• Referentiekader Buurtgerichte netwerken voor kinderen en gezinnen
▪ Aanleiding
▪ Wat
▪ Waarom
▪ Opbouw
• Praktijkverhaal buurtgericht netwerk in Deurne Noord
Wies en Dave
• Praktijkverhaal buurtgericht netwerk in Leuven
Karin en Murielle
• Conferentie De Toekomst is Jong oktober 2016
• Visietekst Werkgroep Jong & Overal Thuis Beleidsaanbevelingen op 3 domeinen
▪ Basisvoorzieningen voor kinderen en gezinnen in Buurtgerichte netwerken
▪ Fysieke leefomgeving van kinderen en gezinnen
Sociaal-ruimtelijke planning
Samenwerking sociale professionals en ruimtelijke planners
▪ Basisvoorzieningen als competente systemen
Aanleiding ontwikkeling referentiekader
• Vanuit Conferentie De Toekomst is Jong
concrete aanbeveling om referentiekader buurtgerichte netwerken te ontwikkelen
• Bottom-up, vanuit de praktijk, door pioniers buurtgerichte netwerken
• Traject in 2017 met 10 pioniers buurtgerichte netwerken
vanuit netwerk : de trekker + 1 of 2 netwerkpartners
Deurne Noord, Gent, Genk, Lokeren, Eeklo, Leuven,
Merksplas, Brussel, Dilbeek en Boom
• Creëert binnen een buurt samen met partners en gezinnen een rijke omgeving voor alle kinderen en gezinnen
• Verenigt en integreert in een coherent geheel allerlei essentiële functies die voor kinderen en gezinnen belangrijk zijn
• Focus op kinderen 0 tot 12 jaar en hun gezinnen (kan lokaal breder ingevuld worden)
Buurtgericht netwerk voor kinderen en gezinnen
Wat?
• Ontmoeting en versterken sociale cohesie
• Kinderopvang en basisonderwijs
• Spel en vrijetijdsbeleving, culturele, sportieve en artistieke ontplooiing voor kinderen en hun gezinnen
• (Preventieve) gezinsondersteuning en (preventieve)
gezondheidszorg
• Plaats voor kinderen en gezinnen in de publieke ruimte
• Info en ondersteuning van de uitoefening van grondrechten (onderwijs, arbeid, huisvesting, gezondheid, bijstand,
cultuur,…), onthaal en maatschappelijke dienstverlening
• Belangenverdediging van kinderen en gezinnen en
signaalfunctie naar andere organisaties en bestuursniveaus
Essentiële functies die belangrijk zijn voor kinderen en
gezinnen
• Fungeert als basisvoorziening die een betekenisvolle rol speelt voor alle kinderen en gezinnen vanuit een
rechtenbenadering
▪ Maakt verbinding tussen materiële en immateriële noden van gezinnen
▪ Creëert een omgeving die gericht is op verbreding van de leefwereld van kinderen en ouders en
verbinding met de buurt
▪ Profileert zich als ontmoetingsplaats, een plaats waar elk gezin met kinderen met elke vraag of nood terecht kan
▪ Sluit aan bij diverse noden en behoeften van alle kinderen en gezinnen in een buurt
▪ Bouwt voort op dynamiek en gangmakers
aanwezig in de buurt
• Buurt, dorpskern, deelgemeente, …
• Verbondenheid, herkenbaarheid
• Voldoende kleine schaal
• Dicht aansluiten bij leefwereld van gezinnen
• Dichtbij voor en met gezinnen
• Elke buurt is anders
Omvang, sfeer, energie, bewoners, historiek, welvaart, verenigingsleven, burgerinitiatieven…
Buurt ?
kinderen en gezinnen
Uiteraard sterke linken met netwerken die (boven)lokaal/stadsbreed werken !
Huizen van het Kind
Netwerken Armoedebestrijding Geïntegreerd Breed Onthaal
Brede Scholen
Kindvriendelijke gemeente
…
• Ondersteunen van lokaal geïntegreerd gezinsbeleid vertaald naar buurtniveau, dicht bij burgers
• Stimuleren van samenwerking en verbinding in een buurt
• Versterken van dynamiek op buurtniveau
• Uitnodiging naar diverse lokale actoren om op buurtniveau met kinderen en gezinnen
aan de slag te gaan
Referentiekader buurtgerichte netwerken Waarom?
Onderdelen
1. Kernprincipes 2. Bouwstenen
3. Concrete praktijken op netwerkniveau
geïnspireerd door INTESYS-project
http://www.europe-kbf.eu/en/projects/early-childhood/intesys
1. Kernprincipes
• Fundamenten van Buurtgericht netwerk
• Alle partners onderschrijven alle kernprincipes
Cluster Kind en zijn gezin centraal
- 2018
• Sleutelervaringen voor kinderen
• Holistische kijk op kinderen en gezinnen
• Het kind en zijn gezin staan centraal in netwerk
Cluster Democratisch burgerschap
• Respect voor diversiteit
• Aanpakken sociale ongelijkheid
• Burgerschap
• Agency en participatie
Cluster Systemische kwaliteit
- 2018
• Kwalitatieve relaties
• Continu proces en feedback in functie van geïntegreerd, coherent verhaal
• Systemische benadering
• Continuïteit en duurzaamheid
2. Bouwstenen buurtgericht netwerk
3. Concrete praktijken op netwerkniveau
• Lijst van praktijken per bouwsteen die bijdragen tot het succes van een buurtgericht netwerk
• Probeert, zonder volledig te zijn, een antwoord te geven op wat een buurtgericht netwerk doet
zodat het een rijke omgeving kan realiseren met en voor alle kinderen en gezinnen
• Publicatie Buurtgerichte netwerken blz 24-35
• Themapagina
http://www.expoo.be/buurtgerichte-netwerken
Praktijkverhalen Pioniers
Jong in Deurne-Noord: Kinderen en jongeren groeien op en ontwikkelen
zich in een positieve en inspirerende context
Wijkwerking op maat & wijkanalyse (2016)
1. Demografisch: bevolkingsdichtheid, oudere alleenstaanden (70+), vergrijzing (65 +), vergroening (-18), aandeel allochtonen, alleenstaande ouders, verhuisintensiteit, geboorten, sterften
2. Sociaal-economisch: inkomen, werkloosheid, aandeel inactiviteit, aandeel inactiviteit op beroepsactieve leeftijd, steuntrekkers OCMW, sociale huisvesting 3. Overlast en criminaliteit: GAS-boetes, overlastovertredingen, sluikstortmeldingen (aantal), zedenfeiten, slagen en verwondingen, drugsmisdrijven, diefstal, bedreigingen, verboden wapens
4. Subjectief welbevinden: leefkwaliteit in de buurt verslechtert, overlast en onveiligheid, aanwezigheid infrastructuur, aanwezigheid voorzieningen, sociale samenhang, subjectieve leefbaarheid
5. Onderwijs-indicatoren: schoolse vertraging (BO & SO), leerlingen thuistaal niet Nederlands (BO & SO), lln. laagopgeleide moeder (BO & SO), schooltoelage (BO & SO), GOK (BO & SO), leerlingen OKAN, leerlingen B-stroom, participatie hoger onderwijs
Groei/evolutie: hoogste groeiscores Impact: hoogste absolute scores Fenomenen: hoogste relatieve scores
Wijkanalyse: 53 wijken, 43 variabelen, 129 indices
Wijkwerking op maat kiest voor een gezamenlijke prioriteitsbepaling- en aanpak, met aandacht voor diverse thema’s (samen leven, leefbaarheid en veiligheid, wijkvoorzieningen,…) en samenwerkingsverbanden. Het project beoogt de resultaten en zichtbaarheid van initiatieven en betrokkenheid van (stads)diensten en bewoners in wijken
te vergroten.
Kronenburg
Ten Eekhove
Conforta
Bisschoppenhof
Ten Eekhove
Conforta
Bisschoppenhof
- Consequent negatief natuurlijk saldo - Hoog aandeel 65+, vrouwen
- Hoog aandeel autochtonen (64,7%) tov omgev.
- Sterke toename aantal huishoudens sinds 2011 - Meer dan verdubbeling aantal allochtonen sinds
2004 (buurt wordt meer divers)
- Groot contrast werkloosheidsdruk niet-EU tov EU (21,2-11,2%)
- Hoog aandeel 0-11 tov wijk, district en stad - Hoog % Noord-Afrik., Oost-Europese . achtergr.
- Hoge bevolkingsdichtheid (bijna 3x gem. dist.
Deurne, 8x gem. stad)
- Relatief snelle toename bevolking tov. omgev.
- Hoog aandeel 0-11 tov wijk, district en stad - Hoog aandeel gehuwde koppels met kinderen - Verdubbeling aantal allochtonen sinds 2004 - Hoog % Noord-Afrik., Oost-Europese . achtergr.
- Aandeel niet-werkende werkzoek.(ook hoge #) neemt veel sneller toe tov wijk, district, stad - Diverse overeenkomsten tussen buurten Ten
Eekhove en Kronenburg (oa. socio-econ.) Deurne, 8x gem. stad)
- Hoog % Noord-Afr. Oost-Europees, West-Afrika - Werkzaamheidsgraad (54,5%) fors lager dan
gem. wijk, district, stad
- Hoog aandeel lager- en secundair buitengew.
- Hoog % + 1 jaar schoolse vertraging secundair - Hoog aandeel OGO tov wijk, district, stad
Sterke schommelingen verhuisbewegingen in buurten Socio-econ.: lage scores alle buurten (Kronenburg prior.)
Veel overeenkomsten Kronenburg, Ten Eekh. (Conforta)
Synthese analyse: 5 prioritaire thema’s pilootwijken
JONG IN DE WIJK
RUIMTE EN WIJKVOORZIENINGEN KANSEN VOOR DE WIJK
THUIS IN DE WIJK LEEFBAAR EN VEILIG
OPGROEIEN, SCHOOL, WERK, VRIJE TIJD, RISICOGEDRAG,…
PROPER, LEEFKWALITEIT, VEILIGE STRATEN, CRIMINALITEIT,...
≠ ACHTERSTANDEN, GEZONDHEID, WELZIJN, ACTIVERING,…
BUUR(T)CONTACT, BINDING, BETROKKENHEID, BEELDVORMING
WIJKRUIMTE(S) BINNEN BUITEN, DIENSTVERLENING OP MAAT,…
Overkoepelend kader pilootwijken met wijk- spec.aandachtspunten
1SHM080805: Binnen- en buitenruimtes en voorzieningen zijn afgestemd op de noden van de wijk
Voorstel Partners Status
Hefboomproject Stopkesfabriek: realisatie buurtsporthal en school op site Stopkesfabriek
SB/SW/CS/Buurtp artners
Beslissing CBS mbt SOK Rup
Hefboomproject CC Rix: restyling als cultureel ontmoetingcentrum
CS/Buurtpartners Gepland
Hefboomproject Groene Sproet houthandel Quayhaeghe (2018): uitwerking programma + participatie
SB/SW/District OK
Hefboomprojecten heraanleg Bisthove- en Van Deynseplein (2018): uitwerking programma + participatie
District/Buurtpartn ers
Gepland
Hefboomproject Van Duystplein (TBD): uitbreiding school, vernieuwing samentuin, …
SB/SW/CS/Buurtp artners
Gepland
Optimalisatie ruimtegebruik
• optimaal ruimtegebruik ism buurtpartners en zaalzoeker
• Opmaak masterplan Deurne Noord
SL/District:SW/SB/
Zaalzoeker/Buurtp artners
Gepland
Optimalisatie netwerken en overlegfora Deurne Noord:
Welzijnsoverleg, scholenoverleg, jeugdoverleg, toezichtsoverleg, … (rol, mandaat, agenda, … )
SL/CS/OCMW/Bu urtpartners
Gepland
Participatie aanpak Naschools
aanbod sport en spel
Beweging en Gezonde voeding
Kleuter participatie Uithangen vs
rondhangen
Wijkwandelingen leerkrachten
Preventie middelengebruik Veilige
leefomgeving
VEILIGHEID
GEZONDHEID
TALENT EN PLEZIER TOEKOMST
MAATSCH.
PARTICIPATIE
Leefbaar en veilig Kansen voor Thuis in de wijk de wijk
Ruimte en wijk- voorzieningen
Jeugdoverleg Scholenoverleg
basis
Scholenoverleg secundair
Sportleerkrach- tenoverleg Toezichts-
vergadering
Welzijnsoverleg (incl. werkgroepen)
WW
Stuurgroep thuis in DN
Platform thuis in DN
Stuurgroep en
werkgroep
visienota DN
Jong in de wijk
• Startplannen (CBS 02/12/2016): eerste concretiseringen van wijkanalyses naar plannen van aanpak voor de drie wijken
- 5 wijkthema’s uit voorbereidende analyse ‘kapstok’ voor wijkplannen
• Startplan Deurne-Noord: gebaseerd op resultaten drie planmomenten:
- Planmoment 1: bepalen overkoepelende scope, doelen Wijkwerking op maat met strategisch leidinggevenden stad
- Planmoment 2: vertalen ambities Wijkwerking op maat naar wijkstrategie per pilootwijk (brede groep stadsdiensten)
- Planmoment 3: operationaliseren wijkstrategie naar doelstellingen, projectvoorstellen Deurne-Noord (stad+buurtpartners)
Buurtpartners: CAW, Recht op, Samenlevingsopbouw, scholen, Jes, Zorgbedrijf, De Vijver, …
• Vervolg: van startplan naar volwaardig wijkplan
- Concretisering startplannen -> wijkplan Deurne-Noord ism stakeholders (stad, niet-
stad, wijkgerichte en centrale diensten,…)
Officiële partners Huizen van
het Kind Stad Antwerpen
• Aanpakken sociale ongelijkheid
We bieden vanuit het netwerk een universeel basisaanbod voor alle gezinnen. Daarnaast zorgen we voor een complementair aanbod voor gezinnen met specifieke noden (bv. gezinnen in
kansarmoede).
• Aanpakken sociale ongelijkheid
▪ Proactieve dienstverlening
Signalen opvangen van kwetsbaarheid, problemen of noden
Gezinnen proactief informeren over hun rechten en hen helpen deze te realiseren
Maximaal inzetten op automatische
rechtentoekenning aan kwetsbare gezinnen
▪ Outreachend werken en verbinding
▪ Brugfunctie van de huizen van het kind
Kernprincipes van waaruit het netwerk zich verder
uitbouwt
• Agency en participatie
▪ Gezinnen krijgen alle kansen om deel te nemen aan het aanbod.
▪ Gezinnen en mensen uit hun omgeving nemen een actieve rol op binnen het netwerk en in de samenleving
▪ Gezinnen bepalen mee het aanbod en de werking binnen het netwerk.
✓ Werkgroep gebruikersparticipatie vertegenwoordigd door verschillende partners o.a. Gezinsbond, Kind en Preventie, Kind & Gezin, …
✓ Gebruikersgroep
• Kwalitatieve relaties
▪ Realiseren van kwalitatieve relaties tussen mensen, teams, voorzieningen, tussen professionals en kinderen, ouders, gezinnen zijn cruciaal voor de kwaliteit en het functioneren van het netwerk.
✓ Welzijnsoverleg
✓ Werkgroep vrije tijd
✓ Scholenoverleg
✓ Partneroverleg, vrijwilligersoverleg, onthaaloverleg
✓ Bewonersgroepen
Kernprincipes van waaruit het netwerk zich verder
uitbouwt
Duurzaam samenwerken in
een buurtgericht netwerk
voor kinderen en gezinnen
• Grote centrumstad
• > 100.000 inwoners, 27.431 0-24j
• Superdiverse stad
• 43% van alle 0-17j van niet-Belgische origine
• 38% van 0-3j in Leuven spreekt geen Nederlands met moeder
• Duale stad
• Hoogste gemiddeld belastbaar inkomen
Hoogst aandeel personen met aangiftes < 10.000 EUR
• 20,2% van alle geboortes in kansarmoede (K&G)
• 18% 0-14j recht op verhoogde tegemoetkoming
• 7,6% groeit op in gezin zonder werkende ouder(s)
Leuven: inleiding
• Groeiende dualiteit: KA-index - %VT
13,30% 13,80% 15,10% 17,70% 20,20%
0,00%
5,00%
10,00%
15,00%
20,00%
25,00%
2012 2013 2014 2015 2016
Kansarmoede-index Leuven
7,12 7,21 8,02 9,45 10,28 10,64 10,88 12,04
14,60
10,76 9,72 11,15 12,56 13,49 13,79 13,51 14,88 17,99
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Vlaams gewest Leuven
• Groeiende dualiteit: wijkgerichte verschillen
21,40 23,60
29,80 29,60 19,60
36,10
51,60 17,50
28,20 23,00
0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00
