Tydsbegrip van laerskool-kinders

TYDSBEGRIP VA N LAERSKOOL - KIN DE HS ,

~--~~~~~-~~--~~~~--~~~~·

(T os is no.ngebied o.s gcdeoltcl iko 1rorvuJ.l ing vnn die vereistcs vo.n Mng:i.Gtor

Educo.t ion ill vnn die

UN IVERS IT EIT VA N SUID - AF !< IKb.)

dour

J . J. ' • d,,

w

J ... L T I M • 11. •

---~---~-VOOR WOORD.

My innige dank a.an ?rof._ Dr. J. Chris. Coetzee, M.A., M.Ed. onder wie ek etlike jare studeer het en onder wie se leiding hierdie ondersoek aangepak is, My dank vir die kosbare wenke en leiding en veral oolc vir die gebruik van sy bibl ioteek waarvan ek baie gebruik gemao.k het. Ek wao.rdeer dit ten· seerste.

Ook *n woord van dank a.an die volgende here prinsipo.le vir hulle toe-sternming_ om die kinders vo.n hul skole te toets: Dr. H.A. Steyn, M.A., M.Ed., Mnre. W.J. Snymo.n, B.A., M.Ed,, G.E. du Toit, B.A., en C.A. van der Merwe.

Pietersburg. November 1934.

INH OU DS O?GAWE. Blo.dsy. Hoofstuk Ie Oor die werk vo.n o.nder skryworso•••••••••••••••••••••••••••• 1. Hoofstuk II: Eie ondersook •••••••••••••••••••••••

o. : Doel •••••••••.• , • -. • • • • • • • • • • • . • • • • • • . . . • • 9 • b: Mot ode •••••••••••• , ••••••• , •••••••••••••• 10. c: ?roefnemors •••.•...•. , ••••• , ••..•....•.•• 11. d: 1?r oefpcrs one ...•...••.•.•...•••..• 11, e: Boarrtwoording on no.sien vo.n vro.e •••••••••• 12.

U

r·

Rosulto.to en Bespreking do.o.rvnn •••••••••• 13, g; A.lgemeno gevolgtrekkings ••••••••••••••••• 39, h: Opvoodkundigo botekenis vo.n die probloem

on govolgtrekkings •••••••• 43,

TAB ELLE.

To.be I: Verdoling vo.n Ppo. volgcns standards ••••••••••••••••••••••••••• 11. 11

II: Verdeling vo.n ?pe., volgens leeftye i••••••••···· . ••••••••••••· •• 11. 11

IIIa.: ?orsorrto.sios korrokto a.rrtwoordo op elko vro.n.g in clko sta.ndord (Teets I) ••••••••••••••••• ••••••••••••••n•••••••••••• •••• ••••e 15. 11

IIIb: Ae..rrto.l loerl inge in elko sto.nderd wo.t 1 n vro.o.g reg hot in T ootsI16. 11

Ille: G(l'!liddelde aarrtal vro.e korrek in T oets I ••••••• • •••••••••••••• 16 • IV: Personto.sie kinders

..

in elke standard wnt dio tyd by die huis

ti

ti lo.tor of vroeor opgoo •••••••••••••••••••••••••••••••••••

"

~•·•••• 14. V: ?orsonta.s ie kindors wnt se dis 1 _{n dng lo.tor of corder o.s wnt}

dit vrorkl ik: is •.•••••••..•. c • • • • , . ·, • • • • • • • • • • • • • • • , • • , • • • • • • • • • lG. 11

VI: Verspreiding vo.n o.ntwoordo(porserrts-gowyso) oar dio vcrskillondo mno..ndc •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••.••••••••••• 11 _{VIIo.: Persentasie korrekto n.rrtwoorde}

OtJ elkc vro.a.g in eLco stnndcrd 11 VI lb: 11 VIIc: 11

vII:rrn:

(T oets II) _{···~···••t••···} Ao.ntal leorlinge in elko standard wat •n vrang rog hot in T oII• Gemiddelde o.o.nto.l vrno korrek in Toots II ••••••••••••••••••••• ?orserrtasics korrektc o.rrtwoordo op elko vrnng in elkc sta.ndord (Tacts III) , .•••• , ••••••....•. , .••••..••• , •.••••••..

•

t

•, ... .

11

VIIlb: Annto.l leorl ingo in elke sta.nderd wnt

'n

vrn.n.g reg

.Jro

in T III 11

VIIIC: Gomiddelde an.ntal vrn.o korrek in Toots III ••••••••••••••••••••• 11

IX: Voorbeolde vo.n_ verkeordo a.ntwoorde in olkc sto.ndord op vr. 20 vnn T oets III •••••••• , •• , •• , •••••••••••••••••••••.••.•••••••••• II

Xo.: ?ersonto.sies k~Drektc o.ntwoordo op olko vrno.g in olkc looftyd vo.n 8 t ot 1 5 j a.nr • ( T oet s I) • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Xb: ?ersentnsic lcerlingo in elkc looftyd vnn 8 tot 15 jr. wut 'n 11

vrno.g rog hot in. T oets I •••••••••• , , ••• , • , •••••••.•. , • , ••.•.. r. 20. 22. 23. 23. 27. 20. 20. 30. 32. 33. Xe: Gomiddolde o.o.nto.l vrno korrok in Toots I vol gens lecftyo ••••••• 33. 11

XIo.: ?crsen:to.s io korrekte o.rrtwoordo op clkc vro.o.g in olkc looftyd

vo.n 0 tot 15 jr.(Toets II) ••••••••••••••••••••••••••••••• ••••• 36. 11

Xlb: Persento.sie leerlinge in elkc looftyd vo.n 8 tot 15 jr. wo.t •n ti

XIc: t1 XIIo.:

vrnn.g reg hot in Toots II ••••••••••••••••••• , • • • • • • • • • • • • • • • • • 37. Gemiddolde no.nto.l vra.o korrok in Tacts II volgons locftyo •••••• 37. Pers entns ie korDekto o.ntwoordc op elke vrno.g vir olko loo ft yd

vnn 8 tot 15 jr. (Toots III) •••••••••••••••••••••••••••••••••• 40. t1 XIIb: ?orsenta.sio J_eerlingo in olke leoftyd vo.n 8 tot 15 jr. wn.t 'n

vrn.ng reg hot in T oats III ••••••••••••••••••••••••••• , ••••• , •• 41. 11

XIIc: Gcmiddeldo o.o.nta.l vrne korrek in Toots III volgons looftyo ••••• 41. GRA.FIEKE:

Fig. I: Die La.erskoolkind so bogrip vo.n gowono tydswoordo volgens Stds •• 17. II II: Die _{Lr.erskoolkind se begrip vo.n} 1_{n tydskomo. volgons st o.ndor ds ••• 24.} II

III: Die Lnerskoolkind se begrip ya.n tydsduur volgons standards •••••• 29.

"

IV: Die Lo.erskoolkind se bogrip vo.n tydswoordo volgons lo oft yo

...

34. II

V: Die Lo.orskoolkind Se be grip van 1n tydskoma volgens looftyo ••••• 38, II

VI: Die Lo.erskoolkind SC begr ip vo.n tydsduur volgens looftyo •••••••• 42. BY LA ES

_•

T oet s I •••••••••••• , ••••••••••••••••••••••••••••••• , •••••.••••• , •••••• , 4 7 , T oet s II •• , ••••••••••••• • ••••••••••••••••••••• , •• II • • • • , . . . , 48 • T oet s III •••••••• , ••••••••••• , • , ••• • •••• , ••••••••••••• , •••••••••.•.•• , • '-~9 , Goro.o.dpleogde Werke •••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• 50.

1. HOOF~UK I:

OOR DIE WERK VAN ANDER SKRYWERS •

Da.e.r is min onderwerpc wno.roor so ba.io geskryf is a.s oor die o.nrd en wese vnn tyd. Dio ond.crworp is vnn verskillende ka.nto bennder deur filosowc, psigoloe,

..

:mnthemn.tioi en no.tuurkundiges en do.o.r hcora g!n oensterrunigheid nic. In die ln.o.ste tyd geniot die onderworp weer besondere o.o.ndag soos blyk u.it die vcrskillende

o.r-tikels wo.t die lig sien. Zeise(22~ bl. 204) skryf:₁₁Do.s Zoit .. problem ist rocht

eigentlioh zu dem l?hilosophisch-psychologischcn problm unscror Zoit gewordon'!

Die mecsto werke wnt hnndol oor die tydsbogr ip vr.n die kind,, hot betrekking op kloin kindcrtj ies wnt nog nie die skoolgo.o.ndo lecf'tyd bereik hot nie ₁ on is gobnsoer op die woordosknt vo.n die kind.

In hiordio hoof'stuk wil ck proboer om •n oorsig to goo vnn wnt dno.r nlr·ecds godoon is dour sielkundigcs. Hiordio persone he'G die ondorworp vnn vorskillond.e knnto na.ngopo.k, soos ek snl probeer nantoon in die kort oorsig oor hullo werk .. on wat ck wU doen onder dr io hoofde

:-(n) Voor-skoolso kind.

(n) Die voor-skoolso kind, (b) Die skoolgno.ndo kind,, (c) Algomoen.

..

Eon vo.n die dinge wnt die klo:i.n kindj io moet ontirtikkol is die vormoe om tyd to vcrstnnn on die vormoo om tydswoordo to gobruik₁ SOOS dit gcbruik WOrd in die snmelowing₁ wnnr in hy goborc is en wnnrao.n hy hom moot o.nnpns. Asgevolg vo.n die dno.glikse roetino, s~ M. Lucille Ho.rrison,(7,, bl. 507) en n.sgovolg vo.n liggnnmlike behoo:f'tes, bog in hy bes cf da.t tyd 'n vernrunc item vo.n sy ervnring is. Dit is ogtor vir •n kind mooil :ik om nuwo bcgr ippe op to bou want sy lovro is nr:ra. ₁₁Thc concepts of young children develop slowly boco.use of their la.ck of oxtondcd oxporionco whereby o.bstra.ctions a.nd gonera.liza.tions me.y result11(7: bl. 508). Dit is voro.l dio goval mot tydsbogrippo omda.t dit so nbstrnk is.

Vol gens Stern(l81 bl. 376) lower die vorlode tyd die grootstc mocilikhoid

op vir die kind. Hoewol vc.o.g,, hot dio kind 'n bosof vnn die hodo en die toekoms. In die spreek\;o.o.l ondervind die kind dieselfde moeil ikheid. 11Thc subjective t imc-relo.tions of tho present and future o.rc first no.stored in speech, tho Infinitive form of tho verb oxprossos the immod:i.D.te present,, nnd still more f'roquontly tho.t is direct-ly hoped for or dreaded. Po.st timo, on the other ho.nd,, docs not find cxprcssion(by po.rtioiplos) for a.nether six i::10nths'~(l8. bl .. 376-377). Diosolfdc volgordo vind hy in

bywoordo van tyd.. Uitdruk.kingo vnn die teenwoordigo on toekomcmde, soos nnou", 2 •

J

ti ot ll b ik h

umore ₁ 11 n nou ₈ gc ru y lnnk voor woord.o wo.t botrckking hot op die verlcdo, SOOS 11 gist er".

Volgens Arlitt(lt blo 127) ~ ke.n die clriejnrige kind onderskoi tussen do.g on no.g, mo.o.r is hy nog nic in sto.c.t om die vorskil to mork tusscn raoro on middo.g nio. Dit gebour dikwels dnt :n kind vnn 3 jao.r reken do.t dit in die moro is, o.s

A

hy opstno.n na 'n middagslo.pie~ As dit gobeur wil hy dikwcls ho, do.t dio gowone ·

progro.m vo.n dio more gevolg moet word;, wnn.rann hy gowoon isa Vcrdor bcwoer Arlitt, do.t, o.s 'n kind gewoon is om olko dag 'n sokore iets op diosclfde tyd van dio do.g to doon, hy deurmekno.r so.l ro.nk mot die tyd: o.s hy diesclfdo ding vrocorof lo.ter moat doon. Die voorboeld wnt sy gebruik is die volgendo: tn kind word gore~ld elko midda.g nn. die po.!'k geneem en mot hnnr terugkocr is ho.n.r pn by die huis • A.s dio kind

,...

nou in die more geneem word, so sy sy sa.l ho.o.r pa by die huis kry, ns sy teruggno.n(.

Dit is eers o.s die gemiddeldc kind. sos ja.nr is, do.t hy in stn.o.t is om 'n duidolilco verskil tussen more en middo.g te mo.o.k •.

Ir. Herderschoo( 8) ·' bohnndel oolc h iordio ondervrorp. Hy hot gobruik gomo.nk vo.n bywoorde van tyd(Zoitwortcr) om ons ina ig to vordicp in die golcidel ik:e ont-wikkcling van die tyii.sbogr ip soos hy dit opgomork in sy sountj ic(tusson 1; 7 en 2 ;4) ~ Hy kom tot dio govolgtrekking dat '.'!mot 2 ,lru:i.r on 4 mo.andon do boe,-rippon ,morgen' en

1 gisteren' hoewel niet nltyd juist in on?Zo betokonis, tooh zcor boslist warden gc-bruikt voor hat niot ... nu in toekomst en vcrloden'! ( 8 ·' bl. 24). Vir die kind is dit mooilik om dio botokcnis vo.n tydswoordo to bcgryp, mnnr tog vind Hcrdorsohoo do.t in hiordic con gevo.l die tydsbogrip op die tv·odo vorjo.nrsdo.g c.l •n bclo.ngrike me.to vo.n ontwikkel ing beroik hot o

(b) Die skoolgao.nde k~.

As die kind eers op skoal is, ontwikkel sy tydsbegrip vinnig, vro.nt sy

lewe wc~d ryker: hy doen meer ondervinding op, en hy leer do.t die skool op 'n vo.ste tyd o.angno.n en uitkom. Hnrr:i.son(7) iJ Het in !n on'iersoek probeer vo.sstel wo.t die

no.rd en die ontw:i.kkeling vo..n die tydsbegrip vo.n

kle~indertjies

in die skool is. \..,.

Ho.nr gegewens dui nnn:11n continuous nnd st.eo.dy ir.cr'3o.se in growth, from gro.de to

grnde, of complete conception ~nd o. decreo.se of incomplete, confused, o.nd wrong concepts ~nd of amiss ions': ( 7 ₁ bl o 510) e Sy het verder gevind do.t die ontwikkel mg

vo.n die tydsbegr ip in nou verbo.nd sto.o.n mot dia grno.d wn.r..r in die kind is; die korrelo.sie tussen die twee fnktoro is 1- !(;6 :!: e04.,

Ander fo.ktore wo.t vnn bolnng is~ is die vorstnndeliko ontwikkoling en kronologiese ouderdom, ~'The correlo.t ion bu-:jwoun gro.sp of concepts of t hno o.nd mento.l

3. o.ge wns found to be+ .70± .03; between gro.sp of concepts of t :llno o.nd chronologicnl a.go

+

.58

±

.05. These correlo.t ions :i.ndico.t e tho.+, concepts oft imc develop in closer o.greement with inner mc.turo.t ion, o.s indico.tod by montn.l mo.tur ity, than w:i:b.h

tra.ining o.nd oxperionoea o.s indico.tcd by chronologico.l o.ge o.nd gro.dc plo.camontt' ( 7 I bl• 513) o

As die kind g'n duidelike tydsbcg,.:-:1.p hot nio, v:i.nd hy dit bo.io r.i.ooilik om dio opocnvolging vo.n tyo, soos wo:'i:; hy o.o.ntrof in gcskiedenis ₁ to vorsto.o.no Vol gens bogenoemdc skryfster is hy nic in sto.o.t om :n duidcl:ilcc verskil to r.mn.k tussen dio tyd wnnrin gebourtonisso in die verrc vcrlodo plao.sgcvind hot, on die wo.t not knc.p

gobour hot•

Mo.ry Sturt(l9) hot bola.ngrike bydro.c gclcvvcr invcrbf'.nd mot die ontwikkcling vo.n die tydsbcgrip vo.n die kind,, boido vo.n die voorskoolso o.s vo.n die skoolgc.o.ndo kind. In hc.o.r book, "Tho ?sychology of Tmo11

, goo sy ocrs In ncto.ficsiosc bcskouing

vn.n tyd. In 'n volgendo hoofS.tuk bcsprook sy die oorsprong vn.n die t ydservo.r ing en ondcrskei drio stf'.diA in die ontwikkoling v-o.n die begrip. Hiorno. bosprcok sy die sosio.lc orgo.niso.sio vo.n tyd on so to kom by die :i.ndiwicluelc orgo.niso.sico In hiordio on volgonde hoofstukko besprock sy dio ckspor imonto wnt sy uitgovoor hot an o.f to sluit mot ho.c.r boskouing oor die o.n.rd vo.n tydo

Die okspor imonte vo.n Mo.ry Sturt word uok bospreck in twee

a.rt ikals

in 11_Thc Br it ish J ournn.l of Psychology'! Die con( 2 O) wnt ho.ndel oor tydsduur is dour he.ar o.1-loon goskryf, mo.o.r die n.ndcr oon( 21) is in mcdoworting met On.kdene

Oo.kdcn on Sturt vind dn.t die tydsbegr ip 1_{':lr.n.r 6ntwikkcl is}

1 o.s die kind 13

of 14 jo.~r is, on da.t die bolangrikstc periodo ht sy orrtvTikkcling is, o.s die kind omtront 11 jnar is. Hullo vind vordcr dat delo 'tan die do.g goucr gclocr word o.s do.o vnn dio wook, on woke -:;oucr n.s •n jn.o.r; do.tums wnc.rin clio kind boln.ngstol,, soos sy vorjo.arsdo.g, onthou hy a.l vrocg. Kindors hot o.ltyd groat mooil ikhcid om to onthou die hoevcolstc vo.n die mao.nd dit is• Enllc vind dit ook mooil ik om dntums reg to ro.ngskik en dit lyk of hul nio vool bclnnc;st :Jl dao.rin nio.(21, bl. 334).

Sturt goo die volgondc cpsorrnJ.inG 0or hr.ar ckspor :imorrto invcrbn.nd mot tyds ... duur. (1f'Thc est:imntc of tho duration of a modcrn.tcly short poricid of time sooms to depend mo.inly on tho 'o.mount 1 _{of mental content during tho por iod. Th is is in accord} with other generally rocogniscd i"J.cts. (2) The unplon.so.ntncss of n. mor:'-::-.1 content

It

doos not increase tho apparent durn.tion of t:ime4(20_, bl., 388).

MN-V(l5) bcpo.o.l hcu -(hn.o.r?) by dio lccrling vc.n die micldelbo.ro-skool,, wat g'n begrip van tyd hot nic voral inverbo.nd raet dio voorbcroiding vo.n skoolwork. Hy goo o.o.n die ho.nd do.t die kind r.i.oct leer om op die klok to work. Die kind moot sko.t

4.

hooveel tyd hy nodig hot vir elko vo.k, hom nnn die vnsgestcldo tyd hou on a.ltyd by die moeilikste of onnnngenno.mste vnk begin.

Hy roken do.t mo is ios vcral moet leer om op die tyd te werk, wn.nt dno.r is n~s wat ham in •n gesin sterkor wreck o.s dio onreo1mo.tighoid on onordclikhoid vnn dio huisvrou.

11Het is best mogolik,, do.t over hot o.lgemoon het

z ioh oricntoron

in do tycl

moor hot decl is vo.n de vrou1 do.t in do ru:imte het dcel vnn die m.nn'!(l51 bl,, 118)" o. Algeri.ecn.

Vorskillonde pro·•::we is gedoen om ve.s t e stel wat die kloµiste tydsduur is, wo.t nog o.s duur opgevnt ko.n word. Volgens Zwnnenburg(23~ ble 158) word die be-paling van hierdie 1 :imiet deur verskillende omstandighodo onsuiwor, wu.nt die tyd vnn die prikkoling vo.l nie hooltemo.l so.am met die vo.n die wno.rneming nieo Ook die styging en vorswo.kking vo.n die sterkto vo.n die gewno.rwording, wn.t vir die

verskillend~

•

soorto vnn govro.nrwording ongelyk vcrloop :> is in faktor vo.n belo..ngo l):.nr·om, se hy 1

vind 'n mens vir die vcrskillende sintuie verskillcnde uitkomsto,,

Die ondersoekers

stem

oorceh:. d~~ vnn o.l die prikkels wo.t 'n mens beinvlood, jy die govoeligs'Lo is vir gehoorprikkels. Die proofnomors hot hier r .. s volg to work gega.nn:- Hullo lnnt twee prikkels onmiddellik opmoknnr volg. As die prikkols bo.io gou opmekno.r volg1 dc.n work hullo sno.m o..s con pr ikkol on die proofporsoon ti JI'k nio

dio irrtcrvo.l tusson die twee nio.. Op hicrdio manior is dit gcvind, volgons Zwanen ... burg(23₁ bl.

158),

dat dio gosig die opeenvolgende l igprikkols nlloen do.n afsondor~

1 ik ko.n wo.nrneom, a.s dio interval tonminste 1/10

n

1/20 sokondo bodro.; vir die

to.ssin bcdra. hicrdio l:imiet 1/40 sek., vir die gohoo:; 1/100 sok., In vcrbn.nd hiormcc merk Ihshie11(5, bl. 414) op;

11It has been found thnt there is o. humnn tendency to ovorest:ime.to short intervo.ls of time, nnd to und.erestimo.to longer ones-, the

."indiffcrenco intervo.l" lying botwoon seven hundred nnd cig;ht hundred sirgnn" • (l sigma.~ l/100~ nek.).

As dit nou die min:imum tydsduur is wo.t ons knn vool, wnt is die mo.ksim:um'? Hier verskil skrywers van meko.nr. Jam~~J(ll:t bl. 613) stol dit vas op 12 sok~nde.

Buhler(4, bl, 71) stol dit op 5 so~:;;~ on BavinOk (2, bl. 113) rokcn da-t; 12 sokondo

" ...

to lo.nk is en wil dit nie hoer sko.t o..s op 6 sake nio~ Hy so a.s hy die oorlosio

,

,

dr ie uur hoor slo.o.n, ontvo.ng hy van die helo kornpleks oen indruk, Dit is-. nie die geva] '

as die oorlosic twno.lf slo.nn nie ~ wnnt dan moat hy optol om die gcto.l tc ~ohou.

Dit is mooilik cm oor die mo.ksimum tydsduur o.s een gehool objokticwo metin~e to doon,,

...

Dit is vordor ook nog die vrnng, so Bavinck, of n.l die monso do.o.rin golyk ioSe Ons sin vir tyd is,, vol gens Jo.mos 1 ondorhewig o.nn die wet vo.n kontl""'O.S •

11It appoo.rod pretty plo.inly in Estcl!s obsorvo..tions that an intervnl sounded shorter i f n. long one ho.d irnmedio.toly precoded it; o.nd longer when the oppoaitot

'{ra.B tho caso.(11₁ ble 618)e

Irul.r is bo.io oi.juiste wo.nrneminge 1 illus ios / op die gebiod vo.n die tyd. So

het ondersookers govind dn.t a.s •n mens •n lee intervo.l, vmt nio lo.ngor o.s •n sokond. duur nio ₁ vergelyk met een wat not so lank is,. manr wat gevul is mot o.fsondcrlike

e

prikkels, dio twede grotor ly'< ns die eersto. Zwanonburg stol dit mot die volgondo f iglrur voor

I • • ' • • • • • • • • • I

Q. _{b c d e}

...

Ruclanick' (17 1bl .84) gebruik woor •n nndcr voorbecld~ Hy so o.s •n streop

gotrek word tussen twee

punto

op tn bladsy ₁ so.l dit lnngor lyk ns die oorspronkl

ike

afsta.nd. tussen die pu.nlio I)

Deur

_. ondervinding weot ons _{. ,} dn.t die tyd baie gou vorbysnol o.s ons me\:; iota o.a.ngenaa.ms ~

iets

interossa.nts ₁ bes ig. is, mo.a.r da.t dit lyk of sokonde uro word,

o.s

ons voor tyd to sto.an kan wnt nio gevul is nio, wat nie ryk o.o.n gobourtonisso is nio. Dia pynlik cm vir iomo.nd. to wag wa.t sy bestolling nie te na kcan nio. As ons nou.

terugeyk op tyd wo.t vir ons gou. c:mgego.an het, dan kry ons tog dio ind.ruk vo.n In lo.ng

por iodo •

En

t n per iodo wat vir ons lo.nk gclyk hot , is kort as ons da.ar op t erug a ion. Do.a.ran. so Bo.v;nok (2 ~ bl ,113),, is do.ar On ondcrskoid tusson die gelyk:tydige on terug ..

skouende tydskatting. "Tho two laws v.hich govern his feelings for historico.l sequence

in the o.tt itude of rotrospeot are oxa.otly tho reverse of those which govorn his att itudc

town.rd immedirl.toly experienced t:im.e. In rctresrect , or historico.l imo.gination,

unfilled timo seams short o.nd fillod .. ·:.: :\.;~ seems long booa.uae in retrospect vro rooJ.izo tho length of time only through

our

memory of evonts filling that timoo Fow ovonts

in tho momory tro.in loo.vo t imo unfilled o.nd mo.kc it seem short 1 v.hilo mo.ny events

in tho memory-train fill i; imo o.nd mo.kc it seem long&" ( 7, bl .513).

11 •• "

•n intorosso.nto vrno.g hot ontsto.o.n of dAO.r soiots is o.s loo tyd • Ons wcot

o.lmal dat allo psigiose tyd nio in diosolf'do mate govul is nice Die vra.o.g hot onteto.o.n of

'n

mons

so

'n tyd hocltomAl loog kan nocm. Party skrywors soos James J so

,.

dn.t

soiots hecltomo.l onmoontlik is. As oon prikkel oJ;hou do.n kan daa.r o.lwecr nuwo gec:Ul.gboa,

do.a.ran. ken dio bowussyn goon memento va.n st ilstnnd on loegto nic. Bo.vinck moon,

"®t z·ich inderda.o.d oogcnblikkon kunnon voardoon wnc.rin o.ls't wo.ro hot bewu.stzyn oven Sohokt ocn kort

atoccato

in don voortylondon stroan.I) Alleen

no.

mcmonton

von

zoor storko z iolospo.nning, nnda.t wy eJ.s tt wo.rc mocgosloopt wo.ren in. ocn grato ax:ta.so ~

kunnon wy

da.t

cigonn.nrdig .. vors:ch ynsel orvo.ron va.n eon oogonblik volkan.on loa.e;t;o ondcrvindon"

(2,

blell~llS).

b •V • not na pr a gt igo mus ick,• of ""n

6.

v:in 'n r cdono.ru-o

Dio problcem van tydskatt:i.ng gedurerd.0 dio slo.o.p hot ook dio ae.ndo.g van siol- 1

ku.ndiges gc~:foto Dit hot hul opgc".·--..:L. dat verskillunde; persona" as hullo wil, prosies

op ~n sekere tyd kan wo.kker word~ dat hul selfs in die nag tao.ml ik akkuraat is in hul

'

"

tydsko.tt ingt; on do.i:; sonun:'...ge persona godurendo die do.g ko.n so hoo lr.o.t dit is sonder op

! n oorlos ic ·i:; o kyke If wo nogloc:t sunr. is cs r mill whistles" clocks o.nd othor external

!I

guidoc:e we must sock tho occurroncos to ·which o.cti1rity is t:imed in terms of'

intro.-organic cho.nges~(5D bl c 414) e I:ush iell v.·o. verdcr & of d:to vermo~ om tyd waa.r to neem

in die o.lgomoon" to vvyto is o.o.n sckoro kwul ito.t iowu vero.nder inge in orgn.niese toosto.ndo

we.t c.s 'n prikkol dienc Hool irrcerossr:mt voq,;elyk hy dio motodo soos dour Ple.utos

bos-kryi':- nWhen I wo.s youn;__ no timepiece Romu supplied.,_

But. ovory foH aw ho.G. his own ins :i.do;

A trusty horlogo,. thnt ro.:.n or shine

Ne~or fC1.ilod t o wo.rn him of tho ho1i.r .. t o dinoi~

Dit wil nou blyk of dr.o.r skrywor 1 i.G:

wo.

f

bovvnrir do.t do.a.r , n inwondigo oor:..

l osio is, wnt ~n mens nio not horinr.ar o.s dit c;l;onsty1 -ts niot> mao.r wo.t jou in die nl ...

gomoen help om tyd to bopn.o.l. Hudson Hoagland( 9) is h lerdio moning ·.;oogodann., soos

ons o.floi uit 1_{n o.::-f. ikol vn.n hom} n~L, 11_{Tho Hi.yo iologico.l Control of Judgments of}

Du.rf.l.tion: Evidonco for o. Chomic11l Clock1~ Hoo.gln.nd bosprook in hiordio o.rtikol tootso

wnt hy godoon hot in vorbn.nd mot dio :f'is iologioso o.spok vn.n tydsduur on wys op die

ooroonkoms mot dio rosulto.to Yorkry dour ~n s0kcro Francois o Hy kom

tot

dio govolgtr.ok ..

king do.t ₁₁Paychologi..:o.J. timo seems to dopond diroci:;ly upon tho volocitios of corto.in

dof~...nito choraicnl procossos ~ tho psychologico.1 o.nd phy:J iologico.1 ·:.:r'.:3 forming

differ-errt nspects of tho SD.Ille thingc Moosurements c:f tho est.irnntions of short du.ra.tions

:i.ndico.-Ge the ax:i.stonce of o. mo.star chemico.l clock cf n. specific nature, possibly tho

sloyrost of the sorio0 of :i.rrovorsiblo procoGsos inv-:>lvod in tho rospiro.tion of cortnin

pl~rts of tho brnine Longer intorvnls of time appear ·~o be judged in terms of thG_ vol ...

ocitios of other ch vnico.l :i:-oo.ct:i.ons which determine cyclic diurnnl rhythms ••• "(.9_,bI 283).

L'l'l die kart opsomming wo.t hy op div J.ar.st.o blo.dsy goo, wys Hoo.glnnd dJ.anroii

d11t sk:C1.t-c ing vo..n korto t ydsduur vnr io0r mat di0 inwend:i.go tomporo.tuur van dio l°~ggn.om;

dr.t o.bsoluto tydslmtting konst o.rrt is.~ on do.t ·JFo.ctors ot.hor th11n tompcro.turo such

o.s

sonsorima-cor o.ctivity, ma.y modiiy tho speed of tho chemico..l clock, a.nd hence our sub;..

jcct ivo judgmorrts oi' -timot~(9 r bl., 284) e

Brush(3) hot oak ondorsook ingostol in d:i.o tydskntting gcdurcndo slM.'~• Hy _.I;~

hot hom ton doel gcstol or.i op sok:ero vooraf b<::pn.o.lde tyo in die more wnkkor to wotifd.

Voor hy na bod gan.n s~ hy t ienkoer v:i.r homsolf hoo lo.o.t hy wnkker wil word. Sy dool \ wn.s

I

met dio konklus ios wnt jy trek uit sy rosulto.te"'

Hy kom tot die govolgtrokki.ng do.t dit. moontl ik is ... vir hom o.ltr~ns om tyd t r.a.ml ik o.kkuro.nt to sknt godurcmde die tyd wn.nnoor hy slo.o.p.,

11Tho 'judg1J1crrt' o.ppoo.red o.s o.wnkoning under o. dotorminntioni~(3 , blc 411e) En vcrdo1·: nTho cworo.go nctunl t:lmo of o.wo.kcning wns fo.r closer to tho t:imo set in tto oxporimont thnn to o.ny thno, nbsoluto or rclo.tivc, that one might hc.ve expected for t ho a.wakening on the bnsis of ho.bit'!

Guilford(6) het die tydsbogrip vun uit 'n e.nder r..spok bono.dor. Hy het proboor om to bopo.o.l ₁₁Tho extent to v.hieh t :i.mo t ends t o be n.pprohcndcd in spat io.l t erms, o.nd

whether thoro o.ro o.ny spa.co symbols for t :ime vfilich occur more or loss universally'! (6$ ble 420). Die introspektiovm metode word hicr tocgopo.s bchnlwo in 'n po.ar gevnlle. Ao.n diG proefpcrsono word sekcre vrno gostol b eVo ₁₁ Dink o.o.n jou vroegsto ondcrvinding op skoal ₁₁ o.s jy ko.n o.nn jou ocrsto dng; wr.t is die vrocgsto gcbeurtenis wnt jy ko.n orrt-hou7 Hoo cud wns jy toe? Stal jou vorlodc~ hcdc on t ockoras gro.fios voor •..• 11ons.

As gcvolg vo.n dio oponbnr ing van die introspoks ies Jr..un die tydsbogrip horloi word tot oonvoudigo clomento vo.n kinostet icsc gownnrwordings en bocl n.c, bcno.druk dour ritoc. Hy kom tot die gcvolgtl}okking do.t uWhcrco.s the iml.\gcs socurcJ. in tho reports upon long temporal extents tend to t o.kc t ho form of t rl.\vorscd spnco for the pnst 1 Q.nd trnvors iblo spnco for t ho Muro, tho irilngos given to ropresorrt tho pnss ing of t :imo in the present l.\ro for t ho most pnrt imugos of movements, or of tho tro.vors ing of spo.oo.

"

Thus it would seem proper to :-;ay thn.t t :imo is in o. psychologico.l sense •tro.vorsod spnco1

( 6" bl. 423) •

Minkowski(l4) hot in 'n rofornc.t die tyr~s,,roblecr.t in die psigopo.tologie be-hnndol. Die work vun Bergson wns die uitgnncGpunt vnn sy studios ~ sowol oor die

phnonomonologic vnn die tyd, ns vir die ondcrsockingo oor die t on.porolo o.s~ok van dio

gcostos-s icktcs • Hy bepnr.l hem voro.l by die l:'.n.ste on doon net 1 n beroop op die corsto ₁₁ wnc.r dit onvornydolik is vir die bcgrip vun die lo.c..stoe Hy volg die indeling -yo.n

Krct

:

c.n--

1

nor en bosprcek. die ,·orskillcndc t ipos ~ Hy hot gcv~_,...1 1'1.t. din seniole dcmont ie 'n

voortdurcndc bohoc:f'to hot om ho:m. in die tyd t oreg to vindo Die bohoe:f'tc word bev~st ig

,,.

dour dio gesogdos vnn die soniclc po.s iorrtc wo.t foitl ik t ot oorlopens too v~l iB vo.n rolo.sies vo.n tydcliko o.n.rd. Elkers probocr hy om :n tydclike fnktor toe te· voog, Hier

vorskil hy vnn die aohizophreen wa.t ham o.lloon in die ru:imt o ophou.

11 Ioc!cr syn4room

schyn:t to bozitton eon bosondorc structuur, o.lloen r.nn hem oigon. Doze stru~tuur vorb~cl op zeer ossont ioolo wyzo de vorschillendo olamontor.. wnnruit hot syndroom bast· r.o.t en

~ .

vormt vnn dezo olomenton con wcrkolyko eonhoid.., con ocht syndroom. De bozondcr\i) struC'buur vnn olke syndroom botre:f't in lo.ntsto instr.nt iG de wyzo vmo.rop z ich hot indiwidu ver-houdt tot tyd en ru:imt('! (14, bl. 511)e

S•

Elke psig:iAtrieso sickteboeld het '1_{n tw0ell. :.go o.spok: di· klinies -}

psig-ia.trisa an dio strukturolo,, Die lo.o.st tJ WY.'-' op d:li.J D.fsondorlikc tc.,nporolc en ruimtelike ke.rnktor ₁ wnt tum elke s.rndroom eie is en wo.t d:l.o sirnpt.or.i.:i met mokno.r tot een goheol ver• bind,(14, bl. 511).

..

Ten slotto verwys ons ncJt no. ;1: pn.c.r.' n.:cti.l{ols vro.t in die ₁₁11.rchiv i\ll" die gesa.mmto Psychologio11 vorsk.r:1 hot sondor om hul lo tc bosprookg,. Die A.bhnngigheit dor-Zeitschntzung von dor Intensitat dos .Roiz.us'.: dour H. Kirchor(l2) ;11_{Zoito.uf'fcssung und.}

-

~ "

~oitscho.tzung vorscheidon c.usgof'ulltor Int or,nlJ.o untur bosondoror Borucks icht igW'lg doe A.uf'merksomkeitsnblongkung" dour Co.rl Hulso::-(10) ~ '.,Zoit s0hntzung und Zoito.ufftl.seung

optisch und o.ku.stisch o.usgefullte"° Int ervo.Lo·: dour KC'.'to Quo.scbo.rth(l6); en ₁₁

Z.'U,r·

Ht~n-om.onognosio der Zoitbowusztscins1: dour Osko.r li.ro.us(l3) ~.

Uit dio oors ig wnt hior goe;oo is.'.) blyk d.it (~o.t die tydsprobloom vo.n vorskil-lende ko.nte benndor is, mn.o.r m. io is die ondorworp nog nio s istemo.t ios gonoog boho.ndol ~

wnt botror dio kind so b•:E?'iP vo.n gmvone tydsvrnorce • '.n tydskcmo. en tydsduur niea In clio eerste toets vo.n Sturt( 19 ₁ bls o 46~4r/) is d.o.0-!' vrr.e -:Jo.t ho.ndol oor tydswoorde en oor

tydsduur, mc.o.r dis twee dingo wnt m~io C.J.'..'.:.;:·c .)r.do:r'fock m·':it wordc

'n Ander le ante wo.t ons opmerk in h i.ordfo oors ig is, do.t dio skrywors nio

"'

genoeg nndruk lo op die ontwikkol ing vnn dio !-'ind so -tydsbegr ip volgons stnnderds of klasso nio. Dio ondorsoekors hot hullo IT_oor o..Jp:'.c'l by die ontwikkol ing van dio

tydsbe-gr

i:.? volgons dio oudordommo vo.n die kindors c D:i:L :Ls rlus ·mn bclnng vir on.s ,r voro.l in Suid~ ikn wo.ar do.o.r nog so min o.u.n h~:::rrdio r.cobloai. godoon is ₈ om to vroot hoednt dio tydsbogrip van die kind ontwikkol in div vorskillondu oto.:adords in dio Lo.orskool •

. . . . _ _ _ , . . . , _ _ _ _ _ _ _ _ l"tt- ... " 1. ·- - - ... - : ;.~...,C" ·. v"'91 ~.,.'

L IT E R.ATUUR~

.

-

·

1. Arlitt, Ado. Hnrt. ".Psychology oi'_ Infanc.z...c:::d Ec.rly Childhood" (1928) bl• 127. 2. Bn.vinck, J.H. 11Inleir.:ing ind: Ziolkundo:1(1926);; blse 112-117.

3. Brush, F<lwnrd N • "Observnt ions o;n tho T cmpo.ro.l Judgment During Sloop"• The Jµnorloa.n Journnl of Psycholo~_. vnl-o xviit Noo3(Jnly 1930) :bls. 408-411. 4. Bi'.ililor, Knrl, 11Tho Mcnto.l Develo12morrt of thu Chil in_( 1930): bls • 71-74.

5. Inshioll 1 John Fl·adoriok. 11Fundo.monto.:.:.s of Ob_,ioc~~yo Psychology:": bls. 413•U5• 6 • Guilford, J.P.; napnt ia.l Symbols in t ho l~pprohens 2-on of T :imo11• The Am.er icnn Journo.l

OF Psyohology, Volo xxxvii N:).,3e(July 1926): bls, 420...423.

' .

7. He.rriJson, M, Lucille. 11Tha No.tur~d Dcv0lol2_mont of Concepts of T Wio ~ong Youn_&

Children". Tho Elcmcnta.ry School J ourno.l a Volo xxxiv(Mo.r .1~34)bls ,507•14•

i

8. Hordorsohee 1 D. 11Hot Tyd.sbogrip vo.n Hae Kind

11

o. Kindorstudio D Dool VI!.( Julio 1925):

9() Hoa.glo.nd, Hudsono tiThc Fhysiologica.l Centro:!. of Judgr.1ortts of D.Jrntion·: ovidenco

for o. chcnica.l clock'~ Tho Journo.l of General Psychology lX( Oct• 1933 )bls • 267-284.

~

"

"

10. Hulsor, Ca.rlc 11Zoit a.uffo.ssung und Zeitscha.tzung verschioden a.usgo:f\lllter Inter ..

vnlle urtter bosondoror Bor~cks icht igung do:!' Aufinerksa.nkoits.a.blobl~.mg'! iu"chiv

dio Gosar.rto Psycholog~o XLlX Ba.nd3 3uc 4 Hoi't(Nov81924) bls. 363.-378~

'-·~f

11., JCl.r.10S: Will:i.ono The Principles of Psycholo~y> Deel I,~. XV.

..

fur

~ f f " II

120 Kircher, Ho ₁₁Dio Abha.ngigkoit der Zeitscha.tzung von der Intensita.t dos Reizes •

.Arch iv

fur

die Gcsn.r.rto Psychologie,, LIV Br.nd l u, 2 Hert ,(1926): bls • 85-128.

13 • Kraus, Oska.r < ?I

ZU!'

Fh~nor.1enognos io dos Z.eitbowusztsoins'! Arch iv

f\ll.

dio GesOLito

Psychologio 75 Band 1 u. He:rt(l930): blso 1-220

140 Minkovraki~ Ed., 11Hot Tydsprobloen in do P3ychopnthologio

1_~

Nederla.ndsoh Tydschri.ft

voor Psychologie~ Eerste jno.r£a.ng(Jan.

&

Mo.urt 1934):bls, 400-411; 496-511,

150 M.M. -

v.

11Loron wo:rkon: oriorrtoring in :ruimto en tyd'! Tydschrif't voor ervarin£S'"'.

o_pvoedkunde, Ja.o.rga.ng 11 (April 1932): bls~ 114-118e

16. Qua.scbo.rth, Kuto, ?

1

Zcitsch~tzung und Zoita.uffa.ssung optisch und akustisch a.us•

gofullter Intorvalloo Arch iv fur die Gosa.mto Psychologio XLIX Ba.nd, 3 u 4 Ho.f't(l924):

bls. 379-430r

17~ Rucknick~ Christian

Ae

"Tho Menta.l Life: A Survey of Modern Elcporimortto.l rsychol-ogy. (1928): blse 83-860

18, Storn., Williruno"Psychology

o.J

Th.rly Chi1_{.dhood up to tho Sixth Ycnr of Ago'l 3rd.}

Edo blse 376-377, 383e

19. Sturt, Mo.ry."Tho Psychology of T :im.0~1925) vi +150 bls.

20e Sturt, Ma.ry. 11Elcpor:i.Llorrts on tho Estima.t o of Duration'! British Journal of

Ps,Ychol-J.J!ii..

1 XIII( April 1923) : bls g 382•388.,

21. Oa.kden & Sturt e "Tho Devclopmorrt of tho knowlodgo of t imo in children'! Br it ish

Journal of ?sycho~ XII(Apr jJ. 1922): bls o 309-336,,

22. Zeiso, L., ₁₁ Die Errtwicklung und Bodeu:t.ung dos Zeitprobloms in dor Iil.Odornen

Psy-II >• ( )

chologie, Arch iv f.J.r Gcso.mto Psychol og;io 88 Bo.nd 1 u~ 2 Hert Mei 1933 : bls .. 201-229.

23. Zwo.ncnburg, So~ Inloiding tot do Psycho1Je;ie(l926): bls. 158-160.

HOOFSTUK II; E I E ON DERSOEK.

t\.o Dool:

Die doel is om die tydsbcgr ip vo.n die Lo.erskoolkind vo.n Std. I tot VI to

ondorsoek. In die oarsto plok goskiod dio ondorsoek volgons stnndords, on oers in dio

tvrocde plek volgons leef'tyo - in sover die gcta.lle vir elko leoi'tyd dit rogverdig.

io.

lo

Vo.sstolling vo.n dio L~e~okoolkind so bogrip vo.n gowone tydswoordc,

2., Va.sstolling van sy bee;rip vo.n Zn tydskemnr

3 e Vo.sstell ing vo.n sy bogr ip vo.n tydsduur o

bo Metode.

Drio tootse is opgostol.'l elk wnnrvo.n twintig vra.o bovn.t, wnt die proetparsonc

skrif'tolik moes beo.ntwoordo . Elko PP. het 'n e;etikto kopio van die vro.e gekry met

'n openine; o.gtor olkc vrn.r..g vir die o.ntwoord, Bo-n.nn olke toets is do.n.r In voorboold

ter vorduidoliking va.n hue die vra.e boantwoord moot vrord. Dio voorbooldo word oers

mot die ??e behnndol, sodnt sekor gemn.nk ko.n word do.t hulle woot wnt vo.n hullo

verwn g word o

Die 20 items of vro.o in tootsI ho.ndol a.lmnl oor tydswoorde. Hior moot die

PP. net 'n woord invul e (Kyk bylo.o I bl • .;7 )

T cots II bosta.::.nde uit 6 items, bevnt 'n lys van hist or ieso persona en

gobourtenisso on die ??o moot 'n str0op onder dio regto o.ntwoord trek. (Kyk byla.eII bl.~)

Die eerstc twee vro.o .. mot hul onderdolo .. is in die "Jo. - Noc" vorm goklee. Die

volgonde drie vro.o •. net hul onderdele .. hnndol oor persona wr...t gere.ngskik moat

word in die volgordc wnr.rin hul goloef het e By sonunie;e van die vro.c word die datums

nn.ngcgcc, mar.r by con groop nie o Die lo.n.sto vro.n.g ho.ndol oor hist or ieso gobeurtenisso.

wnt die PPo, moot rnngskik in die volgordo vro.ci.rin hul plo.n.sgevind hot . £.e;tor nl dio vrne stnr..n "cerste," 11twoodo / 11

dcrde", on dio PPo meet die rcgto a.ntwoord ondorstrc.~ i::

Toots III bosta.o.ndo uit 20 items, hn.ndol oor die tydsduur. Agtor olke

vro.n.g moot die PP die rog;to nntwoord invul. (Kyk bylo.c III bl. ifY' ) •

(1) Vooroofenin&•

Die tootse is oars o.o.n 30 std.III on IV loorlingo gogoc om to sien of die

kinders vcrsto.o.n wnt vo.n hullo vcrwo.g word, en hoclo.nk die tootso min of moor sou

duuro No. 14 minute hot c·)r.rrnigo vo.n dio std.IV lcorlingo klo.r~rgoho.d mot o.l drie dio

toot so• Dit was dus duidol ik do.t die toetse nio te vocl tyd in bosla.g sou noom nio

on dc.t die kindors ook n:Lo swo.kkor work sou lo~,vor nsgovolg vo.n vormocidhoid niQ•

,.,

Uit dio preUminore tootsc het ook goblyk do.t die lccrlinge vorsto.nn hoe

om die vro.c to bonntwoordo Die enig >te toets wu.t bietj ie moeil ikhcid opgelewer het ₁

wns die lo.nstc docl vo.n toots II, wn.n.ruit goblyk het dr.t die Pn. hiorrlie vro.ng

noukcur ig moot vorduidelik in dio fin.a.le toot so.

(

ii)

Dio vra.e. Sommigc

l9:

t#

:;~.

vo.n dio vrno is ontlcen ann die work van

Mo.ry

Sturt (o.nngchanl

Po.rty van hierdio vro.e is not vorto.r.l on po.rty is vero.ndcr.

Pr 1)..

0

•

oefn'6,~~\o

650 ppo. hot ck self ongeveor 300 kindcrs gotoots., Inn is 1_n prin-sipo.al op die Rnnd on twee prinsipa.lo by Pietorsburg govrC1. on dio tootso te gee o.an dio kinders vnn hullo skole. Dio volgondo instruksios is nnn hullo gogoo

:-1.

Die leerlingc kan of potlood of pen on ink gobruik, by voorkour lnnsgonoomde. 2. Lnnt dio voro isto gogewens op bl .1 in snko ₁₁ I:ntum vo.n okso.mcn" on 11 I:ntum van

ge-boorte11 invul 1 ns die loerl :ingo dio toetse klo.ar t;edoon hot 1 c.nne;os ion dit oak vro.o is vro.t in T oets I beantwoord moot word. Kontroloor dit lo.tor self•

3. Mne.k duidel ik no.n die ho.nd vnn die voorbcoldo wnt go goo word by olkc toots, vm.t vnn die loerlingc verwo.g word.

4. Lno.t die loorl ingo dnn begin on gee hul tyd totdnt hul klr.nr is. Verder is hullo govra. om die volgondo gogewens to stuur: 1. Hoo lnnt die sk,Jol begin.

2 • Hoo lr.r.t die skool uitkom.

3. Of nl dio klnsse Ci~elnnk skoolgc.nn op tn dng.

4. Hoell:\n.t T oats I( vrnr..g 4) gogeo is. d. Proofporsone.

( 6 50 in toto.nl).

Dio proef'porsono,._bestnnn uit lcorl ingo vnn 1 _{n skool in ?iotersburg, twoo} skolo by Piet0rsburg on vnn 'n skoal in Johnnnosburg.

Die vordcling vnn ppo. volgens ste.ndords is soos n.nngogoc in Tnbcl I.

s :

Souns; M

=

Mcisios. T £ B EL I.

(a.) Pictorsburg. (b) J ohnnncsbur g.

STD. I I I III IV

v

_{VI Tor. STD.} I II III IV

v

_{VI Tor •}

s

60 12 35 19 34 36 196

s

4 37 32 29 15 16 133

M 36 18 29 31 37 28 179 M 33. 34 41 14 20 142

Tor . 96 30 64 50 71 64 375 Tor• 4 70 66 70 29 36 275 (c) o.fgoloi uit (o.) on (b).

STD. I II III "'N

v

VI Tor.

s

62'~ 49 67 48 49 52 329

M 36 51 63 72 51 48 321

Tor. 100 100 130 120 100 100 650

Die vcrdoling vo.n ?po vol i:;ens loef'tyo is soos no.ne;cgoe in To.bcl II. ( o.) Pietersburg. Tnbol II. Leef'tye 8 9 10 11 12 13 14 15 Tor.

s

19 35 25 23 33 19 14 14 182

M 14 21 27 24 26

27

20 14 173 Tor. 33 56 52 47 59 46 34 28 355

Wo.t dio ?pc bet.ref s ion ons do.t die twee gcslc.gto good vertocnwoordig is ₁ want

do.nr is omtrent owevool scuns en dogtors. Vcrdcr, do.t ?pe vo..n Std. I op In po.v.r

uit-sondoringo no., bosto.a.n uit leorlinge va.n Pietersburg.1 'Jit Tnb. II(c) blyk dit do.t dio

geto..lle vir po.rty leertye, soos 8 jr. on 15 jr. besoLdcr min is. Ons so.l dus vers

ig-t ig moet wees met die konklusies wat ons uit die r8sulto.te trek. Omdat not ln pa.nr Ppe0

7

jr. was, on 'n pa.nr

16

jr., is hulle weggelo.nt. Dit is die redo wn~rom dio aantal ?per

volge~ leertye bietj ie minder is o.s die vol gens sta.nderds •

(o) Boo.ntwoording on no.sion va.n vra.o.

Hoewel bo.ie vnn hierdie vrao raoeilik is vir die ?po. in die la.or sto.nderds,

is dit duidelik₁ dnt oor dio algemeon geneem, die kinders gowoet het wnt van hulle ver·-·

wag ~ • Selfs Sto.nderds I & II het blykbf'~a.r g1_{n groat moeil ikheid h iermee ondervind}

nic. T oets II wo.s die moeil iksto 1 on da.f'.rom het ck, -.mo..r ek nic in stc.nt wo.s am self

a.l die toetso o.f to necm nio 1 ao.n die antler proof'nomers gevro. ora T oets II baie good te

verduidel ik. Die rode wo.o.rom so bo.ie ?pe. van die vro.e uitgelo.r.t hot ₁ moot dus

toe-geskrywe word o.a.n die foit ₁ do.t hulle nie in sto.a.t wns om dio vra.o to beo.ntvrvvord nio,

mo.o..r tog wel geweet hot wo.t vo..n hullo verwo..g is. Die woordj io 11.sodcrt

11

in vrang ii vo..n

Toots III wo.s blykbna.r o.nn bo.io vv.n die ?po. onbokend en hot a.ldus mooilikhcid

voroor-so.a.k.

Al die antwoordc het ek twecma.a.l no.gesien,1 Voor die o.rrtwoorde na.gego.an is ₁

. hot ek eors die regto o.rrtwoorde op 'no.po.rte lys ingevul, sodo.t dn.c.r g1_{n mooilikheid}

wa.s met die no.sien nie. Die a.ntwoordo van die ?po. is in vier groepe godeol: reg(v),

verkeerd(x), uitgelo.nt (o), on absurd(.x.x:). Die volgendo is voorbcolde vnn a.ntwoordo

wa.t a.s absurd gemerk is: III vr. 5: 1 dng₁ III vro 2: 1 uur~ III vr. 18: 10₁040 do.e?

III vr. 16: 3000 jao.r, of uduisende jo.reu, I vr. 20: Krismis of skrikkcljno.r, I vr. 7:

13~

Die vrae in T cots I wnt hnndol oor ouderdom, do.tum vnn gu-.Joorte, vo.n die ?pc~,

v~.s mooilik om to kontroleer. Ek het self in die Admiss ieregistcr vo.n die skoal gogc.

wens gokry vo.n :±-' 300 ?pc. Vlo.t die o.nder Ppe. botref het ek die Pns • covrn om dnc.rdio

gogewcns, socs deur die Ppe. verstrok op 1_{n npnrte blndsy sar...m met die vrno, to ko:n,.}

troleor • Dio volgendc vro.o in T oets I moos heeltemo.l reg wees en is cln.c.r nie 'n

1 ' II t t ' 3 6 7 8 9 10 11 12 13 14 1.5 16 ' 7 18 19

11spo 1ng oogos ann nie:- v-rr.o 1 , 1 1 r. . , , 1 1 , , 1 _1_ , 1

en 20. Vir vro.o 1 on 2 is 'n spcling vo.n 5 min. toegostno.n, Vir vrc.o 4 en 5 kon die o.ntwoordo 15 min. uit wees en do.n is dit nog ns korrok boskou.

Die vro.e van Toots I I is vo.n soln o.n.rd do.t die o.ntwoorclc not reg of verkocrd kon wees.

Vo.n Toots III moes die vol gondc vro.o hcoltomnl reg wees:- 2, 3, 6, 12, 15,180

In vr • 1 is nntwoordo ook ns reg bcskou o.s dit nio moor r.s 15 Min. uit is nie. Die r.ntvfOord op VT1' 4 l<:on wees 12 of 24 uur. Vr. 5 is vorkoord gemcrk n.s die r.ntwoord nio tusson 16 on 40 sokondo is nio. Vir vro.o 7 on 8 is 1 w-ook toesclo.n.t; vir 9 'n ho.lf-uur;

vir 11 on 17 ollc con mo.c.nd, vir 13 con do.g. Vir 10 •i.1 30 on 31 clc~c c.lboi ns korrck go -noom; vir vr. 14 is 12 tot 14 uur r~s reg gomork(dio rogto o.ntwoordc moos ointlik 13 u_u-·

gcwoes hot, ns geoordoel is volgons die tyd vo.n die jr.c.r too die toetse n.fgonoom is) 6 Om o.a.n die a.ntwoordc vn.n vro.o 19 on 20 reg t o lo.o.t goskiod hot ck in olko stn.ndord

opgoskryf hoc lnnk die vinnigsto worker ₁ middolm8.t ie;o workers en diG stndie;ste workers

ncom om die vro.o t e benntwoord. Roods in die vooroefoning is hiorvn.n ook fl.l gcbruik

gomr.n.k. Mot bchulp vnn h iordic e;egowons is vra.c 19 en 20 e;emork.

(f) Rcsulta.te en Bospreking do.~rvnn.

1. Vol gens Stnnderds.

TOEr$ I. In T o.bcl III El. word die resulto.te vo.n T oets I gctnbulcor in die vorm va.n

porsemtns ios korrokto o.ntwoordo op clke vro.n.g in elko stnndord, in T r.bcl IIIb word

a.o.ngogoo dio o.nntnl loerlingo in elko standard wnt 'n vrfl.a.g reg hot in Toots I, in '11a.b0

:;::::::c die gomidcloldc r.o.ntcl vrce korrck in hiordio toots, on in Fie;. I word hiordic

rosulto.to grnfios voorgostol. Hicruit blyk die Lnerskoolkind so bof7 ip vnn gewono t ydswoordo •

Dis opvo.llend da.t nie con cnkelo str.ndcrd 100% in vr. l(hoo lrw.t begin die

skoal in die mor~) bcho.c.l hot nie, selfs nio Std. VI nie. Hier is nio 1,_1 [';I'Oot vorskil

tusson die vcrskillonde stnndords nic ₁ on Std. I hct bet or r,odoon n.s Std. II on III.

In vcre;ol~ing raot vr. 1 hot vr. 2(Hoo lo.8.t kom dio skoal uit?) moor mooilikhoid

op-e;olowor v0ro.l vir die lo.er stnndords. Dit wil my voorkom of dio redo hiorvoor is, dat

die kind, sodro. hy die skoal bcsock, woot dnt hy op 'n sokoro tyd by die skoal moot

1

4

.

more: mnnk gou; dis net nou ngt uur on jy snl lr..o.t woos vi.r skool 1

!

In d io m idda.g n.s die

II

klok lui woot hy hy gno.n huistoo mnn.r hy stem· hom nic erg cln.c.ra.r...n hoc l nnt dit is nic. Alleen Std. VI hot 100% vir vr • 3( Is dit nou mo

"

re of mi

.

ddo.g? • ) rll.rt y vo.n die

?p

o

.

moos die vro.e beo.ntwoord kort no. elf uur in dio more, on hot miskion godink do.t dit c.l 12 uur is on do.n is dit midclo.g. Int Std.I die vrnr..g mocilik covind hot, blyk

uit die foit dr..t vorskillondo ?pe. die vrr.r . ._;; onbeo.ntwoord gelar.t hot.

Vr . 4(Hoc lo.o.t is dit nou?) is raooilik, Wt'.nt selfs 1_{n volwnsscno vind dit}

.

,

lnstig om sander ln oorlosio t o so hoc lc..o.t dit is. Tog is dr..r.r baic dingo in 'n skool w~t 1 _{n mens help om dio t yd t o bcpn.o.l b .v. minstcns t wcckccr pouso, die klok}

lui o.o.n die end vnn 1_{n periodo. Stds. I & I I kc.n noG mooilik vo.n sulkc hul pniddels}

gobruik mo.o.k, on rno.i gewoonl ik of la.c.t die vrn.r.G uit. Die volgonclo is 1 _{n po.nr voor}

-boolde vn.n nntwoordo: Std~I: 7 uur i.p.v. 11 uur; 2 uur i.p.vo 11 uur; 3 uur i.p.v.

11 uur. Dis oors vo.n Std. IV o.f dat dio e.ntwoorde vcrbeter~

I:nnr moot ogtor opgel ct word, do.t ri.l die sto.ndords die t oots nic op c!ioscl f

-de tyd godoon hot nie. Sommigc klo.sse mng miskion bater hulpmiddcls ~ohr.d hot o.s

n.n-dor b.v. net no. pousc, of dis tyd do.t die skool hno.s moos uit go.r..n.

Vr G 5(Hoc lr.o.t is dit nou by jullo huis ?) hot noE grotor mooil ikhoid

op-A ••

golowore Dis heoltcmo.l 1_{n o.l gcmeno vorskynsol, dnt die kind so dis lnt or of vroocr}

by diG huis o.s op cknrdic oombl ik in die skoal . Nnclo.t die t oot so r.fgonccra wns ₁ hot ck

sommigo ₁ wt'.t bogonocmdo fout bcgo.o.n hot, om 1 _{n vorklo.r ing e;ovro.. Die ?po. is ind}

i-widufu. ondcrvro. en clit hot e;oblyk da.t sommie;o die vrno bcnntwoorcl hot s:..indor om nr. to

A

clink, Ymnt hul hot hul fout ingos ion; o.ndor blrunoor weer die oorlos io on so die is

"

vcrkccrd. Eon seun in Std, IV so 10 uur in die skool 1 mr.nr 2 uur by hullo huis. Too

hy om 'n vorklnr ing gcvrn is, vm.s sy nntwoord:₁₁Ek hot •n fout gom .. "..a.k". tn Ander dog

-•

t or in St d. IV so dit is 9 :40 in die skool ~- wnt hooltomo.l korrok is - mr.r.r 8 uur by die huis. Hnnr vcrklo.ring wus do.t dit 8 uur by dio huis wns, t oo sy e;ol oop het. Hior

is a.ndcr voorbcolde vo.n vcrklo.r ings dour ?po. go goo: Ons oorlos io is c.ltyd biotJ" ie

ti

voor1_~

11 Ons oorlos io is vorkoord 1_~

11 fil: 'rroet nio 1_~

11 Ons oorlos ic is ri.£:,tcr'~ ₁₁ Ek wcot nio:

ons go.o.n 8 uur sk')oltoo1

l

is ngtcr11 •

Iho.r is fout mot C.io oorlos ics, die con is voor on die a.ndcr

11

In Tub.IV word nn.ngogoo dio pcrscntr.sio kinclors in cH.:o Std. ·wnt die tyd by

die huis lo.t or(..+·) of ·vroeor( - ) opgoo:

STD. I

+

19% 9% II 18 16 III 22 9 IV V VI 8 10 6 7 3 3

T

ii.

B E L III

a.-Lo.orskool kind so bogr ip vo.ngG"':"'Jno tydswoordc(T octs I);

Personto.sies korrekte antwoorde op elke vr.o.·o.r; in elko Sto.ndord.

STD. I II III IV V VI STD. I II III IV V VI lo V 92 86 90 94ol 95 97 11~ V 64 91 93.8 99.l 99 100 x 8 13 10 5 5 3 x 21 7 5.4 .9 0 x.x 2. v 55 x 41 0 4 xx 3. v 71 x 20 0 9 xx 4e V x 0 56 33 10 l 5. v 43 x 50 0 7 6. v 83 x 16 0 l xx 7. v 45 x 44 0 11 xx

a.

v 81 x 15 0

4

xx 9e V 91 x 7 0 l xx l 10. v 98 x 0 2 xx l 73 27 74.6 81.6 91 25.4 17 .5 9 .9 94 5 l 85 14 l 91.5 90 95 100 8.5 10 4 47 52 1 44.6 7008 83 55.4 28.3 16 .9 l 35 30.8 52.5 70 63 68.4 45.8 27 2 ,8 1.7 3 1 85 14 l 76 19 5 91 9 94c6 98.3 98 100 5.4 1 .. 7 2 43 62e3 84o2 83 53 36.2 12.5 7 2 1.5 3.3 10 2 90 93.l 99.,::.. 10 6.9 .9 97 2 99 l 95.4 99~1 93 3 e3 o9 5 le6 2 l 100 100 100 100 90 4 6 99 1 97 3 96 4

Gem. persentasie korrekto nntwoorde:

0 15 2 .8 1

xx

12a V 73 93 3 97o7 99el 100 100

x

18 0 9 2 ~3 13.

v

78 90 93.l 97.5 98 100 x 16 10 6 .9 1.6 2 0 6 14 0 v 59 x 16 75 93 22 6.2 97.5

2

.

s

96 4 0 23 xx 2 2 08 l 15. v 15 19 53~1 48.3 79 x 53 72 4308 43.3 14 0 30 6 3el 80{ 7 xx 2 3 160

v

63 74 85.4 92.5 93

x

16 22 13.B 7.5 G 0 20 2 .8 1

xx

1 2 17. v 83 90 97.6 99.l 99 x 14 10 1.6 .9 l :.::i 3 .8 18. v 28 x 35 0 32 Y..X. 5 19. v 29 x 18 0 l xx 3 54 76.8 90 39 21.6 10 7 59 82.2 96.7 33 15.4 3.3 4 1.6 4 .8 91 9 99 1 20.v 31 65 79 .2 93 .2 99 x 14 25 16.~ 5 0 4 8 2 .3 .9 l xx 2 2 1.6 99 1 89 9 2 95 1 100 98 2 100 98 2

v ;;: reg. x u vorkeerd. o

=

uitgelnnt. xx

=

nbsurd.

15.-T AB EL IIIb. _lS. Aante.l leerl inge in elke sto.nderd wo.t 'n vro.n.g reg hot in Toots I ..

100 ?pee Std .• ! II III Dl

v

VI i. 92 86 90 94.1 95 97 2. 55 73 74.6 81.6 91 94 3. 71 85 91.5 90 95 100 4. 56 47 44.6 70.8 83 85 5, 43 35 30.8 52 .5 70 76 6. 83 91 94.6 98.3 98 100 7.

't5

43 62 .3 84.2 83 90 8.

81

90 93.1 99.l 97 99 9. 9l. 99 95.4 99.l 93 97 10. 98 100 100 100 100 96 11. 64 91 93 .8 99 .1 99 100 12. 7:3 93 97.7 99.l 100 100 13. 78 90 93.l 97.5 98 100

14.

59 75 93

97

.s

96 $9 15. 15 19 !?3 .1 48.3 79 89 16. 1$3 74 85.4 92.5 93 95

17.

8~ 90 97.6 99 .1 99 100 18 •• 26 54 76.8 90 91 98 19. 48 59 82.2 96 o7 99 100 20. 39 65 79.2 93 .2 99 98 T AB EL IIIo •

Gomiddeldo ua.nta.l vro.c korrek in T oets I.

ST Ill. I II III Dl

v

VI

l7.

Die Lo.crskoolkind so bogr ip vnn gewono tydswoorde vol gens Stnnclords : ...

l<,do

!

,~ .,~· qtJ -Jf 'd yf 1 '~

•

o

S!l jO }f5

40

JS ~o J.S Ji) l'i 10

s

T AB EL

A

Dis opvullon1 do.~ ~.n olko klo.s die meoste ?pco

so

dis lnter by

d.ie

huiae

Die c.a.nto.l Ppoo ia te ~~loin~ sodo.t ons nie ko.n vero.lgenicen nio•

Hoe

zµoet ohs

dit

ve;:-k:o.o.r cia.t pnr·t;y kinde::-c

;:;

8

cli.3 vroeer by dio hui.8 ~ on o.nder dis lnter7

Dit

tiil

my

voorkom of die vcrk~.o.r :~!lg vir dio vorski:. in beide gevnllo in

kotn

d.iosel.rd.e

1.s •

r,.,,a.lbo:!. gov:-.lle iu diu 1.li'L :;::mgspurrt d5.o tyd by die htiis. Mno.r die

eon

tl.ihk

}'\O~

io.h.t

d:tt WUS toe hy dno.r WOE_; i.S 9.n die more D On die O.ndor WoOr hoO lo.nt dit BO.l WOeS in

db middo.g a.s hy tuis kQlilo D~:t lno.t die een s~ dis vroeer ~

on

dio b.nder dis lo.tore Dieso~fdo ve::-sk:i.~ tref ons o.o.n by vro..o S(Wo.tter cl.at; is dit vO.nd'O.g?) on

7

(W:i.ttor d!l.g is dL:· vand.o.g in Kanpst o.d 7) wu.o.rvo.n die o.ntvroorde ook diosol.fdo moot woos c

"

Vo.n Std~ I tat VI '.Ls ?p:i~ no.ngotref wo.t bov• so: vo.ndo.g is Dins~o.g hior by

ons•

mo.o.r

Mo.o.ndo.g of Woensdo.g in Ko..a.pst~dc In sommige gevnlle is die verskil self so groot o.s

c1r ie da.e o Die meordorhe .'.d vo.n die Ppec wnt ek ondervra het nn o.floop

vo.n

die toeta~:;

het o.s rede hiervoor o.o.ngegee die dro.o.i van die ao.rdeo Hier is ~n po.o.r verklo.rings

w:i.t Ppe o gegea hat;~

11 D:ts bo.5.0 ver no. Ko.o.pstcd". 11 Die w~reld drnr.i en die son kom eers do.o.r en do.n hier'; uAs dit by ons ::.~.e; is! is d::..t by hulle donker; dr.o.ron is die dne

o.ndersom en i 1 hulle :n do.g o.gter1~ II Die wereld drno.i en die son kom eers by hulle

en do.n by ons·~ "Chdat dit ver is'~ '.t Die son Ekyn net op een plek en ko.n nie op o.l die

plekke skyn nie., As d:i.t h:'..er o.o.nd is, so.l hu.lle weer do.g he11

In Tab() V wo1:d d.:1.a gate.He o.o.ngegee vo.n die kinderfl wnt s~ dis •n do.&1of neer, lo.tor( ~ ) ·' en 1n do.g of t·wco "erder( ~ ) ns wut dit in werklikhoid is o

T 1. B E L V.

?ersentns fo kinders wa.t se .dis 1n 1ng lo.tor (

+

)

of eerder ( ) o.s

wn.t

dit werk.lik is

STD. I II III IV

v

VI

17% 26 18 7 3 0

19% 21 22 8 2 4

u:..t

vr. G(Wntt er do.e; wo.s dit gister?) blyk do.t die kind~rf? van Std.I ree4s

'

die d '3 vnn die wef!k kenJl wo.n'.:; 81% het die vro.ag ree;• Do.t dno.r nog enke+ing~ is

in

Stds.

rv

tat

VI

wu:c

diG v.co.ng verkeerd hat, moat miskien o.o.n n.e;teflos igheid toego-sk:ywe wordc Dit kom r].;1.ki~"l?ls ln volmssene ook oar, dnt hy hom som.s vergis wntter dng

dit is ;i mo.o.r o.s hy ~n r-ukkie din..'!(; dnn vnl dit ham weer by. Dit is wo.nrskynlik ook wnt

""

mE->t die Ppeo in die hoer sto.nderds gebeur het,,

In vr o 9(Die hoeveelste is dit vo.ndo.g?) wnt deur o.l die sto.ndords omtrent

ewcgood beo.ntwoord is ₁ mork ons do.t Std. II botcr gedoen hot ns Stde VI, on std.I

19.

·. gC.":·0ontc is by die onderwys•Jrs in d:!.e lo.er sta.nderds otl in die more ₁ o.s mot di.a

"'

werk begin word t te se dio hoeveclste dit 5.s ~ wnnt die kinders moet gewoonlik elko

do.g se da.tum by hul skr ii'tel ilw werk pla.o.s. DikweJ.s skryf' die ondorwyser dio

do.tum. op die smrt.bordo Ek wo.s een_1<:eer verpl ig om ongemerk die do.tum op dio swa.J't~,

bord uit te vee, t erwyl ok bes ig wo.s on die toetse te e;ee o.r..n tn dert ie;to.l kindors · ·

in Std!. In die :i.oer ,. klo.ssc word die G.a.·cur.: n::.o op d.ie swnrtbord geskryf nio,

on

da.o.rom gebeur dit do;t die PPc miskicn die vor igo do.e; so da.tura necr geskryf hot•

VrolO (kom jy op ~n So.tordo.g skoal too?) :i.s die baste bonntwoord vo.n o.l die vro.e. Twee ?Pe in StdI hot d:l.o. vro.a.g nie bcantwoord nio $ on vier ?Po in StdVI het dit verkoerda Lo.o.agenoomdos het. goo.ntwoord dnt hullo wel op 'n Sa.terdo.g

skool-km . Die rede hiervoor ka.n een vo.~ twee wees e Hullo hot of bodool da.t hullo op

:n So.tcrdo.g skool ... too so.l kom El.3 dit va.n hullo vorlo.ng word, of_do.t hullo in dio vorlede o.l op tn So.tcrdo.g skool gee;o.o.n het ~ icts wnt dikwols o.l r;obour hot•

Uit vro.e 11 (op die hoeveclste do.g vo.n die mno.nd Vlrjo.nr jy?) .on 12 (in wn.tter mD.nnd vorj:.a.r jy, :) is diG duidelik; do.t kindors roods vrocE; wcet wnnnoor

hullo vorjo.ar. D:'.t is wo.nrskynl ik om da.t hullo verjo.n.rsdo.g vir hul vo.n bosondore belo.ng is• Alleen kind.ors in Std.j is nog nic hoeltomo.l saker va.n hul vorja.o.rsdo.o nie, do.a.roa hot hoclwnt vo.n hulle die vro.c nio ben_-rtwoord nioe Dit is opva.llond da.t in Std.V eon PP. die vro.n.e; onboo.ntwoord gola.c.t hot ,, Hierdie P? noet dit of por o.buis oorgosla.a.n hot, of n:i.o in sto.o.t goweos hot om dit to doon nic. Dlnrdie ?P.

is versto.ndelik bo.io swa.k on ~n ?s:i.gio.ter lnt o.r,nbcvoo], do.t sy in In Sposio.lo Klns

vir versto.ndeUk swo.kkos goplo.c.s moot word~ (wno.r ccri vn.n ho.··.r broortjies :reods sit).

p

'~ Eon rede wao.rom da.o.r selfs in d:i.o hoer klasse foute bce;a.o.n is in die vro.o 13 (Watter; . maa.nd is ~.it nou?) en 14 (Watter mo.o.nd is die volc;endo'l) on 16 (Wo.ttor

T'.

:-.m.c.nd. is net veby?) moet vir .,, doel t oegeskryf word a.o.n dio feit,, da.t sommigo ?po. d~ die .,..,.,.."l.e hel'l.ntwonr·-1 hat heel.to:rno.1 A.n.r. !-1. ·, ~ bod.n Vl'l.n ~ n mn.nnd}

noain party net die mo. a. nd wnt not 7orby .is ( vr .13) .• on beo.ntwoord e;ovole;l ilc vr .14

ook verkeord. A.~.n die a.ndcrkant wys dit ook da.t die kindcrs dit mooilikor vind cm d io ma.nnd vo.n die

Vr .15 (

vro.t

jaarJ as die do.g vo.n die week (vr~6)

i i

die

~

m

a~nd

van die ja

a

r?)

ia

t0 onthou.

mooilik

r;

ovind, Uit die

tabel blyk da.t sowat 5ofo vo.n die ??c hicr.dio vra.ne; v0rkoerd het, so"1 stds

.vfon

VI het swak gedoen, Sanmige van die ?Pe :in die hoer sto.nderds hot die korteto do.g van

.. die ja.ar o.a.ngegeo en noem ,.1 Junie. In Tab, 6 word die resultato vo.n hierdi.Q.. ~g

20.

T AB EL VI •

Vorspreiding van antwoordo(porsonts-gewyse) oar dio verskillendo mAIU\de.

ST O. I IJi. III IV VJ WI . ·"\:

".,

-...~,,

-

...

--Ja.nunrie 9 9 5 2 1

26

Februnric 15 19

52

42 7f 9 89 300 Ma.a.rt 5 9 5 7

,

.... 3 30 .A.pr il 8 13 ..,. I 7

,

.l. 36 Moi 15 13 8 1 2 39 Junie 2 5 3 13 6 ~

32

Julio 4 7 3 4 1 1 20 Augustus 2 7 3 1 13 September 1 3 2 2 1 9 Oktobe1· 5 5 2 1 l 14 Novomber 2 2 3 7 nc,sembor 3 4 5 1 13 Uitgelno.t 32 7 4 8 8 2 Gl T otno.l 100 100 100 100 100 100 &00

Die kind onthou eerdor hou oud hy is(-·ll'· 17) o.s inwn.ttor juo.r hy goboro

is(vr. 18), Tot in Stdo Vis do.o.r hoolwnt kindors vro.t die vrr.r..~ vorkeort!hct,

Ant-woordo soos dio volgondo :ls ao.ngctrof: vr 1 18( ·.1 wnttor jr.nr is jy goboro?) ; ..

1932, 1936~ 158;, 19100

Stds d I on II hot hcelwo.t mooilikhcid p;oho.d mot vro.o 19(WC'.ttor jo.n.r is dit

nou?) on 20(Wnttcr jo.a.r wns dit vorlodc j~H'>r?). Die volgcndo is voorbocldo vnn

o.nt-woordo:

11Krismis 11

, nSkrikkeljr.o.ru s Novomber11 , T oc die Hero soboro is'!

II II

As ons die o.ntwoorde vn.n dio verskillonde klasso mot mokn.n.r vorgolyk, sicn

ons do.t do.nr 'n :;oleidelike vorbctoring vo.n klr.s tot klc.s is. Nie o.Uoon hot dio

hoar klo.sse moor ·.rro.e korrek r.s die lo.er klnsso nio, mo.c..r is die foutc

vm.t

gomna.k

word oor die o.lgemoon nie so p;root nio on ontbreek o.bsurdo o.ntvroordc bynn. hooltoma.1.

Volgons die gegevrons vo.n hiordie toots is dit duidolik, dnt die Lncrskoolkind so

be-grip vo.n gowono tydswoordo, selfs in dio lner klnssc₁ nl tt:1.r.mlik e;ood ontwikkol is.

Da.a.r is nie 'n groat vorskil tussen die Std.6 I on Std. II loorlint; so bogrip vnn

tydawoordo nie, mno.r dis ears vo.n Std., IV c.£' dnt die begrip good ontvrikkol is. Dio

Tydsbegrip vn.n dio Std. IV loorling is mnnr tn weirig swo.kker ontwikkol ns dio vnn

die Std. VI leorling.

21_, middagl' dio do.e vnn die woekJ on die mo.o.nd vnn dio jnnr: mr..r.r die l fl.or klo.sso vind

dit moeilik om to bepr.o.l watter jo.o.r dit is,, Dingo wno.rin die kind bc.io bolnngstel,

soos sy verjnnrsd~g, onthou hy roods van vroogs o.f.

T OE TS I I .

In Tabol VIIo. word dio rosultnto vo.n T octs II gcto.buloor in die vorm va.n

porsonto.sies korrokte nntwoorde op elko vro.o.g in olke Sto.ndord; in To.b0 VIIb word mm-·

gegeo die o.o.nto.l loerlinge in olke Std0 wo.t 'n vro.o.g reg hot in Toots II~ in Tn-b0

VIIc die gemidde1de o.nnto.l vro.e korrek in hierdic toots ₁ on in Fit;. II word dio re:.:

ulto.te gro.fios voorc;estolc Uit hiordio gegowons ko.n ons tn idoo vorm vo.n dio

Lo.or-skoolkind so bogr ip vnn 'n tydskomo.~

Die vra.c vnn hierdie toots knn in twoe g,-roepc verdool word n.l a die oersto

twee vro.e(met hul onder-o.fdelin~s) en d:'..e lr.o.ste vier vro.o(mct hul ond0::c.<'.i°d.c1.ine;s).

Hoe r·.r)et •n mens dit verklo.o.r do.t so br.io kinders, foitlik in o.l clio s.';dso,

vre 1 verkeerd het? (vr.l: Van Riebcok hot in 1652 c.n.n dio Ko.o.p gokora,

o.- Het jou po. toe nl golewo?

b. Het j ou oupa. t oe a.l gehne?

c., Het ?resident Kruger toe o.l gelevrn?

d., Het Pict Retief toe C\l gelawo?)

Eon rode is n(l.tuurlik.dnt bo.ie kindors, voro.l in clio le.or Sto.ndords, nie

besef hoolnnk 16 52 o.l in die verlode isnio, en dus mo.r..r dio o.ntwoorcle ro.o.i. 1 n Ander

moontlikheid is die ~olgende: by 1_{n kind vind} 1_{n mens soms dio idoo, d~t sy oucrs on}

"'

grootouers mo.o.r vnn o.ltyd o.f in die werold wns. Dit is vir hom dus hooltemnl no.tuurl ik do.t sy po. en oupo. dus in 16 52 kon gol oof het e

vro.t

Pros idorrt Kruger on ?iot Rot iof

be-tr cf is <lncr ook 1 _{n cmdor moontl ikheid: In dio Lo.orskool word die coskioc~cnis vo.n}

Jo.n van Riobcok~ Krugor on Rotief gowoonlik in dicsolfce juo.r met die kinders bcho.ndol.

Dit knn die kind miskion lc.o.t dink clc.t die c~rio dus tydgonotc iat1.s. Uit hierdio vrno,

sowel o.s die volgondot blyk do.t die kind oors vo.n Std, IV o.f 'n duidclikor tydsbogrip ontwikkelo

U it die ..;o.bcl blyk do.t die kindcrs bot or godocn hot in vr. 2 r.s in die lst o,

vro.ag. (Vr e 2: Die slo.g by Blooclrivior hot in 1838 plc.o.sgovinc\.

0.. Hot jy too al gelcwe?

b. Hot j ou pn too a.l gelowo?

c. .Het Andr ios ?r et or ius too o.l golowc?

rl. Het Getfarao.l Hertzog toe o.l golevro?)

Eon rede is miskien do.t 1838 die kind nic savor torugvocr in die gcskiedonis

o.s 1652 nie. Omtront o.l die kinders ken die goekierrenis vnn Blocdrivicr on hul besof

dnt dit plnnsgovind hot nog voor hul goboorte. Tog hot 11% vo.n dio lcorl inge bcido

in Std. I on II die VTO.o.g vorkee:rd(2o.). Dio ki.ndors leor roods vo.n S::Ccl• I

o.t

do.t