FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Bouwsector
De OverleggiDS DePAriS
SOBANE-STRATEGIE - BEHEER VAN BEROEPSGEBONDEN RISICO’S
De SOBANE-strategie is een strategie voor risicobeheersing op vier niveaus
(Screening (Opsporing), OBservatie, ANalyse, Expertise).
De reeks publicaties “SOBANE-STRATEGIE Beheer van beroepsgebonden risico’s” heeft
als doel deze strategie kenbaar te maken. Bovendien wordt aangetoond hoe de strategie
kan worden toegepast op verschillende arbeidssituaties.
De doelstelling van deze methodes bestaat erin om het tijdsgebruik en de inspanningen van
de ondernemingen te optimaliseren om de werkomstandigheden aanvaardbaar te maken,
zelfs bij complexe problemen. Zij bevorderen de ontwikkeling van een dynamisch plan van
risicobeheersing en van een overlegcultuur in ondernemingen.
De SOBANE-strategie en het geheel van de methodes werden ontwikkeld door de Unité
Hygiène et Physiologie du Travail van professor J. MALCHAIRE van de Université
catholi-que de Louvain in het kader van het onderzoeksproject SOBANE, gecofinancierd door de
Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg en het Europees
Sociaal Fonds.
De overleggids DEPARIS is een gids voor de opsporing van risico’s (dépistage participatif
des risques) die tegemoetkomt aan de eisen van het opsporingsniveau van de strategie
SO-BANE. Het is een eenvoudige methode, die economisch is op het vlak van tijd en middelen.
Deze methode bevordert de ontwikkeling van een dynamisch plan voor risicobeheer en de
overlegcultuur in de onderneming.
Deze publicatie werd gerealiseerd door een onderzoeksteam dat bestond uit:
• L’Unité Hygiène et Physiologie du travail de l’UCL (Prof. J. Malchaire, A. Piette)
• Departement Onderzoek en Ontwikkeling van IDEWE (Prof. G. Moens)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming CESI (S. Boodts, A. Schietecatte)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming IDEWE (Prof. V. Hermans)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming PROVIKMO (Dr. G. De Cooman,
I. Timmerman)
• Externe Dienst voor Preventie en Bescherming MENSURA (Dr. P. Carlier)
• Het departement Nouvelles Technologies et Formation van CIFoP (Mr. JF. Husson)
• Dienst voor preventie SEFMEP (P. Lorent, F. Gysens)
Voor meer informatie over de SOBANE strategie: www.sobane.be
Deze publicatie is gratis te verkrijgen:
• Telefonisch op het nummer 02 233 42 11 • Door rechtstreekse bestelling op de
website van de FOD: www.werk.belgie.be
• Schriftelijk bij de: Cel Publicaties van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ernest Blerotstraat 1 - 1070 Brussel Fax: 02 233 42 36
E-mail: publicaties@werk.belgie.be Deze publicatie is ook raadpleegbaar op de website van de FOD:
www.werk.belgie.be
Cette publication peut être également obtenue en français.
De redactie van deze brochure werd afgesloten op 15 februari 2008
Productie: Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Coördinatie: Directie van de communicatie
Wetenschappelijke supervisie: Alain Piette Omslag en lay-out: Sylvie Peeters Tekening: Serge Dehaes Druk: Boone-Roosens Verspreiding: Cel Publicaties Verantwoordelijke uitgever:
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
M/V
Met de termen “werknemer”, “werkgever”, “expert” en “adviseur” wordt in deze brochure verwezen naar personen van beide geslach-ten.
PROMOTOR VAN HET PROJECT
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg Algemene Directie Humanisering van de Arbeid Ernest Blerotstraat 1 – 1070 Brussel
Deze gids kwam tot stand met de steun van de Europese Unie Europees Sociaal Fonds
© FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Alle rechten voorbehouden voor alle landen. Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, zonder de voorafgaande schriftelijke toestemming van de Directie van de communicatie van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. Indien de verveelvoudiging van teksten uit deze brochure echter gebeurt voor informatieve of pedagogische en strikt niet-commerciële doeleinden is dit toegestaan met bronvermelding en, in voorkomend geval, met vermelding van de auteurs van de brochure.
Handleiding
1. Informatie door de directie over de nagestreefde doelstellingen en de afspraak rekening
te houden met de resultaten van de vergaderingen en de uitgevoerde studies.
2. Akkoord van het Comité voor Preventie en Bescherming op het Werk.
3. Groeperen van werkposten die samen de te onderzoeken “arbeidssituatie” vormen.
4. Aanduiden van een coördinator door de directie met akkoord van de werknemers.
5. Voorbereiding van de coördinator : hij leest grondig de
Déparis-gids en leert de gids toe
te passen. Hij past de gids aan de te onderzoeken arbeidssituatie aan. Dit doet hij door
termen te veranderen, door bepaalde overbodige aspecten weg te laten of te wijzigen of
door bijkomende aspecten toe te voegen.
6. Samenstelling van een werkgroep voor de te onderzoeken arbeidssituatie. De werkgroep
bestaat enerzijds uit “sleutelwerknemers” die worden aangeduid door hun collega’s en
hun vertegenwoordigers en anderzijds uit werknemers van de technische omkadering die
worden aangeduid door de directie. De werkgroep bestaat minstens uit 1 man en 1 vrouw
indien het een gemengde groep betreft.
7. Het document “Uitnodiging” wordt overhandigd aan de leden van de werkgroep om hen
te informeren over de doelstellingen van de Déparis-vergadering en om hun rol kenbaar
te maken.
8. Vergadering van de werkgroep in een rustig lokaal dicht bij de werkposten.
9. Duidelijke toelichting door de coördinator betreffende het doel van de vergadering en de
te volgen procedure.
10. Doorlopen van elke rubriek aan de hand van de te bespreken punten. Men staat niet lang
stil bij het zoeken naar een score, maar men concentreert zich op :
• Wat er kan gedaan worden om de situatie te verbeteren, door wie en wanneer.
• De aspecten waarvoor men beroep moet doen op een preventieadviseur.
• Het schatten van de kostprijs van de voorgestelde verbeteringsmaatregelen en de
in-vloed die ze kunnen hebben op de kwaliteit van het product en op de productiviteit.
De beoordeling gebeurt als volgt: nihil (0), laag (€), matig (€ €) of zeer duur (€ € €).
11. Na de vergadering maakt de coördinator een synthese met vermelding van :
• De besproken rubrieken met een gedetailleerde informatie over de resultaten van de
vergadering.
• De lijst met de geplande oplossingen met bepaling van wie wat doet en wanneer.
• De lijst met de meer in detail te bestuderen aspecten en hun prioriteit.
12. Voorstellen van de resultaten, herzieningen, toevoegingen, … aan de deelnemers van de
werkgroep.
13. Afronden van de synthese.
14. Voorstellen van de synthese aan de directie en aan de overlegorganen.
15. Vervolg van de studie voor de niet opgeloste problemen, domein per domein, door
ge-bruik te maken van de methode niveau 2, Observatie, van de SOBANE-strategie.
Onderstaande tekst kan helpen om het doel van de vergadering
te verduidelijken.
“In de loop van de vergadering worden alle aspecten overlopen die het werk al of niet
gemakkelijker, doeltreffender en aangenamer kunnen maken. Het betreft zowel technische als
organisatorische aspecten als zaken die te maken hebben met arbeidsverhoudingen.
De doelstelling is niet te weten of het werk gemakkelijk of aangenaam is voor 20%, 50% of
100%. Het is wel de bedoeling om te achterhalen wat men concreet, onmiddellijk, binnen
3 maanden en op langere termijn kan ondernemen om het werk aangenamer en efficiënter
te maken. Het kan gaan over technische aanpassingen en nieuwe arbeidstechnieken maar
ook over een betere communicatie, een reorganisatie van uurroosters of over specifieke
opleidingen.
Voor sommige aspecten zou men moeten kunnen zeggen wat er dient te veranderen en
hoe dit concreet dient te gebeuren. Voor andere aspecten zullen bijkomende studies moeten
worden uitgevoerd.
De directie engageert zich ertoe een actieplan op te stellen met als doel zo goed mogelijk
gevolg te geven aan hetgeen besproken zal worden.”
1. L
O
ka
Len en werkz
O
nes
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De w
erkzones:
• W erf, opslagruimtes, stockageruimtes, doorgangs w egen •Voorzien bij de installatie van de w
erf • Voldoende gr oot • Zo w
einig mogelijk belemmer
d door materiaal, v oorw erpen… • Regelmatig onderhoud, opgeruimd, aangenaam •
Afgesloten (binnendringen van buitenaf)
Het aantal w
erknemers in een w
erkruimte:
• Niet te v eel : de werknemers kunnen het w
erk uitoef
enen zonder elkaar te hinder
en
De toegangs- en doorgangs
w
egen:
• Afzonderlijk e w egen v oor personen en v oer tuigen • Lad ders, o versta pbruggen, gaten, doorgangen … • Rechtstr eeks toegank elijk, een voudig en v oldoende br eed (> 80 cm) • Goed afgebakend door lijnen
• Niet belemmer d door v oorw erpen, kisten, paletten… •
Voorzien van aangepaste beschermingsmid
delen indien nodig
De opslagruimtes v
oor materiaal:
• Gemakk elijk toegank elijk, aanduidingen en g oed geor dendDe sor
teer
ruimtes:
• afgebak end, aangeduid en geor dend •geen risico op instor
ten
•
or
dening van het materiaal i.f.v
. de v olg or de van gebruik
De algemene netheid:
olie , stof, houtkrullen…De personeelsv
oorzieningen:
• Douches, toiletten, v estiair es, r efter… • Voldoende gr oot, comf or tabel en g oed uitgerustDe nooduitgangen:
• Vrij en g oed zichtbaar •Via passende pictogrammen aangeduid
Meer in detail te bestuder
en aspecten
2. Or
ganis
atie v
an
H
et werk
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De w
erk
organisatie:
• Goed omschr ev en, duidelijk en be vr edigend v oor ieder een • Laat toe om te w erk en op een v eilige manierDe w
erk
omstandigheden:
• Ger eedscha p, materiaal, v oor raden, on voorziene omstandigheden, externe opdrachten, tijd,… •Laten toe de normale w
erkpr
ocedur
es toe te passen en kwaliteits
w
erk uit te v
oer
en
De planning van het w
erk:
•
Een planning is beschikbaar in tijd en ruimte
• Risico’ s op interactie tussen w erkgr oepen, bedrijv en…w or
den in acht genomen om v
eiligheid te garander en • De beschermingsmid delen w or
den zo snel mogelijk geplaatst alv
or
ens een risico op vallen optr
eedt
De be
voor
rading van de w
er
ven:
• Zonder ge var en vanaf de openbar e w eg • De buff erstock, toele verings- en afnemerszijde , is noch te gr oot, noch te kleinDe or
de van de te plaatsen elementen:
•
Ver
enigbaar met de or
de waarin de elementen toek
omen
De gezamenlijk
e activiteiten tussen onderneming en ploegen:
•
Goed gepr
ogrammeer
d zo
w
el in tijd als in ruimte
•
Ov
er
eenstemmend standpunt aangaande techniek en v
eiligheid • Comm unicatie tussen w erknemers van v erschillende w
erkposten tijdens het w
erk: vlot en een voudig
De comm
unicatiemid
delen:
tussen w erknemers van v erschillende w
erkposten tijdens het w
erk • Stem, telef oon, walkietalkies, gebar en… • Gepast en aangenaam •
Aangepast aan het omge
vingsla
waai
De opleiding:
• Van alle werknemers van de v
erschillende ondernemingen of diensten
•
Inf
ormatie bij ieder
e v or dering van de w erf o ver - alle ander e activiteiten, zek er bij gr oot risico - de opeen
volging van de operaties
- de bijzonder e risico’ s en de pr ev entiemid delen
Meer in detail te bestuder
en aspecten
3.
r
isic
O
’s
O
p v
a
LL
en
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De gezamenlijk
e beschermingsmid
delen:
•
Aar
d:
•Tegen vallen hoger dan 2m
•
Tegen vallen van materiaal en personen
• Stor tbak, liftk ok ers,
openingen van binnen- en buiten uit
• Plat dak, leuningen, v erzameling plank en, vangnetten…
•
Staat:
• Aangepast en in g oede staat • W or den nooit weggehaald tijdens het w
erk
De stellingen:
• Van g oede kwaliteit, stabiel, zek er , in perf ecte staat •Voorzien van leuningen en plinten
De lad
ders,
tra
pjes…:
• Van g oede kwaliteit, stabiel, licht, in perf ecte staat • W orden slechts uitzonderlijk gebruikt
• Gebruikt in alle v eiligheid : stabiel, vastmaking (sluiting)
Ge
vaarlijk
e w
erk
en:
• W erken in hoogte aan de randzijde
•
Hoogte van plank
en en beschermingsnetten • De v erank eringpunten •
Indien nodig harnassen
De vloer
en:
• In g oede staat, waterpas, degelijk, niet glad • Geen hoogte verschillen, putten, gaten, oneff enhedenMeer in detail te bestuder
en aspecten
4. Heffen en verv
O
er v
an ma
teria
Len en pers
O
nen
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De transpor
tuitrustingen (v
er
tikaal en horizontaal):
• Gescheiden voor personen en materiaal
•
Gelegen en geplaatst uit de buur
t van de elektrische lijnen
•
Omvang in functie van de gr
ootte van de w
erf en het aantal w
erknemers
•
Opgesteld in functie van de opeen
volgende w erkfases • Touw en aangepast aan de te v erplaatsen last (n ylon, k etting, kabel, ...) • Materiaal w er d gek eur
d door een erk
ende instantie
Staat:
• Bepalen van de afmetingen en onderhouden door geschoolde werknemers
•
Beschikk
en o
ver uitrusting die het v
erk
eer
delijk lossen van materiaal of het vallen van personen belet
• Hefw erktuigen w or den nooit v oor het v er
voer van personen gebruikt
De toegangs
w
egen en manoeuvr
eerzones van machines en v
oer
tuigen:
• Voldoende br eed, afgebakend en niet belemmer
d
•
Buiten het v
oetpad en gescheiden van de w
erkzones
•
Geen toegang v
oor personen tot de zonde waar lasten v
erplaatst w or den • De lasten w or den nooit bo ven de w erknemers v erplaatst
De standaar
d codes en signalen v
oor de handelingen:
• De werknemers die de kraan,
machines en w
erktuigen bestur
en,
zijn allen geschoold
•
Aangepaste comm
unicatiemid
delen v
oor operators die hun lading niet kunnen zien
Meer in detail te bestuder
en aspecten
5.
a
rbeids
O
ngev
a
LL
en
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
W
erkkledij en persoonlijk
e beschermingsmid
delen (PBM):
• Aangepast, beschikbaar , gebruikt, onderhouden, geor dend… • Veiligheid: helmen, v eiligheidsschoenen… • Bij ge vaarlijk e pr oducten: mask ers, v eiligheidsbrillen, handschoenen • Bij machines: v eiligheidsbrillen, handschoenenMechanische risico’
s:
• Snijw onden : zagen, messen,allerlei materiaal en ger
eedscha p... • Steekw onden : beton, spijk ers, puntige v oorw erpen, ... • Stoten : hoofd, aangezicht, ledematen, ... • Aandrijving : bescherming van inkla pbar e machines, onmid dellijk contact met be w egende onder delen, tandwielen, aandrijfriemen, ... • Verplettering :
vallen van materiaal,
instor
ten,
v
erplaatsen van machines,
...
•
Bedelving :
instor
ten van graafw
erk
en t.g.v
. het plaatsen van fundamenten
•
Brandw
onden :
door een dir
ecte of indir ecte warmtebr on
Pr
ocedur
es in ge
val van onge
val:
• Duidelijk, door ieder een gek end en toegepastAnal
yses van arbeidsonge
vallen:
• Systematisch, v olledig en bruikbaarEHBO:
• EHBO-lokalen, v erband dozen, hulpv erleners … goed gelegen en aangepast
•
Geschoolde hulpv
erleners zijn permanent aanw
ezig
Meer in detail te bestuder
en aspecten
6.
eL
ektrisc
H
e risic
O
’s en brandgev
aar
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Elektrische risico’
s
De elektrische installatie:
• Door geschoolde werknemers • Aar dingen, signalisatie , beschermde isolatie… •
Voorzien van diff
er
entieelschak
elaars en zek
eringen
•
Beschermd tegen inslag en v
ochtigheid
De uitrusting:
machines, materiaal… • Aar dingen, g oed onderhouden, isolatie, beschermd tegen inslag
• Aansluitingen, noodstop g oed onderhouden • Batterijen : g oede staat en w or den g oed beheer d
Het materiaal:
draden, kabels, v erlengstukk en, aar dgeleiding, ... • In goede staat en beschermd tegen inslag en v
ochtigheid
•
Veilig gerangschikt zonder hinder v
oor de cir
culatie van personen en materiaal
•
Zodra ze niet meer nodig zijn w
or
den ze v
erwijder
d
De opleiding:
• Goede informatie betr eff ende risico’ s en beschermingsmid delen
Brand en e
xplosie
Ontvlambar
e of explosie
ve stoff
en:
• Hoe veelheid, opslagplaatsen, v erluchting, be voor rading, signalisatie…
De
ontstekingsbr
onnen:
naakte vlam, warmtebr onnen of br onnen die vonk en doen ontstaan, statische elektri -citeit, …, signalisatieDe bestrijdingsmid
delen:
• Brandblusa pparaten, h ydranten, brandhaspels…, signalisatieDe interne inter
ventieploeg:
opgeleid, beschikbaarDe richtlijnen in ge
val van brand:
• Evacuatieplannen, alarmmelding, waarschuwingssignaal, e vacuatie w egen en nooduitgangen, v erzamelpunten, brandoe -feningen …
Signalisatie:
• Opslagplaatsen, bestrijdingsmid delen, nooduitgangen en noodv erlichting, plattegr ond per v er dieping, ...Meer in detail te bestuder
en aspecten
10
7.
b
edieningsmidde
Len en signa
Len
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De w
erkbeschrijving:
duidelijk e staten, lijsten, ….De signalen
(schermen, lampen, …)en bedieningsmid
delen:
• Drukknopen, hendels, pedalen, …in g oede staatHun plaatsing:
• Dicht bij en tegenover de w
erknemer
, niet te hoog,
noch te laag
•
Goed gerangschikt op het bedieningspaneel (aantal en kleur
en van de drukknoppen en lampen …)
Hun k
enmerk
en:
• Het respecter en van de ster eotypes: mobiele wijzer van links naar rechts, gr oen=aanzetten… rood=uitzetten,richting van de besturing …
•
Geluidsniv
eau en lichtintensiteit aangepast aan omge
ving
•
De gr
ootte:
v
ormen en afmetingen (drukknoppen,
contr
olelampen,
…)
De kracht:
• Geen extreme drukkrachten nodig door handen,
vingers of v
oeten…
Meer in detail te bestuder
en aspecten
11
8.
m
ateriaa
L,
H
andgereedsc
H
ap
, ma
cH
ines
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Het materiaal,
het handger
eedscha
p en de machines:
• Hamers, nijptangen, houw elen, spades…, vaste en v erplaatsbar e machines, hefw erktuigen… • Duidelijk e in ventaris •Aangepast aan de uit te v
oer
en handeling,
...
•
Geen def
ect of beschadigd ger
eedscha p, ...
Aangepast:
aan de uit te v oer en handeling •Geen beschadigd of zelf gemaakt handger
eedscha p
Onderhoud:
• In g oede staat • Regelmatig, jaarlijks gr ondige contr ole • K unnen opzijgezet w or den in ge val van problemen (beschadigde snoer
, spleten, scheur en, algemene slijtage) • Reiniging en rangschikking v olgens de noden, op plaatsen r ond de w erkposten die g oed ber eikbaar zijn
De rangschikking:
• Rangschikking volgens de noden op plaatsen g
oed ber eikbaar r ond de w erkplaats • Ge vaarlijk e machines afgezonder d in een v eiligheidszone
Vormen en afmetingen:
• Eenvoudig en v
eilig vast te houden
•
Hanteerbaar zonder handen of armen te belasten
•
Rechte of gebogen handvatten,
te lang of te k or t, te dik of te dun, te ruw of te glad
Aangepast aan de w
erknemers en be
veiligd:
•Geen elementen die kunnen kw
etsen
•
Niet te zwaar
•
Aangepast aan linkshandige
De opleiding van de w
erknemers:
• Om het juiste en het meest efficiënte materiaal en de meest efficiënte elektrische of pneumatische machine te kiezen • Voor ieder e taak w ordt het juiste materiaal gebruikt
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
9.
w
erk
HO
udingen
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De r
epetitie
ve be
w
egingen:
niet contin uDe w
erkhoudingen:
comf or tabel •Zo mogelijk zittend op een kwaliteitsstoel,
stabiel en comf
or
tabel
•
Rechte rug:
geen flexie- of torsiebe
w egingen • Hoofd r echt: geen flexie , extensie of r otatie • Ontspannen schouders: niet opgetr okk en •
De armen langs het lichaam:
niet zijwaar
ts of gehe
ven
•
Normale positionering van de handen:
niet gebogen • De beide v oeten op de gr ond of op een v oetsteun •
Niet geknield of gehurkt
• Ongunstige houdingen w or den niet fr equent aangenomen
De w
erkhoogte:
• Taf els, r ekk en, machines, ger eedscha p, zagen… • Stabiele w erkvlakk en •Laat een comf
or
tabele en stabiele houding toe
Het r
echtstaand w
erk
en:
•
Geen hinder bij het be
w
egen
•
Steun v
oor de dijen en/of v
oorarmen,
op opper
vlakten,
ingesteld op g
oede hoogte
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
10.
k
ra
cH
tinsp
anningen en g
O
ederenbe
H
ande
Ling
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De be
w
egingen en krachtinspanningen:
•Niet bruusk of belangrijk
• Zonder snelle v erplaatsingen of r epetitie ve be w egingen
De inspanningen van de handen:
• Gematigd en geen torsie van de polsen,nooit slagbe
w
egingen met de handpalm
De lasten:
• Licht en uitgebalanceerd < 25 kg (vloeistof,
gr
ootte van lasten)
•
Comf
or
tabel vast te grijpen:
g
oede handvatten,
geen snijdende randen,
niet-glad materiaal,
…
•
W
or
den slechts uitzonderlijk behandeld
•
Op g
oede hoogte :
grijpen en plaatsen op riemhoogte
•
Geen torsie of buiging van de r
omp • Enk el gedragen o ver k or te afstanden
De mechanische hulpmid
delen:
aangepast • Tak els, r olwagens die geduwd kunnen w
or den, eer der dan tr ekk en v oor zwar
e en/of onstabiele lasten
• Drijfriemen, transpor tbanden…. v oor fr equente transpor ten • Goede kwaliteit, g oed geplaatst, een
voudig en snel in gebruik
De opleiding:
opleiding man ueel hanter en van lasten, aangepast aan de w erkpostDe v
ermoeidheid:
aan vaardbaar op het einde van de w
erkdag
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
11.
ver
Lic
H
ting,
La
w
aai, k
Limaa
t
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
V
erlichting
•
Verlichting van de lokalen en het uit te v
oer
en w
erk
•
Niet te sterk noch te zwak:
v
oldoende om details waar te nemen maar ook niet te o
ver
vloedig
•
Voldoende om details waar te nemen,
v
oldoende v
erlichte doorgangen,
...
•
Daglicht en het buitenzicht:
be
vr
edigend
•
Binnen
vallen van natuurlijk licht langs pr
oper e v ensters
•
Geen w
eerkaatsing of v
erblinding:
• Op de taf els,op metalen of glazen opper
vlakk
en,
plastic bladen,
…v
ooral geen zonlicht
• Niet r echtstr eeks in lichtbr onnen kijk en • Homogene v erlichting van w erkzones, doorgangen, (tra ppen, ...)
•
De v
erlichtingsarmatur
en:
• Goed geplaatst • Pr oper , r egelmatig ger einigd • W orden zo snel als mogelijk v
er
vangen indien def
ect
•
De noodv
erlichting:
goed geplaatst en in g oede staatLa
waai
•
De mogelijkheid om een gespr
ek te v
oer
en:
op minstens 1 m afstand•
De PBM’
s:
(oor dopjes, helm,…) •Beschikbaar en gebruikt indien nodig
•
La
waaierige activiteiten:
• Zo v er mogelijk v erwijder d van de geluidsbr onnen•
De machines of la
waaierige installaties:
• Motor en, blaas- zaagmateriaal, locale afzuiging, extractie… • Goed onderhouden, omka pseld•
De machines of la
waaierige installaties:
• Motor en, blaas- zaagmateriaal, locale afzuiging, extractie… • Goed onderhouden, omka pseld•
De comm
unicatiemid
delen
• Rekening houden met achtergr
ondgeluid
Klimaat
•
W
erk
organisatie:
laat toe niet te moeten w
erk
en in o
ver
vloedige r
egen of hitte (zon)
•
Bij lage of hoge temperatur
en of r
egen:
bijzonder e maatr egelen w or den genomen•
Geen tocht:
door ramen en deur
en
•
W
erkkledij:
• Comf or tabele o veralls•
Beschermingskledij:
• Indien nodig • Van kwaliteit, aangepast en comf or tabel (isoler end, ondoor dringbaar , tegen de zon …)•
De frisdrank
en:
beschikbaar bij extr
eme warmte of k
oude
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
12.
tri
LL
ingen
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De transpor
tv
oer
tuigen:
(v orkheftrucks, kranen, g oeder enlift…) •Aangepast aan het uit te v
oer en w erk • De vloer en, rijw egen, banden, ophangingen, bestuur derszetels zijn in g oede staat
De trillende machines:
(slijp- en schr oefmachines, br eekhamers,…) •Aangepast aan het uit te v
oer en w erk • Niet te zwaar • In g oede staat en r egelmatig onderhouden
De w
erktuigen,
bor
en,
schijv
en…:
aangepast en in g oede staatDe opleiding:
• W erktuigen, transpor tmiddelen en trillende machines w
or den cor rect gebruikt • Cor recte w erkhouding, krachtinspanningen,
gebruik van 1 of 2 handen,…
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
13. L
uc
H
tH
ygiëne
cH
emisc
H
e risic
O
’s
(v
a
ste
O
f v
LO
eib
are s
tO
ffen, ga
ssen)
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De chemische risico’
s:
• Een up-to-date in ventaris van de pr oducten • Beschikbar e documentatie betr eff ende de aanw ezige risico’ sDe opleiding:
m.b .t. de pr ocedur es en risico’ sDe pr
ocedur
es:
• Gebruik : duidelijk en ger especteer d (mengelingen, doseringen) •Bij incidenten (omvallen,
spatten,…) zijn gek
end en w or den ger especteer d • In ge val van ge vaarlijk materiaal : asbest, lood, ...
De etik
ettering:
aangepaste r ecipiënten en g oed geëtik etteer dDe opslagruimte:
• To xische , cor rosie ve , ontvlambar e, biologische….producten in een aangepaste
, afgezonder de en aangeduide ruimte
De stofdeeltjes,
houtkrullen,
oliën,
dampen…:
• Verwijder d (v entilatie, afzuigen,…) zonder dat ze in de lucht of omge
ving v erspr eid w or den • Organisatie van de w erf of het materiaal om het verspr eiden van stofdeeltjes te verhinder en : ingebouwde afzuiging, afv oer , kanaal, bespr
oeiing van de stofdeeltjes,
...
•
Geen gebruik van machines met een thermische motor in een gesloten omge
ving
Het afval:
• Op een gecontroleer de manier v erwijder d in aangepaste r ecipiënten (afvalemmers) • Asbest, v
erf op basis van lood,
pol yur ethaan schuim, schimmel w er ende mid delen, zwammen, ... • Puin
Inf
ecties:
• Insecten, tetan usvaccinatie , ...De signalisatie:
• Aangepast en gerespecteer d: v erbod op r ok en, risicolokalen,…
De PBM:
handschoenen, mask ers, v eiligheidsbrillen, kledij • Aangepast, beschikbaar en gebruiktMeer in detail te bestuder
en aspecten
1
14.
a
ut
O
n
O
mie en individue
Le verantw
OO
rde
Lijk
H
eden
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De opdrachten en v
erwachtingen:
duidelijk, begrepen en geen tegenstrijdigheden
De graad van eigen initiatie
ven:
•
Ieder kan zijn w
erkwijze aanpassen, zonder het w erk van de gr oep te v erstor en
De autonomie:
• Ieder kan zijn w erkpost voor een kor te periode verlaten (toilet, drink en,…), zonder het w erk van de gr oep te ver -stor enDe vrijheid van comm
unicatie:
• Ieder kan contact nemen met de interne (onderhoud, aank oop , kwaliteit,…) of externe diensten indien hij dit nodig achtHet aandachtsniv
eau:
mid delmatig, afhank elijk van •De ernst van de te nemen acties
•
De on
voorziene aar
d van de gebeur
tenissen
De beslissingen:
• Aantal mogelijke k euzes is beperkt • Inf ormatie is beschikbaar • Zijn makk elijk te nemen • De noodzak elijk e r eactiesnelheid is normaal
De v
erantw
oor
delijkheden:
• Ieder k ent zijn v erantw oor delijkheid en aan vaar dt ze • Niet te zwaar , noch te lichtDe f
outen:
• Ieder cor rigeer t zijn e ventuele f outenMeer in detail te bestuder
en aspecten
1
15.
in
HO
ud v
an
H
et werk
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De w
erkinter
esse:
boeiend en afwisselend • Voorber eidende tak en, kwaliteitscontr oles, herstelling, onderhoud,…De bekwaamheden:
• Het w erk van de w erknemer is in o vereenstemming met zijn functie en pr
of essionele bekwaamheid • Het onderhoudspersoneel van de machines en de chauff eurs van de voer tuigen kunnen omgaan met het lezen van plannen, documenten en instructies •
Men heeft de mogelijkheid om zijn bekwaamheden te ben
utten en te ontwikk elen
Inf
ormatie en v
orming:
• Voor ieder een (jonger e w erknemers, interim, ouder e w erknemers) •Aangepast aan het uit te v
oer en w erk • M.b .t. de pr ocedur es, de risico’ s en de pr ev entie • Bij aanw er
ving en periodiek herhaald
• Bij ieder e v erandering of ieder e variatie in w erk of functie
Risico inf
ormatie en v
orming:
• Maatr egelen en pr ev entie • Op ieder niv eau in de bouwsectorMeer in detail te bestuder
en aspecten
1
16.
tijdsdruk
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
Het uur
rooster en w
erkschema:
• Voldoende op v oorhand gek endHet w
erkritme:
niet buitenge w oon • Achterstand in werk kan snel w
egge w erkt w or den
De autonomie van de gr
oep:
men organiseer t zelf • De uur roosters en het v erlof • De v erdeling van de tak
en, de pauzes, r otaties • W
erkachterstand die snel w
egge w erkt kan w or den • De o verur en • Aan vullend extra w
erk of op de laatste min
uut
De onderbr
ekingen tijdens het w
erk:
• W einig on voorzienDe pauzes:
• Fr equent en k or t • Georganiseer d in functie van de w erkbelasting, slechte w erkhoudingen, r epetitief karakter , mentale inspanningMeer in detail te bestuder
en aspecten
0
17.
a
rbeids
ver
HO
udingen tus
sen werknemers en
H
iërar
cH
isc
H
e
Lijn
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De comm
unicatie tijdens het w
erk:
•
Tijdens het w
erk onder w
erknemers van div
erse posten • Steeds mogelijk, zo w el o ver w
erk- als niet w
erkgebonden onderw
erpen
•
De organisatie van het w
erk en de w
erkruimtes laten toe om elkaar te zien
De v
er
deling van het w
erk:
cor rect v er deeld • Ieder kent exact zijn tak
en en zijn r
ol
De onderlinge hulp van de w
erknemers
• voor w erkgebonden pr oblemenHet o
verleg op het w
erk:
regelmatig •Tussen het personeel,
de diensten en de hiërar chische lijn • Om het w erk te bepalen, te plannen en te v er delen • Om pr oblemen op te lossen
De hiërar
chische lijn:
gek end, ge waar deer d en ger especteer dDe samenw
erking met de hiërar
chische lijn:
• Goede onderlinge v erstandhouding, samenw erking en w erksf eer • Geen gespannen r elaties of belangenconflicten… • Ondersteuning in ge val van w erkpr oblemen of persoonlijk e moeilijkheden • Delegaties…Adviezen en kritiek
en van de w
erknemers:
• Aangemoedigd, aanhoor d en w or den v oldoende in r ek ening genomen • Pr oblemen w or den v ermeldDe e
valuaties:
• Ieder weet hoe zijn w
erk geëvalueer d w or dt • W
anneer en hoe hij gecontr
oleer
d is
•
Men k
ent de criteria en de consequenties
•
Ieder is geïnf
ormeer
d o
ver de r
esultaten van zijn e
valuatie
•
Het w
erk van ieder
een w or dt v oldoende gea ppr ecieer d
Meer in detail te bestuder
en aspecten
1
18.
p
sy
cHO
sO
cia
Le
O
m
geving
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
De pr
omoties:
mogelijk • Volgens objectie ve en duidelijk e criteria •Door ieder gek
end en g oedgek eur d • Op basis van e
valuaties en in functie van de pr
estaties
De discriminatie:
geen enk
ele
•
Noch in functie van de leeftijd,
geslacht of herk
omst
•
Noch bij aanw
er ving, noch bij pr omotie
De te
w
erkstelling:
• Stabiel • Ver tr ouw en in de integriteit en de toekomst van het bedrijf
•
De pr
oblemen van v
er
vangingen bij afw
ezigheid en cor
recte behandeling van interims w
or
den opge
volgd
De lonen:
• In over
eenstemming met de competentie en het ger
ealiseer de w erk
De ondernemingsraad en het CPBW:
be vr edigendDe w
erfleiding:
• Goede v erstandhouding en samenwerking tussen de opdrachtge
ver , de ar chitect en de onderaannemer • Ov erleg m.b .t. v er traging en meerk ost
De psychosociale pr
oblemen:
• Onte vr edenheid, str ess, pesterijen, persoonlijk e pr oblemen, … • Structur en en pr ocedures van behandeling bestaan en w
or den gebruikt • Inf ormatie w er d gege ven • Pr ev entie ve maatr
egelen zijn genomen
De w
erksf
eer
:
•
Laat een persoonlijk
e en pr of essionele ontwikk eling toe • Zijn v er
enigbaar met een normaal privé le
ven (familie
,…)
•
De w
erknemers zijn globaal gezien te
vr
eden
Meer in detail te bestuder
en aspecten
eindsyntHese:
Breng hier de algemene beoordeling van de rubrieken aan,
Door het vakje
groen
J
,
geel
K
of
rood L
te kleuren.
Arbeidssituatie
1. Lokalen en werkzones
J
K
L
2. Organisatie van het werk
J
K
L
3. Risico’s op vallen
J
K
L
4. Heffen en vervoer van materialen en personen
J
K
L
5. Arbeidsongevallen
J
K
L
6. Elektrische risico’s en brandgevaar
J
K
L
7. Bedieningsmiddelen en signalen
J
K
L
8. Materiaal, handgereedschap, machines
J
K
L
9. Werkhoudingen
J
K
L
10. Krachtinspanningen en goederenbehandeling
J
K
L
11. Verlichting, lawaai en klimaat
J
K
L
12. Trillingen
J
K
L
13. Luchthygiëne
J
K
L
14. Autonomie en individuele verantwoordelijkheden
J
K
L
15. Inhoud van het werk
J
K
L
16. Tijdsdruk
J
K
L
17. Arbeidsverhoudingen tussen werknemers en hiërarchische lijn
J
K
L
inventaris van de vOOrgesteLde verbeteringen
en de bijkOmende studies die mOeten uitgevOerd wOrden
Breng hier de concrete acties (omschreven in de tabellen van de 18 rubrieken) die onmiddellijk kunnen uitgevoerd worden samen.
Breng eveneens de aspecten (omschreven in de tabel: meer in detail te bestuderen van de 18 rubrieken) die verder moeten
onder-zocht worden door een gedetailleerde observatie samen.
N°
Wie?
Doet wat en hoe?
Kost
0, e
ee
eee
Wanneer?
Voorziene
datum
Datum van
uitvoering
g
r
O
nd
werken
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
•
W
or
dt door het studiebur
eau stabiel opgesteld om het risico op bedelv
en te beperk
en
•
Inrichten van een toegangsrijstr
ook onderaan de graafw
erk
en.
•
Plaatsen
van
een
stut
of
een
afscherming
volgens
de
voorschriften
van
het
studiebur
eau
om
het instor
ten van gemeenscha
ppelijk
e m
ur
en of gr
ondv
erschuivingen te v
oork
omen.
•
Plaatsen van een lad
der onderaan de graafw
erk
en
(in ge
val van noode
vacuatie)
•
W
egruimen
van
aar
de
en
materiaal
in
de
nabijheid
van
de
graafw
erk
en
om
man
uele
arbeid
te kunnen uitv
oer
en
•
Geen w
erknemers in de buur
t wanneer er een bagger aanw
ezig is.
•
Geen materiaal in de onmid
dellijk
e omge
ving van de bouwput
•
Aan
elk
e
zijde
van
de
graafw
erk
en
is
1
w
erknemer
aanw
ezig
bij
het
plaatsen
van
pijpleidin
-gen,
gieten van beton…
Meer in detail te bestuder
en aspecten
t
immermannen
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
•
Nazicht van de lad
ders
•
Plaatsen
van
een
bedekking
op
het
voetpad
of
zorgen
voor
een
doorgang
voor
voetgan
-gers
•
Behandelen van zwar
e stukk
en of gr
ote v
oorw
erpen gebeur
t met meer
der
en
•
Pr
ev
entie van brandrisico’
s bij gebruik van zagen,
slijpschijv
en :
brandblusser in de nabijheid
•
Stelling v
oor het plaatsen van dwarsbalk
en
•
Aangepaste riem en kledij waarin ger
eedscha
p kan w
or
den opgeborgen
•
Installatie
van
een
lift
voor
het
transpor
t
en
het
verwijder
en
van
klein
materiaal.
Lift tot in de
nok zodat het materiaal langs de achterzijde van de omheining kan v
erwijder
d w
or
den
•
Plaatsen van een lier v
oor transpor
t van lange stukk
en
•
In
ge
val
van
zwammen
: s
pecifiek e maatr egelen nemen die w or den aanbe volen door de onderneming die verantw oor delijk is voor het ophalen
•
Bescherming
tegen
pr
oducten
gebruikt
voor
de
behandeling
van
hout,
schimmels,
schuim
-bestrijding…
Meer in detail te bestuder
en aspecten
d
e me
tse
Laars
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
•
Geen w
erk op lad
ders
Goeder
enbehandeling
• Keuze van het materiaal:
zo licht mogelijk (in de mate van het mogelijk
e) • Verpakking: zakk en van 25 kg •
Gebruik van een silo v
oor de mor tel • Beperkte transpor tafstand • Opstelling: op g oede hoogte , r
otatie of inclinatie van de r
omp v
oork
omen,
comf
or
tabel vast te grijpen
•
Aangepaste opleiding v
oor het personeel
W
erkhoudingen
•
Aangepaste w
erkhouding om flexie van de r
omp te v
oork
omen
•
Indeling van het materiaal (bakstenen,
mor
telteiltjes) om torsie van de r
omp te v
oork
omen
•
Zittend w
erk op een eff
en onder
vlak en be
veiligd
Meer in detail te bestuder
en aspecten
sc
H
iL
derwerken
Te bespr
ek
en
Wie
kan
wat
concr
eet
doen en
wanneer
?
•
W
erk op stellingen,
lichte r
olbrug of g
ondel
•
Gebruik van lad
ders
(vastgemaakt en stabiel)als toegangs
w
eg en niet als w
erkpost
•
In afgesloten en/of geïsoleer
de ruimtes
•
mechanische v
entilatie en ademhalingsbescherming
•
aangepast elektrisch materiaal (schemerlicht ontploffingsvast)
•
W
erkmethode
• kleine v erpakking : cor recte etik ettering • verf in vloeistoffase •verfpistolen (airless) indien mogelijk
• verfr ol met r eser voir
•
Reiniging
• Wassen van de handen alv
or
ens zich aan te kleden of te eten
• Geen agr essie ve detergenten, oplosmid delen, puimsteen om de handen te wassen. Gebruik van aangepaste zepen •
Reinigen van het materiaal met v
er vangende oplosmid delen • Verander en van w
erkkledij vanaf het ogenblik dat dit vuil is
•
Dragen van PBM
(handschoenen, mask ers, v eiligheidsbrillen,beschermende zalf (na medisch advies))
•
Gebruik van oplosmid
delen,
kleurpigmenten of pr
oducten op basis van lood
•
Afbijten van oude v
erf
•
Thermisch afbijten van v
erf (brandw
onden)
•
Gebruik van hogedrukr
einigers
