de hardheid
gaat in de beginperiode v a n de bewaring erg snel terwijl n a 100 dagen (ijanuari) bewaring de afname duidelijk minder snel g a a t .
Dit appelras leent zich kennelijk erg goed voor bewaring bij een lage temperatuur
en gescrubde CA-bewaring bij een hoog CO?-gehalte..
Samenvatting c:i bewaaradviczen
Gedurende het seizoen 1978-1979 w e r d e n de nieuwe appelrassen Elstar en Jonagold op hun bewaarbaarheid getoetst. Het ras E l s t a r , betrokken v a n twee herkomsten
-23-wcrd bewaard bij 3°C, CA-condities ; koelcelbewaring, 3% C02 - 18% 02 en 3%
co9 - 3ço 07.
O O Het ras. Jonagold werd getoetst bij een bewaartemperatuur van 3 C en 1 C.
De CA-condities waren koelhuisbewaring, 6% C02 - 15% 02, 3% C02 - 31 02 en 6% C02 - 31 02 terwijl bij 3°C nog een object extra was nl. 9% C02 - 12% 02 -Voor het ras Elstar kon het volgende geconcludeerd worden:
- de resultaten van de sorteringen, hafdheidsmetingen en smaakkeuringen stemmen steeds overeen;
- de bewaartemperatuur van 3°C was niet schadelijk voor het produkt;
- bewaring bij C02 percentages > 3% gaf C02-beschadiging wat tot uiting kwam
in schürftachtige vlekken op de schil;
- gewone CA-bewaring (3% CCL - 18% C02) was t.a.v. koelcelbewaring weinig beter.
- de herkomstinvloed op de bewaring was gering te noemen;
- gescrubde CA-bewaring met een C02 percentage < 3% lijkt de enige CA-methode
te zijn die toepasbaar is voor deze appel;
- op grond van deze en eerder genomen proeven kan het volgende bewaaradvies gegeven worden: Koelcelbewaring maximaal tot half januari en CA-bewaring
(< 3% C02 - 3% C O maximaal tot. en'met maart bij een bewaartemperatuur van 3°C. Als
pluktijd dient men eind september begin oktober aan te houden, dit is af-hankelijk van het kleurniveau van de appel.
Voor het ras Jonagold lijken de volgende conclusies gewettigd:
- ook bij deze appel waren de resultaten van de sorteringen,hardheidsmetingen en smaakkeuringen met elkaar in overeenstemming;
- bewaring bij 1°C had een positieve invloed op het bewaarresultaat ten
op-zichte van 3 C, terwijl anderzijds geen lage temperatuurbederf geconstateerd werd;
- bewaring bij 3°C leidde tot een wat snellere afleving van het produkt;
- gewone CA-bewaring (6% C02-15% C O bood relatief weinig winst ten opzichte
van de koelbewaring;
- gescrubde CA-bewaring (6% C02 - 3% 02) voldeed in deze bewaarproef uitstekend;
- gevoeligheid (C02-bederf) voor hoge C02-gehalten (tot 9% C02) werd niet
ge-constateerd;
- de opzet van deze proef is te beperkt (1 herkomst en 1 seizoenbewaring) om bewaring bij 1°C reeds te adviseren.
Het hewaaradvies blijft daarom nog qp 3QC gehandhaafd.. Hierbij is
koelcelbe-waring maximaal mogelijk tot en met Jebruari^ en gescrubde CA-bekoelcelbe-waring (6% C0?
-3% CCO maximaal tot en met de ma.and mei..
Bij gewone CA-bewaring (6% C 02 •<• 15% 02I is bewaring maximaal mogelijk tot en met de maand maart.
Wageningen, 6 februari 1980 AvS/MJ
