<L> Minimumloon ter discussieO)cnt/)<D tlI CRISIS IN DE OPSPORING O

Jjp igjllpp ^

O

D0CUM

EHI^TIECENTR

---<N

'NEDERLANDSE POLITIEKE

tlI CRISIS IN DE OPSPORING

Om die reden heeft de VVD-fractie een motie meegetekend waarin het kabinet wordt gevraagd, omwille van het herstel van gezag en vertrouwen in politie en justitie, met een plan van aanpak te komen. In dit plan van aanpak moet het kabinet aangeven met politie en justitie in personeel opzicht een nieuwe start te willen maken.

Uiterlijk begin september moeten de ministers Dijkstal en Sorgdrager dit plan presente­ ren. De commissie Van Traa heeft geconstateerd dat politie en justitie ernstige fouten hebben gemaakt. Dit dient dan ook gevolgen te hebben. In de normering, maar ook in de

personele sfeer. Frits Bolkestein

Minimumloon ter discussie

O)

cn

t/)

<D

X

<L>

Fractievoorzitter Rosenmöller van Groen Links heeft woensdag 8 mei j.l. een interpel- latie-debat aangevraagd met de ministers W ijers (Economische Zaken) en M elkert (Sociale Zaken) over tegengestelde uitlatin­ gen over het m inim um loon. W ijers liet in een interview met NRC Handelsblad weten dat hij het minimumloon wilde verlagen of afschaffen om de economische groei te stimuleren en meer banen te scheppen. M elkert is het met deze opvatting sterk oneens.

De VVD -fractie pleit al jaren voor

afschaffing of verlaging van het minimum­ loon om de werkgelegenheid positief te beïnvloeden. VVD-woordvoerder Henk van Hoof was dan ook verheugd dat het draag­ vlak voor deze gedachte langzaam groeit. Niet alleen minister W ijers (D 66) maar ook de D66-fractie is bereid om over verlaging van het mimimumloon te discussiëren, zo bleek uit de bijdrage van D66-woordvoerder Bakker. O ok het Strategisch Beraad, een werkgroep van het CDA die het nieuwe programma van die partij voorbereidt, Beweegt zich in deze richting.

Tijdens de afgelopen behandeling van de begroting Sociale Zaken en W erkgelegen­ heid is deze kwestie eveneens besproken. De woordvoerder heeft toen gezegd dat de gevolgen van het verlagen van het m ini­ mumloon - het zakken onder het sociaal minimum - kan worden weggenomen door een aanvulling tot op het niveau van het sociaal minimum, zoals W ijers voorstelt. De VVD-fractie wil zelfs verder gaan. Vanuit de filosofie dat werken moet lonen, dat er een prikkel moet zijn om te gaan w erken, heeft de VVD-fractie toen voorgesteld het loon aan te vullen tot 10 a 15% van het sociaal minimum.

Eén van de functies van het minimumloon is dat het een referentiekader is voor de hoogte van de sociale uitkeringen. De VV D - fractie is van mening dat het minimumloon van deze functie moet worden ontlast. De woordvoerder pleitte ervoor om hier een apart instrument voor in te stellen; "een op zichzelf staand referentiepunt, dat je desge­ w enst op dezelfde manier kan laten meegaan met de ontwikkelingen zoals wij dat nu met het wettelijk minimumloon doen” .

De woordvoerder wees erop dat uit onder­ zoeken blijkt dat verlaging van het wettelijk minimumloon daadwerkefijk banen oplevert, variërend van 10.000 tot 150.000 banen. "W ij zijn niet in de positie om 10.000 banen te laten lopen", aldus van Hoof.

Inlichtingen Henk van Hoof 070-3182885

Verder in dit nummer

• Gemeentelijke herindeling Zeeland • Transseksuele asielzoekers • Liberaal Reveil

• IRT

• Huurwaardeforfait

• opinie: Liberalisme en moraal

e s s e

₂₀₅

VVD-fractie stelt vragen

bij de behandeling van

transseksuele asielzoekers

Reeds vorig jaar heeft de VVD-fractie vragen gesteld over de behandeling van transseksuele asielzoekers in het VU-ziekenhuis. De fractie heeft grote problemen met dergelijke kostbare ingrepen ten koste van het zieken­ fonds in het algemeen en met name als het gaat om mensen die geen

ermanente verblijfsvergunning ebben. Gezien de zwaarte en tijds­ duur van de ingreep, het kostenas­ pect en de problematiek in de

ezondheiaszorg m .b.t. de kostenbe- eersing en de wachtlijsten is de VVD-fractie van mening dat een dergelijke ingreep niet in het pakket behoort te zitten dat wij aanbieden aan asielzoekers. In antwoord op deze schriftelijke vragen drong minis­ ter Borst van Volksgezondheid er bij het VU-ziekenhuis op aan uiterste terughoudendheid in acht te nemen bij het behandelen van transseksuele asielzoekers.

M o n d e lin g e v ra g e n

VVD-woordvoerder Jan Rijpstra vroeg ad interim minister Ritzen tijdens het

mondelinge vragenuur in de Tweede Kamer w at de minister met dit antwoord precies bedoelde. Het blijkt namelijk dat het ziekenhuis niet vraagt naar de verblijfsstatus van de patiënt. Men gaat af op de patiënt zelf. Dit kan betekenen dat met de behandeling kan worden begonnen, voordat duidelijk is of een asielzoeker mag blijven. Als de behandeling, die vijf jaar kan duren, eenmaal is begon­ nen, kan deze niet meer gestopt worden. De woordvoerder vroeg de minister w at de exacte procedure is die in het VU-ziekenhuis wordt door­ lopen en of deze afw ijkt voor asiel­ zoekers. Daarnaast wilde hij weten hoeveel transseksuelen er per jaar in behandeling worden genomen en in hoeveel gevallen het om asielzoekers gaat.

Verder vroeg hij of het VU-ziekenhuis een volume-afspraak heeft gemaakt over het aantal behandelingen per jaar (zo ja, hoeveel?) en of het depar­ tement van Volksgezondheid, Welzijn en Sport nog bijdraagt in de kosten van dergelijke ingrepen.

Jan Rijpstra

Verbod

De VVD-fractie wil dat de minister door middel van een ministeriële regeling via artikel 18 van de wet ziekenhuisvoorzieningen een verbod uitvaardigt op het uitvoeren van dergelijke behandelingen bij transsek­ suele asielzoeker die géén perma­ nente verblijfsvergunning nebben. In tegenstelling tot wat de minister van VW S destijds antwoordde dat zij conform artikel 18 van de wet ziekenhuisvoorzieningen geen moge­ lijkheden zag om het ziekenhuis een verbod op te leggen, is de VVD-frac­ tie van mening dat artikel 18 zich hiervoor juist wel goed leent. De VVD-fractie wacht de schriftelijke beantwoording van deze vragen af. Inlichtingen Jan Rijpstra

070-3182905

Herindeling Zeeland verloopt rustig

In tegenstelling tot de meeste g e ­ meentelijke herindelingen heeft de herindeling in Zeeland zich vrij rustig voltrokken. O f dit komt door ae nuchtere Zeeuwse aard of door de gedegen voorbereiding van het pro­ vinciebestuur is niet aan de Tweede Kamer om te beoordelen. De VVD- fractie heeft integraal het standpunt van de Statenfractie gevolgd, omdat zij van mening is dat de Staten een belangrijke rol spelen bij herindelings- besluiten.

Door de herindeling is het aantal emeenten op Walcheren terugge- racht tot drie en zijn de gemeenten op Schouwen-Duiveland samenge­ voegd tot één gemeente van meer dan dertigduizend inwoners. Uitvoerig is gediscussieerd over de positie van het eiland Neeltje Jans, dat zowel door de gemeenten Veere en Westerschouwen als de gemeente Noord-Beveland wordt begeerd. Aangezien dit een onbewoond eiland

is, weliswaar met grote toeristische potenties en met grote natuurwaar­ den, is de provincie bevoegd om eventuele grenscorrecties door te voeren. Het provinciaal bestuur zal dus haar eigen verantwoordelijkheid in deze moeten nemen.

Inlichtingen

Jan Hendrik Klein Molekamp 070-3182884

LIBERAAL REVEIL

Onlangs verscheen een nieuwe editie van 'Liberaal Reveil', een uitgave van de

Prof. Mr. B.M . Teldersstichting. In dit nummer staan onder andere de volgende artikelen: - Een keuzemenu voor Europa Hans Hoogervorst

- De wenselijkheid van een conservatief liberalisme in Nederland P.B. Cliteur

- Respect, risico en rijkdom Op zoek naar bouwstenen van een beschaving J.A. de Hoog - ^Een unieke ervaring Otto Vos

- O ver burgerschap en democratie Frits Bolkestein

U kunt dit nummer bestellen door f 9,50 over te maken op giforekeningnummer 240200, ten name van

'Stichting Liberaal Reveil nr. 2 1995'. U kunt zich ook opgeven als abonnee van Liberaal Reveil voor f 55,-- per jaar. Jongeren tot 27 jaar betalen f 30,--. U kunt zich aanmelder) voor een abonnement bij:

r e s s e

205

Debat met kabinet over Rapport van Traa

Deze week heeft de Kamer met het kabinet gedebatteerd over het rapport van de Parlementaire Enquêtecommissie Opsporings­ methoden en het kabinetsstandpunt daarover. Namens de VVD-fractie heeft woordvoerder Benk Korthals bevestigd dat er een crisis in de opsporing is. En die crisis bestaat uit een crisis in de normering, in de orga­ nisatie en in het gezag van het open­ baar ministerie over de politie. De VVD-fractie vindt dat dit "momen- tum " gebruikt moet worden om orde op zaken te stellen en dat het streven er allereerst op gericht moet zijn dat kabinet en Kamer het in grote lijnen eens zijn over principiële zaken. De woordvoerder heeft er daarbij voor gepleit, in navolging van de enquête­ commissie, dat het begrip "opspo­ ring" in de tekst van de wet wordt opgenomen. Alleen daardoor wordt immers duidelijk w at onder het begrip "bijzondere opsporingsmethodieken" wordt verstaan.

N o rm erin g

Verder vindt de VVD-fractie dat duidelijke normering van opsporings­ methoden noodzakelijk is, zoals ook de commissie heeft aanbevolen. De door het kabinet uitgesproken vrees dat het opsporingsapparaat daardoor te zeer aan handen en voeten wordt gebonden moet dat niet in de weg staan. Daarom moet worden gewerkt met "brede begrippen", zodat ruimer gebruik toch mogelijk is. De onvol­ doende normering is juist een oor­

zaak van de crisis in de opsporing. Alleen met zeer duidelijke wetgeving kan worden bereikt dat iedereen weet w aar hij of zij aan toe is, zo vindt de VV D -fractie. Bovendien wordt daar­ mee voorkomen dat de rechter gedwongen wordt op de stoel van de wetgever te gaan zitten, bij gebrek aan duidelijke wettelijke normen voor het gebruik van opsporingsmethoden.

O p a fsta n d

De VVD-fractie is tegenstander van een beslissende stem van de minister van Justitie bij en individuele beslis­ sing over "het doorlaten" van drugs, semtex etc., zoals het kabinet voor­ stelt. De minister moet hierbij "op afstand" staan. Voorkomen moet worden dat de politiek, soms geleid door de waan van de dag, via de minister van Justitie, al te zeer invloed uitoefent op individuele opsporingtrajekten. De VVD-fractie is overigens tegenstander van het zgn. doorlaten. Daarmee volgt zij de enquêtecommissie. Als het in bijzon­ dere omstandigheden echter noodza­ kelijk zou zijn, moet het college van procureurs- generaal daarvoor toestemming geven, aldus Benk Korthals.

In verband met de discussie over personele consequenties naar aanlei­ ding van de enquête opsporingsme­ thoden heeft VVD - woordvoerder onder de aandacht gebracht dat de normering van opsporingsmethoden hoofdzaak van de enquête is. Hij heeft in herinnering gebracht dat de

Benk Korthals

ministers Hirsch Ballin van Justitie en Van Thijn van Binnenlandse Zaken al in mei 1994, naar aanleiding van de IRT-affaire, politieke verantw oorde­ lijkheid hebben genomen door af te treden. Verder is "personeelsbeleid" een taak van het kabinet en niet van de Tweede Kamer. Anderzijds vindt de VVD -fractie het onvoorstelbaar dat, na alles w at nu bekend is gew or­ den, alles precies hetzelfde zou blij­ ven. Daarom heeft woordvoerder Benk Korthals namens de VVD-fractie een motie ondertekend waarin het kabinet w ordt verzocht een 'plan van aanpak' te ontwikkelen over de personele consequenties van het parlementaire onderzoek en de impli­ caties daarvan uiterlijk begin septem­ ber aan de Kamer mee te delen. Inlichtingen Benk Korthals 070-3182902

Huurw aardeforfait

De laatste tijd is er w eer veel tum ult rond het huurwaardeforfait geweest. Als gevolg van de W et Onroerende Zaken (W O Z) vindt er een algehele herwaardering plaats van onroerende zaken. In zijn algemeenheid is de verwachting dat met name de nodige woonhuizen hoger getaxeerd zullen worden. Aangezien de W O Z niet alleen geldt voor de onroerendzaak- belasting, maar ook voor de inkom ­ stenbelasting, kan de herwaardering gevolgen heoben voor de hoogte van net huurwaardeforfait. Dit betekent dat het Rijk meer inkomstenbelasting zal innen. Daarnaast zal er ook meer vermogensbelasting worden geïnd.

T e ru g s lu is m o tie

Daar dit effect nooit de bedoeling is geweest van de invoering van de W OZ heeft de VVD-fractie bij de behandeling van dit wetsvoorstel een motie ingediend. De strekking van de motie is dat aan de regering wordt verzocht de meeropbrengst die door de huiseigenaren wordt opgebracht,

te gebruiken voor de verlaging van het huurwaardeforfait. Deze motie is aangenomen.

In het debat over de Financiële Verhoudingswet zal wederom door de VVD-fractie aandacht worden besteed aan deze zogenaamde 'terugsluismotie'. De VVD-fractie zal de regering vragen duidelijkheid te scheppen omtrent de uitvoering van de motie.

Daarnaast staat ook de hoogte van het huurwaardeforfait als zodanig in de belangstelling. Het probleem is dat de waarde van woningen de laatste jaren aanzienlijk is gestegen. Het Centraal Bureau van de Statistiek is op dit moment bezig met een onder­ zoek naar deze waardestijging. De resultaten van dit onderzoek zijn van groot belang. Het vorige kabinet had al toegezegd het huurwaardeforfait te herijken als zou blijken dat in de afgelopen jaren de waarde van woonhuizen zou zijn gestegen. Dit zou betekenen dat in casu net huur­

waardeforfait naar beneden bijgesteld zou moeten worden. VVD-w oord- voerder Bibi de Vries zal deze proble­ matiek nauwlettend volgen.

Inlichtingen: Bibi de Vries 070-3182908

C olo fo n

VVD-Expresse is een uitgave van de»* “M r Annelien K appeyne van de ; Coppello Stichting", o n d e r re d ac tie s:: van Tom van d er M aas, hoofd afdeling Voorlichting van de VVD- Tw eede Kamerfractie en M ary-H onor Kloeg en Ernst van Splunter, m ed e­ w erkers afdeling Voorlichting. VVD- Expresse w o rd t gedrukt bij Roeland Druk te Schevenm gen, p re-postale verw erking door A drepak Direct-Mail te Den Haag.

Een jaar-ab o n n em en t kost fl 80,-. en is senriftelijk aan te vragen bij de VVD-fractie, T w eede Kamer der Staten-G eneraal, postbus 20018, 2 5 0 0 EA Den Haag.

e s s e

205

O P IN IE

Hoe verkondigt de Liberaal zijn m oraal?

Hieronder een deel van de bijdrage van Frits Bolkestein aan de discussie over moraal, in Trouw (27 april 1996) Het liberalisme is een politieke theorie

die stelt dat de staat slechts de formele randvoorwaarden voor "het goede leven" schept. De staat heeft dus een faciliterenae taak. Hij zorgt voor zaken als veiligheid en openbare orde en garandeert een minimaal bestaansniveau. Het liberalisme geeft verder geen inhoudelijke invulling aan “ het goede". Het behoort tot de soevereiniteit van het individu dat zelf te doen. Het enige morele gebod is dat men daarbij geen schade aan de ander mag toebrengen. Probleem van deze staatsopvatting is dat zij slechts lijkt te gedijen in een m aat­ schappelijk klimaat waarin een aantal waarden of, zo men w il, deugden min of meer vanzelfsprekend is. Juist omdat “ het goede" niet een zaak van de staat maar van het individu is, heeft de laatste in dit opzicht een speciale verantwoordelijkheid. Het individu dient zich te bezinnen op de aard van algemeen aanvaarde begin­ selen. M aar zonder de hulp van een richtinggevende opvoeding of een algemeen aanvaarde moraal kan dat proces van bezinning ontaarden in desoriëntatie en nihilisme. De acht- tiende-eeuwse grondslagen van het liberalisme werden geformuleerd in een tijd dat een dergeliik algemeen aanvaard maatschappelijk klimaat nog aanwezig was. De gemeen- schapsdenkers hebben in zoverre gelijk dat morele vanzelfsprekendheid in de hedendaagse maatschappij onder druk komt te staan. Daarom heb ik enige jaren geleden in een interview met NRC-Handelsblad ook gezegd dat wij behoefte hebben aan een bezielend verband.

M o ree l kad er

Het verdwijnen van traditionele morele kaders stelt het liberalisme dus voor een dilemma. Enerzijds v e r­ onderstelt het de vanzelfsprekend­ heid van een bepaalde moraal. Anderzijds voorziet het liberalisme, als politieke theorie met een moreel agnostische uitgangspunt, niet in een begrippenkader dat die moraal expli­ citeren en funderen kan. W aar het C D A een beroep kan doen op het christelijke erfgoed rest de liberaal hooguit een verwijzing naar de in­ strumentele waarde van deze religie. En andere, w ant men dient immers ten aanzien van de verschillende godsdiensten neutraal te blijven. Kinneging betoogt dat de gemeen- schapsdenkers uit sociaal- en chris- ten-aemocratische kring zich blind staren op de "sociale deugden" soli­ dariteit en gemeenschapszin. Soli­ dariteit en gemeenschapszin worden tot het " ...a lfa en omega van de soci- aal-politieke moraal verheven".

Natuurlijk zijn deze deugden van groot belang, maar dat belang moet ook w eer niet worden overscnat. Naast "sociale deugden" zijn er ook "individuele deugden" en slechts in combinatie met elkaar vormen zij de voorwaarde voor een “ goede sam en­ leving".

S p ir itu e e l k a p ita a l

Solidair en behulpzaam zijn, veron­ derstelt immers dat je iets bezit dat je kunt delen. “ Als er geen geld is ", zo stelt Kinneging, "dan kan het ook niet gegeven w orden". Om dat geld te verdienen zijn in de eerste plaats individuele deugden nodig zoals: moed, ijver, inventiviteit, doorzet­ tingsvermogen, discipline en spaar­ zaamheid. Sociaal kapitaal veronder­ stelt dus een zekere mate van spiritueel kapitaal. Het individu kan niet zonder gemeenschap, maar de gemeenschap kan ook niet zonder de zelfredzaamheid van het individu. In een samenleving waarin iedereen slachtoffer is en hulp van de gemeen­ schap behoeft, lost solidariteit niets op. De gemeenschapsdenkers slaan de plank mis omdat de morele leegte niet wordt veroorzaakt door een tekort aan sociaal kapitaal (dat is slechts een symptoom), maar valt te wijten aan een gebrek aan spiritueel kapitaal. Aldus nog steeds Kinneging. Vooral de generatie van de jaren zeventig is opgegroeid in een tijdperk waarin niet mocht worden gem orali­ seerd. Elke opvatting van het goede leven werd met een romantisch beroep op de "zelfverwezenlijking" of de "ontplooiing" van het individu gerechtvaardigd, leder menselijk wezen zou, in zijn speurtocht naar

"heelw ording", zijn eigen unieke bestemming moeten zoeken. Moraal was slechts een beperking van

"ontplooiingsm ogelijkheden". Tegen­ over het belang van de gemeenschap stelt de liberaal Kinneging het belang van het deugdzame individu dat waarachtig autonoom is. Daarmee vorm t zijn bijdrage een opmerkelijke verrijking voor het debat over libera­ lisme en gemeenschapsdenken.

R e c h ts o rd e en sta a t

Het uitgangspunt van Kinnegings betoog is individualistisch en dat verdient vanuit liberaal oogpunt alle lof. M aar kunnen wij het bovengefor­ muleerde dilemma van de liberaal als opgelost beschouwen?

O ver de voorkeuren van individuen doet de liberale politiek in beginsel geen uitspraken. Voorkeuren zijn nu eenmaal gegeven. Preferentievor-

ming, ofwel opvoeding, vorm t een berucht probleem binnen het libera­ lisme. W aar het in de liberale poli­

tieke theorie in de kern om gaat, is het funderen van de rechtsorde en de staat in de rationele keuze van vrije en gelijke individuen, gegeven hun verschillende voorkeuren. In de ge­ schiedenis van het liberalisme zien we een verschuiving van het in het klas­ sieke denken centrale begrip deugd naar de moderne gedragspremisse van het eigenbelang. Denkers als Montesquieu, Kant en Adam Smith meenden dat het klassieke ascetische idee van deugdzaamheid, aantrekke­ lijk als het is voor sommigen, voor velen te hoog gegrepen is. De mens is niet deugdzaam. Het liberalisme stelt dat dit ontnuchterende feit evenwel niet in de weg van een goede samenleving behoeft te staan. Een dergelijk uitgangspunt vormt immers de grondslag voor de markt en de parlementaire democratie met haar "checks and balances". Juist anti-liberale denkers als Rousseau hielden vast aan de deugdzaamheid van de burgers. M aar het is één ding te betogen dat er een tekort is aan spiritueel kapitaal, een ander punt is w at men kan doen om een einde aan dat tekort te maken. Hoe leer je toekomstige generaties een klassiek deugdenbesef aan? Terecht stelt Kinneging dat het uit de jaren zestig stammende taboe op "morele opvoe­ ding" dient te worden verworpen. Het liefst ziet Kinneging dat deze "morele opvoeding" geschiedt in de traditie van de "kardinale deugden" (moed, gematigdheid, rechtvaardig­ heid en piëteit). Ik twijfel er niet aan dat Kinneging zijn eigen kinderen in deze traditie zal opvoeden. M aar hoe moet een liberaal anderen zover krij­ gen? Hoe verkondigt de liberaal zijn moraal? Het liberalisme verwijst slechts naar de staat en kan hooguit een beroep doen op het openbaar onderwijs. M aar het is een klassiek liberaal leerstuk dat de staat neutraal dient te zijn. In de praktijk is die neutraliteit weliswaar moeilijk te handhaven maar de staat is in dit opzicht niet het meest geschikte middel. Men kan het eens zijn met Kinnegings morele crisis der deugden, men kan lof hebben voor zijn pleidooi voor "morele opvoeding", maar het ontbreekt vooralsnog aan oplossin­ gen. Het liberalisme is geformuleerd in een tijdperk waarin moraal in zekere zin het monopolie van de kerk w as. De liberaal had niet zozeer de behoefte daar een eigen moraal tegenover te stellen alswel staat en kerk te scheiden. Moraal was immers vanzelfsprekend. Het uitdenken van een kader waarbinnen de deugden de