Het beïnvloeden van klikgedrag naar en het
gedrag op een website.
Een experiment met de website van Sanquin Bloedvoorziening onder jongeren
tussen 18 en 25 jaar.
Naam Laura van der Stouwe Studentnummer 10111883
Instelling Universiteit van Amsterdam
Module Master Thesis Communicatiewetenschap Docent Gert-Jan de Bruijn
Voorwoord
Na bijna zes jaar gestudeerd te hebben, is het dan zover. Het zit erop! Mijn laatste studie is afgerond en voor u ligt het resultaat: mijn master thesis. Een stuk waarvan ik, toen ik zes jaar geleden aan mijn HBO opleiding begon, nooit had verwacht dat ik het zou schrijven. Door het afronden van deze master breekt een nieuwe tijd aan in mijn leven. Tijd om een carrière op te bouwen en toe te passen wat ik de afgelopen zes jaar geleerd heb. Ondanks dat ik dit spannend vind, kijk ik er ook naar uit. Ik weet dat ik altijd kan terugkijken op een leuke studietijd, waarin ik hard gewerkt heb, maar ook genoten heb!
Toch had ik deze master nooit in mijn eentje kunnen afronden. Mijn dank gaat daarom uit naar mijn begeleider Gert-Jan de Bruijn. Zijn tips en hulp zijn zeer waardevol geweest bij het uitvoeren van mijn onderzoek. Ik wil hem ook bedanken voor het contact dat hij begin van de zomer gelegd heeft met Sanquin Bloedvoorziening, waardoor dit onderzoek naast een wetenschappelijke, ook een praktische invalshoek kreeg. Sanquin Bloedvoorziening wil ik ook bedanken voor hun samenwerking en inbreng tijdens het onderzoek.
Daarnaast is mijn vriend Wytse van zeer grote waarde geweest voor mij en voor het onderzoek. Hij heeft mijn afstudeerproces op de voet gevolgd en wist mij altijd weer te motiveren als ik het even niet meer zag zitten. Ik wil hem daarnaast bedanken voor zijn bijdrage aan het onderzoek, omdat hij zijn kennis en hulp beschikbaar stelde bij het
ontwerpen en uitvoeren van de websites. Zonder zijn kennis had het onderzoek nooit deze vorm kunnen hebben.
Als laatste wil ik mijn ouders bedanken. Zij waren de afgelopen jaren mijn steun en
toeverlaat en dat zijn ze nog steeds. Zonder hun emotionele, maar ook financiële steun, had ik nooit mijn universitaire opleiding (evenals mijn HBO) met succes kunnen afronden.
Samenvatting
Het aantal geregistreerde bloeddonors in Nederland ligt al een aantal jaar rond de 400.000. Dit is slechts 4 procent van het totaal aantal Nederlanders dat bloed mag geven, in de leeftijdscategorie van 18 tot 70 jaar. De gemiddelde leeftijd van de geregistreerde
bloeddonors ligt vrij hoog, namelijk boven de 45 jaar. Daarnaast stopt ieder jaar een deel van de bloeddonors door het bereiken van de maximum leeftijd. Voor Sanquin Bloedvoorziening is het daarom van belang om jonge bloeddonors te werven, om weer nieuwe gezonde bloeddonors tot hun beschikking te krijgen die een lange donatiecarrière voor zich hebben. Een belangrijke stap voordat iemand bloeddonor kan worden is het bezoeken van de website van Sanquin Bloedvoorziening. Op de website kunnen de jongeren het aanmeldingsformulier invullen voor registratie, maar de website bevat daarnaast ook belangrijke en relevante informatie over het donorschap.
Deze studie richt zich op het onderzoeken hoe jonge bloeddonors tussen 18 en 25 jaar overtuigt kunnen worden om de website van Sanquin Bloedvoorziening te bezoeken. Dit wordt gedaan door middel van een persuasieve boodschap, in de vorm van een slogan. Verwacht wordt dat wanneer bij de jongeren interesse opgewekt wordt door de persuasieve boodschap dit vervolgens leidt tot klikgedrag naar de website. De verwachting is dan ook wanneer de jongeren aan een interessante slogan worden blootgesteld dit leidt tot meer klikgedrag, dan wanneer de jongeren aan een niet-interessante slogan worden blootgesteld. Als de jongeren ervoor kiezen om de website te bezoeken is het ook van belang dat ze enige tijd op de website blijven. Wanneer de jongeren langer op de website blijven, kunnen ze meer informatie raadplegen en zich wellicht ook aanmelden als bloeddonor. In deze studie wordt daarom ook onderzocht hoe de inrichting van de website invloed kan hebben op de handelingen die de jongeren vervolgens op de website verrichten. Verwacht wordt dat wanneer de website aangenamer is ingericht (meer enjoyable) de jongeren meer pagina’s bezoeken en langer op de website blijven, dan wanneer de website minder aangenaam is.
Uit de resultaten van het experiment bleek dat de mate van interesse in de slogan geen significant effect heeft op het klikgedrag van de jongeren. Een interessante slogan zorgde niet voor meer klikgedrag dan een niet-interessante slogan. Daarnaast bleek ook uit de resultaten dat de enjoyability van de website geen significant effect heeft op de
handelingen die de jongeren op de website verrichtten. Een meer enjoyable website zorgde niet voor het bezoeken van meer pagina’s en een langere bezoekduur op de website. De manipulatie van de slogan is in deze studie echter mislukt en de manipulatie van de website kon niet gecontroleerd worden door een te lage response van de follow-up meting. Het is vooralsnog onduidelijk of de resultaten het gevolg zijn van de (mislukte) manipulatie of dat de verwachte effecten er daadwerkelijk niet zijn.
Inhoudsopgave
1. Inleiding 5
2. Theoretisch kader 7
2.1 Interesse en klikgedrag 7 2.2 Technology Acceptance Model 9
2.2.1 Perceived Enjoyment. 9
2.2.2 Beïnvloeden van Perceived Enjoyment. 10
3. Methode 15 3.1 Onderzoeksdesign 15 3.2 Stimulusmateriaal 15 3.2.1 De slogan 15 3.2.2 De website. 16 3.3 Procedure 18 3.3.1 De uitnodiging 18 3.3.2 Het onderzoek 18 3.4 Variabelen 19 3.4.1 Onafhankelijke variabelen 19 3.4.2 Afhankelijke variabelen 20 4. Resultaten 23 4.1 De deelnemers 23 4.2 Manipulatiecheck 24 4.2.1 De slogan 24 4.2.2 De website 24
4.3 Toetsing van de hypotheses 24
4.3.1 Effect van de slogan. 24
4.3.2 Effect van de website 25
4.3.3 Interactie-effecten 26
5. Conclusie 28
5.1 Hypothese 1 28
5.2 Hypothese 2 28
6. Discussie 30 6.1 Beperkingen 30 6.2 Aanbevelingen 31 6.2.1 Wetenschap 31 6.2.2 Sanquin Bloedvoorziening 32 Literatuurlijst 34
Bijlage 1. Screenshot van beide versies van de website 39
Bijlage 2. De flyer 41
Bijlage 3. De baseline vragenlijst 42
1. Inleiding
Begin 2013 stonden minder dan 400.000 Nederlanders geregistreerd als bloeddonor (“Over de bloedbank”, 2013). Dit is 4 procent van het totaal aantal Nederlanders dat bloed mag geven, in de leeftijdscategorie van 18 tot 70 jaar. Deze bloeddonors doneren vrijwillig een aantal keer per jaar bloed bij Sanquin Bloedvoorziening (“Hoe vaak mag…”, 2011). Sanquin Bloedvoorziening is een non-profit organisatie die in Nederland de bloedvoorziening verzorgt (“Over Sanquin”, 2012). Het doneren van bloed is voor meerdere zaken van groot belang. Sanquin Bloedvoorziening verwerkt het bloed tot bloedproducten, die voornamelijk worden gebruikt voor bloedtransfusies. Bloedtransfusies zijn vaak van levensbelang voor patiënten. Daarnaast produceert Sanquin Bloedvoorziening geneesmiddelen uit plasma, verricht diagnostisch onderzoek voor ziekenhuizen en doet wetenschappelijk onderzoek (“Wat doet Sanquin”, 2012).
Gezien de belangrijke doeleinden van gedoneerd bloed is het van groot belang dat voldoende bloeddonoren geregistreerd staan in Nederland. Een aantal jaren geleden was er nog een flink tekort aan geregistreerde bloeddonors (Lemmens, Ruiter, Abraham,
Veldhuizen, & Schaalma, 2010). In 2010 was een aantal van 600.000 bloeddonoren nodig om alle patiënten in Nederland te voorzien van de juiste middelen, zoals bloed, plasma en medicijnen, terwijl er ongeveer 400.000 bloeddonoren geregistreerd stonden. Dit tekort wordt de laatste jaren steeds kleiner omdat er steeds minder bloed nodig is dankzij nieuwe
operatietechnieken en nieuwe wetenschappelijke inzichten (“Ziekenhuizen zuiniger met…”, 2013). Dit houdt echter niet in dat het werven van nieuwe bloeddonors niet meer van belang is. Het is nog altijd belangrijk om nieuwe bloeddonors te werven, omdat bloed een kostbaar goed is en het altijd nodig zal blijven voor bloedproducten en geneesmiddelen
(“Ziekenhuizen zuiniger met…”, 2013). Daarnaast bereikt ieder jaar een deel van de bloeddonors de maximum leeftijd tot waarop bloed gegeven mag worden, waardoor ze moeten stoppen met het geven van bloed (Sanquin Algemeen Jaarverslag, 2012). Dit levert een gat op, dat weer opgevuld moet worden met nieuwe donors.
Het is voornamelijk van belang om jonge bloeddonors te werven (Lemmens, et al. 2005). De gemiddelde leeftijd van de geregistreerde bloeddonors is op dit moment boven de 45 jaar. Een bloeddonor kan niet voor de rest van zijn leven bloed blijven geven, dus het grootste gedeelte van de geregistreerde bloeddonors hebben geen lange donatiecarrière meer voor zich (Lemmens, et al. 2005). Daarnaast stopt ieder jaar, zoals net al aangegeven, een deel van de bloeddonors door het bereiken van de maximum leeftijd (Sanquin Algemeen Jaarverslag, 2012). Jonge bloeddonors zijn daarom aantrekkelijk om te werven, omdat zij wel een lange donatiecarrière hebben vanwege hun jonge leeftijd. Jonge mensen hebben ook vaak een goede gezondheid vergeleken met oudere mensen, waardoor ze vaker bloed
kunnen geven (Lemmens, et al. 2005). Daarnaast is de leeftijdsgroep tussen 18 en 25 jaar ondervertegenwoordigd binnen de registraties bij de Sanquin Bloedvoorziening (CSB, 2010; Lemmens, et al. 2005). Het is dus van belang dat nieuwe donors in deze leeftijdscategorie geworven worden.
In deze studie wordt onderzocht hoe jonge bloeddonors tussen 18 en 25 jaar overtuigt kunnen worden om bloeddonor te worden. Dit wordt gedaan door middel van een persuasieve boodschap. Deze boodschap moet de jongeren allereerst aanzetten tot het bezoeken van de website van Sanquin Bloedvoorziening en uiteindelijk in combinatie met het bezoek aan de website de jongeren overtuigen om bloeddonor te worden. Het bezoeken van de website is een belangrijke voorwaarde om te kunnen registreren als bloeddonor
(“Aanmeldingsprocedure”, 2013). De jongeren kunnen zich via de website direct aanmelden als bloeddonor, maar de website bevat daarnaast ook belangrijke en relevante informatie over het donorschap (“Eerste keer bloed geven”, 2011). Jongeren zijn de eerste generatie die van jongs af aan opgegroeid zijn met moderne technologieën zoals computers, waardoor ze goed geleerd hebben om te gaan met het internet (Jones & Fox, 2009). Ze zijn daardoor ook de grootste actieve groep op internet (Hargittai & Hinnant, 2008; Jordaan & Ehlers, 2009). Ondanks dat jongeren de grootste actieve groep op internet zijn, is het toch van belang om inzicht te krijgen hoe de jongeren zolang mogelijk op een website gehouden kunnen worden. In dit geval om voldoende informatie over bloeddonatie tot zich te nemen en om zich aan te melden. In deze studie wordt daarom ook onderzocht hoe de website het beste ingericht kan worden om het gewenste effect te hebben op het gedrag van de jongeren op de website.
Deze studie geeft inzicht in welke persuasieve boodschap, in deze studie welke soort slogan, effectief is bij het overtuigen van de jongeren om een website te bezoeken. In deze studie is dat de website van Sanquin Bloedvoorziening. Het overtuigen van mensen (of jongeren) om naar een website te gaan door middel van een korte persuasieve boodschap (een slogan), is vooralsnog niet vaak onderzocht (Crutzen, revised; Shepherd & O’Carroll, 2013) en zeker niet op het gebied van werving van bloeddonors. Daarnaast geeft de studie ook inzicht in de optimale inrichting en aangenaamheid van een website bij de beïnvloeding van het gedrag op de website en het aanmelden als bloeddonor. Om deze inzichten te krijgen is voor deze studie de volgende hoofdvraag opgesteld:
In hoeverre kan een persuasieve slogan, jongeren tussen de 18 en 25 jaar aanzetten tot het bezoeken van de website van Sanquin Bloedvoorziening, en in hoeverre kan de aangenaamheid van deze website invloed uitoefenen op de handelingen die deze jongeren vervolgens uitvoeren op de website?
2. Theoretisch kader
2.1 Interesse en klikgedrag
Als iemand bloeddonor wil worden in Nederland, moet diegene zich eerst registeren. Zoals eerder al is aangegeven gaat deze registratie via de website van Sanquin Bloedvoorziening (“Aanmeldingsprocedure”, 2013). De website bevat daarnaast ook informatie die van belang is voor nieuwe donors, zoals het donatieproces (“Eerste keer bloed geven”, 2011). Het is dus belangrijk dat nieuwe donors eerst op deze website komen voordat ze zich kunnen
registreren als bloeddonor. Het gedrag wat in deze studie onderzocht wordt is daarom klikgedrag. Met klikgedrag wordt bedoeld of mensen op een hyperlink klikken die
doorverwijst naar een website (Shepherd & O’Carroll, 2013). In dit geval de website van Sanquin Bloedvoorziening. Het klikgedrag naar de website van Sanquin Bloedvoorziening is een belangrijke stap voordat mensen zich kunnen registeren als bloeddonor. Het is daarom van belang om te weten hoe dit klikgedrag beïnvloedt kan worden.
Volgens Silvia (2008) is interesse een factor die invloed kan hebben op het gedrag van mensen. Interesse is een intrinsieke emotie die als functie heeft om mensen
gemotiveerd te maken om te leren en te ontdekken (Silvia, 2008; Thomas, Smith, & Silvia, 2011; Turner & Silvia, 2006) en om mensen betrokken te maken bij een bepaald onderwerp (Sun & Rueda, 2011). Wanneer bijvoorbeeld een student een vak interessant vindt, zal de student daar langer voor studeren, meer tijd besteden aan het studeren, het leuk vinden om voor het vak te studeren, meer herinneren over het onderwerp en goede cijfers willen behalen (Silvia, 2008). Interesse zorgt er dus voor dat mensen gemotiveerd raken om
bepaald gedrag uit te voeren, maar ook dat mensen emotioneel en cognitief betrokken raken bij een bepaald onderwerp (Sun & Rueda, 2011; Thomas, et al. 2011). Daarnaast zorgt interesse ervoor dat mensen aandacht krijgen voor nieuwe, onbekende dingen. Wanneer mensen iets nieuws interessant vinden, is de kans groter dat mensen het nieuwe willen uitproberen, willen ontdekken en moeite willen doen om het nieuwe te leren kennen (Thomas, et al. 2011). Interesse zorgt er dus voor dat mensen nieuw gedrag willen uitproberen, ongeacht enige risico’s die daarbij meekomen (Silvia, 2008).
Wat mensen interessant vinden, is vaak een subjectieve beoordeling en kan veranderen over tijd (Silvia, 2008). Dus wanneer is iets interessant? Volgens Silvia (2008) heeft interesse twee belangrijke aspecten. Het eerste aspect is novelty-complexity. Dit houdt in dat iets interessant is wanneer iemand het als nieuw, complex, onzeker, onverwachts en verrassend beoordeeld. Het tweede aspect is de mate waarin het nieuwe begrijpelijk is, ook wel coping-potential genoemd. Dit houdt in dat mensen moeten weten hoe ze met de nieuwe mogelijkheid om kunnen gaan. Mensen moeten geloven dat ze de mogelijkheid, kennis en vaardigheden hebben om ermee om te kunnen gaan. Pas wanneer ze dat weten, raken
mensen gemotiveerd om gedrag uit te voeren dat in lijn is met de nieuwe mogelijkheid. Dus wanneer mensen iets nieuw en begrijpelijk vinden, vinden ze het interessant en handelen ze daar ook naar (Silvia, 2008).
Uit het onderzoek van Crutzen (revised) bleek dat het opwekken van interesse kan leiden tot klikgedrag. Crutzen (revised) heeft het opwekken van interesse toegepast op communicatieve teksten. Hij heeft deelnemers van het onderzoek blootgesteld aan een uitnodiging om naar een website te gaan. Deze uitnodiging bestond uit een korte tekst en de link naar een website. Voor het opwekken van interesse maakte Crutzen (revised), net als Silvia (2008) gebruik van de aspecten novelty-complexity en coping-potential. Uit het
onderzoek bleek dat wanneer de uitnodiging interesse opwekte, dit niet alleen de intentie om naar de website te gaan verhoogde, maar ook het daadwerkelijke klikgedrag beïnvloedde.
Om het bovenstaande te vertalen naar deze studie, wordt verwacht dat een communicatieve boodschap, in deze studie in de vorm van een slogan, interessant is wanneer deze nieuw en onzeker is, maar ook onverwachts en verrassend
(novelty-complexity: Crutzen, revised; Silvia, 2008). De verwachting is dat het onderwerp van de
slogan voor een groot deel van de doelgroep nieuw is, omdat in Nederland maar slechts 400.000 mensen bloeddonor zijn, wat inhoudt dat een groot deel van de Nederlanders nog geen bloeddonor is of is geweest (“Over de bloedbank”, 2013). Dit is voornamelijk het geval in de doelgroep tussen 18 en 25 jaar. Deze leeftijdscategorie is namelijk
ondervertegenwoordigd in de registratie van bloeddonors (CBS, 2010; Lemmens, et al. 2005).Bloed doneren is dus voor een groot deel van de doelgroep nieuw en onbekend gedrag, hetzelfde geldt voor het bezoeken van de website van Sanquin Bloedvoorziening. Zoals al eerder is toegelicht is het bezoeken van de website van Sanquin gedrag wat vooraf gaat aan het doneren van bloed.
Wanneer de informatie (de slogan) nieuw is, moeten mensen weten dat ze de
mogelijkheid hebben om met de interessante, nieuwe informatie om te kunnen gaan
(coping-potential; Crutzen, revised; Silvia, 2008). Verwacht wordt daarom dat het weergeven van de
hyperlink van de website, mensen de mogelijkheid geeft om te reageren op de slogan. Het klikken op de hyperlink is in dit geval het nieuwe gedrag dat mensen uitproberen als gevolg van de interessante slogan. Nadat de mensen op de website terecht zijn gekomen, kunnen ze zich vervolgens ook registeren als bloeddonor. Om dit te onderzoeken in deze studie is de volgende hypothese opgesteld:
H1 Blootstelling aan een interessante slogan zorgt ervoor dat vaker op de hyperlink naar de website van Sanquin Bloedvoorziening wordt geklikt dan blootstelling aan een niet-interessante slogan.
2.2 Technology Acceptance Model
Uit bovenstaande paragraaf blijkt het eerste doel van deze studie, namelijk om de doelgroep via een slogan te overtuigen de website van Sanquin Bloedvoorziening te bezoeken. Het tweede doel van de studie is dat de doelgroep, nadat ze op de website terecht zijn gekomen, ze daar ook enige tijd verblijven en informatie opzoeken die gerelateerd is aan het doneren van bloed of zich registeren als bloeddonor. Een model dat vaak gebruikt wordt bij het onderzoeken van gedrag op internet, is het Technology Acceptance Model (TAM: Davis, 1989; Legris, Ingham, & Collerette, 2003). Dit model is in zijn oorsprong gericht op de
acceptatie van informatiesystemen maar wordt ook steeds vaker toegepast in de context van internet- en websitegebruik (van der Heijden, 2003). In zijn oorspronkelijke vorm weergeeft het model de relatie tussen de intentie om het systeem te gebruiken en het daadwerkelijke systeemgebruik (Davis, 1989). De intentie wordt in dit model door twee factoren beïnvloedt, namelijk perceived usefulness (PU) en perceived ease-of-use (PEOU). PU is de mate waarin een persoon gelooft dat het gebruik van een systeem bijdraagt aan de prestaties die iemand kan leveren (op het werk). PEOU is de mate waarin iemand gelooft dat het systeem te gebruiken is zonder daar enige moeite voor te doen, oftewel dat het systeem makkelijk in gebruik is. In Figuur 1 is een schematische weergave te zien van het oorspronkelijke TAM.
Figuur 1 Het oorspronkelijke Technology Acceptance Model.
2.2.1 Perceived Enjoyment.
In later onderzoek, gericht op het gebruik van een website in plaats van informatiesystemen, is het TAM door verschillende wetenschappers uitgebreid en zijn factoren toegevoegd die ook in relatie staan met het gebruik van een website (Van der Heijden, 2003; Van der
Heijden, 2004; Sun & Zhang, 2006). Eén van deze factoren is perceived enjoyment (PE). PE is de mate waarin het gebruiken van de website op zichzelf ervaren wordt als plezierig, zonder dat andere gevolgen (zoals het vinden van benodigde informatie) van het gebruik van de website hierin meegenomen worden (Van der Heijden, 2003). Uit verschillende
onderzoeken blijkt dat PE een toegevoegde waarde heeft in het TAM model, in de context
Perceived Usefulness
Perceived Ease-of-use
Intention
van internet- en websitegebruik (Van der Heijden, 2003; Van der Heijden, 2004; Moon & Kim, 2000; Sledgianowski & Kulviwat, 2009; Sun & Zhang, 2006).
Zo blijkt uit het onderzoek van Van der Heijden (2003) dat PE een directe positieve relatie heeft op de intentie om een website te gebruiken. Deze relatie wordt ook bevestigd door het onderzoek van Moon en Kim (2000). Moon en Kim (2000) hebben PE onderzocht als factor die toegevoegd kan worden aan het TAM bij het gebruik van het internet in het algemeen. Daarnaast blijkt uit het onderzoek van Van der Heijden (2003) en van Moon en Kim (2000) dat PEOU geen directe relatie heeft met de intentie om een website te gebruiken maar dat deze relatie gemedieerd werd door PE. Dit wordt ook bevestigd door het onderzoek van Sun en Zhang (2006) en Van der Heijden (2004). Uit het onderzoek van Van der Heijden (2004) blijkt ook dat zowel PE als PEOU een sterkere directe positieve relatie hebben op de intentie om een website te gebruiken, dan PU. Het blijkt dus dat PE een sterkere relatie heeft tot de intentie dan PU (Van der Heijden, 2003; 2004) en dat PEOU vaak gemedieerd wordt door PE (Van der Heijden, 2003; Van der Heijden, 2004; Moon & Kim, 2000; Sun & Zhang, 2006) bij de invloed op intentie.
Naast de invloed van PE op de intentie om een website te gebruiken, blijkt ook dat PE invloed heeft op het daadwerkelijk gebruik van een website (actual use). Sledgianowski en Kulviwat (2009) hebben onderzoek gedaan naar de invloed van perceived playfulness (PP) op het daadwerkelijke gebruik van sociale netwerksites. PP is in dit onderzoek vergelijkbaar met PE, vanwege dezelfde operationalisatie. Uit het onderzoek blijkt dat PP een sterkere invloed heeft op de intentie om een website te gebruiken dan PU, maar ook dat PP een directe relatie heeft met het daadwerkelijke gebruik van een website.
Op basis van bovenstaande resultaten over de relatie tussen PE en de intentie om een website te gebruiken en het daadwerkelijk gebruiken van een website, kan een aangepaste TAM gemaakt worden waarbij PE als extra factor opgenomen wordt. Dit
aangepaste model is weergegeven in Figuur 2. Hierin wordt ook de relatie tussen PEOU en PE opgenomen (van der Heijden, 2003; Van der Heijden, 2004; Moon & Kim, 2000; Sun & Zhang, 2006). Deze studie richt zich op de relatie tussen PE en actual use, omdat deze relatie al wel onderzocht is maar nog niet vaak is bevestigd (Sledgianowski & Kulviwat, 2009). Verwacht wordt dat wanneer de website van Sanquin Bloedvoorziening als enjoyable ervaren wordt, dit het gebruik van de website voor bijvoorbeeld het zoeken naar informatie of het registreren als bloeddonor stimuleert.
2.2.2 Beïnvloeden van Perceived Enjoyment. 2.2.2.1 Perceived ease-of-use.
Zoals net al aangegeven is, blijkt uit verschillende onderzoeken gericht op het TAM, dat PEOU een belangrijke factor is die PE beïnvloedt (Van der Heijden, 2003; Van der Heijden,
2004; Moon & Kim, 2000; Sun & Zhang, 2006). Deze effecten blijken ook uit andere
onderzoeken waarin is gekeken naar de relatie tussen de factoren PE en PEOU (Hassanein & Head, 2004; Teo, Lim, & Lai, 1999). Uit het onderzoek van Hassanein en Head (2004), gericht op een website waar mensen online kunnen shoppen, blijkt dat PEOU een redelijk sterke positieve invloed had op PE. Daarnaast blijkt uit het onderzoek van Teo, Lim en Lai (1999), gericht op gebruik van internet in het algemeen, dat PEOU voor 12% de variantie in PE verklaarde. Op basis van deze onderzoeken kan geconcludeerd worden dat de mate waarin mensen de website als plezierig ervaren (PE), beïnvloedt wordt door de mate waarin mensen de website makkelijk in gebruik vinden (PEOU). Zoals eerder is aangegeven, is ook deze relatie opgenomen in het aangepaste TAM in Figuur 2.
Om de PE van de website van Sanquin Bloedvoorziening te manipuleren, is het van belang om te weten welke factoren de PEOU van een website bepalen. Dus wanneer is een website makkelijk in gebruik? Volgens Lee en Kozar (2012) is een website makkelijk
bruikbaar voor de gebruiker als het voldoet aan een aantal factoren. Dit zijn factoren als consistentie, navigatiemogelijkheden, ondersteuning, leerbaarheid, simpelheid, interactiviteit, geloofwaardigheid, inhoud relevantie en leesbaarheid. In Tabel 1 zijn deze factoren
overzichtelijk weergegeven met een omschrijving van iedere factor. Deze factoren kunnen gemanipuleerd worden op de website, om verschillende mate van PEOU te bereiken voor de bezoekers van de website van Sanquin Bloedvoorziening. Hoe meer de website voldoet aan deze factoren, hoe makkelijker de website in gebruik is.
Figuur 2 Het aangepaste Technology Acceptance Model.
Perceived Usefulness
Perceived Ease-of-use
Intention
to use Actual use
Perceived Enjoyment Social
Tabel 1. Overzicht van de factoren voor (makkelijke) bruikbaarheid van de website.
Factor Omschrijving
Consistentie De gehele website heeft dezelfde structuur en
componenten, ook op de verschillende pagina’s; het ontwerp van de website is consistent en de pagina’s hebben hetzelfde design.
Navigatiemogelijkheden De website bevat meerdere zoekfuncties (zoekbar,
menubar, ga terug/ga vooruit-knop); pagina’s kunnen via verschillende wegen bereikt worden; er zijn meerdere manieren om terug te gaan naar de vorige pagina.
Ondersteuning De website geeft de mogelijkheid om de bezoeker hulp
aan te bieden, wanneer de bezoeker dat wil; de website bevat elementen waarmee de bezoeker om hulp kan vragen.
Leerbaarheid De inhoud is makkelijk te leren; de website is zo
ontworpen dat de bezoeker makkelijk kan onthouden waar hij/zij zich begeeft in de website en kan onthouden hoe bepaalde pagina’s bereikt kunnen worden.
Simpelheid De structuur van de website is beknopt; de componenten
op een pagina van de website zijn in een aantal seconden te begrijpen.
Interactiviteit De website bevat interactieve elementen. Bijvoorbeeld
pop-ups, animatie en video; de website zorgt voor interactie tussen de bezoeker en de website.
Geloofwaardigheid De website komt geloofwaardig over. De website maakt
geen misbruik van persoonlijke informatie; de website bewaart persoonlijke informatie op een veilige plek.
Inhoud relevantie De inhoud van de website is diepgaand, up-to-date en
accuraat.
Leesbaarheid Teksten zijn begrijpelijk en makkelijk geschreven; kleuren
zijn gemakkelijk voor de ogen; er is voldoende witruimte tussen de teksten.
2.2.2.2 Social Presence
Naast de PEOU, komt ook een andere factor vaak naar voren in de literatuur als
een medium als ‘warm’ ervaren wordt doordat het medium het gevoel van menselijk contact overdraagt (Hassanein, Head, & Ju, 2009). Dit kan op een website bereikt wordt door twee aspecten (Hassanein & Head, 2007), namelijk actual interaction en imaginary interaction. Onder actual interaction wordt echte interactie met andere mensen verstaan, zoals bijvoorbeeld via een chatroom. Onder imagery interaction wordt ingebeelde interactie verstaan, wat gestimuleerd kan worden door bijvoorbeeld sociaal-rijke foto’s en teksten. Hassanein, Head en Ju (2009) hebben in hun onderzoek de SP van een website
gemanipuleerd door imagery interaction, namelijk door het aanpassen van foto’s en tekst. Hierbij verwachtten ze dat wanneer een website een hogere SP heeft, dit een positief effect heeft op de PE van de website. Ze hebben verschillende condities van een online
shopwebsite gemaakt waarbij de mate van SP verschilt. Uit het onderzoek blijkt dat een hogere mate van SP een positief effect heeft op de PE van de website. Daarbij blijkt dat het gebruiken van sociaal-rijke foto’s (foto’s met mensen erop) een sterker effect te weeg bracht op PE dan sociaal-rijke tekst.
Andere onderzoeken geven dezelfde resultaten als het onderzoek van Hassanein, Head en Ju (2009) (Hassanein & Head, 2004; 2007). In beide onderzoeken hebben
Hassanein en Head (2004; 2007) de mate van SP van de website in verschillende condities gemanipuleerd met foto’s en tekst. Deze manipulatie werd op dezelfde manier uitgevoerd als bij Hassanein, Head en Ju (2009). De tekst werd gemanipuleerd door een tekstuele
omschrijving van een product te geven, in plaats van puntsgewijze informatie over het
product. De foto’s werden gemanipuleerd door een foto te laten zien waarop mensen met het product stonden, in plaats van alleen het product. Uit beide onderzoeken blijkt dat een
hogere mate van SP een sterkere invloed heeft op de PE van de website.
Uit bovenstaande onderzoeken blijkt dat PE van een website gemanipuleerd kan worden door de factoren van PEOU te manipuleren en de SP te manipuleren, zoals ook weergegeven is in het aangepaste TAM in Figuur 2. Dit wordt in deze studie toegepast op de website van Sanquin Bloedvoorziening. Verwacht wordt dat wanneer de website van
Sanquin meer enjoyable is (als gevolg van de manipulatie van PEOU en SP), dit een positieve invloed heeft op het gedrag van de bezoekers, dan wanneer de website minder enjoyable is (Van der Heijden, 2003; Van der Heijden, 2004; Moon & Kim, 2000; Sun & Zhang, 2006). Om dit te onderzoeken is de volgende hypothese opgesteld:
H2 Wanneer de website van Sanquin Bloedvoorziening meer enjoyable is, (a) blijven de bezoekers langer op de website en (b) bezoeken de bezoekers meer pagina’s, dan wanneer de website van Sanquin Bloedvoorziening minder enjoyable is.
Op basis van de eerste twee hypotheses wordt een interactie-effect verwacht van de effecten van de interessante slogan en de enjoyable website. Om dit interactie-effect te onderzoeken, is de volgende hypothese opgesteld:
H3a Blootstelling aan een interessante slogan in combinatie met een enjoyable website
van Sanquin Bloedvoorziening, zorgt ervoor dat bezoekers (a) langer op de website blijven en (b) meer pagina’s bezoeken dan bij blootstelling aan een niet-interessante slogan in combinatie met een enjoyable website of interessante slogan in combinatie met een niet-enjoyable website.
H3b Blootstelling aan een niet-interessante slogan in combinatie met een enjoyable
website of een interessant slogan in combinatie met een niet-enjoyable website zorgt ervoor dat bezoekers (a) langer op de website blijven en (b) meer pagina’s bezoeken dan bij blootstelling aan een interessante slogan in combinatie met een niet-enjoyable website.
3. Methode
3.1 Onderzoeksdesign
Om de hypothesen te toetsen is een zuiver experiment uitgevoerd. Het experiment heeft een 2x2 design. De respondenten kregen willekeurig een interessante vs. niet-interessante slogan te zien en werden vervolgens willekeurig naar een enjoyable vs. niet-enjoyable website geleid, die specifiek voor deze studie ontworpen is. Dit houdt in dat er vier
experimentele groepen waren een geen controlegroep. Deze vier experimentele groepen zijn weergegeven in Tabel 2. De respondenten werden door middel van randomisatie
toegewezen aan één van deze experimentele groepen. Het experiment is gedurende een periode van 37 dagen uitgevoerd in de maanden november en december van 2013. In totaal hebben 98 personen deelgenomen. De respondenten waren evenredig verdeeld over de vier groepen (groep 1 = 21 personen, groep 2 = 26 personen, groep 3 = 26 personen, groep 4 = 25 personen).
Tabel 2. Overzicht van de vier experimentele groepen.
Interessante slogan Niet-interessante slogan Enjoyable website Experimentele groep 1 Experimentele groep 3 Niet-enjoyable website Experimentele groep 2 Experimentele groep 4
3.2 Stimulusmateriaal
De deelnemers van het onderzoek worden blootgesteld aan twee soorten stimulusmateriaal, namelijk een slogan en de website van Sanquin Bloedvoorziening.
3.2.1 De slogan
De slogan is gebaseerd op het opwekken van interesse om gedrag te stimuleren (Silvia, 2008; Thomas, Smith, & Silvia, 2011; Turner & Silvia, 2006). Om hypothese 1 te toetsen werd eerst bepaald welke soort slogan als wel of niet interessant ervaren werd. Hier is een kleine pre-test voor uitgevoerd. In deze pre-test zijn acht slogans getest die opgesteld zijn op basis van de factoren van het aspect novelty-complexity (Crutzen, revised; Silvia, 2008). Uit de eerste pre-test kwam niet duidelijk naar voren welke slogan als meest en minst
interessant ervaren werd. Vervolgens is een tweede pre-test uitgevoerd om een aantal slogans nogmaals te testen. Uit de tweede pre-test kwam duidelijk naar voren welke slogan als meest interessant en minst interessant ervaren werd. De meest interessante slogan was: ‘Een goed hart geeft bloed”. De minst interessante slogan was: ‘Bloeddonatie! Weet jij wat het inhoudt?’. In Figuur 3 is weergegeven hoe de deelnemers de slogan te zien kregen in de studie. De slogan werd weergegeven met het logo van Sanquin Bloedvoorziening en de
Figuur 3 De weergave van de slogan, het logo en de link naar de website.
3.2.2 De website.
Het andere stimulusmateriaal waar de deelnemers aan blootgesteld werden is de website van Sanquin Bloedvoorziening. Om hypothese 2 te toetsen zijn twee versies van een
aangepaste website van Sanquin Bloedvoorziening ontworpen, namelijk een versie met hoge enjoyability en een versie met lage enjoyability. In deze versies is onderscheid gemaakt in de enjoyability van de website door de website aan te passen op basis van de factoren die de enjoyability beïnvloeden, namelijk PEOU (van der Heijden, 2003; van der Heijden, 2004; Lee & Kozar, 2012; Moon & Kim, 2000; Sun & Zhang, 2006) en SP (Hassanein & Head, 2004; 2007; Hassanein, Head, & Ju, 2009). Alleen de factoren die aangepast konden worden voor de website van Sanquin Bloedvoorziening zijn gebruikt. In Tabel 3 wordt aangegeven wat precies aan beide versies is aangepast op basis van de factoren van PEOU en SP. Daarnaast is in bijlage 1 van beide versies van de website een screenshot weergegeven. Hierin zijn duidelijke verschillen te zien tussen de twee versies, zoals de kleuren van de tekst, de aanwezigheid/afwezigheid van de contactmogelijkheid in de rechterzijlijn, de oranje woorden in het menu waardoor duidelijk wordt waar de bezoeker navigeert, de foto met wel/geen mensen erop, de ‘laatst bewerkt’ informatie onder aan de pagina en de link in de tekst naar een andere pagina met extra informatie.
Tabel 3. Overzicht van aanpassingen op de website per versie.
Hoge mate van enjoyability Lage mate van enjoyability Navigatie-
mogelijkheden
In alle teksten zitten linkjes naar andere pagina’s en onderaan vele pagina’s zijn linkjes weergegeven naar andere pagina’s.
Logo Sanquin boven aan elke pagina is een link naar de home-pagina.
Alleen in het hoofdmenu is navigatie door de website
mogelijk. Geen linkjes in de tekst of onder aan de pagina’s.
Geen home-knop in het logo Sanquin boven aan elke pagina. Ondersteuning Op elke pagina staan
contactmogelijkheden in de zijlijn en er is een algemene contactpagina. Alleen op de Home-pagina en op de Contact-pagina staan de contactmogelijkheden.
Leerbaarheid De navigatie is duidelijk doordat
het onderdeel van het menu oranje kleurt wanneer iemand zich daar bevindt.
Onduidelijk waar je navigeert door geen gekleurde woorden (oranje) in menu.
Interactiviteit Er zijn bewegende plaatjes op de hoofdpagina. Je kunt hierin doorklikken naar een volgende plaatje en andere pagina’s.
Geen interactieve onderdelen.
Inhoud relevantie
De website is up-to-date door de nieuwsberichten en de
opmerking: ‘laatst bewerkt op <datum>’ onder vele pagina’s.
Geen informatie die de website up-to-date maakt.
Leesbaarheid Zachte kleuren in tekst en lay-out. Sommige delen zijn felle kleuren en alle kopjes van de tekst zijn een felle kleur.
Social Presence
Foto’s in de banners zijn foto’s met mensen erop.
De website bevat donor- en patiëntenverhalen.
Foto’s in de banners zijn foto’s zonder mensen erop.
De website bevat geen donor- en patiëntenverhalen.
3.3 Procedure
3.3.1 De uitnodiging
De deelnemers konden op verschillende manieren terecht komen bij het onderzoek. Allereerst via een flyer die verspreidt is op verschillende plaatsen. Zie bijlage 2 voor een voorbeeld van deze flyer. Potentiële deelnemers konden deze flyer vinden in een restaurant of café, een snackbar, een kapsalon, een wachtkamer bij de huisarts of een sportschool. Op de flyer wordt kort toegelicht waar het onderzoek op gericht is (bloeddonatie), wat de eisen zijn om deel te kunnen nemen (leeftijd) en de website waar de deelnemers naartoe kunnen gaan om deel te nemen (www.doneerbloed.nl). Deze flyer is ook op verschillende scholen uitgedeeld aan potentiële deelnemers, omdat de doelgroep van het onderzoek voornamelijk op scholen te vinden is (Hogeschool Utrecht, Universiteit van Utrecht, Universiteit van Amsterdam). Een andere manier waarop deelnemers terecht konden komen bij het onderzoek, was een online uitnodiging. Dit kon op twee manieren, namelijk een digitale versie van de flyer die regelmatig op de sociale netwerksite Facebook is geplaatst of een persoonlijke e-mail die verstuurd is naar personen uit de directe omgeving van de
onderzoeker. De deelnemers konden zelf kiezen op welk moment van de dag en op welke plek ze deelnamen aan het onderzoek. De enige voorwaarde waar de deelnemers aan moesten voldoen was de juiste leeftijd (18-25 jaar). Daarnaast werd geprobeerd om voornamelijk deelnemers te werven die nog geen bloeddonor waren, omdat het juist voor deze groep van belang is dat ze naar de website van Sanquin Bloedvoorziening gaan voor informatie en registratie.
3.3.2 Het onderzoek
Nadat de deelnemers gekozen hebben om deel te nemen aan het onderzoek en naar de website www.doneerbloed.nl gegaan zijn, kwamen zij terecht bij een online vragenlijst. Deze vragenlijst is terug te vinden in bijlage 3. In deze vragenlijst werden allereerst enkele
demografische gegeven aan de deelnemers gevraagd (leeftijd, geslacht). Daarna werden enkele vragen gesteld gerelateerd aan bloeddonatie (of ze donor zijn, of ze iemand kennen die donor is, hun attitude, waargenomen gedragscontrole, sociale norm, e.d.). Daarna werd de deelnemers gevraagd of ze hun e-mailadres wilden achterlaten om te kunnen deelnemen aan de verloting van de dinercheques en de follow-up studie. Na het wel of niet achterlaten van hun e-mailadres kregen de deelnemers random één van de twee slogans te zien. Hierdoor werden de deelnemers opgedeeld in twee condities, namelijk de groep die de interessante slogan te zien kreeg en de groep die de niet-interessante slogan te zien kreeg. Na het zien van de slogan werd de deelnemer gevraagd de slogan te beoordelen en werd gevraagd wat ze van de website van Sanquin verwachtten na het zien van de slogan. Als laatste werd de deelnemers gevraagd of ze doorgestuurd wilden worden naar de website
van Sanquin. Na deze keuze werden de deelnemers in beide condities random toegewezen aan één van de twee versies van de website. Hierdoor ontstonden vier condities, welke ook aangegeven zijn in Tabel 2. Als de deelnemers terecht komen op de website, zijn ze vrij om de website te doorzoeken, informatie aan te vragen en zichzelf aan te melden als
bloeddonor. Op dit moment weten de deelnemers niet dat ze nog steeds gevolgd worden voor het onderzoek. Het gedrag wat de deelnemers vervolgens tonen op de website wordt opgeslagen in een databestand van Google Analytics.
Ongeveer een week na deelname aan het onderzoek, wordt naar een klein aantal deelnemers een follow-up vragenlijst gestuurd. Dit zijn twee verschillende vragenlijsten. De deelnemers die naar de website geweest zijn krijgen een vragenlijst waarin gevraagd wordt wat de deelnemers van de website vonden en een aantal algemene vragen gerelateerd aan bloeddonatie. De deelnemers die niet naar de website zijn geweest krijgen een andere vragenlijst, waarin alleen een aantal algemene vragen over bloeddonatie gesteld worden.
3.4 Variabelen
In deze paragraaf wordt de operationalisatie gegeven van de verschillende variabelen uit het onderzoek. De onafhankelijke variabelen zijn gemanipuleerd in het onderzoek en de
afhankelijke variabelen zijn gemeten door middel van gevraagde items en het analyseren en volgen van het gedrag van de deelnemers op de website.
3.4.1 Onafhankelijke variabelen
De onafhankelijke variabelen zijn de mate van interesse in de slogan en de mate van enjoyability van de website. Beide variabelen zijn gemanipuleerd in dit onderzoek. Dit is omschreven in paragraaf 3.2.
De mate van interesse in de slogan. Zoals al eerder is aangegeven, is de mate van interesse
van de slogan gemanipuleerd en getest op basis van vier factoren, namelijk algemene interesse, relevantie, verrassend en verwacht (Crutzen, revised; Silvia, 2008). Op basis van de pre-test zijn twee slogans uitgekozen die deel uitmaakten van de studie. Om de
manipulatie van de slogan te kunnen controleren kregen de deelnemers na het zien van één van de twee slogans (de interessante of de niet-interessante slogan) de vraag wat ze van de slogan vonden. Dit werd gedaan op een 7-puntsschaal voor bovenstaande vier factoren. Hierbij was 1 = heel erg interessant/relevant/verrassend/verwacht en 7 = helemaal niet interessant/relevant/verrassend/verwacht. Door middel van een factoranalyse kon worden vastgesteld dat deze items samen niet een eendimensionale schaal vormen. Alle
dat de overige items samen wel een eendimensionale schaal vormen. Er bleek één
component met een eigenwaarde hoger dan 1, namelijk 1,950. De factorladingen waren ook redelijk hoog, namelijk .847 (interesse), .707 (relevantie) en .855 (verrassend). Uit de
betrouwbaarheidsanalyse blijkt ook dat deze drie items een betrouwbare schaal vormen (∝=.728). De schaal kan vrijwel niet verbeterd worden door een item uit de schaal te verwijderen.
De mate van enjoyability van de website. Zoals al eerder is aangegeven, is de mate van
enjoyability van de website gemanipuleerd op basis van twee factoren, namelijk perceived
ease of use (Hassanein & Head, 2004; van der Heijden, 2003, 2004; Moon & Kim, 2000; Sun
& Zhang, 2006; Teo, Lim, & Lai, 1999) en social presence (Hassanein & Head, 2004,2007; Hassanein, Head & Ju, 2009). In paragraaf 3.2.2 is duidelijk omschreven hoe de versies van de website gemanipuleerd zijn. Om de manipulatie van de website te kunnen controleren kregen de deelnemers die de website bezocht hadden een follow-up vragenlijst opgestuurd. In deze vragenlijst werden de deelnemers verschillende items voorgelegd om de ervaren enjoyment van de website te achterhalen. Door een te lage response op de follow-up
vragenlijst kon geen factor- en betrouwbaarheidsanalyse uitgevoerd worden voor deze items. - Negen items waren gebaseerd op factoren van Lee en Kozar (2012) die de PEOU
beïnvloeden. De volgende stellingen werden voorgelegd bij de deelnemers: ‘De tekst op de website van Sanquin vond ik: goed leesbaar/slecht leesbaar –
duidelijk/onduidelijk – leerzaam/niet leerzaam – up-to-date/niet up-to-date’. ‘Het navigeren door de website van Sanquin vond ik: ‘makkelijk/moeilijk –
overzichtelijk/onoverzichtelijk – prettig/onprettig – duidelijk/onduidelijk’ en ‘De website van Sanquin gaf voldoende mogelijkheden om in contact te komen met Sanquin’. De deelnemers konden dit aangegeven op een 7-puntsschaal.
- Drie items waren gebaseerd op de items van Hassenein en Head (2004; 2007) die SP meten. De volgende stellingen werden voorgelegd bij de deelnemers: ‘De website van Sanquin gaf een gevoel van menselijk contact’. ‘De website van Sanquin gaf een gevoel van gezelligheid’. ‘De website van Sanquin gaf een gevoel van menselijke warmte’. De deelnemers konden dit aangegeven op een 7-puntsschaal.
3.4.2 Afhankelijke variabelen
De belangrijkste afhankelijke variabelen in het onderzoek zijn het klikgedrag van de
deelnemers en het gedrag op de website, wat gebaseerd wordt op de duur van het bezoek en het aantal pagina’s dat bezocht wordt.
Klikgedrag. Deze variabele meet of de deelnemers na het zien van de slogan op de link naar
de website klikken. Na het zien van de slogan werd de volgende vraag voorgelegd bij de deelnemers: ‘Indien u meer informatie wilt over het doneren van bloed, kunt u kiezen om vanaf hier naar de website van Sanquin Bloedvoorziening te gaan’. De deelnemers konden hierbij ‘ja, ik wil graag naar de website’ of ‘nee, ik wil liever niet naar de website’ antwoorden. Deze variabele is dus op nominaal niveau gemeten. Wanneer de deelnemers kiezen voor ‘ja’ krijgen ze de link naar de website te zien, waar ze vervolgens op kunnen klikken.
Verwachting van enjoyability van website. Deze variabele is opgesplitst in de verwachting
van het bezoek en de inhoud van de website. De vier items die deze variabelen meten zijn gebaseerd op items van Crutzen (revised). De volgende stellingen werden voorgelegd bij de deelnemers: ‘Een bezoek brengen aan de website van Sanquin lijkt mij: plezierig/onplezier – prettig/onprettig’. ‘De inhoud van de website van Sanquin lijkt mij: plezierig/onplezier – prettig/onprettig’. De deelnemers konden dit aangeven op een 7-puntsschaal, waardoor dit een variabele op intervalniveau is. Uit een factoranalyse blijkt dat deze vier items samen een eendimensionale schaal vormen. Er bleek één component met een eigenwaarde hoger dan 1, namelijk 3,135. De factorladingen waren ook hoog, namelijk .852 (bezoek-plezierig), .900 (bezoek-prettig), .881 (inhoud-plezierig) en .907 (inhoud-prettig). Uit de
betrouwbaarheidsanalyse blijkt ook dat deze items een betrouwbare schaal vormen (∝=.906). De schaal kan niet verbeterd worden door een item uit de schaal te verwijderen.
Verwachting van relevantie van website. Deze variabele is ook opgesplitst in de verwachting
van het bezoek en de inhoud van de website. De vier items die deze variabelen meten zijn gebaseerd op items van Crutzen (revised). De volgende stellingen werden voorgelegd bij de deelnemers: ‘Een bezoek brengen aan de website van Sanquin lijkt mij: interessant/niet interessant – informatief/niet informatief’. ‘De inhoud van de website van Sanquin lijkt mij: interessant/niet interessant – informatief/niet informatief’. De deelnemers konden dit aangeven op een 7-puntsschaal, waardoor dit een variabele op intervalniveau is. Uit een factoranalyse blijkt dat deze vier items samen een eendimensionale schaal vormen. Er bleek één component met een eigenwaarde hoger dan 1, namelijk 3,095. De factorladingen waren ook hoog, namelijk .875 (bezoek-interessant), .862 (bezoek-informatief), .906
(inhoud-interessant) en .876 (inhoud-informatief). Uit de betrouwbaarheidsanalyse blijkt ook dat deze drie items een betrouwbare schaal vormen (∝=.900). De schaal kan niet verbeterd worden door een item uit de schaal te verwijderen.
bezoeker zich op de website bevindt. Dit wordt gemeten in seconden, waardoor dit een variabele op rationiveau is.
Aantal pagina’s per bezoek. Deze variabele meet hoeveel pagina’s van de website iedere
bezoeker bezoekt tijdens het bezoek aan de website. Dit wordt ook gemeten door Google Analytics, terwijl de deelnemer zich op de website bevindt. Dit wordt gemeten in aantal pagina’s, waardoor dit een variabele op rationiveau is. In Google Analytics kan ook gekeken worden welke specifieke pagina’s bezocht zijn per bezoeker.
4. Resultaten
4.1 De deelnemers
In totaal hebben 98 personen (N) deelgenomen aan het experiment. Deze 98 personen zijn verdeeld over vier condities: 21 personen in conditie 1, 26 personen in conditie 2, 26
personen in conditie 3 en 25 personen in conditie 4. In totaal hebben 71 vrouwen tegenover 27 mannen deelgenomen aan het experiment (respectievelijk 27,5% en 72,5%). In tabel 4 is een overzicht weergegeven van het aantal personen per conditie en de verdeling van geslacht per conditie. Om te controleren of de groepen significant van elkaar verschillen op gebied van geslacht is een Chi-kwadraat toets uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de groepen niet significant van elkaar afwijken met betrekking tot het geslacht (p=.782).
De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 21 jaar, waarvan de jongste 18 jaar en de oudste 25 jaar. De gemiddelde leeftijd per conditie is vrijwel gelijk en is ook weergegeven in tabel 4. Om te controleren of de groepen significant van elkaar verschillen op gebied van leeftijd is een ANOVA-toets uitgevoerd. Hieruit blijkt dat de groepen niet significant van elkaar afwijken met betrekking tot de leeftijd (F=0,262; p=.853).
Tabel 4. Overzicht van aantal proefpersonen, geslacht en gemiddelde leeftijd per conditie. Leeftijd SD Man Vrouw Totaal Conditie 1: interessant &
enjoyable
20,89 2,03 6 15 21
Conditie 2: interessant & niet-enjoyable
21,43 2,36 9 17 26
Conditie 3: niet- interessant &
enjoyable 21 2,41 6 20 26
Conditie 4:
Niet-interessant & niet-enjoyable
20,91 2,13 6 19 25
Totaal 21,06 2,22 27 71 98
Naast het geslacht en de leeftijd zijn nog andere kenmerken van de deelnemers gevraagd. Zo is aan de deelnemers gevraagd of ze geregistreerd zijn als bloeddonor. Tijdens het werven van de deelnemers werd zoveel mogelijk geprobeerd om deelnemers te vinden die nog niet geregistreerd staan als bloeddonor. Dit is toegelicht in paragraaf 3.3.1. Het blijkt dat van de 98 deelnemers 10 deelnemers geregistreerd zijn als bloeddonor. De geregistreerde deelnemers zitten in conditie 2 (6 personen) en conditie 4 (4 personen). Uit een
Chi-kwadraat toets blijkt dat de groepen significant van elkaar verschillen met betrekking tot de registratie als bloeddonor (p=.012). In de analyses van het onderzoek moet daarom
gecontroleerd worden voor de registratie als bloeddonor.
Daarnaast is ook gevraagd of de deelnemers iemand uit hun omgeving kennen die een geregistreerde bloeddonor is. Een vriend of vriendin werd het vaakst aangegeven als iemand die de proefpersoon als bloeddonor kende (29 keer). Daarna waren dat de ouders
(15 keer), een familielid anders dan ouders, broer of zus (13 keer) of een collega (7 keer). De personen die het minst vaak werden aangegeven als iemand die de proefpersonen kenden als bloeddonor waren een zus (4 keer), een broer (2 keer) of de partner (2 keer). In totaal gaven 35 proefpersonen aan niemand te kennen die bloeddonor is.
4.2 Manipulatiecheck
4.2.1 De slogan
Om te controleren of de deelnemers de interessante slogan inderdaad als interessanter ervaren hebben dan de niet-interessante slogan is een manipulatiecheck uitgevoerd. De interessante slogan in conditie 1 en 2 (N=47) werd door de deelnemers als interessanter ervaren (M=0,23, SD=1,02) dan de niet-interessante slogan in conditie 3 en 4 (N=51,
M=0,02, SD=0,96), op een 7-puntsschaal van -3 tot 3, waarbij -3=helemaal niet interessant
en 3 = heel erg interessant. Voor de manipulatiecheck is een t-toets uitgevoerd, waaruit bleek dat de condities niet significant van elkaar verschillen met betrekking tot de beoordeling van de slogan (t(96) = -1,16; p=.247). De beoordeling van de interessante slogan en de niet-interessante slogan door de deelnemers was niet verschillend genoeg om een goede manipulatie te veroorzaken. De manipulatie is dus niet geslaagd.
4.2.2 De website
Om de manipulatie van de website te kunnen controleren kregen de deelnemers die de website bezocht hadden een follow-up vragenlijst opgestuurd, zoals is toegelicht in paragraaf 3.4.1. Het aantal deelnemers dat de website heeft bezocht en hun e-mailadres heeft
achtergelaten met toestemming om de follow-up vragenlijst toegestuurd te krijgen was echter zeer laag (8 deelnemers). Hiervan zijn slechts 4 complete follow-up vragenlijsten terug ontvangen. Dit aantal is te laag om een manipulatiecheck voor de website te kunnen uitvoeren. Om die reden kan niet gecontroleerd worden of de mate van enjoyability van de website ervaren is zoals het bij de manipulatie is bedoeld.
4.3 Toetsing van de hypotheses
In deze paragraaf worden de hypotheses getoetst aan de hand van verschillende analyses. Bij deze analyses wordt gecontroleerd voor een aantal variabelen die invloed kunnen hebben op het effect. Dit zijn de attitude die een deelnemer heeft ten opzichte van bloeddonatie, de sociale norm die ervaren wordt en de waargenomen gedragscontrole.
4.3.1 Effect van de slogan.
Om de eerste hypothese, gericht op het effect van de type slogan op klikgedrag, te toetsen is een Chi-kwadraat toets uitgevoerd. Uit deze toets blijkt dat de type slogan die de deelnemers te zien krijgen geen significant effect heeft op hun klikgedrag (Chi2 =0,253, df =1, p=.615).
Dat houdt in dat de interessante slogan niet leidt tot meer klikgedrag dan de niet-interessante slogan. In de condities met de niet-interessante slogan hebben meer mensen gekozen (14%, 3 van de 50) om naar de website te gaan, dan in de condities met de interessante slogan (10%, 5 van de 48). Hypothese 1 wordt dan ook niet aangenomen.
Naast de analyse van het effect van de type slogan op het klikgedrag is ook gekeken of de type slogan de verwachting over de website van de deelnemers beïnvloedt. Hiervoor is een variantieanalyse uitgevoerd. Het blijkt dat de type slogan een significant effect heeft op de verwachtte enjoyability van zowel het bezoeken van de website (F=5,793, p=<.05), als de inhoud van de website (F=4,610, p<.05), wanneer gecorrigeerd wordt voor de attitude, sociale norm en waargenomen gedragscontrole. Een interessante slogan zorgt in dat geval voor een meer enjoyable verwachting van het bezoek (M=0,06, SD=0,96) en de inhoud van de website (M=0,14, SD=1,00), dan een niet-interessante slogan (respectievelijk M=-0,29,
SD=0,89 en M=-0,20, SD=1,05). In Tabel 5 zijn de resultaten overzichtelijk weergegeven.
Het blijkt daarnaast dat de type slogan geen significant effect heeft op de verwachte relevantie van zowel het bezoeken van de website (F=0,151, p=.698), als de inhoud van de website (F=0,191, p=.663), wanneer gecorrigeerd is voor de attitude, de sociale norm en waargenomen gedragscontrole. Een interessante slogan zorgt niet voor een meer relevante verwachting van het bezoek (M=0,74, SD=1,13) en de inhoud van de website (M=0,88,
SD=1,18) dan een niet-interessante slogan (respectievelijk M=0,86, SD=1,20 en M= 1,02, SD=1,15). In Tabel 5 zijn de resultaten overzichtelijk weergegeven.
Tabel 5. Overzicht van de effecten op de verwachting van de website. Interessante slogan SD Niet-interessante slogan SD F p Enjoyability bezoek 0,06 0,96 -0.29 0,89 5,793 <.05 Enjoyability inhoud 0,14 1 -0,20 1,05 4,610 <.05 Relevantie bezoek 0,74 1,13 0,86 1,20 0,151 .698 Relevantie inhoud 0,88 1,18 1,02 1,15 0,191 .663
4.3.2 Effect van de website
Om het eerste deel van de tweede hypothese, gericht het effect van enjoyability op de bezoekduur, te toetsen is een variantieanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse blijkt dat de mate van enjoyability van de website (hoog vs. laag) geen significant effect heeft op de bezoekduur van de deelnemers (F= 1,537, p=.239), wanneer gecorrigeerd is voor attitude, sociale norm en waargenomen gedragscontrole. Een hogere mate van enjoyability van de website zorgt er niet voor dat de deelnemers langer op de website verblijven (M=8,
SD=15,25) dan een lagere mate van enjoyability (M=24,58, SD=29,06). Het eerste gedeelte
van hypothese 2 wordt niet aangenomen. In Tabel 6 zijn de resultaten overzichtelijk weergegeven.
Om het tweede deel van de hypothese, gericht op het effect van enjoyability op het aantal pagina’s per bezoek, te toetsen is ook een variantieanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse blijkt dat de mate van enjoyability van de website (hoog vs. laag) geen significant effect heeft op het aantal pagina’s die de deelnemers bezoeken tijdens hun bezoek aan de website (F=4,313, p=.060), wanneer gecorrigeerd is voor attitude, sociale norm en
waargenomen gedragscontrole. Een hogere mate van enjoyability op de website zorgt niet voor een hoger aantal pagina’s per bezoek (M=1,40, SD=0,55) dan een lagere mate van enjoyability op de website (M=2,33, SD=1,15). Het tweede gedeelte van hypothese 2 wordt ook niet aangenomen. In Tabel 6 zijn de resultaten overzichtelijk weergegeven.
Tabel 6. Overzicht van de effecten op de bezoekduur en aantal pagina’s. Hoge mate van
enjoyability SD Lage mate van enjoyability SD F p
Bezoekduur 8 15,25 24,58 29,06 1,537 .239
Aantal pagina’s per bezoek
1,40 0,55 2,33 1,15 4,313 .060
Naast de effecten van de type website op de bezoekduur en het aantal pagina’s per bezoek is ook gekeken welke specifieke pagina’s bezocht zijn per website. In Tabel 7 is overzichtelijk weergegeven welke pagina’s per website zijn bezocht. Uit deze tabel blijkt dat op de website met een lage mate van enjoyability relatief meer pagina’s bezocht zijn (26,1%, 6 uit 23), dan op de website met een hoge mate van enjoyability (14,3%, 1 uit 7). Daarnaast blijkt uit deze tabel dat op de website met een hoge mate van enjoyability relatief vaker de pagina voor het aanmelden als bloeddonor is bezocht (14,3%, 1 uit 7) dan op de website met een lage mate van enjoyability (13%, 3 uit 23), al is dit verschil zeer klein.
4.3.3 Interactie-effecten
Om de derde hypothese, die gericht was op de interactie-effecten van type slogan en type website, te toetsen is een variantieanalyse uitgevoerd. Het eerste gedeelte van de hypothese was gericht op de effecten op de bezoekduur. Uit de analyse blijkt dat er geen significant hoofdeffect van type slogan (F=0,392, p=.545) en type website (F=0,393, p=.545) werd gevonden op de bezoekduur. Ook werd geen significant interactie-effect (F=0,161, p=.696) op de bezoekduur gevonden. De resultaten zijn weergegeven in Tabel 8. Het tweede
gedeelte van de hypothese was gericht op de effecten op het aantal pagina’s per bezoek. Uit de analyse blijkt dat er geen significant hoofdeffect van type slogan (F=0,101, p=.757) en type website (F=1,024, p=.336) werd gevonden op het aantal pagina’s per bezoek. Ook werd geen significant interactie-effect (F=0,251, p=.627) op het aantal pagina’s per bezoek
gevonden. Hypothese 3 wordt dan ook niet aangenomen. De resultaten zijn weergeven in Tabel 8.
Tabel 7. Overzicht van de bezochte pagina’s per website.
Pagina Inhoud pagina Hoge mate van
enjoyability (N=5)
Lage mate van enjoyability (N=12) Hoofdpagina - 5 12 Mag ik bloed geven? Redenen waarom je geen bloed zou mogen geven.
1 4
Kan ik bloed
geven? Voorwaarden om bloeddonor te kunnen worden. - 1 Bloeddonor worden Toelichting waarom bloeddonoren belangrijk zijn. - 1 Aanmelden als bloeddonor
De link naar het aanmeldingsformulier.
1 3
Bloedgroepen Informatie over de verschillende bloedgroepen. - 1 Contact Contactmogelijkheden met Sanquin. - 1 Totaal aantal bezochte pagina’s 7 23
Noot. Het totaal aantal bezochte pagina’s kan hoger uitvallen dan het totaal aantal bezoekers
(N), vanwege het bezoeken van meerdere pagina’s per bezoek door dezelfde bezoeker. Tabel 8. Overzicht van de interactie-effecten op de bezoekduur en aantal pagina’s.
Gemiddelde bezoekduur
SD Gemiddeld aantal pagina’s
SD Interessante slogan vs. enjoyable
website
1,25 2,50 1,25 0,50
Interessante slogan vs. niet-enjoyable website
22,13 29,40 2,50 1,31
Niet-interessante slogan vs. enjoyable website
35,00 27,92 2,00 0,71
Niet-interessante slogan vs. niet-enjoyable website
29,50 32,11 2,00 0,82
F 0,161 0,251
p .696 .627
5. Conclusie
In dit hoofdstuk worden de conclusies van het onderzoek toegelicht. De onderzoeksvraag wordt beantwoord, door middel van de bespreking van de resultaten per hypothese.
5.1 Hypothese 1
Uit de resultaten van hypothese 1 kan geconcludeerd worden dat een interessante slogan de deelnemers niet vaker aanzet om de website van Sanquin Bloedvoorziening te bezoeken dan een niet-interessante slogan. Dit in tegenstelling tot de theorie, waarin verwacht werd dat de factor interesse invloed uitoefent op gedrag (Crutzen, revised; Silvia, 2008; Thomas, Smith, & Silvia, 2011; Turner & Silvia, 2006). Verder bleek ook dat zowel de interessante als de niet-interessante slogan in totaal weinig deelnemers (respectievelijk 10% vs. 14%) aangezet hebben tot het bezoeken van de website. Het bezoeken van de website is echter wel een belangrijke voorwaarde voor de deelnemers om zich uiteindelijk aan te melden als bloeddonor (“Aanmeldingsprocedure”, 2013). Alleen een persuasieve slogan (interessant of niet) is misschien niet voldoende om jongeren tussen de 18 en 25 jaar aan te zetten tot een websitebezoek gericht op bloeddonatie (en uiteindelijk tot aanmelden als bloeddonor).
Een oorzaak van het niet gevonden resultaat kan toegewijd worden aan het feit dat de manipulatie van de slogan in deze studie niet gelukt is. Dit kan ervoor gezorgd hebben dat de factor interesse (via de slogan) geen invloed heeft kunnen uitoefenen op de
deelnemers om de website te bezoeken. Een andere oorzaak kan het soort gedrag zijn dat is onderzocht in deze studie, namelijk gedrag gericht op bloeddonatie. Wanneer te veel risico’s aan een gedraging verbonden zijn, ondanks dat iemand geïnteresseerd is (gemaakt) in die gedraging, kan dit iemand tegenhouden om het gedrag uit te voeren (Silvia, 2008).
Bloeddonatie is een gedrag waarbij voor veel mensen veel risico’s aan verbonden zijn (Lemmens, et al. 2005), waardoor ze wellicht kiezen om dit gedrag en gedrag dat daaraan gerelateerd is (het bezoeken van de website) niet te vertonen.
Uit de resultaten kan ook geconcludeerd worden dat wanneer geprobeerd word om de interesse van de deelnemers op te weken door middel van een slogan dit een positief effect heeft op de verwachting die de deelnemers vervolgens hebben van de website. Dit effect ontstond echter pas toen er gecorrigeerd was voor de attitude, subjectieve norm en waargenomen gedragscontrole.
5.2 Hypothese 2
Uit de resultaten van hypothese 2 kan geconcludeerd worden dat de mate van enjoyability op de website geen invloed uitoefent op de handelingen die de jongeren op de website uitvoeren. Uit de resultaten blijkt zelfs een tegenovergesteld effect. Zowel de gemiddelde
bezoekduur, als het aantal pagina’s per bezoek ligt hoger op de niet-enjoyable website dan op de enjoyable website. Een hoger aantal pagina’s per bezoek kan een logisch gevolg zijn van een langere bezoekduur. Deze resultaten zijn tegenstrijdig met de resultaten van de studie van Sledgianowski en Kulviwat (2009), waaruit wel bleek dat de enjoyability van een website invloed heeft op het gebruik van de website. De manipulatie van de enjoyability van de website kon in deze studie niet gecontroleerd kon worden, waardoor het vooralsnog onduidelijk is of de resultaten een gevolg zijn van een mislukte manipulatie of van het feit dat enjoyability daadwerkelijk het gedrag op de website niet kan beïnvloeden.
Op basis van de resultaten van hypothese 2 kunnen conclusies getrokken worden over de aangepaste versie van het Technology Acceptance Model, die voor deze studie gevormd is. Voor de toegevoegde relatie tussen perceived enjoyment en actual use (bezoekduur & aantal pagina’s) kan op basis van deze studie geen bevestiging gegeven worden, vanwege de niet-significante resultaten van hypothese 2. Daarnaast kan voor de relatie tussen perceived-ease-of-use en perceived enjoyment en de relatie tussen social
presence en perceived enjoyment ook geen uitspraken gedaan worden, vanwege het feit dat
de manipulatie van de website niet gecontroleerd kan worden.
5.3 Hypothese 3
Op basis van de resultaten van hypothese 3 kan geconcludeerd worden dat er geen interactie-effect is van de type slogan en type website op de bezoekduur en het aantal pagina’s per bezoek. In de hypothese werd verwacht dat de combinatie van de interessante slogan en enjoyable website de langste bezoekduur en de meeste pagina’s per bezoek tot gevolg had. Deze ‘optimale’ combinatie had echter de kortste bezoekduur en minst aantal pagina’s per bezoek tot gevolg. Dit is in tegenstelling tot de verwachting van hypothese 3. Zoals al is aangegeven, kan ook dit resultaat toegewijd worden aan de mislukte manipulatie van de slogan en aan het feit dat de manipulatie van de website niet gecontroleerd kon worden. Wellicht is de enjoyability van de website niet ervaren zoals het bedoeld was in deze studie, waardoor het, in combinatie met de (mislukte gemanipuleerde) type slogans, niet het verwachte effect kon uitoefenen op de handelingen van de doelgroep op de website.
6. Discussie
In dit hoofdstuk worden de beperkingen van het onderzoek besproken. De beperkingen van het onderzoek zijn voornamelijk gericht op de methodologie van deze studie. Daarnaast worden in dit hoofdstuk aanbevelingen gedaan op basis van de resultaten voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek en voor Sanquin Bloedvoorziening.
6.1 Beperkingen
De grootste beperking van deze studie is de manipulatie van de slogans. Deze manipulatie kon vrijwel niet gebaseerd worden op eerder wetenschappelijk onderzoek (Crutzen, revised). Hierdoor was het van belang om een pre-test uit te voeren. Ondanks dat een pre-test is uitgevoerd, waarmee bepaald kon worden welke slogan zou dienen als de interessante en de niet-interessant slogan, bleek de manipulatie van de slogan in de studie niet gewerkt te hebben. Dit kan de oorzaak zijn geweest van de niet-significante effecten die gevonden zijn.
Een tweede beperking van deze studie is de werving van de deelnemers. In eerste instantie was het voor deze studie belangrijk om een grote steekproef te werven, zodat ook het aantal deelnemers die naar de website gaan groot genoeg is om hier goede uitspraken over te kunnen doen. Ondanks vele pogingen en een groot bereik onder de doelgroep, is de daadwerkelijke steekproefgrootte tegengevallen (N=98). Niet alle plaatsen waar de
deelnemers geworven zijn waren even effectief. Het bleek dat scholen (hoge scholen en universiteiten) en Facebook zeer effectief waren bij het werven van deelnemers, in
tegenstelling tot sportscholen en een restaurant/café. Door de kleinere steekproef was het aantal deelnemers die op de website zijn geweest vrij laag, waardoor onder andere de manipulatiecheck van de website niet uitgevoerd kon worden. Het niet kunnen uitvoeren van de manipulatiecheck van de website zorgde voor de derde beperking van deze studie. Hierdoor kon het aangepaste TAM niet geanalyseerd worden, maar er kon ook geen goede verklaring gegeven worden voor de niet-significante resultaten van hypothese 2.
Een vierde beperking van deze studie is dat de steekproef geen representatieve afspiegeling was van de Nederlandse bevolking (tussen 18 en 25 jaar). Het grootste
gedeelte van de deelnemers was vrouw (72,5%), wat niet in verhouding is met de verdeling bij de Nederlandse bevolking (CBS, 2013). De verschillende condities waren echter wel gelijkwaardig verdeeld op gebied van geslacht, waardoor dit geen effect had op de
resultaten. Daarnaast zijn de deelnemers in de steekproef niet volledig aselect gekozen. De deelnemers zijn namelijk zoveel mogelijk in de omgeving van de onderzoeker geworven. Deze omgeving in zo breed mogelijk gemaakt, maar toch geeft dit niet een volledig
dan ook van belang om een betere afspiegeling van de Nederlandse bevolking te krijgen, om toekomstige resultaten te kunnen generaliseren.
Een vijfde beperking van deze studie is de voor deze studie ontworpen versies van de website. Het ontwerp was gebaseerd op factoren van de studies van Hassanein en Head (2004; 2007) en van Lee en Kozar (2012). Deze factoren verbeteren de enjoyability van de website. In deze studie was echter geen tijd en ruimte om de website op een professionele manier vorm te geven. Dit is daarom op een andere beperktere manier vormgegeven, waardoor wel de enjoyability van de website getoetst kon worden, maar wat enkele nadelen met zich meebracht. Ervan uitgaande dat de doelgroep ervaren internetgebruikers zijn (Jones & Fox, 2009), kan het zijn dat ze na korte tijd op de website doorhadden dat het geen ‘echte’ website was. Dit kan de manier waarop de deelnemers de website ervaren hebben, en ook het gedrag dat ze getoond hebben op de website, beïnvloed hebben. In toekomstig onderzoek is het daarom van belang dat wanneer de enjoyability van een website getoetst wordt, dit gedaan wordt door middel van professionele websites. Op die manier wordt de ervaring op de website door zo min mogelijk externe factoren beïnvloed.
6.2 Aanbevelingen
In deze paragraaf worden aanbevelingen gedaan aan de wetenschap, maar ook aan Sanquin Bloedvoorziening. Deze studie heeft weinig significante resultaten opgeleverd op gebied van het effect van interesse op klikgedrag en van enjoyability op websitegebruik. Daarnaast blijkt dat deze effecten eerder niet vaak onderzocht zijn (Crutzen, revised; Silvia, 2008; Sledgianowski & Kulviwat, 2009). Over het algemeen is dus nog weinig bekend over deze effecten, waardoor het moeilijk is om wetenschappelijk voort te bouwen op de
resultaten van deze studie. De aanbevelingen zijn dan ook voornamelijk gericht op de beperkingen van deze studie en het verbeteren hiervan om een beter onderzoek op te kunnen zetten. Onderzoek dat wel tot significante resultaten kan leiden en een goede wetenschappelijke basis kan vormen over deze effecten.
6.2.1 Wetenschap
Zoals uit de resultaten en conclusie duidelijk werd, bleek de manipulatie van de factor interesse in de slogan niet gelukt te zijn. Hierdoor kon in deze studie niet goed onderzocht worden of de factor interesse invloed heeft op (klik-) gedrag, terwijl dat in de theorie wel naar voren kwam (Crutzen, revised; Silvia, 2008; Thomas, Smith, & Silvia, 2011; Turner & Silvia, 2006). Om in toekomstig onderzoek betere resultaten te krijgen is het van belang dat de manipulatie van de factor interesse in een slogan, of een andere vorm van een persuasieve boodschap, wel lukt. Vooralsnog is het onduidelijk wat voor type slogan wel of niet als
