MEMORIE TER AANVULLING VAN DE

PROEVE VAN EENE ST AA TSREGE- LING VOOR NEDERLANDSCH-INDIË

MEMORIE TER AANVULLING VAN DE

"PROEVE VAN EENE ST AA TSREGE- LING VOOR NEDERLANDseR-INDIË"

Mr. J. OPPENHEIM, Mr. J. H. CARPENTIER ALTING, Mr. PH. KLEINTJES, ~r. C. SNOUCK HURG.'ONJE, Mr. C. VAN VOLLENHOVEN en Raden Mr. OEkiP

KARTODIRDJO

v T

N. V. BOEKHANDEL EN DRUKKERIJ

voorheen E. J. BRILL, LEIDEN '9'~

I

..

PROEVE VAN EENE STAATSREGE-

LING VOOR NEDERLANDSCH-INDIË

; .

PROEVE VAN EENE STAATSREGE- LING VOOR NEDERLANDSCH-INDIË

DOOR

Mr. j. OPPENHEIM, Mr. j. H. CARPENTIER ALTING, Mr. PH. KLEINTJES, Dr. C. SNOUCK HURGRONjE, Mr. C. VAN VOLLENHOVEN en Raden Mr. OERIP

KARTODIRDjO

N. V. BOEKHANDEL EN DRUKKERIJ voorheen E. j. BRILL, LEIDEN '92>

INHOUD.

BIL

Voorbericht . . . VII

I. Ontwerp van wet op de staatsinrichting van Nederlandsch-Indie . I

Hoofdstuk 1. Algemeene bepalingen. . • . . . ^I Hoofdstuk Il. Van de bevolking en hare rechten 2

Hoofdstuk IU. Van het algemeen bestuur. . . . 6 Eerste afdeeling. Algemeene bepaling. . . 6 Tweede afdeeling. Van den Gouverneur-Generaal en den

Raad van Indie . . • . . . 6 Derde afdeeling. Van de bestuursbevoegdheid van den

Gouverneur-Generaal . . . . . . 9 Vierde afdeeling. Van de aan de Wetgevende Macht en ao.n

den Koning voorbehouden bestuursbevoegdheid 13 Vijfde afdeeling. Van ambtelijke bestuurskringen IS Hoofdstuk IV. Van de algemeene wetgeving. . . . IS Eerste afdeeling. Van den Volksraad . . . IS Tweede afdeeling. Van de wetgevende bevoegdheid van den

Gouverneur·Generaal gezamenlijk met den Volksraad . . 20

Derde afdeeling. Van de wetgevende bevoegdheid van den Gouverneur-Generaal . . . . . . 22

Vierde afdeelillg. Van de aan de Wetgevende Macht en aan den Koning voorbehouden wetgevende bevoegdheid 24 Vijfde afdeel ing. Van de landsbegrooting . . . 26 Zesde afdeel ing. Van de wetgevende bevoegdheid van beo

sturende ambtenaren . . . . . . . . 29 Hoofdstuk V. Van de algemeene rechtspraak . • • . . • . '9 Hoofdstuk VI. Van zelfstandige gebiedsdeelen en bijzondere

lichamen met verordenende bevoegdheid 32 Eerste afdeeling. Algemeene bepalingen 32 Tweede afdeeling. Van provincies . . . . 33 Derde afdeeling. Van landschappen. . . . 35 Vierde afdeeling. Van zelfstandige regentschappen 36

VI

Blz.

Vijfde afdeel ing. Van steden, dorpsgemeenten, waterschappen en andere lagere gemeenschappen . . . . 36 Zesde afdeel ing. Van bijzondere lichamen met verordenende

bevoegdheid . . . 38

Hoofdstuk VII. Slotbepalingen . . . 38 Il. Toelichting op het eerste ontwerp . . . 43 lIl. Ontwerp van wet ter uitvoering van artikel 62, eerste lid, tweede

zinsnede, der grondwet . 57

IV. Toelichting op het tweede ontwerp . . . • . . . 59

J. Ontwerp van wet op de staatsinrichting van Nederlandscl".·Indië.

Wij Wilhelmina, bij de gratie Gods, Koningin der Nederlan·

.den, Prinses van Oranje-Nassau, enz. enz. enz.

Allen, die deze zullen zien of hooren lezen, salut! doen te

weten:

Alzoo Wij in overweging genomen hebben, dat bestuur en wetgeving van N ederlandsch-Indië ten aanzien van de inwendige aangelegenheden zooveel mogelijk behooren te worden gelegd in handen van in Indië zelf zetelende overheden en lichamen, en dat aan de aldaar gevestigde bevolking een zoo groot mogelijke -inv!ued op en aandeel in de samenstelling dier lichamen behoort

te worden toegekend;

Gezien .lrtikel 62 der Grondwet;

Zoo is het, dat Wij, den Raad van State gehoord, en met gemeen overleg der Staten-Generaal, hebben goedgevonden en verstaan, gelijk '!Vij goedvinden en verstaan bij deze, vast te -stellen de volgende

Wet op de staatsinrichting van Nederlandsch-Indië.

HOOFDSTUK J.

Algemeene bepalingen.

Artikel ^I.

TIeze wet kan worden aangehaald als ,Indische staatsregeling".

Artikel 2.

1. In deze wet worden onder wettelijke regelingen verstaan:

a. de verdragen met vreemde mogendheden door den Staat

aangegaan;

2

b. de regelingen vastgesteld door de Wetgevende Macht in Nederland;

c. de algemeene maatregelen van bestuur j

d. de regelingen vastgesteld door den Gouverneur·Generaal gezamenlijk met den Volksraad, in deze wet aangeduid als landswetten ;

e. de regelingen vastgesteld door den Gouverneur·Generaal, bijgestaan door den Raad van Indië, in deze wet aan··

geduid als ordonnanties;

f.

de regelingen vastgesteld door daartoe bevoegde bestIl'- rende ambtenaren, in deze wet aangeduid als reglementen jo

g. de regelingen vastgesteld door daartoe bevoegde organen van zelfstandige gebiedsdeelen en van bijzondere lichamen met verordenende bevoegdheid, in deze wet aangeduid als verordeningen ^j

lt. de politieke contracten aangegaan met landschappen.

2. Onder algemeene verordeningen worden verstaan de rege- lingen genoemd onder b, c, d en e van het eerste lid.

Artikel 3.

In deze wet en in de op haar gegronde wettelijke regelingen worden verstaan onder

a. ingezetenen: zij die, mits niet in strijd met wettelijke rege- lingen, in Nederlandsch·Indië gevestigd zijn;

b. Indonesiërs: zij die tot de inheemsche bevolking van Indië behooren of tot haar worden gerekend;

c. regeering: de Gouverneur-Generaal, al dan niet bijgestaan door den Raad van Indië, naar de onderscheidingen dezer wet;.

d. Staat: het Koninkrijk der Nederlanden;

e. Nederlandsch·Indië, Indië of Land: het deel van het Ka·· ninkrijk, welks heerschappij zich uitstrekt over het onder Neder·· landsch gezag of oppergezag staand gebied in Azië en in Australië;.

f.

landschappen: onder Nederlandsch oppergezag staande in·

heemsche rijken.

HOOFDSTUK 11.

Van de bevolking en hare rechten.

Artikel 4.

I. Allen die zich in N ederlandsch·Indië bevinden hebben ge··

lijke aanspraak op bescherming van persoon en goed.

2. Waar afgeschaft.

Artikel 5.

Aan allen die zich in Nederlandsch-Indië bevinden wordt ge- lijke vrijheid van verkeer en van wonen gewaarborgd, behoudens de voorschriften in het belang der openbare gezondheid, orde en rust.

Artikel 6.

Niemand wordt van zijne vrijheid beroofd dan in de gevallen bij landswet bepaald.

Artikel 7.

Bij algemeenen maatregel van bestuur worden regelen vastge- steld in acht te nemen bij uitlevering.

Artikel 8.

l. De landswet regelt de bevoegdheid om in het belang der ^I v

~,t '

openbare orde en rust aan ingezetenen het verblijf in een aan- t l

gewezen gedeelte van Nederlandsch-Indië te verbieden, hun cene I ... v ...

plaats aldaar als verblijfplaats aan te wijzen, of aan vreemdelingen L onder hen het verblijf in Indië te ontzeggen. Zij stelt de voor- " f1.

waarden en vormen vast die daarbij worden in acht genomen. , ...

2. Zij aan wie cene plaats als verblijfplaats is aangewezen zijn ) v \

bevoegd Indië te verlaten.

t-

3. Van besluiten krachtens dit artikel genomen wordt mede- •

(/-1

deeling gedaan aan den Volksraad.

Artikel 9.

l. De landswet stelt regelen vast nopens de toelating binnen, de vestiging in, en de verwijdering van niet-ingezetenen uit N ederlandsch-Indië.

2. Van hen die kunnen aantoonen in het bezit te zijn van voldoende en geoorloofde middelen van bestaan mag de toelating, of de vestiging alleen worden geweigerd, en de verwijdering alleen worden gelast, in het belang der openbare gezondheid, orde en rust.

3. Van besluiten tot verwijdering krachtens dit artikel genomen wordt mededeeling gedaan aan den Volksraad.

Artikel ^10.

Het betreden van een woonerf en het binnentreden in cene

4

woning tegen den wil van den bewoner is alleen geoorloofd in de gevallen bij of krachtens landswet bepaald, en met inacht- neming van de bij landswet voorgeschreven vormen.

Artikel ^{1 I.}

Het geheim van de aan den post-, den telegraaf- en den telephoondienst toevertrouwde brieven en berichten is onschend-

baar, behalve op last van den rechter, of in de gevallen bij lands wet bepaald.

Artikel ^12.

Ieder belijdt zijne godsdienstige meeningen met volkomen vrij- heid, behoudens zijne verantwoordelijkheid volgens de landswet.

Artikel 13.

Aan alle kerkgenootschappen en geloofsgemeenschappen wordt gelijke bescherming verleend.

Artikel 14.

I. Niemand wordt wegens zijn landaard, wegens het behooren tot eenige geloofsgemeenschap, of wegens het belijden van eenige godsdienstige meening achtergesteld.

2. Indonesiërs, Nederlandsche onderdanen, tevens ingezetenen van Nederlandsch-Indië zijnde, worden van geen enkel staatkundig recht uitgesloten.

Artikel 15.

Tot openbare ambten zijn vreemdelingen slechts benoembaar volgens de bepalingen der landswet.

Artikel 16.

I. Het recht der ingezetenen tot vereeniging en vergadering wordt erkend.

2. De landswet regelt en beperkt de uitoefening van dit recht in het belang der openbare gezondheid, orde en rust.

Artikel '7.

I. Niemand heeft voorafgaand verlof noodig om door de druk- }lers gedachten of gevoelens te openbaren, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de lands wet.

2. Bepalingen waardoor de toelating in Nederlandsch-Indië van

5

in Nederland gedrukte stukken belemmerd wordt behoeven be- krachtiging bij de wet.

Artikel 18.

I. Onteigening ten algemeenen nutte van eenig goed, of van eenig recht, goederen en rechten der Indonesiërs daarin begrepen, heeft niet plaats dan na voorafgaande verklaring bij landswet dat het algemeen nut onteigening vordert en tegen vooraf ge- noten of vooraf verzekerde schadeloosstelling, een en ander vol~

gens de voorschriften der landswet.

2. De landswet bepaalt de gevallen in welke de voorafgaande verklaring niet behoeft te geschieden bij landswet, of de schade- loosstelling niet vooraf behoeft te zijn genoten of verzekerd.

3. Het eerste en het tweede lid zijn mede van toepassing op particuliere landerijen en op de aan hare landheeren afgestane overheidsrechten.

4. Dwang tot het prijsgeven van eenig goed, of van eenig recht is, ook tegen volledige schadeloosstelling, verboden.

Artikel 19.

I. Inbreuk ten algemeenen nutte op eenig burgerlijk recht welke niet valt onder artikel IS heeft niet plaats dan na vooraf- gaande verklaring bij landswet dat het algemeen nut inbreuk vordert en tegen vooraf genoten of vooraf verzekerde schadeloos- stelling, een en ander volgens de voorschriften der landswet.

2. Het tweede en het derde lid van artikel 18 zijn van toe- passing.

3. Dwang tot het toelaten van inbreuk is, ook tegen volledige schadeloosstelling, verboden.

Artikel ^20.

I. leder heeft het recht verzoekschriften In te dienen bij de bevoegde macht.

2. Elk verzoekschrift moet door den verzoeker of zijn schriftelijk gemachtigde onderteekend zijn.

3. vVettig bestaande lichamen kunnen aan de bevoegde macht verzoekschriften indienen, doch alleen over onderwerpen tot hun bepaalden werkkring behoorende.

4. Het recht der ingezetenen om, in persoon of op de wijze van hun adatrecht, vrijelijk mondelinge klachten in te leveren wordt erkend.

6

Artikel ^21.

I. Niemand kan tegen zijn wil worden afgetrokken van den rechter dien wettelijke regelingen hem toekennen.

2. Tusschenkomst van de regeering in zaken van justitie, niet bij deze wet toegestaan, is verboden.

3. Politiedwang kan niet worden uitgeoefend dan krachtens wettelijke regelingen of adatrecht.

Artikel 22.

T. Het bepaalde in de artikelen 4 tot en met 2 [ is mede van toepassing in landschappen met korte verklaring.

2. In landschappen met lang contract tracht de regeering de genoemde bepalingen te doen aanvaarden.

HOOFDSTUK lIl.

Van het algemeen bestuur.

EERSTE AFDEELING.

Algemeene bepaling.

Artikel 23.

Voor zooveel niet bij de Grondwet of bij deze wet bepaalde bevoegdheden aan den Koning zijn voorbehouden wordt het al-

~emeen bestuur uitgeoefend door den Gouverneur-Generaal.

TWEEDE AFDEELlNG.

Van den Gouverneur-Generaal en den Raad van Indië.

Artikel 24.

I. De Gouverneur-Generaal wordt door den Koning benoemd en ontslagen.

2. Hij mag zijne waardigheid niet nederleggen, noch Neder- landsch-Indië verlaten, zonder machtiging van den Koning.

Artikel 25.

De Gouverneur-Generaal legt bij de aanvaarding van de regee- ring in eene plechtige openbare vergadering van den Volks raad den volgenden eed of verklaring en belofte af:

7

,Ik zweer (verklaar) dat ik, om tot Gouverneur-Generaal over

~Nederlandsch-Indië te worden benoemd, directelijk of indiree- ." telijk aan geen persoon, onder wat naam of voorwendsel ook,

"eenige giften of gaven beloofd of gegeven heb.

,Ik zweer (beloof) dat ik, om iets hoegenaamd in deze betrekking

"te doen of te laten, van niemand hoegenaamd eenige beloften

"of geschenken aannemen zal, directelijk of indirectelijk.

,Ik zweer (beloof) dat ik den Koning gehoorzaam en getrouw ."zal zijn.

,Ik zweer (beloof) dat ik het welzijn van Indië naar mijn ver-

"mogen bevorderen zal.

,Ik zweer (beloof) getrouwheid aan de Grondwet; dat ik de ,wet op de staatsinrichting van Nederlandsch-Indië steeds zal ,onderhouden en doen onderhouden en dat ik mij in alles zal

"gedragen zooals een braaf en eerlijk Gouverneur-Generaal be- ."taamt.

,Dat zweer (verklaar en beloof) ik."

Artikel 26.

1. Rij ziekte Jflf afwezigheid[van den Gouverneur-Generaal treedt

r ^{1-4-~ ~ .}

de vice-president van den Raad van Indië of diens wettelijke vervanger op als Gouverneur-Generaal_J ... t...4- t.-..;.l ..

c..

'S t....-", (..

2 Bij --Ontstent-eni-s-van den Gouverneur-Generaal tre.e d d e vice-president van den Raad van Indië QL.d-iens--wettclijke ver- vanger op als Gouverneur~GenefaaY' otdat door den Koning is

voorzien. . , -' ' . . ~ , , ^{I h . ' , " . /}

.2. ..9.t "(A:·t~·N-""""J ...-.-.,..~4. .. ·~-.~r rr-..",... ~ '>" V.~ "'"'- y~ ,.,.

"r .. : ...

w .--.. .;v.... /? ...... ^{o/. . - -} Po Á;tikef'~7:--J. Dl..l- i.~ t- c, _ .,I .. ~,. -

IC ..

~~"-/..

1. De Gouverneur-Generaal kan niet voor den strafrechter in Nederlandsch-Indië worden getrokken.

2. Hij staat, ook na de nederlegging van zijne waardigheid, wegens strafbare feiten gedurende zijne ambtsbekleeding gepleegd terecht in Nederland.

3. Hij staat wegens de in artikel 92 der Nederlandsche wet op de rechterlijke organisatie en het beleid der justitie genoemde feiten terecht voor den Hoogen Raad der Nederlanden; wegens andere feiten voor den rechter die naar de in Nederland geldende wetten op grond van den aard van het feit bevoegd zou zijn geweest indien dit feit gepleegd ware in de plaats waar de zetel der regeering in Nederland is gevestigd.

4. De strafbare feiten worden berecht naar het strafrecht der plaats waar zij zijn begaan.

8

Artikel 28.

I. Er is een Raad van Indië. Hij wordt voorgezeten door den:

Gouverneur·Generaal.

2. Hij bestaat uit een vice-president en zeven leden.

3· Elk der leden staat aan het hoofd van een of meer depar- tementen van algemeen bestuur.

Artikel 29.

r. De vice-president van den Raad van Indië wordt door den Koning benoemd en ontslagen. Hij. wordt bij ziekte, afwezigheid of ontstentenis vervangen door den oudsten der leden naar volgorde van benoeming.

2. De leden worden door den Gouverneur-Generaal benoemd voor een tijdvak van vier jaren, ingaande vier maanden na het bijeenkomen van een nieuwen Volksraad. Zij zijn dadelijk her- benoem baar.

3· Tusschentijds benoemden treden af aan het einde van het in het tweede lid genoemde tijdvak van vier jaren.

4· Aan de leden wordt op eigen verzoek ontslag verleend door den Gouverneur-Generaal. Ontslag niet op eigen verzoek wordt verleend door den Koning.

s·

^{De wet regelt de} bezoldiging en het pensioen van den vice- president en de leden.

Artikel 30.

De vice-president en de leden van den Raad van Indië leg-

g~n bij de aanvaarding van hunne bediening in handen van den Gouverneur-Generaal den volgenden eed of verklaring en belofte af:

,Ik zweer (verklaar) dat ik, om tot vice-president (lid) van

"den Raad van Indië te worden benoemd, directelijk of indi-

"rectelijk aan geen persoon, onder wat naam of voorwendsel ook,

,e~nige giften of gaven beloofd of gegeven heb.

,Ik zweer (beloof) dat ik, om iets hoegenaamd in deze be-

"trekking te doen of te laten, van niemand hoegenaamd eenige ,beloften of geschenken aannemen zal, directelijk of indirectelijk.

,Ik zweer (beloof) dat ik, door mijne daden en raadgevingen,

"naar mijn vermogen zal medewerken tot bevordering van het

" welzij 11 van Indië.

,Ik zweer (beloof) getrouwheid aan de wet op de staatsin-

"richting van N cderlandsch-Indië.

,Dat zweer (verklaar en beloof) ik."

9

Artikel 3 I.

De vice-president en de leden van den Raad van Indië mogen nevens hun ambt geene andere bezoldigde ambten in dienst van den Lande of in dienst van een der zelfstandige gebiedsdeelen van Nederlandsch-Indië bekleeden.

Artikel 32.

L De Gouverneur-Generaal en de vice-president en de leden van den Raad van Indië mogen noch rechtstreeks noch zijdelings.

betrokken zijn bij eenige onderneming ten grondslag hebbende eene overeenkomst om winst of voordeel aangegaan met het Land of met eenig zelfstandig gebiedsdeel van Nederlandsch-Indië_

2. Zij mogen, behalve openbare schuldbrieven, geene schuld- vorderingen bezitten ten laste van het Land of van eenig zelf- standig gebiedsdeel van Indië.

3· Zij mogen noch rechtstreeks noch zijdelings betrokken zijn bij eenige niet in het eerste lid voorziene onderneming van handel, scheepvaart, nijverheid of landbouw, in Indië gevestigd of aldaar haar bedrijf uitoefenende. {_ 1/ . , /""-'.

t· JI .... ~'1lw; lt .l,., ... L.", 11..,.,,1., •. ~ .~p. ... IJ_ "'111'?' A. ...

v_

"'---Y"~'r7 p.t..--._

> f .,- - ^{1.._- -} -/"-'-4--l .

1

4 ' ArtIkel 33.

I. De Raad van Indië stelt een reglement van orde voor zijne vergader}ngen vast.

2. Het reglement van orde wordt openbaargemaakt door plaat- sing in het Indisch Staatsblad.

3· De Go~verneur-Generaal heeft in Ut:: vergadering van den Raad van Indië stem.

DERDE AFDEELlXG.

Van de bestuursbevoegdheid van den Gouverneur-Generaal.

Artikel 34.

I. Aan den Gouverneur-Generaal. bijgestaan door den Raad van Indië, behoort, onverminderd de voorzienIng bij bijzondere bepalingen getroffen, de behartiging van het welzijn van Neder- landsch-Indië.

2. Bij ordonnantie kan de afdoening van bepaalde aangelegen- heden- bedoeld in het eerste lid worden opgedragen aan daartoe aangewezen leden van den Raad van Indië.

10

Artikel 35.

r. Aan den Gouverneur-Generaal, bijgestaan door den Raad van Indië, behoort het uitvoeren van de voor N ederlandsch·lndie geldende "/8FQPgep el? algemeene verordeningen.

2. Bij ordonnantie kan deze uitvoering VQor bepaalde aange- legenheden worden opgedragen aan daartoe aangewezen leden van den Raad van Indië.

3. Bij landswet kan de medewerking van organen van zelf· _

I

standige gebiedsdeelen worden gevorderd tot uitvoering van

'f..

algemeene verordeningen.

Artikel 36.

De Gouverneur·Generaal kondigt de algemeene verordeningen af.

Artikel 37.

Aan den Gouverneur-Generaal behoort het verleenen in Neder- landsch·lndië van ontheffing van bepalingen van algemeene ver- ordeningen VQor zoover die verordeningen ontheffing toestaan.

Artikel 38.

I. De Gouverneur-Generaal benoemt, schorst en ontslaat de bur- gerlijke en militaire landsdienaren tenzij deze wet anders bepaalt.

2. De landswet kan de bij het eerste lid genoemde bevoegd·

heid voor bepaalde landsdienaren overdragen op anderen.

3. Bij ordonnantie wordt de bezoldiging vastgesteld van de ambtenaren die uit 's Lands kas worden betaald tenzij deze wet anders bepaalt.

4. De landswet regelt de bezoldiging van de rechterlijke macht, van de A IgemeelHI Rekenkamer van Indië en van andere colle- giën en landsdienaren voor wie dit noodzakelijk wordt geoordeeld.

5. De lands wet regelt de pensioenen der landsdienaren tenzij deze wet anders bepaalt.

Artikel 39.

De Gouverneur-Generaal heeft het opperbevel over de in N eder- landsch-lndië aanwezige zee- en landmacht.

Artikel 40. -

t..../

^{w.* .. _}

1. In geval van 16orlog binp •• gf iA de-.... abijhe·i an ~~r.

landsch-lndiy_i~ geval van gevaar voor zoodanigen oorlog, in

11

geval van opstand of ge\'aar voor opstand, alsmede in geval van gevaar voor ernstige verstoring van de openbare orde en rust, neemt de Gouverneur·Generaal de maatregelen die hij geboden acht.

2. De landswet kan omtrent de in het eerste lid genoemde be- voegdheid regels geven. Zij bepaalt de wijze waarop en de ge- vallen waarin de staat van oorlog of de staat van beleg kan worden afgekondigd, en regelt de gevolgen. Bij die regeling kan worden afgeweken van de artikelen 5, 10, I IJ 16, 17 en 21, eerste lid.

Artikel 4!.

De Gouverneur-Generaal hoort den Volksraad over ontwerpen van wetten en van algemeene maatregelen van bestuur, hem te dien einde door den l\1.inister van Koloniën toegezonden.

Artikel 42. ,

_..t, ... , _ ^~ ...-_ 1t..,...<....A __ ... t..~ .a._~

..

^4-- ""1--- l I. Wanneer e wetten 0

de

algemeene maatregelen van be- stuur van den Staat het vorderen, verleent de Gouverneur-Generaal zijne medewerking tot uitvoering daarvan.

2. Hij doet dit met bijstand van den Raad van Indië, tenzij bepaaldelijk zijne uitsluitende medewerking wordt gevorderd.

3. De medewerking aan deze uitvoering kan niet worden opge- .dragen aan leden van den Raad van Indië.

Artikel 43.

Onverminderd het in deze wet bepaalde kan bij landswet de bijstand van den Raad van Indië worden voorgeschreven voor de uitoefening van bevoegdheden door den Gouverneur-Generaal.

Artikel 44.

1. Waar bijstand van den [Raad van Indië wordt gevorderd wordt het besluit genomen in eene vergadering van den Raad.

Bij staking van stemmen heeft de Gouverneur-Generaal de be- slissende stem.

2. Is de Gouverneur-Generaal niet tegenwoordig, dan heeft de vice-president of diens wettelijke vervanger de beslissende stem. 3· De Gouverneur-Generaal is bevoegd staande de vergadering te besluiten in afwijking van de genomen beslissing; hij doet daarvan op verlangen van den Raad mededeeling aan den Volks- raad onder opgaaf van redenen.

4· Was de Gouverneur-Generaal niet tegenwoordig, dan heeft

•

12

hij de bevoegdheid de uitvoering van de beslissing op te schorten.

In de eerstvolgende vergadering van den Raad heeft eene nieuwe behandeling plaats. Kan de Gouverneur-Generaal in deze ver- gadering niet tegenwoordig zijn, dan wordt zijne in het derde lid genoemde bevoegdheid uitgeoefend door den vice-president of diens wettelijken vervanger.

5. In gevallen van dringenden aard is de Gouverneur·Generaal bevoeg!l te besluiten zonder den bijstand van den Raad van Indië. Het· besluit wordt den Raad in zijne eerstvolgende ver- gadering ter goedkeuring aangeboden. Onthoudt de Raad zijne goedkeuring en handhaaft de Gouverneur-Generaal zijn besluit, dan doet hij daarvan op verlangen van den Raad mededeeling aan den Volksraad onder opgaaf van redenen.

Artikel 45.

I. De door den Gouverneur-Generaal aan den Volksraad ge- richte stukken kunnen namens hem geteekend worden door het door hem aangewezen lid van den Raad van Indië.

2. De Gouverneur-Generaal wordt bij beraadslagingen van den Volksraad vertegenwoordigd door leden van den Raad van Indië, den vice-president daarin begrepen. Hij kan hen door commis- sarissen doen bijstaan.

Artikel 46.

I. De Gouverneur-Generaal is aan den Volksraad verantwoor- ding schuldig wegens zijn beleid. vee.-.-eoveel dit niet betreft de in artikel 4'2 bedoelde..-medewerking,

2. Hij geeft aan den Volksraad hetfij mondeling hetzij schrifte- lijk de verlangde inlichtingen waarvaMhet verleenen niet strijdig kaA-W6"left !';eoordeel"t met het belang van den Staat of van het Land.

3. De Volksraad kan naar aanleiding van de door den Gouver- neur-Generaal gegeven verantwoording zich met een adres richten tot den Koning. tJIj~ I( ~l -6--(1'-I>..< ( ,...J r f t (;.., ..v. ••. ~ • " ...

,Jl ,_ ( ...

,

or

Artikel 47.

De Gouverneur-Generaal is aan den Koning verantwoording schuldig en neemt 's Konings bevelen in acht ter zake van bestuursdaden betreffende:

a. de betrekkingen met landschappen;

'3

b. de legerinrichting ^j

c. het Indische munt- en bankwezen;

d. concessies en overeenkomstenLin zake land- en mijnbouw;

e. het haven-, verlichtings-, betonnings- en bebakeningswezen j

f.

de betrekkingen tot Christelijke kerkgenootschappen;

g. het hooren van den Volksraad op ontwerpen van wetten en van algemeene maatregelen van bestuur j

lt. de in artikel 42 genoemde medewerking.

Artikel 48.

De Gouverneur-Generaal verstrekt aan den Koning alle ver- langde inlichtingen ter zake van bestuursdaden niet genoemd in artikel 47.

Artikel 49.

De Gouverneur-Generaal geeft geene uitvoering aan wetten en Koninklijke besluiten waarvan hem de uitvoering niet is opge- dragen door den 1Vlinister van Koloniën.

Artikel 50.

Bij algemeenen maatregel van bestuur wordt zoo noodig eene instructie voor den Gouverneur-Generaal vastgestè1a. ...

VIERDE AFDEELING.

Van de aan de Wetgevende Macht en aan den Koning voorbehouden bestuursbevoegdheid.

Artikel 5 ^I. ~ ^{... ....-'}

I. Besluiten nopens de in artikel 48 bedoelde bestuursli'aden, 7.oomede bepalingen van landswetten en van ordonnanties, kun-

nen op grond van strijd met de Grondwet,Lmet de wet, of met

L ".... ..

¹ &.v.J"""'j het algemeen belang door den Koning worden geschorst bij in

de Nederlandsche Staatscourant te plaatsen besluit.

2. De schorsing wordt door den Gouverneur-Generaal bekend- gemaakt in de Javasche Courant.

3. De schorsing vervalt na dertig dagen tenzij binnen dien tijd een wetsontwerp is ingediend tot vernietiging van het be- sluit of van de regeling.

4. De schorsing vervalt mede wanneer eene van de Kamers

, _• ^/

14

der Staten-Generaal tot het niet aannemen van het wetsont- werp tot vernietiging besluit, of het ontwerp door den Koning wordt ingetrokken.

5· In het geval van het derde of van het vierde lid wordt het vervallen der schorsing bekendgemaakt in de Nederlandsche Staatscourant en in de

J

avasche Courant.

6. Bepalihgen die geschorst zijn geweest kunnen niet opnieuw worden geschorst.

Artikel 52.

I. Besluiten nopens de in artikel 48 bedoelde bestuursdaden, zoomede bepalingen van landswetten en van ordonnanties, kun-

nen op grond van strijd met de Grondwet,Lmet de wet, of met

L.,....,...,

^{o:t ....}

het algemeen belang bij de wet worden vernietigd. A'''J''~, 2. Vernietiging op grond van strijd met de Grondwet of met

de wet brengt vernietiging mede van alle gevolgen van de ver- nietigde besluiten of bepalingen voor zoo ver die nog voor ver- nietiging vatbaar zijn.

3· Bij vernietiging op grond van strijd met het algemeen be- lang kunnen de niet met dat belang strijdige gevolgen in stand blijven.

Artikel 53.

Onverminderd de bij de Grondwet, bij bijzondere wetten of bij artikel 51 aan den Koning voorbehouden bestuursbevoegd- heid oefent Hij de volgende bestuursbevoegdheden uit:

a. het benoemen, schorsen en ontslaan van landsdienaren in de gevallen bij deze wet voorzien;

b. het naar Nederlandsch-Indië detacheeren van burgerlijke of militaire Rijksambtenaren;

c. het verleenen van verlof aan Nederlandsche onderdanen, geen Nederlanders zijnde, tot het aannemen van vrs;::cmde orde- teekenen, titels, rang I>( waardigheid}

rf , _

~

t.

Iy< ""-..:..] 1....

d. het verleenen in Nederland van ontheffing van bepalingen van algemeene verordeningen voor ZQQver die verordeningen ont·

heffing toestaan;

e. het doen hooren van den Volksraad op ontwerpen van wet- ten of van algemeene maatregelen van bestuur.

L,.c. , ....

^~~_

....

^~_4 ,."'[·-eo ...

1

~r

...

",,·.L-l. ,... ......

.l

" - ' -

--

IS

VIJFDE AFDEELING.

Van ambtelijke bestuurskringen.

Artikel 54.

< _{t 4} ^{f./b-;/ .t~,}

IfJI-t-/

I. I~,... ... .:I ~,

I r,J.

lo-

l. De indeeling in gewesten van het grondgebied van Neder- landsch-Indië, voor zoover niet tot provincies behoorende, ge-·

schiedt bij landswet.

2. In de gewesten wordt het bestuur, namens den Gouverneur- Generaal, uitgeoefend door hoofdambtenaren, onder zooclanige titels als zijn of zullen worden bepaald.

3. Aan het hoofd van gewestelijk bestuur een adviseerende raad worden toegevoegd van samenstelling en bevoegdheid.

kan bij daarbij

landswet bepaalde·

4. Bij ordonnantie wordt voor de hoofden van gewestelijk be- stuur cene instructie vastgesteld, welke onder meer hunne be- trekking regelt tot de militaire landsdienaren. Het burgerlijk gezag is, zoolang niet anders is bepaald, het hoogste.

Artikel 55.

I. De indeeling van de gewesten in lagere ambtelijke bestuurs- kringen geschiedt bij ordonnantie.

2. Zoolang het noodzakelijk is het gezag van Indonesisch ..

hoofden' van bestuurskringen te beperken tot bestuur over Indo- nesiërs, wordt aan deze hoofden eene zoo groot mogelijke zelf- standigheid in hunne bestuursvoering verleend, welke zelfstandig- heid echter zoo noodig kan worden beperkt of teruggenomen.

3. Bij of krachtens ordonnantie wordt voor de hoofden van lagere ambtelijke bestuurskringen zoo noodig eene instructie vastgesteld ..

HOOFDSTUK IV.

Van de algemeene wetgeving.

EERSTE AFDEELING.

Van den Volks raad.

Artikel 56.

I. Het vertegenwoordigend lichaam van Nederlandsch-Indië·

draagt den naam van Volksraad. De Volksraad bestaat uit.

zestig leden.

16 V.J , ..,. '0/'-

2. De leden van den Volks raad worden benoemd voor een tijdvak van vier jaren, ingaande op den tweeden Dinsdag der maand September.

Artikel 57.

I. Van de leden van den Volksraad worden vijftig gekozen en worden tien benoemd door den Gouverneur·Generaal, van wie vijf voor de bij landswet aangewezen gebiedsdeelen waar de plaatse- lijke omstandigheden het invoeren van verkiezingen niet toelaten.

. I 2. Bij landswet kan het aantal met-he~-()()g op bepaalde ge-

i

^/..f ~'M"'"? biedsdeelen benoemde leden verminderdLen het aantal gekozen

'l.r¹J.4*,ç"f.t ' .... leden dienovereenkomstig vermeerderd worden.I .... ;." .. ( ; -.. v- ,.

•

3. Bij landswet kan worden vastgesteld dat bepaalde aantallen der gekozen leden vertrouwd moeten zijn met bepaalde zijden van den stoffelijken en geestelijken toestand van Nederlandsch- lndië. Daarbij kan worden bepaald dat deze groepen van leden -zullen worden gekozen door overeenkomstige groepen van kies-

gerechtigde lichamen of gemeenschappen en personen. De hier- bedoelde groepeering mag niet berusten op eene onderscheiding naar landaard.

4. De leden van den Volksraad vertegenwoordigen de geheeIe bevolking van Indië.

5. De voorzitter wordt Hit de leden-benoemd door den Gou-

r.-.. ..

-t;

~},..., verneur-Generaa~ eene aanbeveling van drie personen ~R.t-

Î

-.-

... "" I ,c.. ~ ^.. ol.('" '\lang..t-dGor-èen Volksr-itacl 'n te dienen. ~' ... _ (4'-:'1.6- J... t...L- _ .. ~ ^t"

,t ^{J - -} f' ... 4_ ,- ~ .. ~~.{". ' . • ~,1. t ... ,,~ ^{... ,.} ~ A, • ...

-.-i_.f_,.,._

^{!.._:/ I . •}

f' ... .cl O-Î,c,.. •• " • ...-t._J... 4 ... - ~ ... ~4- ... " ... ~ '-1 ... _. ; .. "r .... J .. .:., ,.., .... f. - •

~,~ ^I r<....-~:'--:--L-. I" b 0 .. b. ^J "Xrtikèl1<-5~. t .. '''4' ... ,.---. ... ...., . ~

IJ J.~. ^;t "".-.L Á:x-.. I. De gekozen leden van den Volksraad worden rechtstreeks

jl.

.c. f' fut . .gekozen door bij landswet aan te wijzen lichamen of gemeen-

. 1_ ... ·

^{t(.L'., schappen} en personen.IX .... ·

7··1/ .... ...

^{'r ... l • ..} '~ ^{•• ' ..} ~"-ç

,.... .. J) "" ... t. (.,.r k __ ^L I

;<' .. 1.-o.~"j~ ..

1 ...

-4' . . . . _ . 2. Kiesgerechtigde lichamen of gemeenschappen moeten uit-

sluitend of overwegend Nederlandsch-Indisch van karakter zijn

<lp den voet ~i) .I,,:~swet bepaald. De landswet kan bestaande

...!"'~I' ^{'I ....} ~ ^.... lichamen

;;l

(gemeenschappen als kiesgerechtigd erkennenj

"" :J

~_

..

~, licl1ame of- gemeensc·happen-i:er uitoefening van kiesrecht in-':;--

v"

stellen. ~.J't .

3. Kiesgerechtigde personen moeten Nederlandsch onderdaan, _~:' ~ tevens ingezetene van N ederlandsch-Indië zijn, den ouderdom van r~ .. _ I

"Vijf en kenteekenen van twintig jaren hebben vervuld geschiktheid bezitten. en de

-

bij landswet te bepalen

^,

~De kenteekeneÏlVängëSëhiktlfeid kunnen uiteenloopen voor

17

verschillende gebiedsdeelen en voor stedelijke tegenover landelijke gebiedsdeelen, doch niet voor landaarden. Wordt onder de ken- teekenen van geschiktheid opgenomen

aé

bekwaamheid tot lezen en schrijven, dan wordt geen onderscheid gemaakt tusschen lezen en schrijven van eene der landstalen of het Nederlandseh.

Aan maatschappelijken welstand worden geene kenteekenen van geschiktheid ontleend.-

. On er Illgezetenen van Indië in het derde lid worden niet verstaan ingezetenen van de bij landswet aangewezen gebieds.

deelen waar de plaatselijke omstandigheden het invoeren van verkiezingen niet toelaten.

6. Ieder kiesgerechtigd persoon brengt slechts ééne' stem uit.

7. Van het kiesrecht zijn uitgesloten zij wien dit recht bij rechterlijk gewijsde of door eene landswet is ontzegd; van de uitoefening van het kiesrecht zij die rechtens van hunne vrijheid zijn beroofd, zij die krachtens rechterlijk gewijsde de beschik- king of het beheer over hunne goederen hebben verloren, en zij die van de macht of de voogdij over een of meer hunner kin- deren zijn ontzet.

8. Alles wat verder het kiesrecht en de wijze van verkiezing betreft wordt geregeld bij landswet.

Artikel 59.

Om lid van den Volksraad te kunnen zijn wordt vereischt dat men Nederlandsch onderdaan zij, den ouderdom van dertig jaren vervuld hebbe, eene der landstalenJ of het Nederlandsch kunne lezen en schrijven, en filet van

hct

kiesrecht of van de

uitoefening daarvan zij uitgesloten, h ,. J.. ... ',.. ( I<-' fr j' j • { . I ( l r".,~

". ,

Artikel 60.

De leden van den Volksraad die ophouden een der vereischten voor het lidmaatschap te bezitten verliezen het lidmaatschap van rechtswege.

Artikel 61.

I. ~iemand kan te gelijk zijn lid van den Volksraad en Gouverneur-Generaal, vice· president of lid ^V'lIl den Raad van Indië, president, vice·president of lid van of procureur·generaal bij het Hooggerechtshof van Indië, of voorzitter of lid van de Aigerneene Rekenkamer van Indië.

2

18

2. De landswet regelt """. .oo~eeJ,...,l<>e<Hg de gevolgen van de vereeniging van het lidmaa.tschap van den Volksraad met andere dan de in het eerste lid uitgesloten landsbetrekkingen.

Zij wijst aan voor welke landsdienaren het lidmaatschap van den Volksraad van rechtswege nonactiviteit mede brengt.

Artikel 62.

De Volksraad benoemt zijn griffier, zijne commiezen-griffier en zijne verdere ambtenaren buiten zijn midden.

Artikel 63· .:...JUl

r. De voorzitter van den Volksraad

{R~:'aagt

^eene bezoldiging van /25000 'sjaars. Na zijne aftreding geniet hij, zoolang hij niet

9j>I>i<!Yw als lid van den Volksraad optreedt, voor elk vol zit-

tingsjaar gedurende hetwelk hij voorzitter is geweest een pensioen van

f

400, tot een hoogste bedrag van

f

4000 per jaar.

2. De leden van den Volksraad genieten eene bezoldiging van

f

600 per maand. Zij genieten deze bezoldiging niet over de maand gedurende welke zij geene der in deze maand gehouden vergaderingen hebben bijgewoond, tenzij hunne afwezigheid ge- volg was van door den Volksraad aan hen opgedragen werk- zaamheden, Na hunne aftreding genieten zij zoolang zij niet opnieuw als lid zijn opgetreden voor elk vol zittingsjaar gedurende het- welk zij lid zij n geweest een pensioen van /200, tot een hoogste

bedrag van

f

²⁰⁰⁰ per jaar. . 1/.. 'A.

!> ~ ~ _ __ d... (' ~ ___ ~ . ~ .. ~ -'-- V~-U-k-""'_l.;--'-' ...

... 111.*;l#t.r~'" et...~ 6c/\.-... tJ .. ...,.,.,r,..,,(,.../f!...,..<..- /,...€.",.... ... -.."l

• Artikel 64.

De voorzitter, de leden, de griffier en de commiezen-griffier van den Volksraad genieten vergoeding voor reis- en verblijf- kosten volgens de bepalingen der landswet.

Artikel 65, /.

(/.,~ .. _ .. ~_ ... J..t. t-..J.." ... _.' . __ ,(." )'" .. ^{1> ;, .~ . •} l.~~_ ...

, de

^Volks raad et><J.e.r..,eek-\ de geloofsbrieven van de nieuw op- tredende leden en beslist

7

^de geschillen welke aangaande die geloofsbrieven of aangaande de verkiezing rijzen alsmede die betreffende het verlies van lidmaatschap.

Artikel 66.

Bij het aanvaarden van het lidmaatschap legt de voorzitter in handen van den Gouverneur-Generaal en leggen de leden in

19

( I

V""lJ

nanden van den voorzitter den volgenden eed of verklaring en belofte af:

,Ik zweer (verklaar) dat ik, om tot voor...;tte,.. . ./lidY van den ,Volksraad te worden benoemd, directelijk of

in d ire~telijk

aan

»geen persoon, onder wat naam of voorwendsel ook, eenige giften .of gaven beloofd of gegeven heb .

• Ik zweer (beloof) dat ik, om iets hoegenaamd in deze betrekking

• te doen of te laten, van niemand hoegenaamd eenige beloften .of geschenken aannemen zal, directelijk of indirectelijk.

.• Ik zweer (beloof) dat ik, door mijne daden en raadgevingen,

"naar mijn vermogen zal medewerken tot bevordering van het

"welzijn van Indië .

• Ik zweer (beloof) getrouwheid aan de wet op de staatsin-

.,richting van Nederlandsch·Indië .

• Dat zweer (verklaar en beloof) ik."

Artikel 67.

I. De zitting van den Volks raad wordt elk jaar op den tweeden Dinsdag in de maand September dEQ! den Gouverneur·Generaal of namens hem door den vice· president van den Raad van Indië o diens wettelijken vervanger geopend.

2. De zitting wordt op den aan den openingsdag der nieuwe zitting voorafgaanden Zaterdag op dezelfde wijze gesloten.

3. De voorzitter roept de leden ter vergadering op zoo dikwijls hij dit noopig acht, of de Gouverneur·Generaal, bijgestaan door den Raad van Indië, of ten minste vijftien leden den wensch

·daartoe te kennen geven.

Artikel 68.

I. De vergaderingen worden in het openbaar gehouden.

2. De deuren worden gesloten wanneer ten minste een tiende gedeelte der aanwezige leden het vordert of de voorzitter het noodig oordeelt. De vergadering beslist of met gesloten deuren zal worden beraadslaagd.

3. Alle besluiten worden genomen in openbare vergadering.

Artikel 69.

!. De leden van den Volksraad stemmen zonder last van of ruggespraak met hen die benoemen.

2. Zij onthouden zich van medestemmen over de zaken die hen persoonlijk aangaan.

20

Artikel 70.

De voorzitter en de leden van den Volksraad zijn niet gerech- telijk vervolgbaar voor hetgeen zij in de vergadering hebben

gezegd of aan haar schriftelijk hebben overgelegd tenzij zij daar- , ' "

mede openbaarmaken wat in besloten vergadering onder

geheim-~

"

houding is gezegd of overgelegd.

Artikel 71.

I. De Volks raad mag niet beraadslagen of besluiten wanneer' niet teil minste de helft der zittinghebbende leden tegenwoordig is ..

2. Wanneer de Volksraad niet bijeen is, kan in naar het oor- deel van den voorzitter spoedeischende gevallen worden volstaan, met de oproeping van de op Java en Madoera gevestigde leden"

doch wordt ook aan de overige leden van de te houden vergade- ring kennis gegeven. De Volksraad is alsdan tot beraadslagen en besluiten bevoegd mits ten minste een vierde der zittin,fuebbende;

leden tegenwoordig is..c.-.-.... t~1 --. __ .-...<-...,....;,--.. """'-'o}.-,.. ~ L...:. t ,L... .. _

Ivf " .... ..--4.- .t... G-...

...G-r-...

^{-z:...- -.--k....- .}

Artikel 72.

De Volksraad kan commissies van onderzoek instellen, in den.

omvang en met de bevoegdheden bij landswet bepaald.

Artikel 73.

I. De Volksraad stelt een reglement van orde voor zijne ver- ) gaderingen vast.

2. Het reglement v _ . d e wordt openbaargemaakt door plaatsing in het .JntHseh-Staatsblad. ~

h

TWEEDE AFDEELING.

Van de wetgevende bevoegdheid van den Gouverneur- Generaal gezamenlijk met den Volksraad.

Artikel 74.

I. Voor zoover niet in deze of andere wetten anders is bepaald,.

wordt de wetgevende macht gezamenlijk uitgeoefend door den Gouverneur-Generaal, bijgestaan door den Raad van Indië, en den Volksraad.

2. Artikel 44 is van toepassing.

Artikel 75.

De Gouverneur-Generaal, bijge~taan door den Raad van Indië.

21

"Zendt zijne voorstellen van landswet aan den Volksraad bij schriftelijke boodschap.

Artikel 76.

De Volksraad heeft het recht aan den Gouverneur-Generaal voorstellen van landswet te doen.

Artikel 77.

De Volksraad heeft het recht wijzigingen te maken in een voorstel van den Gouverneur~GeneraaI.

Artikel 78.

Zoolang op eenig voorstel van den Gouverneur-Generaal niet

;s beslist kan deze, bijgestaan door den Raad van Indië, het voorstel intrekken.

Artikel 79.

I. De Volksraad geeft van zijne beslissing kennis aan den Gou verneu r-Ge neraal.

2. De Gouverneur-Generaal doet mededeeling aan den Volks- raad of hij een door den Volksraad aangenomen voorstel van landswet al dan niet bekrachtÎ!,t.

Artikel 80.

I. Landswetten treden niet in hetgeen is geregeld bij of voor- behouden aan wet of algemeenen maatregel van bestuur.

2. Zij verliezen hare kracht voor ZQover in het door haar ge.

regeld onderwerp bij wet of algemeenen maatregel van bestuur wordt voorzien.

Artikel 81.

I. Landswctten treden niet in hetgeen van algemeen belang

is voor den Staat. )

2. Bij twijfel of dit het geval is verbinden zij totdat artikel 51 of 52 is toegepast.

Artikel 82.

I. Landswetten verkrijgen kracht van wettelijke regeling door hare onderteekening door den Gouverneur-Generaal.

2. Zij worden, na medeonderteekend te zijn door het lid van

22

den Raad van Indië dien het aangaat, door de zorg van het~

met de leiding van het departement van justitie belaste lid af- gekondigd door plaatsing in het Indisch Staatsblad.

3. Zij treden, vo"r zoover niet bij of krachtens de regeling

zelve een ander tijdstip is bepaald, in werking met i"gang

.8'"

".r~ ~~'"

den zestigsten dag na dien _deJ'dagteekening van het Staats-

J; , t.",

blad waarin zij zijn opgenomen. J,

I'~

4'J'v.~' ;r.

Artikel 83. • ...

{<

Het formulier van afkondiging van landswetten luidt: ^2.,

"In naam des Konings!

"De Gouverneur-Generaal van Nederlandsch-Indië,

"Allen, die deze zullen zien afhooren lezen, saluut! doet te weten:

,Alzoo hij in overweging genomen heeft, dat enz. (de beweeg- redenen dèr landswet);

"Zoo is het, dat hij, bijgestaan door den Raad van Indië, en ,gezamenlijk met den Volksraad, heeft goedgevonden en verstaan

11 vast te stellen het volgende:

(de inhoud der landswet).

"En opdat niemand hiervan onwetendheid voorwende, zal deze ,in het Indisch Staatsblad worden geplaatst, en, voor zooveel ,noodig, in de landstalen en de Chineesche taal aangeplakt worden.

,Gelast en beveelt voorts, dat alle hooge en lage collegiën en

"ambtenaren, officieren en justicicren, ieder voor zooveel hem

"aangaat, aan de stipte naleving dezer de hand zullen houden,.

"zonder oogluiking of aanzien des persoons.

"Gedaan te . . . . , den . . . "

(volgen de onderteekeningen).

DERDE AFDEELlNG.

Van de wetgevende bevoegdheid van den Gouverneur-Gen;eraal_

Artikel 84.

1. De Gouverneur-Generaal, bijgestaan door den Raad van In- dië, is bevoegd ordonnanties vast te stellen omtrent ondenver- pen waarvan de regeling hem bij deze wet of bij lands wet is opgedragen.

2. De Gouverneur-Generaal, bij8estaan door den Raad van Indië,.

maakt mede bij ordonnantie de

;;iJ,~Jgë'"

noodig voor de à<m>.

6f'gesfsg." ujtvoerjng van Lwetten en al~emeene maatregelen van bestuur van

~~1iîtr1jk,

^tenzij

de/;( êé~e/;landswet

^{vorderen..r/ /. f}

L..l1_''''

",....,.-1-,.. .. 1 - ... __ .{...v-." '- ... ,.. -....-4-. ~ (.~ i. ,..f .

"', ,. J ~ ....

.-

^,

^{f .•.}

•

/

23

3. De landswet regelt de grenzen der op overtreding van or- donnanties te stellen straffen.

Artikel 85.

I. De Gouverneur-Generaal, bijgestaan door den Raad van Indië, kan, wanneer voor vaststelling bij landswet de tijd ontbreekt of overeenstemming met den Volksraad niet is verkregen terwijl wettelijke regeling dringend noodzakelijk lis, de noodige regeling treffen bij ordonnantie.

2. De ordonnantie wordt binnen twee weken na hare afkon·

diging aan den Volksraad gezonden met een voorstel van lands- wet strekkende tot hare vervanging. Is omtrent dit voorstel binnen zes maanden geene overeenstemming verkregen, dan vervalt zij.

Het formulier van afkondiging van de in artikel 84 genoemde ordonnanties luidt:

"In naam des Konings!

,De Gouverneur·Generaal van Nederlandsch·Indië, .

"Overwegende dat ter uitvoering van (vermelding van de alge.

"meene verordening tot welker ûitvoering de ordonnantie strekt) ,het noodig is het volgende vast te stellen;

"Heeft, bijgestaan door den Raad van Indië, goedgevonden

"cn verstaan:

(de inhoud der ordonnantie).

1'IEn opdat niemand hiervan onwetendheid voOt'wende, zal deze ,in het Indisch Staatsblad worden geplaatst .

."Gedaan te. ,., den , ... "

(volgen de onderteekeningen).

Artikel 88.

+

Het formulier van afkondiging van de in artikel 85 genoemde

_{- ft} v1

ordonnanties is gelijk aan dat voor lands wetten, behoudens dat de beweegredenen de dringende omstandigheden moeten ver- melden c1ie tot regeling bij ordonnantie hebben geleid en dat de woorden ."gezamenlijk met den Volksraad" worden vervangen door: ."onder nadere voorziening bij landswet" .

J

1;;.... (...',

~~ ~ .~ ~,"i

?'l

^{k,.~ . . -<. __ .;.. ~·I. I.-.r J}

'--. ... _ .l,.-..r t.,

.(...t--r ...

f . . . ( J. • ....:... ... ,-t-.: •

r .t...-

~""(~J .(, ...

ti .... ., _ ... . ~- "'-r ,.( ..

,1' ... \ ... -- "-'- ,

^I~." .<...-L ~

'-1

1.,.... ')-y- • ~ .... _