Resultaten Geïntegreerd Systeem 2006
Informatieblad Nutriënten Waterproof No. 11
Project Nutriënten Waterproof
Het project Nutriënten Waterproof (NWP) richt zich op de ontwikkeling van duurzame bedrijfssystemen op zandgrond met een minimaal verlies van nutriënten naar het grond- en oppervlaktewater én een goede opbrengst en kwaliteit van de gewassen. Om dit te bereiken worden diverse innovatieve maatregelen op semi-praktijkschaal beproefd in vier bedrijfssystemen op PPO-proefbedrijf Vredepeel. Dit infoblad beschrijft de resultaten van het geïntegreerde systeem: een akkerbouwrotatie met prei en lelie erin.
Opzet
Vruchtwisseling 2006 1. consumptie-aardappel 2. triticale + groenbemester 3. lelie
4. doperwt + winterteelt prei 5. snijmaïs + groenbemester 6. suikerbiet
Twee varianten
• Systeem hoog: handhaven mineralisatie: o aanvoer van org. stof = afbraak org. stof, o aanvoer van fosfaat = afvoer fosfaat. • Systeem laag: afbouwen mineralisatie en Pw:
o geen gebruik organische mest, o maximaal afvoeren van gewasresten, o aanvoer van fosfaat < 50% afvoer fosfaat. Uitvoering bemesting
• Stikstofbemesting volgens gewasbehoefte, rekening houdend met de beschikbare stikstof uit mineralisatie en depositie.
• In systeem hoog compost + runderdrijfmest vóór aardappel, digestaat van varkensdrijfmest vóór biet en maïs en runderdrijfmest vóór prei • Rijenbemesting met stikstofkunstmest in prei en
maïs.
• Fosfaatgift aan aardappel, erwt, prei, maïs en biet in systeem hoog en aan erwt en prei (aangieten met polyfosfaat) in systeem laag.
Na-oogstmaatregelen
• Groenbemester na aardappel en maïs. • Afvoer en compostering preiafval.
Resultaten 2006 De resultaten staan in de tabel op de achter-zijde. Stikstofuitspoeling • Het nitraatgehalte in het grondwater zat in de winter-periode ruim boven de norm van 50 mg/l: 115 mg/l bij systeem hoog en 98 mg/l bij sys-teem laag. • De stikstofgift was
96-97% van de gebruiksnorm van 2006. In 2005 was dit nog 75% (syst. hoog) en 83% (syst. laag). Opbrengst en kwaliteit
• De productkwaliteit was over het geheel goed zonder verschillen tussen de systemen. • De opbrengst van lelie, erwt en biet was goed. • De opbrengst van aardappelen, triticale en maïs
was laag door het droge, hete weer in juni en juli. • De opbrengst van prei was laag, maar dit leek
geen gevolg van de stikstofbemesting. De precie-ze oorzaak is niet duidelijk. De praktijkopbrengs-ten rond Vredepeel waren evenmin hoog. • Rijenbemesting met KAS in maïs gaf dezelfde
droge stofopbrengst als bouwlandinjectie van run-derdrijfmest, terwijl de werkzame stikstofgift 20% lager was.
Fosfaat en organische stof
• De fosfaatafvoer was in systeem hoog gelijk aan de fosfaataanvoer en in systeem laag 40% van de fosfaatafvoer.
• De aanvoer van effectieve organische stof (eos) in systeem hoog was met 1480 kg/ha te laag om het organische stofgehalte te handhaven
• In systeem laag werd 960 kg/ha eos toegevoegd met gewasresten en een groenbemesters. Discussie
Beide geïntegreerde systemen voldoen aan de ge-bruiksnorm, maar niet aan de nitraatnorm. De stik-stofaanvoer was in 2006 hoger dan in 2005, vooral door de natte perioden in de 2e helft van mei en in
Meting van nitraatgehalten in het grondwater met peilbuizen
systeeminnovatie
Auteurs van dit informatieblad: Willem van Geel en Janjo de Haan, m.m.v. Anne Marie van Dam mei 2007
Nutriënten Waterproof wordt uitgevoerd door Wageningen Universiteit & Researchcentrum in opdracht van het Ministerie van LNV. Het project is onderdeel van het Systeeminnovatieprogramma Open Teelten. Meer informatie over Nutriënten Waterproof is te vinden op www.syscope.nl of bij Janjo de Haan, Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, Wageningen UR, Postbus 430, 8200 AK Lelystad, tel: (0320) 29 12 11, of e-mail Janjo.deHaan@wur.nl.
augustus. Na triticale is de grond ontsmet voor de lelieteelt en kon er geen vanggewas worden gezaaid. Anders zou de stikstofuitspoeling hier lager zijn
ge-weest. Vanggewassen zijn in de huidige opzet bij andere gewassen zoals maïs, biet en aardappel wei-nig effectief doordat ze pas laat kunnen worden gezaaid. Ze nemen dan weinig stikstof op.
Bij gebruik van organische mest in systeem hoog was de werkzame stikstofaanvoer 12 kg/ha hoger en de nitraatuitspoeling 17 mg/l dan bij volledig kunstmest-gebruik in systeem laag. De opbrengst en kwaliteit waren gemiddeld bij systeem laag (nog) niet slechter. De evenwichtsbemesting met fosfaat beperkte het gebruik van dierlijke mest en de organische stofaan-voer ten opzichte van de huidige praktijk. De orga-nische stofaanvoer kan worden verhoogd door meer compost in te zetten (ten koste van drijfmest). Wijzigingen in 2007
De compost wordt ingezet voor erwt-prei. Verder zal worden gezocht naar alternatieve groenbemesters, die geschikt zijn voor late zaai en geen probleem-aaltjes vermeerderen.
Overzicht resultaten geïntegreerd akkerbouwsysteem met lelie en prei 2006
Gewas Opbrengst Kwaliteit Werkzame stikstof1
(kg N/ha) Gebruiks-norm (kg N/ha) Nmin najaar (kg N/ha) Nitraat in grondwater (mg NO3/l) Fosfaat- overschot (kg P2O5/ha)
Systeem hoog laag eenheid hoog laag eenheid hoog laag hoog laag hoog laag hoog laag
Aardappel 493 542 47 ton/ha (>30 mm) 4083 3872 403 onderwater-gewicht (g) 268 (265) 261 265 64 64 185 122 32 -56 Triticale 5,9 5,9 ton/ha - - - 170 (170) 170 160 77 61 121 125 -57 -57 Lelie 41 39 ton/ha - - - 159 (159) 148 155 8 6 64 21 -47 -45 Erwt 5,2 6,4 ton/ha 126 107 tm-getal 41 (41) 41 30 44 77 Prei, winter 32 32 ton/ha marktbaar 96 97 %klasse I 271 (266) 259 245 65 67 112 173 7 -14 Snijmaïs 13,82
12,73 12,9 ton droge stof/ha
302 293 31 % droge stof 156 (131) 120 185 100 39 148 111 10 -56 Suikerbiet 682 793 72 ton/ha 16,72 17,53 17,5 % suiker 150 (117) 149 150 19 16 63 36 10 -35
Gemiddeld 88% 89% van streven 98% 99% van streven 203 (192) 191 198 56 42 115 98 0 -31
Idem 2005 90% 90% van streven 97% 100% van streven 162 (149) 165 198 52 47 122 94 9 -38
Noten: 1. Tussen haakjes de N-gift berekend volgens de gebruiksnormencriteria voor de N-werking van organische mest. 2. Opbrengst bij gebruik van digestaat 3. Opbrengst bij gebruik van drijfmest
Gebruik digestaat
Een vergelijking is gemaakt van digestaat van varkens-drijfmest met gewone varkensvarkens-drijfmest en rundervarkens-drijfmest in aardappel, biet en maïs. Het digestaat gaf een hogere opbrengst in maïs en aardappel en een lagere opbrengst in biet. De stikstofwerking was hoger dan verwacht en bijna vergelijkbaar met kunstmest.
Gebruik dierlijke mest in lelie
Bij teelt van lelie op een huur perceel is afname van dierlij-ke mest vaak verplicht. Daarom is in lelie de
kunstmestbemesting vergeleken met een bemesting met varkensdrijfmest zonder ploegen met en zonder gebruik van een nitrificatieremmer (Piadin). Gebruik van varkens-drijfmest leidde tot een 40% hogere werkzame stikstofgift maar niet tot een hogere opbrengst. Piadin had weinig effect op de opbrengst en het stikstofverlies.
