foto Kortlandt

Hans Wiegel in zijn jaarrede: Toekomst

van

ons l~nd staat op het spel pagina 4

VVD wijst binding met liberale omroep af

pagina 9

Voorzitter Korthals Altes tot congres: Positie VVD krachtiger dan ooit paginà 7

VVD-Kamerleden verdedigen hun beleid op algemene vergadering

pagina 12

Debat in Eerste Kamer: Is Haya van Someren een communist? pagina 13 Terugblik met mevrouw Veder op drugdebat in Tweede Kamer pagina 18

Korthals Altes antwoordt Andriessen: goedkope kritiek

pagina 16

Gastschrijver M. Ph. Storm: Het kind

van

de rekening pagina 20

Stellingen

voor

deelcongres op 24 april over Volksgezondheid

pagina 24 VVD-kamerlid Dees over de krakkemikkige fluorwet pagina28

algemeen

secretariaat

• Hetalgemeen secretanast van de VVD is gevesttgd te Den Haag, Konmginnegracht 57, telefoon 070-614121.

tWeede

kamerfractie

• Het secretariaat van deVVD-fractte in de Tweede Kamer is gevestigd 10 het gebouw van de Kamer, Binpenhof 1 A te Den Haag. telefoon 070-614911

eerste

kamerfractie

• Het secretariaat van de VVD fractie in de Eerste Kamer is · gevestigd m het gebouw

v~n de Kamer. Bmnenllof21- 23 te Den Haag telefoon

In de RotterdamseDoelen

De algemene vergadering van de VVD

is van oudsher niet zozeer een bijeen-komst waar diepgaand gediscussieerd wordt, als wel eenjaarlijkse ontmoeting van goedgemutste partijgenoten. Het is een vergadering met een wat feeste-lijk karakter, waarvan het hoogtepunt op de vrijdagavond valt. Zo was het ook deze keer in de Rotterdamse Doelen: voortreffelijke redevoeringen van Wie-gel en Korthals Altes en bal na.

Andere politieke partijen doen daar wel eens wat smalend over, maar dat is afgunst. Dreigende tweespalten, prin-cipiële meningsverscllillen, wanklanken, die kenmerkend zijn voor de congres-sen van veel partijen. doen zich bij de VVD nu eenmaal niet voor. Wie dat negatief wil benaderen kan zeggen dat dit op een zekere gezapigheid wijst. Wie het positief wil zien - en daar is alle reden toe - kan die eensgezindheid verklaren uit de tolerantie, die liberalen gelukkig eigen is.

Want het is niet zo dat demonstratieve staande ovaties voor onze politieke voormannen vergelijkbaar zouden zijn met bijvoorbeeld de happenings in Mos-kou of Peking. De algemene vergade-ring is geen applausclub zonder eigen mening of inbreng. Zij kan soms pit-tig discussiëren (zoals deze keer bij-voorbeeld over de liberale omroep) en kritiek uiten op onderdelen van het be-leid. Maar de boventoon voert een zekere mildheid, respect voor elkaars inzet en argumenten, zoals het in een liberale partij behoort.

Eén van de afgevaardigden heeft opge-merkt dat als een rode draad door alle voorstellen heen liep het gevoel dat het VVD-beleid, hoe goed op zichzelf ook, niet voldoende over het voetlicht komt. De communicatie, zowel naar binnen als naar buiten, zou voor verbetering vatbaar zijn. De concrete voorstellen,

die op dit punt zijn gedaan, werden vrij-wel allemaal verworpen. Maar dan is tekenend voor de sfeer van de vergade-ring, dat de voorzitter tot slot opmerkt. dat het hoofdbestuur de signalen heeft begrepen. En daar gaat het tenslotte ook om. De discussie heeft aangetoond dat men op het vlak van de public relations méér verwacht.

.. Doen ..Jve het zo slecht?", heeft het hoofdbestuurslid De Korte aan de ver-gadering gevraagd. erop wijzend dat de VVD na één televisieuitzending op één avond ruim 600 leden boekt. En hij bracht de enorme ledengroei· in herin-nering en de voor de VVD zeer gunstige opiniepeilingen. Nee, we doen het niet zo slecht. Maar al die enthousiaste VVD'ers, die zich inzetten voor een sterke en steeds groeiende VVD, zien wat spijtig toe hoe bepaalde media de linkse politici krachtig helpen en menen dat daar in de wereld van televisie, radio en pers te weinig tegenover staat. Misschien is dat ook wel zo, hoewel men niet de invloed van ons wèl goed-gezinde media mag onderschatten en zeker niet het vermogen tot relativeren. dat zeer veel Nederlanders eigen is. De public relations zijn nooit zo goed. dat zij niet voor verbetering vatbaar zijn en natuurlijk moeten wij van de be-staande mogelijkheden een optimaal gebruik trachten te maken. Maar- daar heeft De Korte gelijk in - de cijfers wijzen er niet op dat er met de presen-tatie van het VVD-beleid iets fundamen-teel mis zou zijn.

Toekomst van ons land

.. De toekomst van ons land, van onze samenleving, staat op het spel. Voor die werke-lijkheid staan wij. Het jaar 1976 is het jaar van de waar-heid aan het worden, de waarheid van het funeste resultaat van bijna drie jaar door socialisten overheerst bewind:

• de werkloosheid wordt niet teruggedrongen;

• de overheidsuitgaven zijn de pan uit gerezen;

• ons aardgas wordt potver-teerd;

• ons stelsel van sociale zekerheid is in gevaar geko-men;

• ons bedrijfsleven is ver-zwakt.

Dat lijken gemakkelijke ver-kiezingsslogans, maar het zijn enkel harde feiten.

Wordt het gevoerde beleid niet radicaal omgebogen, dan zal de werkloosheid verder toenemen. Fluisterend wordt al gesproken over 300.000 werklozen in de tachtiger ja-ren.

Zelfs bij een matiging van de stijging van de overheidsuit-gaven, zoals aangekondigd in de miljoenennota, gaat elk jaar meer dan 80 % van de groei van het nationaal in-komen naar de collectiviteit. Al in 1978 zal de aardgasop-brengst dalen. In 1982 wordt een energiebalans met een negatief saldo van twee mil-jard verwacht en in 1985 is die zelfs opgelopen tot meer dan negen miljard. Als het de laatste jaren ge-voerde beleid wordt voortge-zet, lopen de kosten van de sociale zekerheid op van ca. 54 miljard in 1976 naar ca. 11 Omiljard in 1980.

De scherpe daling van de rendementen heeft ertoe ge- ; leid dat vele, van oudsher gezonde bedrijven het hoofd niet meer boven water kun-nen houden, laat staan

nieu-we investeringen kunnen doen. De faillissementen zijn sterk toegenomen".

Met deze sombere constate-ringen begon fractievoorzitter Hans Wiegel zijn rede tot de algemene vergadering van de VVD, vorige week vrijdag-avond in De Doelen te Rotter-dam . .,Wij staan", zei hij ver-der, .,op dit moment voor een onafwendbare keuze. Een keuze, die niet alleen de eco-nomische ontwikkeling van ons land raakt. Want als ons bedrijfsleven verder wordt verzwakt, als de bron van onze welvaart opdroogt, als onze ondernemingen geen ruim baan wordt gegeven,

maar zij in een door de over-heid beheerst keurslijf worden ; geperst, dan betekent dat het wrikken aan een hoeksteen van onze samenleving. Dan gaat het om de toekomst van ons politiek- en maat-schappelijk stelsel, om de in-richting van onze samenle-ving".

Wiegel waarschuwde dat .,het , ongebreideld verder oplopen van de sociale kosten" onont-komenlijk zal leiden tot onder-graving van de solidariteit van de werkenden met de niet-werkenden . .,De hedendaagse spilzucht", zei hij, .,met onze aardgasopbrengst gaat ten ' koste van de maatschappij van morgen. De doelbewuste, forse opvoering door dit kabi-net van de overheidsuitgaven

verstoort de verhouding over-heid-samenleving. Beknot de individuele burger in het dra-gen van eidra-gen vrantwoorde-lijkheid en beperkt hem in zijn vrijheid. En de werkloosheid, niet enkel maar wel voor een deel te wijten aan het beleid van dit kabinet, maakt gezin-nen stuk, tast de eigenwaar-de van eigenwaar-de mens aan en ver-vreemdt mensen van elkaar en van de maatschappij".

Onrust

staat op het spel

vrijheid, verantwoordelijkheid, verdraagzaamheid en sociale gerechtigheid. Het is de ont-wrichting van onze samenle-ving, die ik vrees.

' Het is nu niet de tijd om het gelijk, dat wij met onze waar-schuwingen hebben gekre-gen, triomfantelijk binnen te halen. Noch mogen wij ons verslagen neerleggen bij wat gebeurd is. Het is nog niet te laat. Als het roer radicaal wordt omgegooid hoeft het schip, waarin we met z'n allen zitten, niet op de klippen stuk te slaan".

Nullijn

.. Concreet betekent dat, dat het kabinet precies het omge-keerde moet doen van wat de

'•

·-minister-president in zijn be-ruchte VPRO-praatje aan ge-dachten heeft ontvouwd.

! Geen benadering met de voe-ten op tafel, maar met de benen op de grond. Geen eenzijdige aanval op de in-komenstrekkers van boven de

' f

24.000 per jaar, maar een faire spreiding van lasten. Niet i

de aantasting van het inko-men van de burger voorop-stellen, maar het centraal zetten van beperking van de overheidsuitgaven. Dat ge-beurt op dit moment niet. Terecht noemt de minister , van financiën de 1 % - norm een linkse norm,. want die norm houdt in dat van de groei van het nationaal inko-men in de toekomst meer dan 80 % zal gaan naar de collec-tieve sector. Die norm is te

1 hoog, is voor ons niet

aan-vaardbaar. Wij achten een groei van de collectieve uit-gaven acceptabel, maar die groei mag niet groter zijn dan het relatieve aandeel dat de gemeenschapsvoorzieningen thans hebben in ons nationaal inkomen. De verhouding tus-sen collectieve en individuele bestedingen moet op z'n minst worden gestabiliseerd. Dat betekent de nullijn voor de collectieve sector".

• het instellen van een reken-kamer voor de sociale voor-zieningen;

• het achterwege laten van de volksverzekering tegen ziektekosten;

• de realisering van carenz-dagen in de ziektewet; • de invoering van beperkte

,eigen bijdragen;

• de verhouding minimum-loon- sociale uitkeringen; • het probleem

welvaarts-vaste of waardewelvaarts-vaste so-ciale uitkeringen.

.,Wij bepleiten deze maat-regelen niet", aldus Wiegel, .. omdat wij, zoals onze tegen-standers willen doen gelo-ven, een oorlog willen ontke-tenen tegen de niet-actieven. Wij doen dat, omdat het onze diepste overtuiging is, dat als er niet wordt ingegrepen, de sociale voorzieningen onbe-taalbaar zullen worden, dat ' dan met de botte bijl zal moe-ten worden gehakt en dat het dan de zwaksten zullen zijn, die de dupe worden.

Met klem zeggen wij erbij dat de bezuinigingen, die moeten worden gevonden, niet alleen kunnen worden gezocht in de sociale sector. Dan zouden de lasten onrechtvaardig op één groep in onze samenle-Wiegel vertelde dat de

lei-dersstichting en een werk-groep van de sociaal-econo-mische commissie van de VVD werkt aan een sanerings- ' plan voor de collectieve uit-gaven. Voor wat betreft de

l ving worden afgewenteld. De

overheidsuitgaven mogen niet buiten schot blijven. Ook daar, misschien wel juist daar, zal het beleid radikaal moeten worden omgebogen. Want de , sociale sector zullen aan de

orde komen:

• een verddre bevriezing van de kind;rbijslag;

• een v<;rruiming van het be-grip ;.>assende arbeid; • een kritische toepassing

van de WAO;

• een duidelijker bestrijding van het oneigenlijk gebruik;

centrale vraag voor de ko-mende jaren is: zijn de burgers er voor de overheid, of is de overheid er voor de burgers. Kies je voor de collectiviteit of voor het individu, voor ver-dere opvoering van de over-heidsuitgaven of voor vergro-ting van de particuliere beste-dingen, herstel van de rende-menten en stimulering van de investeringen".

Wat de collectieve uitgaven betreft zegde Wiegel toe dat de VVD de suggesties van anderen (hij noemde de door de KVP bepleite ingrepen in de huursubsidies en in de uitgaven voor het openbaar vervoer en de door DS'70 be-pleite verdere bezuinigingen in het wetenschappelijk on-derwijs) vanuit een positieve instelling zal benaderen. De VVD zelf zal ook voorstellen doen. Daarbij zal zij geen enkel departement van bezui-nlgmgen uitsluiten en de grootste groeiers het scherpst onder de loep nemen. Alle ministeries dienen door des-kundigen kritisch te worden· doorgelicht en er moet een daadwerkelijk begin worden gemaakt met een aanpassing van geldverslindende onder-liggende wetten. De departe-menten die rechtstçeeks bij-dragen aan onze welvaart (met name Economische Za-ken) moeten ruime armslag krijgen.

.,Allen zullen wij in· de ko-mende jaren pijn moeten lij-den. · Overheid en burgers, actieven en niet7actieven, werknemers, zelfstandigen en werkgevers. Allen zullen wij moeten matigen. ledereen zal zijn steen moeten bijdragen. Dat vereist de bereidheid van regering en oppositie naar elkaar te luisteren, elkaars voorstellen over en weer ern-stig te nemen. Wij zijn bereid over de scheidslijnen heen te kijken. Wij zijn bereid tot een nationale aanpak, zo besloot Wiegel dit eerste deel van zijn rede.

Wiegel wees de plannen voor een vermogensaanwasdeling, zoals die binnen het kabinet leven, van de hand. Hij ziet daarin een streven naar con-centratie van macht, ten koste van de bestaande winstde-lingsregelingen.

Over de ondernemingsraad zei hij o.a.: .. Wij wijzen het binnenhalen van de polari-satie binnen de onderneming af. Wij kiezen voor harmonie ( ... ). Het gaat om de funda-mentele vraag of men bij het beoordelen van datgene wat de ondernemingsleiding doet uitgaat van vertrouwen of wantrouwen".

Sprekend over de grondpoli-tiek merkte Wiegel op dat men bij onteigening toch wel. tenminste recht heeft op ver-goeding van de waarde van de grond. Men moet een ver-gelijkbaar bedrijf kunnen te-rugkopen ... Waarom toch een wetswijziging doorgedramd, die ertoe leidt dat niet meer de werkelijke waarde van de grond wordt vergoed? Dat kan alleen als men èf geen besef èf geen respect heeft voor dat wat iemand wordt aangedaan, die van zijn mis-schien van generatie op gene-ratie overgegaan bedrijf af-moet".

Incidentje

Enkele jongelui trachtten de rede van Wiegel te ver-storen door van een hoog balkon in de zàal een paar bepaald onparlementaire woorden te roepen. Dat is altijd een kolfje naar de

deren, dienen bij te dragen tot echte spreiding van kennis. Onderwijs moet de zwakkeren sterk maken, moet hun kennis zo breed en diep mogelijk maken. Massificatie in het onderwijs is uit den boze. Het onderwijs moet aansluiten bij de eigen aard en bekwaam-heden van het individu en moet ertoe bijdragen dat ieder zijn talenten ten volle kan ontplooien. Een midden-school, die gelijke kansen

biedt door de ontplooiings-mogelijkheden te nivelleren, is ons een gruwel".

Media

0

nden.11.njs Over het mediabeleid zei Wiegel o.m.: .. Ook hier is het .. Ook in onze benadering van kabinet een voor ons onaan-het onderwijsbeleid staat de vaardbare weg ingeslagen. mens centraal", vervolgde Het wil bepalen welke kranten Wiegel. .,Onderwijs en vor- moeten blijven bestaan en ming moeten opleiden tot , voor welke dat niet nodig is. mondige mensen. Wij willen Mondige mensen willen niet onderwijs van hoge kwaliteit. dat voor hen, over hen en Wij willen niet dat het onder- zonder hen door de overheid wijs wordt misbruikt om wordt beslist welke krant wel bepaalde politieke en maat- en welke krant geen subsidie schappelijke veranderingen ontvangt. Willen niet dat de die .,men" nodig acht te be- , overheid andere dan objec-werkstelligen. Onderwijs en tieve criteria aanlegt bij de vorming moeten de vrije beoordeling van de vraag of keuzemogelijkheden bevor- ' een nieuwe omroep moet

hand van Wiegel. die ad rem opmerkte: .. Ik merk dat er ook nog een paar mensen in deze zaal zijn, die zich pas na afloop van mijn be-toog als lid van de VVD zullen aanmelden". Toen het geroep doorging: .. Dat

, worden toegelaten of een bestaande uit de ether wor-den weggewerkt".

Buitenland

Uitvoerig ging Wiegel in op het buitenlands beleid. Het grote goed, onze vrijheid, is het waard verdedigd te wor-den ... Voor een liberale partij als de onze kan het richtsnoer i niet anders zijn, dan dat Ne-' derland zich duidelijk en be~

wust als deel van de vrije westelijke wereld blijft be-schouwen en gedragen. Actief en constructief blijft dl3elne-men aan verbetering en ver-sterking van de militaire en politieke samenwerking in Europees en NAVO-verband". Wiegel hekelde het feit dat KVP en ARP het VVD-voor-stel om de hulp aan Cuba te staken niet hebben gesteund. Wat de defensie-inspanning betreft geeft het kabinetsbe-leid een gevoel van grote onrust. Spreker bepleitte o.m. een zich inzetten voor de Europese zaak en een vrij gekozen Europees parlement met werkelijke bevoegdhe-den.

u in deze zaal kunt roepen wat u wilt, hebben wij te danken aan ons demo-cratisch systeem". Dat be-zorgde Wiegel een staande ovatie. Zelfs de ordever-stoorders klapten mee en dropen daarop af.

' Verkiezmgsrrograrn

Tot slot van zijn rede sprak Wiegel over het nieuwe ver-kiezingsprogramma van de VVD. .,Niet alleen zal ons nieuwe program het manifest zijn, waarmee wij ons bij de komende Kamerverkiezingen aan de kiezers presenteren. Het zal ook zijn de bouwsteen, die wij moeten leveren voor het program van de liberalen in Europa. Mede om die reden moet het concrete beleid dat wij in ons nieuwe program gaan schetsen ingebed zijn in onze liberale filosofie. Het vooropzetten van die filosofie is ook nodig om de nieuwe kiezers, die wij in grote getale dankzij onze concrete politiek hebben gekregen, blijvend aan ons te binden. Een partij wint stemmen als de bevol-king vertrouwen heeft in haar beleid. Maar zij slaagt er al-leen in die stemmen te behou-den, als het haar gelukt de kiezers blijvend aan haar te binden.

De kiezers moeten uit ons program kunnen zien waar wij staan. Daarom moet het ook een markant program zijn. Een program dat onze positie ten opzichte van de andere groeperingen markeert. Een program dat de lijnen, die ons scheiden van anderen, zichtbaar maakt, maar die scheidslijnen niet overdreven aanzet. Die scheidslijnen mo-gen niet onoverkomenlijke barrières worden voor de samenwerking met anderen. De kiezers zullen verwachten dat wij bereid zijn ons pro-gram niet als een dictaat op tafel te leggen, maar op basis van gelijkwaardigheid en respect voor elkaar te trach-ten het met anderen eens te worden".

Partijvoorzitter Korthals Altes tot congres:

Positie VVD

krachtiger dan ooit

De VVD heeft nu een veel krachtiger positie dan ooit tevoren. Ze zag haa~ ledental stijgen van 38.000 naar 86.000, vermoedelijk nog maar zo'n 10.000 onder het ledental van de PvdA en is inmiddels meer dan twee maal zo groot als de KVP, die vroeger haar leden met hon-derdduizenden telde. Met deze cijfers schetste de voor-zitter van onze partij. mr. F. Korthals Altes, hoe sterk de VVD in de afgelopen jaren is gegroeid.

In zijn congresrede wees hij op de opmars van de VVD sinds 1972, toen HansWiegel lijstaanvoerder werd. Het re-cordcijfer van 1959, toen 12,3 procent van de stemmen op de VVD werd uitgebracht, werd in 1972 overtroffen met 14.45 %. Bij de Statenverkie-zingen van 1974 was dat al

1 9 procent en recente opinie-peilingen geven nog veel ho-gere cijfers aan. Maar het zou volgens mr. Korthals Altes verstandig zijn die cijfers niet in zetels te vertalen en zich te beperken tot de indruk dat er nog wel een verdere groei in zit .

.. Wij mogef,l dus verwachten dat wij de verkiezingen uit-komen in de tot nog toe onge-kende situatie van tweede. partij in de Tweede Kamer. Minder dan voorheen is er aanleiding om .. beleefd aan-bevelend" met de hoed in de hand voorkeuren te gaan uitspreken voor confessionele partijen die nog niet eens weten of zij elkaar wel zullen vinden", meent mr. Korthals Altes.

Het eigen VVD-programma zal meer dan ooit het uit-gangspunt moeten zijn voor het overleg in de kabinets-formatie, aldus onze voorzit-ter. En de kans dat de VVD daarvan veel zal kunnen ver-wezenlijken acht hij groter met de confessionelen dan met de PvdA. Ook lijkt hem

de kans groter dat de confes-sionelen meer van hun denk-beelden zullen terugvinden in ons programma dan in dat van de socialisten ... Meer dan ooit zullen wij - onder leiding van Hans Wiegel - kunnen onderhandelen vanuit een positie van kracht", zei hij.

Nooit .. nooit"

Eerder had mr. Korthals Altes een aantal punten opgesomd

die liberalen van socialisten scheiden. En hij stelde volgens de vraag of het ver-schil in uitgangspunt en doel-stelling tussen liberalen en socialisten samenwerking tus-sen hen ten eeuwige dage uit-sluit.

Sinds 1952 komt die samen-werking in de praktijk in ons land niet meer voor en sinds 1959 hebben VVD en PvdA · steeds voor de verkiezingen gezegd dat zij die

wat verdere toekomst. Ik wil u heel eerlijk zeggen nu niet in staat te zijn te voorspellen wat de ontwikkeling in de wat verdere toekomst zal zijn. Geen van onze politieke lei-ders heeft ooit samenwerking met socialisten voor altijd uitgesloten. Zij die samenwer-king met gematigde socialis-ten niet afwijzen, zullen bo-vendien moeten afwachten of gematigde socialisten - die er zeker zijn - zich in voldoende mate zullen voordoen, zodat een samenwerking met hen tot een meerderheid kan lei-den. Op dit moment bieden zowel de actuele politiek van de PvdA als het samen met de PPR opgestelde verkie-zingsprogramma, te weinig aanknopingspunten om de vraag van samenwerking tot een zinvol onderwerp van discussie te verheffen. Ik acht die mogelijkheid nu niet aan-wezig", aldus de VVD-voor-zitter,

Urgentiepunten

Hij somde enkele urgentie-punten op, waarvan hij de realisering voor Nederland noodzakelijk vindt:

• Handhaving van de NAVO en de nakoming van onze NAVO-verplichtingen, "want welke vrijheid zouden we in onvrijheid nog nastreven?" • Bevordering van de werk-gelegenheid door het bedrijfs-leven als bron van werkgele-genheid meer investerings-ruimte te geven. "Want liever maken wij de· zwakke sterk dan dat wij hem beschutten. Dus liever meer werk met eigen inkomen dan een werk-loosheidsuitkering".

• Het zwakke sterk maken door winstdeling voor de indi-viduele werknemer zelf in plaats van vrijheidsbeper-kende machtsconcentraties in

door de collectiviteit beheerde VAD-fondsen.

• Geen onverdraagzaamheid en polarisatie inbouwen in de onderneming door de onder-nemingsraad te vervangen door een personeelsraad die zich tegenover het manage-ment moet opstellen.

• Een onderwijsstelsel dat ieders individualiteit tot zijn recht laat komen en de massi-ficatie en de nivellering van de middenschool voorkomt.

De VVD-voorzitter wees er op dat bij kadercursussen en andere gelegenheden vaker de vraag naar voren is geko-men hoe het toekomstbeeld is dat de VVD van de maat-schappij heeft. "Wij zijn ge-wend te horen en te lezen dat socialisten een heel duide-lijk maatschappijbeeld voor ogen staat", aldus mr. Kort-hals Altes. "Het is een maat-schappij, waarin de gemeen-schap het voor het zeggen heeft, ons aller belangen be-hartigt en daartoe ook de mogelijkheden heeft door ge-meerischapseigendom van de grond, gemeenschapsbeslis-singen over investeringen, over wat wel en niet

geprodu-ceerd moet worden. De grondgedachte is dat wat de gemeenschap bij meerder-heidsbeslissing goed vindt, het beste is voor elk individu. Ongelijkheid in individueel talent of inspanning mag niet of nauwelijks leiden tot onge-lijkheid in inkomen of beste-dingen. Dat is een toekomst-visie, waarbij de huidige maat-schappij in haar geheel her-vormd moet worden". Mr. Korthals Altes zette daar

het andere uitgangspunt, an-dere doel en de anan-dere weg tegenover. "Wij zijn de me-ning toegedaan dat ieder mens zijn eigen individualiteit alleen in vrijheid kan beleven en - zoals de Universele Ver-klaring voor de Rechten van de Mens het stelt - "vrij en gelijk in waardigheid en rech-ten is geboren". Die vrijheid van de mens en die gelijke waardigheid staan voor ons voorop", vervolgde hij. "Dat betekent dat ieder mens het recht heeft zich in vrijheid te ontplooien. Hij moet dat doen, volgens ons beginselprogram, met verantwoordelijkheidsge-voel, in verdraagzaamheid en met in achtneming van de sociale gerechtigheid of, zoals de Universele Verklaring dat

noemt ,.in een geest van

broe-derschap".

Vrijheid

De vrijheid is volgens de VVD-voorzitter niet alleen het uit-gangspunt en het doel, het is ook het middel. "Daarom noe-men de liberalen de vrijheid hun leidend beginsel. In ons maatschappijbeeld staat ons een onafhankelijke en zo vrij . mogelijke mens voor ogen.

1

Vrijheid om te ondernemen of een dienstbetrekking te aan-vaarden, vrijheid van inko-mensverwerving en van -be-steding, vrijheid van onder-wijs, maar wél een vrijheid die gebonden is door

verantwoor-1 delijkheid te!!Jenover de ander,

verdraagzaamheid tegenover de ander en die wordt vervol-maakt door sociale gerechtig-heid".

Het liberalisme is ook hervor-mingsgezind", onderstreepte mr. Korthals Altes. "Maar in een geheel andere zin dan die hervormingsdrang van de socialisten die de maat-schappij als geheel willen veranderen. De hervormingen ' in liberale zin moeten er op gericht zijn de vrijheid en de , ontplooiingskansen te

vergro-ten voor die groepen in onze samenleving die nog onvol-' doende ontplooiingsvrijheid

en -mogelijkheden hebben. Dat kunnen zijn de laagstbe-taalden en de Derde Wereld. Het zwakke moet sterk wor-den gemaakt en ontwikkeld worden tot een sterke kracht". De VVD-voorzitter rekende tot die hervormingen ook het geven van overlevingskansen aan hen die het slachtoffer dreigen te worden van de economische schaalvergro-ting: bijvoorbeeld midden-stand, kleine zelfstandigen en boeren. Het bevorderen van zelfstandige kracht houdt ook in te voorkomen dat wat

1 vroeger sterk was nu zwak

dreigt te worden.

In het begin van zijn rede wees de VVD-voorzitter er op dat de publiciteit voor onze partij zich door de deelcon-gressen duidelijker manifes-teert. "Nu wordt verwezenlijkt wat ik met een variant op een oud geuzenlied zou willen noemen: "'Helpt uzelf, zo helpt u de Pers" aldus mr. Korthals

VVD

UTijst l1inding

met

libei·alt:~

otnroep

af

Het congres van de VVD heeft zich massaal uitgesproken tegen een omroepvereniging die nauwe bindingen onder-houdt met de partij en tegen de oprichting of exploitatie van zo'n omroep door de VVD. Dit standpunt, vastge-legd na een interessant de-bat, werd uiteindelijk gefor-muleerd in een motie. Daarin stelt de VVD positief te staan jegens allen die de liberale gedachte willen uitdragen. In dat opzicht wenst zij de LRTO veel succes. Maar de VVD wenst uitdrukkelijk te ver-klaren dat de Liberale Omroep geen partijgebonden organi-satie kan of mag zijn.

De LRTO (Liberale Radio en Televisie Omroep) tracht sinds ·ongeveer een half jaar een ledental van 30.000 bijeen te krijgen om aldus in staat te zijn een zendmachtiging aan te vragen. Bij dat streven is haast geboden omdat dat aantal van 30.000 binnenkort door een wetswijziging tot 100.000 zal worden opge- i

voerd. De LRTO was op het · congres onder meer aanwezig met een eigen kamerateam, bestaande uit kameralieden van resp. AVRO en TROS die met de LRTO sympathi-seren. Nu heeft de LRTO on- 1

geveer 1 0.000 leden. · Het standpunt van het partij-bestuur, waarmee de LRTO-pioniers zich niet ontevreden toonden, werd door partij-voorzitter mr. F. Korthals Altes in een uitstekend be-toog toegelicht. "Het ligt niet op onze weg ons te belasten met de oprichting en het van de grond brengen van zo'n omroep .. In dat geval zou ook de verantwoordelijkheid voor zo'n omroep op ons rusten. Wij zijn als VVD politiek bezig en moeten als politieke partij niet infi[treren in de mdeia. Een omroep is een journalis-tiek medium. De journalist moet in vrijheid kunnen wer-ken binnen de organisaties,

waarin hij werkzaam is. Wij zouden de vrijheid van me-ningsuiting gaan beperken door de informatie in een be-paalde richting te willen stu-ren", aldus de voorzitter.

Gesprek

Mr. Korthals Altes vertelde een gesprek te hebben ge-voerd met de LRTO-Ieiding. "Wij hebben beloofd hen niet tegen te werken .. net zo min

ERICA VERKERK-TERPSTRA

... motie ...

stel dat het bij de TROS ook 1

het geval is. Maar als VVD

i

moeten wij ons niet blind sta-ren op AVRO, TROS en VOO (Veronica Omroep Organi-satie). Waar wij ook in de partij werkzaam zijr., moeten wij ervoor zorgen onze ideeën in de publiciteit te brengen. Aan ons te zorgen dat het nieuws er is".

Ston•ht}den

Voor- en tegenstanders van de LRTO roerden zich in het voorafgaande debat op hun eigen wijze. Een van de meest in het oog lopende deel-nemers aan het debat, was

! de heer Heynen van de a~

deling Baarn. "Onze partij heeft de sympathie van de kiezer - volgens opiniepeilin-gen nu 21 tot 25 procent -niet te danken aan onze partij-propaganda, maar aan de stomheden van het kabinet Den Uyl. Eenmaal aan de regering zal -Wiegel heeft het gezegd - ook de VVD impo-pulaire maatregelen moeten sanctioneren. En dan gaat onze aanwas goeddeels ver-loren, omdat de publiciteits-media ·- overwegend in op-positionele handen - de VVD hard zullen aanpakken. We hebben op de bres gestaan om Veronica het hoofd bo-' ven water te laten houden. als welke andere omroep ook. 1

leder VVD-lid is vrij zich aan te sluiten bij de omroep van zijn voorkeur". De VVD moet ook niet de richting van AVRO of TROS trachten te beïnvloe-den. Naar aanleiding van sug-gesties in die richting zei Kort-halsAites o.m.: ",n het bestuur van de AVRO hebben ook liberalen zittir.g. Ik

verander-Waarom zouden we niet eens aan onszelf denken?"

De AVRO en de TROS zullen

~ niet naar de kant van de VVD te krijgen zijn, meende hij. Dat beide omroepvereni-gingen nu zoveel aandacht aan de VVD besteden, weet hij aan het "EO-effect": "Ja-ren geleden ging de NCRV teveel naar links en werd de

Tijder.s het debat over de liberale omroep merkte par-tijvoorzitter Korthals Altes op, dat hij nog nooit is uit-genodigd voor actualiteiten-rubrieken van de televisie, in tegenstelling tot me-vrouw fen van de Heuvel. de voorzîtter van de PvdA, die men regelmatig op het scherm ziet ... Ik heb ook de oplossing gevonden", zei hit ... Als je een paar stomme dingen zegt maak je een goede kans".

1 EO als reactie daarop op-1 gericht en met succes. Nu is

de NCRV weer netjes naar het midden gevaren".

De vertegenwoordiger van de

afdeling Gorkum noemde de liberale omroep "doodzonde van de energie, tijd en geld en b~ deze minister (Van Doorn) een bij voorbaat verlo-ren zaak". De AVRO zou er-door kunnen worden verzwakt en dat zou indirecte verster-king betekenen van "indoctri-nerende omroepen" als VARA, VPRO en NCRV.

Erica Verkerk-Terpstra ('s Gra-vezande), op wier initiatief de in het begin van dit arti-kel geciteerde motie werd aangenomen, wees op het'ge-vaar van een rechtstreekse binding van de VVD bij een liberale omroep. En ook JOVD-voorzitter Joh. Remkes stond afwijzend tegenover bemoeienis van de VVD met de LRTO. "Aanvaarding van het voorstel van de afdeling Baarn zou deelneming van onze partij betekenen aan een omroepbestel dat wij afwijzen. Voor een blijvend vasthouden van onze kiezers is een andere weg nodig. De presentatie van het beleid moet aantrekkelijk blijven en inhoud hebben. Het slechte voorbeeld van de socialisten met hun VARA moeten wij als VVD niet volgen", zei Remkes.

Daar stond dan weer de me-ning tegenover van de woord-voerder van de afdeling Ca-pelle aan den IJssel, de heer Goudriaan. "Als snel groeien-de politieke partij hebben'"wij een professioneel geoutil-leerde publiciteitsorganisatie nodig. Ook professionele tele-visiemakers. Ik raad u af op de noemer van AVRO en TROS te gaan zitten. Onder de niet zo actieve leden heeft de LRTO veel respons. Ik zou het betreuren als u het ini-tiatief van een aantal jonge, enthousiaste VVD-ers zoudt omgeven met negatieve pu-bliciteit. Laat de LRTO haar gang gaan", vroeg hij.

Presentatie van

de VVD

De algemene vergadering van de VVD heeft zich bezig ge-houden met een reeks voor-stellen, die allemaal in llleer of mindere mate te maken heb-ben met de presentatie van het partijbeleid en de interne communicatie.

Zo was er een voorstel van de afdeling Groningen om voort-aan tenminste twee algemene vergaderingen te houden: één meer huishoudelijk ge-tinte vergadering en daar-naast een congres, gewijd aan een bepaald onderwerp, dat dan meer dan oppervlakkig

P. M. Blauw

dagelijks

bestuur

1n

De heer P. M. Blauw uit Nieuwe Pekela (foto) is door de algemene vergadering be-noemd tot lid van het dagelijks bestuur van de VVD. Hij ver-vult de vacature, die is ontstaan door het aftreden van de heer

behandeld zou kunnen wor-den. Dit voorstel werd door een stemming met handop-steken verworpen.

Een voorstel van de Kamer-centrale Leiden om van elke algemene vergadering notu-len aan de afdelingen, onder-centrales en kameronder-centrales te zenden, leidde tot de toe-zegging van het hoofdbestuur dat in Vrijheid en Democratie een besluitenlijst en een lijst van de in de vergadering gedane toezeggingen gepubli-ceerd zal worden. Zo nodig zal daarop aan de afdelingsbestu-ren een aanvulling worden gezonden. Bovendien is de hele vergadering-op een band opgenomen en kunnen be-langstellenden altijd een

L

afschrift van bepaalde passa-ges krijgen via het algemeen

I

secretariaat.

I

Van een behoefte aan een

I

betere communicatie getuig-de ook het voorstel van getuig-de af-deling Rijswijk om het contact tussen de landelijke propa-gandacommissie en de afde-lingspropagandacommissies te intensiveren en op een permanente basis te organi-seren, alsmede voorstellen van de afdeling Naarden om aan het begin van het parle-mentaire jaar een lijst van onderwerpen toe te zenden die in de loop van het jaar in de Kamer aan de orde zul-len komen en om ongeveer vier maal per jaar een bepaald thema centraal te stellen. De afdeling Leusden had een motie ingediend, waarin o.a. werd gevraagd deskundige adviseurs aan te stellen bij de presentatie van het beleid en een informatief losbladig kiltern in Vrijheid en Demo-cratie op te nemen. Deze motie werd verworpen. P. Ch. Vogely uit Hengelo.

Van deze laatste nam voorzitter Korthals Altes met een kort

I

woord afscheid. Met name

bedankte hij de heer Vogely

Wekelijks magèlzine

cursussen in een moeilijke tijd Verworpen werd ook een voor de opbouw van de kader- ~ •

van gebrek aan geld. j" ~voorstel van de afdeling

Hil-stuur gevraagd werd te onder-zoeken in hoeverre het moge-lijk is Vrijheid en Democratie in de losse verkoop te brengen en te laten uitgroeien tot een landelijk, wekelijks verschij-nend, liberaal magazine. Ook de afdeling Woudenberg had geen succes met haar motie, waarin gevraagd werd maatregelen te nemen zodat de politieke voorlieden en mogelijke kandidaten voor een ministerspost van de VVD een zo breed mogelijke kendheid krijgen. Bij de be-spreking van het beleid van het hoofdbestuur trok de. afgevaardigde van Wouden-berg een vergelijking tussen Ajax, dat ineenstortte na het vertrek van Johan Cruyff e'n het lot dat de VVD te wach-ten zou kunnen staan, als Hans Wiegel zou opstappen. Namens de afdeling Amster-dam werd gevraagd de leden beter op de hoogte te brengen van de onderwerpen, die besproken worden in de lan-delijke partijcommissies en de communicatie binnen de partij beter te structureren. Enige spraakverwarring ont-stond- althans wij hebben het niet goed kunnen volgen -over de vraag hoe afdelings-commissies hun steentje kun-nen bijdragen aan studies van de Teldersstichting en op welk moment en op welke gronden besloten wordt een rapport van die stichting wel of niet in de partij ter discussie te stel-len.

Last but not least was er het debat over de liberale omroep, waaraan wij elders in dit blad aandacht besteden.

Vrijheid en Democratie

Bij het vele heen- en weer-gepraat over de presentatie van het beleid en de interne communicatie kwam het

~uJ-111'' 1 versum, waarin het

hoofdbe-~~~~r:~~GI"\"

_.

Jtt

u

lvmL~If

vervolg op pag. 13

10

Telegram

aan en van

de Koningin

Der traditiegetrouw stelde partijvoorzitter Korthals Altes de algemene verga-dering voor een telegram aan de Koningin te zenden, waarin de VVD haar ge-voelens van trouw en aan-hankelijkheid aan de vorstin en haar Huis tot uitdrukking brengt. Dit keer werd dat voorstel met een niet mis te verstane staande ovatie begroet. Voor het eerst in de ge-schiedenis van de partij liet de Koningin haar par-ticulier secretaris telegra-fisch bedanken.

Verklaring

Korthals Altes heeft ook een verklaring afgelegd, mede namens de voorzit-ters van de beide liberale Kamerfracties, over de steekpenningenaffaire. Daarin wordt o.m. gezegd: "Wij wachten met vertrou-wen in de Prins der Ne-derlanden en in de com-missie-Donnar de bevin-dingen van de commissie af. Wij spreken onze ver-ontwaardiging en afkeu-ring erover uit dat enkele journalisten in enkele bla-den de gelegenheid heb-ben aangegrepen om met de meest onbehoorlijke achterklap over de Prins te komen. Een hetze tegen de Prins, die ;o:ich krach-tens ;o:ijn bijzondere posi-tie niet kan verweren en dus weerloos is. Wij ver-achten dit misbruik dat van de persvrijheid wordt gemaakt".

Uit een nadere toelichting bleek, dat daarmee ge-doeld wordt op de serie van Kinkenberg in de Nieuwe Linie en op arti-kelen in Vrij Nederland.

Met de aan Speenhaft ont-leende woorden: ,.Eenmaal komt ook tante aan haar eind" besloot mr. Harm van Riel, voorzitter van de VVD-fractie in de Eerste Kamer zijn toe-spraak op de jaarvergadering. Het waren woorden van af-scheid, want mr. Van Riel sprak voor de laatste maal als actief politicus zijn congres-serende partijgenoten toe. Binnenkort verlaat hij de Eer-ste Kamer en zal hij zijn functie overdragen aan me-vrouw Haya van Someren. ,.Een vrouw van politieke er-varing en ook charme die mij ontbreekt". zoals hij het for- , muleerde. Naar zijn verwach- ' ting zal mevrouw van Some-ren met Wiegel goed kunnen opschieten. En het gaat er in de politiek toch om of je de harten van de mensen kunt vinden, een eigenschap die hij aan beiden toeschreef. ,.Mijn vertrek is een zaak van geen belang", aldus de frac-tievoorzitter in de Eerste Ka-mer. Hij ging in op de pers-berichten over zijn vertrek uit de Eerste Kamer en maakte duidelijk dat hij het eigen initiatief-wetsontwerp van de VVD inzake de abortus van dien aard vond dat hij er geen parlementaire verantwoorde-lijkheid voor kan dragen. ,.lVI ijn geweten schreef mij mijn weg v_oor. En het zou onverstandig zijn als die kwestie een bron van tegen-stellingen zou worden binnen de partij. vooral in een jaar voorafgaande aan

verkiezin-gen", vond hij ... Daarom heb ik besloten terug te treden".

Steekpenningen

In zijn rede, waarin hij een aantal vragen over het beleid van de Eerste Kamerfractie beantwoordde, legde mr. Van Riel vooral veel nadruk op zijn opvattingen inzake de deining die in ons land is ontstaan als gevolg van de berichten over steekpenningen en omkoping. ,.Het is zo gemakkelijk om in kranten te schrijven over omkoperij. Maar ik vraag u wat u zou doen, wanneer u directeur van een fabriek was met 20.000 arbeiders en slecht lopende zaken. En wat u zou doen als u niet rond zou komen, wanneer u mevrouw Peron niet gunstig zou stem-men. Het is zo gemakkelijk te oordelen vanuit een leunsto€li, wanneer u niet dezelfde prac-tische verantwoordelijkheid draagt. Het gaat vaak om de werkgelegenheid van vele duizenden en om de economi-sche positie van r,ns land in de wereld. Ik ben nooit omge-kocht, er is nor 1t een poging gedaan en ik heb zelf nooit iemand om9ekocht, maar ik wens niet te oordelen over mensen die een totaal andere verantwoordelijkheid dragen dan ik", riep mr. van Riel waarschuwend uit.

Vliegtuigen worden niet ge-kocht, vanwege directies van de vliegtuigfabrieken waar vermoedelijk de laatste eeuw alles aan gemankeerd heeft,

Afscheidsrede van Van R iel:

geureten schreef

nrlj

de ureg voor''

vliegtuigen zijn er om te vech-ten, zei hij.

K rijgsmaGI1t

De gevechtskracht en de pa-raatheid van de 1<4;ijgsmacht vormde een belangrijk onder-deel van zijn rede. De Neder-landse mariniers noemde hij ,.volledig onmisbaar". Niet van·'llege de amfibische lan-dingen die ze verrichten kun-nen, maar ,.omdat het goed getrainde beroepssoldaten zijn. En dat is het uitgangs-punt voor toekomstige ont-wikkelingen binnen Neder- ' land. Het zijn mensen, waar men op kan rekenen". Dat kan, vindt mr. Van Riel niet van alle militairen worden gezegd. En in dat verband verwees hij naar het blad van de VVDM (Vereniging voor Dienstplichtige Militairen) dat hij ,.tot zijn verdriet" altijd lezen moet. Marine, land- en luchtmacht beschouwt hij overigens als even noodzake-lijk als het korps mariniers.

Wereldbeeld

Mr. Van Riel schilderde een somber wereldbeeld. ..De Sowjet-Unie voert een be-wuste imperialistische poli-tiek. U weet hoe zwak de economische positie van het land is buiten de oorlogs-industrie. Toch zoeken de Russen naar steeds meer steunpunten in de wereld. Vanuit een marxistische ideo-logie rechtvaardigen zij hun streven naar de wereldhege-monie. Het is felle dogmatiek, totaal onliberaal. Binnenkort" vervolgde hij. ,.zullen er vÜf maal zoveel Chinezen zijn als Russen. De Sowjet-Unie kan zich nooit· teweer stellen te-gen China zonder de econo-mische steun van het Westen en het product van de weten-schap van westerse univer-siteiten. Innerlijke bittere noodzaak drijft hen er toe ons te overheersen."

Mr. Van Riel toonde zich er verheugd over dat de West-duitse regering - ook met so-cialisten - wél verantwoorde-lijkheid wenst te dragen voor de gevechtskracht van haar leger. Maar het Duitse leger zal steeds sterker worden en daarvan zullen andere landen steeds afhankelijker worden, meende hij.

Misdaadbestrijding

De misdaad en de misdaad-bestrijding kregen in zijn rede ook ruime aandacht. Mr. Van Riel is er niet van overtuigd dat de doodstraf afschrikwek-kend zal werken. ,.Het helpt maar voor één ding: je ziet de betrokkene niet meer terug". De doodstraf kan volledig ver-meden worden, wanneer de gevangenen goed worden be-waakt. ,.De tijd van genade voor de genadelozen is

voor-bij . . . . Voor wie zich een vijand toont van de samen-leving, geldt: Geweld wordt met geweld

gek~erd.

Anders wordt de samenleving onmo-gelijk".

Op algemene vergadering

Zoals gebruikelijk was het laatste agendapunt van de algemene vergadering van de VVD de bespreking van het beleid der Kamerfracties. On-geveer twintig afgevaardigden stelden vragen over de meest uiteenlopende zaken. Ze wer-den beantwoord door de voor-zitters van beide Kamerfrac-ties (voor het betoog van de heer Van Riel zie men pagina 11) en door elf Tweede Kamerleden.

Kamerlid Waalkans verdedig-de het VVD-beleid met be-trekking tot de vangstbeper-kende maatregelen voor de ' visserij. Hij ontkende dat de fractie daar met een zekere lauwheid op gereageerd zou hebben. ,.De overheid legt op grond van internationale af-spraken een productiebeper-king op aan zelfstandige ondernemers en daar hoort een redelijke compensatie tegenover te staan··, aldus Waalkens. Hij wees erop dat uit de bedrijfstak zelf het voor-stel was gedaan voor een beperking tot zestien visdagen per maand. ,.Als blijkt dat dit voldoende is, zijn wij het daar graag mee eens", Waalkans bracht verder in herinnering

dat de VVD aan de minister een nota voor lange termijn-planning heeft gevraagd. Een motie om de intrekking van de oliesubsidie aan vissers ongedaan te maken was mede door de ~VD ondertekend, maar dat is door een inmid-dels herstelde fout van de staatsdrukkerij niet uit de verf gekomen.

n·

, i l . .

. r·, H ::_

Ook over ontwikkelingssa-menwerking beantwoordde Waalkans enige vragen. Hij zei o.m. dat de VVD niet tegen het verhoogde totaalbedrag voor ontwikkelingshulp is, maar wel een andere richting voor de besteding van dat bedrag bepleit. Binnenkort is over dit onderwerp een studie van de leidersstichting te verwachten. De VVD is ak-koord met de stopzetting van de hulp aan Chili en meent dat ook de hulp aan Cuba (,.alle criteria voor die hulp zijn geschonden") stopgezet moet worden.

Mevrouw Veder ging uitvoerig in op het drugbeleid. Kort-heidshalve verwijzen wij naar het artikel over dat

onder-werp op pagina 1 8 in dit blad.

Drs. Scherpenhuizen besprak enkele aspecten van de be-stemmingsplanprocedure. Er is bezorgdheid, ook bij de VVD, over de lange duur van die procedure. Gedacht kan worden bijvoorbeeld over be- : korting van enkele termijnen. Maar het lijkt geen goede zaak om, zoals minister Gruy- ; ters wil, de mogelijkheid van beroep op de Kroon voor niet-zakelijk gerechtigden uit te sluiten. In 50% van de geval-len krijgt de klager gelijk en dat betekent dat zo'n beroeps-mogelijkheid zeker niet zin-loos is. Scherpenhuizen deed een beroep op allerlei actie-groepen, die vaak heel terecht actie voeren, een redelijk ge-bruik te maken van de moge-lijkheden die de wet biedt. Overdaad schaadt, zei hij en dan wordt bij de overheid de neiging groter om beperkende maatregelen te nemen, die de goede zaak niet dienen.

Mr. Portheïne onderstreepte dat de VVD zich sterk blijft maken voor een

klimaatsver-Partijfinanciën

Een van de agendapunten van de algemene vergadering van de VVD betrof een voorstel van het hoofdbestuur om wijziging te brengen in de contributievérdeling. Het ging daarbij niet om de hoogte van de contributie, maar om de verdeling daarvan tussen hoofdbestuur, kamercentrales el) afdelingen. En met name om de verdeling tussen de kamercentrales onderling van de 14%, die voor alle kamer-centrales samen is bestemd. Er lagen naast het voorstel

van het hoofdbestuur twee andere voorstellen: een amen-dement van de kamercentra-les Gelderland, Leiden, Dordrecht, Haarlem en

Utr~cht, alsmede een amen-dement van de afdeling Land van Altena. Na een uitvoe-rige discussie werd het amen-dement van de kamercen-trales (dat het verst ging en dus het meest afweek van het hoofdbestuursvoorstel) met 839 tegen 526 stemmen verworpen. Het amendement van de afdeling Land van

Altena, dat een tussenoplos-sing inhield, werd met 712 tegen 659 stemmen aange-nomen. De verdeling zal dus plaats hebben volgens de door Land van Altena voor-gestelde sleutel (zie pagina 24 van ons vorige blad).

Uit de verantwoording, die mevrouw Van Someren als penningmeester van de partij aflegde, blijkt dat de VVD 1975 heeft afgesloten met een batig saldo van

f

7 4.000. Mevrouw Van Someren bracht in herinnering dat de

betering voor het midden- en kleinbedrijf. De integratie van het beleid jegens midden-en kleinbedrijf noemde hij essentieel. Over de winkelslui-tingswet zei Portheïne o.m.: .,Wij zullen er voor vechten dat de winkels op zaterdag-middag tot zes uur open mo-gen blijven. Dat is in het belang van allen, ook van de werknemers in het winkelbe-drijf'.

Detensiespecialist Ploeg zei dat de VVD-fractie de de-fensie niet als sluitstuk wenst te zien, maar als een van de belangrijkste collectieve voor-zieningen. De nota-Vredeling heeft de VVD als kennisgeving aangenomen en beschouwt zij als minimum-basis voor het beleid. Haar bezwaren tegen die nota heeft de VVD in zes moties tot uitdrukking ge-bracht. De verdere bezuini-ging, die de regering nu wil, tracht de VVD te verhinderen. Overigens was Ploeg ver-heugd dat het ledental van de VVDM drastisch afneemt en vond hij de overheidsvoor-lichting over defensie slecht. Kamerlid Koning stelde vast

vervolg op pag. 14

tientjes-actie een half miljoen heeft opgebracht. Zonder die actie zou 1975 een tekort van

f

90.000 hebben opge-leverd. Van het half miljoen is

Uit de

Senaat

IsHaya

een coiDIDunist?

De inmiddels wel bijna be-ruchte PPR-minister Van Doorn voor de CRM heeft het bij de behandeling van zijn begroting in de Eerste Kamer wel heel bont gemaakt. Hij ontweek iedere critische vraag, weigerde tot in laatste instantie op de zeer concrete vragen van mevrouw Van Someren te antwoorden en meende met debating-club-trucs de oppositie van zich af te houden. Hij legde zijn te-genstanders woorden in de mond en dichtte hen gedach-ten toe, die zij respectievelijk niet gesproken en niet gehad hadden ... Zelfs op mijn vrien-delijke uitnodiging", aldus mevrouw Van Someren, .. zijn suggesties terug te nemen, is hij niet ingegaan. Het gebeurt zelden dat een minister om zijn gedrag in de Kamer be- !

critiseerd wordt. Ik moet dat toch doen" aldus de woord-voerdstervan de VVD.

Waar ginghet inhoudelijk om? In beide Kamers huldigt de VVD het standpunt dat bij het verlenen van subsidie aan de pers, d.w.z. aan individuele bladen, objectieve normen en een wettelijk kader nodig zijn. Mevrouw Van Someren verwees naar Struyckens verhandeling over het wets-begrip en vroeg of de minister het niet met Struycken eens is als hij betoogt dat de staat als uitdeler, juist die staat, van bedrijfs- en levensbehoeften onderworpen moet worden aan de wet, omdat anders de 1

burger onvoldoende beveiligd is tegen onrecht en willekeur van de administratie.

objectieve normen, wat dan? Het antwoord is niet geko-men. Toch baseert de heer Van Doorn zijn beleid op een door hemzelf geconstateerde .. bedreiging van de vrijheid van meningsuiting, cultuur-vervlakking, popularisering en een bedreiging voor de gees-telijke volksgezondheid". Dat is niet gering, maar noch Wim Keja in de Tweede Kamer, noch Haya van Someren in de Senaat kregen te horen waar die afschuwelijke bedreiging zich nu wel voordeed.

Het wapen van de minister is simpel: men geeft gewoon geen antwoord, men tracht door een hooghartig zwijgen de tegenstander te intimide-ren. Het is jammer dat parle-mentariërs niet de vrijheid hebben de minister te bejege-nen zoals schaatskampioen Hans Van Helden deed. Van Helden verweet de minister dat hij Veronica de ether uitgejaagd had. De heer Van Doorn haastte zich te zeggen dat hij Veronica toch een paar uur zendtijd had gegeven. Dit is een formele waarheid, maar materiaal een jokkentje. De heer Van Doorn weigerde Veronica zendtijd, maar werd door de Raad van State op de vingers getikt en hij was ge-dwongen de gevraagde zend-tijd alsnog te verlenen. Dat wist Hans van Helden niet, maar hij voelde kennelijk uiterst goed aan waar de schoen wrong.

De Veronica-affaire en het stoten van de ministeriële neus had in de Tweede Kamer nog een merkwaardig gevolg. Terwijl de omroepwet als objectieve norm het getal van de aanhang kent (de bur-De minister antwoordde dat

hij dat niet zonder meer met Struycken eens was. Hij gaf toe niet .,zo maar zijn gang te kunnen gaan" maár liet in het midden wat hij van plan is. Intussen heeft al subsidiëring aan individuele bladen plaats gevonden.

Geen wettelijk kader, geen

i gers maken zelf wel uit of zij iets anders willen) heeft een meerderheid in de Tweede

1

Kamer (PvdA, KVP en AR)

'

'

:;··.·:··.:·)!~·, ~·.·<

.

. f , • '!~~~< ..

'"<;:

v ' ."'' l\'~ -,.

een motie gesteund waarin de minister de macht wordt ge-geven zelf uit te maken of een nieuwe omroeporganisatie wel of niet iets nieuws te bieden heeft. Dat zou boven-dien ook nog van toepassing mogen zijn op bestaande omroepen. Openlijk werden in dit verband de AVRO en de TROS genoemd. Het is kenne-lijk een Doorn in het oog van aan zuilen verwante partijen dat deze beide omroepen het uitstekend doen en zich in een groeiende populariteit kunnen verheugen. Het mag spijtig zijn voor de VARA. KRO en NCRV, maar in een demo-cratie maken de burgers uit wat er gebeurt en niet de minister. Het getuigt van een bedenkelijke gezindheid in een dergelijke ontwikkeling van bovenaf te willen ingrij- I

pen.

nog steeds de dubieuze pro-cedure bij de benoeming van de heer Jurgens tot voorzitter van de NOS niet is vergeten, heeft nu ook de VVD-Eerste Kamerfractie de heer Van Doorn het rode licht laten zien. Men kan zich nu eenmaal niet ongestraft progressief noemen en 1 9e eeuws auto-ritair handelen.

Haya van Someren na het debat: .. Als die man progres-sief is, dan ben ik een com-munist."

beleid van de redactie van Vrijheid en Democratie er goed af. De afdeling Rijswijk sprak van een blad dat .. bij-De minister bestreed de motie

zwakjes en .,stelde zich open" voor de daarin tot uiting ge-brachte gedachten. Toen mevrouw Van Someren hem in de Senaat om opheldering vroeg bleef hij het antwoord schuldig. In de Eerste Kamer verbaast niemand zich hier-over.

De positie van deze minister is bepaald niet sterk. Zijn eigen PPR-fractie viel hem bij monde van de heer Hoefna- · gels openlij,k af. Enkele socia-listen onthielden zich van stemming bij de aanvaarding van de begroting. De VVD had om hoofdelijke stemming ge-vraagd en stemde unaniem tegen het beleid van de

minis-I ter, nadat uitdrukkelijk

staats-secretaris Wim Meijer (PvdA) geprezen was om zijn openhartig en deskundig ant-woord. '

Na de KVP en KRO waar de heer Van Doorn zich weinig vrienden maakte, na de NOS die hem een te grote betut-teling verwijt die bovendien

1 zonder goed aan de moderne

eisen voldoet". De afdeling Baarn zette een vraagteken achter het advertentiebeleid. In zijn antwoord ging de hoofdredacteur voornamelijk in op de voorstellen van de af-deling Roden. Of de rubriek De VVD van A totZeen ande-re indeling zal krijgen is een zaak van het algemeen secre-tariaat. Een beperkt register, verwijzend naar de belang-rijkste artikelen, zegde de hoofdredacteur toe. Hij wees erop dat vorig jaar in 13 van de 21 nummers een uitvoerig interview met of een artikel van de hand van een kamer-lid is geplaatst en zegde nader overleg met de fractie toe over een kolom voor kamer-leden ... Zij kunnen natuurlijk niet allemaal in elk blad een kolom krijgen. Eén kamerlid per nummer betekent dat ieder éénmaal per jaar aan bod komt en straks na de verkiezingen misschien wel eenmaal per twee jaar".

.

.

dat de fractie oog heeft voor de onrechtvaardige verschil-len die bestaan in de uitke-ringen voor leslokalen bij het lager onderwijs ten opzichte van ander onderwijs. Het is een ingewikkelde materie, omdat sommige uitkeringen via het gemeentefonds lopen, andere rechtstreeks uit de onderwijsbegroting worden betaald.

l<apln~J···r.

Koning pleitte voor bezuini-ging niet alleen op de rijks-uitgaven, maar ook op de ge-meentelijke uitgaven. Hij wijdde voorts enige aandacht aan het regeringsbeleid in de kapingszaken. In antwoord op een desbetreffende vraag keurde hij dat beleid goed, niet alleen ten aanzien van Beilen, Amsterdam en Sche-veningen, maar ook met be-trekking tot de Franse Ambas-sade.

Mevrouw Kappeyne van de Coppello vertelde dat de fractie zoveel mogelijk bij elk wetsontwerp uitholling van de wetgevende macht tracht te voorkomen, door met name de mogelijkheid van algemene maatregelen van bestuur aan banden te leggen. Verder sprak zij over het toene-mende verschijnsel dat aan CRM-subsidies aan stichtin-gen allerlei voorwaarden wor-den verbonwor-den ... Enerzijds is dat een goed ding, omdat meer controle op de kwaliteit en de deskundigheid gewenst is, anderzijds moet het die stichtingen niet onmogelijk gemaakt worden normaal te werken. De overheid mag geen regels geven over de inrichting van het werk. Daar-mee wordt het particulier initiatief de nek omgedraaid en wat er nog over is van de gemeentelijke autonomie om zeep geholpen", als mevrouw Kappeyne.

Mr. GelHtsen sprak o.a. over steunverlening door de over-heid aan individuele bedrijven. Dat leidt tot toenemende

overhei~sbemoeiing en tot concurrentievervalsing. Zo'n beleid wijst de VVD af. Het accent moet niet liggen op de EHBO, maar op preventieve maatregelen.

Sprekende over de criminali-teit zei Geurtsen, die het toenemend onbehagen in de samenlevjng onderkent, dat we ons toch niet mogen laten leiden door het meest ge-ruchtmakende _maar tevens kleinste deel der criminelen. De grote massa bestaat nog steeds uit incidenteel falen-den. ..Bij het bepalen van een beleid gaat het steeds om de afweging van het in-dividuele en het collectieve belang. We moeten zorg-vuldig wegen. Preoccupatie of automatisme mogen voor-al niet de doorslag geven. Zeer belangrijk is het te trach-ten de maatschappelijke om-standigheden weg te nemen, die tot criminaliteit leiden". Geurtsen antwoordde ook op een vraag over de houding van de VVD ten opzichte van de onttrekking van minderja-rigen aan het over hen ge-stelde gezag ... Ons standpunt is, dat die onttrekking alleen dàn niet strafbaar mag zijn, als zij geschiedt in het kenne-lijke belang van het kind zelf. De hulpverleners moeten zich kunnen beroepen op een strafuitsluitingsgrond, maar het laatste woord moet aan de onafhankelijke recht!'lr blijven".

Kamerlid Evenhuis zei grote bezwaren te hebben tegen het afbouwen van de MD-oplei-dingen. De nieuwe part-time opleidingen die daarvoor in de plaats moeten komen be-vinden zich nog in een te experimenteel stadium en zul-len, naar Evenhuis vreest, een

zeer bloedarm bestaan lijden. Dees ging in op het juist in de Kamer gevoerde fluordebat Kortheidshalve verwijzen wij in dat verband naar ons Ka-merjournaal, elders in dit blad.

Berkhouwer bracht in herin-nering dat in 1978 de eerste verkiezingen voor het Euro-pese parlement gehouden zul-len worden . ..In Europa maken de christen-democraten een pas op de plaats, de socialis-ten verliezen zich in nationa-lisme. De liberalen zijn de voortrekkers, die de lichten brandend houden", zei de oud-voorzitter van het Euro-pees parlement. Hij vindt dat de EEG de poorten voor Grie-kenland moet openen, nu de kolonels daar zijn vertrokken en betreurt dat Europa geen rol van betekenis speelt in het geschil tussen Griekenland en Turkije. Over Spanje zei

Berk-Liberale

federatie

De ondervoorzitter van de WO, mr. H. P. Talsma, heeft de algemene vergade-ring meegedeeld dat op 26 maart te Stuttgart de fede-ratie van liberale partijen ·in de landen van de

Euro-pese Gemeenschap zal wor-den opgericht. Vorig jaar heeft de algemene verga-dering de statuten van deze federatie goedge-keurd en het hoofdbestuur gemachtigd tot de federa-tie toe te treden.

Naar verwacht wordt zal de federatie enkele werkgroe-pen instjlllen om studies voor te bereiden over onder-werpen zoals:. de instellin-gen van de Europese, Unie en mensen- en burgerrech-ten: voedselvoorzieningen en landbouw; economische en monetaire unie; reg.ionale politiek; buitenlandse poli-tieken defensie.

Het is de bedoeling om in het najaar het eerste werk-congres van de federatie te houden. De WO is verzocht dit congres te organiseren en zal daar graag gevolg aan geven. Vermoedelijk zei het congres in Den Haeg plaats hebben.

•

houwer: .. Zo min als er in Nederland alleen Uylen, Aries en lenen rondlopen, is dat in Spanje het geval.. Naarmate de democratie in Spanje be-tere kansen krijgt, zal Europa ook meer voor Spanje moeten open staan".

Wiegel tenslotte ging in op de vraag welke rol de defensie zal spelen bij een kabinets-formatie. ..De Nederlandse soldaat mag niet worden de soldaat met de hoogste wed-de, maar met wapens waar-mee hij een eventuele oorlog zeker zal verliezen. Wij zijn slechts bereid deel te nemen aan een regering, als het voor-genomen defensiebeleid ons vertrouwen kan hebben en past in de Nederlandse ver-plichtingen jegens onze bond-genoten".

Voorts antwoordde Wiegel op de vraag waarom hij in Utrecht had deelgenomen aan de demonstratie tegen de Spaanse doodvonnissen ... Wij wensen geen selectieve ver-ontwaardiging te betrachten", zei hij. Hij herhaalde het in ons blad al eerder vermelde uitvoerige commentaar op die zaak. Ten aanzien van de abortus merkte Wiegel op dat de VVD-fractie bereid is tot overleg met de indieners van andere initiatiefwetten. Hij sprak de hoop uit dat het abortus-vraagstuk zo snel mo-gelijk uit de politieke strijd zal worden gehaald.

Bestuur

en Adviesraad

Op 2 7 februari 1976 werd te Utrecht een vergadering van het bestuur met de Advies-raad gehouden. Een der be-langrijkste agendapunten was de verkiezing van de voorzit-ster. Onze huidige voorzitster mevrouw mr. N. M. W. Dett-meijer-Labberton is in het na-jaar van 1976 aan de beurt van aftreden en niet herkies-baar. Het Bestuur stelde voor om als haar opvolgster te be-noemen mevr. E.Aiberti-Tuijn-man, thans vice-voorzitster. Mevr. Alberti werd bij accla-matie gekozen. Mevrouw Dettmeijer zal op de Najaars-conferentie te Lunteren haar

functie overdragen. Op de ver-gadering gaf mevrouw Veder een overzicht van de stand van zaken betreffende het drugprobleem. Mej. Kappeyne v. d. Coppello belichtte de mogelijkheden van behande-ling van de drie ingediende wetsontwerpen inzake de abortus. Dit betreft de ont-werpen van de PvdA, de VVD en het gezamenlijk ontwerp van de ARP en KVP.

De Landdag zal dit jaar wor-den gehouwor-den in Den Bosch op maandag 3 mei 1976. De Najaarsconferentie wordt dit jaar weer gehouden in de Blije Werelt te Lunteren en wel op 29 en 30 oktober

1976.

Wilt u de data vast noteren? Nadere

bijzonder-heden zullen worden bekend

gemaakt in onze rubriek in

.. Vrijheid en Democratie".

Vrouwenraad

Op 9 december werd door de voorzitter van de Sectie Internationaal Werk van de Nederlandse Vrouwenraad mevrouw A. F. Hamm-Tàn-naer de Werkgroep Europese Bewustwordiïig (WEB) geïn-stalleerd. De sectie heeft dit initiatief genomen omdat men rekening moet houden met het feit dat het zeer waar-schijnlijk is dat in mei 1978 voor de eerste maal directe verkiezingen gehouden zullen worden voor het Europese Parlement binnen de negen landen van de EEG. De sectie acht het haar taak, de vrouw daarop voor te bereiden. De werkgroep draagt de naam WEB en hoopt als zodanig te gaan functioneren. De werk-groep heeft haar volgende doelstelling geformuleerd: Te trachten via verschillende vrouwenorganisaties in Ne-derland de vrouw bewust te maken van het Europees Burgerschap en voor te berei-den op de Europese verkie-zingen, die gehouden zullen worden in mei 1978,

De volgende plannen zullen

verder worden uitgewerkt: Een themanummer, uit te

brengen door de NVR, een

cursus in de Europese

Burger-schapskunde en een politieke

scholingscursus.

De laatste twee zaken zullen in nauwe samenwerking met de werkgroep Politieke Scho-ling verwezenlijkt moeten worden. Tevens zal de WEB zich beraden op welke wijze gerealiseerd kan worden dat meer vrouwen zich voor het Europees Parlement verkies-baar zullen stellen.

Het ligt in de bedoeling van de WEB u regelmatig via de Nieuwsbrief van de NVR en uw eigen organisatiebladen op de hoogte te brengen van de vorderingen zodat u er plaatselijk rekening mee kunt houden bij uw planning voor het seizoen '76-'77 en '77-, '78.

Wij hopen zeer dat .,Europa" uw belangstelling zal trekken en dat u aan de basis zich intensief met dit onderwerp zult gaan bezighouden. De WEB zal u hiervoor de beno-digde informatie trachten te verschaffen.

Wilt u nadere inlichtingen, dan kunt u die krijgen bij de Nederlandse Vrouwen Raad, Sectie Internationaal Werk, Laan Capes van Cattenburch 72, Den Haag. •

Geu;rest en territoriale decentralisatie

Minister De Gaay Fortman heeft de provinciale besturen een nieuwe schets voor een andere provinciale indeling van ons land om advies toe-gezonden. Hieruit blijkt dat de bewindsman zijn oorspronke-·lijke idee van 26-mini-pro-vincies heeft laten varen; nu is sprake van 24 nieuwe provincies. Aldus een bericht in de NRC ·van 28 februari j.l. Aan de plannen van de minister is het een en ander voorafgegaan uiteraard, bo-vendien moeten ze bezien worden in het licht van de historische ontwikkeling van de ruimtelijke indeling van ons land .. Mr. D. W. P. Ruiter heeft beide aspecten vastgelegd in

een proefschrift dat onder de titel Gewest en territoriale decentralisatie verschenen is

bij uitgeverij Samson te Alphen a/d Rijn. Hierin con-stateert hij dat de behoefte aan ..regionaal" beleid in Nederland voornl na 1960 aanleiding heeft gevormd voor een gestaag groeiend aantal rapporten, nota's, (voor)ontwerpen van wet e.d. De studie is gericht op de uitwerking van de regionalise-ringsgedachte, welke van doorslaggevende betekenis zal zijn voor de gehele for-mele opbouw van onze staats-organisatie: de bestuurlijke gewestvorming. ,

'

De gewestvormingsgedachte komt voort uit de sfeer van het binnenlands bestuur. In het eerste deel van zijn studie gaat de schrijver derhalve eerst de ontwikkelingsge-schiedenis na, waarbij hij teruggaat naar de periode tussen 1848 en 1851, de

door drs. C. H.Jansen

periode waarin de (grond)-wettelijke structuur van ons huidig binnenlands bestuur tot stand kwam. Vandaar gaat de schrijver in het kort in op de ontwikkelingen in dit stelsel tot 1960. Voor de

periode daarna vat mr. Ruit~r

de reeds genoemde rappor-ten, nota's etc. samen en voorziet ze van een kritische kanttekening.

In het tweede deel benadert de schrijver de gewestvor-mingsproblematiek vanuit een overwegend staatsrechtelijke invalshoek. Het doel van de studie was vooral meer inzicht te verkrijgen in de staatsrech-telijke grenzen die het stelsel van binnenlands bestuur stelt aan de mogelijkheden om tegemoet te komen aan de maatschappelijke behoefte aan bestuurslichamen van re-gionale schaal in ons binnen-lands bestuur. (31 5 pag.)