Integriteit van de

(1)

Partijblad van de Volkspartij

• :1 p,. .. ns.c~~nP{rtl-A: Vrijheid ^&Democratie

. ooOJ~h~ ~;::: poi..rnt:IZ~

~·_p.t-l~ .

liED""_ ^i.p;t.."'1~Jt.N

Richard Ellis

'

International

Property Consultants Gebouw Hirsch Leidseplein 29 1017 PS Amsterdam Telefóon 020-26 26 91

MEI 1989, NR. 1376 HOOFDREDACTEUR: RENY DIJKMA~ CORRESPONDENTIE-ADRES WD, POSTBUS 30836, 2500 GV 'S-GRAVENHAGE

VVD-fractievoorzitter Joris· Voorhoeve:

Integriteit van de

m.oest overeind blijven

doorHENY DIJKMAN

Op 2 mei viel het kabinet. In de media werd dit gebeuren getypeerd met 'De nacht van Voor hoeve'. De vorige keer dat een kabinet het loodje moest leggen vanwege een onoplos- baar conflict met een coalitie- fractie-ligt 23 jaar achter ons.

Het is dus een niet alledaags gebeuren. Voor u, VVD-leden, een uitvoerige terugblik met Joris Voorhoeve op het hoe en waarom van de val van het tweede Kabinet~Lubbers.

Fractie unaniem

. T oris Voor hoeve: . 'Na tuurlijk zullen er mensen zijn die zich àf- vragen, had het niet anders en bet(;')r kunnen lopen? Maar welke alternatieven bestonden er?

Het eerste alternatief was dat het kabinet eigener beweging de week voorafgaande aan dit debat had besloten om het reiskostenforfait niet af te schaffen en de accijnzen niet zo fors te verhogen~

Met de leden van het kabinet is niet weken, maar maandenlang gesproken om van die voorwaar- den af te zien. Het kabinet besloot dat toch te doen en die boodschap van de· VVD-fractie te negeren.

Toen de fractie op 29 april in een spoedvergadering bijeen was, deed de vraag zich voor: 'Gaan we door de knieën, accepteren we dat of gaan we een openbaar debat met het kabinet aan om dat ver- keerde besluit terug te nemen?' De fraètie wilde niet door de knieën. De fractie wilde het debl'tt.

Het is de enig juiste parlementai- re weg.

Risico's

In de uitkomst van dat debat zat ook weer een aantal mogelijkheden. De eerste was dat een deel van het kabinet zou Zijn afgetreden. Dat leek mij een buitengewoon slechte uitkomst. Dat moest worden vermeden. Het eerste risico was dat de VVD-mi- nisters waren afgetreden en de CDA-bewindslieden waren blijven zitten. Dàt leek me een ver-

~ keerde uitkomst. Een tweede mo-

Het Jaarverslag over 1988 is ge- reed. Belangstellenden kunnen het bestellen door op gironummer 40.18.232 t.n.v. WD-informatie- rekening te Den Haag f 10,- te storten, onder vermelding van 'Jaarverslag 1988'.

' gelijkheid was dat het kabinet tegemoet zou komen aan de VVD- fractie. Er was ruimte voor. Dat had geen geld gekost. Dat vroeg alleen politieke wil. Op dat feit heb ik het debat geconcentreerd.

De derde mogelijkheid was dat het politieke draagvlak voor het kabinet als geheel zou komen te ver- vallen. Dat laatste is het geworden.'

Volhouden

Na een week van lange verga- deringen, veel onderling ovedeg, weinig slaap, intensieve voorbereiding en talloze interviews, is Joris Voorhoeve de energie zelve.

In het enige vrije uurtje dat hij 'om· het hoofd helder te houden' stevig door het Haagse Bos wan- delde om fris het debat in te gaan, riepen trimmers en fietsers tegen hem: 'Flink zijn nu en volhouden.' Op het fractiesecretariaat kwamen pakken brieven, telefoontjes, telexen en faxen binnen van een- zelfde strekking. De maandag- avond voorafgaand aan het debat kwamen hoofdbestuur en kc- voorzitters in spoedvergadering bijeen. Alle betrokken partijen konden daar onder leiding van voorzitter Ginjaar hun zaken uit- eenzetten. Voorhoeve kreeg daar voor het fraètiebesluit van 29 april de .volledige steun van de partijtop. Ook was hij verzekerd van de steun van de VVD-Eerste- Kamerfractie. Verwonderlijk· was al deze bijval niet, omdat Voor- hoeve handelde volgens de uit- spraak van het partijcongres te Veldhoven. Daar hadden de leden een motie inzake de afschaffing van reiskostenvergoeding met grote meerderheid afgestemd. Op

Joris Voorhoeve tijdens zijn inbreng in het spoeddebat. (Foto: Miehiel Sablerolle)

die 1 mei-avond stond echter nog niet vast hoe de bal verder ging rollen.

Grijze Tussenpolitiek

De VVD Tweede-Kamerfrac- tievoorzitter deed in eerste termijn iets ongebruikelijks. Aan het eind diende hij gelijk een motie in met de volgende inhoud:

'De Kamer, gehoord de beraad- slaging, overwegende dat een deel van de nodige lasten ter financie- ring van het Nationaal Milieu Be- . leidsplan niet eenzijdig mag wor- den afgewenteld op het woon-

Tijdens de beantwoording door de preinier valt een uur lang het geluid uit. Even is er een kort contact tussen de tegenspelers van die nacht. Voorzitter Dolman besluit na een kwartier stilte zonder microfoons verder te gaan. (Foto: Miehiel .c:;",,hiR.rnii.Rl

-~~;·-:,--· ' ._. -

werkverkeer, overwegende dat de concurrentiepositie van het be- roepsgoederenvervoer niet door scherpe accijnsverhogingen mag worden aangetast, overwegende dat de milieuvervuiling door het autoverkeer met effectieve maat- regelen moet worden verminderd anders dan bovengenoemde, ver- zoekt de regering:

- de belastingaftrek voor woon- werkverkeer niet af te schaffen, - de dieselaccijnsverhoging van

f 450 miljoen üi beperken tot 350 miljoen.'

Waarom kwam Voorhoeve niet in tweede termijn met die motie?

'Omdat in eerste termijn en ook voor het debat" al duidelijk was waar het om draaide. De fractie wilde vermijden dat het een ta- . meiijk vage toestand zou worden.

Het was niet nodig om die hete brij heen te draaien. Het was het

·een ófhet ander: ofwel het kabinet zou de wijzigingen die de VVD voorstelde aanvaarden. Daar was volgens mij alle ruimte voor, want er werd helemaal geen gat mee geschoten. Ofwel het kabinet zou daar 'nee' op antwoorden. De fractie wilde niet een: 'misschien', 'mits', 'tenzij' ... geen grijze tussen-politiek. En eigenlijk vanaf het moment dat de premier 'nee'

· zei op mijn vraag: 'Bent u bereid het besluit de afschaffing van het reiskostenforfait in te trekken?' was 'de race gelopen. Daarom kon ik ook in een eerdere fase van het debat niet ingaan op het voorstel

(vervolg op pag. 2)

_ INHOUDSOPGAVE Dit partijblad heeft een tweeledig karakter. Door de v.al van het kabinet Lubbers II zult u op de eerste pagina's een overzicht van de gang van

zaken treffen in het uitvoerige interview met Joris Voorhoeve, VVD-fractievoor- ·

zitter-in de Twee.de Kamer.

Elders in dit blad treft u een aantal nieuwe data waarop bijeenkomsten zijn vastge- steld i.v.m. de Tweede-Ka- merverkiezingen op 6 sep-

tember aanstaande.

Daarnaast is deze krant ook.

gericht op de komende Eu:

ropese Verkiezingen van 15 juni aanstaande.

De mededelingen nr. 226 en 227 zijn inmiddels in het bezit

van de secretarissen.

Tot slot: door het gewijzigde tijdschema voortvloeiend uit de vervroegde Tweede Ka- merverkiezingen zal het vol- gend nummer van Vrijheid &

Democratie niet op 27 juni uitkomen, maar op 11 juli. ..

Daarin zullen de. kandida~

tenlijst voor de Tweede Kamer plus de discussies over het

-concept-

verkiezin.gsprogÎ-amma naast een beschouwing van de uit- slag van de Europese verkie-·

zingen worden opgenomen.

De belastingvereenvou-

digings~ ·en verlagingsopera- tie werd afgelopen maand in

de Senaat behandeld. · Woordvoerder John van Graafeiland doet hiervan

verslag.

pag.4

Europ~dag in Gelderland trok 500 bezoekers. Een

reportage.

. pag. 7

. In de Romeins genummerde bijlage treft u de aanvulling op de .beschrijyingsbriefvoor de BOste A.V. op 26 en 27 mei

aanstaande plus het ;financieel verslag van de pennil}g-

meester.

VERDER IN DEZE . VRIJHEID EN DEMOCRATIE

De voorzitterscolufun op pag.3

Programma congres vim de Vrouwen

pag.7 Europatoernee

pag.7

Lintjesregen trof ook VVD pag.lO

Van A totZ pag.l2

(2)

Integriteit van de VVD moest overeind blijven,

(vervolg van pag. 1)

van' de premier die motie aan te houden. Dat betekende immers dat deze motie, die het karakter had van een motie van afkeuring,·

boven het kabinet was blijven hangen. Dat zou een afblad- deringsproces van het kabinet hebben veroorzaakt .. Zo- iets is staatsrechtelijk nog nooit ver- toond.'

Waterdrager

voor boven de 10 kilometer is gebaseerd op de tarieven van het openbaar vervoer 2e klas. Of het nou een sportieveling is die 20 kilometer op zijn racefiets naar zijn werk gaat, of op zijn brommertje, of met de trein of met de auto ...

allen hebben zij kosten om naar hun werk te gaan. Het gaat om de standaardaftrek Als die vervaft kost dat de mensen al gauw een fors bedrag.

Tabel

Voorbeeld gevolgen (in guldens per jaar) van afschaffing reiskostenforfait voor een werknemer zonder reiskostenvergoeding (uitgaande van tariefstructuur Oort; premie-opbrengst wel vertaald in lager tarief eerste schijD.

Reisafstand bruto loon f 30.000 + f 34 - f 240 - f 339 - f 522 - f 709

bruto loon f 60.000 + f 62

- f 328 - f 468 - f 728 - f 993

MEI1989

lost. Dat geldt ook voor de fileproblematiek. Voor die milieuvervuiling door auto's is maar een

echte oplossing en dat zijn ka- talysatoren. Dit geldt ook voor het vrachtvervoer. Het is 100 maal zo effectief als prijsmaatregelen, want de mensen stappen niet in het openbaar vervoer als ze daar- mee per dag een uur of meer langer onderweg zijn dan met hun auto. Dat openbaar vervoer moet verbeteren door hogere frequentie en betere aansluitingen, zodat mensen niet onnodig staan te wachten. De fileproblematiek is aan te pakken door spreiding van werktijden. Een goed parkeer- beleid aan de rand van de steden is effectiever dan prijsverhoging van autobrandstof.

Verder moet in de groeikernen de werkgelegenheid worden ge- stimuleerd. In die steden moeten

de Grave rekent dagen voor, mee en in de vergaderzaal met Voorhoeve. (Foto: Miehiel Sablerolle)

2

Er zullen nog veel kabinetten komen waarin de VVD een groot aandeel kan hebben. We moeten op langere termijn kijken. Iedere politieke partij moet bereid zijn de . oppositie in te gaan als dat nodig is. Of dat nodig is, weten we pas Het was duidelijk dat aan de

politieke steun van de VVD-fractie ten aanzien van het tweede coaJitie-kabinet een eind was gekomen. · Er zijn voorbeelden te over waarbij de VVD waterdrager was met goede initiatieven en het CDA met de eer ging strijken of de zwarte piet naar de kleinere coalitiepartner speelde. Zo deed·

het de VVD-fractie pijn om de al- leenstaandentoeslag in de operatie-Oort door. het CDA getor- pedeerd te zien. Zo vonden de li- beralen het verbazingwekkend premier Lubbers in 'Achter het Nieuws' te horen praten over uit- breiding .van de STER-tijd, zodat de behoefte ~an commerciële t.v.- zender in een duaal bestel - een VVD-wens -wel af zou nemen. Dit zijn slechts enkele voorbeelden.

0-10km 11-15 km 16-20km 21-30 km 31-40km 41-50 km 51-60 km meer dan 60 km

- f 895 - f 1082 - f 1106

- f 1258 - f 1523 - f 1558

Gespannen volgen - op de eerste tribunerij - WO Eerste-Kamervoorzitter David Luteijn, WO-voorzitter Ginjaar en CDA-voorzitter Van Velsen de discussie. (Foto:

Miehiel Sablerolle) .

. na de formatie. De voorkeur van het merendeel van onze achterban gaat uit naar samenwerking met het CDA. Dat is ook mijn eerste voorkeur. Andere mogelijkheden sluit ik niet uit, maar mijn eerste keus is voortgezette samenwerking met het CDA. Ik ben ervan overtuigd dat de kiezers VVD en·

CDA weer samen een meerderheid zullen geven. Dan kan een nieuw kabinet worden gevormd op basis van een versterkte VVD.' En ook nu was er weer zo'n

merkwaardig element. Joris Voor hoeve: 'Ik heb in mijn inbreng collega Eert de Vries· nog eens herinnerd aan zijn redenering tijdens de behandeling van de zgn.

Paasbrief vorig jaar. Hij kwam toen t.a.v. het reiskostenforfait met precies dèzelfde argumenten als de VVD nu en toen ging het maar om de helft van het bedrag.

Nu deed Eert de Vries daar erg terughoudend over. Eerst stil en later deelde hij wel onze reserves, maar hij wilde niet accoord gaan met het herroepen van het besluit om de reiskostenaftrel\; af te schaffen.'

Automobilisten

De suggestie dat Voorhoeve de automobilisten wilde lijmen, maakt hem oprecht kwaad. 'De overheid heeft 20 of 30 jaar de groei van woonkernen gestimu- leerd om het wonen en werken uit elkaar te trekken. Dan kan je niet in een paar jaar dat hele beleid omdraaien. Die belastingaftrek

N.B.

1. Gegevens verstrekt door het minis- terie van Financiën.

2. Indien de verstrekte vergoedingen erbij betrokken worden, treden grotere negatieve inkomensgevolgen op.

Mschaffing van het reiskostenforfait betekent immers dat , de door de werkgever verstrekte vergoedingen belast zullen gaan worden. De ver- goeding die de werkgever nu nog on- belast kan geven is hoger dan de forfait-bedragen.

Er zijn erg veel mensen die ver van hun werk wonen, die in hun buurt" geen werk kunnen vinden.

En omgekeerd, veel mensen kunnen ook niet in de omgeving van hun werk een· woning vinden.

Kort geleden werden in Amster- dam bouwplannen voor 750 koopwoningen aangekondigd, daar- . voor hebben duizenden mensen in

de rij gestaan.

Kortere afstand

Ook Voorhoeve is voorstander van kortere afstanden tussen wonen en werken. 'De milieuvervuiling tengevolge . van de automobiliteit moet zeker worden opge-

woonruimten gerenoveerd wor-

·den en veel meer koopwoningen worden gebouwd: In een groot aantal steden is door socialisti- sche aanpak alleen maar in de huursector gebouwd en sociale woningbouw gepleegd. Ook de criminaliteit in de steden schrikt de mensen af. Kortom, het is een heel complex van maatregelen om de automobiliteit van het woon- werkverkeer terug te dringen. Dat kun je niet doen door alleen de werkenden financieel af te gaan knijpen.'

Positief over milieubeleid

'V oorhoeve stelt nadrukkelijk dat de VVD-fractie de voorgeno- men milieumaatregelen noodzakelijk vindt. 'We hebben ook geen van de milieumaatregelen die ons zijn voorgelegd bekritiseerd. We hebben ons daar zelfs zeer positief over uitgelaten. Het gaat erom hoe we de rekening die wè te- zamen moeten betalen, verdelen.

Moet dat maar een klein groepje mensen zijn? Alleen de werkenden? Of moet dat gelijkmatig over

SURFAKOTE MUURCOATING: ^6.,

EEN PANTSER VOOR · ~

HUIS EN BEDRIJFSPAND. ~'IJc" ^__'"•r·"~''ng

WEen Surfakote laag is 20 tot 30 keer dikker dan een. verflaag.

Een huis of bedrijfspand heeft veel bescherming nodig. Bescherming . teg.en de inwerking van zure regen, betonrot en luchtvervuiling.

Surfakote is een perfecte techniek van oppervlaktebehandeling voor buiten- muren eh biedt een huis of bedrijfspand een optimale bescherming.

Surfakote wordt snel en vakkundig aangebracht met behulp van hoge- drukapparatuur, is weerbestendig en vergt weinig of geen onderhoud.

·Een laag Surfakote wordt probleem-

loos 10 jaar gegarandeerd. Wie investeert in Surfakote, investeert in een solide pantser voor zijn huis of bedrijfspand. Een investering die altijd lonend is.~

Surfakote:. ·1• ver[raait,isoleert, beschermt If ~ ~ ~~~;~~~~~!~~~;~~·k~~~!~~ don 25 jaar.

Surfakote, een produkt van Schuytvlot B.V.

Postbus 232, 4140 AE LEERDAM Tel. 03451-1 63 68. Viditel pag. 6170275.

~ Surfakote is zeer snel aan te brengen, dus: lage arbeidskosten.

[[) Surfakote is ruim beproefd, wordt al meer dan 25· jaar met succes toegepast.

~ Surfakote is weerbestentlig, kan tegen vorst en zonnewarmte, ademt (TNO-B- 65-1294).

[§] Surfakote vraagt weinig tot geen onderhoud.

[§] ^Surfakote

wordt 10 jaar gegarandeerd.

(1] Surfakote is in diverse kleuren leverbaar.

de gehele Nederlandse samenleving worden gespreid. De VVD- fractie kiest voor dat laatste.'

Dat houdt dus belastingver- hoging in, wat de PvdA ook wil.

Voorhoeve: 'Nee, we hebben ook in dit debat gezegd dat dankzij het beleid van de afgelopen jaren er verdere belastingverlagingen in aankomst zijn. Ook de collectieve lastendruk zal bij ongewijzigd beleid fors omlaag gaan. De VVD is bereid die belastingverlaging te verminderen om de rekening van het milieu te betalen. Dat was het wezen van ons financierings- voorstel. We hebben precies aangegeven hoe dat kan. Er is dus geen sprake van een keuze voor of tegen het milieu. De keuze gaat tussen een goed milieubeleid dat goed gefinancierd wordt of een goed milieubeleid dat slecht gefinancierd wordt.'

Zorgvuldig

Terugkijkend op het bewuste debat zegt Joris Voorhoeve: 'We zijnop twee punten heel zorgvuldig te werk gegaan. We hebben gezorgd dat er niemand werd be- schadigd en niemands gezicht op het spel werd gezet. Het debat ging puur over een zakelijk me- ningsverschil. Ik heb de premier . gecomplimenteerd met de wijze waarop hij de moeizame besluit- vórming in het kabinet heeft geleid. In dat compliment heb ik zowel onze eigen als de CDA-minis- ters betrokken. Het debat was helemaal toegespitst op een beleidsonderdeel dat de VVD- fractie anders wenste.

Op 6 september gaan we nu naar de stembus voor de Tweede- Kamerverkiezingen. Ik denk dat de VVD daar versterkt uit naar voren komt.

Integriteit

Het centrale thema dat ons in die moeilijke dagen heeft geleid was dat de VVD langer mee moet dan het kabinet.-Lubbers II. Ons belangrijkste criterium was: de integriteit van de VVD moet overeind blijven. De VVD heeft als partij nog veel meer te doen dan liet afmaken van het laatste jaar Lubbers II. En als onze integriteit zou zijn aa,ngetast, dan zouden we de slechtste van alle mogelijke ontwikkelingen hebben gehad.

Dat hebben we willen vermijden.

•

Vrijheid en.

Democratie

.· mitandblad voor de Volkspartij voor Vrijheid & Democratie · Nummer 1376

mei 1989

I!oofdredacteur:

Reny Dijkman Redactie:

Hans de Bie . Victor .l{afkamp ·

Johan Hommes Miehiel Krom Jan van de Ven Correspondent:

Gerard Kroeb Redactiesecretariaat: · . Petra Beijerllbergen,

VVD, Postbus 30836, 2500 GV's-Graveilhage TèL 070 - 613002 Fax: 608276

, c ~--

Ledenadministratie:·

070 ~ 613060 Vormg~v'ing:

.. Siem Willems Druk:.

Ten Brink Meppel b:v.

·Redactieraad:

Mr. I. W. Opstelten, vz. . . W. J. A. ·van.den Berg,secr.

Drs. H. B. Eenhoom H. F. Heijmans H. A. M. Hoefnagels Drs. Th. H. Joekes J. Kamminga J. van Lier Ir: D: Tuijnman

Advertentie- exploitatie:·

BureauvaJ:rVliet b.v.

Postbus 20 2040 AA Zandvoort tel.: 02507- 14.745

(3)

POLITIEK ME11989

De nieuvve kiesvvet

kolTlt eraan

door JAN KEES WIEBENGA, WO-Tweede Kamerlid

Bij de behandeling van een nieuwe kieswet in de Tweede Kamer heeft de kiesdrempel waarover de PvdA-fractie struikelde ruim de aandacht getrokken. Maar er is over die wet natuurlijk veel meer te zeggen. Ook al wordt het stelsel van evenredige vertegenwoordiging gehandhaafd en gaat het vooral om een modernisering, toch wordt het reilen en zeilen van politieke partijen erdoor beïnvloed, bijvoorbeeld bij zaken als verkie- zingsprocedures en de kieskringindeling. Een paar voor de VVD belangrijke punten zal ik hieronder de revue laten passeren.

Nederlanders in het buitenland

Kiesdrempel

De handhaving van de evenredige vertegenwoordiging is in onze ogen een grote waarborg voor de deelname van kleine partijen aan de volksvertegenwoordiging.

De VVD heeft in 1976 dan ook bezwaar gemaakt tegen een ini- tiatiefvoorstel van de toenmalige

Mr. Jan Kees Wiebenga, Lid WO Tweede-Kamerfractie.

KVP-fractie om de kiesdrempel te stellen op driemaal de kiesdeler.

Het was onverstandig van de

PvdA-fractie om deze discussie opnieuw op te rakelen, zij het nu toegespitst op gemeenten en pro- vincies. Invoering van een onder- grens van eenmaal de kiesdeler was in onze ogen slechts denkbaar geweest indien daarbij tegelijk het huidige stelsel van restzetel- verdeling annex lijstverbinding zou worden betrokken. Daardoor zou te vergaande behandeling van kleine partijen voorkomen kunnen worden. Maar daar had de PvdA-fractie geen oog voor.

Kieskringindeling

Aanvankelijk wilde de regering de kieskringindeling in- grijpend veranderen. Dat zou voor onze partij-organisatie ongetwij- feld gevolgen hebben gehad. Nu de kruitdampen zijn opgetrokken valt alles erg mee. De drie grootste steden blijven gehandhaafd als afzonderlijke rijkskieskring. De provinciegrenzen worden niet overschreden. Alleen in Gelder- land en Noord-Brabant vinden enkele gunstige correcties plaats.

De indeling in statenkieskringen wordt voortaan overgelaten aan provinciale staten.

Al met al is de uitkomst van de kiesrechtherziening heel behoor- lijk te noemen. Het woord is nu aan de Eerste Kamer! •

Na krachtige aandrang van de VVD mogen sinds 1985 de Neder- landers in het buitenland mee- doen aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer en het Europees Parlement. De deelname uit deze groep was laag, mede door de om- slachtige procedure. De nieuwe kieswet brengt daarin verbetering door een reeks maatregelen, zoals:

centrale kiezersregistratie, cen- tralisatie van het stemmen per brief in Den Haag, grotere in- schakeling van de Nederlandse ambassades en eerdere toezen- ding van de stembiljetten. Daar- naast is een VVD-motie aange- nomen waarin de regering wordt gevraagd om ook bij de komende verkiezingen een goede voorlich- tingscampagne te richten op de Nederlandse kiezers in het buitenland. Een voorstel van onze fractie om de ambassades in te richten als briefstembureaus wordt door de regering in studie genomen.

Verpleging is onmisbaar

deel van onze infrastructuur

Verkiezingen

Het is de bedoeling om periodieke Tweede Kamerverkiezingen in de toekomst in beginsel in maart te houden, opdat een nieuw kabinet de voorbereiding van de volgende begroting nog zelf ter hand kan nemen. Maar valt de periodieke Tweede Kamerverkie- zing in een jaar waarin ook verkiezingen voor gemeenteraden of provinciale staten worden gehou- den, dan blijft de volgorde zoals hij nu is en schuift de Tweede Ka- merverkiezing weer op naar mei.

Een regeringsvoorstel om in zo'n geval eerst de Tweede Kamerver- kiezing te houden haalde het niet.

Hetzelfde gold voor de gedachte van onze partijgenoot burge- meester Scholten om te komen tot spreiding van de gemeenteraads- verkiezingen.

Lijstvolgorde

Een voor onze partij heel belangrijke verbetering is de invoering van dè mogelijkheid van centrale kandidaatstelling bij de Tweede Kamerverkiezingen. De centraal in te dienen lijsten moeten gelijkluidend zijn met dien verstande, dat de laatste vijf plaatsen ervan mogen verschillen.

Het aantal namen mag daarbij in het geval van de VVD het dubbele bedragen van het aantal VVD-ze- tels in de Tweede Kamer. Of politieke partijen van deze mogelijkheid gebruik maken moeten zij overigens zelf beslissen, want de bestaande mogelijkheid om in elke kieskring met een (deels) Verschillende lijst uit te komen blijft gehandhaafd.

door mr. E. VEOER-SMIT, WO-Eerste Kamerlid

Een oplossing voor het vraagstuk van de verpleegkundigen in opstand zal niet gemakkelijk te vinden zijn. De beloningsach- terstand die de verpleegkundige sector heeft opgelopen is aanzienlijk. Het gaat bovendien om grote aantallen beroepsbeoe- fenaars, zodat een loonsverhoging al gauw een bedrag van hon- derden miljoenen betekent.

Toch mag dat de aandacht niet afleiden van de wezenlijke, allang bestaande problemen, waarmee de verpleging te maken heeft. Die betreffen bepaald niet alleen de honorering, maar ook de werkdruk en de rechtspositie.

De werkdruk is in de zieken- huizen en verpleeghuizen aanzienlijk toegenomen, omdat de patiënten zo snel mogelijk worden ontslagen teneinde de gemiddelde verpleegduur te bekorten. Dat houdt in, dat de verpleging de moeilijkste en veel aandacht ver- gende patiënten "overhoudt".

Voor de thuiszorg betekent het dat het aantal ontslagen patiën- ten dat nog wel zorg nodig heeft toeneemt. Dat geldt ook voor het aantal ouderen en gehandicapten.

Mr. E. Veder-Smit,

lid van de Eerst Kamer WO-fractie.

Arbeidstijdverkorting

De arbeidstijdverkorting heeft er verder toe bijgedragen, dat meer deeltijdwerkers en uitzend- krachten hun intrede hebben ge- daan, met alle organisatorische beslommeringen en hogere kosten van dien.

Het gemiddelde bruto jaarsalaris van een gediplomeerde verpleegkundige bedraagt

f 38.000,- per jaar, inclusief de onregelmatigheidstoeslag. In de verpleeghuizen en zwakzinnigen- inrichtingen, waar het werk in al- lerlei opzichten vaak zwaar en frustrerend is, ligt het gemiddelde bruto jaarsalaris nog lager, na- melijk op f 33.424,- respectieve- lijk f 36.214,--'-. Als we bedenken dat het verpleegkundig beroep veel inconveniënten telt en vaak een ingreep in het privé-leven betekent, is de roep om verhoging begrijpelijk.

Als het beroep zijn aantrek- kelijkheid verliest, zal de verpleegkundige sector de slag op de arbeidsmarkt verliezen, een arbeidsmarkt die tot voorbij hetjaar 2000 toch al veel minder jongeren zal opleveren.

Beroepskrachten- planning

In de Eerste Kamer heb ik daarom bij het beleidsdebat van WVC bepleit: 1. te komen tot een goede beroepskrachtenplanning voor de verpleegkundige en verzorgende sector, teneinde een duidelijk overzicht van het probleem te krijgen, 2. een oplossing te zoeken voor uitsluitend deze

sector, zoals de Nederlandse Maatschappij voor Verpleegkun- de voorstaat; 3. een meerjaren- perspectief te bieden.

Daarbij zal moeten worden be- keken of aan de arbeidstijdverkorting niet zoveel nadelen kleven, dat daardoor alternatieven moeten worden gezocht.

Duidelijkheid

Van groot belang is tenslotte, dat er eindelijk duidelijkheid komt in de rechtspositie van verpleegkundigen. De wetgeving op dit gebied stagneert al jaren, en is dringend aan revisie toe.

De verpleging heeft ons nodig en wij hebben de verpleging nodig.

Zij vormt de basis, waarop het hele stelsel van onze gezond- heidszorg rust. Onze samenleving moet dat erkennen, ook al heeft de verpleging zich in het verleden onvoldoende georganiseerd en maakt men nu fouten in de pro- test-acties.

Er zit ook een emancipatie-as- pect aan het hele probleem. Het kan van belang zijn voor de toekomst van meisjes en jonge vrouwen, om hun aandacht meer te richten op exacte vakken en op technische beroepen. Dat mag er niet toe leiden dat de verzorgende beroepen, die nog altijd in meerderheid door vrouwen worden vervuld, door ons worden ver- waarloosd. Ook deze beroepen vormen een onmisbaar deel van onze infrastructuur. •

(advertentie)

ad personom

adviesbureau voor personeel, organisatie en

management postbus 216 2650 ae berkel en radenrijs

telefoon: 01891-15123

Van de voorzitter

3

T

oen u in de vorige Vrijheid en Democratie deze maan- delijkse column las kon niemand nog bevroeden dat weinige weken later het Kabinet Lub- bers/De Korte zou zijn gevallen.

De oorzaak: een diepgaand me- ningsverschil tussen kabinet en fractie over de wijze van finan- ciering van het milieubeleid. Niet over noodzaak en doelstellingen van dat beleid, noch over de om- vang.

De fractie wist zich in haar opvat- ting unaniem gesteund door Eer- ste Kamerfractie, hoofdbestuur en KC-voorzitters. De algemene vergadering verwierp overigens nu bijna een jaar geleden in Veld- hoven de aanbieding van Liberaal Bestek om het reiskostenforfait af

·te schaffen.

De Tweede Kamerverkiezingen die nu voor 6 september uitge- schreven zijn, maken nogal wat organisatorische voorzieningen • noodzakelijk. De reeds lopende procedures voor het vaststellen van kandidatenlijsten en verkie- zingsprogramma zullen volgens daarvoor geldende regels belangrijk moeten worden ingekort; el- · ders in dit nummer vindt u daar- · over meer gegevens. De bestuur- deren zullen daarbij merken dat veel van deze activiteiten nu pa- rallel zullen gaan lopen aan de campagne van de Europese verkiezingen in de eerste helft van juni, en die gestart wordt op de Algemene Vergadering op 27 mei a.s. in Middelburg.

En dan volgt dirèêt na d({zorrier"

vakantie - vanaf medio augustus - de campagne voor de Tweede Ka- merverkiezingen zelf.

Er zal van de partij de eerst- komende maanden veel vereist worden, organisatorisch, politiek, maar ook disciplinair. Reeds eer- der sprak ik met hoofdbestuur en KC-voorzitters af dat openbare uitlatingen in persoonlijke zin over onze politici uit den boze zijn;

ik· richtte mij in gelijke zin tot Eerste en Tweede Kamerfractie.

Belangrijk is dat wij voor onze kiezers duidelijk, eerlijk en her- kenbaar zijn. Dat we in klare be- woordingen aangeven welke onze doelstellingen zijn, hoe wij de hoofdlijnen van het beleid van de afgelopen jaren willen voortzet- ten.

Wanneer wij ons daarbij eensge- zind achter (nu nog beoogd) lijst- trekker Joris Voorhoeve opstellen kunnen wij vol vertrouwen de komende verkiezingen tegemoet zien.

(4)

MEI1989

Vereenvoudiging heeft de toeko m.st

^doorJOHN VAN GRAAFEILAND, VVD-Eerste-Kamerlid

1. Temidden van architecten en metselaars

Na al hetgeen collega Frank de Grave "van de overzijde" heeft gezegd, geschreven en toegelicht over de "Oort"-operatie acht ik mij ontslagen van de plicht nog eens uit te leggen waar het om gaat. Voor deze bijdrage is het voldoende te weten dat per 1-1- 1990 de meest omvangrijke belastingverlaging (4,1 miljard gul- den) van na de oorlog wordt gerealiseerd. Daarenboven wordt een belangrijke vereenvoudiging in de belastingsystematiek bereikt.

De optiek, van waaruit in de Senaat naar wetsvoorstellen wordt gekeken is een wat andere dan die in de Tweede Kamer.

Onze primaire taak is te letten op zorgvuldigheid en uitvoerbaar- heid van wetgeving, de interne consistentie en eventuele samen- hang met andere wetgeving. De hoofdzaken staan dus centraal maar soms word je gedwongen details in het oog te houden. Dat komt omdat de maatschappij soms pas "wakker wordt" en zich de gevolgen realiseert nadat een wetsvoorstel de Tweede Kamer is gepasseerd of omdat er door amendering zodanig veel wijzigingen op het oorspronkelijk voorstel zijn aangebracht dat dit geweld wordt aangedaan.

Beide deden zich voor. Ik be- doel het "te laat wakker worden"

en een stortvloed van amen- dementen. Daarenboven recht- vaardigde het belang van de operatie op zich al een tamelijk grondige belangstelling voor de voorstellen en dat is in de Senaat ook gebeurd. Daarbij is niet alleen gekeken naar de originele. architectuur van het gebouw zoals door "Oort" aanbevolen, maar vooral ook naar de aanbouwsels en tussenmuren, die door de architecten in de Tweede Kamer zijn opgetrokken.

Overigens stond vrijwel bij voorbaat vast dat onze fractie met de wetsvoorstellen zou instem- men. Daar stond de gigantische belastingvermindering borg voor:

een groot succes voor het optreden van de fractie van de Tweede Ka- mer en staatssecretaris Koning!

Hier en daar beviel ons echter de architectuur en/ofhet metselwerk niet. Eendrachtige samenwerking in de Senaat heeft er zelfs toe kunnen leiden dat een wel erg le- lijk uitbouwsel min of meer geheel is afgebroken.

2. Waarom is belasting-

vermindering nodig?

Wij leven in Nederland niet op een eiland en dat betekent dat wij er, gegeven onze open economie, wijs aan doen acht te slaan op hetgeen om ons heen gebeurt.

Welnu, in veellanden om ons heen zijn of worden besluiten genomen om de belasting te verlagen, zowel voor particulieren als voor onder- nemers.

Internationaal gezien is het absoluut noodzakelijk om ook in ons land de belastingen te verlagen. Het spreekt voor zich dat

Nederland zich uit concurrentie- overwegingen niet kan permit- teren al te zeer uit de pas te lopen met ·het buitenland. Als wij ons niet aanpassen zal het resultaat een afbrokkelende werkgelegenheid zijn en geen verder herstel van de economie want, zoals een Amerikaanse minister van fi- nanciën een paar jaar geleden zei:

"wie zou willen investeren of wonen in een land met hoge belastingen".

1988 bracht m Nederland de eerste echte structurele belastingverlaging na de bevrijding, nl.

van 1,7 miljard. Al de vorige belastingverlagingen waren in feite inflatiecorrecties. Staatssecre- taris Koning had voor ogen vooral de tarieven voor de midden- en hogere inkomens te verlagen maar dat plan vond geen genade bij het CDA, met als gevolg dat %

deel van die belastingverlaging ging naar de onderste delen van de tariefschaal, d.w.z. er was sprake van een verdergaande ni- vellering.

Ook in 1990 zal dat het geval zijn. De VVD-fractie in de Senaat is vooral ingegaan op het nivellerende effect (en dat dus voor de zoveelste keer) dat van de verdeling van de 4,1 miljard uitgaat, een effect dat ook erkend wordt door de beide bewindslieden. Het CDA stelde ook nu weer voor het welslagen van de operatie de eis dat de hogere inkomensgroepen hun eigen tariefsverlaging zouden moeten opbrengen o.m. door het wegvallen van een ruim aantal aftrekposten, dat vooral door deze categorie voor de uitoefening van hun functie wordt benut (studeerkamer e.d.). Het moge dan zo zijn dat van de VVD die medewerking politiek nodig was, doch naar de mening van de Senaatsfractie is het niet te ver- dedigen dat bijvoorbeeld de inko- mensgroep van 60-80 duizend er al heel snel reëel op achteruit gaat. Dit doordat het wegvallen van de aftrekposten onvoldoende wordt gecompenseerd door de gevolgen van de tariefsverlaging. De bewindslieden hebben toegezegd dit, doch ook enkele andere on- bedoelde nivellerende effecten in de evaluatie van de "Oort"-operatie. te betrekken. De toekomst zal leren of het wat uithaalt. Voor dit moment is het te beschouwen als minder goed metselwerk dat voorkomen had kunnen worden door een langere schijf c.q. een lager tarief.

3. Waarom is vereenvoudiging nodig?

Een overheid zit krap bij kas en verzint een belasting. In het begin komt er aardig wat binnen maar dan vinden de burgers de mazen, de overheid gaat die mazen dichten, waarmee het inge- wikkelder wordt. De opbrengst slinkt toch. Er wordt een nieuwe belasting bedacht enz. De Neder- landse overheid toonde en toont op dit terrein haar inventieve kant. We kennen tientallen belastingen, rechten, heffingen, verplichte volks- en werknemers- verzekeringen, kortom een gi- gantisch aantal sporen waarlangs geld naar de overheid stroomt.

Ook na het invoeren van de voorstellen van de commissie

"Oort" zullen er nog vele moeilijk begaanbare en kronkelige kar- resporen blijven, maar als je er- gens begint te verbeteren en pro- beert er een goed berijdbare weg van te maken dan is de loon- en inkomstenbelasting uiteraard een goed begin, omdat vrijwel ieder- een dit spoor een stukje moet afleggen en omdat dit spoor volstrekt onbegaanbaar geworden was: gecompliceerd, onsamen- hangend en onbegrijpelijk, met een plattegrond die zodanig ingewikkeld is dat het veel weg heeft van een doolhof.

Met de huidige voorstellen wordt in dit opzicht een eerste stap gezet, gebaseerd op de politiek van het haalbare. Het blijft echter nog knap ingewikkeld en men hoeft niet de illusie te hebben dat het invullen van een inkom- stenbelastingformulier ooit een fluitje van een cent wordt. Verde- re vereenvoudiging zal noodzakelijk zijn, een noodzaak die ook door de bewindslieden wordt on- derkend.

Allerwegen werd dus om vereenvoudiging geroepen maar als politici dat doen wil dat nog niet zeggen dat men zich bij voorbaat aan de gevolgen daarvan de vingers zou willen branden. Een onafhankelijke commissie dus onder leiding van de heer Oort maakte in hoog tempo een rapport dat gelukkig niet is "doodgeknuf- feld" en bezweken aan de bezwa- ren die tegelijkertijd met uitingen van lof werden rondgestrooid.

Op zichzelf is het logisch dat een operatie die in het spannings- veld staat tussen rechtvaardigheid en doelmatigheid veel reac- ties oproept, met name van doelgroepen. Hoe meer er verschui- ving plaatsvindt in de richting van doelmatigheid, hoe minder fijnmazig de meting. De jaren zeventig hebben zich op het gebied van inkomstenbelasting geken- merkt door complexe regelingen die de rechtvaardigheid behoor- den te dienen en ons steeds verder van de eenvoud verwijderden. Er zijn tal van beslissingen op on- derdelen genomen met, terwille van de rechtvaardigheid, vele be- palingen, waarvan het gerecht- vaardigde gebruik oncontroleer- baar is geworden. Dat leent zich dus voor onbedoeld gebruik, waar de rechtvaardigheid ook weer niet mee gediend is.

Daar kwam natuurlijk nog bij dat een voortdurende stijging van de gemiddelde marginale druk noodzaakte de draagkracht steeds fijnmaziger te meten met alle verbijzonderingen van dien. Elk voor zich zijn de afwegingen die in de jaren zeventig door kabinet en parlement zijn gemaakt heel goed verdedigbaar, doch in totali- teit genomen is er een belastingsystematiek ontstaan die zichzelf in de staart bijt: veel conflic- terende doelstellingen waarbij elke poging tot verbetering al gauw verstrikt in een wirwar van regelingen.

Naast het type vraagstukken van rechtvaardigheid en doelmatigheid is er in de jaren zeventig onvoldoende weerstand ge- boden tegen acties om niet fiscale

doelen via het belastingstelsel te bereiken. Belastingwetgeving is niet bedoeld om gedrag te beïn- vloeden en wij zullen de preten- ties voor wat door middel van een belastingstelsel aan maatschap- pelijke doeleinden kan worden gerealiseerd stevig moeten inper- ken. Wij hebben erop gewezen dat ervoor moet worden gewaakt dat er wederom processen op gang komen waarbij er ieder jaar weer even wat "ingefrommeld" wordt, hoe aardig, geïsoleerd gezien, een specifieke faciliteit ook lijkt te zijn. We moeten ons realiseren hoe gevaarlijk het is faciliteiten voor doelgroepen te bedenken, want iedere politieke partij heeft zo zijn eigèn voorkeuren en binnen de kortste keren zijn we weer verzeild in een dikke brij van regelingen en uitzonderingen. Wij hebben erop aangedrongen dat in de afweging van deelbelangen het effect op een doorzichtig en effi- ciënt belastingstelsel een zeer belangrijke rol speelt.

John van Graafeiland WO-Eerste Kamerlid

Hetgeen de commissie "Oort"

in het kader van vereenvoudiging, fraudebestendigheid en duidelijkheid heeft aangeleverd kan in hoge mate de toets der kritiek doorstaan. Dat geldt aanzienlijk minder voor de wetsvoorstellen die de belastingvermindering omvatten en gemeenlijk als

"Oort" II en "Oort" III door het leven gaan. Met name de introductie van het begrip "gemengde kosten" is in strijd met zowel het beginsel van de vereenvoudiging, de fraudebestendigheid als de duidelijkheid. De bewindslieden realiseren zich dat ook wel: er worden tientallen extra belasting- ambtenaren belast met de con- trole op de slechts gedeeltelijk af- trekbare kosten.

Ook de commentaren op dit deel van de wetsvoorstellen liegen er niet om. In de diverse "Oort- specials" die intussen zijn ver- schenen wordt tot op het belache- lijke toe aangegeven welke problematiek door de introductie van dit begrip op tafel is gekomen. In de Senaat is een en ander met buitengewoon gemengde gevoe- lens gevolgd. Er is een nieuwe bron van problemen aangeboord en te voorspellen is dat dit veel ellende gaat betekenen. Hierom- trent is door de bewindslieden toegezegd dat een en ander deel zal uitmaken van de evaluatie en waar nodig wordt aangepast. Ook hier een stukje metselwerk waar- voor in de Senaat weinig waar- dering bestond.

4. Een uitbouwseltje aangepakt

4

De meeste commotie is echter ontstaan doordat in de Tweede Kamer op een moment dat de de- batten al wat verder waren voortgeschreden vermoeid- heidsverschijnselen? - een amendement Vreugdenhil c.s. met algemene stemmen werd aange- nomen. Dit amendement leidde ertoe dat bij storting op aandelen van een Nederlandse vennootschap van aandelen in een bui- tenlandse vennootschap voor de door deze op dat tijdstip in het buitenland gemaakte winsten een Nederlands dividendbelasting- claim werd gecreëerd van in beginsel 25 % en met een terugwer- kende kracht tot 1 januari 1946.

Een beetje moeilijk verhaal maar het moet maar even.

Door dit amendement werd een claim gelegd op in het buitenland gemaakte winsten waardoor de betrouwbaarheid van de Neder- landse belastingwetgeving flink in het geding kwam. Daarnaast vonden wij het hoogst bedenkelijk dat een dergelijke aangelegenheid

"even" bij amendement werd ge- regeld, waardoor de normale wet- gevingsprocedure werd omzeild en dat ter gelegenheid van een wetgevingsoperatie waar het in feite niets mee te maken had.

Tenslotte zij vermeld dat er voor de Hoge Raad nog een cassatie loopt over de beslissing van het Hof in Den Haag dat dividendbelasting in deze gevallen niet mag worden geheven. Kortom, indien de Eerste Kamer dit zou hebben geaccepteerd zou haar eigen bestaansrecht flink ter discussie heben kunnen komen, en terecht.

Ook in dit geval heeft de Se- naat in eendrachtige samenwerking bereikt dat de bewindslieden als standpunt hebben ingenomen dat het amendement geen toepassing vindt op vóór de inbreng in het buitenland ontstane reserves, waardoor een over zijn doel schietend en ook volstrekt on- redelijk element uit het amendement werd geloodst. Daaren- boven is een door de VVD en CDA ingediende motie (Van Graafei- land/Christiaanse) door de Senaat breed ondersteund, waarvan de inhoud erop neerkomt dat de eventuele toepassing van de Wet op de Dividendbelasting 1965 eerst van toepassing is voor aan- delenfusies welke plaatsvinden na plaatsing van de betrokken wetsontwerpen in het Staatsblad.

Als gevolg hiervan is de Senaat ook heel duidelijk over de vraag hoe ze denkt over de eerbiedigen- de werking van bestaande wetgeving in dit geval.

5. Epiloog

Ook naar de mening van de- genen die in het belastingveld werkzaam zijn heeft de behandeling van de voorstellen "Oort" in de Senaat met betrekking tot een groot aantal aspecten meer duidelijkheid opgeleverd. Ook kon duidelijk worden aangescherpt wat de inhoud zal gaan worden van de evaluatie van de totale operatie die in 1991 aanvangt.

Hoewel de Eerste Kamer der Staten-Generaal niet het recht van amendement kent zijn er toch wel een paar mogelijkheden wetgeving aan te passen. In het kader van het amendement Vreugdenhil is van die mogelijkheden op ge- paste wijze gebruik gemaakt en zijn grote ongelukken voorkomen.

Architect is een vak, metselaar ook; daar zullen we het maar bij laten. •