Het verband tussen bladsamenstelling en grondanalysecijfers bij de appel : orienterend onderzoek op praktijkbedrijven in verband met de kans op het optreden van stip

(1)

RAPPORT 15-1973

HET VERBAND TUSSEN BLAD SAMENSTELLING EN GRONDANALYSE-CIJFERS BIJ DE A P P E L

O r i ë n t e r e n d onderzoek op praktijkbedrijven in verband m e t de kans op het optreden van stip

door

J . VAN DER BOON

1973

Instituut voor B o d e m v r u c h t b a a r h e i d , O o s t e r w e g 92, H a r e n (Gr. )

(2)

1. Inleiding

2. V e r z a m e l i n g van het m a t e r i a a l 3. Resultaten

3 . 1 . Gemiddelde blad- en grondanalysecijfers p e r g r o n d s o o r t 3 . 2 . C o r r e l a t i e tussen blad- en grondanalysecijfers

3 . 2 , 1. C o r r e l a t i e tussen bepaald element in het blad en in de grond 3 . 2 . 1 . 1 . K-gehalte van het blad

3 . 2 . 1 . 2. K / C a - v e r h o u d i n g in het blad 3. 2. 1. 3. (K+Mg)/Ca-verhouding in het blad 3 . 2 . 1 . 4 . C a - g e h a l t e van het blad

3 . 2 . 1 . 5 . Mg-gehalte van het blad

3 . 2 . 1 . 6 . M g / C a - v e r h o u d i n g in het blad 3. 2. 1. 7. K/M g-verhouding in het blad 3 . 2 . 2 . K r i t i e k e g r e n s w a a r d e n

3 . 2 . 3 . M e e r d i m e n s i o n a l e bewerking 3 . 2 . 3 . 1. K-gehalte van het blad

3. 2. 3 . 2. K / C a - v e r h o u d i n g in het blad 3. 2. 3. 3. (K+Mg)/Ca-verhouding in het blad 3 . 2 . 3 . 4 . C a - g e h a l t e in het blad

3. 2. 3 . 5. Mg-gehalte in het blad 4 . D i s c u s s i e 5. Samenvatting 6. L i t e r a t u u r

ontv. 3-7-73 O 300

(3)

Stip in appels wordt bepaald door een absoluut of relatief c a l c i u m -t e k o r -t in de v r u c h -t . In onderzoek werden g r e n s w a a r d e n afgeleid voor het gehalte van vrucht en blad aan K, Ca en Mg en voor de onderlinge verhouding van deze kationen, waarbij al of niet stip optreedt (Van d e r Boon et a l . , 1968; Das en Van der Boon, 1971, 1972; Van Goor, 1971). E r werd geen duidelijk u n i v e r s e e l verband gevonden tussen het optreden van stip en de c h e m i s c h e grondanalysecijfers van het r o u t i n e -onderzoek. De z w a a r t e van de grond speelt hierbij een belangrijke r o l . Een o r i ë n t e r e n d onderzoek werd d a a r o m uitgevoerd om het v e r -band t u s s e n b l a d s a m e n s t e l l i n g en c h e m i s c h e s a m e n s t e l l i n g van de grond te t o e t s e n . D a a r t o e werden g r o n d m o n s t e r s v e r z a m e l d op fruitbedrijven op zand, r i v i e r - en z e e k l e i . H i e r i n werden niet alleen de gebruikelijke c h e m i s c h e bepalingen v e r r i c h t , m a a r ook de in w a t e r o p l o s b a r e en de u i t w i s s e l b a r e gehalten aan k a l i u m , calcium en m a g n e s i u m bepaald. Nagegaan werd of uitgaande van de voor het blad v a s t g e s t e l d e g r e n s -w a a r d e n voor het optreden van stip ook voor het grondonderzoek m e t redelijke nauwkeurigheid k r i t i e k e waarden konden worden v a s t g e s t e l d op de d i v e r s e g r o n d s o o r t e n .

(4)

G r o n d - en g e w a s m o n s t e r s w a r e n afkomstig van het onderzoek n a a r de invloed van de g r a s s t r o k e n c u l t u u r op de c h e m i s c h e b o d e m v r u c h t -b a a r h e i d in de fruitteelt (Van der Boon en D a s , 1972). Hier-bij w e r d de grond b e m o n s t e r d in de z w a r t s t r o k e n onder de bomen tot op 30 c m van de g r a s b a a n en in de g r a s b a a n t u s s e n de r i j s p o r e n in de lagen van 0-20 en 2040 c m . De volgende aantallen fruitteeltbedrijven werden b e m o n -s t e r d :

50 bedrijven op zeeklei in de consulentschappen voor de tuinbouw B a r e n d r e c h t en Goes in voorjaar 1968;

50 bedrijven op zandgrond in de consulentschappen ' s - H e r t o g e n b o s c h en R o e r m o n d in v o o r j a a r 1968;

25 bedrijven op zandgrond in de consulent schappen ' s - H e r t o g e n b o s c h en R o e r m o n d in n a j a a r 196 8;

25 bedrijven op zandgrond m e t Golden Delicious in de c o n s u l e n t s c h a p -pen ' s - H e r t o g e n b o s c h en R o e r m o n d in n a j a a r 1968;

93 bedrijven op r i v i e r k l e i in de consulentschappen A r n h e m , G e l d e r -m a l s e n , ' s - H e r t o g e n b o s c h en U t r e c h t in najaar 1968.

Behalve in het v e r m e l d e u i t z o n d e r i n g s g e v a l had het onderzoek steeds plaats m e t C o x ' s O r a n g e Pippin.

In de z o m e r van 1968 werden b l a d m o n s t e r s v e r z a m e l d op de eerste 100 bedrijven op zeeklei en zand. Voor Golden Delicious en voor de b e d r i j

-ven op r i v i e r k l e i vond de b e m o n s t e r i n g plaats in augustus 1969. Als m o n s t e r w e r d genomen het 3e en 4e blad van de langloten, gerekend vanaf de b a s i s .

De m o n s t e r s van de laag van 020 c m werden door het B e d r i j f s -l a b o r a t o r i u m voor G r o n d - en Gewasonderzoek te O o s t e r b e e k vo-lgens het gebruikelijke routineonderzoek g e a n a l y s e e r d op pH-KCl, o r g a n i s c h e

stof, C a C O , , a f s l i b b a a r , P - A L , K-HC1 en MgO-NaCl. De m o n s t e r s van de laag van 20-40 c m werden op het Instituut voor B o d e m v r u c h t b a a r h e i d te H a r e n onderzocht op pH-KCl en K-HC1. De b l a d m o n s t e r s werden op

(5)

fosfaat en stikstof.

De volgende, n i e t - r o u t i n e - of nieuwe bepalingen werden uitge-voerd om een mogelijk b e t e r e m a a t voor de b e s c h i k b a a r h e i d van de voedingselementen voor het gewas te v e r k r i j g e n :

H - b e z e t t i n g , bepaald door de grond te p e r c o l e r e n met 0, 5 n C a - a c e t a a t bij pH 8, 2;

Kationenwaarde, bepaald door het a b s o r p t i e c o m p l e x met Ca te bezetten door na de vorige bepaling n o g m a a l s m e t C a - a c e t a a t te p e r c o l e r e n bij pH 6, 5 en d a a r n a alle c a l c i u m uit te w i s s e l e n m e t 1 n NaCl;

K- en N a - u i t w i s s e l b a a r , door te p e r c o l e r e n m e t 1 n N H4N O , ;

C a - en M g - u i t w i s s e l b a a r , door te p e r c o l e r e n m e t 1 n NaCl;

Actief CaCCs volgens de methode Drouineau (1942) en gewijzigd door d r . J . T h . L . B . R a m e a u ( p e r s . m e d . ): grond schudden m e t o v e r m a a t a m m o n i u m o x a l a a t gedurende twee uur waarbij de fijnste (= actieve) fractie van de koolzure kalk oplost. Het niet door c a l c i u m n e e r g e s l a g e n oxalaat t e r u g t i t r e r e n . Bij deze bepaling wordt het u i t w i s s e l b a r e c a l -cium (gedeeltelijk) meegenomen;

K- en C a - w a t e r (1:60), bepaling uitgevoerd zoals die is voor P w - g e t a l : voorbevochtigen m e t kleine hoeveelheid w a t e r , 22 uur laten staan, w a -t e r in 1:60 op v o l u m e b a s i s -toevoegen en 1 uur schudden;

K-, C a - en M g - w a t e r (1:3 v3): 22, 5 g luchtdroge grond + 75 m l w a t e r , 1 uur schudden, f i l t r e r e n en in filtraat kationen bepalen.

(6)

3 , 1 , G e m i d d e l d e b l a d « e n g r o n d a n a l y s e c i j £e r s p e r g r o n d s o o r t

Zoals r e e d s is aangetoond, zijn de kaligehalten van appelblad op zand hoog - te hoog gezien het optreden van stip - en op r i v i e r k l e i duide-lijk l a g e r , hoewel in dit m a t e r i a a l gemiddeld ook aan de hoge kant a l s men e r van uitgaat dat 1, 75% K?0 in het blad de g r e n s w a a r d e is voor

stip (tabel I), Het calciumgehalte is op zandgrond laag, duidelijk l a g e r dan op zee» en r i v i e r k l e i , behalve voor de weinig stipgevoelige Golden D e l i c i o u s , die dit gehalte nog a a r d i g weet te handhaven. De K / C a v e r -houding en de (K + Mg)/Ca-ver-houding in het blad van C o x ' s O r a n g e

Pippin bevinden zich op zand op een hoog niveau. Op zee« en r i v i e r k l e i is het gemiddeld gehalte v r i j redelijk wat de kans op het optreden van stip betreft, m a a r toch nog wel te hoog om alle stip uit te sluiten.

Wat de g r o n d a n a l y s e c i j f e r s betreft: het K - H C l - c i j f e r loopt niet p a r a l l e l m e t de hoogte van het kaligehalte in het blad. Bij een hoog k a l i gehalte in het blad op zandgrond zijn de K H C l c i j f e r s d a a r laag in v e r -gelijking m e t die op r i v i e r k l e i . De appel i s op zandgrond blijkbaar in staat veel kali op te n e m e n . Het ontbreken van een a d s o r p t i e c o m p l e x van k l e i m i n e r a l e n leidt zelfs tot een o v e r m a a t aan kali in de boom. Het k a l i - u i t w i s s e l b a a r lijkt geen b e t e r e index, het k a l i - w a t e r (1:3V3) geeft

gemiddeld voor de g r o n d s o o r t e n onderling geen grote v e r s c h i l l e n te zien, m a a r zou afgaande op het bladgehalte h o g e r e w a a r d e n voor zand-gronden getoond moeten hebben. Voor c a l c i u m geven de d i v e r s e grond-analysemethoden duidelijk l a g e r e gehalten op de zandgronden, hetgeen goed de v e r s c h i l l e n in de analysegehalten voor c a l c i u m in het blad

w e e r s p i e g e l t . Het c a l c i u m - u i t w i s s e l b a a r i s op klei m e e r dan vier k e e r zo hoog a l s op zand; op r i v i e r k l e i is c a l c i u m - w a t e r (1:60) tot zeven m a a l zo hoog a l s op zand en op zeeklei zelfs nog m e e r . De K / C a w a t e r v e r -houding in de grond geeft duidelijke v e r s c h i l l e n t u s s e n de g r o n d s o o r t e n , p a r a l l e l lopend m e t die in het blad, m a a r de verhouding Kuitw, / v / C a -uitw. niet.

(7)

ö rH o 0 co T) Ö O rH ÖO CU s V i - H • H rC U CO M CU > <D T l (X 0 CO u <U <HH • i-I ü 0) CO r » I—1 cd Ö cd T3 Ö O u ÖO <u 1 T l cd r—H r O 0) T l i—I CO TJ 'O • H

a

Ü • 1—t W « < H ö « -H h ° ° % 3 OvO <"^ o o N X > ~* T l c cd N e r°° CU M v O T l . H - . i—i t—i • o « m Ü P a fH cd cd « cd c> Ö rV '?oo O vu o o» > -« Ö0 . .' h >H T3 Ö 0 T l J J 2 o o

5 * *

-^ Tl S O S N £ ) O O •s ». —i Is- i n O KI O co • * co - ^ ^ 00 # oo m f . M —i C\J O CM CM O i n O • * • * <-H "tf vO CM « « CM CM -H m 1 o • ^ O - H vO CM CM f. f . CM 0 0 CM c o | O « O t l H 0 0 * ( M - H •1 f t CM oo —i m i m m ^ CM ^-H co vO

Ü *

m * M M U r H . ™ 0) CU . H s. •H £ £ -* j2 l* -° cd cd U « « s£ £ £ !£ ÖO 3 Q H5 W A A HH CM M • i r <D # ö ^ er

^£a a

H r - C M O C M c o r - C M *• *. *» •* r H O O o # r H f—l f-H CM c i c i f o H •S A f t f t —i o o o TJH r H T f i CO vO t > 00 - H » « * * H H I M O © TP vO co O v O l f > - H * * f t M -H »-H (M O * o r» ^ m 0 0 CM CM - ^ - H - H N N .—^ ^ C O ^ - H " O co o . .. .. • • H U U 3 (U (U 1 *2 * j cd cd cd r -\ • ° cd cd • U O 0 13 \ CM CM 1 Q Ä ft A CM « • a4 0) Ë CU < * CT" ° Th - ) O CM M •> -. o •ÎS-0 •ÎS-0 - H i-H i-H M * * H O 00 00 CM CM * » - 4 O CM - * v O CO •A • « - H O •Si-o •Si-o ft t. r M ( M • • H T) ? i—i cd U ofi 00 +

S A

+ 00 . ,* u ±! T) bû . T J + J r r l •g-SS | 1—1 • • g \ . cr a1 H M l ) ï ^ x i a a a o o r^ r Tfl PO • t «t f . - H C M i n P O o ro Th t > N O CM CO ( M M «k • > —i i n r^ CM o CM PO # O ^ - » O N CM m CM i—i •—i PO PO o v u CO • ^— cd po vo ^ . . I f + J f—4 P H * H cd + j J-> ? ? •^ 15 £ s s ^ i i • i • cd cd cd cd Q Ü Ü Ü Ü cd U ÖO • - Ü ÖO • 2 T3 « er

§ i § s

CO 0 0 ^ ^ -g -g <u <U

^ - ^ ^ a a

PO —< o •> « t f> o r- CM CM o f - , - ^ ro - H * • ^ CO f t ft O O O H CM v O CM CO m m CO N O O ». ». O 00 vO o o f t 1 •—1 CO - H i n T F i n O *. A « O CO —i o o P H I - H -• * r(H s O o o m o _{—i o} f—1 ^ - ^ cd ^ C O U CO ^ f . + J Tl S o . ^ cd i i <S ^ 15 1 - 1 cd Z * • *J ^ • 0 i •

, ÖO ÖO DO ÖO

OO

S

S H 5 ?, (U +-> (o o ^ a so cd i î o • y <u '3 ^ Ö cd cu co M CO « H - r H 3 > 3 «s r^H (0 m « f ü

il .

b0 CU • r H

> s °

CD Ti . v \ CO B S « . H Ö 0 3 <U cd 1 T) -y ..JS s

°-s s,

O CO rj •"* h (y 1 CU o > rß ö 0 >1H e h a ö cd o CU ™ r H 0 0 r H U o 2 • - . ï ï r H rH r* C 5 * «3 .5,3 > O ,<t -H o U +J > u * + CU T l r , c S Ö p O N S U .Jt. •ÎC-

(8)

"ÎC-Het m a g n e s i u m g e h a l t e van het blad liep gemiddeld n a a r grondsoort niet uiteen, de grondanalysemethoden gaven op kleigronden gemiddeld h o g e r e c i j f e r s .

Over het geheel genomen zou de e x t r a c t i e m e t water voor kalium en c a l c i u m nog het b e s t e weergeven wat door de plant kan worden opgenomen, zoals dat wordt aangegeven door de gehalten in het blad.

3 . 2 . C o r r e l a t i e t u s s e n b l a d - e n g r o n d a n a l y s e c i j f e r s

3 . 2 . 1 , C o r r e l a t i e t u s s e n b e p a a l d e l e m e n t i n h e t b l a d e n i n d e g r o n d

D e c o r r e l a t i e t u s s e n blad en g r o n d a n a l y s e c i j f e r s w e r d v a s t g e -steld door grafisch uitzetten van de gegevens en door berekening van enkelvoudige en collectieve correlatiecoëfficiënten. H i e r b i j werd uitge-gaan van een rechtlijnig verband t u s s e n de gehalten in blad en grond, r e s p . van een kromlijnig verband, b e r e k e n d volgens een tweedegraads» vergelijking en van een rechtlijnig verband tussen het bladgehalte en de l o g a r i t h m e van het grondanalysecijfer.

3 . 2 . 1 . 1 . K - g e h a l t e v a n h e t b l a d . Tabel II geeft de c o r r e l a t i e s w e e r t u s s e n de g r o n d a n a l y s e c i j f e r s voor k a l i u m en t u s s e n deze en b e -paalde f y s i s c h - c h e m i s c h e eigenschappen van de grond. De grondanal y s e c i j f e r s zijn afkomstig van de grondanalaag van 020 c m , behagrondanalve voor de g e -gevens van zand en zeeklei in v o o r j a a r 1968 van het u i t w i s s e l b a r e kalium. Aanvankelijk w a s bij h e t onderzoek de laag 20-40 c m genomen, omdat de gehalten d a a r i n m i n d e r onder de invloed staan van het stor e n d e effect van de g stor a s m u l c h van de g stor a s s t stor o k e n c u l t u u stor . L a t e stor b l e ken de c o r r e l a t i e s t u s s e n de kaligehalten van deze laag en het k a l i g e h a l te van het blad aanzienlijk l a g e r te zijn dan de c o r r e l a t i e s m e t de k a l i -gehalten in de laag van 0-20 c m .

De g r o n d a n a l y s e c i j f e r s voor kali volgens de d i v e r s e methoden zijn u i t e r a a r d onderling min of m e e r hoog g e c o r r e l e e r d ; de samenhang lijkt nog het m i n s t u i t g e s p r o k e n voor K - w a t e r en K - u i t w i s s e l b a a r . De K-w a t e r c i j f e r s zijn K-weinig g e c o r r e l e e r d m e t het s l i b p e r c e n t a g e van de grond; e r i s een positieve samenhang m e t de pH van zandgrond. E r i s een positieve c o r r e l a t i e t u s s e n KHC1 en K g e t a l e n e r z i j d s en het p e r -centage slib van de grond a n d e r z i j d s .

(9)

o cd CU T3 O , 0 CU Öfi • 1 - 4 Ö V C CU Ö CU O , 3 CU CO > CO Ö 0) ÖJO 1—I o > co u <u <4H ••—i • H u 0) co i-H cd c cd - O ö o ÖD I • iH i—I Cd X Ö <U CO CO

a

co u <D o £ PO cd I - H O <u o

u

o o o c CU ö SU *U o u <u cu t l o

u

Ö ni > cd cd CD h

£°°

H > rû J—1 CO

re

Dn s£ CM r-o + <-H un ^ + un 00 i - H + un un un + r-1 CM un + un o r- -^ CM un + o ^*- CM • * vO 1 1 o • * O CM N O CM un + un + un so i i

•SB

ä-3

• - H •ai- - < cd « % Ui W U I CU -M „ , çd o £ N O »H ? on r»- un un oo oo Tt* o oo oo r> on oo H O O N M f l + + I I + + o un oo -H o CM CM O vu O CM m un un oo i i i i + TJ< m M M CM o m m i i i i 00 o o un CM ^< r- oo o r- - H on o oo o + + oo o o un ii ci 00 NO u cd cd u 0 o > a cd N - H " O (U (U cd ü I V V V V S/4 V Ä Ä * jti tu jxi cd £ £ ffi so s» • i i i i cd s c cd N N V Û M O H H o on on o CM o I + + + + I oo un oo un ^ o o oo oo r^ VU un - H CM rr> Tft TJ< (M T}< un —i • * o t^ on •**< o ^ CM un • ^ Tt< on - ^ CM o m r -O N ^ on oo s o i-H o Tt< T}< ^ u n r -+ -+ -+ -+ -+ •—I ^ < <—i O - ^ vu vO ^ Tt< r- •> t > + + + + o o o O t - vO vO 00 O • ^ 00 un o-* un + o un u C oo o u cd cd •~> ^on ^ ^ ^ o on vO o un n ' ö 00 h cd cd * Ut cd O U 0 8? > * 2 - . (d fe I I I I « W « « M « o CM vu Tt< o o on CM on Tt< + + + + + + t » c i o » o H o vO —H O NO ^ CM •—i •— on CM r~ 00 CM - ^ ^O Tf< on un vô un ô + + 4- + + v u u n CM CM un -H o r~ on un r^ un + + + + un o o vu on CM oo o^ cy^ + + + oo vO ^ on un V U o o o o on o o o - ^ - ^ un CM + i + + + i rj< c > 00 .—1 Tjt H - H - H o un o oo CM —i T}< CM u n —i I I + + + I on on o ^ CM o —< on oo - H oo i—i o on o vO - H o i + i • i i o un oo - H oo en r - v o - H ^ t > r~ o vO un + + + + + o o on -^ •sp un o Is -O *"H r^ oo vO oo + + un o oo + O CM O CM uO 00 vu T ^ l > + + + •-! on + + < — - ^ o CT) N Û 1—1 1—1 ' < - _ ^ ^ ^ ' u u eu eu . + j +J r ? cd cd U

**^ * œ**

i i i

si

oo s i i O H cd U on o oo o u cd cd " - • » cd G on vu ,on _ ^ • ^ o on o CM cd ü 3 j v ^ — N ^ *H g U ».H I I t

<s ^ ^

Ä Ä A A |X| Ä CM Ä Ä Ä i-M I-H Ä c I cd U C u cd cd u C CO T3 X (U u C0 > > 'S II

aB

I o * U &

s

u •. <=> 5 CM .2 «• *•> cd u '-i eu u

S *

« g

• H C eu eu CO ï£oo - H vO - H O v --• u cd cd " • » o o a T l O h ÛO > M T) O G O cd > K l *

(10)

Als m e t het p e r c e n t a g e slib geen rekening wordt gehouden, is er t u s s e n het kaligehalte van het appelblad en de K - H C l - c i j f e r s van de grond een negatief verband: de kali is voor de appel op zandgronden z e e r goed b e s c h i k b a a r , en de opname n e e m t af n a a r m a t e de grond m e e r slib bevat, ook al is de hoeveelheid m e t HCl u i t w i s s e l b a a r kalium h o g e r . In tabel III zijn d a a r o m de correlatiecoëfficiënten gegeven per

grondsoort, terwijl daarbinnen nog een onderverdeling is gegeven. In de t a b e l is ook het K g e t a l opgenomen, waarbij is g e c o r r i g e e r d voor de i n

-vloed van het p e r c e n t a g e slib en de pH op de b e s c h i k b a a r h e i d van de kali, zoals deze uit proeven m e t a a r d a p p e l e n n a a r voren is gekomen. Voor zandgrond is g e c o r r i g e e r d voor h e t h u m u s g e h a l t e .

In de tabel zijn de collectieve c o r r e l a t i e c o ë f f i c i ë n t e n weergegeven, v o o r z o v e r ze zijn b e r e k e n d . Dit is namelijk niet het geval voor de totalen van z e e en r i v i e r k l e i . Door de berekening van de t w e e d e g r a a d s -vergelijking wordt rekening gehouden m e t een kromlijnige samenhang. Als men uitgaat van een l a n g z a a m verlopende v e r z a d i g i n g s k r o m m e , zou de functie y_ ~ 1°S 2E + ft j u i s t e r zijn, m a a r over het algemeen w a

-r e n de c o -r -r e l a t i e c o ë f f i c i ë n t e n volgens deze be-rekening weinig of niet hoger dan volgens de r e c h t e lijn. In fig. 1-3 wordt h e t verband tussen K 2 0 b l a d en r e s p . K 2 0 w a t e r , KHC1 en K g e t a l p e r grondsoort g r a -fisch w e e r g e g e v e n .

De c o r r e l a t i e t u s s e n kaligehalte van het appelblad en kaligrond-a n kaligrond-a l y s e c i j f e r s is relkaligrond-atief l kaligrond-a kaligrond-a g . E r moeten nog kaligrond-ander« {kaligrond-actoren »ijn welke de b e s c h i k b a a r h e i d van de kali of de opname door de- plamçt beïnvloeden. De totale c o r r e l a t i e is op zeeklei nog het hoogst, daft volgt r i v i e r k l e i . De c o r r e l a t i e s op zand zijn z e e r laag; voor de gége^yens vp.n C o x ' s Orange Pippin met bladonder zoek in augustus 1968 én grondonderzoek in het najaar is zelfs geen positief verband m e e r aanwezig (bij d r o g e r e grond ophoping in de bovenlaag en m i n d e r o p n a m e ? ) . P e r g r o n d s o o r t ontlopen de c o r r e l a t i e s voor de d i v e r s e k a l i g r o n d a n a l y s e c i j f e r s e l k a a r weinig. Het via e x t r a c t m e t w a t e r bepaalde kali ( 1 : 3 / 3 ) lijkt een i e t s b e t e r e maatstaf, de r u i m e r e schud verhouding is wat m i n d e r goed.

U i t w i s s e l b a r e kali en de v e r z a d i g i n g s g r a a d van het a d s o r p t i e -complex m e t kali geven over het algemeen l a g e r e c o r r e l a t i e s te zien m e t de b l a d a n a l y s e c i j f e r s voor k a l i . Op r i v i e r k l e i g r o n d staat het K-getal bovenaan, de K / C a - v e r h o u d i n g in het w a t e r e x t r a c t geeft op klei even hoge c o r r e l a t i e s te zien of soms nog h o g e r e .

(11)

1 <ü ->-> u r-H i—H 0

a

u o CM 1 o Ö cd > ÛO cd cd rH <D T3 Ci • r - l to u <D N-l "-» • H U (U CO

£ .

cd ~ -ni -H S « 0 * J ÖD u 1 (U M h • *., T3 "> td g r Û r-l 1 V CO > (U 4} • H 4-> + J cd +i Corre l .ën t m e • u TABE L II I latiecoëff i o o o 1—1 X a <0 • H U 0 u  cd i—i M O U i a cd < • • H i—1 CO J-> u 0 0 CO T l Ö O JH Ü •

3??

• H cd ? o « • >

^Sf

\ cd • • w £ C cd ^T ^ cd • • tt £c^ _}£. S? * d . " . •!-< - H cd W 3 0 o * BP * * .-H cd jj ft r H i U tf E •

*S

fe . * »—4 i> PO J . . «es t - H cd eu CO CO cd f—1 rtvON ^ - H O CM O •—i 0 0 CO CO + + 1 + CM vO vO CM o CM r- vo N T f H N 4- + 1 + 00 - H O CM oo r-- r- o CM CO CO CM + + 1 1 vO CO 00 CM N - H CO 0 0 •—1 i-H T h CO + + 1 + •—i o o^ o CO O m f -Th CM CO CM + + 1 + o i n r» - H vO I T O ^ t -CO Th CM CM + + 1 + sO h - i—i •—i M ^ V O r-Th CM —i CM + + 1 + r- o o o O H O N i n CO CM CM + + 1 + Th o m co CO CO 0 0 o V O ^ O H + + 1 + r~ co m m C M C M C M C M r—1 i—I •—I r—1 v * \ ft « < > 0s CO 0 0 -^) cd cd u u Ö h J j ni cd , o 0 cd cd N > > ö a 00 o i—i u cd cd ••-» 0 0 > ^ •1-1 1—1 a) <o - H —< r~ M f l O CM CO r-i + + + N O CO Th r-H s O ~H v O v O v O + + + CO O - ^ m >* ^ m so • * + + + CM 0 0 t*-o r > N CO CM - H H- + + CO v u ^ O ^ H i-H CO CO ^ H + + + O —H O o o m vO m m + H- + Tt< - H m co r~ —i m m Tt< + + + PO - ^ o t*- CM CM m NO m + + + r>- m •<* vo CM r~ . vO su m + + + co r~ o CM CM m co PO V A + j u cd , 3 cd cd u 5 « • • - ' S0 00 1—1 M cd cd • < • • » cd Ü • rH 9) i—1 X u > •-O CM CM CM CO O vO O i f l N i f ) ^ + + + + CO ^H ^-) •—1 O v o • * m m CM ^ ^ + + + + m s o CM Tt< H ^ v o i f i vO CO Th 00 + + + + O CM —i \ h O O PO CO co o i n co + + + + O N O CO 0 0 vu r- o Th co - H m CM + + + + rh m m —i vO 00 CM o r~ »H m Th + + + + oo ^H r~ oo o r- r- so • * - H Th CM + + + + 0 0 f - ^ o 00 Th —I CM O CM r f CM + + + + vO N O oo r -O i—I C-O •—i Th CO Th PO + + + + m m co co CM PO PO o m o PO Th V 1 i m o co m •

<ü <U <U r-i

A T ) cd cd

s a £ s

•

s

u o Th 1 o CM OU cd cd i—i 00 vO Q N i - H u cd cd vT o 0 > 1—1 M CU cu N a a cd u 0 0 > 1 u u o CL) 00 CO • H ^ ^-1 p—1 CU > 0 , ß •O (U 0) • r-l r-l U O CJ (U Ofi CO

1

ö cd > -0 0 1—1 > <u x i PH o co • f H r - H f—1 V r-H co 4) 00 cd . cj SM S 5 OH ft * * ö 2 S O) r-H g "

•a

s-cd - O 0 oo *

(12)

K20 •/. 2j80- ZAO- 2.00- 1.60120 -aso — blad *? X JL - L _L _L JL J_ zand, voorjaar 1968 • 5 10%slib * > 10%»lib 302 - L 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 KzO-water i:3'/j in dpm .boomstrook 0-20cm

K20 2JS0 2A0 2j00 1.60 120 080 '/. blad x » » x •• X * • x * • #x X X _1_ zeeklei. 1968 • < 3 0 % «lib x > 30% slib B _L J -20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240 260 KjO-water 1:3'/} in dpm. boomstrook 0-20cm K,0»/.blad 3I20 240 2*0 2XW 140 120 aso

L ">V^""

- «lwo . o * X o • * _L _L _L _L riwierklei.1968 o < 35% slib • 3 5 - 4 9 % slib x * 50% «lib JL JL _L JL J_ _l_ J 20 40 60 80 100 120 140 160 160 200 220 240 260 KgO-water 1: 3Vï in dpm. boomstrook 0-20cm

'Fig. 1. K 2 O - p e r c e n t a g e van het blad, uitgezet tegen K 2 0 - w a t e r (1 : 3y3) in dpm grond.

(13)

K20 230 2.40 2.00 1.60 1.20 0JB0 •/.blad _ ~ • • • i i • * x • • • . . . • . 1 • a x " * * • • • r 'M * * X X 1 _ l „i_ * X ' X» • 1 1 * 1 zand. voorjaar 1968 • S 10V. shb * > 10V. shb X A i i i i 12 18 24 30 36 42 68 54 60 66 72 78

K-HCI 0-20cm boomst rook. in 0.00T/.

KjO •/• blad zeeklei.1968

x • < 3 0 % slib x > 3 0 ° / . s l i b 2.80 2.40 2,00 1,60 1.20 080 X • x • X

**v *- " : B**

t * » X * * xx X J_ 6 12 18 24 30 36 42 48 54 60 66 72 78 K-HCl 0-20cmboomstrook.in 0.001 •/• KjO'/tblad rivier klei.1968 I 2 0 p ° ° < 35 V. slib .o « 3 5 - 4 9 % slib 230 240 2.00 1.60 1.20 030 x > 50*/.slib •oo. 1« V . ' ï * " ••» S So" o • * • o • • "o . o J I I I I L 12 18 24 30 36 42 48 54 60 66 72 7 J K-HCl 0 - 2 0 c m boomstrook,in0.001 V» ÎTig. 2. K 2 0 - p e r c e n t a g e van het blad, uitgezet tegen K-HCl in 0, 001%.

(14)

K20 2,80 2/iO 2J00 1j60 1.20 nan •/. -blad i i x X X X m x * X X 1 1 1 X X * X 1 zand 'Xx X X 1 1 voorjaar 1966 x > 1 0 V . s l i b X X A 1 1 1 6 16 24 32 60 68 56 64 72 80 88 K-getal .boomstrook 0-20cm K2O '/. blad 2.80 r 2.60 2.00 1.60 1.20 aso X X • X X X X * X " m * X * X _L _L J_ _L J_ J_ _L zeeklti,1966 • 530V.slib x>30*/*slib B j _ j _ j 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80 88 K-getal .boomstrook 0-20cm K20 */* blad 3,20- 2.80- 2.402.00 1.60 1.20 -Q80 r i v i t r k l t i o <35V.$lib •35- 49»/. slib x >50 */• slib • . x \ » • » » 8 * . ° - * • »„ • o , x o » # oo 8 16 24 32 40 48 56 64 72 80 88 K-getal .boomstrook 0-20cm

F i g . 3. K 2 O - p e r c e n t a g e van h e t blad uitgezet tegen K - g e t a l .

(15)

ni ni i—( eu Tl CO u CU u CD CO >> I—I cd Ö to Ö O U ÖO I c eu I ni r—I x> I ni U a Ö  Ü au 3D O U CU CU u u o o CU • I-I 4 J o cu r—I i—I O U w PQ < H S u o C M I o c ni > O o o Ö CU 4-1 Ö au su o u cu CU u u o

u

I a ni i

S « •

• H ni £

is!

é

N Û ni - f ^ ni fl)<—i \ . ni * * . • i * > - p t p ' . H . H ni M 3 3 u

a "3

-si i eu W ÖD i U i ni • • i ni co ^ o o co -Ö C O u O CM O 0s 0 0 co vo co Is -C0 O if) N I + I + O CO Th vO H i / i N en CM CO - H CM I + I + so oo m in \0 o co o •—i <-H CO CM i + i + O v û ^ O o vo o r^ O CM vO CM I + I + ^ H c o c o 0 0 O CO 0 0 —i O vO CM I + I + ' t CO CO o CM m - H oo —I CO Th O I + I + CM CO 0 0 Th o CM r^ co CM CO CO O I + I + CM CO CM Th 0s- CO CO •—i CM CO Th CM I + I + Th O r-t —I CM oo o m CO CO CM CM I + I + vO vO CM i f l r - H CM Th - H + + + Th m o m vu o NÛ m m + + + m m —\ t~ —i m m m Th o vO CM + CO <—* - H o m CO + Is -O -O CM Th + CO Is -+ 00 r-m Th + * - H CM + Th 00 m Th + + CO Th .—1 + O f - H r - H + m o Th + Th CO CO + Th U l ' t O m m Tt< + f -r-4. vO + + + Th r^ vO m + CO m + Th r - co o o m Th CM Th O Th CM + + + + o oo c> r» Is- o co co CO Th CM CM + + + + r~ oo m m N " t H i n Th CO CO —i + + + + - H CM co m N l f l T f O Th - H Th C M + + + + O 0s -H co o m CM m m o Th - < + + + + vo ^H CM i n 0 0 - H 0 0 - 1 ^O - H CM CM + + + + CO CM T h Th co r - s o Is -m o co <-H + + + + oo r*- oo m m o Th r -CM C M CO ' t + + + + m CM o CM m o o oo Th CM CO - H + + + + Ö cd N Is -CM — H i - H V 00 co m m CM C M CM r - H i - H A Pî-S

OR

• -oo ü Ü O O °5 00 - H - i O V Û u ni m u o o > . " ^ 0s M n " voorja a najaa r najaa r '. 0 0 vO 0s 1—I u cd cd " - » u o 0 > « • H A u • H i—1 Is -CM t - H CO A CU u cd to o m r-H cd cd 4-> O 4-> 0 0 0s 1—1 u cd cd cd • H • f * P H m CM m m CO o CO Th V i m CO CU u cd Sï licht e middel 2 CO CO 1 O m cu u cd IS co O i—i cd cd 4*» 0 4 J • 1—1 1—1 1—( f—( V ' N c 0) 0 >

(16)

3 . 2 . 1 . 2 . K / C a - v e r h o u d i n g i n h e t b l a d . Als een m a a t voor de kans op het optreden van stip in appels kan ook de K / C a - v e r h o u d i n g in vrucht en blad genomen worden. De samenhang m e t de g r o n d a n a l y s e c i j -f e r s staat v e r m e l d in tabel IV. Op zeeklei geven de K / C a - v e r h o u d i n g e n in het blad vrij hoge c o r r e l a t i e s met de K / C a - v e r h o u d i n g e n in het wate-r i g e x t wate-r a c t ; de c o wate-r wate-r e l a t i e m e t K-uitw. / v C a - u i t w . was m i n d e wate-r s t e wate-r k , m a a r dat kan ook aan de b e m o n s t e r i n g in de tweede laag gelegen hebben. De c o r r e l a t i e m e t het K w a t e r alleen was bijna even hoog. De c o r r e l a -t i e s op r i v i e r k l e i w a r e n nie-t zo hoog. Voor de K / C a - verhouding in he-t w a t e r i g e x t r a c t nam het verband af op de z w a a r d e r e gronden. Voor het totaal w a r e n K / C a - w a t e r 1:60 en Kruitw, / / " C a - u i t w . nog het hoogst ge-c o r r e l e e r d . Op zandgrond was geen positieve ge-c o r r e l a t i e aanwezig in het p r o e f m a t e r i a a l m e t C o x ' s O r a n g e Pippin, wel op de gronden m e t m e e r dan 11% slib en bij het m a t e r i a a l voor Golden D e l i c i o u s . M a a r ook dan nog was de c o r r e l a t i e m e t de K / C a - v e r h o u d ing in het w a t e r i g e x t r a c t te laag voor een redelijk b e t r o u w b a r e voorspelling van de K / C a v e r -houding in het appelblad.

3 . 2 . 1 . 3 . ( K + M g ) / C a - v e r h o u d i n g i n h e t b l a d . Op de lichte kleigronden zijn ook K - w a t e r en K-HC1 g e c o r r e l e e r d m e t de (K+Mg)/Ca-verhouding in het blad (tabel V). Op de z w a a r d e r e gronden neemt de samenhang af. Op zeeklei komt het u i t w i s s e l b a r e kalium n a a r voren als een b e t e r e voorspelling van deze verhouding van kationen in het blad. De c o r r e l a t i e t u s s e n (K+Mg)/Caverhouding in het blad en de v e r -houding van (K-uitw. +. Mg-uitw. ) / C a - u i t w . in de grond is laag a l s niet m e t het p e r c e n t a g e slib rekening wordt gehouden, m a a r v e r b e t e r t bin-nen de beschouwde groepen van afslibbaar (fig. 4 voor visuele indruk). Op zandgrond is geen duidelijke lijn te vinden,

3 . 2 . 1 . 4 . C a - g e h a l t e v a n h e t b l a d . Tabel VI geeft de onder-linge c o r r e l a t i e s w e e r t u s s e n de g r o n d a n a l y s e c i j f e r s voor calcium en f y s i s c h - c h e m i s c h e eigenschappen van de grond. In het m a t e r i a a l dat betrekking heeft op zand in het n a j a a r van 1968 zijn de c a l c i u m a n a l y s e -c i j f e r s voor de vier methoden hoog g e -c o r r e l e e r d . Op de kleigronden zijn de c o r r e l a t i e s l a g e r , vooral voor de v e r z a d i g i n g s g r a a d van c a l cium aan het complex. E r komen hoge c o r r e l a t i e s voor van het p e r c e n -tage slib en de u i t w i s s e l i n g s c a p a c i t e i t m e t het u i t w i s s e l b a r e calcium.

(17)

c rd > cd rd t—( CU Ti U CU u cu co I—I ni Ö n) T) fi O u 00 fi <u - d ni r-H I ni ü

è

ö CU co ia - u fi a O ) su o o CU CU u O O > CU • r* u CU r—1 r - I O U > . H u H o £ rd > nj a> o ^ ^ ^ * S? ^ 0 4 i * J + • ! T ' -r-l . H rd M 3 3 u * £ i u + j v o i ni a>-H co • i - i re co J* o o co X ) G O Ü + + i + un r-- c i CM v o —< —I oo 00 O vO CM + + i + v£> LO "vf — ( i n vo o CM CM 00 O CM I + I •+• CM CM f - CM v O O ' f l f f l CM CM 0 0 PO I + 1 + O O <M 0 0 lf> —< 00 vO O 0 0 vO - H + + I + O 0 0 CM T f 00 v£> 0 0 _ , CM H \ ü ~-i I + I I vO i n vO vQ CM o m —i CM CM ^ •-> I + I I •—< O 00 00 o N u i -st« ( M CM T ^ r H I + I I vo r~ •# CM r- m o -^ CM CM -vf< CM I + I + vD Is- •-£> CM Is- m oo oo 00 CM 00 CM I + I I + i n O i—i •+• CM + CM O •vt« + CM O 0 0 m + c~-CM m + • * 4-O r*-\ "# + O 00 i—4 CM + O O f—H 00 • * a -l > t—i m o + NÛ o r-4 " • * " V Û . 1 m 4-iM •30 OO 4-oo m i~H + oo o i—i • * m o --O 00 oo m oo ' ^ 4- + H-v.O O oo CM O O i n oo CM m m m m vo —i m ^ ^ + •+- + —« r— m O O vO + + + + + + + ir. o CM •••f t o oo m oo oo o oo —i •+• + + + m Tt* Is- • * 00 'vt' oo o 0 0 'vjt — I - H + + + + -o o- r~ o r- o oo o 00 0 0 CM —i •+- + + + oo m r~ o T ^ _ | CO - H + I + + H i n o x H H i n N m o oo - H + + + + .—i 0 0 CM o o o oo t^- r-VO i-H f—4 r—I —i o o er-•vf Tt< 00 00 in o oo -H r - oo r~ oo vO vO o CM CM ^ H CM - H + + + + oo o oo m m m CM —i + + + + T l C ni Kl r- oo CM CM 1—1 •—1 »-H i-H V A oo oo s O s O m m CM CM C L ' - ;

°A

Ü Ü o o oo oo i-H »—t \0 v u U u voorja a voorja a i-H i—1 najaa r najaa r oo v O 1—1 u n) cd ••—i u 0 0 > -•r-t r~1 N 00 CM i - H 00 r^ CM »-H oo V A ^1 U •r-l i—1 rd O i n ni ni O 4-> uO v u *-* u cd cd ni Ö T-H U <0 • r-l > • H ai i n CM m OO V i n oo OO OO o -tf _{i c} m o oo m ï licht e middel 2 zwar e 00 CT* n rd 4-> 0 •M (U - O rd fi eu 0 fi 4) O >

(18)

G v a, a, a r C u co G 0) 00 • r* a} eu u CO CU u I u CO • r i CO >> *+H Ö 0) Cd u o o > co Vi (U U 0) CO I—I cö S cö T3 .

§£

a 0o C ^ CO °

5

rt ^ > _{to „}  u H > .•a îd 3 u CO G

a

ra.,H.i-i eu Ü 3 3 u •M-«».•a CU cd ••

u i

u (U • M — -cd^co 1 m cd •• U ~ c* m 1—1 \ 0 CM O CM O + + + I r> Th 00 r-C M 00 m - H (M O - H Tf + + I I m NO 00 o LT) 00 m o + + + + vu vO r~ 00 » H H N CM m m o + + + + r- co e> - H so r-- H CM 00 + + + O T f CM O O^ 1—1 O^ ey> Th Th sO co + + + + ro N O O H 00 0O »H t > H M flO + + + + o n i i n vO O CM O OO CO CM CO CM + + + + vO Th CO vO H (»1 H I f ) vu r~ r- 00 + + + + rt O O i-H O •—I 00 0 0 O -H o o o CO CM 0 0 CO m TT1 Th co 00 m r- 00 (M I-H m CM + 1 + 1 ^ o o c o o 00 Th O CO CM Th 0 0 Th + + + I 00 t> m co CM m Th N U CM CO 1 * CM I + I + o 00 o - H o m O i-H o + + I co m co m N O O O O O + + + I r - ^ i n o 00 00 o co m o m CM + 1 + 1 OJ <HH Th _ - H o t > 0 0 Th o r- o + 1 + 1 ^H m o Th CM 0 0 CM O Th r~ CM O + + + + O CM 00 00 m o Th r~ Th + + + '"^ ₀ m 11 G 0 0 N O 0 F-1 u cd cd •—^ _u 0 0 > G cd N H O - H O CM CO + + CO CM 00 + s—^ ^ c O _ _ ^ - H " O CO vO • • • • 1—1 •—1 • * — ' > — " u u cu <u 4-> 4-> cd cd

• ?

cd cd « • • 4-> • H G cd • eu cd u • £ 4-> • H S • •f-t 1 cd U U U U --^ 0 in 11 G 00 1 — 1 M cd cd • » — 1 cd G . -0 cd N vO •—1 CM O 00 00 + + CO CO 00 + , .. . C O _ ^ - H ^ O CO vO • • • • »—4 r-H •^w* **•*»• u u eu <0 4-i 4-> cd cd 1 • cd cd

i

4-> • H 1 cd • Cu cd CJ • * 4-> • H 3 • • H 3 1 cd U U U U 0 m 11 G 0 0 0 r H r H cd cd • • - > 0 0 > «. .1-1 1—i eu eu N CM O vO r-Th r-Th + + • - H vO m + ^—^ ^co ^^ - H " * O CO O • • • • *-H •—* - w ^ W rH M eu eu 4 J 4-> cd cd 1 1 cd cd •M-^ • H G 1 cd • Cu cd u • ^ 4-> • l - l G

i

4-> 1 cd U U U U co 0 11 0 *—' 00 i - H U cd cd cd G ^ • H eu 1—i •X u eu • H > » H tó 0 0 - H r- - H O Th + + vO rh >JO + ^ • ^ ^CO ^ ^ - H " O CO vO • * • • r H H " • w - " * — " M u CU ( U 4-> 4 J cd cd 1 1 cd cd *' 3 cd • a, cd u • rî 4-> • r i 3 rî' 3 1 cd U U U U

a

0 • 0 CM ofi cd cd r H 0) 0 0 vO e3^ «-H M cd cd u 0 p > • H eu 1—1 r * eu eu SI G eu -O p| cd U 0 0 > #

(19)

c co > Oß la a O) T ) Ü •r-l to u (U , f—i • r-l u « to ^ r - l (Ö Ö cd T3 Ö 0 M 0 0 e CU T3 cd

3

I cd U fi CU to to 3 4 - 1 fi  fi »u ü • i-t MH m KU 0 cj  cd . - H 0) Vi JH 0 CJ 0) • H 4 M > O CU i - H i-H 0

u

• t—i H H TABE L V 0-2 0 cm . o o o r H X c tu 4-> Ö su • r-l U • H «4-1 xu 0 u (U • f i cd CU ! - i 0 ü 1 Cl cd < i J2 • r-4 t—-i CO + J M 0 0 to T ) Cl 0 U 0 . i ,-H ffiU f i * i (V

38 1o

->^ * . et |S cd £ u "i • H U d -ÎÎ-• £ -l-> • i H Cl 1 cd U u , — s i en cd • • U C cd 4J . N H N - i + •+- 1 ! 1 m m - ^ T f N O O O —i - ^ —i O + + + + o o m T}< r~- o on on N ici O - H + 4- + + oo fvj t^- m r H •—1 •—1 ^ H N f O C I 1 + 4 4 -co m m o vu o r~ m CT) - H ( \ J —H + + + + r- m m m CM CM CM CM !—) •—< i - H .—1 V A P H ' - Î . <u O P

S%uó

O CJN 0 0 00 H H v O > Û cd cd T-i cd cd u u ^ - r > - r > cd cd cl £ £ cd cd (Tl O 0 •!-» > , o o cd cd N > > fi CI 00 sO O r—1 Vi cd cd u 0 o > (U i-H X CU v o oo m - ^ -tf CM o o + i + s o r - CM m vO T}< on CM CM + + + m o CM CM O O CM O O + 1 + on r^ © CM CM m i—i i—i m m V A j-> u cd A cd cd u & « r-l N -M CM - H m ^ —• m ce —i H (M N - < 1 t I 1 t>- o r - CM H ( T I N f -—i CM i-—i O 1 1 1 1 m —< -^ m CM m i-H t~-H on o o i t i i r~ o r^ CM on >—••—< m CM on CM - H + 1 + 1 Q N CJs [^- Q \ 0s- *-H CO i-H i—i on •-< •—i i i + t m m on on • CM on on o 00 vO CJs m o -* on TJ< u m o cd ^ ^ cd • r - i cd fi •i-i  i H eu _çu tu ^ H >" ^ 3 T ) cd cd p{ S S 5 2 • 00 vO t > r-4 U cd cd ••—» _M o ₀ > •1-1 > - l X eu eu N fi tu •v fi cd N U 0 0

i-a

CJ o 1 o CM OD cd cd i—t fi • !-( • • M .(H t cd U

(20)

•K-<K*Mg)/ Ca.Wad(eq) 2.4 r 2.0 1.6 1.2 - 0.80 . 6 -e o I o _L % rivierklei.1969 o 0 5 * / . s l i b •35-49»/. slib * £ 50»/. slib _L J_ _1_ X X J 0.1 0.2 Q3 0.4 0.8 0.6 0.7 0.8 (K-uitw*Mgnjitw.)/Ca-uftw..boomstrook0-20cm(e$)

F i g . 4. (K+Mg)/C a-verhouding in het blad, uitgezet tegen deze verhouding in de grond.

CaQ 240 2J00 1.60 120 030 V* blad X X "x x • J« **%•* \ _ » • 1 1 1 X 1 1 1 zand,1966 • £10 »/.slib * > 1 0 V . s l i b A , ,i_. i j i 100 2 0 0 3 0 0 4 0 0 5 0 0 6 0 0 7 0 0 8 0 0 9 0 0 1 0 0 0 CaO-water 1.60.0-20cm CaO V. blad 2*0 -2.00 1.60 1.20 080 zeeklei,1968 • < 3 0 V . s l i b * > 30% slib B " ' w " x • » x *x x " x X • X 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000 1100 CaO - water 1 ; 60.0-20cm

F i g . 5. C a O - p e r c e n t a g e van h e t blad, uitgezet tegen C a - w a t e r (1 : 60).

(21)

CaC' 2.40 2.00 1.60 1.20 0.80 Vo biad • • * • • • • • • X X#X X • • • * • • • X x* X X X _L zand,1968 • <10°/os!ib x > 1 0 % slib 0 0.1 0,2 0.3 0,4 0,5 0.6 0.7 0.8 0.9 1.0 Ca-ui tw./uitw. cap, boomst rook 20- 40 cm

CaO°/o blad zeeklei,1968 • < 3 0 % slib x>30°/oslib 2.40 2.00 1.60 1.20 0,80 I I X X I I I I X X • ' 1 X

' B

• > X -X ^ x XX * * • 1 1 1 0.1 0,2 0,3 0,4 0.5 0.6 0,7 0,8 0,9 1.0

Ca- ui tw/uitw. cap. boomst rook 20-40cm

F i g . 6. C a O - p e r c e n t a g e van het blad, uitgezet tegen r e l a t i e v e calcium-bezetting.

Het c a l c i u m g e h a l t e van het appelblad vertoont geen duidelijk v e r band m e t de a n a l y s e c i j f e r s voor calcium, bepaald volgens vijf m e t h o -den (tabel VII). Blijkbaar spelen a n d e r e factoren in de grond (en ook in het gewas) een belangrijke r o l bij de c a l c i u m o p n a m e . Op rivierklei. is e r zelfs een negatief verband; de kalkrijke s t r o o m r u g g r o n d e n zijn ook kalirijk, hetgeen waarschijnlijk de calciumopname drukt. Op zeeklei

(22)

is de c o r r e l a t i e m e t de pH nog het hoogst. Dan volgt in betekenis de c a l -c i u m - w a t e r b e p a l i n g m e t een s-chudverhouding 1:60. Ook met het gehalte aan actief c a l c i u m c a r b o n a a t , bepaald volgens de methode van Drouineau, is e r een positieve, zij het g e r i n g e r e samenhang. De verzadiging van het a d s o r p t i e c o m p l e x m e t c a l c i u m zou op zeeklei ook een m a a t s t a f kun-nen zijn voor het calciumgehalte van het blad, a l s dit wordt bezien bin-nen groepen van a f s l i b b a a r . De C a - w a t e r a n a l y s e c i j f e r s en de r e l a t i e v e C a - b e z e t t i n g van het complex vallen voor zand en zeeklei in twee duide-lijke groepen uiteen, m a a r ze geven toch min of m e e r aansluiting m e t het C a O - p e r c e n t a g e van het blad (fig. 5 en 6).

3 . 1 . 2 . 5 . M g - g e h a l t e v a n h e t b l a d . De onderlinge c o r r e l a t i e s t u s s e n de g r o n d a n a l y s e c i j f e r s voor m a g n e s i u m en ook de samenhang met bepaalde eigenschappen van de grond worden weergegeven in tabel VIII. MgO-NaCl en Mg-uitw. zijn onderling hoog g e c o r r e l e e r d , de sa-menhang met M g - w a t e r is m i n d e r s t e r k . Op de kleigronden vertonen de twee e e r s t g e n o e m d e a n a l y s e c i j f e r s hoge c o r r e l a t i e s m e t het s l i b p e r c e n tage en de u i t w i s s e l i n g s c a p a c i t e i t van de grond. Ook m e t het h u m u s g e -halte is er een duidelijke samenhang op de kleigronden.

De samenhang t u s s e n het m a g n e s i u m g e h a l t e van het blad en de m a g n e s i u m g r o n d a n a l y s e c i j f e r s is weinig duidelijk (tabel IX). Een b e -paalde grondanalysemethode voor m a g n e s i u m komt niet duidelijk als b e s t e n a a r v o r e n . Op de wat slibhoudende zandgronden wordt bij het ond e r z o e k van v o o r j a a r 1968 een onduiondelijke samenhang gevononden: M a g n e -s i u m - u i t w i -s -s e l b a a r -staat h i e r het hoog-st, en M g - w a t e r ( 1 : 3 / 3 ) het l a a g s t . Het m a g n e s i u m u i t w i s s e l b a a r , b e r e k e n d a l s fractie van de t o -tale u i t w i s s e l i n g s c a p a c i t e i t , geeft op r i v i e r k l e i het b e s t e verband m e t het m a g n e s i u m g e h a l t e van het blad. D a a r kali in grote m a t e het m a g n e

-siumgehalte van appelblad bepaalt, zijn ook de c o r r e l a t i e s m e t de K/Mgverhoudingen in de grond w e e r g e g e v e n . De te verwachten negatieve s a menhang komt goed n a a r voren bij de verhouding t u s s e n K H C l / M g O -NaCl, behalve op de lichte zeekleigronden.

3 . 1 . 2 . 6 . M g / C a - v e r h o u d i n g i n h e t b l a d . Behalve voor de ge-gevens van C o x ' s Orange Pippin in n a j a a r 1968, welke ook voor de and e r e bepalingen vaak een afwijkenand beeland gaven, i s e r steeands een p o s i

(23)

-i ni u 03 fi a) oo •t-i <u <u ,fi u CO u I A u en • H CO & Ö CO CD fi _bO cd

a

M 0 0 > CO u -i - H cd fi T ) fi o u 130 fi (U CO CO 4-> CO eu • r-t - M 1—1 <u u 0 U h—1 h-1 1—1

a

o o CM 1 o fi CÖ > 0 0 cd cd i—( eu TJ fi • H Tl fi 0 u 0 0 eu > T * J H PQ < H fi cd > fi P H ? O H • M CO fi U CO fi

a

3 *

PH •H U fi . 1 £ O0J-> S'3 oo £ 2'3

ou

2£

a; J-> , „ 5!>fO 0 0 ? .

2 ^

O • * vO t f OO en N N H H- + + PO r- oo m ^ i n m —i C\J + i i -H -sf LD oo oo r-I + + ^ f C O O O f O T f i + + o t-i + 00 o m u fi 00 vu o u cd cd u o o > T l fi cd SI «TO PO "^^* S U •

" 5 *

fd Ä.-Ö £ A S i 0 « 00 oo oo

2 2 2

o r- o rJ PO r}< Tf-* vu vu 00 ^O PO CM CM ° 00 00 o f~ h C O n O + + + + CM CT- r - ^ 0 H I f l v Û N1 ro m m1*"1 + + + + i n sO N Û •-< o cr-PO Is- LD + + + vO v u CM N Û O CO vO 00 •^ r» r- o + + + + CM in o i—l LT) O •sH xO -sf + + + PO PO vu o in oo ^H v O v O + + + oo o oo I D —t 0 0 •sf IT) -H I I I m TjH co r - PO cr-i n oo oo + + + ro • * r~ —I v0 er-+ er-+ o m oo u cd cd •f—* cd fi T* fi cd N 00 —I CT- vO PO 00 + + PO J"1 PO 0 , cd ü o ^ m so + n 0 0 vO u cd cd "-> •* PO i O i i 00 00 00 00

2 2 22

* T H .M N

S

5

?-"

0 & • fi

loi

00 00 00

2 2 2

- H er- CM m 00 (M CM vu m m m o + + + i oo < T r-CT- —< PO -sf CM r - r - —< + + + + oo PO i n m CM m CM CM O N H H + 1 1 + O r-4 CM er- vû cr-in VU SÛ ~* CT-i—i m t> er-+ er-+ PO CT-II fi oo vu o u cd cd cd C CM CT-vu JO PO (X cd u ^ eu - H u 0) PS n U -<" cd cd Z ^ « t O OD 00

2 2

•rj . H fi fi I I 00 00

2 2

o I o CM OO cd cd i—i eu T) 00 o u cd cd »H O o > X PU

(24)

G cd > bo cd ni i—i r cd Ö cd a o bo a  S SU XD O U 4) (U l i U O U CU > <u • l - l u <u I—I •-H o u H-1 W pq < o o o G (U J - l ä SU XU o y eu eu u u o U i G cd i Xi * £ ' XJ bc

"?2

^ > U A ui o 7 bO • -4-> G r—1

u

tf 2 2 cd _ ^ £<o " ^> bOco cd 1 £ bo.M 2 "3 1 £ S'3 Ou »Ort

s?

bO?.

2 ^

i-i cd ru co co cd co M o CM I O U o o co • O G O U Ü O m -SP CO O H c > 0 - H ^ cn so i i i i vO O .-H CM r - c n o c o rf< i n Tf< -H I I I I K l O K I K l in in o o CM V O - H Tj< I + + + m o co r» —* Is- -H O I + I I oo TP in co oo o co in O vO o o i + + i o o r- NU * H CM CM 0 0 co •—i + I CM r» •—i + CM i—i • * 1 O CM r-O N O -«*• CO + 00 o CO 1 0 0 o _i o o co CM Tt< + + •—1 + r^ ^ CM -tf CM r-I r-I r-I 00 O CO 0 0 co m © r> TJI m TF CO I I • I vO 0 0 CM TJ< CM CO + 1 r» r- m CM CM r^ CM CO - H 1 1 1 O CM 1 CM •—I CO 1 O O CO —1 •—1 CM 1 CM sO CO <-H co m oo r>-vO o o oo N H H O + + + + vO O 00 CO f l O O H M H O H + + + + O O O CM CO O r}< O O CM CM —i 1 + + 1 CM \ 0 CO co r~ oo H CO H + + + CM O CM O m —i oo CM CO CM r-* O + 1 + + -0 a cd r~ CM >—I f - H V CO CM r-H i—1 A 0 0 0 0 vO -o m m CM CM •O.P . .Del . U Ü a^ o* oo oo .—1 ^ H N Û N O u cd cd u o 0 > M cd cd • • • ^ 0 0 > <—1 ~ H najaa r najaa r 00 o _, cd cd •»—» 0 0 > » ru i—i M (U eu N CO N ^ H CO V o • H 1—1 r-CM ^ H CO A . eu cd O i n i—i cd cd +-> o vu » H U cd cd • • ~ » cd G •f* i—i eu • H > • l - i m CM m m co co CO o co • * V eu u • H r H i i m o co m middelz w zwar e CO 0 ^ i—( cd cd 0 •4-> 00 vO O i-H u cd cd "-» o o > X eu eu N C eu t J S cd u O o > o I o CM 0 0 cd cd 3 i 00

(25)

t i e v e c o r r e l a t i e t u s s e n de M g / C a » v e r h o u d i n g in h e t b l a d en d i e in de g r o n d , w a a r b i j n i e t i s u i t te m a k e n of de v e r h o u d i n g in h e t w a t e r i g e x t r a c t v a n 1 : 3 / 3 of de v e r h o u d i n g t u s s e n de u i t w i s s e l b a r e k a t i o n e n de b e s t e s a m e n h a n g geeft ( t a b e l X ) . T A B E L X . C o l l e c t i e v e c o r r e l a t i e c o ë f f i c i ë n t e n t u s s e n M g / C a - b l a d e n g r o n d a n a l y s e c i j f e r s in de l a a g v a n 0 - 2 0 c m . G r o n d s o o r t Z a n d v o o r j a a r 1968 v o o r j a a r 1968 n a j a a r 1968 C . O . P . n a j a a r 1968 G . D e l . Z e e k l e i , v o o r j l i c h t e z w a r e R i v i e r k l e i , n a ; l i c h t e m i d d e l z w . z w a r e S u b -k l a s s e < 1 1 > 1 1 a a r 1 9 6 8 < 3 1 > 3 1 j a a r 19 6 8 < 3 5 3 5 - 4 9 5 0 A a n -t a l 27 23 25 25 23 27 25 35 33 C o r r e l a t i e c o ë f f i c i ë n t M g - w a t . / C a - w a t . (1:3V3) +276 + 120 - 4 0 3 + 891 +485 +710 +201 +276 +352 M g - * u i t w . / C a -u i t w . +397 +338 - 4 0 8 +618 +487 +596 +301 +294 +290 en x 1 0 0 0 M g - * u i t w . / u i t w . c a p . + 177 +433 - 3 1 6 +504 +472 +603 +226 + 290 +270 M g - en C a - u i t w . in l a a g 2 0 - 4 0 c m v o o r z a n d en z e e k l e i v o o r j a a r 1 9 6 8 . 3 . 1 . 2 . 7 . K / M g - v e r h o u d i n g i n h e t b l a d . H o e w e l n i e t zo z e e r s a m e n h a n g e n d m e t h e t o p t r e d e n v a n s t i p , i s h e t i n t e r e s s a n t na te g a a n h o e de K / M g v e r h o u d i n g in h e t b l a d s a m e n h a n g t m e t de g r o n d a n a l y s e c i j f e r s v o l g e n s de d i v e r s e m e t h o d e n ( t a b e l X I ) . O p r i v i e r k l e i i s de v e r h o u ding K u i t w . / v M g u i t w . de b e s t e m a a t s t a f . T u s s e n de t w e e a n d e r e v e r -h o u d i n g e n K / M g in w a t e r (1:3 /3) e n K » H C l / M g O - N a C l i s g e e n d u i d e l i j k v o o r d e e l in e n e of a n d e r e r i c h t i n g .