Beschouwingen over de beteekenis van het wetsvoorstel tot heffing van een vermogensaanwasbelasting voor het agrarische bedrijf

j u LANDBOUW-ECONOMISCH INSTITUUT

^Ï^I. D E N H A A G " K O N I N G I N N E G R A C H T 26 • TELEFOON 117681 - POSTREKENING 412235

l-1 ..,.., c/>

fysrrfti

,A

Fota Kr. 17

• iriSOIïOTJTiNGSlï

CVZ7H

Dnn TEJTÏÏTilCÏÏHIS VAÏÏ K3T TÄTSVOORST^L

TOT HKFFIffl} VAÏI E'^rT Fü'il^K-ilïTSAAN^ASIiSLASTINCf

VOOS ICT ACTATIISCF K"•?)?MJir.

1. Altfanveen.

Fet wetsvoorstel tot heffing van ds vermogensaanwasbelastiiig vloeit voorl

uit dè noodzaak om af to rekcien Bi«t hat verleden. De door de.Duit sehe

naat-r.'.gfclen ontstane verstoring van onze economische en sociale verhoudingen dienen

;ieo*rrigeerd te worden. Ale middel om dit doel te berei.'.-.en verdi'.nt speciaal

aandacht art. 27 van het wetsvoorstel, waarin onderscheid wordt gemaakt tusscher

de op oirbare en oncirbaro wijze verkregen vcordeelen. In art. 29 wordt terecht

de op onoirbare wijze verkregen vermogenee.anwas met

90

*--

-'-e-last, tervljl bij de

onIx-.smette vormofensaanwas mot een heffing van 50> wordt volstaan. Door deze

gelukkige vondst is de wogt. 1 ijkheid gcopenfl. om met de diep ingrijpende

maat-regelen het oog gericht te houden op do toekomst. Een dergelijk zware heffing

dreigt een dermate ontwrichtende werking uit te oefenen op onze economische

verhoudingen, dat met zorg uitgekozen dient te worden, die doelen van bet

volksbestaan, die aanspraak mogen maken op een zekere r/jate" van bescherming. Zoo

is in hot wetsvoorstel te waardeeren,dat diegenen gaspaard worden, d o c r w i o r

•activiteit de materielle v/cl vaart van ons volk, uiteindelijk weer op peil g e

-bracht mout worden, d.z. de lotton van hot bedrijfsleven.

De artikelen 14, 22 lid 6 en -veneons 5 ücl 2, v/aarbij respectievelijk bepaald'

ie, dat bij 'het berekenen van hot eindvorraogen, de bedrijfsmiddelen niet hooger

gewaardeerd zullen worden dan 110$ van dr. waarde van Hoi 1940 of latere

ver-kil jgingsdatum (art,14),dat do waarde van de effecten, dit bij het einde, van

het belastingtijdvak een deelneming vertegenwoordigen op verzoek van den

belastingplichtige eveneens op maximaal HO5& gewaardeerd, worden van dv. v/aarde

van Mei I94O of latere verkrljgingsdatum (art. 22 lid 6) en dat voorzoover het

vermogen in Mei 1940 negatief was en thans inmiddels positief ie geworden, het

negatieve bestanddeel niet als vermogensaanwas aangemerkt zal worden (art.5 lid

oefenen ongetwijfeld een beschermende invloed uit. Immers de werkelijke

prijs-stijging van de bedrijfsmiddelen is in de meerderheid der gevallen v:el meer

gewaost dan 110/S. Hetzelfde geldt voor de effecten, terwijl art. 5 2o lid

een-algemeen gunstig werkend*, bepaling is»

In dit

%t£fSi.

zijn de algemeen ßeldende franchides van art. 28 nog t. waardeer er,

Hierbij wordt de vormogeneu-anwas verminderd met verschillende bedragen, die vor.

persrnen beneden 10 jaar oe ck. tweede peildatum (i) lager zijn, dan voor'de

overige natuurlijke person.n (il) en lichamen (lil). Voor de »»vorige natuurlij!

pe iconen bedragen dezes

13. f.5OOO,- e:? indien dit hooger is 5^ van de bezittingen die onderdeel uitmaJ

van hot bedrijfsvermogen, per evrcto peildatum. Het doel van de se bepaling

is,voor wat betreft de f.5000.-,de techniek van de heffing te verlichten;

terwijl rekening wordt gehouden met de omstandigheid, dat in het beginvermo;

T-aalal stille reserves aanwezig waren, die door he.t voorzichtig waardeeren

overeenkomstig het good koopmansgebrui_k waren ontstaan. ( item, v. Tool«

pag. 7 en 8 ) .

2o., 5'^ van hot "bedrag; dat bij hot begin van hot b e l a s t i n g t i j d v a k was belegd i n

n i o t t o t hot bedrijfsvermogen bohcoronde v. ffoctoii, die daarna i n twoc

categorie-on r, ,1-. binn^nlaiidsche on nog nader aan t o wijzon buitonlandscho

offocton verdoold worden, Po motivooring van deze • vermindering van

donvcr-niogonsacmv/a^ wordt ^ovorduh i n co omstandigheid; dat hot k o o r s p e i l por 1 Moi

1940 tengevolge v.ùi'de oorlogsomstandigheden z o o r ' g e d r u k t v/ae „ (Mom. v , T o o l .

p a g

l 5 ) .

3o, '}Cffo van hot bedrag; dab bij h ;t ó\ndc van hot bolastingtijdvak was ..bole g l i n

aandoolon en winst bewijzen van binnulandscho lichamen;,

4o„ ïöjl van hot bedrag, da bij'liet o 2nd o van hot belastingtijdvak belegd was i n

aandoolon on winstbowrizon-. Do o\ orwoging, dat d.ocr v e r s c h i l l e n d e '

omstandig-heden er oen abnormaal grootc vraag na*..;? aandoolon on winstbewijzen b e s t o n d ;

dio door hot to vo'rwäclrten rendement van deze fondsen n i o t g e r e c h t v a a r d i g d

i a , was a a n l e i d i n g t o ; doz-e b e p a l i n g (Mom

ViTool„pag

15) » • '

5o, hot bedrag, voorzoover f..^COOr, n.iet co boven gaande, w aarvan do b e l a s t i n g

-p l i c h t i g e overtuigend a.antoont, dat uot t o t zijn normaio bes-paringen bühoort,

boven do onder 1o en 2o vrijgestelde bodragun. Gedacht moet worden aan o v e r

-t u i g e n d aange-toonde ' normale besparingen en n i e -t aan b e s p a r i n g e n / dio door

do oorlogsomstandigheden mogelijk z;jn gemaakt,. Speciaal zijn ónder deze b e p a

-l i n g genoemd hot p e r s o n e e -l van' de Konink-lijke Marino'-'on de koopvaardijv-loot,

die j u i s t door de o o r l o g s v o e r i n g een hoogere dan do normale bolooning

hob-bon ontvangen«, on waarvan-de thans^gevormde besparingen op deze wijze'

wor-don o n t z i e n (Monu^rToel,, :

pag--7) :

- '•' " ' -'

Hot landbouwbedrijf i s r e l a t i e f ij on o p z i c h t e , van do i n d u s t r i e i n een ongunstige

p o s i t i e g e s t e l d ,

' o r d a t onvoldoende rekening i s gehouden mets

Ao'don s p e c i a l e n p r e d u c t i o - f a c t o r grond,

•-B^. de p r o d u c t i e i n eigen bedrijf; • - ' . " • ' • • .

C- de f i s c a l e s i t u a t i e » waarin zich de., door oorlogsrampon g e t r o f f e n ' b o e r e n

bevinden,, ••'::••.•

Ad Ai Do _sp_e_ci_alo product i e - f a c t o r grond,,

In het w e t s v o o r s t e l wordt de grond u i t s l u i t e n d gezien a..s bolcggingsob je e t ,

Do waardestijging, die art., IG Ie l i d mogelijk maakt, t o t maximaal 120$ van do

waarde van Mei 194'' of l a t c r o n verkrijgingsdatu;n i s . h i e r u i t t e verklaren,, To w e i

-nig i s evenwel rekening gehouden met het f e i t , dat do grond nog s t e e d s v a l t

onder het y e r v r e o m d i n g s b e s l u i t v a s t goed, Hoowel het b e s l u i t b o z o t t i n g s m a a t r o

-golon b u i t e n werking s t e l d e hot vorvroorndingsbosluit landbouwgronden, botookont

hot f e i t , dat de grond onder het vervroemdingsbosluit v a s t goed v a l t , dat do

prijzonburoaux nog s t e e d s moeten werken mot do r i c h t p r i j z e n van 9 Mei 1940 om do

verkoopwaardo- van oe-nig onroerend goed t e bepalen* Do prijs van don grond i s dan

ook p r a c t i s o h n i o t hoogor dan i n Mei 1940, eonige u i t z o n d e r i n g e n , dio oogluikond

h i e r en daar werden t o e g e s t a a n , d a a r g e l a t e n

Ook wanneor men de g e k a p i t a l i s e e r d e pachtv.raard.on neomt,komt men t o t s o o r t g e

-lijke r e s u l t a t e n , . Hot pacht po i l i s i n Nederland op vooroórlogsch p e i l gehandhaafd,

Hot i s hoo

er dan i n a l l e andere landen, n i e t i n verband met de hoogere p r o d u c

-t i v i -t e i -t , maar door de s c h a a r s c h -t e i n vorband'me-t onzo b e v o l k i n g s d i c h -t h e i d . Er

zal vorrnoodolijk een belangrijke" spanning komen tusschon hot prijspoil, van de l a n d

-bouwproducten op onze ox^wji-liDorkton en onze bi nnonl -^ndscho p r o d u c t i o k o s t o n , Ten

aanmerkelijke druk op onzen gohcolc'n landb.uw zal het gdvolg zijn.. De v a s t s t e l l i n g

van do maximum-p-f

^.^nzen deer i - grondkamers, zal n i e t t e g e n s t a a n d e d a t , oon

'O

-3-Wanneor mon nu "bc-denkt, dat van do practisch sedert Mei 1940 niet gestehen "brut o-pacht prij s in mindering komen de 100 opcenten op do Grondbelasting,

do sterk verhoogde polder- en waterschapslastcn en de zeer sterk go&togen kosten van onderhoud en assurantie, dan is ook uit hoofde van ren rendements-waardeerin,; tot een waardestijging tot 120/" van de waarde van Mei 1940.niet te concludoorcn. De conclusie, dat in de ^ cvergroote meerdeiheid der gevallen, r'o prijs van don grond niet- hooier is dan in VLi 1940,is op grond van het voorgaand'; reods

gewettigd. Dit vormt een sebe:,.p., tegenstelling tot don handel en de industrie, waai-1 de prijzen van voorraden <.n bedrijfsmiddelen vcol aver gestegen 2.1 jn, <ian &. grondprijzen in den landbouw.

Naast de eigenschap van den grond om als beleggingsobject te kunnen dienon, staat de andere eigenschap, die maakt dat grond "bedrijfsmiddel is en als zoodanig fungeert in het bédrijjf van den grondgebruiker-eigenaar en van den grondgebruiker-pachter. Ten onrechte bc-pa.-.lt art. 14 van het wotrvoorstcl, dat gronden, welke tot het vermógen van àon londbouwbedrijf' behooron, niet vallen onder de zaken, welke door den belastingplichtige voor de uitoefening van eon bedrijf of beroep worden gebruikt. Integendeel, de grond is v/el degelijk een bedrijfsmiddel en de ooncrete beteekenis hiervan is, dat op deze grondgebruikers de verplichting rust om de uitgeputte cultuurwaarde van dit productiemiddel w-er op peil te brongen. De pachter kan de kosten van deae eenmalige imreeteering niet verhalen op den eigenaar. Integeodcol, indien er voldoende' meststoffen _zijn en-een beroep op overmacht niet mogelijk is, kan de eigenaar dcau ver«

plichting juridisch afdwingen op grond van de in pachteontractcn algemeen voorkomende clausule, dat het gepachte in de normale sta--t afgeleverd, dient te worden. Voor den grondgobruikor~eigonaar neteekent evoneons de investeering van de kesten tot het op peil brengc-n van de uitgeputte cultuurwaarde van den grond, een slechts éénmaal voorkomende uitgave, Deze eigenaardigheid, dat het op peil brengen van den grond, een taak is die weggelegd is voor de grondgebruikers en niet voor den eigenaar, toont duidelijk aan de botook,.nis van den grond als bedrijfsmiddel.

De uitputting van tio ronorvokrachten van den grond gedurende d„n oorlog is niet gelijk te stellen met het roaliseeren van de stille reserves van handel en industrie, waarvan gesproken wordt op pag. 8 van de memorie van toelichting, 40 alinea van boven. D' stille reserves van handel en industrie, die hij het uitbreken van den oorlog bestondon, vloeiden vo^rt uit hot wettig erkende

goede koopmansgebruik van "voorzichtig waarde eren" van voorraden en uit het k»rter schatten van don econcmischen levensduur van duurzame productie-middelen dan .overeenkomt met den verkelijkon levensduur van die productie-middelen. Deze stille

reserves v/aren bij het uitbreken van den oorlog belastingvrij gecre"erd. Ook na den oorlog is de industrie in sta.t met behulp van dieselfde middelen van

voorzichtig waardeeren en relatief hoog afschrijven weer dergelijke stille reserves te vormen en wel belastingvrij.

-4- '

foor den .boer boteck_rit evenwel do invostocring van de kosten tot het'op peil- • brengen van do cultuurwaarde van 'den grond, ccjj-cón keer voorkomend^ uitgave»- • waarvan hij do .tegenwaarde niet kan QV-ïdragon .aan o on-, opvolger, maar.-die .voile- . Ü C ten goode--komt- aan den eigenaar. Z O G ook -bet eckende de reserve, die per t- Me-i 1940 in den,grond aanwezig., was, 'geen..vresp.ryc . zpoal.s *di . bij handel en, indus-Çrie bestond,1- n.1. oen,'dic;. ontstaan was' door "voorzichtig wa ardatrpn'- en het korter . JV schatten'van"d-h oeonorriisekon levensduur dan'do werkelijke gebruiksduur van • h.ot productiemiddel was. Deze grendroservo vormt de noirnalc cultuurwaarde van • lea grrndo Leze nu is uitgeput, en op den "boer rust thans de verplichting ze weer

5p peil te 'brengen'. . • •• ', "';.'..' ' • De mogelijkheid voor__dcn_ landbouw _óm-.ton ainziojh'v'an' d^n ^rond'^hGl^tin^vïi j ' e..n 3p?,ff,rp<*>t to vormen_iß' minimaal, voigel "1:. n met do_rno;,eii;jl lieden van Kaïift^i-'-^n."^^

Industrie om dit te doen ten aanzit n van voorraden .. n machines. -^•.-•. Dp grond van art. 9 4 e lid Inkomst.nbolasting, waarin bepaald is, dat v/aar de vo r •

md-.ringen van gronden, voor.zopv r d.z- verandering n niet in de uitoefening., /.an het bedrijf zijn ontsta, n, buit'..n beschouwing blijven bij d... ''instbcpaling, •;crd in de praktijk ge duren do den oorlog niet de uitputting van den grond geen

rekening g." houden. Voor den grondgebruiker-pachter had deze uitputting de bet^o,— r.onis van eon jaarlijks oplûopende"verplichting tegenover den, o ig.„naar. 3)0 .... '.rondgebruiker-eigenaar schreef niet af- van'don;jgrond'!. ,•• . •: ..-•;-. ., ?odurende den oorlog, word dus, -fte. veol. inkomstenbelasting betaald.-,.' • - • ;; ••.•• Dm nu nogmaals bij het heffen van de vormogensaanwashol: sting mo.t deze verplich- •

ting tot het h-rstcllen van de cultuur vaarde van don grond geen rekening te • -..-,'.... h.oudcn, '".aarbij dan nog zou komen de te:..nover andere bedrijfsmiddelen ongunstige bepaling, dat men tot 120?' hocg..r kan waar-doeren dan.per kei 1940 c- Interen .-' ,0

i/crkrijgingsdaturn, zou eon onbillijkhoid zijn. :.•••:,.

Gfozien in hot lioht van dozc beschouwingen doet hot .ecnigszina yroomd aan e;p... _. pag. 15 van de lïcmcric .van Toelichting de overwegingen te lezen, die hebben go-. ... leid tot-do limitcoring van_ d. '^aard... van het. onroerend ; oed op den tweeden. ... peildatum tot ten hoogste 20. koven d.. waarde op den oorsten peildatum, of. op bot latere tijdstip van verkrijging, in tegenstelling tot de begrenzing van do,.,..

'aardestijging van bedrijfsmiddelen tot o*. 11 percentage van 10^. Op pag. 15--> •: -, lorde regel van boven kan reen lezen; "Dat het percentage bij deze zak.-n lager is ..ostel'd dan bij het| onru rende goed, dat g e on bedri jfsinidd.'! _is 1 ) , vindt, zijn verkla/ing' hir.rin, dat in deze gevallen over de thans berekende.fen ten dcele.

belaste) waardestijging als-doao door v-rkoop wordt gerealiseerd, inkom6tV.nbo.lac-ting en. oy.dernoiiiingsbelastiiig (en eventueel andere, belasinkom6tV.nbo.lac-tingen) zijn verschuldigd, torwijl", • als ge^.n vervreemding plaats vindt, de afschrijvingen, ondanks de'

hoogere waardecring dor bedrijfsmiddelen voor do vermo'-ensaanwasbelasting, eQk':V.'.'

voortaan berekend worden naar..de (lageoo) boekwaarde", ' Inderdaad eohuilt er .een;.zekere mate van waarheid in doz~ zinsneden, maar het is

..on waarheid geldend voor tijdon van prijsstijging, zooals do oorlogsperiode te zion gaf, Hetzelfde geldt dan ook voor de conclusie "Do waardestijging komt dus niet vrij aan den eigenaar ten goede 3 alvorens zij kan worden genoten moet eror haar beloop belasting worden voldaan".

13e gevolgtrekking, die hier evenwel aan vastgeknoopt .wordt, legt k tegenstelling landbouw - industrie niet juist, althans zeer eenzijdig. "Dit ar gum ...ut, dat er

voor pleit ten aanzien van bedrijfsmidd.lon slechts tot îÇifo te gaan, geldt echter niet voor &* landorijon van dun boer, aangezien waardestijging van deze bezittingen niet wordt getroffen door de inkomstenbelasting (art. 9, vijfd lid, van het Besluit op de Inkomstenbelasting 1941) en evenmin door ie ondornomings-bolast ing".

a

Dizc zin geeft mogelijkheid tot drie è'rlei misvatting s

in do eerste plaats, hat woord waardestijging. Inderdaad hebben d,. oorlogsjaren een periods van prijsstijging te zien gegeven, maar van buitengewoon groot belang is hoe...' ;-•.•, iri gaa.u: welke invloed de waardedaling, die in de toekomst ongetwijfeld zal komen, Kal hebben op do onderdeden van het bedrijfsleven. Terecht v.:il dit

wetsvoorstel afrekenen niet het "''c„'L::•"'.;ns maar daarbij heuft hot '".e taak om een uitgangspunt te vormen voor do toekomst;

in do twee-de plaats . de verwijzing naar artikel 9? vijfde lid v.an het besluit op de inkomstenbelasting 1941 jdat handelt over zaken "die in de boekhouding opge-nomen zijn zonder V-t het bodrijfs- of beroepsvermogen te bohooron", terwijl

ar-tikel 9; •'•'• "V..''l doch zoo nadrukkelijk oprookt van "vraardeverandcring van gronden, wclko tot het vermogen va/n een landbouwbedrijf behoofen . . . ., " 5

on in de dorde plaats de misvatting^ dat een argument ontleend Lan worden aan het feit, dat het landbouwbedrijf gedurende den oorlog niet door onderncmings-bolasting werd getroffen*

Wat het eerste punt. betreft , kan wel als zeer waarschijnlijk aangenomen worden, dat hot thans bestaande boogc niv--.au van prijzen a.'.Velost zal worden door con'

periode- Van prijsdaling-, Ook oenige jaren na den vorigen oorlog viel een dergelijke ontwikkeling bc bespeuren en hoewel de vroegere'loop van de geschiedenis niet bepalend is voor -do huidige toekomsty is reeds thans met zekerheid te oonstatccren, dat onze export-markt een 'belangrijke druk zal uitoefenen op onze binncnlandscho marktve-r.ê.-oudingen ep agrarisch gebied. De -aan de circulatie .onttrokken hoeveel-heden geld door bl-"kkcering en fiscale maatregelen kunnen hun pri j ovo rh: ogen lo ' werking niet meer uitoefenen!, Wanneer, men dan ock aanneemt,dat'op de huidige

herstelperiode 4 waarin allerwegen tot herinvesteering' ..n vernieuwing wordt- over-gegaan een periode van.prijsdaling zal volgen, dan is de toestand voor de industrie deze, dat zij dan afschrijft over d- vroeger duur gekochte produc.tdo-middclen. Het hoog-.; af schri jvingsbedrag v/ordt eerst af getrokken van de winst voor er be-lasting wordt .betaald. Kenmerkend voor de finale wiristbcrekenin;, is, dat het in bedri jfs'midd'Ion geïnvesteerde geldvermogen, ongeschonden in don vorm van af schri j-vingen terugkomt. - • - " ' - '

In een komende periode van. prijsdaling heeft de industrie,reeds ontvangen en o m -vangt nog de in geld viijg >\.e~..eygaf echrijvingsb..,dragen van de vroeger duur ";C—'. kochte producties-middelen..--Indien ze dit. geld gaat beleggen in soortgelijke' pro-ductiemiddelen, dan is, gpordat de prijzen van die productie mi Idolen gedaald.zijn, niet al het oorspronkelijk geïnvesteerde gold noodi.' voor het" In st?,mV houden

• r- •-' m, .. „. ... ^ f

van de productie- capacité, it. Het overschot aan geld, dat- duo niet g-M^^vt is als' representant van de fiscaa'.. erkende afschrijving, laan aangewend worden voor uit-breiding van de pr-aluc tie-capacitoit of'aflossing van de -schulden, die'-drukken op ., het bedrijfj in--het algemeen tot .conselideoring van hot bedrijf.

Voor den landbouw is ten aanzien.van'de toekomstige daling van'het algemeen prijzon-niveau voor het voornaamste duurzame productie-middel, den grond, ,,o-:n mogelijk-heid cm het bedrijf te cons alidoeren pp deze wijze* • • • '

goo geldt voor &ct lan?.h/.-uwbcdrijf, eveneens de zinsnede; "..' <:r ardestijging van de bedrijfsmiddelen; komt dus niet vrij aan den' e igen -ear . ten goede 5 alvorens zij kan worden genoten mros over haar beloop belasting werden veldaan". ?'--•• is hier evenwel het 'moment van -Verkoop "f liquidatie van hei; geheele bedrijf . n.dc winst, daarbij gemaakt, wordt belast'V'-lgens art .,20 I.B,

V/anneer men den handel on de industrie wil zien als br drijven, die permanent in een toestand verkeeren van gehoole (veorraden) of gedeeltelijke (afschrijving van be-drijfsmiddelen) liquidatie van de onderdoden van het bedrijf, dan' is. het-onbegrij-pelijk, dat deze bedrijven ook nog vallen ander'art. 20 van het >>eïi'.e;:.'.i; I.B. Immers' men zou kunnen redemeeron, dat iedere af"ondolijko .<•;..heolo of gedeeltelijke liqui-datie reeds belast is geweest niet inkomstenbelasting of winstbelasting.

_ 6 - ' •

Dat d o s a l n i o t t o m i n t o c h nog winst o n t s t a a t bij verkoop of l i q u i d a t i e van hot g e

-hcolo bodrijf, i s voor oen bolangrijk doel too to schrijven aen hot "voorzichtig

waardcoron" en " s t i l r o s e r v o o r o n " , waarmede dozu bodrijven eon zoo s t o r k v e r d e

-digende p o s i t i e kunnen innemen togonovor waardeveranderingen van hot gold on

tegenover don f i s c u s . Met do thans to volgen f i s c a l o p o l i t i e k , die g e r i c h t d i o n t

t e zijn op do toekomst, diont rekening t e worden gehouden met do zwakke p o s i t i o ,

dio do boeren f i s c a a l - t e c h n i s c h hebben, door den s p e c i a l e n p r o d u c t i e - f a c t o r

grond. Hij kan hiormode n i e f ' v o o r z i c h t i g waarde o ron" on gcon " s t i l l e r o s o r v o s "

vormen door hoogo afschrijvingon, terwijl de prijsdaling i n de toekomst hem geen •

kans b i o d t hot bedrijf t e c o n s d i d o o r o n .

Immers bij prijsdaling T a l l e n hem geen b e l a s t i n g v r i j e afschrijvingsbedragen ton

goede, die hij s l e c h t s gedeeltelijk behoeft aan t e wonden om zijn bodrijf i n den

ouden s t a a t t e voorzien van nu goedkoopor geworden machines on andere a c t i v a .

Zeker i s voor hot landbouwbedrijf, dat bij prijsdaling do l a s t van do op hot b e

-drijf r u s t e n d e schulden g r o o t e r wordt. Op grond h i e r v a n i s het minder gowenecht,

dat hot boerenbedrijf zijn geldolijko r o s o r v o s worden ontnomen, op andoro v o o r

-waardon dan d i e , wolko gelden voor hot ovorigo bedrijf s l o v e n .

V-

at hot tweodG punt b e t r e f t i s hot o p v a l l e n d , dat op j>ag„15 van do Mcmorio van

T o e l i c h t i n g gesproken wordt van "onroerend good, dat g on bedrijfsmiddel i s "

(40 en 5° z i n van b e v e n ) , dat verwezen wordt naar a r t . ^ vijfde l i d van hot

Bes l u i t op do I n k o m Bes t e n b e l a Bes t i n g , i n p l a a t Bes van naar het p r i n c i p l e d j u i Bes t e a r

-t i k o l 9 v i o r d o l i d van da-t B e s l u i -t ,

De l o g i s c h e consoquontio van a r t , 9 vijf do l i d zou zijn,, dat verkoop van don

grond van den grondgobruikcr-oigonaar met oen aanmerkelijke w i n s t , zou v a l l o n

onder do n i o t door i n k o m s t e n b e l a s t i n g g e t r o f f e n vormngenswinsten. Zou men twee

j a a r na do s t i c h t i n g van hot bodrijf roods t o t l i q u i d a t i e overgaan, dan zou do

winst op den vorkoop van de gronden v a l l o n onder do s p c c u l a t i o - w i n s t o n van

a r t . 3 5 B o s l u i t I . B .

Aangenomen mag ovonwol worden, dat d i t n i e t de bedoeling van hot w e t s

-v o o r s t e l i s on dat hot a r t , 2 0 B e s l u i t I . E . , dat üun s p e c i a l e r e g e l i n g inhoudt

voor de w i n s t , wölke behaald wordt met h e t overdragen of l i q u i d e o r o n van oon

landbouwbodrijf van k r a c h t blijft óók voor den grond.

Grand i s n i e t a l l e e n b e l e g g i n g s o b j e c t , het i s ook bodrijfsmiddol.

Hierme-de houdt hot B o s l u i t I n k o m s t e n b e l a s t i n g 1941 t e r e c h t rekening en hot i s

won-scholijk, dat ook. het w o t s v o o r s t e l vermogcnsaanwasbolasting d i t n i e t u i t h e t

oog v e r l i e s t .

De Momorio van T o e l i c h t i n g h c r i n n o r t e r i n de derde p l a a t s aan, dat i n het

vorlcdon goon o n d o r n o m i n g s b d a s t i n g word geheven van het a g r a r i s c h bedrijf.

Inderdaad on voor do toekomst wil mon h i e r i n wijziging brengen. Do vraag i s

nu evenwel of hot f e i t , dat goGn ondornemingsbolasting word geheven, zwaar

mag wogon bij do beo orde e l i n g van do moment o o 1c draagkracht van hot a g r a r i s c h

bodrijf» Deze vraag moet ontkonnend beantwoord worden. Do onderncmingsbelastimg

i s een zakelijke b e l a s t i n g , dio bij do i n d u s t r i e a l s koston i n don kostprijs van*

hot eindproduct werd opgonomon. Zoo was dozo b e l a s t i n g bij don landbouw dan oo»k

n i e t i n den kostprijs i n g e c a l c u l e e r d . Gedurende den oorlog werd do

inkomensvor-ming van Overheidswege g e l e i d en de prijs van het eindproduct werd dusdanig

bepaald, dat het overschot tusschen don prijs van het oindproduct on d^n k o s t

prijs ( o n v e r s c h i l l i g of e r nu a l of geen ondornemingsbelasting was i n g e c a l c u

-l e e r d ) u i t o i n d o -l i j k een rcdo-lijko b e -l o o n i n g voor do ondornemors i n h i o -l d . Hot

eonigo ar gum ont, dat do Memorie van T o o l i c h t i n g dan ooi; in d i t vorband had

kunnon gobruikon, wan! gedurende don oorlog was dG van Ovorhcidswogo t o c g o

-stano bolooning (dus o i r b a a r ) voor do booron t e hoog volgons do thans bij de

o p s t e l l i n g van het w c t s v o o r s t o l goldondo normon. Dit toch zal wol n i o t do b o

-d a -d i n g zijn.

Op grond van het voorgaande kan t o t hot volgende geconcludoord worden:

In verband met het tweoledig k a r a k t e r van don grond, van b e l e g g i n g s o b j e c t en

bodrijf smiddol to zijn, kan mot do op den grondgebruiker rustonde v e r p l i c h t i n g

t o t hot weor op p o i l brengon van do cultuurwaarde van don grond, het bosto r e

-koning worden gehouden dcor middel van oon s p e c i a l e v o o r z i e n i n g op grond van

-7-In aanmerking komt de volgende- practischo regelings

Per ha bouwland en grasland, eventueel naar grondsoort, wordt oen berekening op-gesteld voor de to investooren bedraden voir hot herstellen van de. cultuurwaarde cp basis van de prijzen 'van 1940 + 10$ (onttrekking van phósphaat-, kali- en stik-stof voorraden, vervuiling en drainage etc.). Hierbij kan duo evkening warden go«» houden met do mate van uitputting van den zandgrond, die zeer groot is, en met de minder groote uitputting der andere gronden.

leze bedragen worden als passiefpost opjjonomen in de vermog'cnopstelling van den pachter of grondgebruiker-eigenaar, Deze verplichtingtdio op hot bedrijf rust, kan de landhcer-niet-gr*rulgebruiker niet in zijn vermogonsopstelling opnemen. In prinoipc bestaat er dan geen verschil tusschen den landheer en den grondgebrui-ker-eigenaar bij do waardeering van den grrnd.

4. Ad, B, De productie in eigen bodrijf van hot veo'.

In art. 14 van hot wetsvoorstel w-v-dt de waarde van de- zaken, wölke door den belastingplichtige voor de uitoefening van een bedrijf of beroep worden ge-bruikt bij de berekening van het eindvermogen niet horgor gesteld, dan op 11C$ van de waarde, die daaraan vorr de berekening van het beginvermogen is ttegekend dan wol, indien bedoelde zaken na den eersten peildatum zijn verkregen, op 11V/S van do waarde bij de verkrijging, nadat dez; waarde ie verminderd mot volgens goed kcopmansgo'bruik toegepaste afschrijvingen.

Een voorschrift , hie gewaardeerd moet worden voor in het bedrijf geproduceerde productie-middelen wordt in dit artikel 14 niet gegeven en het vermoeden bestaat "dat het algomucne voorschrift voor het waardeoren :jeldt van art. 6 van het wetsverr—

stol, In dit artikel wordt verwezen naar het waardoeringsvoorschrift van art. 7 van de Wet"op de Vermogensbelasting 1892, dat in hot eerste lid onder F, verklaart:

"Alle overige zaken, worden geschat naar hare gcldswaardo, in verband met hare bestemming, vcor zoover deze op de waarde invloed hooft". .

. In de praktijk wordt gewoonlijk" deze bestemraingGWtardc nauw gekoppeld a"n do verkoopsprijs en het gevolg is dus, dat de veeboer met zijn levende inventaris aanmerkelijk hooger komt' te ligger_dan bij de toepassing van art. 14 (begin-waardo minu3 afschrijvingen plus 10$) het geval a ou zijn geweest.

Tegen deze praktijk kan in hut algemeen aangevoerd worden, dat slechts in een zeer gering aantal gevallen het vee als handelsveo (voor de verkoop dus) gehouden wordt. Docr den oorlog is het practisch verdwenen.

De techniek van de waardeering van het vee levert ock moeilijkheden «p, dsordat men heeft veo, dat roods in 1940 bestand, veo dat gedurende don oorlog werd aangeschaft en ten slotte vee, dat in het bedrijf self geproduceerd werd. Voor dit zelf gefokte veo zou een speciale voorziening op grond van art, 56

onder b. te overwegen zijn, waarbij men uitgaat van de gedachte, dat de veeetapel een continu bestaand bedrijfsmiddel is. De waardeering van dit zelf gefokte vee z-u dan zijn 11 O/J van de waarde van 1940«

In geen geval evenwel de verkoopwaarde.

Ad. C. De fiscale situatie, waarin zich door oorlogsrarnpcn getroffen boeren bevinden.

De door inundatie of andere oorlogsrampen getroffen landbouwers waren veelal gedwongen tot liquidatie van den geheclen of gedeeltelijken bedrijfsinven-taris (veo en werktuigen). Bij dezen door de omstandigheden gedwongen verkoop

werden veelal groote winsten behaald, die voor een belangrijk gedeelte afgedragen zijn of mo .ten worden in den vorm van inkomstenbelasting.

Wanneer nu nogmaals over het restant vcrmogonsaanwasbelasting wordt gche-ven, is de liquiditeit en solvabiliteit van deze boeren dermate hard getreffen, mede in verband met de duurte van nieuwe aanschaffing, dat de wodoropbouw op rv\.r~ wegendemoeilijkheden stuit of uitgesloten is.

8

-T'o-tipasBiiag Tan een speciale voorziening op grond van art» 56 onder c is daarom zoor gewenscht, die gevenden zou kunnen werden int

a't:dc uitbreading van art. 10 3c lid of. art, 14 2o lid tot deze gedwongen verkopen. Hierin wordt bepaald, dat, wanneer onroerend goed door oorlo/jsrampen is verloren gegaan of is onteigend e:? er deswege vergoedingen of schadeloosstellingen zijn toeg ..Lend, die tezamen roer dan f» 3* 000. -bedragen, deze vergoedingen en schade-loosstellingen, bij het bepalen van het eindVvcrmogon sleohts in aanmerking:-zullen wordc^-i genomen tot hot bedrag, "waartegen dit 'onroerend go ed zou zijn gewaardeerd,

indien het op den tweeden peildatum zou hebben verkeerd in d.,n" toestand op hot tijdstip van teloor gaai.; vorder*^. ?'v . '^ ^ o / g ^ . * ^ ^

'Tat'meer werd ontvangen clan de vaarao op het moment van t-loorgaa+n (evcntucol. vermeerderd met Le waardestijgingen van art» 10 of 14 van rosp. 2Ö/& en 1'0$)"wordt .. dus niet als vormogensaanwas aangemerkt.,

•Uitbreiding van deze bepaling tot opbrengsten ":ui gedwongen verkoop tengevolge van inundatie en andere oorlogsrampen, zou gewenscht zijn.

b. meer algemeen con oplossing in den zin van de missives van 27 Februari 1941 nr„ "106Ï 18 Juni 1941 nr, 161, 22 April . 1942 nr„ 96 en 24 Febr. 1942 nr. 1....

.Hierin wordt de mogelijkheid geopend ^m de winst,. ; gemaakt. op eyentueole schct^.8-verg beding, die ontvangen'werd bij een ramp, tu rceervcoron. Bc', toekomstige ' . vernieuwing werdt dan tun laste van dealt ^reserve geboekt.

Do toepassing-var. deze missives zou medebrengen, dat tevens faciliteiten voor de inkomstenbelasting worden gegeveno

Conolusio_. .•" '

Het wetsvoorstel tot iioff Ï.SLQ van een vermogensaanwasbvlasting geeft aanleiding ten aanzien van den landbouw tot de volgende oonierkingcni

1e. - . -sti jgiiv:? -jraji^^waardo^ dcr_lf.ndbouy7grondenf die ten onreohto niot als bedrijf smiddolen. v/ordon aangemwrkt, tot 120% van do bcgimi'aarde of latere verkrijg,ingswa"'.-7c,Q is te hoog in vergelijking' met de waardestijging van

andore bedrijfsmiddelen.

2e, onvoldoende is rekening gehouden met do cp donpachter en grondgebruiker-eigenaar rustende verplichting tot het v/cor op peil brengen van do uitgeputte cultuurwaarde van den grond;

3erfi.de waardeering van het zelf geproduceerde vee naar bestomminev/aard'.- is te hoog in .verband met do waardocringsveorschriften die golden voor andere .bedrijfsmiddolcn. •' ' :!

4e : do boeren uit goïnundoerdo en door andere oorlogsrampcn 'getroffen streken, dio,"gedwongen door de oorlogsomstandigheden,hun veo erwandere inventaris moesten verkoopon, worden bovenmatig zwaar door dezo belasting getroffen.