Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties
Autoriteit woningcorporaties T.a.v. drs. C. van Nieuwamerongen
T.a.v.: Postbus 16191
2500 BD Den Haag
Datum 1 juni 2018
Betreft Onderzoek naar risico's op fraude en niet-integer handelen bij verkoop van vastgoed door woningcorporaties
Geachte heer Van Nieuwamerongen, beste Kees,
U heeft mij op 30 april jl. het onderzoeksrapport toegestuurd van net onderzoek dat de Autoriteit woningcorporaties heeft laten doen naar de risico's op fraude en niet-integer handelen bij pakketverkopen door woningcorporaties aan
commerciele partijen. Het onderzoek bevat een aantal aanbevelingen, waaronder aanbevelingen voor aanscherping van regelgeving. Ik zal in mijn reactie met name op de aanbevelingen t.a.v. aanscherping van de regelgeving ingaan.
In het onderzoek wordt geconcludeerd dat de risicobewustheid bij
woningcorporaties ten aanzien van pakketverkopen laag is en dat weinig wordt gedaan om niet-integer gedrag uit te sluiten of integer gedrag te bevorderen van corporatiefunctionarissen, taxateurs, tussenpersonen/verkoopbegeleiders en kopers. Als samenvattende conclusie wordt verder gesteld dat het risico op niet- integere transacties of het weglekken van maatschappelijk vermogen groter is indien er sprake is van onvoldoende deskundigheid en voorbereiding,
onvoldoende beheersmaatregelen in de governance en onzekerheid over prijzen, taxaties en integriteit van partijen.
Naar mijn mening blijkt hieruit dat (het gebrek aan) risicobewustzijn en deskundigheid de beste aangrijpingspunten voor verbetermaatregelen. Deze moeten er op gericht zijn om het bewustzijn bij corporaties te vergroten dat aan verkopen aan beleggers risico's zijn verbonden en verder om meer deskundigheid bij corporaties op te bouwen. Dit is in eerste instantie een zaak van de sector zelf.
Daarbij kan gebruik gemaakt worden van de kennis van corporaties die meer ervaring hebben met pakketverkopen aan beleggers. De inspanning zou erop gericht moeten zijn om deze kennis en ervaring toegankelijk te maken voor alle corporaties die pakketverkopen overwegen. Dit zou bijvoorbeeld kunnen door het opstellen van een brochure door de branche zelf eventueel in samenwerking met uw organisatie, het WSW en het ministerie. De aanbevelingen uit het rapport om de interne beheersmaatregelen te versterken, zoals het formuleren van heldere doelstellingen ten aanzien van de verkoop door de corporatie en aandacht voor een goed gestructureerd verkoopproces, kunnen daarin aan de orde komen.
Voorts dient te worden opgemerkt dat risicobewustzijn zich niet primair laat
directoraat-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen directie Woningmarkt
Contactpersoon drs. F.N. Paes
T 0654203783 francois.paes@minbzk.nl
Kenmerk 2018-0000285995
Uw kenmerk 18.039/EB/DE
Pagina 1 van 3
afdwingen met (interne) beheersregels, maar vereist het juiste gedrag om binnen
alle geledingen van de organisatie alert te zijn op intergriteitsrisico's. Hier zou Kenmerk bijvoorbeeld bij governance-audits of visitaties aandacht aan kunnen worden 2018-0000285995
besteed.
Bij de voorgestelde aanpassing van regelgeving, die in feite een uitbreiding behelst, heb ik een aantal vragen. Ook al omdat het voorliggende rapport een theoretische verkenning is van de risico's van pakketverkopen, zodat onduidelijk is in welke mate de deze risico's zich in de praktijk daadwerkelijk voordoen. Daar komt bij dat de huidige regelgeving door vrijwel alle betrokkenen als complex wordt ervaren en met meer regels zal de complexiteit verder toenemen. Verder leidt een uitbreiding van de regelgeving tot een vergroting van de administratieve lasten, ook bij corporaties die wel over voldoende deskundigheid beschikken.
Zoals u weet is het terugdringen van administratieve lasten op dit moment een
thema in de sector.
Concreet heb ik bij de aanbevelingen de volgende vragen en opmerkingen:
Hoe verhoudt het voorstel voor een verplichte validatie van alle typen van taxaties zich met de al bestaande verplichting dat taxateurs aangesloten moeten zijn bij het NRVT (Nederlands Register Vastgoed Taxateurs)? Het NRVT kent namelijk een doorlopend toezicht en een onafhankelijk en centraal tuchtcollege. De AFM ziet hier op toe. Hoe beoordeelt de Aw die kwaliteitsborging van taxaties?
Ook ten aanzien van de voorgestelde verplichting voor corporaties tot het doen van onderzoek naar de integriteit van de wederpartij vraag ik mij af hoe deze gezien moet worden ten opzichte van de bestaand regelgeving.
In de wetgeving is namelijk reeds de mogelijkheid opgenomen dat door de Aw een Bibob-procedure gestart kan worden bij twijfels over de integriteit van de koper. In die zin lijkt het meer passend dat de Aw in haar beleidsregels een uitwerking maakt in welke gevallen een
integriteitsonderzoek wenselijk is en wat deze inhoud. Ik ben benieuwd naar uw mening hierover.
De afstemming tussen Aw en WSW van procedures omtrent
pakketverkopen dient naar mijn mening door beide partijen zelf te worden geregeld.
De aanbeveling voor regelgeving ten aanzien van toezicht op
tussenpersonen / verkoopadviseurs kan ik moeilijk plaatsen. Er bestaan momenteel geen beroepsorganisaties voor deze beroepsgroep. Daarnaast kent deze beroepsgroep ook geen wettelijke taken (zoals accountants en notarissen die wel kennen), waardoor wettelijke verankering niet in de rede ligt. Verhoging van het risicobewustzijn en voldoende checks and balances bij de corporaties zelf lijken betere beheermaatregelen. Hoe wordt binnen uw organisatie hiertegen aan gekeken?
Het voorstel voor een wettelijke verplichting voor corporaties om transacties te volgen na verkoop, lijkt me overbodig. Indien bij een transactie bedingen zijn overeengekomen, dient een corporatie de transactie al te volgen opdat de bedingen worden nageleefd. Het is meer
directoraat-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen directie Woningmarkt
Datum 1 juni 2018
Pagina 2 van 3
directoraat-generaal Bestuur, Ruimte en Wonen directie Woningmarkt
Datum
passend dat de Aw haar toezicht hier op inricht. Wat zou de meerwaarde 1 juni 2018
zijn van aanvullende wetgeving op dit punt? Kenmerk
Wel kan ik me vinden in het voorstel dat bedrijfsonroerend goed (BOG) en 2018-0000285995 grand tegen de marktwaarde moet worden verkocht en moet worden
opgenomen in de verantwoordingsinformatie. Dit is naar zich laat aanzien een onbewuste omissie in de huidige verkoopregels.
In de klankbordgroep kan een en ander nader worden toegelicht. Ik ben zeer benieuwd hoe de andere deelnemers in de klankbordgroep tegen de
aanbevelingen aankijken.
Met vriendelijke groet,
Roger Planje Afdelingshoo
Directie Woningmarkt
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
Pagina 3 van 3
