Begroting sociale zaken en werkgelegenheid

Verschijnt wekelijks met uitzondering van de recesperiodes van de Tweede-Kamerfractie.

Uitgave van de Haya van Somerenstichting onder de verantwoordelijkheid van het hoofdbestuur van de VVD. De inhoudelijke verantwoordelijkheid berust bij de Tweede-Kamerfractie van de VVD.

12 december 1986

redactie: H.F. Heijmans, drs. L.M.L.H.A. Hermans;

redactie-adres: Postbus 20018, 2500 EA ’s-Gravenhage, tel. 070-61 4911; organisa tie: J.N.J. van den Broek; abo nnem entenadm inistra tie: algemeen secretariaat VVD, postbus 30836,2500 GV ’s-Gravenhage, tel. 070-614121; abonnem entsgeld: ƒ 50 - per jaar; vo rm g e vin g en d ru k: Hofstad Druktechniek bv, Zoetermeer.

Begroting sociale zaken en

werkgelegenheid

1. Inleiding

Traditioneel bestaat de begroting van SozaW uit vier hoofdstukken: sociale zekerheid, arbeidsvoorziening, werk­ gelegenheidsbeleid en inkomensbeleid. Dit jaar heeft de VVD de inkomensnotitie gemist, welke toch een uitvoerig inzicht geeft in de koopkrachtverhoudingen. Inmiddels is er een hoofdstuk bijgekomen, namelijk de bevindingen van het nieuwe fenomeen, de zogeheten fact-finding, het feitenon­ derzoek. Voor dit alles is beduidend minder tijd beschikbaar dan in andere jaren. Afzonderlijke uitgebreide commis­ sievergaderingen werden dit jaar niet gehouden.

2. Bevindingen uit de fact-finding

Uit alle rapporten en verslagen van de interne ac­ countantsdienst vanaf 1982 is gebleken dat de financiële administratie en administratieve verantwoording bij de dienst arbeidsvoorziening volstrekt onder de maat is, waardoor een adequate verklaring kon worden afgegeven. De conclusies in het (recente) rapport van het bureau Rijnconsult zijn uiterst scherp en liegen er met om. De VVD heeft derhalve aan de minister gevraagd of in de rest van het departement sprake is van een administratieve chaos, en wat hij voornemens is daaraan te doen indien dit het geval is. Faalt de administra­ tie, dan faalt immers ook het management. Opvallend is overigens dat de PvdA die altijd zeer forse kritiek heeft op het beleid van de minister zich tijdens de fact-finding nogal tam opstelde.

3. Arbeidsvoorziening

Tijdens de UCV van november vorig jaar heeft de VVD het werkloosheidscijfer aan de orde gesteld en naar voren gebracht dat dit zo’n 70.000 (10%) lager ligt dan het officiële cijfer. Dit heeft de minister nogal nadrukkelijk bestreden. Niet lang daarna sprak de minister president zelfs over meer dan 100,000, Het begint er verdacht veel op te lijken dat het werkelijke werkloosheidscijfer zo ongeveer het best bewaarde geheim van Nederland is. De VVD is er daarom verheugd over dat de minister nu eindelijk ernst gaat maken met het aanpakken van de bestandsvervuiling. Effectief beleid is slechts mogelijk bij goede en juiste infor­ matie.

De vraaggerichte benadering van de GAB's heeft positieve effecten op het arbeidsmarktbeleid. De arbeidsbu­ reaus willen de zaken wel degelijk moderner, meer markt­ conform en client-gericht aanpakken, De beleidsvrijheid die de arbeidsbureaus en de districtsbureaus daarvoor krijgen is echter uitermate gering. De arbeidsbureaus hebben te maken met de specifieke situatie in hun regio die vraagt om een meer gevarieerde inzet van het instrumentarium. Meer slagvaardigheid en flexibiliteit kan naar inzicht van de VVD- fractie gerealiseerd worden door budgettering van de

DOCUidENT ATI EGFNTFüjtVi

NEDERLANDSE POLITIEKE

PASTIJEN

arbeidsbureaus en de mogelijkheid om binnen het instru­ mentarium te differentiëren. Wel dient daarbij de randvoor­ waarde te worden aangebracht dat het een en ander gebeurt onder democratische controle van de lagere overheden.

4. Sociale zekerheid

De behandeling van de stelselwijziging is nu afgerond en treedt per 1 januari 1987 in werking. Ook de uitvoerings­ organisatie is dringend aan vernieuwing toe. Na ruim 20 jaar discussiëren wordt het de hoogste tijd voor besluitvorming, zowel wat betreft de reorganisatie van de topstructuur als de uitvoeringsorganisatie aan de voet. De VVD heeft aange­ drongen op een spoedige behandeling van deze problema­ tiek.

Uit de Financiële Nota Sociale Zekerheid blijkt dat er een lichte verbetering is opgetreden in de verhouding tus­ sen werkenden en niet-werkenden. Deze tendens is van groot belang voor de toekomstige financierbaarheid van de sociale zekerheid. Vooral ook in het licht van de toename van het aantal 65-plussers. In 1960 stonden tegenover 1 uitke­ ringsgerechtigde 12,6 werkenden; in 1985 nog maar 2,6! Hieruit blijkt hoezeer het draagvlak van onze sociale zeker­ heid is versmald. Juist daarom is economische groei en een actief werkgelegenheidsbeleid van essentiële betekenis.

Bijzondere aandacht heeft de VVD gevraagd voor het weduwnaars- en partnerpensioen, waarover afspraken zijn gemaakt in het regeeracoord mede in relatie tot de 4e E.G.- richtlijn.

5. Inkomensbeleid

Het allerbeste werkgelegenheidsinstrument is econo­ mische groei en dus loonmatiging. In dit opzicht sluit de VVD zich aan bij de uitlating van de heer De Vries tijdens de CDA-partijraadsvergadering. Wat betreft de andere uitke­ ringen van de heer De Vries, is dat bepaald niet het geval. Hij sprak zich uit tegen lastenverlichting - en dus tegen de VVD - en bracht dat in relatie met de omvang van de collectieve sector, De VVD pleit voor een kleine collectieve sector die meer in evenwicht is met de omvang van de collectieve sector in Duitsland, onze belangrijkste handels­ partner. M ee n dan zal onze economische groei vergroot kunnen worden en dat is hard nodig. Pas bij een economi­ sche groei die 1 a 2% hoger ligt dan de huidige zal de werkloosheid daadwerkelijk teruggedrongen kunnen worden.

1 3 7 - 2

inkomensafhankelijke subsidies en prijzen (huursubsidie etc.) aan te pakken. Het marginale tarief is een rem op prestaties en dat is nadelig voor onze economie en werkge­ legenheid.

6. Werkgelegenheidsbeleid

Een actief werkgelegenheidsbeleid dient onvermin­ derd van kracht te blijven ten einde de werkloosheid te bestrijden en in het bijzonder om de steeds groter wordende groep langdurige werklozen weer kansen te bieden. Er is inmiddels een veelheid van maatregelen: Job-plan, Jeugd- werkgarantieplan, de maatregel voor langdurig werklozen (initiatiefwet Vermeend/Moor), scholingsmaatregelen etc. Het regeeraccoord vermeldt dat voor het werkgelegen­ heidsbeleid ƒ S00 miljoen per jaar beschikbaar wordt gesteld, terwijl de heer De Vries tijdens de algemene beschouwingen op basis van de begroting en de meerjaren­ raming niet verder kwam dan ƒ 1650 miljoen. Dus ƒ 350 miljoen te weinig. Nu heeft de minister tijdens de fact-findmg uiteengezet dat er een (begrotingstechnisch) verschil zat tussen de kasbetalingen en het aangaan van verplichtingen, waardoor de genoemde ƒ 350 miljoen naijlt in 1991. Desal­ niettemin heeft de fractievoorzitter van het CDA gezegd dat die ƒ 2 miljard „voluit op tafel moet komen”. Als deze CDA-eis betekent dat er reeds in 1987 ƒ 250 miljoen bij moet komen, zal er extra bezuinigd moeten worden, of er ontstaat een verhoging van het financieringstekort. Dit laatste is bepaald niet in het belang van de werkgelegenheid. Tijdens de fact- finding heeft de minister gezegd dat wanneer het jeugd- werkgarantieplan en de maatregel voor langdurig werk­ lozen beter werkt dat mgeschat en dus meer geld nodig is, gedacht moet worden aan premiefinanciering: daarbij bovendien suggererend dat dit zou kunnen leiden tot pre­ mieverhoging. Zeker als het gaat om het jeugdwerkgaran- tieplan, heeft de VVD daar zeer ernstige bezwaren tegen. Het wordt dan een soort omgekeerde rijksbijdrage vanuit de sociale fondsen. Nog grotere bezwaren heeft de VVD-fractie tegen premieverhoging. Bovendien is de minister dan vol­ strekt inconsequent bezig. Reeds jarenlang verkondigt hij (en terecht) dat de werkloosheid vooral het gevolg is van de te grote collectieve sector en de te hoge collectieve lasten (met als gevolg hoge loonkosten). Wanneer je dan de collec­ tieve lasten gaat verhogen om de werkloosheid te bestrijden dan is dat het paard omgekeerd achter de wagen spannen. Dat moet dus absoluut niet gebeuren.

(V o o r n a d e re in fo rm a tie : A d N ijh u is , te l. 070-614911, tst. 2285.)

Subsidieregelingen Volkshuisvesting

In de uitgebreide commissievergadering van 1 de­ cember jongstleden heeft de vaste commissie voor volks­ huisvesting met staatssecretaris Heerma gesproken over subsidieregelingen.

De Premie A Koopwoningenregeling draagt in hoge mate er zorg voor dat eigen woningbezit ook bij mensen met lagere inkomens mogelijk wordt. Door de gewijzigde markt­ situatie en door de lage rentestand is een aanpassing van de subsidieregeling mogelijk. Wel was voor de VVD hierbij voorwaarde dat ook voor de beneden modale inkomens een eigen woning binnen handbereik blijft. Inmiddels is de regeling zodanig aangepast dat voor de laagste inkomens dezelfde voordelen gelden als voor de hogere inkomens en is aan de gestelde voorwaarde voldaan.

Staatssecretaris Brockx had een nieuwe Regeling Nieuwbouw Particuliere Huurwoningen ontworpen, waarbij overgestapt werd naar een systeem van bijdragen ineens. Onder druk van de adviesorganen en vanwege de parle­ mentaire enquête ABP heeft staatssecretaris Heerma deze voorlopig ingetrokken. Wat ons betreft jammer! De nu voor­ gestelde wijzigingen in de oude regeling, te weten aftopping van de subsidiebedragen voor woningen boven de

ƒ 130.000,- en het toevoegen van een kosten-kwaliteits toets kunnen onze instemming hebben, maar het blijft een matige regeling. Wij hebben onze zorgen uitgesproken over de eventuele gevolgen van die aftopping.

Regeling Verbetering Huurwoningen voor en naoor­ logs woningbezit. Naar aanleiding van moties van Wolters en De Beer en van Lauxtermann, Vos en De Pree vorig jaar zijn deze regelingen ingrijpend gewijzigd.

A) De subsidiemethodiek voor en naoorlogs is gelijkgetrok­ ken, maar het onderscheid voor en naoorlogs blijft bestaan (bijdrage ineens systeem)

B) Voor de huurvaststellmg wordt een forfaitaire basishuur van ƒ 160,- gehanteerd.

C) Budgetgemeenten dienen een subsidieverordening, waarin overleg tussen opdrachtgevers en gemeenten is geregeld, te maken.

De VVD-fractie had de volgende op en aanmerkingen. A) Waarom zijn deze regelingen niet echt gedecentrali­

seerd door de gelden met randvoorwaarden over te hevelen naar het stadsvernieuwingsfonds? (Motie inge­ diend om dat in de nabije toekomst wel te doen.) B) Verschil tussen voor- en naoorlogs blijft bestaan. Ons

pleidooi om een jaartal begin vijftiger jaren dan wel een leeftijdsgrens van bijvoorbeeld vijfendertig jaar te hante­ ren werd door de staatssecretaris afgewezen, met als motief dat voor het naoorlogs bezit eigenaren hebben kunnen reserveren.

Naar onze mening is dat maar ten dele waar en rechtvaardigt de kwaliteit van met name het direct-naoorlogse woningbe­ zit niet dat dergelijke grote verschillen in subsidiëring blij­ ven bestaan.